tag:blogger.com,1999:blog-15755637639833864942024-03-13T20:47:30.792+03:00د. رشيد الجراحالموقع الشخصي (الأفكار الموجودة في هذه الصفحة لا تعبر إلا عن رأي صاحب الصفحة فقط). AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.comBlogger289125tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-87456435127006985642024-02-04T03:46:00.005+03:002024-02-04T03:46:42.782+03:00قصة داوود - الجزء 24<p></p><span><a name='more'></a></span><div><br /></div><div><br /></div><div><span id="docs-internal-guid-d37a8896-7fff-ce95-3aa1-e21d76c95976"><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قصة نبي الله داوود - الجزء الرابع والعشرون</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">من هو داوود - 24</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تعرضنا في الجزء السابق من هذه المقالة (في خضم حديثنا عن الفرق بين الفعل والعمل) إلى قصة ذبح البقرة في بني إسرائيل مع نبيهم موسى. وافترينا القول من عند أنفسنا بأن القوم لم يكونوا مجادلين، وإنما كانوا محاورين، ينشدون ما عند موسى من علم في الألواح التي كانت بين يديه عن ماهية طقس ذبح البقرة في قضية إحياء الموتى. وكانت الافتراءات الرئيسية هي على النحو التالي:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">حصول حادثة قتل في بني إسرائيل </span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">محاولة نفر من بني إسرائيل التستر على الجريمة، بعدم كشف هوية الفاعل الحقيقي</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">احتمالية حصول الفتنة في القوم، والحاق الضرر بموسى من جهة وببني إسرائيل من جهة أخرى</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">تدخل موسى في الحادثة لإيقاف الفتنة وكف العذاب الذي كان من الممكن أن يصيب القوم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">تفاجأ القوم من طلب موسى أن يذبحوا بقرة، وذلك لغرابة الطلب، فظنوا أن كلامه يقع في باب الاستهزاء بهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">نفى موسى عن نفسه أن يكون مستهزأ، لأن ذلك يجعله في باب الجاهلين الذين يقولون بما ليس لهم به علم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">استقر بعد فترة وجيزة لدى القوم بأن طلب موسى هو أمر إلهي كان لزاما على المؤمنين منهم الإنصياع له</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">بدأ القوم يتجادلون في ماهية تلك البقرة، فبدأوا يسألون عنها طلبا للعلم، من أجل أن ينفذوا الأمر بحرفيته حتى يتحصلوا على النتيجة المرجوة</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">قدّم لهم موسى المعلومة من تلك الألواح التي كانت بين يديه، بناءً على التساؤلات التي طرحوها عليه تباعا</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">قدّم لهم موسى المعلومة مجزّأة (ردا على تساؤلاتهم)، ليرقب عن كثب ردة فعل القوم كلهم، فيعلم المؤمنين منهم والذين هم أدنى من ذلك</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كانت نتيجة تقديم المعلومة بهذا الشكل أن بان لموسى الذين صدقوا من بين القوم مقابل المجادلين الذين كانوا يتسللون لواذا منهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">عندما بان لموسى حقيقة الجمع، قدم لهم المعلومة كاملة</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أقدم القوم على جلب البقرة المنشودة</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">عندما ذبح القوم تلك البقرة، عمدوا إلى استخراج بعض تلك البقرة (وهي المادة المتكون منها الجنين داخل بطن البقرة – انظر الجزء السابق)</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">عمد القوم إلى حقن تلك المادة (البعض) في سرة ذلك المريض</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كانت النتيجة أن دبت الحياة في ذلك المقتول، فتجلت الحقيقة للجمع، وتم وأد الفتنة التي كادت أن تحصل بينهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كان نتيجة تلك التجربة أن تحصّل لبني إسرائيل علم إحياء الموتى ورؤية آيات الله بأم أعينهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ.</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">(للوقوف على تفاصيل افترائتنا هذه، انظر الجزء السابق من هذه المقالة)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لمتابعة النقاش في تفاصيل تلك القصة العظيمة، نطرح ابتداء السؤال التالي: ما هي المشكلة التي حصلت في بني إسرائيل في تلك الفترة من الزمن؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن القوم اختلفوا في حادثة "قتل نفس" حصلت فيهم، فحاول نفر منهم أن "يدّارأوا" فيها، وذلك في محاولة منهم أن يكتموا شيئا في أنفسهم:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لذا، نحن نظن بأن الأمر الإلهي لهم بذبح البقرة كان هدفه أن يخرج الله ما كان يكتمه أولئك النفر من القوم (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">). ولو دققنا في هذه الآية الكريمة، سنجد بأن قتل تلك النفس التي "ادارأ" القوم فيها كانت لغاية في نفوسهم يحاولون التستر عليها. وإذا صح هذا الافتراء، فإن بعض التساؤلات الملحّة الآن ستكون على النحو التالي:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">ما هي تلك النفس التي قتلها نفر من القوم؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف تمت عملية القتل؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أين تمت عملية القتل؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">لماذا تمت عملية القتل؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف "ادارأ" القوم في قتل تلك النفس؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يجد المدقّق في الآيات الكريمة على مساحة النص القرآني أن "الكتمان" هو النقيض المقابل للجهر من القول، قال تعالى: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِنَّهُ يَعْلَمُ الْجَهْرَ مِنَ الْقَوْلِ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيَعْلَمُ مَا تَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (21:110)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فالذي "يكتم" هو الذي لا يجهر بالقول، لنصل إلى النتيجة المهمة التي مفادها بأن عملية القتل التي حصلت في بني إسرائيل حينئذ كان يحيطها الكتمان، أي عدم الجهر بالقول. فلقد اكتنف الغموض - نحن نتخيل - حادثة القتل حتى أصبح من العسير أن تجد من يدلي بمعلومة تفيد في معرفة حيثيات الجريمة أو المتورطين فيها. ليكون السؤال الآن هو: لماذا أصبح الكتمان يكتنف تلك الجريمة، فلم لم ينبري (نحن نسأل) من يدلي بشهادة تفيد في معرفة القاتل أو طريقة القتل أو حتى الغاية من قتل تلك النفس؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن (ربما مخطئين) أن السبب في ذلك يعود إلى أن جريمة القتل تلك قد خُطّطت بإحكام تام. فالمتورطون في الجريمة قد خططوا تنفيذها بدقة حتى أصبح من العسير كشف مخططهم دون تدخل إلهي مباشر يفضح أمرهم، ويكشف حقيقة ما فعلوا. فجريمتهم - بكلماتنا الدارجة - "جريمة كاملة"، وهذا يعود لمجموعة من الأسباب، نذكر منها:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أن القتلة كانوا على درجة عالية من الذكاء (لا بل الدهاء والمكر)</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أن القتلة ربما كانوا على مكانة اجتماعية رفيعة بين القوم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أن الجريمة كانت مكتملة الأركان من حيث الزمان والمكان وطريقة التنفيذ</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أن الجريمة كانت لغاية كبرى، يصعب على الناس العاديين فهم ماهيتها</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لمّا كان المتورطون في الجريمة مجتمعين على مصلحة مشتركة تطالهم جميعا، كانوا متفقين (نحن نرى) فيما بينهم على ما يكتمونه. فهناك إذا غاية في نفوسهم لا يريدون أن تظهر على العلن. ولو دققنا بحرفية المفردات الواردة في هذا السياق عن قصة هؤلاء النفر من بني إسرائيل، وهي ما جاء في قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">سنجد أن عبارة "</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">" لم ترد في كتاب الله بهذه الحرفية إلا في سياق الحديث عن الأمر الإلهي للملائكة بالسجود لآدم:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (2:33)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فقد أظهرت الملائكة - كما أسلفنا - شيئا من "عدم الرضا" عن ذلك القرار الإلهي، وعلّلوا "عدم رضاهم" على النحو التالي: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (2:30)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لكن، نحن نعلم أنه على الرغم من جهرهم بشيء من القول، إلا أن أنهم (نحن نظن) قد كتموا الغاية الحقيقية من "عدم رضاهم" التام عن القرار الإلهي، فبيّن لهم الله أنه يعلم ما يبدون ويعلم كذلك </span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ما كانوا يكتمون</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (2:33)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فأنت قد تظهر سببا لتعلل به موقفك تجاه قضية ما، لكنك قد تكتم الغاية الحقيقة من وراء ذلك. فالأسباب المعلنة قد لا تكون هي السبب الحقيقي لموقفك المعلن. فالملائكة كتمت (نحن نظن) السبب الحقيقي من وراء موقفهم بالرغم من أنهم قدموا علانية أسبابا لتبرير رأيهم. فالسبب الحقيقي الذي كانت الملائكة تكتمه هو ما أظهره إبليس علانية: ألا وهو الكبر الذي كان في أنفسهم. لكن على الرغم من وجود شيء من ذلك الكبر في أنفسهم، إلا أنهم نزلوا في نهاية المطاف عند الأمر الإلهي، فتغلبوا على ذلك الكبر، وأقروا بأفضلية آدم عليهم بما عهد الله عنده من علم الاسماء، فسجدوا، وأصر إبليس من بينهم جميعا على موقفه، فهو فقط مِن بينهم جميعا مَن لم يتراجع عن موقفه السابق، فأبى واستكبر:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (2:34)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ (7:11) قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (7:12)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (15:30) إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:31)</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:32) قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:33)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا (17:61)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ ۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ ۚ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا (18:50)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ (20:116) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (38:73) إِلَّا إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (38:74) قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ ۖ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (38:76)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">والمدقق في هذه الآيات الكريمة التي تبين لنا ما كان من أمر إبليس سيجدها سبع آيات في عددها، وقد يظن القارئ لهذه الآيات الكريمة أنها تكرار لموقف إبليس في حالة واحدة. وهذا ما نرفضه جملة وتفصيلا. فنحن نظن (ربما مخطئين) بأن هذه الآيات السبعة تتكامل مع بعضها (ولا تكرر ذاتها) لتبين لنا ما كان من أمر إبليس بكل تفاصيله. فهي إذن سبع حالات متكاملة. فإبليس قد أبى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ (20:116)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو قد استكبر:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِلَّا إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (38:74)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو قد أبى واستكبر:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (2:34)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو قد فسق عن أمر ربه:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ ۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ ۚ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا (18:50)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وكان من الكافرين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِلَّا إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (38:74)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (2:34)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو لم يكن من الساجدين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ (7:11)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو قد أبى أن يكون مع الساجدين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:31)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">والمهم عندنا هنا أنه قد علّل ذلك قائلا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا (17:61)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فعلى الرغم من وجود إبليس في بداية الأمر مع جمع الملائكة الذين أظهروا الاحتجاج على النحو التالي:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (2:30)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إلا أن الله قد أخرج ما كان يكتمه إبليس الذي رفض النزول عند الأمر الإلهي:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (7:12)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ ۖ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (38:76)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">... قَالَ أَأَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِينًا (17:61)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:33)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إن هذا الطرح يفيدنا في الوصول إلى افتراء مفاده أن الذي يكتم شيئا هو من يحاول ألا يبوح بالغاية الحقيقية "المبطنة" لموقفه المعلن. ولا شك عندنا أن الكتمان في حالة القتل يتمثل بوجود "دافع" عند القاتل يكتمه في نفسه. وهذا يقودنا إلى محاولة الإجابة على السؤال التالي: لماذا دبّر أولئك النفر حادثة القتل كما جاء ذلك صريحا في كتاب الله؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: دعنا نطرح السيناريو المقترح التالي في قصة حادثة القتل في بني إسرائيل: كان هناك نفر في بني إسرائيل يكتمون السوء ضد طائفة أخرى يرون أنهم قد فضّلوا عليهم (كما ظن إبليس أن الله قد فضل عليه آدم). ولا شك أن هؤلاء يرون أنهم أكثر أهلية من الطرف الآخر الذي يرون بأم أعينهم تفضيله عليهم (كما ظن إبليس أنه خير من آدم). فدبروا حادثة القتل تلك (نحن نرى) انتقاما لأنفسهم، واحراجا للطرف الآخر عندما يستطيعوا (بناء على حساباتهم غير المعلنة) التشكيك بأهلية ذلك الطرف الآخر بذلك التفضيل. وإن صح هذا الطرح (على غرابته)، سيكون السؤال التالي هو: كيف دبّر أولئك النفر حادثة القتل؟ أي كيف نُفّذت جريمة القتل تلك على أرض الواقع؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نعتقد (غير جازمين) بأنه لابد لجريمة قتل كهذه أن تكون مكتملة الأركان من حيث التوقيت والمكان وطريقة التنفيذ. وبالتالي، لابد أن تكون قد حصلت (نحن نتخيل) في وقت محدد وفي مكان معين حيث لا يكون لأعين الناظرين الى ذلك سبيلا. فلا ضير أن نتخيل - ابتداءً - بأن الوقت كان يغطيه جنح الظلام، وأنّ المكان يخلو من وجود الناس، كأن يكون - مثلا- مكانا غير مسكون، كما جاء في الآية الكريمة التالية التي ختمت بالفكرة ذاتها وهي علم الله بما يبدي الناس وما يكتمون: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ ۚ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (24:29)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فمثل هذا المكان (البيوت غير المسكونة) يمكن أن يدبر بها الأمر بليل، فلا تطاله أعين الناظرين. ولا ننسى أن نذكّر القارئ الكريم بأن القوم كانوا للتو خارجين من أرض مصر، حاملين أوزارهم، فقذفوها في مكان ما، فأصبح مكانا فيه متاع لهم:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالُوا مَا أَخْلَفْنَا مَوْعِدَكَ بِمَلْكِنَا وَلَٰكِنَّا حُمِّلْنَا أَوْزَارًا مِنْ زِينَةِ الْقَوْمِ فَقَذَفْنَاهَا فَكَذَٰلِكَ أَلْقَى السَّامِرِيُّ (20:87)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولا شك أنه كان هناك فرصة أن يرى البعض ما لا يراه الآخرون، كما حصل مع السامري عندما بصر بما لم يبصر به القوم:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ بَصُرْتُ بِمَا لَمْ يَبْصُرُوا بِهِ فَقَبَضْتُ قَبْضَةً مِنْ أَثَرِ الرَّسُولِ فَنَبَذْتُهَا وَكَذَٰلِكَ سَوَّلَتْ لِي نَفْسِي (20:96) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مفتراة: نحن نتخيل أن القوم في رحلتهم إلى الأرض المقدسة وصلوا مكانا ما، حيث وضعوا أوزارهم التي كانوا يحملونها، فأصبح مكانا فيه متاع لهم. فكانوا يستطيعون الدخول إليه بحجة وجود المتاع فيه. وهذا المكان يتصف بصفتين متضادتين تماما:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">إما أن يكون مكتضا بالناس لكثرة الواضعين متاعهم فيه (كحالته في النهار المبصر)</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">أن يكون مكانا خال من الناس بحجة حراستة حتى لا يسرق متاع الناس (كحالته في الليل المظلم)</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ليكون السؤال الآن هو: كيف يمكن أن نتخيل القوم وقد قتلوا تلك النفس، فدارأوا فيها كما جاء في قوله تعالى: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">مادام أن القوم قد "ادارأوا" في تلك النفس التي قتلوها، أصبح لزاما علينا أن نبحث في استخدام هذه المفردة على مساحة النص القرآني، آملين أن نستطيع تحديد معنى دقيق لها، يفيدنا في فهم بعض تفاصيل القصة كما نفّذت فعلا على أرض الواقع. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">باب</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> فَادَّارَأْتُمْ</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> لو فتشنا إذًا عن مفردة </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ادَّارَأْتُمْ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> - ومشتقاتها - على مساحة النص القرآني، سنجد قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالَّذِينَ صَبَرُوا ابْتِغَاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَأَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْنَاهُمْ سِرًّا وَعَلَانِيَةً وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ (13:22)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أُولَٰئِكَ يُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَيْنِ بِمَا صَبَرُوا وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ (28:54)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (24:8)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فالمدقق في هذه الآيات سيجد بأن "المدارأة في شيء" تكون على نحو ابعاد (أو لنقل تجنب) شيء ما (غالبا ما يكون غير محمود) بالقيام بشيء آخر. فأنت تدرء السيئة بالحسنة، أي تريد التخلص من السيئة على نحو أن تعمل الحسنة حتى يتحصل لك ذهاب السيئات بعمل الحسنات كما جاء في قوله تعالى :</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ ۚ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> ۚ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّاكِرِينَ (11:114)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">والمدقق في الآيات الكريمة يجد بأن درء شيء سيئ (كالسيئة) بشيء حسن (كالحسنة) يؤدي في نهاية المطاف إلى نتيجة محمودة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّار</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">):</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">... وَيَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّيِّئَةَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ (13:22)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">في مقابل الذي يجيء بالسيئة فتكون عاقبته على نحو أن تكبّ وجوههم في النار: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَكُبَّتْ وُجُوهُهُمْ فِي النَّارِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا مَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (27:90)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لذا، فإن درء شيء سيئ بشيء سيء (مثله أو أشد سوء منه) يجلب لك العقوبة. فالزانية التي تدرء عن نفسها العقاب الدنيوي بأن تشهد أربع شهادات بالله إنه لمن الكاذبين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (24:8)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ستكون عاقبتها عند الله على النحو التالي:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِنْ كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ (24:9)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: كيف "ادارأ" نفر من بني إسرائيل بقتل تلك النفس؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا (لا تصدقوها): نحن نفتري الظن بأن نفرا من بني إسرائيل قد قاموا بفعل القتل (قتلوا نفسا) ليدرأوا عن أنفسهم عذابا كان من المفترض أن يقع عليهم لو أنهم لم يفعلوا ذلك. لذا، كان قتلهم لتلك النفس - برأينا ربما المغلوط - ليس أكثر من وسيلة ليدرأوا (أي ليكفوا) عن أنفسهم عذابا بسبب "عمل ما" قاموا به لغاية (كتموها) في أنفسهم. فتكون الصورة (في ذهننا حتى الساعة) على النحو التالي: يقوم نفر من بني إسرائيل بعمل مشين ضد شخص محدد بعينه (حسدا من عند أنفسهم)، ويعلمون يقينا بأنه لو ظهر هذا العمل إلى العلن، سيتجرعون - لا محالة - عاقبته الوخيمة أمام الناس وعلى رؤوس الأشهاد. ولكي لا يصبيهم ذلك، فيفتضح أمرهم (المشين) بين الناس، كان عليهم (نحن نتخيل) أن يدرأوا عن أنفسهم عاقبة ما فعلوا. فلم يكن متاح أمامهم خيارا (بعد تدارسهم القضية بكل حيثياتها) إلا أن يقتلوا تلك النفس من بينهم، فـ "يدارأوا" فيها. ليكون السؤال الآن هو: ما هو العمل الذي اضطروا بسببه إلى أن يقوموا بفعل القتل حتى يكفوا عن أنفسهم عذابا كاد أن يقع عليهم (لو افتضح أمرهم وبانت فعلتهم أمام العالمين)؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: لا شك عندنا أن هناك - حتى الساعة - أكثر من سيناريو محتمل لحادثة القتل تلك. وحتى نستطيع أن نحدد أيّا من تلك السيناريوهات هي الأكثر وجاهة، وبالتالي الأكثر واقعية لتصوير ما حصل فعلا على أرض الواقع، علينا أن نطرح جمّلة من التساؤلات، نذكر منها:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">ما هي تلك النفس المقتولة؟ هل هي نفس ذكر أم نفس أنثى؟ أي هي المقتول كان ذكرا أم أنثى؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">من المشتركون في عملية القتل؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف تمت عملية القتل؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: لو دققنا في مفردات القصة كما يبينها النص القرآني، سنجد بأن المقتول كان ذكرا وليس أنثى، بدليل قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَقُلْنَا </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">اضْرِبُوهُ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فالمقتول إذا شخص ذكرا، بدليل مفردة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">اضْرِبُوهُ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">)، فلو كان المقتول أنثى، لربما جاء النص على نحو (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">اضْرِبُوهُا</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">). </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مهمة جدا: كانت النفس التي قتلها نفر من بني إسرائيل هي نفس شخص ذكرا. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما هي القضية "المشكلة" التي من أجلها أقدم القوم على قتل تلك النفس؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأنه مادام أن القوم قد "ادارأوا" في تلك النفس التي قتلوها، فإن لذلك علاقة بحادثة زنا. انتهى.</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الدليل</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لو فتشنا مرة أخرى عن مفردة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَادَّارَأْتُمْ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">) ومشتقاتها على مساحة النص القرآني، لوجدنا أن واحدة من مشتقات المفردة، ألا وهي "ادرء" قد جاءت في سياق ايقاع العذاب:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الَّذِينَ قَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا ۗ قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (3:168)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولو دققنا أكثر، لوجدنا بأنها قد وردت في سياق كفّ العذاب على من قد يثبت عليه الوقوع في فعل الزنا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنْفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ (24:6) وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ (24:7) وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (24:8) وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِنْ كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ (24:9)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولو أمعنا النظر في هذا السياق القرآني على وجه التحديد، سنجد أن درء العذاب قد ورد في سياق وقوع الأنثى في فعل الزنا. ويكون درء العذاب عمن وقعت به في حالة عدم وجود شهداء إلا الزوج هو أن تشهد أربع شهادات بالله إنه من الكاذبين. في ضوء هذه الطرح (ربما المغلوط) حول فعل "المدارأة"، سنطرح التساؤل التالي: كيف يمكن أن نتخيل القصة (إن صح خيالنا هذا) كما حدثت على أرض الواقع؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> سيناريو خيالي غريب عجيب (لا تصدقوه): دعنا نتبنى حتى حين السيناريو الخيالي العجيب الغريب التالي الذي نطلب من القارئ أن لا يصدقه ما لم يثبه الدليل لاحقًا، فهو ليس أكثر من خيال جامح غير مضبوط - حتى الساعة - بالدليل الحاسم: كان في بني إسرائيل رجل صالح، وكان له امرأة (جميلة) خائنة. وكان هناك في عِلية القوم من يكيد بهذا الرجل وبغيره من الذين فضلهم الله عليهم، فما كان منهم إلا أن يقدموا على ايقاع الأذى به عن طريق امرأته غير الصالحة، فاخذوا يترددون على تلك المرأة في جنح الظلام. ولكن لمّا كان بعلها - نحن نتخيل - رجلا صالحا، كان يعرف ما يدور حوله بعيدا عن ناظريه، فهداه الله - نحن مازلنا نفتري القول من عند أنفسنا - لأن يكتشف العلاقة غير السوية القائمة بين امرأته من جهة وبعض الرجال من علية القوم من جهة أخرى. وبالفعل استطاع ذلك الزوج أن يملك الدليل على تلك العلاقة غير الشرعية بين الطرفين. فكان يستطيع أن يشهد أربع شهادات بالله إنه لمن الصادقين على فعلة امرأته:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنْفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ (24:6)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهنا ينتهى للخائنين خبر اكتشاف أمرهم مع تلك المرأة، وبالتالي فضح تلك العلاقة المشبوهة. فما الذي سيفعله أولئك النفر (الخائنين المتربصين كيدا بالذين آمنوا) إزاء ما يمكن أن يقع عليهم من الفضيحة بين القوم أولا ثم العذاب الذي سيلحق بهم إن ثبت صحة شهادة الزوج ثانيا؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: عندما وجد أولئك النفر بأن فضيحتهم ستكون معلنة على رؤوس الأشهاد، استقرت عندهم القناعة بأن تكلفة تلك الفضيحة (إن ظهرت) ستكون كبيرة عليهم، ربما لا يستطيعون تحمل تبعاتها. فهم يعلمون أن تلك المرأة (محط الشبهة) ربما ستشهد أربع شهادات بالله أن زوجها من الكاذبين، وبالتالي ربما ستستطيع أن تدرأ العذاب عن نفسها أولا وعن القوم الخائنين معها ثانيا، لكن ذلك لن يسكت ألسنة الناس التي ستتناقل الشكوك حول أولئك النفر المتورطين في القضية، آخذين بعين الاعتبار مكانتهم العليا في القوم. فحتى لو استطاعت المرأة أن تدرأ عن نفسها العذاب بشهادتها، إلا أن الناس من حولها لن يتوقفوا عن إثارة الشبهات حول من كان متورطا معها في فعل مشين كهذا من بين القوم جميعا. ولا شك أن ألسنة الناس لن تكف عن البحث مادام أن زوج تلك المرأة - هم يعرفون - رجل صالح من غير المتوقع أن يكون من الكاذبين. فالقوم يعلمون يقينا بأن مثل هذا الرجل المؤمن لن يرمي المحصنات الغافلات، لأن ذلك أمرا منهي عنه في الدين. قال تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (24:4)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ (24:23)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فرمي المحصنات (أي لم يبرم عليهن عقد نكاح اطلاقا) أمر غير وارد عند من كان مؤمنا إلا تحت شرط وجود الشهداء. ولكن على الرغم من أن رمي المحصنات يحتاج إلى وجود الشهداء، فإن رمي الأزواج لا يحتاج إلى الشهداء، فيستطيع الرجل أن يرمي زوجته، شريطة أن يشهد أربع شهادات بالله إنه لمن الصادقين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ وَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنْفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ (24:6)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وهو يعلم أن عاقبة ذلك وخيمة إن كان من الكاذبين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَالْخَامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ (24:7)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا: إن صحّ افتراؤنا بأن ذلك الرجل كان رجلا صالحا، فإن قناعة الناس من حوله ستكون على نحو استحالة أن يكون من الكاذبين الذين يمكن أن تصيبهم لعنت الله إن هو أقدم على فعل كهذا. لذا، لن يتوقف الناس حينها (نحن ما زلنا نتخيل) عن تصديق شهادته حتى لو استطاعت تلك المرأة أن تدرأ عن نفسها العذاب بشهاداتها الأربعة:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيَدْرَأُ عَنْهَا الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ (24:8)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: كان القوم يعلمون طبيعة ذلك الرجل الصالح مقابل طبيعة امرأته غير الصالحة، فلو أقدم ذلك الرجل على رمي امرأته بشهاداته الأربعة، فسيستقر لدى العامة من الناس أنه يستحيل أن يكون من الكاذبين حتى لو استطاعت المرأة أن تدرأ عن نفسها العذاب بأربع شهادات مقابلة لشهادة بعلها. وبالتالي لن يتوانى القوم عن التشكيك بشهادة تلك المرأة، وبالتالي توجيه أصابع الاتهام نحو بعض النفر من القوم خاصة أولئك الذين يعلمون أنهم يبيتون المكيدة (وربما العداء) ضد ذلك الرجل. وسيصبح كل من كان له عداء مع ذلك الرجل الصالح محل اتهام غير مباشر من الناس من حولهم.</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما الذي سيفعله المتآمرون (نحن نسأل) حيال هذا الوضع حتى لا تسوء سمعتهم في قومهم، ويكونوا محط الشبهة على ألسنة الكثيرين من بني إسرائيل من حولهم، فتضيع جزء من هيبتهم، ويفقدون جزءا كبيرا من المكاسب التي كانوا يتمتعون بها بين الناس حينئذ، والتي يطمعون أن تزيد؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نتخيل بأنه ما كان منهم إلا أن يحاولوا أن يدارأوا في تلك النفس وذلك بقتلها، والتستر على الأمر برمته:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولو راقبنا مفردات هذه الآية جيدا، لوجدنا بأن الفاعلين الذين ادارأوا بقتل النفس كانوا – كما أسلفنا القول- يكتمون شيئا (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">)، وقد جاء وصف حالهم - كما أسلفنا - بالمفردات ذاتها التي صورت بها قصة "تلكأ" الملائكة بالسجود لآدم من ذي قبل:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (2:33) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فمادام أن القوم كانوا يكتمون شيئا، فهم - برأينا ربما المغلوط - يحاولون أن لا يظهر ذلك الشيء على العلن. ومادام أنهم يكتمونه، فهو إذا أمر سيء. وهؤلاء - لا شك عندنا - من المنافقين الذين لا تتطابق أقوالهم مع ما في قلوبهم، وانظر كيف ختمت الآية الكريمة التالية التي تصوّر حال هؤلاء المنافقين:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُوا ۚ وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَوِ ادْفَعُوا ۖ قَالُوا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لَاتَّبَعْنَاكُمْ ۗ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإِيمَانِ ۚ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ ۗ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (3:167) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فهم الذين يظهرون بثياب الإيمان، ولكن حقيقتهم هي ما تصوره الآية الكريمة التالي:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذَا جَاءُوكُمْ قَالُوا آمَنَّا وَقَدْ دَخَلُوا بِالْكُفْرِ وَهُمْ قَدْ خَرَجُوا بِهِ ۚ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا كَانُوا يَكْتُمُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (5:61)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مفتراة: نحن نتخيل وجود نفر في بني إسرائيل يظهرون الإيمان على العلن ولكنهم ممن دخلوا بالكفر، وهم قد خرجوا به </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: لماذا أقدم أولئك النفر على تلك الفعلة؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن القوم قد أقدموا على تلك الفعلة لأنهم كانوا يكتمون شيئا في أنفسهم، مصداقا لقوله تعالى في السياق ذاته:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما هو ذلك الشيء الذين كان أولئك النفر من بني إسرائيل يكتمونه حينئذ؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">جواب مفترى من عند أنفسنا: إنه الحسد المدفوع بالكبر. انتهى</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما هو الحسد الذي كان في نفوسهم؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: للاجابة على هذا التساؤل، لابد لنا أن نطرح جملة من التساؤلات حول القصة، نبدأها بهذه المجموعة:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">لماذا تدخل الله لإخراج ما كان القوم يكتمونه؟ فهل يتدخل الله لإخراج ما يكتمه كل من وقع في فعل قتل نفس؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">لماذا جاء موسى نفسه بالأمر الإلهي بأن يذبحوا البقرة؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">لماذا تلقى منهم موسى التساؤلات تباعا (الواحدة تلو الأخرى)؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">لماذا أجابهم موسى على كل تساؤلاتهم؟ </span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ.</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: نحن نظن أن التدخل الإلهي لإخراج ما كان القوم يكتمونه ما كان ليحصل لولا أن الأمر جلل، كما نظن أن موسى ما كان ليجاريهم في جميع تساؤلاتهم لولا أن الأمر كان يتطلب ذلك. فمراد القول هنا هو أن حادثة القتل تلك كانت ذات طابع جدّي، لذلك جاءت - برأينا - الإرادة الإلهية لإخراج ما كان القوم يكتمونه. ليكون السؤال الآن هو: ما الذي كان يميّز تلك الحادثة حتى استدعت التدخل الإلهي لإخراج ما كان القوم يكتمونه كما استدعت تدخل موسى شخصيا في تلك الحادثة ومجاراة القوم في كل تساؤلاتهم؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: لمّا كنّا نظن بأن تلك الحادثة ذات طابع جدي، كان من الممكن (نحن نتجرأ على الظن هنا) أن تكون تداعياتها خطيرة جدا، وذلك لسببين اثنين على الأقل:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أولا، أن تطال تبعاتها موسى شخصيا، </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ثانيا، أن تحدث ضررا كبيرا في مسيرة بني إسرائيل كلهم أجمعين. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لهذا استوجبت التدخل الإلهي المباشر فيها، ومجاراة موسى لجميع تساؤلاتهم التي ما انفكوا يطرحونها الواحدة تلو الأخرى. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: نحن نفتري الظن أن التدخل الإلهي في هذه القضية قد جاء لكشف المؤامرة التي كانت تحاك ضد نبيه موسى شخصيا أولا وضد بني إسرائيل كلهم أجمعين ثانيا. فليس كل حادثة قتل تقع بين الناس يأتي التدخل الإلهي ليكشف جوانبها بالطريقة التي كُشفت بها تفاصيل تلك الحادثة. ليكون السؤال مرة أخرى: لماذا كشف الله تلك الجريمة وأخراج ما كان القوم يكتمونه؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: لو دققنا فيما حصل في تلك القصة كما يبينها الله في قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">سنجد بأن هناك سببين رئيسيين لهذا التدخل، وهما:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أولا: أن يبين الله لنا كيف يحي الموتى (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">). وهذا ما حاولنا مناقشته في الجزء السابق من هذه المقالة</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ثانيا: أن يرينا الله آياته (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">). وهذا ما سنحاول مناقشته في هذا الجزء.</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما علاقة تبيان الله احياء تلك النفس بضربه ببعض البقرة لكشف الجريمة من جهة ورؤية آيات الله من جهة أخرى؟ وبكلمات أخرى نحن نسأل: لماذا ختمت مسألة إحياء الله تلك النفس ببعض البقرة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">) بأن يري الله آياته للناس (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">)؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى العجيب الغريب (فلا تصدقوه): إنها الأنعام</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: ما علاقة الأنعام بهذه القصة؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: دعنا نحاول ربط الآيات التي بيّن الله لنا فيها قصة ذبح البقرة من جهة بالآيات القرآنية التي جاء فيها الحديث عن الأنعام من جهة أخرى. وانظر عزيزي القارئ - إن شئت - في السياقين معا، لترى كيف يرد فيهما عبارة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">) ذاتها:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72) فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (40:79) وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوا عَلَيْهَا حَاجَةً فِي صُدُورِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ (40:80) </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> فَأَيَّ آيَاتِ اللَّهِ تُنْكِرُونَ (40:81)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">سنجد إذًا بأن عبارة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">) لم ترد بالحرفية ذاتها على مساحة النص القرآني إلا في هذين السياقين. ففي سياق الحديث عن ذبح البقرة جاءت العبارة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">) كما جاءت أيضا في سياق الحديث عن الأنعام (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">). </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: كيف يمكن أن نربط السياقين معا؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى الذي نطلب من القارئ مرارا وتكرارا ألا يصدقه هو على النحو التالي: كان هناك نفر من بني إسرائيل لديهم من العلم الذي يمكّنهم من مجادلة من يأتيهم بعلم يتنافى مع ما عندهم منه. وقد كان ديدنهم - كغيرهم من الذين سبقوهم والذين لحقوا بهم من المكذبين بالرسل - على نحو أن يستهزوا (لا بل ويسخرون) ببعض آيات الله، لأن عندهم من العلم ما يتعارض معها:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَمَا نُرْسِلُ الْمُرْسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ ۚ وَيُجَادِلُ الَّذِينَ كَفَرُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ ۖ وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَمَا أُنْذِرُوا هُزُوًا (18:56)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ذَٰلِكَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَرُسُلِي هُزُوًا (18:106)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ (45:9)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ذَٰلِكُمْ بِأَنَّكُمُ اتَّخَذْتُمْ آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا وَغَرَّتْكُمُ الْحَيَاةُ الدُّنْيَا ۚ فَالْيَوْمَ لَا يُخْرَجُونَ مِنْهَا وَلَا هُمْ يُسْتَعْتَبُونَ (45:35)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وقد كانت سنة الله أن يبعث الرسل بالآيات ليحيق بهؤلاء ما كانوا به يستهزءون:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (40:83)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَقَدْ مَكَّنَّاهُمْ فِيمَا إِنْ مَكَّنَّاكُمْ فِيهِ وَجَعَلْنَا لَهُمْ سَمْعًا وَأَبْصَارًا وَأَفْئِدَةً فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ سَمْعُهُمْ وَلَا أَبْصَارُهُمْ وَلَا أَفْئِدَتُهُمْ مِنْ شَيْءٍ إِذْ كَانُوا يَجْحَدُونَ بِآيَاتِ اللَّهِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (46:26)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لذلك، نحن نتخيل بأنه لمّا جاء موسى قومه بالآيات والبينات، كان من بينها ما هو خاص بماهية الأنعام، فكان مفاد ما جاءهم به موسى في هذا الجانب يتمثل في أن تلك الأنعام فيها من آيات الله التي أرنا الله إياها بأم أعينا. فكان مما جاء به موسى قومه من بني إسرائيل في وقت ما هو ما ورد في قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> ۖ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهِ مِنْ بَيْنِ فَرْثٍ وَدَمٍ لَبَنًا خَالِصًا سَائِغًا لِلشَّارِبِينَ (16:66)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> ۖ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (23:21)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولما كان القوم أهل علم، كان سؤالهم لنبيهم موسى عن "العبرة" في تلك الأنعام، فكان (نحن مازلنا نتخيل) مما قاله موسى لهم أن واحدة من "العبرة" في تلك الأنعام تتعلق بإحياء الموتى. ويكأني (ما زلت أتخيل) أسمع موسى يقول لهم بأن سر إحياء الموتى موجود في الأنعام، وذلك من العبرة المتوافرة في الأنعام. وهنا ما كان من القوم - خاصة أهل العلم منهم - إلا أن يتخذوا آيات الله ورسله هزوا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ذَٰلِكَ جَزَاؤُهُمْ جَهَنَّمُ بِمَا كَفَرُوا وَاتَّخَذُوا آيَاتِي وَرُسُلِي هُزُوًا (18:106)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذَا عَلِمَ مِنْ آيَاتِنَا شَيْئًا اتَّخَذَهَا هُزُوًا ۚ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُهِينٌ (45:9)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولو عدنا إلى بداية تفصيل قصة البقرة في كتاب الله، لوجدنا أول رد من القوم على طلب موسى الذي جاءهم بذلك الأمر الإلهي هو على النحو التالي:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ۖ قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ (2:67)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فهم – إذا- ظنوا أن ما يقوله موسى لهم يقع في باب الاستهزاء بهم، لذا ستكون ردة فعلهم هي أيضا تقع في باب الاستهزاء بما يقوله الطرف الآخر، وسكونوا فرحين بما عندهم من العلم:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (40:83)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فالقوم إذا يستهزءون بما يقوله لهم نبيهم موسى، لأنهم يظنون أن ما عندهم من العلم أكثر صدقا مما جاءهم به رسولهم. فكانوا فرحين بما عندهم من العلم (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">)، مستهزئين بما عند الطرف الآخر. وقد افترينا في أكثر من مكان سابق أن من كان فرحا، هو الذي ظن أن رأيه مطلق الصحة والثبات (للتفصيل انظر مقالاتنا السابقة). لذا نجد أنفسنا ملزمين – بناء على هذا الطرح الغريب- أمام سيناريو خيالي هو على النحو التالي: ينشب هناك خلاف بين موسى من جهة وبعض أهل العلم من بني إسرائيل من جهة أخرى حول ماهية العبرة في الأنعام (فيكون جدالا علميا بين طرفين كل لدى كل طرف منهم رأيه الذي يتعارض مع رأي الطرف الآخر). فيكون مفاد موقف موسى المبني على ما عنده من علم في الألواح التي بين يديه على نحو أن العبرة من الأنعام تتمثل بوجود سر إحياء الموتى فيها، ويكون رأي أهل العلم من بني إسرائيل مغايرا تماما. فيتشبث الطرف الآخر برأيهم، فرحين بما عندهم من العلم، مستهزئين في ذات الوقت بما يقوله موسى بهذا الصدد. فكيف سيفض الخلاف بين الطرفين؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لننظر – ابتداء- في بعض الآيات التي وردت فيه قصة العبرة من خلق الأنعام في سياقها الأوسع حيث سنجد بأنها تختم بفكرة مجادلة الرسل من قبل الطرف المكذب الذي يفرح بما عنده من العلم، فيستهزء بما يأتي به الرسل من البينات:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الْأَنْعَامَ لِتَرْكَبُوا مِنْهَا وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (40:79) وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَلِتَبْلُغُوا عَلَيْهَا حَاجَةً فِي صُدُورِكُمْ وَعَلَيْهَا وَعَلَى الْفُلْكِ تُحْمَلُونَ (40:80) وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ فَأَيَّ آيَاتِ اللَّهِ تُنْكِرُونَ (40:81) أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ كَانُوا أَكْثَرَ مِنْهُمْ وَأَشَدَّ قُوَّةً وَآثَارًا فِي الْأَرْضِ فَمَا أَغْنَىٰ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَكْسِبُونَ (40:82) </span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-decoration-line: underline; text-decoration-skip-ink: none; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> (40:83)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا مهمة جدا: لما سمع القوم - خاصة أهل العلم منهم - ما جاءهم به موسى من العلم (البينات) في هذه الجزئية، ماكان منهم إلا أن:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">يستهزءوا بما يقوله لهم رسولهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">يتحدون ذلك الرسل لإثبات ما يقدم لهم من البينات</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تساؤلات:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف سيتحدون رسولهم موسى؟ </span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف سيثبت لهم موسى صدق ما يقول؟ </span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف سيحيق بهم ما كانوا به يستهزءون؟ </span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ.</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: لمّا كان بعض أولئك النفر من القوم يكيدون بموسى شخصيا، حسدا من عند أنفسهم، سنحت لهم الفرصة الآن أن يكشفوا (حسب ظنهم) خطأ موسى أمام الناس، وبالتالي الايقاع بكل بني إسرائيل في المصيدة، ليكذبوا رسولهم موسى. فهم سيدبّرون الأمر على نحو أن يضطروا موسى أن يثبت ما يأتيهم به من البينات بالتطبيق العملي على أرض الواقع. فيصطادون (حسب ظنهم) عصفورين بحجر واحد:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">تكذيب الرسول والاستهزاء بالآيات، إن صدق ظنهم</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">اكتساب ذلك العلم الذي عند موسى إن كان صحيحا</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولا ننسى أن علماء بين اسرائيل ينقسمون إلى فئتين متضادتين:</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">فئة تريد تكذيب الرسل وصدّ الناس عن الحق حتى بعد أن جاءهم العلم:</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (3:19)</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">فئة تريد الوصول إلى الحقيقة:</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أَوَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَمَاءُ بَنِي إِسْرَائِيلَ (26:197)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: كيف سينفذ المتأمرون خطتهم الماكرة على أرض الواقع؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى الخطير جدا جدا الذي نطلب من القارئ الكريم مرة أخرى ألا يصدقه هو: أن يتهموا موسى نفسه بحادثة قتل نفس من بينهم. انتهى.</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الدليل</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لابد – ابتداء - أن نثبت وجود الحسد عند القوم تجاه موسى شخصيا. فالآيات الكريمة التالية تبيّن لنا أن نفرا من القوم قد سألوا موسى مجادلين، مدفوعين بما عندهم من الحسد، محاولين أن يردوا الذين آمنوا كفارا حتى بعد أن يتبين لهم الحق: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أَمْ تُرِيدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا رَسُولَكُمْ كَمَا سُئِلَ مُوسَىٰ مِنْ قَبْلُ ۗ وَمَنْ يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ (2:108) وَدَّ كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِكُمْ كُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ۖ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (2:109)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولا يتوقف موقفهم من موسى عند مستوى الحسد، بل تجاوزوا كل الخطوط الحمراء، محاولين إيقاع الأذى بموسى شخصيا: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ ... (33:69) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولكن لما وصل بهم الأمر إلى درجة إلحاق الأذى بموسى شخصيا، ما كان الله ليذرهم وطغيانهم، فكان لابد من فضح أمرهم أولا، وتبرئة نبيه موسى من ذلك الأذى الذي ألحقوه به ثانيا. وانظر تتمة السياق القرآني الخاص بمحاولتهم إلحاق الأذى بموسى، قال تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">... فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولتكون النتيجة النهائية على نحو أن يحيق الله بهم بما كانوا به يستهزءون، وذلك باثبات صدق كلامه (وصحة الآيات البينات التي جاء بها رسله)، وبطلان قول الذين هم من دونه مهما كان لديهم من العلم: </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فَلَمَّا جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَرِحُوا بِمَا عِنْدَهُمْ مِنَ الْعِلْمِ وَحَاقَ بِهِمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (40:83)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تساؤلات جديدة </span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">ما الذي سأله القوم لموسى وجاء الأمر الإلهي لمن كان حول محمد من المؤمنين ألا يسألوا نبيهم كما سأل نفر من بني إسرائيل نبيهم موسى؟</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أَمْ تُرِيدُونَ أَنْ تَسْأَلُوا رَسُولَكُمْ كَمَا سُئِلَ مُوسَىٰ مِنْ قَبْلُ ۗ وَمَنْ يَتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ (2:108)</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">ما هو الأذى الذي نهى الله المؤمنين من حول محمد أن يلحقوه بنبيهم كما فعل من كانوا حول موسى؟ أي ما هو الأذى الذي ألحقه بنو إسرائيل بنبيهم موسى؟</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ ... (33:69) </span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">كيف برأ الله نبيه موسى مما قال أولئك القوم؟</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">... فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69)</span></p><ul style="margin-bottom: 0; margin-top: 0; padding-inline-start: 48px;"><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 0pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">ما وجه الشبهة بين قصة موسى في هذا الصدد مع قصة محمد حتى جاء الأمر الإلهي لمن حول محمد ألا يفعلوا برسولهم كما فعل بنو إسرائيل برسولهم؟ أي لماذا جاءت المقارنة في هذه الآيات على وجه التحديد بين محمد وموسى فقط؟</span></p></li><li aria-level="1" dir="rtl" style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; list-style-type: disc; vertical-align: baseline; white-space: pre;"><p dir="rtl" role="presentation" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; text-wrap: wrap; vertical-align: baseline;">الخ</span></p></li></ul><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">افتراءات يصعب على الآذان سماعها، فلا تصدقوها</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الافتراء الأول: لقد اتهم نفر من بني إسرائيل موسى بالزنا</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الافتراء الثاني: لقد اتهم نفر من بني إسرائيل موسى بقتل نفس</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الافتراء الثالث: لقد أشاع أولئك النفر خبرا كاذبا بأن موسى قتل الرجل لرغبة عنده في زوجته الجميلة</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">دعوة كريمة: </span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">نحن ندعو القارئ الكريم ألا يتعجل باسقاط هذه الافتراءات في قصة نبينا الكريم مع من كانوا حوله قبل فهم تفاصيل قصة موسى بكل حيثياتها. ومن يحاول افتراء شيء من عنده، فهو من يقع عليه واجب جلب الدليل على كلامه، وهو من يتحمل تباعات ما يفتري من عند نفسه. لذا، أرجو أن لا يضع أحد من القراء (أو المستمعين) كلاما من عنده في فمنا، ثم يتهمنا بما لم نقل. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ملخص القصة:</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> لمّا كان أولئك النفر من بني إسرائيل يعادون موسى شخصيا حسدا من عند أنفسهم، ولما كانت بغيتهم أن يردوا المؤمنين كفارا من بعد إيمانهم، كان شغلهم الشاغل أن يلحقوا بموسى أذى يحقق لهم غاياتهم غير المعلنة. فما كان منهم إلا أن يقيموا علاقة غير شرعية مع زوجة رجل من بني إسرائيل، تتصف بالجمال. ويقدموا على قتل زوجها، ثم القاء تهمة الزنا والقتل على موسى شخصيا. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; font-weight: 700; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">الدليل: باب وجيها</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لو تفقدنا السياقات القرآنية الخاصة بموسى، سنجد قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-right: 36pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;"> </span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ليكون السؤال المحوري الآن هو: لماذا ختمت الآية التي تبين لنا محاولة نفر من بني إسرائيل إلحاق الأذى بموسى بقوله تعالى واصفا نبيه موسى بأن كان عند الله وجيها؟ وبكلمات أخرى نحن نسأل: ما علاقة أن موسى كان عند الله وجيها بالأذى الذي ألحقوه أولئك النفر بموسى؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: حتى نستطيع الإجابة على هذا التساؤل، يصبح لزاما علينا أن نبحث في معنى هذه المفردة (</span><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَجِيهًا</span><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">)، طارحين التساؤل التالي: ما معنى وجيها في النص القرآني؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">جواب مفترى من عند أنفسنا: عندما حاولنا البحث عن هذه المفردة على مساحة النص القرآني، وجدنا قوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ (3:45)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لنجد أن المفردة ما وردت في كتاب الله إلا في سياق الحديث عن عيسى بن مريم وفي سياق الحديث عن موسى. لكن المفارقة تكمن بأن عيسى كان وجيها في الدنيا والآخرة، بينما كان موسى وجيها عند الله. فكيف يمكن أن نفهم ذلك؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: تعرضنا في مقالات سابقة لنا لهذه الجزئية، وافترينا الظن حينئذ بأن عيسى كان وجيها في الدنيا والآخرة، لأنه كلمة الله وروح منه؛ وبالتالي كان من الاستحالة بمكان أن ينظر الناس لعيسى إلا من جهة وجهه. فحيثما نظر الشخص إلى عيسى، كان في مقابلة مع وجه عيسى، وكان ذلك واحدة من أسباب فتنة الناس بعيسى حتى ظن بعضهم أن عيسى هو الله، وظن البعض أنه ابن الله. فالناس يعلمون أن الإله لا يمكن النظر إليه إلا ويكون وجهه حيثما تولي وجهك، مصداقا لقوله تعالى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلِلَّهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ۚ فَأَيْنَمَا تُوَلُّوا فَثَمَّ وَجْهُ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (2:115)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وربما لهذا السبب، ظننا أن الإله سيسأل عيسى ابن مريم على وجه الخصوص إن كان فعلا قال للناس أن يتخذوه وأمه إلهين من دون الله:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَإِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ ۚ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ ۚ إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُيُوبِ (5:116)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لذلك، فتن الناس - نحن نرى - بعيسى في الدنيا، وسيفتنون به في الآخرة، لأنهم لن يستطيعوا النظر إليه إلا جهة وجهه. فكان عيسى وجيها في الدنيا والآخرة. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أما موسى فقد اكتسب تلك الخاصية في الدنيا فقط عندما طلب من الله أن ينظر إليه، فتجلى الله للجبل، وارتد النور الإلهي من الجبل إلى وجه موسى، فخر صعقا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَمَّا جَاءَ مُوسَىٰ لِمِيقَاتِنَا وَكَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِي أَنْظُرْ إِلَيْكَ ۚ قَالَ لَنْ تَرَانِي وَلَٰكِنِ انْظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَكَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِي ۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَكًّا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقًا ۚ فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَكَ تُبْتُ إِلَيْكَ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُؤْمِنِينَ (7:143)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فكان موسى وجيها عند الله. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">لكن ما يهمنا طرحه الآن هو أن مفردة وجيها تحمل في ثناياها أمرا آخر، ونحن نتجرأ على الظن بأن من كان وجيها، فقد كان له شأن مختلف في علاقته بالنساء. ليكون السؤال الآن هو: كيف ذلك؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: إن أبسط ما يمكن أن نفتريه عن عيسى بن مريم هو أنه ما قرب النساء في حياته في الدنيا قط، ولن يقربهن في الآخرة. فعيسى – كما ذكرنا أكثر من مرة – ليس من الناس، لذا فهو لم ولن يطأ النساء قط. وبالتالي يستحيل أن تلقى عليه تهمة الاقتراب من النساء بأي صيغة كانت. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أما موسى، فقد كان إنسانا عاديا، بدليل أن الرجل الذي جاءه في مدين وقص عليه القصص، قد أنكحه احدى ابنتيه:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ حِجَجٍ ۖ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ ۖ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ عَلَيْكَ ۚ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ (28:27)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولكن عندما اكتسب موسى خاصية الوجاهة عند الله في تلك الحادثة الشهيرة، أصبح من الاستحالة بمكان أن تكون علاقته بالنساء مشبوهة. فيستحيل بعد تلك الحادثة أن تلقى عليه تهمة انشاء علاقة غير شرعية مع النساء، فوجهه الذي اكتسب شيئا من النور الإلهي لا يمكن أن تلطخه تمهة (أو لنقل) علاقة غير شرعية مع النساء. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: كيف ذلك؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى من عند أنفسنا: نحن نعلم بأن الإنسان يمكن أن يرتكب كثيرا من الفواحش والذنوب والسيئات، لكن من بين جميع تلك الموبقات، تبرز واحدة فقد لتلطخ "وجه" الرجل، فيظل وجهه مسودا أمام العالمين، ألا وهي فاحشة الزنا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا ۖ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا (17:32)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَلَا تَنْكِحُوا مَا نَكَحَ آبَاؤُكُمْ مِنَ النِّسَاءِ إِلَّا مَا قَدْ سَلَفَ ۚ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَمَقْتًا وَسَاءَ سَبِيلًا (4:22) </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فالزنا - على وجه الخصوص - هو الفاحشة التي تكون نتيجتها على نحو (ساء سبيلا). وينعكس ذلك على وجه من يقع فيها. فالعار – بكلماتنا الدارجة – لا يلحق بالرجل إلا من جراء الوقوع في فاحشة الزنا التي تظهر نتيجته على وجهه عندما يبقى يحاول أن يتوارى من القوم من سوء ما فعل.وليس أدل على ذلك من التصاق العار بوجه الرجل من غصته من الحصول على ذرية من الإناث (مقابل الذرية من الذكور). فقد بين القرآن بأنه حتى بشرى الرجل بالأنثى تجعله يتوارى من القوم من سوء ما بشر به، وذلك لأن وجهه يكون مسودا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ الْبَنَاتِ سُبْحَانَهُ ۙ وَلَهُمْ مَا يَشْتَهُونَ (16:57) وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِالْأُنْثَىٰ ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ (16:58) يَتَوَارَىٰ مِنَ الْقَوْمِ مِنْ سُوءِ مَا بُشِّرَ بِهِ ۚ أَيُمْسِكُهُ عَلَىٰ هُونٍ أَمْ يَدُسُّهُ فِي التُّرَابِ ۗ أَلَا سَاءَ مَا يَحْكُمُونَ (16:59)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">المعضلة: إذا كانت البشرى بالإنثى تنعكس على الوجه بأن يصبح مسودا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">أَمِ اتَّخَذَ مِمَّا يَخْلُقُ بَنَاتٍ وَأَصْفَاكُمْ بِالْبَنِينَ (43:16) وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُمْ بِمَا ضَرَبَ لِلرَّحْمَٰنِ مَثَلًا ظَلَّ وَجْهُهُ مُسْوَدًّا وَهُوَ كَظِيمٌ (43:17)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فكيف إذا سيكون وجهه لو أنه فعلا وقع هو (أو أحد من محارمه) في تلك الفاحشة؟ فهل سيبقى وجيها بين الناس؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">رأينا المفترى: إن الفكرة التي نحاول جاهدين الوصول إليها هنا هي على نحو أن ما يتعلق بالعلاقة غير الشرعية مع الإناث تجلب للرجل من السوء ما تتجلى آثاره على وجهه، فلا يصبح وجيها إن طالته تلك الفاحشة في شخصه أو في أجد من محارمه. لذا، فإن من كان وجيها، هو الذي لم يسود وجهه بعلاقة غير شرعية مع النساء. ولا يمكن أن يقع في فاحشة الزنا شخصيا، ولا أن تطال تلك الفاحشة أحدا من محارمه، فيبقى وجهه (كما نقول بالعامية) أبيضا (غير مسود)، ولن يكون ممن يواري وجهه عن الآخرين خجلا مما فعل. ولو عدنا إلى قضة "العِرض" في الثقافات المختلفة، لوجدنا بأن ما يسمى بتبيض الوجه له علاقة بالتبرئة من حادثة الزنا.</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">افتراء خطير جدا: لقد كان موسى عند الله وجيها، لأن القوم (نحن نظن ربما مخطئين) اتهموه بحادثة الزنا، فكان ذلك مما أوقعوا به من الأذى على موسى:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ ... (33:69)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فما كان الله إلا أن يرد كيدهم، بأن يبرأ موسى مما قالوا، ويثبت وجاهة موسى (اي كرامة وجهه) الذي ما كان ليسود أمام العالمين بمثل تلك التهمة:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">... فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">فيبقى وجه موسى مرفوعا نظيفا لم يمسه العار (الزنا). ويكون موسى وجيها عند الله، فما بالك به عند الناس؟! من يدري؟! </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: كيف تمت تبرئة موسى مما قالوا، فكان موسى وجيها؟</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">جواب مفترى: بذبح البقرة. وإحياء النفس التي قتلها القوم. </span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">ولا ننسى في هذا المقام التذكير بالتوجيه الإلهي للمؤمنين من حول محمد ألا يقعوا بنفس الأمر المحضور الذي وقع فيه من كان من حول موسى، وطلب الله منهم أن يكونوا ممن يتقون الله ويقولون قولا سديدا:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ آذَوْا مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ اللَّهُ مِمَّا قَالُوا ۚ وَكَانَ عِنْدَ اللَّهِ وَجِيهًا (33:69) يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولُوا قَوْلًا سَدِيدًا (33:70)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">تلخيص ما سبق: لقد كانت واحدة من أساليب المجرمين الذين يكيدون بأنبياء الله ورسله تتمثل بإلقاء تهمة الزنا به أو بأحد من محارمه، طامعين أن يسود وجهه أمام الناس. ولا أريد الدخول في تفاصيل هذا الأمر فيما يتعلق بما جرى من محاولة إيذاء نبينا الكريم من قبل المتربصين المعادين الذين يكيدون بالنبي وبالدين الذي جاء به، خاصة ما يتعلق بقصص زواجه ببعض نسائه، واترك للقارئ الكريم التحليق بخياله لوحده حتى يأذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك. ولكني سأحاول الدخول في تفاصيل ما يشبه ذلك عند بني إسرائيل في قصتهم الشهيرة مع نبي الله داوود، كما حاولوا تسويقها في تفسيراتهم لنبأ الخصم الذين تسوروا المحراب على داوود:</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="color: #0070c0; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">وَهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ (38:21) إِذْ دَخَلُوا عَلَىٰ دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ خَصْمَانِ بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍ فَاحْكُمْ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَىٰ سَوَاءِ الصِّرَاطِ (38:22) إِنَّ هَٰذَا أَخِي لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِيَ نَعْجَةٌ وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ (38:23) قَالَ لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَىٰ نِعَاجِهِ ۖ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِيلٌ مَا هُمْ ۗ وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ ۩ (38:24) فَغَفَرْنَا لَهُ ذَٰلِكَ ۖ وَإِنَّ لَهُ عِنْدَنَا لَزُلْفَىٰ وَحُسْنَ مَآبٍ (38:25) يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ (38:26)</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">السؤال: من هو داوود؟</span></p><br /><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح وآخرون</span></p><p dir="rtl" style="line-height: 1.38; margin-bottom: 10pt; margin-top: 0pt;"><span style="font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 12pt; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variant-position: normal; vertical-align: baseline; white-space-collapse: preserve;">بقلم: د. رشيد الجراح</span></p><br /></span></div>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-34683159258983036352024-01-09T13:30:00.008+03:002024-01-09T13:31:39.029+03:00قصة داوود - الجزء 23<p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span></span></b></p><a name='more'></a><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></b><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة نبي الله
داوود - الجزء الثالث والعشرون<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو داوود -
23<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افترينا القول في معرض حديثنا الجاري عن الفرق بين الفعل والعمل بأن الفعل
يحدث تحت ظرف الاضطرار(أو لنقل تحت تأثير الأمر الخارجي)، فما يأمر الله به هو فعل
(وليس عمل)، كما حصل – مثلا- في قصة الخلق الأولى عندما صدر الأمر الإلهي للملائكة
بالسجود لآدم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ
قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ
يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ (7:11) قَالَ مَا مَنَعَكَ <u>أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ
أَمَرْتُكَ</u> ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ
مِنْ طِينٍ (7:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكان على الملائكة أن تأتمر بالأمر الإلهي، فتسجد لآدم. وعلى الرغم من
الخصومة التي حدثت في الملأ الأعلى حول الامتثال للأمر الإلهي بالسجود لآدم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا كَانَ لِيَ مِنْ عِلْمٍ بِالْمَلَإِ الْأَعْلَىٰ
إِذْ يَخْتَصِمُونَ (38:69) إِنْ يُوحَىٰ إِلَيَّ إِلَّا أَنَّمَا أَنَا نَذِيرٌ
مُبِينٌ (38:70) إِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ
طِينٍ (38:71) فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ
سَاجِدِينَ (38:72) فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (38:73) إِلَّا
إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (38:74) قَالَ يَا إِبْلِيسُ
مَا مَنَعَكَ أَنْ تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِيَدَيَّ ۖ أَسْتَكْبَرْتَ أَمْ
كُنْتَ مِنَ الْعَالِينَ (38:75)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إلا أن الملائكة انصاعوا للأمر الإلهي بعد أن عقدوا اجتماعًا تشاوريا (انظر
مقالاتنا السابقة)، كانت نتيجته إجماعا فيما بينهم بالنزول عند الأمر الإلهي
بالسجود لآدم، وما خرج عن ذلك الإجماع إلا إبليس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (15:30)
إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (38:73)
إِلَّا إِبْلِيسَ اسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (38:74)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا يعني أن الأمر الإلهي ليس مبني على الإلزام، ولكنه مبني على التخيير،
فيستطيع المأمور أن ينفذ الأمر الإلهي كما فعلت الملائكة، ويستطيع أن لا ينفذ
الأمر الإلهي كما فعل إبليس (للتفصيل انظر مقالاتنا السابقة تحت عنوان التخيير
والتسيير). وهنا كانت المفارقة التي نودّ أن نجلب الانتباه لها، ألا وهي أن انصياع
الملائكة للأمر الإلهي لم يترتب عليه مكافأة مباشرة لمن سجد، ولكن ترتب عليه عقاب
لمن تخلّف، ألا هو إبليس الذي أبى واستكبر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ (15:34)
وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَىٰ يَوْمِ الدِّينِ (15:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ (38:77)
وَإِنَّ عَلَيْكَ لَعْنَتِي إِلَىٰ يَوْمِ الدِّينِ (38:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: إن الانصياع للأمر الإلهي يترتب عليه تجنب العقاب الإلهي على
من يمتثل له. فمن نفذ الأمر الإلهي أمن عواقب كادت أن تصيبه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، عندما يأمرنا الله – مثلا- بأداء الأمانات إلى أهلها، فإن الذي يؤدي
الأمانات إلى أهلها فهو يقوم بفعل هو ملزم القيام به، لأن ذلك أمر من الله، وقد لا
يترتب على ذلك مكافأة مباشرة مادام أنه يقع في باب ما يجب فعله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا
الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ
تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ
كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا (4:58)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن – بالمقابل- فإن الذي يخالف عن أمر الله كالذي لا يؤدي الأمانات إلى
أهلها، فإن عقوبته ستكون حاضره:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... ۚ فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ
أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (24:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: تتمثل عقوبة مخالفة الأمر الإلهي باصابتهم <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>فتنة أو عذاب أليم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن علينا أن نتذكر أن الأمر الإلهي يأتي كفعل مادام أنه مبرر، أي يكون له
سبب حقيقي أدى إلى صدور الأمر الإلهي به. ولعلي لا أتردد أن افتري الظن من عند
نفسي (ربما مخطئا) بأن "معرفة" الأمر الإلهي يترتب عليه الحصول على علم
عظيم، يخسره من لا يمتثل له. فلا يمتثل للأمر الإلهي – نحن نظن- إلا من يريد
الخروج من الظلمات إلى النور. وبالمقابل فإن الذي لا يمثل لأمر الله هو من يختار
أن يبقى في الظلمات لا يخرج منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا
لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ
بِخَارِجٍ مِنْهَا ۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
(6:122)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعندما أمر الله بني إسرائيل – مثلا- أن يذبحوا بقرة، كان عليهم الانصياع
للأمر الإلهي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ <u>إِنَّ اللَّهَ
يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً</u> ۖ قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ
قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ (2:67)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فلو دققنا في مفردات الآية الكريمة، لوجدنا بأن ذلك كان أمرا إلهيا (<span style="color: #0070c0;">إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ</span>)، ولو دققنا في السياق
الأوسع لهذه الآية الكريمة، لوجدنا أن القوم مطالبون أن يقوموا بذلك كفعل، كما جاء
على لسان موسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ ۚ
قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ
ذَٰلِكَ ۖ <u>فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ</u> (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: مادام أن "ذبح البقرة" كان أمرًا إلهيا، فهو إذًا
فعل يستوجب الانصياع له. وبالتالي فهو فعل مبرر حدوثه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما هو السبب الذي أدى إلى صدور الأمر الإلهي لبني إسرائيل بذبح
البقرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن محاولة الإجابة على هذا التساؤل تتطلب طرح
السؤال المعاكس، ألا وهو: ما الذي كان يمكن أن يحدث لو أن بني إسرائيل لم ينصاعوا
للأمر الإلهي بذبح البقرة؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إنها الفتنة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... ۚ فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ
أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (24:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما هي الفتنة التي كادت أن تقع ببني إسرائيل لو أنهم لم ينصاعوا
للأمر الإلهي بذبح البقرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأنه لو لم ينصاع بنو إسرائيل
للأمر الإلهي بذبح البقرة، لكانت العاقبة مضاعفة على نحو أن تحصل الفتنة فيهم
أولا، ولخسر بنو إسرائيل علمًا عظيما، يتمثل – برأينا- بخسارتهم علم إحياء الموتى،
ورؤية آيات الله بأم أعينهم ثانيا: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي
اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: كيف ذلك؟ أي كيف كان فعل ذبح البقرة الذي جاء بني إسرائيل على لسان
موسى سببًا في وأد فتنة كادت أن تطيح بهم، وتجنب خسارة بني إسرائيل علم إحياء
الموتى ورؤية آيات الله؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى من عند أنفسنا: دعنا ندقق في القصة من أولها لإثبات أمرين
اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l6 level1 lfo10; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن ذبح البقرة
كف عن بني إسرائيل فتنة كادت لا تصيبن الذين ظلموا منهم خاصة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l6 level1 lfo10; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن ذبح البقرة
جنّب بني إسرائيل خسارة علم إحياء الموتى ورؤية آيات الله</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هذا موسى يأتي قومه في مرحلة من رحلته معهم إلى الأرض المقدسة (وهم خارجين
من أرض مصر) بخبر مفاجئ (بدليل وجود مفردة<span style="color: #0070c0;"> وَإِذْ </span>–
انظر مقالاتنا السابقة حول هذه الجزئية)، ألا وهو الأمر الإلهي لهم بذبح بقرة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ
يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ... (2:67)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فما يكون رد القوم على طلب موسى هذا إلا على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ ... (2:67)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وما يكون من موسى حينئذ إلا أن يدافع عن مطالبته إياهم بذبح البقرة على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ
الْجَاهِلِينَ (2:67)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لمّا علم بنو إسرائيل بأن موسى لا يتخذهم هزوا، وأن ما يطلبه منهم هو فعل
بأمر إلهي، يتوجب عليهم الانصياع له، بدأت محاولاتهم بعدئذ بطرح التساؤلات حول تلك
البقرة المطلوب منهم أن يذبحوها. ليكون السؤال الأول الأن هو: لماذا لم ينصاع بنو
إسرائيل للأمر مباشرة دون مناقشة (دون طرح الاسلئة حول ماهية البقرة)؟ فهل لو أقدم
القوم - نحن نسأل - على ذبح أي بقرة لكفتهم؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: كلا وألف كلا، فنحن نظن أن ذبح أي بقرة لا يفي بالغرض؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لماذا؟ ما الذي كان يمكن أن يحصل لو أنهم أقدموا مباشرة على ذبح أي
بقرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأنه لو أقدم القوم على ذبح أي بقرة دون طرح
التساؤلات حول ماهيتها لما تحصل لهم العلم الذي ينشدون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نفتري الظن بأنه عندما يأتي الأمر الإلهي، فإن ذلك يصبح فعلا (وليس
عملا). لذا، لابد أنه يخضع (نحن نرى ربما مخطئين) لقانون السبب والمسبب. فالفعل -
كما ذكرنا أكثر من مرة -<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>له سبب أدى إلى
حدوثه. فمن يفعل شيئا، فهو يقوم بذلك نتيجة لسبب ما. لذا، كان بنو إسرائيل (نحن
نرى) يريدون الوقوف على سبب مجيئ الأمر الإلهي لهم بذبح البقرة، وكذلك الحكمة
المترتبة على ذبح تلك البقرة. وهذا يقودنا إلى افتراء الظن من عند أنفسنا – ربما على
عكس ما ذهب إليه معظم أهل العلم السابقين- بأن بني إسرائيل لم يكونوا مجادلين –
كما قد يبدو للوهلة الأولى - من جراء طرحهم الكثير من التساؤلات حول تلك البقرة،
ولكنهم كانوا (نحن نرى) باحثين عن السبب الحقيقي للأمر الإلهي لهم بذبح البقرة،
والأهم من ذلك هو معرفتهم بحيثيات الفعل حتى ينفذوه على أكمل وجه، وبالتالي
الاستفادة من التجربة بالحصول على العلم المكتنز في ذلك الفعل إن هم نفذوه كما يجب.
فالقوم إذًا يسألون - نحن نرى- لينفذوا الفعل على أكمل وجه، فلا يقعون في خطأ عند
تنفيذ الفعل على أرض الواقع، فتضيع عليهم فرصة اكتساب علم عظيم. ونحن نفتري مثل هذا
الظن ليقيننا بأن السائلين من بني إسرائيل هم قوم يتصفون بالعلم مصداقا لقوله
تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَمَاءُ
بَنِي إِسْرَائِيلَ (26:197)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولعلمنا أيضا بجدية موسى، فلو كان القوم مجادلين لا ينشدون علمًا عظيما (كما
قد يظن البعض ويرى)، لما جاراهم موسى في أسئلتهم تلك، أي لما كان موسى مضطرًا أن
يجيب على كل سؤال يأتيه منهم. فاستجابة موسى لأسئلتهم دليل كاف على أن اسئلتهم قد
حُملت على محمل الجدّ من قبل موسى، فما تردد أن يجيب على تلك الأسلئة في الحال. إن
هذا الطرح الذي قد يبدو للوهلة الأولى غريبًا على آذان كثير من المستمعين يقودنا
مباشرة إلى البحث في ماهية الأسلئة التي طرحها القوم حتى نتعرف على كيفية تنفيذهم
للأمر بالطريقة الصحيحة، وبالتالي الحصول على العلم الذي يكتنف الأمر الإلهي بذبح
تلك البقرة كفعل (وليس كعمل).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: كيف ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: عندما طلب موسى من قومه تنفيذ الأمر الإلهي بذبح بقرة، كان
ذلك الأمر (نحن نظن) مستغربا عند القوم لسببين اثنين على الأقل، أولهما أن الأمر
كان مفاجئا لهم بدليل وجود مفردة (<span style="color: #0070c0;">وَإِذْ قَالَ</span>).
وثانيهما لغرابة الفعل ذاته، إلا وهو ذبح بقرة. فكان أول ما قالوه لموسى، جراء
طلبه منهم ذبح بقرة، هو على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ ... (2:67) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالقوم يستغربون طلب موسى لدرجة أنهم ظنوا أن موسى يتخذهم هزوا. وكأني أرى
الاستغراب والوجوم على أوجه الحاضرين باديا لحظة أن طلب منهم موسى ذلك. ولو لم يكن
الأمر مستغربا عندهم لما كان ردهم الأول على طلب موسى بهذا الشكل. ولكن عندما بيّن
لهم موسى بأنه لا يمكن أن يكون مستهزءا، وإلا سيكون حينئذ من الجاهلين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ
الْجَاهِلِينَ (2:67)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بدأ القوم يحملون الأمر الإلهي الذي جاءهم على لسان نبيهم موسى على محمل
الجد، وبدأت جولات الاستفسار حول ماهية تلك البقرة مادام أن موسى قد طلب منهم أن
يذبحو بقرة (بصيغة التنكير). فموسى لم يقل لهم – مثلا – اذبحوا البقرة. ولو جاء
النص على تلك الشاكلة، لكانت تلك بقرة معروفة عند القوم، ولربما عمدوا إلى احضار
تلك البقرة وذبحها مباشرة. لكن لمّا كانت الصيغة على نحو "بقرة" (نكرة)،
لم يكن القوم يعرفون ما هي تلك البقرة المنشودة، فكان أول ما اختلف فيه القوم (نحن
نتخيل) هو النقاش التالي: هل يمكن أن يصار إلى ذبح أي بقرة (ربما كان رأي بعضهم)
أم هل هي بقرة محددة بعينها (ربما رأي بعضهم الآخر)؟ ولعلي لا أتردد أن أظن بأن
القوم قد تجادلوا في تلك الجزئية بعضا من الوقت. لكن لمّا كان في بني إسرائيل
علماء، كانت الغلبة لهؤلاء الذين يبحثون عن التفاصيل، وينشدون الدقة في الفعل،
وبالتالي فهم العلة في ذلك. فربما يعلم الجميع بأن من مواصفات من كان عالمًا أن لا
يتسرع في اتخاذ قرار قبل دراسة حيثياته دراسة متأنية ودقيقة. فقد انبرى من بين
القوم (نحن مازلنا نتخيل) من يعلم يقينًا بأن موسى لا يمكن أن يستهزء بهم لأن ذلك
يجعله في زمرة الجاهلين، الذين يسألون عن شيء ليس لهم به علم كما تبين ذلك – مثلا-
محاورة نوح ربه. فالله نفسه هو من حذّر نوح أن يكون من الجاهلين مادام أنه قد سأل
ما ليس له به علم: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ يَا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ ۖ إِنَّهُ
عَمَلٌ غَيْرُ صَالِحٍ ۖ <u>فَلَا تَسْأَلْنِ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۖ
إِنِّي أَعِظُكَ أَنْ تَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ</u> (11:46)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، نحن نفتري القول بأن موسى قد نفى عن نفسه أن يكون من الجاهلين (الذين
يسألون ما ليس لهم به علم). ويكأنه (نحن نتخيل) يقول لقومه إن عندي علم ما أسألكم
(<span style="color: #0070c0;">...أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ
الْجَاهِلِينَ</span>). لذا، فأن ما آمركم به هو علم (عندي) لأنه أمر من الله. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: عندما بيّن موسى لقومه أنه لا يتخذهم هزوءا، وأنه
ليس من الجاهلين، تيقنوا بأن موسى يسألهم عن شيء عنده علم فيه. لذا، عمد القوم
(خاصة أهل العلم منهم) محاولات استقصاء ذلك العلم الذي عند موسى عن تلك البقرة؛ ويكأن
لسان حالهم حينها (نحن نتخيل) هو على النحو التالي: مادام أنك (يا موسى) لست من
الجاهلين، فعندك إذًا علم ما تسأل، فهاته لنا. فكان سؤالهم الأول على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>... (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فما تلكأ موسى عن إجابة سؤالهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا
فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ
(2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما الذي فهمه القوم من رد موسى هذا؟ أو كيف فهم القوم هذه المفردات
التي استخدمها موسى ليصف لهم تلك البقرة المنشودة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لو دققنا في هذا السياق القرآني، لوجدنا أن موسى يكرر لهم
بأن هذا أمر إلهي وأنه فعل (<span style="color: #0070c0;">فَافْعَلُوا مَا
تُؤْمَرُونَ</span>). وذلك لأن الأمر الإلهي - كما ذكرنا أكثر من مرة - مبني على
الإلزام (وليس على الاختيار)، لأن من لا يمتثل للأمر الإلهي سيكون من الخاسرين.
فعندما يقضي الله أمرا، لا يعد للمؤمنين من عباده الخيرة من أمرهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا كَانَ لِمُؤْمِنٍ وَلَا مُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَى
اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْرًا أَنْ يَكُونَ لَهُمُ الْخِيَرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ ۗ
وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ ضَلَّ ضَلَالًا مُبِينًا (33:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالخيرة من الأمر الإلهي ليست خيارا للمؤمن أو للمؤمنة بعد أن يقضي الله ذلك
الأمر. فمن ينصاع للأمر الإلهي (طواعية أو كرها)، فهو من المؤمنين، ومن يفسق عن
(أي لا ينصاع لـ ) الأمر الإلهي فهو من الكافرين، كما كان إبليس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ
فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ
(2:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة 1: من ينصاع للأمر الإلهي، فهو مؤمن<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة 2: من يفسق عن الأمر الإلهي، فهو من الكافرين<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، نحن نتجرأ على الظن بأنه لمّا لم يكن بنو إسرائيل حينئذ من الكافرين،
ولمّا كانوا فعلا مؤمنين، ما عاد لهم الخيرة من أمرهم، وأصبحوا ملزمين أن ينفذوا
الأمر الإلهي، لكن بعد أن يتعرفوا – كعلماء من بينهم - على حيثيات الأمر حتى
ينفذوه كما يجب. فجواب موسى على سؤالهم الأول قدم لهم معلومات غاية في الأهمية حول
تلك البقرة، فتحصل لهم العلم بأن من مواصفات البقرة أن تكون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا فارض</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا بكر </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عوان بين ذلك</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالقوم يعلمون (نحن نفتري القول من عندنا) أن الفارض من البقر هي التي قد
انجبت من ذي قبل، وأن البكر من البقر هي التي لم تنجب بعد. وأن العوان بين ذلك (أي
بين الفارض والبكر) هي البقرة التي تحمل في بطنها جنينا للمرة الأولى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: كان على بني إسرائيل أن يبحثوا عن تلك البقرة التي لم تلد من
ذي قبل، وليست بكرا في ذات الوقت، ولكنها تحمل في بطنها جنينا لأول مرة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيّلات مفتراة من عند أنفسنا: نحن نتجرأ على الظن بأن بني إسرائيل قد
بحثوا (في ذاكرتهم وعلى أرض الواقع) عن بقرة بهذه المواصفات، فوجدوا (نحن نتخيل)
أكثر من بقرة واحدة من حولهم ينطبق عليها هذا الوصف. لذا، ما كان منهم (نحن نتخيل)
إلا أن يتجادلوا فيما بينهم حول البقر التي كانت حولهم وتحمل المواصفات السابقة،
ولكن عندما لم يتوصلوا إلى اتفاق بينهم، رجع القوم إلى رسولهم (موسى) طالبين تفصيلًا
أكثر عن تلك البقرة حتى يستطيعوا أن يحددوا بقرة واحدة بعينها، فكان سؤالهم الثاني
عن لون تلك البقرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا
لَوْنُهَا... (2:69)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فجاء جواب موسى لهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ
صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ (2:69)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فانطلق القوم (نحن ما زلنا نتخيل) يبحثون ويتجادلون (في ذاكرتهم وعلى أرض
الواقع) عن بقرة لم تلد من ذي قبل، وليست بكرا في ذات الوقت، وتحمل في بطنها جنينا
لأول مرة، وصفراء فاقع لونها تسر الناظرين. لكنهم وجدوا أنه ما يزال هناك من حولهم
أكثر من بقرة ينطبق عليها هذا الوصف. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: وجد القوم الآن أكثر من بقرة، لا فارض، ولا بكر (عوان بين
ذات)، ذات لون أصفر فاقع (الذي هو لون الذهب الذي - لا شك - يسر الناظرين)، . فكان
البقر المتواجد عندهم ما يزال يتشابه عليهم. لذا، جاء سؤالهم الأخير على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ
إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَا وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ
(2:70)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا جاء جواب موسى ليحدد لهم بقية المواصفات للبقرة المنشودة، قائلا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ
تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَا شِيَةَ فِيهَا ۚ
قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ
(2:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، علم القوم (خاصة أهل العلم من بينهم) من جواب موسى بأن تلك البقرة هي
أيضًا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا ذلول تثير
الأرض (فهي ليست مذللة للحراثة)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا تسقي الحرث
(فهي ليست مذللة للسقاية)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مسلمة (مأخوذة
كدّية)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا شية فيها
(غير منقّطة – لا يوجد عليها بقع أو دوائر)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا انتهى القوم من طرح تساؤلات أخرى لأنهم تعرفوا على البقرة المنشودة.
فكانت النتيجة على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ۚ قَالُوا
الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ (2:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لاحظ عزيزي القارئ الكريم - إن شئت - كيف أن القوم أقرّوا بلسانهم الآن بأن
طلب موسى كان حقا (<span style="color: #0070c0;">قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ</span>)،
بعد أن كانوا قد ظنوا في بداية طلبه منهم ذبح البقرة أنه ربما كان يتخذهم هزوا (<span style="color: #0070c0;">قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا</span>). فقد علم القوم
الآن أنّ ما طلبه موسى منهم هو حق يجب تنفيذه، وبالتالي نفذوا الأمر (<span style="color: #0070c0;">فَذَبَحُوهَا</span>) على الرغم أنهم ما كادوا يفعلون.
(وسنتعرف لاحقا بإن الله عن سبب أن القوم ما كادوا يفعلون عندما نتحدث بنفصيل أكثر
عن تلك القصة العظيمة في كتاب الله. فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما لا ينبغي لأحد
غيري، وأن يأذن لي بعلم من لدنه لا يكون لأحد غيري إنه هو السميع البصير). <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن ما يهمنا طرحه من تقديم مثال فعل ذبح البقرة – على عجل هنا - هو محاولتنا
اثبات الافتراءات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الفعل يكون
صادر عن أمر مسبق (فذبح البقرة كان فعلا جاء كأمر إلهي)،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الذي ينفذ
الأمر الإلهي هو من المؤمنين،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أنه لا خيار
للمؤمن عند وجود أمر إلهي؛ فتنفيذ الأمر الإلهي إلزامي على المؤمن،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الذي لا
ينفذ الأمر الإلهي، هو من يفسق عن الأمر الإلهي، فيكون من الكافرين،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن تنفيذ
الأمر الإلهي يتطلب معرفة ألية تنفيذه بالطريقة التي أمر الله بها، </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن تنفيذ
الأمر الإلهي مبني على علم عظيم، يحل مشكلة عالقة لا يمكن الوصول إليه إلا
بالامتثال الحرفي للأمر الإلهي،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن تنفيذ
الأمر الإلهي دون معرفة تامة بتفاصيل الأمر، ربما يخفق في تنفيذ الأمر الإلهي كما
يجب،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن عدم تنفيذ
الأمر الإلهي (أو تنفيذه دون علم مكتمل به) ينبني عليه خسارة علم عظيم، لا بل
الوقوع في الضلال المبين،</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن عدم تنفيذ
الأمر بعد العلم أنه حق، وبالتالي الاستهزاء به، يكون سببا في إيقاع العذاب الإلهي
على من يفسق عنه:</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقَدْ كَذَّبُوا بِالْحَقِّ
لَمَّا جَاءَهُمْ ۖ فَسَوْفَ يَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ
يَسْتَهْزِئُونَ (6:5) أَلَمْ يَرَوْا كَمْ أَهْلَكْنَا مِنْ قَبْلِهِمْ مِنْ
قَرْنٍ مَكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ مَا لَمْ نُمَكِّنْ لَكُمْ وَأَرْسَلْنَا
السَّمَاءَ عَلَيْهِمْ مِدْرَارًا وَجَعَلْنَا الْأَنْهَارَ تَجْرِي مِنْ
تَحْتِهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَنْشَأْنَا مِنْ بَعْدِهِمْ
قَرْنًا آخَرِينَ (6:6)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال المحير: لماذا لم يقدّم لهم موسى مواصفات تلك البقرة المنشودة جملة
واحدة؟ ولماذا قدّم لهم المعلومات الواحدة تلو الأخرى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إن هذا الطرح يقودنا إلى افتراء الظن من عند أنفسنا بأن
الله يأمر ليعلم (ليمحص، ليفتن، الخ). فالامتثال للأمر الإلهي (مهما كان مستغربا) كفيل
بأن يظهر من بين الجمع كله الفئة المؤمنة القليلة مقابل الفئة الفاسقة الكثيرة التي
أضلها الله ضلالًا بعيدا. لذا، كان موسى (نحن نتخيل) يرقب عن كثب ردة الفعل من كل
بني إسرائيل شيئا فشيئا، وويرقب كيف أن تصفية الخبيث من الطيب تتم شيئا فشيئا بعد
تقديم كل معلومة عن تلك البقرة، فيتبين له الذين صدقوا ويعلم الكاذبين كما هي
الحال في كل وقت وحين: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَفَا اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ حَتَّىٰ
يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ (9:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>إن مراد القول هنا أن تجزئة
المعلومة من قبل موسى لقومه حول ذبح تلك البقرة كان جزءا من الأمر إلهي. لذا، كان كفبلا
بأن يُظهر الصادقين الذين يريدون فعلًا الامتثال للأمر الإلهي وبالتالي معرفة
الحقيقة والحصول على العلم المنشود، مقابل فئة الكاذبين الذين كانوا يراوغون
لتغطية نواياهم السيئة التي يردون كسب المنافع الدنيوية فقط. فلا شك عندنا أنه كان
في تلك اللحظة بين الجمع في بني إسرائيل من يريد كشف الحقيقة والامتثال للأمر
الإلهي مقابل من كان يريد عرض الحياة الدنيا بالتستر على الحقيقة واتباع خطة
الشيطان. لذا، علينا أن نحاول تصور الموقف كما حصل على أرض الواقع. فيكون السؤال
الأول هو: لماذا جاء أصلا الأمر الإلهي لبني إسرائيل على لسان موسى بذبح البقرة
بشكل فجائي؟ ما الذي استدعى مجيئ الأمر الإلهي للقوم بذبح البقرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ
يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ۖ ... (2:67) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لمّا كان ذبح البقرة أمرًا إلهيا، كان فعلا (وليس عملا).
لذا، كان له سبب أدى إلى حصوله. فما هو سبب مجيئ الأمر الإلهي لبني إسرائيل بذبح
البقرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى من عند أنفسنا: نحن نتخيل أنه في خلال مسيرة موسى مع بني
إسرائيل بعد خروجهم من الاستعباد في أرض مصر، حصلت جريمة قتل أسفرت عن مقتل رجل
منهم على يد بعض منهم، حاولوا التكتم عليها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ
وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكان لتلك الحادثة تأثير كبير على رحلة بني إسرائيل إلى الأرض المقدسة،
كادت أن تؤدي إلى انشقاق الصف، و حصول الاقتتال الداخلي بينهم، أي الفتنة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَا تَجْعَلُوا دُعَاءَ الرَّسُولِ بَيْنَكُمْ كَدُعَاءِ
بَعْضِكُمْ بَعْضًا ۚ قَدْ يَعْلَمُ اللَّهُ الَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنْكُمْ
لِوَاذًا ۚ فَلْيَحْذَرِ الَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنْ أَمْرِهِ أَنْ تُصِيبَهُمْ
فِتْنَةٌ أَوْ يُصِيبَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (24:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا في هذه الآية الكريمة، لوجدنا أن الفتنة تقع بسبب من يتسللون
لواذا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: كان هناك في جمع بني إسرائيل حبنئذ من يتسللون
لواذا، وهدفهم هو إحداث الفتنة، وربما وقوع العذاب الأليم على بني إسرائيل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نعلم أن بني إسرائيل مع موسى كانوا مقطّعين اثنا عشرا سبطا أمما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَطَّعْنَاهُمُ اثْنَتَيْ عَشْرَةَ أَسْبَاطًا أُمَمًا
ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ إِذِ اسْتَسْقَاهُ قَوْمُهُ أَنِ اضْرِبْ
بِعَصَاكَ الْحَجَرَ ۖ فَانْبَجَسَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَيْنًا ۖ قَدْ
عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٍ مَشْرَبَهُمْ ۚ وَظَلَّلْنَا عَلَيْهِمُ الْغَمَامَ
وَأَنْزَلْنَا عَلَيْهِمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ كُلُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا
رَزَقْنَاكُمْ ۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِنْ كَانُوا أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
(7:160)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولا شك عندنا أن هذا التقطيع كان يضّم الصالحين منهم والذين هم أدنى من
ذلك:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَطَّعْنَاهُمْ فِي الْأَرْضِ أُمَمًا ۖ مِنْهُمُ
الصَّالِحُونَ وَمِنْهُمْ دُونَ ذَٰلِكَ ۖ وَبَلَوْنَاهُمْ بِالْحَسَنَاتِ
وَالسَّيِّئَاتِ لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ (7:168)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وفي اللحظة التي وقعت فيه حادثة القتل تلك، كان على موسى أن يتدخل حتى لا
تتفاقم المعضلة، فكان لابد من حسم الجدال الذي بدأ يتفاقم بين القوم بمعرفة القاتل
لهذه النفس من بني إسرائيل. لذا، انقسم الناس - كالعادة - من حوله إلى فئتين، فئة
تريد معرفة الحقيقة وانهاء الخلاف، وأخرى تحاول التستر على المشكلة، وتغطية
الحقيقة لمصالح شخصية، أهمها (نحن نظن) إحداث الفرقة في بني إسرائيل من قبل من يتسللون
لواذا. لكن لمّا كان موسى ما يزال متواجدا بينهم، كان لديه ما يمكنّه من تجلية
الحقيقة، وبالتالي انهاء المشكلة بمعرفة القاتل، لا بل وسبب قتلهم لتلك النفس،
وبالتالي اخماد الفتنة التي كان يحاول البعض اشعالها، وذلك لأن الفتنة أكبر (وأشد)
من القتل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَسْأَلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ
ۖ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ ۖ وَصَدٌّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ
وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ ۚ
وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ
حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ اسْتَطَاعُوا ۚ وَمَنْ يَرْتَدِدْ
مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ
أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ أَصْحَابُ النَّارِ ۖ
هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (2:217)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاقْتُلُوهُمْ حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ
مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ وَلَا
تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ ۖ
فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ ۗ كَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ (2:191) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما الذي كان عند موسى حتى يستطيع معرفة القاتل لتلك النفس،
وبالتالي اخماد الفتنة التي كان من الممكن أن تنشب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن أنه ما كان من موسى إلا أن ينظر في
الألواح التي بين يديه. فقد كانت مشيئة الله قد قضت من قبل أن يكتب لموسى في تلك
الألواح موعظة وتفصيلا لكل شيء. فما كان موسى إذًا يحتاج (نحن نرى) إلى أكثر من أن
ينظر في الألواح ليجد فيها الآلية الحقيقية لإحياء الموتى. فوجد أن ذلك (نحن نفتري
الظن من عند أنفسنا) موجود في الألواح تحت باب (أو لنقل سفر) البقرة. فوجد موسى
بأن ذبح بقرة بعينها، وضرب الميت ببعضها كفيل بأن يحيي الله بها الميت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي
اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فما كان من موسى إلا أن يطلب من القوم ذبح تلك البقرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ
يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ۖ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وفي هذه اللحظة لاح (نحن نتخيل) الوجوم (والاستغراب) على وجوه القوم، فما
كان ردهم أكثر من أن يقولوا لموسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن لما كان موسى يعلم ما يقول، أصبح من الاستحالة بمكان أن يكون موسى ممن
يسأل ما ليس له به علم، فجاء رده على استغرابهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ
الْجَاهِلِينَ (2:67) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولمّا بان للقوم يقينا بأن موسى يسألهم ما له به علم، وأن ذلك أمر إلهي، حصل
الخلاف الأول بينهم بخصوص تلك البقرة، إن كانت بقرة خاصة (أي بقرة بعينها) أو بقرة
عامة (أي أي بقرة يمكن أن تفي بالغرض)، فجاء طلبهم الأول من موسى على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا
هِيَ ۚ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا لا يتردد موسى أن يقدم لهم إحابة على سؤالهم ذاك على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ
وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا نجد أنفسنا أمام سؤال محيّر لابد من الإجابة عليه قبل المضي قدما في
هذا النقاش، ألا وهو: كيف دعا موسى ربه حتى كان يأتيهم بالاجابة في الحال؟ فهل كان
موسى يذهب للقاء ربه ليدعوه بعد كل سؤال يأتيه من القوم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: قد يتخيل القارئ للنص القرآني بأن موسى قد ذهب ليدعو ربه في
كل مرة يسأله قومه سؤالا جديدا عن ماهية تلك البقرة؛ ويكأن لسان حالهم يقول أن
موسى ذهب لمكان ما لمقابلة ربه، فدعاه هناك ليعلم الجواب على سؤال القوم الأول، ثم
عاد لهم بالجواب. وما أن سأله القوم سؤالهم الثاني حتى ذهب ليدعو ربه من جديد في
مكان ما، وهكذا. وهذا ما ننفيه جملة وتفصيلا، لنثبت رأينا المفترى من عند أنفسنا الذي
مفاده أن موسى ما كان يحتاج إلى لقاء مع ربه ليدعوه في كل مرة، ولكن كانت الاجابة
متوافرة عند موسى مباشرة بتلك الألواح التي بين يديه. لذا، كان كل ما يحتاج موسى
فعله (نحن نرى) هو أن ينظر في تلك الألواح، خاصة في باب البقرة منها، ليأتيهم بما
يقوله ربه في هذا الباب (باب البقرة). وليس أدل على ذلك من صيغة الفعل الذي جاء
على نحو (إنه يقول). فلو كان موسى قد ذهب للقاء ربه، ثم عاد من هناك بجواب على
سؤالهم، لجاء النص (نحن نظن) صيغة الفعل الماضي على نحو (قال الله). لكن مادام أن الفعل
على لسان موسى قد جاء بصيغة (إنه يقول)، فهذا أمر موجود على الدوام بين يدي موسى.
ويكأن موسى يقول لهم (ها أنا أقرأ لكم من الألواح ما يقوله ربي جوابا على سؤالكم).
فنحن نستخدم هذه الصيغة حتى يومنا هذا. فإذا ما كان هناك نقاش بين طرفين، وأراد
أحد المتحاورين أن يجلب آية من كتاب الله الذي نزل قبل أربعة عشر قرنا، فإن جوابه
يكون على نحو (يقول الله في كتابه الكريم) ولا نقول (قال الله في كتابه الكريم)،
وذلك لأن النص ما يزال متوافرا حتى الساعة بين أيدينا يستطيع أي شخص استحضاره في
اي لحظة يريد. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: عندما طلب بنو إسرائيل من موسى أن يدعو ربه
ليأتيهم بجواب على سؤالهم، ما كان من موسى إلا أن يستحضر ما هو مكتوب عنده في
الألواح، ليجد الجواب على ما يسألون حاضرا. ولو بحثنا في السياقات الخاصة بموسى،
لوجدنا بأن آل فرعون من قبل كانوا يطلبون من موسى أن يدعو ربه بما عهد عنده:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا يَا أَيُّهَ السَّاحِرُ ادْعُ لَنَا رَبَّكَ <u>بِمَا
عَهِدَ عِنْدَكَ</u> إِنَّنَا لَمُهْتَدُونَ (43:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فبنو إسرائيل يعلمون يقينا الآن (بعد نجاتهم من فرعون وقومه وخروجهم مع
موسى عائدين إلى الأرض التي كتب الله لهم) أن الله قد عهد عند موسى ما كان أكثر
مما كان عنده يوم أن كانوا في مصر، فخلال رحلة موسى خروجا من مصر، حصل اللقاء
الثاني لموسى مع ربه، وهناك كُتب له في الألواح موعظة من كل شيء وتفصيلا لكل شي،
وجاء الأمر الإلهي واضحا بأن يأخذها موسى بقوة وأن يأمر قومه أن يأخذوا بأحسنها،
وجاء البيان معه واضحا أن ذلك سيكون سببا بأن يريهم الله دار الفاسقين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَتَبْنَا لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ
مَوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ
يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا ۚ سَأُرِيكُمْ دَارَ الْفَاسِقِينَ (7:145)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: لو دققنا في هذا السياق القرآني سنجد أن الأخذ
بأحسن ما في تلك الألواح ستكون نتيجته الحتمية هي هي رؤية دار الفاسقين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما علاقة هذا بقصة ذبح البقرة؟ فهل سيبين للقوم دار الفاسقين بهذا
الأمر الإلهي (ذبح البقرة)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إن مراد الطرح هنا هو جلب انتباه القارئ الكريم - إن أراد -
أن طلب القوم من موسى أن يدعو ربه، تتضمن البحث في تلك الألواح التي بين يدي موسى،
وليس الذهاب إلى ربه في مكان ما في كل مرة ليدعوه، فيأتي بالجواب من عنده مباشرة.
فهل تتخيل - عزيزي القارئ - أن موسى كان يذهب إلى ربه عند كل سؤال من قومه، ليعود
لهم بالجواب من هناك؟ إن كان كذلك، هل تتخيل أن موسى كان يستطيع أن يذهب لربه
فيجده في كل مرة ليجيبه عن سؤال واحد؟ فلِم لم ينتظر موسى الحصول على كل أسئلتهم
ليذهب بها جملة واحدة ويأتيهم بجميع الاجابات في سياق واحد؟ من يدري؟!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن أن موسى كان يملك بين يديه تلك
الألواح التي فيها من كل شيء موعضة وتفصيلا لكل شيء، لذا كل ما كان يتوجب على موسى
فعله (نحن نرى) هو أن ينظر في الألواح بنفسه بعد كل سؤال يطرحه القوم عليه، ليقدم
لهم الإجابة على الفور. فعندما سألوه أول سؤال:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا
هِيَ ۚ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نظر موسى (نحن نتخيل) في الألواح، فجاءهم بالمعلومة التالية عن البقرة
المنشودة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ
وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال القديم مرة أخرى هو على النحو التالي: لماذا لم يقدّم لهم
موسى كل المعلومات عن البقرة جملة واحدة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لمّا كان موسى لا يعلم بعد حقيقة المحاورين من بني إسرائيل،
كان عليه أن يتأنى بتقديم الإجابات لهم حتى تبين له - كما أسلفنا - النوايا
الحقيقية للقوم جميعا، فيعلم الصادقين منهم ويعلم الكاذبين الذين يتسللون لواذا.
فنحن نتخيل بأنه ما أن قدّم لهم موسى الجرعة الأولى من المعلومة حتى ظهر من بين
الجمع من يحاول المجادلة مقابل من يحاول معرفة الحقيقة. ولا شك أن الجدال بينهم قد
أخذ الوقت الكافي ليظهر ما في قلوبهم، فكان موسى (نحن نتخيل) يعطي الوقت الكاف
للقوم ليتجادلوا فيما بينهم حتى يعودوا إليه بسؤال جديد يطلبون من خلاله حسم ما
تجادلوا فيه حتى الساعة. لذا، ما أن يبين أن الجدال بينهم لم يحسم حقيقة، جاء سؤالهم
الثاني الذي اختلفوا فيه متعلقا بلون تلك البقرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا
لَوْنُهَا ۚ ... <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال الأكثر إرباكا لنا هو: لماذا جاء سؤال منهم خاصا بلون تلك
البقرة؟ فهل كان اللون يعني لهم شيئا حتى يسألوا عنه على وجه التحديد؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى خطير جدا: أنا أفتري الظن من عند نفسي أن القوم (خاصة أهل العلم
منهم) قد كان عندهم علم عظيم، وذلك لأن السؤال عن لون البقرة لا يأت إلا ممن يظن
أن لون البقرة ضروري في هذه الحالة. ليكون السؤال الآن هو: ما الذي كان القوم
يريدونه من معرفة لون البقرة؟ وهل للون البقرة علاقة بعلم إحياء الموتى؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن بأن قصة البقرة في كتاب الله هي قصة عظيمة.
ولا ننسى أن نذكّر القارئ الكريم بأن قصة البقرة موجودة في العقائد السابقة، لدرجة
أن وصل ببعض أتباع تلك العقائد - كالبوذية مثلا - افضاء طابع القدسية على البقرة.
وهناك تراث كبير عن البقر عن أتباع العقيدة اليهودية؛ كما نجد قصة البقرة بارزة في
الحضارات القديمة كالبابلية والمصرية القديمة. ولما كنا نعلم بأن بني إسرائيل
كانوا خارجين من أرض مصر للتو، لابد أن نتعرض لمسألة تأثر القوم (أي بني إسرائيل) بمن
كانوا ضيوفا عندهم فترة طويلة من الزمن (أي فرعون وقومه). لذا، نحن نتجرأ - ابتداء
- أن نفتري الظن بأن استغراب فريق من بني إسرائيل طلب موسى منهم بذبح البقرة في
بادئ الأمر كان سببه ربطهم مطلب موسى هذا (أي ذبح البقرة) بما كان عند المصريين من
عقائد ومن ممارسات تتعلق بالبقرة (انظر قصة البقرة حتحور عند المصريين)؛ ويكأن
لسان حال القوم عندما قالوا لموسى أتتخذنا هزوا على النحو التالي: أتريدنا أن نفعل
(يا موسى) ما كان يفعل المصريون الذين لم يكونوا موحدين مثلنا؟ فهم إذًا يستعربون
(لا بل ينكرون على موسى) أن يطلب منهم مثل هذا الطلب وهو من هو؛ لكن موسى أراد أن
يبين لهم أن ذلك (أي طقس ذبح البقر) من الدين الحق، لكن المشكلة تكمن عند المصريين
في تحريف الحقائق للصدّ عن سبيل الله. وفي هذه (نحن نظن) التقط بعض علماء بني
إسرائيل الإشارة، وبدأوا يطرحون التساؤلات التي كانت تحيّرهم في عقائد وممارسات
المصريين عن البقر؛ فكان أول ما أرادوا التأكد منه هو أهمية لون البقر. فكان جزء من
النقاش له علاقة بأهمية اللون في فعالية الطقوس التي يقومون بها، ويكأن لسان حالهم
ينقسم بين من يظن أن للون البقرة أهمية خاصة مقابل من يظن أن لون البقرة ليس له
تأثير في الطقوس، فطرح علماء بني إسرائيل على نبيهم موسى السؤال على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا
لَوْنُهَا ۚ ... (2:69)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتجلّت - للقوم من جواب موسى - عندما نظر في الألواح التي بين يديه –
معلومة هامة جدا عن لون البقرة المنشودة، فجاء جوابه على سؤالهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ
فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِينَ (2:69)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: بان للقوم بأن لون البقرة له أهمية خاصة في فاعلية تلك
الطقوس. ويكأنه (نحن نفهم) يقول لهم: نعم، لون البقرة مهم، وذلك لأنه ليست كل بقرة
ممكن أن تفي الغرض، فالبقرة المنشودة يجب أن تكون صفراء فاقع لونها. ويكأن الجواب يحمل
(نحن نظن ربما مخطئين) في ثناياه الاستنباط بأن البقر يصنف بناء على لونه. فالبقر
ذات اللون الأصفر الفاقع – على وجه التحديد- ليس كغيره من البقر. ليكون السؤال هو:
ما أهمية أن يكون لون البقر المنشود أصفر فاقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن (كما حاولنا القول سابقا) بأن اللون الأصفر
الفاقع هو لون الذهب، وافترينا القول حينها (ربما مخطئين) أن هذا اللون هو اللون الذي
تهابه الجن (وخاصة الشياطين منهم)، فلا تقترب منه (انظر مقالاتنا السابقة عن الجن
في قصة سليمان). فابتعاد الشياطين عن البقرة ذات اللون الأصفر يؤدي (نحن نستنبط) إلى
صفاء المادة المنشودة من البقرة لإحياء الموتى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا تهدأ بعض الاصوات، وتبقى أخرى مرتفعة. فيبين جزء من نوايا المغرضين
الفاسقين، ولكن الجدال لم يحسم بهذه المعلومة، فيأتي سؤالهم التالي على النحو الذي
يصور أن الأمر ما يزال "ضبابيا" مادام أن البقر قد تشابه عليهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ
إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَيْنَا وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ
(2:70)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولكن هذا السؤال يبين للمدقق بالنص (على غير الأسئلة السابقة) أنه قد جاء
مصاحبا لاظهار مشئتهم بأنهم إن شاء الله لمهتدون، الأمر الذي يدفعنا للظن (ربما
مخطئين) أن هذا السؤال على وجه التحديد قد جاء من المؤمنين الراغبين بمعرفة
الحقيقة وتجلية القضية برمتها. وبالفعل يأتيهم موسى بالجواب الكافي الشافي بعد أن
ينظر للمرة الأخيرة في النص المتوافر في الألواح التي بين يديه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ
تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَا شِيَةَ فِيهَا ۚ ...
(2:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فما يكون منهم إلا الاقرار بما جاء به موسى على أنه حق:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">... قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا
وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ (2:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالفعل يعلم بنو إسرائيل حقيقة البقرة المنشودة، فيجلبوها بعينها،
ويذبحوها، ليضربوا الميت ببعضها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِيهَا ۖ
وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:72) فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ
بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ
لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لماذا قدّم موسى هنا المعلومة الكاملة بعد سؤالهم هذا؟ لماذا لم
يجزء المعلومة من الجديد كأن يقول لهم أنها (<span style="color: #0070c0;">إِنَّهَا
بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ</span>) وكفى؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن أن موسى قدّم المعلومة كلها بعد هذا السؤال، وذلك
لأن نوايا القوم بانت كلها لموسى، فما عاد هناك ضرورة لاستكشاف ما يبطنه البعض وما
يظهره آخرون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في هذه اللحظة ينتقل القوم من مرحلة الاستفسار عن ماهية البقرة إلى التطبيق
العملي لما طلبه موسى منهم، وهم يعلمون سبب الطلب المثمتل بضرب الميت ببعض تلك
البقرة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في الآية الكريمة التالية التي هي جزء من قصة البقرة، سنجد
الدليل - بظننا - القطعي بأن القوم لم يكونوا مجادلين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا ۚ كَذَٰلِكَ يُحْيِي
اللَّهُ الْمَوْتَىٰ وَيُرِيكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُونَ (2:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعندما طلب منهم أن يضربوا البقرة ببعضها، لم يُقدِم أحد منهم للاستفسار عن
ذلك البعض. فلو كان القوم مجادلين، ولو أنهم فهموا أن بعض البقرة - كما قد يبدو
للعامة من الناس - يشير إلى أي جزء منها، لربما جاء سؤال من بعضهم عن أي جزء. لذا،
نحن نتجرأ على الظن بأن القوم كانوا يعلمون ما هو البعض المطلوب منهم أن يضرب
الميت به. ليكون السؤال الآن هو: ما هو بعض البقرة التي سيضربون الميت به؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا (ربما مخطئين) بأن بعض البقرة
هو المادة المتحصّلة من الجنين الذي في بطن تلك البقرة. فالقوم مطلوب منهم استخراج
ذلك البعض بعد ذبح البقرة ثم ضرب الميت به. ليكون السؤال – إن صح هذا الافتراء - هو
كيف ستتم عملية الضرب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: تحدثنا في أكثر من مكان سابق في مقالاتنا عن معنى الضرب،
وافترينا الظن بأن الضرب هو عملية إدخال شيء في شيء من أجل حلّ معضلة قائمة
(للتفصيل انظر مقالات المرأة). ولا شك عندنا أن عملية الضرب هي عملية دقيقة جدا،
تتم على أيدي أشخاص متخصصين، يعلمون ما يفعلون. فعملية الضرب هي عملية طبية غاية
في الدقة حتى تكون فعالة. ليكون السؤال هو: ما هي تلك الآلية؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">راينا المفترى: نحن نفتري القول بأن عملية الضرب تتم بأدوات تقنية جدا،
يقوم بها أطباء مهرة، يعمدون إلى استخراج ذلك البعض من البقرة، ثم تتم عملية حقن
ذلك البعض بالميت. ليكون السؤال الآن هو: كيف تتم عملية حقن بعض البقرة بذلك
الميت؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 36.0pt; text-align: right; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى:
نحن نفتري الظن بأن عملية الضرب (الحقن) تتم في منطقة محددة من جسد الميت، ألا وهي
السرة. انتهى.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: عندما علم بنو إسرائيل ماهي البقرة المنشودة
بعد تلقي الإجابات على تساؤلاتهم عن تلك البقرة، انتقل القوم إلى مرحلة التطبق
العملي لعملية ضرب الميت ببعض ذلك البقرة. فتمت "العملية الجراحية" على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">احضار تلك
البقرة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذبح تلك
البقرة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">استخراج بعض
تلك البقرة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ضرب (أو لنقل
حقن) الميت من خلال سرته ببعض تلك البقرة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حل المشكلة
التي علقت بينهم، فتم وأد تلك الفتنة التي كادت أن تنشب بينهم</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حصول بني
إسرائيل على علم عظيم</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رؤية القوم أيات
الله</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-list: l3 level1 lfo9; text-align: right; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Arial;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما هي المشكلة التي كادت أن تُحدِث فتنةً بين القوم، وتم حلّها،
وبالتالي اخماد الفتنة المتوقعه، وتجنب أن يصيبهم عذاب أليم، عن طريق ذبح البقرة
المنشودة، وضرب الميت ببعضها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هذا ما سنحاول النبش فيه في الجزء القادم بإذن الله. لكن قبل أن ننهي
النقاش في هذا الجزء من المقالة لابد من تذكيركم بسؤالنا القديم: من هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-36234450217812173922023-12-25T02:06:00.002+03:002023-12-25T02:06:26.565+03:00قصة داوود - الجزء 22<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p align="right" class="ctl" style="line-height: 0.46cm; margin-bottom: 0.35cm;">
<span lang="ar-SA"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>قصة
نبي الله داوود </b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>-
</b></span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>الجزء
الثاني والعشرون</b></span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="line-height: 0.46cm; margin-bottom: 0.35cm;">
<span lang="ar-SA"><span style="font-family: Times New Roman;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>من
هو داوود </b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>-
22</b></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
زلنا نتحدث في هذا الجزء من المقالات
الخاصة بقصة نبي الله داوود </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وتقاطعاتها
مع قصص الأنبياء والرسل السابقين واللاحقين
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عن
الفرق بين الفعل والعمل، وهو الموضوع
الجانبي الذي ابتدأنا حديثنا فيه في
الأجزاء السابقة الأخيرة، ظانّين أنه ما
يزال في جعبتنا ما نودّ البوح به في هذا
المقام</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
لابد من المرور سريعا على أبرز الافتراءات
السابقة حتى يصبح النقاش متصلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالمعلومة
الجديدة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
الخبر</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يجب
أن يبنى على معلومة قديمة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
المبتدأ</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فما
سنخبر به تاليا مبني – برأينا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
ما ابتدأناه سابقا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
دعنا نذكر القارئ الكريم </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إن
أراد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
عجل بنبأ ما ابتدأناه سابقا، ثم ننطلق
تباعا لنقدم ما نظن أنه جديد عندنا حول
الموضوع ذاته، سائلين الله وحده أنّ
يعلّمنا من لدنه وأن يهدينا لأقرب من هذا
رشدا، فلا نفتري عليه الكذب، ولا نقول
عليه ما ليس لنا بحق، فندعوه طامعين أن
يهدينا الصراط المستقيم، فلا نبقى في
ضلال مبين، أنه هو السميع البصير</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولكن
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كالعادة
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">دعنا
نطلب من القارئ الكريم إلى عدم المضي قدما
في قراءة ما عندنا في هذه المقالة، لأنه
لن يجد فيها ما قد يعوضه عن إضاعة وقته
وجهده فيما قد لا يضيف إلى مخزونه الفكري
شيئا جديرا بأن يكون محط أهتمام أو حتى
انتباه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولاختصار
الجهد على القارئ الكريم، فإني أجد من
الضرورة بمكان التنويه إلى أننا سنقدم
في هذا الجزء من المقالة رأينا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ربما
المغلوط</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عن
كيفية حصول الإرادة الإلهية لفئة قليلة
بالنصر على فئة كبيرة بإذن الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">طارحين
التساؤلات التالية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
كان الله على الدوام مع الفئة المؤمنة
القليلة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
في حالة المواجهة بين طالوت وجالوت</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متى
يكون الله مع الفئة القليلة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
كل وقت وحين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متى
يكون النصر بتأييد من الله </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
أي مواجهة بين فئتين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متى
يكون النصر محسوما بقوة السلاح </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
أي مواجهة بين فئتين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
نستطيع أن نتحقق أن الله مع فئة دون أخرى
وأن النصر كان بإذن الله أو أنه كان بقوة
السلاح المادي؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
نستطيع أن نعرف أن الله يتدخل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
لا يتدخل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
اقتتال دائر بين طائفتين مهما كانت مسوغات
وحجج كل واحدة منهما؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الخ</span></span></span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أما
بعد،</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>باب
الفرق بين الفعل والعمل </b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>(</b></span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>تكملة</b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>)</b></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلقد
افترينا القول سابقًا بأن واحدة من أهم
الفروقات الرئيسية بين الفعل من جهة
والعمل من جهة أخرى تتمثل في أنّ الأول
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
الفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">صادر
من الذات تحت ظرف الإلزام </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
لنقل الضرورة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
بينما الآخر </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
العمل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متعلق
بالرغبة التي يكون محركها وجود الإرادة
الحرة في الاختيار</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
دققنا في المفردتين أكثر، سنجد أن ذاك
جار على ألسنة العامة من الناس، فقد يسأل
شخص ما شخصا آخر، قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
تعمل؟ أو ما هو عملك؟ ليرد عليه قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">حدادا،
أو نجارا، أو طبيبا، أو مهندسا، أو ربما
عاطلا عن العمل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انتبه
وليس عاطلا عن الفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالمهنة
هي في نهاية المطاف عملا، لأنها </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن ربما مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">من
اختيار الشخص نفسه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأنت
من اخترت أن تكون طبيبًا أو مهندسا أو
نجارا، أو ربما أن تبقى عاطلا عن العمل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
عندما تحضر إلى ورشة النجار، فإنك لن
تساله </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">"</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
تعمل؟</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">"</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
لأنه ربما يجيبك بسخرية قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
ترى؟ ألستَ في ورشة نجار؟ لذا، فأنت تسأله
هناك قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
تفعل؟ فيرد عليك قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أصنع
كرسيا، وذلك لأن صناعة الكرسي من متطلبات
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
لنقل الواجبات الأساسية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لأن
تكون نجارا، فلا يمكن أن تكون نجارًا ما
لم تكن قادرًا على صناعة الكرسي أو ما
يشبه ذلك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأنت
كنجار تحتاج </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
أنك ملزم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تصنع كرسيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فهل
يمكن أن تكون نجارا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نسأل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
تصنع كرسيا؟ من يدري؟</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">!
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالفعل
إذًا يكون إلزاميا مادام أنّ هناك حاجة
ملحّة لوقوعه، لذلك نجد القاعدة الفيزيائية
الشهيرة قد صيغتْ على نحو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
"</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكل
فعل رد فعل مساو له في المقدار معاكس له
في الاتجاة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">".
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
نجد مثل تلك القاعدة بلفظ العمل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فليس
لكل عمل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن ربما مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رد
عمل مساو له بالمقدار معاكس له في الاتجاه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
يمكنني أن أترجم الفعل إلى اللغة الإنجليزية
على نحو أنه </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(ACTION)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مقابل
العمل الذي يمكن أن يترجم على نحو أنه
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(ACTIVITY).</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مادام
أن الفعل يولّد فعلا، فهو إذًا خاضع لقانون
السبب والمسبب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فهناك
إذا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نستنبط</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">سبب
لكل فعل أدى إلى وقوعه، أو أن هناك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لنقل
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
استوجب حدوثه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا
علينا دائما أن نبحث عن السبب الذي استوجب
حدوث الفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ويصعب
أن ينطبق ذلك على العمل، لأن موجب العمل
هو الرغبة أو الإرادة الشخصية التي ربما
لا تكون </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">تلك
الإرادة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مبررا
حقيقيا لما تعمل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأنت
لا تستطيع أن تربط العمل بسبب حقيقي موجب
له على الدوام، بقدر ما هو خاضع لهوى النفس
ورغبة الشخص فيه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالشخص
يأكل ليعيش، فهذا فعل لازم مبرر، لكن أن
يأكل خبزًا أو لحما، فذاك تابع لما تشتهي
النفس وتحب، وليس بالضرورة أن يكون مبررا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولهذا
نجد أن الشيطان يزيّن للناس ما يعملون
كما حصل مع قوم المرأة في سبأ</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ
مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ
عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(27:24)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
ما حصل مع كل الأقوام السابقة التي حقّ
عليها العذاب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَعَادًا
وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ
مَسَاكِنِهِمْ ۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ
عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا مُسْتَبْصِرِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(29:38)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَقَدْ
أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ
فَأَخَذْنَاهُمْ بِالْبَأْسَاءِ
وَالضَّرَّاءِ لَعَلَّهُمْ يَتَضَرَّعُونَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(6:42)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا
وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا
يَعْمَلُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(6:43)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">1:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مادام
أن الشيطان قد زيّن لهم أعمالهم، فالسبب
الذي سيسوقونه لتبرير أعمالهم هو سبب
مزيف مهما زُيّنت صورته </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(Bogus,
fake, baseless, not real, not legal, fictitious, etc.). </span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الأفعال
– بالمقابل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يمكن
تبريرها بأسباب حقيقية </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(authentic,
real, genuine, bona fide)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
وبالتالي يمكن تبريره </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(verifiable).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
جلبنا الآية الكريمة الخاصة بالذات
الإلهية، وهي قوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَوْ
كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ
لَفَسَدَتَا ۚ فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ
الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(21:22)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَا
يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ وَهُمْ
يُسْأَلُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(21:23)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لوجدنا
أنّ ما يصدر عن الإله هو فعل، وأنه لا
يُسأل عن أي فعل يحدثه، وذلك لتوافر السبب
الحقيقي الذي يبرر حدوث ذلك الفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلن
تجد للناس على الله حجة مادام أن ما يصدر
عن الله هي أفعال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رُسُلًا
مُبَشِّرِينَ وَمُنْذِرِينَ لِئَلَّا
يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَى اللَّهِ حُجَّةٌ
بَعْدَ الرُّسُلِ ۚ وَكَانَ اللَّهُ
عَزِيزًا حَكِيمًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(4:165)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فما
جاء به الرسل من عند الله يبيّن لنا تلك
الأفعال وأسباب حدوثها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالتالي
لا يبقى للناس على الله حجة بعد الرسل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولكن
بالمقابل نُسأل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
البشر</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عما
نفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فإن
كانت أسبابا موجبة لحصول الفعل كانت مغفرة
الله حاضرة حتى لو كان الفعل فيه ظلم للنفس
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
حصل مع موسى عندما قتل الرجل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
وإن لم تكن هناك أسباب موجبة، كانت حجتهم
داحضة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَالَّذِينَ
يُحَاجُّونَ فِي اللَّهِ مِنْ بَعْدِ
مَا اسْتُجِيبَ لَهُ حُجَّتُهُمْ دَاحِضَةٌ
عِنْدَ رَبِّهِمْ وَعَلَيْهِمْ غَضَبٌ
وَلَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(42:16)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الفعل
ينتج عن سبب موجب، جعله حتمي الحدوث</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبهذا
تجد لك العذر على ما فعلت</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالتالي
تصبح إرادتك الحرة معطلة في الفعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولهذا
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نرى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بأنه
إن كان ما قمت فيه في غياب الإرادة الحرة
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
تحت ضغط عامل الضرورة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فعلا
سيئا، فإنه ينتج عن فعلك ذاك ذنبا أنت
تدعو الله أن يغفره لك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مادمت
لم تملك خيارا حرا عندما أقدمت عليه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهنا
يجب أن يطرح السؤال التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
تعرف أن ردّ الفعل الذي نتج عن الفعل
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">"</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">صحيحا
حقيقيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">"
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وليس
كاذبًا مزيفا؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
دققنا فيما حصل ببني إسرائيل في أرض مصر
تحت حكم فرعون، لربما استطعنا أن نتلمس
الآلية السليمة في الحكم على ردة الفعل
المناسبة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكيف
يكون ذلك؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نعلم ما حلّ ببني إسرائيل من الاستعباد
في أرض مصر زمن حكم فرعون، فقد كان يقتّل
أبناءهم ويستحيي نساءهم، وكان ذلك من
البلاء العظيم كما جاء وصفه في كتاب الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِذْ
نَجَّيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ
يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ
يُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ
نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي ذَٰلِكُمْ بَلَاءٌ
مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:49)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِذْ
أَنْجَيْنَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ
يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ ۖ
يُقَتِّلُونَ أَبْنَاءَكُمْ وَيَسْتَحْيُونَ
نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي ذَٰلِكُمْ بَلَاءٌ
مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:141)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ اذْكُرُوا
نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ
أَنْجَاكُمْ مِنْ آلِ فِرْعَوْنَ
يَسُومُونَكُمْ سُوءَ الْعَذَابِ
وَيُذَبِّحُونَ أَبْنَاءَكُمْ
وَيَسْتَحْيُونَ نِسَاءَكُمْ ۚ وَفِي
ذَٰلِكُمْ بَلَاءٌ مِنْ رَبِّكُمْ عَظِيمٌ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(14:6)
</span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَقَدْ
نَجَّيْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنَ
الْعَذَابِ الْمُهِينِ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(44:30)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مِنْ
فِرْعَوْنَ ۚ إِنَّهُ كَانَ عَالِيًا
مِنَ الْمُسْرِفِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(44:31)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَقَدِ
اخْتَرْنَاهُمْ عَلَىٰ عِلْمٍ عَلَى
الْعَالَمِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(44:32)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَآتَيْنَاهُمْ
مِنَ الْآيَاتِ مَا فِيهِ بَلَاءٌ مُبِينٌ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(44:33)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ليكون
السؤال الآن هو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
فعل بنو إسرائيل جراء ذلك الاستعباد؟
وبكلمات أكثر دقة نحن نسأل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
كان يستوجب على بني إسرائيل أن يفعلوا
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كردة
فعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">جراء
ذلك البلاء العظيم الذي رزحوا تحته سنين
عديدة في أرض مصر؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن الاجابة على ذلك قد جاءت على لسان
نبيهم موسى عندما اشتكوا له ضعف حالهم
وقلة حيلتهم على النحو التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالُوا
أُوذِينَا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنَا
وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ۚ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">...</span></span><span style="font-size: small;">
</span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">(7:129)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكان
جواب موسى في تتمة السياق القرآني على
نحو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">...
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
عَسَىٰ رَبُّكُمْ أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ
وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ
فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:129)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وقد
كان جلّ ما طلبه منهم موسى في ذلك الحين
هو الاستعانة بالله والصبر، مذكّرا إياهم
في ذات الوقت بالسنة الإلهية المتمثلة
بأن الأرض لله يورثها من يشاء من عباده
المتقين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ اسْتَعِينُوا
بِاللَّهِ وَاصْبِرُوا ۖ إِنَّ الْأَرْضَ
لِلَّهِ يُورِثُهَا مَنْ يَشَاءُ مِنْ
عِبَادِهِ ۖ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:128)
</span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
كان على بني إسرائيل أن يستعينوا بالله
وأن يصبروا لينظر الله كيف يعملون</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالفعل
استعان بنو إسرائيل حينها بالله وصبروا
على ذلك البلاء العظيم حتى كانت النتيجة
على النحو التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَقَدْ
أَخَذْنَا آلَ فِرْعَوْنَ بِالسِّنِينَ
وَنَقْصٍ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ
يَذَّكَّرُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:130)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إن
مراد القول هو أن الاستعانة بالله المحفوفة
بالصبر هي ردة الفعل الصحيحة على الاستعباد
في الأرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
لم نجد أن بني إسرائيل قد رفعوا السلاح
في وجه فرعون وقومه للخروج من الاستعباد،
منتظرين الأمر الإلهي بعد أن ينظر الله
كيف يعملون</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكان
أمام بني إسرائيل الخيار أن يعملوا ما
يشاءون، لكن القوم لم يعملوا شيئا غير
أنهم صبروا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كردة
فعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">واستعانوا
بالله </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كردة
فعل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ليكون
السؤال هو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
لم يُقدم بنو إسرائيل على رفع السلاح في
وجه فرعون للخروج من الاستعباد؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أنه لمّا كان بنو إسرائيل من المؤمنين
الذين يظنون أن الله ربهم، كان عليهم أن
يتّبعوا الأمر الإلهي المتمثل بعدم
الاعتداء</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَقَاتِلُوا
فِي سَبِيلِ اللَّهِ الَّذِينَ
يُقَاتِلُونَكُمْ وَلَا تَعْتَدُوا ۚ
إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُعْتَدِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:190)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولما
كان بنو إسرائيل متواجدين في أرض مصر، لم
يكن لهم حق </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
رفع السلاح ضد فرعون وآله الذين هم أصحاب
الحق الشرعي في أرض مصر، فكان طلب موسى
من فرعون عندما جاءه بالرسالة على النحو
التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَقَالَ
مُوسَىٰ يَا فِرْعَوْنُ إِنِّي رَسُولٌ
مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:104)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">حَقِيقٌ
عَلَىٰ أَنْ لَا أَقُولَ عَلَى اللَّهِ
إِلَّا الْحَقَّ ۚ قَدْ جِئْتُكُمْ
بِبَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ فَأَرْسِلْ
مَعِيَ بَنِي إِسْرَائِيلَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:105)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكان
طلب موسى يحمل في ثناياه اقرارا بأحقية
فرعون وقومه في أرض مصر، ولكن كان على
فرعون أن يتوقف عن الاعتداء على بني
إسرائيل بالتعبيد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
الذي كان يستوجب على فرعون فعله حتى لا
يكون من المعتدين؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأنه لو نزل
فرعون عند طلب موسى بإرسال بني إسرائيل
معه، لما كان من المعتدين، ولما وقع </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عذاب
من الله على فرعون وقومه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
لمّا رفض فرعون طلب موسى، وأصر على إبقاء
بني إسرائيل في الاستعباد كان من المعتدين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">1:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لما
رفض فرعون طلب موسى بإرسال بني إسرائيل
مع موسى، ولما أصر على استعباد بني إسرائيل
فقد كان من المعتدين</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">منيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لما
لم يرفع بنو إسرائيل شعار المقاومة المسلحة
ضد فرعون، ما كانوا من المعتدين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">3:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لما
تبين بأن فرعون هو المعتدي وأن بني إسرائيل
ليسوا من المعتدين، كان الله في صف
المستضعفين في الأرض، فكانت منّة الله
حاضرة عليهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّ
فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ
أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ طَائِفَةً
مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ
وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ ۚ إِنَّهُ
كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(28:4)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَنُرِيدُ
أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا
فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً
وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(28:5)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَنُمَكِّنَ
لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ
مَا كَانُوا يَحْذَرُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(28:6)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة مهمة جدا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">استحق
بنو إسرائيل أن يكونوا هم الوارثين،
وبالتالي تمكينهم في الأرض، لأنهم لم
يكونوا من المعتدين، وذلك لأنهم حققوا
الشرط الأول لأن يكون الله معهم، فيدافع
عنهم، ألا وهو أن يكونوا من الذين يقاتَلون
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
مدافعين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وليس
يقاتِلون </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
مهاجمين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">):
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أُذِنَ
لِلَّذِينَ يُقَاتَلُونَ بِأَنَّهُمْ
ظُلِمُوا ۚ وَإِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ
نَصْرِهِمْ لَقَدِيرٌ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(22:39)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الَّذِينَ
أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بِغَيْرِ
حَقٍّ إِلَّا أَنْ يَقُولُوا رَبُّنَا
اللَّهُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ
النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ
صَوَامِعُ وَبِيَعٌ وَصَلَوَاتٌ
وَمَسَاجِدُ يُذْكَرُ فِيهَا اسْمُ
اللَّهِ كَثِيرًا ۗ وَلَيَنْصُرَنَّ
اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ ۗ إِنَّ اللَّهَ
لَقَوِيٌّ عَزِيزٌ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(22:40)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
لو رفع بنو إسرائيل شعار المقاومة المسلحة
ضد فرعون، هل كان الله سيكون معهم في ذلك
الصراع؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن بأنه إذا أقدم المظلوم على جلب حقه
بيده، فإن الله سيتركه يفعل ذلك، لكن الله
لن يتدخل في ذلك النزاع، لأن الله يكون
على الدوام في صف المدافع وليس في صف
المهاجم مهما كانت المسوغات</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قال
تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّ
اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا
ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ
خَوَّانٍ كَفُورٍ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(22:38)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن بأن الله في صف الذين لا يعتدون، وذلك
لأن الله هو من يدافع عن الذين آمنوا ولم
يكونوا من المعتدين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إذا
وجدت نفسك مظلوما </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مستضعفا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
فإنك تكون من المؤمنين الذين سيتولى الله
الدفاع عنهم إذا أوكلت أمرك إلى الله
ليتصرف نيابة عنك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الَّذِينَ
قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ
قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ
فَزَادَهُمْ إِيمَانًا وَقَالُوا
حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(3:173)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهناك
دعوة واضحة صريحة من الله للمؤمنين أن
يدعوا أذى الكافرين والمنافقين وذلك
بالتوكل على الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَا
تُطِعِ الْكَافِرِينَ وَالْمُنَافِقِينَ
وَدَعْ أَذَاهُمْ وَتَوَكَّلْ عَلَى
اللَّهِ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ وَكِيلًا
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(33:48)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
تجد أنك صاحب حق، ولكن ربما يلحق بك ضرر
من طرف آخر، فما عليك إلا أن توكل أمرك
إلى الله كما فعل يعقوب مع أبنائه عندما
جعل الله وكيلا على ما تم الاتفاق عليه
بينهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
لَنْ أُرْسِلَهُ مَعَكُمْ حَتَّىٰ
تُؤْتُونِ مَوْثِقًا مِنَ اللَّهِ
لَتَأْتُنَّنِي بِهِ إِلَّا أَنْ يُحَاطَ
بِكُمْ ۖ فَلَمَّا آتَوْهُ مَوْثِقَهُمْ
قَالَ اللَّهُ عَلَىٰ مَا نَقُولُ وَكِيلٌ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(12:66)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالتمكين
في الأرض من نصيب من أوكل أمره إلى الله
ولم يُقدِم على أخذ حقه بيده، وليس أدل
على ذلك مما حصل مع يوسف</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالله
قد مكّن له في الأرض مرتين، فكانت الأولى
بعد أن تآمر الإخوة عليه، وبيع بثمن بخس
دراهم معدودة، فكانت النتيجة أن مكّن
ألله له في بيت ذلك الرجل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَقَالَ
الَّذِي اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ
لِامْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ
عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ
وَلَدًا ۚ </span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><u><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَكَذَٰلِكَ
مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ</span></span></span></u></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">
وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ
الْأَحَادِيثِ ۚ وَاللَّهُ غَالِبٌ
عَلَىٰ أَمْرِهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ
النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ </span></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">(12:21)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وحصل
له التمكين الثاني في الأرض بعدما تآمرت
النسوة عليه وأدخل السجن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
اجْعَلْنِي عَلَىٰ خَزَائِنِ الْأَرْضِ
ۖ إِنِّي حَفِيظٌ عَلِيمٌ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(12:55)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَكَذَٰلِكَ
مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ
يَتَبَوَّأُ مِنْهَا حَيْثُ يَشَاءُ ۚ
نُصِيبُ بِرَحْمَتِنَا مَنْ نَشَاءُ ۖ
وَلَا نُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(12:56)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكان
الله غالبا على أمر يوسف، لأنه هو من كان
يدبر له هذا التمكين بالرغم من تآمر
الآخرين به</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ففي
حين أن الآخرين كانوا يردون به سوءا، كانت
العاقبة لصالح يوسف مادام أن الله هو من
توكل تدبير الأمر له</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وقد
كان هذا ما فعله بنو إسرائيل في صراعهم
مع فرعون في أرض مصر عندما اتخذوا الله
وحده وكيلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَآتَيْنَا
مُوسَى الْكِتَابَ وَجَعَلْنَاهُ هُدًى
لِبَنِي إِسْرَائِيلَ أَلَّا تَتَّخِذُوا
مِنْ دُونِي وَكِيلًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(17:2)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكانت
النتيجة الحتمية هو نجاتهم من عدوهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَا
بَنِي إِسْرَائِيلَ قَدْ أَنْجَيْنَاكُمْ
مِنْ عَدُوِّكُمْ وَوَاعَدْنَاكُمْ
جَانِبَ الطُّورِ الْأَيْمَنَ وَنَزَّلْنَا
عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(20:80)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">واستخلافهم
في الأرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالُوا
أُوذِينَا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنَا
وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ۚ قَالَ
عَسَىٰ رَبُّكُمْ أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ
وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ
فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:129)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">والتمكين
لهم في الأرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَنُرِيدُ
أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا
فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً
وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(28:5)
</span></span></span><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><u><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَنُمَكِّنَ
لَهُمْ فِي الْأَرْضِ</span></span></span></u></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">
وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ
وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا كَانُوا
يَحْذَرُونَ </span></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">(28:6)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ليكون
السؤال التالي هو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
يمكن أن نتعرف على المعتدي؟ وكيف لنا أن
نعرف المؤمن الذي لا يعتدي؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا خطيرة جدا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
يكون لك الحق، فأنت أمام خيارين اثنين،
متاح لك حرية الاختيار بينهما، ألا وهما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تأخذ حقك بيدك</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
توكل أمرك إلى الله، ليتصرف هو في الأمر
كما يشاء</span></span></span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
الخيارين أسلم؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن الخيار الثاني هو الأسلم، وذلك
لأنك إن آثرت الخيار الأول، فإنك ستخسر
أن يكون الله معك في ذلك النزاع، لأن الله
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن ربما مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
يكون في صف المبادر بالفعل، خاصة إن كان
ظنه أنه يستطيع أن يستجلب حقه بيده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكيف
لك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نسأل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تؤمن أن الله يجلب لك حقك ولا تكون عندك
الثقة المطلقة بأن الله قادر على ذلك وفي
ذات الوقت لا تترك له تدبير بالأمر كما
يشاء؟ من يدري؟ّ</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">!
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى العجيب الغريب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إن
مجرد مبادرتك لأخذ حقك بيدك تحمل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
ثناياها العقيدة التي مفادها أنك لم تصبر
حتى يدبر لك الله ذلك، ربما لأنك تخشى أن
لا يأتيك حقك كاملا إن أنت صبرت </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">حتى
يدبر الله الأمر بيده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
فالإنسان مجبول على العجلة من أمره</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَيَدْعُ
الْإِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَاءَهُ
بِالْخَيْرِ ۖ وَكَانَ الْإِنْسَانُ
عَجُولًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(17:11)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بالمقابل
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فإن
الذي يظن بربه ظنا يقينيا، فهو الذي يترك
الأمر برمته لله لأن يدبره كيفما يشاء،
ولا يعدم الإيمان المطلق بأن النتيجة
سيتكون في صالحه مهما طال الزمن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وذلك
مصداقا لقوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">...
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَمَنْ
يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ
حَسْبُهُ ۚ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><u><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّ
اللَّهَ بَالِغُ أَمْرِهِ</span></span></span></u></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">
ۚ قَدْ جَعَلَ اللَّهُ لِكُلِّ شَيْءٍ
قَدْرًا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">(65:3)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فتدبير
الأمر من الله يحتاج إلى وقت حتى يبلغ
الله أمره</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهذه
لا شك قضية كبيرة جدا سنتعرض للحديث عنها
إن شاء الله متى ما أذن الله لنا بشيء من
علمه في ذلك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالله
أدعوه وحده أن يعلمني ما لم أكن أعلم وأن
يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العليم
الحكيم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إن
أبسط أبجديات عدم الاعتداء هو عدم المبادرة
في الفعل، فأنت عندما تكون في موقف يتطلب
وجود ردة فعل، عليك أن لا تكون مبادرا في
ردة الفعل خاصة تلك التي يمكن أن تكسبك
إثما أو ذنبا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولنبدأ
جلب الدليل على هذا الافتراء العجيب
الغريب الذي قد يبدو للوهلة الأولى بأنه
رد سلبي </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وربما
انهزامي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
وسنحاول جلب الدليل بالتعرض من جديد لما
حصل مع ابني آدم في الصراع الأقدم على
الأرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فعندما
نشبت مشكلة بين الأخوين لسبب ما </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انظر
المقالات السابقة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
كان حلّها يتمثل في أن يقربا قربانا، لفض
الخلاف بينهما، فكانت النتيجة في صالح
أحدهما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
أحد الأخوين لم يتقبل النتيجة التي كانت
لصالح أخيه، فكان المبادر في ردة الفعل،
فتوعد أخاه بالقتل، قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ
بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا
فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ
يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ قَالَ
لَأَقْتُلَنَّكَ ۖ قَالَ إِنَّمَا
يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:27)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
على الرغم أن الحق كان إلى جانب الأخ
الآخر، إلا أن هذا الشخص </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">صاحب
الأحقية في موضوع الخلاف بين الطرفين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لم
يعمد إلى أن يأخذ حقه بالقوة، بل آثر أن
لا يبسط يده لقتل أخيه، وكان ذلك مخافة
الله رب العالمين، قائلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَئِنْ
بَسَطْتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقْتُلَنِي
مَا أَنَا بِبَاسِطٍ يَدِيَ إِلَيْكَ
لِأَقْتُلَكَ ۖ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ
رَبَّ الْعَالَمِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:28)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهنا
نجد أنفسنا أمام السيناريو الأول وهو أن
تكون صاحب حق، لكن خصمك يرفض الاعتراف لك
به، لا بل ويصر على سلبك ذلك الحق بالقوة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فتجد
نفسك هنا أمام خيارين اثنين، أحلاهما مر،
وهما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تضطر إلى أخذ حقك بقوة منك، فتضطر إلى
الحاق الضرر بخصمك لتنال حقك، مادام أن
خصمك مصرا على سلبك ذلك الحق</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تؤثر أن لا تأخذ حقك بالقوة، وتدع خصمك
يلحق بك الضرر، ويسلبك ذلك الحق، وتوكل
أمرك إلى الله وحده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
الذي ستفعله حينها؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
حاولنا أن نبحث عن هاتين الحالتين في النص
القرآني، لوجدناهما قد حصلا فعلا على أرض
الواقع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span>
</p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مرة
مع ابني آدم، </span></span></span></span>
</p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">والآخرى
مع موسى وعدوه عندما دخل موسى المدينة
على حين غفلة من أهلها، واضطر إلى قتال
مع عدوه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فماذا
كانت ردة فعل كل واحد من المؤمنين في كلا
الموقفين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
أي صراع محتدم يجد الإنسان نفسه مضطرا
للقتال، عليه أن يوزن الأمور بين أن يكون
مبادرا في ردة الفعل، فيَقتل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فيكون
قاتلا كموسى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
أن لا يبادر بردة الفعل، فيُقتل </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فيكون
مقتولا كابن آدم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">التساؤلات</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
آثر المؤمن من ابني آدم أن يكون مقتولا
وليس قاتلا؟</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
اختار موسى أن يكون قاتلا وليس مقتولا؟</span></span></span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">دعنا
نبدأ أولا بقصة ابني آدم، فنحن نظن بأن
ابن آدم </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">صاحب
الحق</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قد
آثر أن يكون مقتولا، لأنه لا يريد أن يبوء
بإثمين اثنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنِّي
أُرِيدُ أَنْ تَبُوءَ بِإِثْمِي وَإِثْمِكَ
فَتَكُونَ مِنْ أَصْحَابِ النَّارِ ۚ
وَذَٰلِكَ جَزَاءُ الظَّالِمِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:29)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
ذلك؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لما
كانا ابنا آدم هما المتواجدين على الأرض
حينها فقط، كانت النتيجة أن الحياة ستستمر
بأحدهما، فالمؤمن منهما يرى أنه سواء كان
قاتلا أو أنه كان مقتولا، فلن يؤثر ذلك
على استمرارية الحياة على الأرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا
عندما وازن المؤمن من ابني آدم خياراته
المتاحه، وجد </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نتخيل فقط</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنه
لن يكون لحالته </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قاتلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أثرا
ايجابيا على فعلته، وإنما سيكون الأثر
كله سلبيا عليه شخصيا وعلى ذريته من بعده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فصحيح
أنه سيكون مستفيدا ببقائه شخصيا على قيد
الحياة، لكن غيره لن يستفيد من ذلك، لا
بل سيكون لفعلته أثر سلبي على غيره </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
ذريته من بعده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وسنتحدث
عن ذلك إن شاء الله لاحقا عندما يأذن الله
لنا بشيء من علمه في ذلك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالله
أسأل أن يعلمني علما لا يكون لأحد غيري،
إنه هو العزيز الوهاب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولتوضيح
الصورة أكثر، دعنا نتخيل أن ابن آدم المؤمن
اختار أن يقتل آخاه الآخر </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">غير
المتقي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فما
الذي كان سيجنيه من ذلك القتل الذي أضطره
أخوه إليه؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
أقدم المؤمن من ابني آدم على قتل أخيه
للحصول على حقه الشرعي، لكانت النتائج –
في ظننا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
النحو التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أولا،
أن يبوء باثمين </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">اثمه
واثم أخيه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ثانيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
يظلم نفسه فيكسب ذنبا، يضطره إلى أن يلجأ
إلى ربه ليغفره له، كما حصل مع موسى عندما
قتل عدوه ليحصل على حقه في البقاء حيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهذا
الأمر ينقلنا مباشرة إلى حالة موسى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فما
الذي حصل في حالة موسى؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لمّا
كان المتواجدون على الأرض في حالة موسى
أناس كثيرون، كان لحادثة الاقتتال تلك
تاثير ليس فقط على الشخصين المتصارعين
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">موسى
وعدوه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
وإنما على الآخرين من حوله </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهم
بنو إسرائيل المستعبدين في الأرض آنذاك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلو
أن موسى آثر </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نرى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
يكون مقتولا، لكان لذلك تبعات جمة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وخيمة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
قومه </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بني
إسرائيل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
ولربما أصبح </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">من
الاستحالة بمكان على بني إسرائيل أن
يخرجوا من الاستعباد من أرض مصر لو أن
حادثة الاقتتال قد أسفرت عن قتل موسى
شخصيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
نحن نظن بأن موسى قد اختار أن يكون قاتلا،
فيظلم نفسه، لكنه لا يكون ظالما لبني
إسرائيل الذين هم في أمس الحاجة إليه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكانت
تكلفة أن يكون موسى قاتلا أقل ضررا من أن
يكون مقتولا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
ننسى </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
حاولنا تصوير ذلك سابقا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بأن
قيادة بني إسرائيل كانت ستؤول </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
غياب شخص موسى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إلى
قارون الذي هو من قوم موسى، فبغى عليهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
أن موسى اختار أن يكون مقتولا، لظل بنو
إسرائيل إلى الأبد تحت قيادة قارون وأمثاله
من الذين سيكرسون استعباد بني إسرائيل
في مصر</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وسيطول
بقاؤهم في أرض مصر تحت حكم فرعون وملئه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
يجب جلب انتباه القارئ الكريم – إن أراد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إلى
ملاحظة بسيطة تتمثل في أنه عندما اختار
موسى أن يأخذ حقه بيده ويقتل عدوه، فقد
كسب ظلما لنفسه، فخسر بذلك أن يكون الله
في صفه حينها، لأن موسى اضطر أن يخرج من
المدينة خائفا، ويمكث في مدين مدة عشرة
حجج مستغفرا لذنبه، وما عاد الله في صف
موسى إلا بعد أن غفر له ذلك الذنب بعد
عملية الاستغفار التي كلفت موسى عشر حجج
من الزمن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وكان
ذلك في الواد المقدس في لقائه الله بربه،
عندما ناداه الله، وجعله من الآمنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَأَنْ
أَلْقِ عَصَاكَ ۖ فَلَمَّا رَآهَا
تَهْتَزُّ كَأَنَّهَا جَانٌّ وَلَّىٰ
مُدْبِرًا وَلَمْ يُعَقِّبْ ۚ يَا مُوسَىٰ
أَقْبِلْ وَلَا تَخَفْ ۖ إِنَّكَ مِنَ
الْآمِنِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(28:31)
</span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
تجد نفسك في حالة من الاضطرار لأن تأخذ
حقك بالقوة الذاتية، فما الذي عليك أن
تفعله؟ </span></span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
تكون صاحب حق، ويفرض عليك القتال، عليك
أن توازن بين خياراتك، سائلا نفسك السؤال
التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أيهما
أكبر ضررا وأقل نفعا أن تكون قاتلا أو أن
تكون مقتولا؟ فإن أنت وجدت أن كونك قاتلا
أقل ضررا من أن تكون مقتولا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
في حالة موسى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
فعليك أن تختار أن تكون قاتلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
إن وجدت أن كونك مقتولا أقل ضررا وأكثر
نفعا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
في حالة ابن آدم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
فالأفضل أن تكون مقتولا، ناشدا حقك عند
ربك الذي لن يبخسك ذلك الحق</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وفي
هذه الحالة الأخيرة ستكون ممن يقتلون في
سبيل الله، فتكون النتيجة على نحو ما جاء
في قوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَا
تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي
سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ
أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(3:169)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَرِحِينَ
بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ
يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ
أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ
يَحْزَنُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(3:170)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَسْتَبْشِرُونَ
بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ وَأَنَّ
اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(3:171)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذلك،
نحن نظن أنه لمّا اختار الابن المؤمن من
ابني آدم أن يكون مقتولا في سبيل الله،
كانت نتيجة ذلك أن رفعه الله إليه مكانا
عليا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَاذْكُرْ
فِي الْكِتَابِ إِدْرِيسَ ۚ إِنَّهُ
كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(19:56)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَرَفَعْنَاهُ
مَكَانًا عَلِيًّا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(19:57)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">للتفصيل
في هذا الباب، انظر مقالاتنا السابقة تحت
عنوان</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
قدم نبي الله لوط بناته بدلا من ضيوفه؟
حيث تجد النقاش المفصل حول فكرة أن المقتول
من ابني آدم هو نبي الله إدريس الأخ الشقيق
لإسرائيل الذي هو الأخ القاتل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
لي أن أعرف توزين هذه الخيارات </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
أكون قاتلا أو أن أكون مقتولا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">دعنا
نبحث في ماهية الصراع الذي يمكن أن يكون
فيه أحد طرفي النزاع ظالما أو أن يكون
مظلوما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولنبدأ
بقوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى
الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ
ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(49:9)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لعلنا
لا نختلف كثيرا إن قلنا أن الخلاف عادة
ما يقع بين طرفين </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
طائفتين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهناك
سيناريوهين اثنين لهذا الخلاف، وهما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تكون الطائفتان معا على غير حق</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تكون أحدى الطائفتين على حق والأخرى على
على غير حق </span></span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ويستحيل
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن ونفتري</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تكون الطائفتان معا على حق، وذلك لو أنهما
كانتا معا على حق، لما وقع الاقتتال
ابتداء</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالحق
واحد لا يمكن أن يسبب خلافا بين طرفين
كلاهما على حق</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ونحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأنه عندما تكون
الطائفتان على غير حق، فذلك صراع لا يتدخل
الله فيه، وتحسمه القوة السياسية والعسكرية
للطائفتان</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولكن
عندما تكون احدى الطائفتين على حق، فهناك
احتمال أن يكون الله في صف هذه الفئة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ليكون
السؤال هو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متى
يتدخل الله في ذلك الصراع لصالح الطائفة
التي على حق؟ </span></span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَلَا
تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ
وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ
مَعَكُمْ وَلَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(47:35)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">علينا
أن نتعرف ابتداء على تلك الطائفة التي
تكون على حق حتى نستطيع أن نكون في صفها،
ونؤمن كذلك أن الله يمكن أن يكون معهم في
ذلك الصراع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وعلينا
أن نتعرف كذلك على الطائفة الباغية حتى
لا نكون في جانبها، ونؤمن أن الله لن يكون
معهم في ذلك الصراع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
نعرف حقيقة كلتا الطائفتين؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن استكشاف حقيقة كل طائفة في اي نزاع
هي عملية غاية في السهولة، تتمثل بأن
الطائفة التي على حق هي التي تقبل بمبدأ
التحكيم بين الطرفين من قبل فئة محايدة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالمقابل
فإن الفئة الباغية هي التي قد لا تقبل –
ابتداء</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بمبدأ
التحكيم في فض الخلاف</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
عندما يكون هناك خلاف بين طرفين يكون
اللجو إلى التحكيم هو الخطوة الأولى لفض
ذلك الخلاف بين المتخاصمين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فمبدأ
التحكيم قائم بين الأفراد كالزوج والزوجة
وبين الجماعات كطوائف متصارعة، قال تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا
حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ
أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا
يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ
اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(4:35)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى
الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ
ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(49:9)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ففكرة
الصلح بين المتخاصمين </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أفرادا
أو جماعات</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">هي
أساس العلاقة بين المؤمنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّمَا
الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَةٌ فَأَصْلِحُوا
بَيْنَ أَخَوَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ
لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(49:10)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نستطيع أن نستطلع ابتداء حقيقة طرفي
الخلاف عند فرض مبدأ الصلح على المتخاصمين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالطرف
الذي يرفض مبدأ الصلح ابتداء هو الطرف
المعتدي مهما كانت مسوغاته وأسباب رفضه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">والطرف
الذي يقبل بمبدأ التحكيم في الخلاف هو
طرف يسعى إلى حل الخلاف، وهو الطرف غير
المعتدي مهما كانت حالة الخلاف التي وقع
فيها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">1:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إذا
حصل خصام بين طرفين، فالباغي هو الذي يرفض
مبدأ التحكيم في الخلاف من قبل طرف ثالث
محايد</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ماذا
لو قبل الطرفان بميدأ التحكيم بين الطرفين؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">في
هذه الحالة، يبقى معرفة الطرف الباغي
معلقة حتى ظهور نتيجة التحكيم بين الطرفين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فعندما
يمتخض عن التحكيم قرار يحسم الخلاف لصالح
أي طرف من الأطراف، يتحتم على المتخاصمين
القبول به </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مهما
كانت صيغته</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ويكون
الطرف الرافض لقرار التحكيم هو الطرف
الباغي الذي يجب مقاتلته من قبل الجميع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"> <span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى
الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ
ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(49:9)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إذا
حصل خصام بين طرفين، فالباغي هو الذي يرفض
نتيجة التحكيم بين الطرفين</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
دققنا في قصة ابني آدم، سنجد بأن الأخوين
قبلا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ابتداء
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بمبدأ
التحكيم لفض النزاع الناشب بينهما حينئذ،
فكانت الطريقة المتفق عليها هي تقديم
القربان</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ ابْنَيْ آدَمَ
بِالْحَقِّ إِذْ قَرَّبَا قُرْبَانًا
فَتُقُبِّلَ مِنْ أَحَدِهِمَا وَلَمْ
يُتَقَبَّلْ مِنَ الْآخَرِ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">...
(5:27)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
كانت المفاجأة أن أحد الأخوين رفض نتيجة
التحكيم، وأصر على سلب أخيه الآخر حقه،
فكانت ردة فعله على النحو التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-size: small;">...
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
لَأَقْتُلَنَّكَ ۖ قَالَ إِنَّمَا
يَتَقَبَّلُ اللَّهُ مِنَ الْمُتَّقِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:27)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكان
هو المعتدي، فكان من الخاسرين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَطَوَّعَتْ
لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ
فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:30)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>التطبيق
العملي</b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>:
</b></span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>الخلاف
بين طرفين</b></span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">دعنا
نتخيل وجود خلاف بين زوجين، عندها يصبح
الموقف يحتاج إلى عملية تحكيم على النحو
التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
خِفْتُمْ شِقَاقَ بَيْنِهِمَا فَابْعَثُوا
حَكَمًا مِنْ أَهْلِهِ وَحَكَمًا مِنْ
أَهْلِهَا إِنْ يُرِيدَا إِصْلَاحًا
يُوَفِّقِ اللَّهُ بَيْنَهُمَا ۗ إِنَّ
اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا خَبِيرًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(4:35)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهنا
نبدأ مع أول مراحل استكشاف حقيقة المتخاصمين
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الزوج
والزوجة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
فلو أن أحدهما رفض مبدأ الصلح بالتحكيم،
فهو الذي يجب أن يتحمل كافة الخسائر التي
يُمنى بها الطرف الآخر</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فإذا
كان الزوج هو الرافض لمبدأ الصلح، فعليه
أن يدفع كافة حقوق الزوجة غير منقوصة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أما
إذا كانت الزوجة هي التي ترفض مبدأ التحكيم،
فعليها أن تدفع للزوج كل ما له من حقوق
عليها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أما
إذا قبل الطرفان بمبدأ التحكيم، فقد
انتقلنا إلى المرحلة الثانية من عملية
الصلح، وهي أن يقبل الطرفان بقرار التحكيم
بينهما</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وإذا
تبين أن أحد الطرفين يرفض قرار التحكيم،
فهو الذي يكون من المعتدين، وعلى الجميع
أن يكون في صف الطرف الآخر القابل بقرار
التحكيم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ويصبح
الطرف الرافض هو الطرف الذي نعته الله في
كتابه بصفة الباغي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ويجب
أن يطبق على الطرف الباغي مبدأ التعويض
للطرف الآخر، وإلا فإن على الجميع أن
يكونوا في صف الطرف الآخر </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
غير المعتدي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لمقاتلته
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
لمقاتلة الطرف الباغي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
وإرغامه على قبول النتيجة ولو بالقوة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
الاقتتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">،
مصداقا لقوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِنْ
طَائِفَتَانِ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ
اقْتَتَلُوا فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
ۖ فَإِنْ بَغَتْ إِحْدَاهُمَا عَلَى
الْأُخْرَىٰ فَقَاتِلُوا الَّتِي تَبْغِي
حَتَّىٰ تَفِيءَ إِلَىٰ أَمْرِ اللَّهِ
ۚ فَإِنْ فَاءَتْ فَأَصْلِحُوا بَيْنَهُمَا
بِالْعَدْلِ وَأَقْسِطُوا ۖ إِنَّ اللَّهَ
يُحِبُّ الْمُقْسِطِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(49:9)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولهذا
تصبح مقاتلة الطرف الباغي واجبة على
الجميع حتى يفيء إلى أمر الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأمر
الله مبني على مبدأ القبول بقرار التحكيم
بين الطرفين المتقاتلين الذي يقوده فريق
المصلحين بين المتخاصمين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>التطبيق
العملي</b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>:
</b></span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>الخلاف
بين الجماعات </b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>(</b></span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>أو
الدول</b></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;"><b>)</b></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
طبقنا المنطق السابق </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
ركاكته</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">على
حالات الصراع بين الأطراف المتصارعة في
أي قضية ناشبة، سنجد أن المبدأ ذاته ينطبق
بخطوطه العريضة بشكل تام</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلو
كان هناك صراع بين دولتين مثلا، فعلى كل
واحدة منهما أن تقبل – ابتداء</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بمبدأ
التحكيم في الخصومة، وعلى كل طرف منهما
أن يقبل بقرار المحكمين في النزاع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
شك عندنا أن عملية التحكيم هي عملية غاية
في الدقة من حيث المضمون والشكل والإجراءات</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فعلى
المحكّمين أن يطّلعوا على تفاصيل القضية،
وعليهم أن يسمعوا للاطراف المتنازعة،
وعليهم أن يأخذوا الوقت الكافي للاطلاع
على حيثيات القضية، فيقدّم كل طرف حجته</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبناء
على المعطيات والظروف، يستطيع المحكمون
أن ينتهوا إلى قرار قطعي ليكون قرارا
معلنا على رؤوس الأشهاد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وذلك
لكي تتم عملية الوقوف في صف صاحب الحق،
ومقاتلة الباغي من الطرفين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">متى
يحق لك أن تتصرف؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أنه لا حق لأحد اتخاذ قرار بالتصرف
في حالة الخصام إلا بعد انتهاء عملية
التحكيم وبيان رأي المحكمين في النزاع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأنت
لا تستطيع أن تعتبر نفسك مظلوما في أي
خصام لمجرد أنك ترى ذلك بنفسك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالنفس
البشرية بمجملها جُبلت على أن تظن أن الحق
معها في كل وقت وحين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالزوج
– في حالة الاختصام </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يرى
نفسه محقا ويرى الخلل في زوجته، والعكس
صحيحا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">والرجل
يرى نفسه محقا، ويرى الخلل – عند نشوب
المشكلة – في جاره أو في أخيه أو ابنه،
والمدرس يرى الخلل عند طلابه، والوزير
يرى المشكلة في الشعب الذي لم يرى الحكمة
في قرارته، والشعب ما كفّ يوما أن يُلقي
باللائمة على المسئول، وهكذا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
الذي يجب أن تفعله إن رفضت الفئة الباغية
قرار التحكيم وأصرت على ظلم الطرف الآخر
الذي قبل بمبدأ التحكيم وبنتيجته؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى الخطير جدا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ربما
مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
للطائفة التي تبين أن الحق إلى جانبها أن
تقاتل الفئة الباغية تحت شرط واحد، ألا
وهو وجود القائد الشرعي الذي يحق له اعلان
القتال ضد الفئة الباغية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG"><b>الدليل</b></span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
عدنا إلى قصة بني إسرائيل في صراعهم على
الأرض، سنجد الآيات الكريمة التالية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي
إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ
قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا
مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ
عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا
ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا
مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ
فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ
تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ
وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:246)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
دققنا في هذه الآيات الكريمة من هذا
المنظور، لربما حقّ لنا أن نطرح التساؤل
المثير التالي، ألا وهو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
طلب الملأ من بني إسرائيل من ذلك النبي
أن يبعث لهم ملكا ليقاتلوا في سبيل الله؟
ألم يكن بمقدورهم – نحن نسأل – أن يقاتلوا
دون أن يبعث لهم ملكا؟ </span></span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأنه لو أقدم
بنو إسرائيل على القتال دون ذلك الملك،
لما تحقق لهم النصر، ولما استطاعت الفئة
القليلة أن تهزم الفئة الكبيرة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">والأهم
من ذلك لما كانت غلبتهم بإذن الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انتهى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن القتال دون وجود الملك سيكون قتالا
دون توافر الإذن الإلهي به</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
نحن نتجرأ على افتراء الظن من عند أنفسنا
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ربما
مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بأن
الإذن الإلهي بالقتال يتطلب وجود الملك</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انتهى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لو
دققنا في الآيات الكريمة التالية، لربما
تحصل لنا ما نبغي قوله في هذا الصدد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قال
تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ
جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ
وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا
يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ
النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ
الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ
عَلَى الْعَالَمِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:251)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالمدقق
في هذا السياق القرآني سيجد أن انتصار
الفئة القليلة وأن هزيمة الفئة الباغية
كانت قد حصلت بالإذن الإلهي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
نفهم أن هزيمة المعتدين على يد الفئة
القليلة كانت بإذن الله </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ</span></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قبل
محاولتنا الإحابة على هذا التساؤل علينا
أن نثبت الافتراءات التالية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يمكن
أن يحصل انتصار لفئة وغلبة لفئة أخرى دون
الإذن الإلهي</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يمكن
أن يحصل انتصار لفئة وهزيمة لفئة أخرى
بالإذن الإلهي </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ</span></span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)</span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فكم
من المعارك حصلت على مر التاريخ، لكن هل
نستطيع أن نقول بأن النصر فيها كلها كان
بالإذن الإلهي؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كلا
وألف كلا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فمعظم
معارك الأمم عبر التاريخ كانت تحسمها قوة
السلاح</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لكن
هناك معارك فاصلة قليلة كانت الغلبة فيها
للفئة القليلة وكان ذلك بالإذن الإلهي
كتلك التي حصلت بين طالوت </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ومعه
ثلة من المؤمنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ضد
جالوت </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ومعه
الجيش العرمرم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
تحصلت تلك الفئة القلية على الإذن الإلهي
بالقتال وبالتالي تحققت لهم هزيمة الطرف
الآخر بالإذن الإلهي؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن ذلك قد حصل بسبب وجود الملك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">طالوت</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الذي
قاتل بنو إسرائيل تحت لوائه ضد الفئة
الكبيرة بقيادة جالوت وجنوده</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
كان الإذن الإلهي حاضرا في هذا القتال؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى مكررا </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لتثبيت
الفكرة في الأذهان</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">):
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أنه عندما تبغي طائفة على أخرى، يحق
للطائفة غير الباغية القتال شريطة أن
يكون هناك قائد شرعي هو من يطلق قرار
الاقدام على القتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن الملأ من بني إسرائيل كانوا يعلمون
يقينا بأن قرار القتال يحتاج إلى وجود
قائد شرعي يعلنه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلا
حق لأحد أو لمجموعة من الاشخاص </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نرى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">اتخاذ
قرار القتال إذا لم يكن هناك قائد له شرعية
القيادة للطائفة المظلومة التي تريد
استرداد حقها من الطرف الذي بغى عليهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لهذا
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">جاء
طلب الملأ من بني إسرائيل من ذلك النبي
أن يبعث لهم ملكا ليقاتلوا في سبيل الله</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالقتال
في سبيل الله ضد الطائفة الباغية يجب أن
يكون تحت لواء الملك الذي تكون له شرعية
اتخاذ القرار في القتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة خطيرة جدا ومهمة جدا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نتجرأ على الظن </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ربما
مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بأنه
في حالة القتال الذي لا يوجد فيه ملك شرعي،
فإن الغلبة في الصراع تكون لقوة السلاح
بين المتخاصمين، ونؤمن يقينا بأن الله
لا يكون مع أي طرف منهما ضد الطرف الآخر</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
الحاجة إلى وجود الملك الشرعي صاحب الحق
في اتخاذ قرار القتال؟ وبكلمات أخرى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
فائدة وجود الملك الذي يقود القتال مادام
أن تلك الفئة صاحبة حق شرعي لابد من
استرداده؟ وهل يتوجب على الطائفة المظلومة
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مسلوبة
الحق</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
لا تبدأ القتال </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لاسترداد
حقها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إذا
لم يكن لها ملك شرعي يقود ذلك القتال ويأمر
به؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نعم،
نحن نظن أنه على الفئة المظلومة أن لا
تلجأ إلى خيار القتال </span></span></span><u><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مهما
طال الزمن</span></span></span></u><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">
مادامت لا تجد القائد الشرعي لها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فوجود
القائد الشرعي هو </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">برأينا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مقدمة
الحصول على الإذن الإلهي لهم بالقتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلو
دققنا في قصة بني إسرائيل في أرض مصر تحت
الحكم الفرعوني، لوجدنا بأنهم لم يلجأوا
إلى القتال ضد المعتدي فرعون وملئه بالرغم
من طول الفترة الزمنية التي كانوا فيها
معبدين في أرض مصر وبالرغم من قساوة
الاستعباد</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولكنهم
صبروا منتظرين وصول قائدهم </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">موسى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ليتخذ
هو بنفسه ذلك القرار، كما جاء على لسانهم
ذات مرة، موجهين شكواهم موسى الذي طال
انتظارهم له</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالُوا
أُوذِينَا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنَا
وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ۚ قَالَ
عَسَىٰ رَبُّكُمْ أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ
وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ
فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:129)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أنه على الرغم من طول الفترة الزمنية
التي رضخ فيها بنو إسرائيل للاستعباد في
أرض مصر، وعلى الرغم من قساوة الاستعباد،
إلا أنهم لم يقدموا على اتخاذ قرار المواجهة
في غياب موسى عنهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انتهى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال
مرة أخرى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
فائدة وجود القائد الشرعي حتى يأذن الله
بحصول القتال؟ وبكلمات أكثر دقة، لماذا
لا يحصل الإذن الإلهي للطائفة المستضعفة
بالقتال إلا بوجود الملك؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
شك عندنا أن هناك موجبات كثيرة لهذا الأمر،
لكننا سنركز على سبب واحد في هذا النقاش،
ألا وهو عدم حصول الاقتتال الداخلي </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الذي
لا محالة حاصلا في حالة عدم وجود الملك
الشرعي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كيف
ذلك؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
يكون هناك قتال بين طائفتين، فعلى الطائفة
صاحبة الحق أن لا تنقسم فيما بينها في
حالة اتخاذ قرار قتال الطائفة الباغية
الخارجية </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أي
العدو الخارجي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">).
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
شك أن أول أسباب الانقسام الداخلي بين
الناس في كل حالة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">مهما
بدت محقة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">هو
عدم وجود القائد الذي يتفق الجميع على
شرعية قيادته للجميع</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلو
دققنا في السياق القرآني الخاص بقصة
طالوت، سنجد أنه على الرغم من عدم رضا جمع
كبير من بني إسرائيل عن القتال، وبالرغم
من احتجاجهم على أن يكون طالوت هو الملك
عليهم، إلا أن أحدا منهم لم ينبري ليدعي
شرعية القيادة بعد أن ثبتت شرعية قيادة
طالوت بآية ملكه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالتالي
فقد تخلف كثير منهم عن القتال، وظهرت
النوايا السيئة عند بعضهم إلا أنه لم يحصل
انقسام في صف الطائفة المؤمنة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلم
يلجأ البعض منهم إلى شق الصف بادعاء
القيادة على مجموعة من المخالفين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فقرار
القيادة قد حسم لصالح طالوت، وما عاد أحد
من المخالفين </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">حتى
وإن كان طامعا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يستطيع
أن يشق صف المجموعة المؤمنة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فأي
شخص منهم يستطيع أن يتلكأ عن القتال، لكنه
لا يستطيع أن يشق صف المؤمنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
دققنا في السياق القرآني التالي الذي
يصور لنا سيناريو قتال المؤمنين ضد عدوهم،
لوجدنا الأمر الإلهي واضحا لا لبس فيه</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا
لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا
اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(8:45)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَأَطِيعُوا
اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا
فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ۖ
وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ
الصَّابِرِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(8:46)
</span></span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
يجوز اتخاذ قرار القتال ضد طرف خارجي قبل
أن تسوى شرعية القائد للفئة المؤمنة حتى
لا يتنازع المؤمنون فيما بينهم وبالتالي
يفشلوا وتذهب ريحهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
إذا حصل خلاف بين المؤمنين على قيادة
الفئة المؤمنة، فالأولى حلّ هذا الخلاف
بمبدأ التحكيم الداخلي فيما بينهم قبل
اللجوء إلى اتخاذ قرار القتال ضد الطرف
الخارجي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ما
فائدة حل الخلاف الداخلي قبل المواجهة
مع العدو الخارجي؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ربما
مخطئين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بأنه
لو حصل أن اتخذ أحد </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
مجموعة من الأشخاص</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قرار
القتال قبل حسم شرعية الملك، فإن الله لن
يكون في صفه، وأن الغلبة ستكون لقوة
السلاح</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">1:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
قرار بالقتال قبل حسم قضية الملك</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الملك
الشرعي هو الذي يتخذ قرار القتال</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">3:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يستطيع
أي شخص </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أو
مجموعة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
تختار أن لا تقاتل، لكنها لا تستطيع شق
صف الطائفة المؤمنة التي اتخذ ملكها
الشرعي قرار القتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا؟
لماذا نطلب وجود الملك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">كما
فعل الملأ من بني إسرائيل</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قبل
الاقدام على قتال الفئة الباغية الخارجية؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نرى أن هناك على الأقل سببين حقيقيين
لضرورة حسم الخلاف على الملك قبل الشروع
بقتال العدو الخارجي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أولهما
عدم المنازعة على السلطة بين أفراد الطائفة
المؤمنة</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فلا
شك </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندنا
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
الطامعين في القيادة سيكونون متواجدين
في كل زمن ومكان</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لذا،
عندما يصار إلى حسم قرار شرعية الملك، لن
يستطيع أحد المنازعة على السلطة، بادعائه
الأحقية في ذلك، وبالتالي جر مجموعة من
الناس من خلفه، لقسمة المجموعة الواحدة
إلى فرق وأحزاب متفرقة متشتتة، وبالتالي
تكون النتيجة الفشل بذهاب ريح الطائفة
المؤمنة بأكملها</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وثانيهما
كشف المنافقين والكاذبين من بين افراد
الطائفة المؤمنة كلها، وتصفية الفئة
المؤمنة حقا التي سيكون الله في صفهم لحظة
حصول القتال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فهذه
العملية لن تبقى في صف الفئة المؤمنة إلا
المؤمنين الصادقين حقا، الذين يستطيعون
تحقيق النصر لأن الله سيكون حينها معهم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالله
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نتجرأ على افتراء الظن من عند أنفسنا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
يكون مع أي فئة مادام فيها ولو شخصا واحدا
من المنافقين أو الكاذبين الذين علم الله
ما في قلوبهم من رجس ونفاق</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة مهمة جدا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نحن
نظن أن عملية اختيار الملك الشرعي ستظهر
الفاسقين عن الأمر الإلهي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فمن
لا ينصاع للأمر الإلهي، أو لصاحب الشرعية
في الحكم، فهو إذا من الفاسقين، الذي لا
يستحق النصر وإنما يستحق العقاب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فهاهم
بنو إسرائيل يفسقون، فيحرم عليهم دخول
الأرض المقدسة أربعين سنة يقضونها تائهين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي
وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ
الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:25)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قَالَ
فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ
أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي
الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ
الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(5:26)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وذلك
لأن الشرعية عهد بين المومنين، ومن ينقض
ذلك العهد فهو من الفاسقين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَمَا
وَجَدْنَا لِأَكْثَرِهِمْ مِنْ عَهْدٍ
ۖ وَإِنْ وَجَدْنَا أَكْثَرَهُمْ
لَفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:102)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
شك أن سنة الله قد قضت بأن لا يهدي القوم
الفاسقين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">قُلْ
إِنْ كَانَ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ
وَإِخْوَانُكُمْ وَأَزْوَاجُكُمْ
وَعَشِيرَتُكُمْ وَأَمْوَالٌ
اقْتَرَفْتُمُوهَا وَتِجَارَةٌ تَخْشَوْنَ
كَسَادَهَا وَمَسَاكِنُ تَرْضَوْنَهَا
أَحَبَّ إِلَيْكُمْ مِنَ اللَّهِ
وَرَسُولِهِ وَجِهَادٍ فِي سَبِيلِهِ
فَتَرَبَّصُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ
بِأَمْرِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي
الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:24)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ
لِمَ تُؤْذُونَنِي وَقَدْ تَعْلَمُونَ
أَنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ ۖ
فَلَمَّا زَاغُوا أَزَاغَ اللَّهُ
قُلُوبَهُمْ ۚ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي
الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(61:5)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">اسْتَغْفِرْ
لَهُمْ أَوْ لَا تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ
إِنْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ سَبْعِينَ
مَرَّةً فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ
ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللَّهِ
وَرَسُولِهِ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي
الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:80)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهم
الذين استحقوا دارا في الآخرة محلها
الجحيم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَكَتَبْنَا
لَهُ فِي الْأَلْوَاحِ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ
مَوْعِظَةً وَتَفْصِيلًا لِكُلِّ شَيْءٍ
فَخُذْهَا بِقُوَّةٍ وَأْمُرْ قَوْمَكَ
يَأْخُذُوا بِأَحْسَنِهَا ۚ سَأُرِيكُمْ
دَارَ الْفَاسِقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(7:145)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولا
شك أن موقف القتال هو الموقف الذين ستبين
فيه النوايا الحقيقة للفاسقين مهما حاولوا
اخفاءها والتستر عليها بالحلف الكاذب</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">سَيَحْلِفُونَ
بِاللَّهِ لَكُمْ إِذَا انْقَلَبْتُمْ
إِلَيْهِمْ لِتُعْرِضُوا عَنْهُمْ ۖ
فَأَعْرِضُوا عَنْهُمْ ۖ إِنَّهُمْ
رِجْسٌ ۖ وَمَأْوَاهُمْ جَهَنَّمُ جَزَاءً
بِمَا كَانُوا يَكْسِبُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:95)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَحْلِفُونَ
لَكُمْ لِتَرْضَوْا عَنْهُمْ ۖ فَإِنْ
تَرْضَوْا عَنْهُمْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا
يَرْضَىٰ عَنِ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:96)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وهؤلاء
هم المستكبرون في الأرض بغير الحق، وذلك
لأن غايتهم متاع الحياة الدنيا فقط</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَيَوْمَ
يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى
النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ
فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُمْ
بِهَا فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ
الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ
فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا
كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(46:20)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وبالتالي
فإن قضية حسم شرعية الملك، وظهور صاحب
الشرعية في القيادة كفيلة بأن تخرج الفئة
المؤمنة حقا من بين الجمع كله، وهذه
الطائفة المؤمنة هي التي سيلهج لسان حالها
بما في قلوبهم من صدق، قائلين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَمَّا
بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا
رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا
وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا
عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:250)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وتلك
هي الفئة التي سيكون دعاؤهم مستجابا،
فيكون الله معهم، ماداموا أنهم سيكون من
المؤمنين حقا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنْ
تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَكُمُ
الْفَتْحُ ۖ وَإِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ
خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَإِنْ تَعُودُوا نَعُدْ
وَلَنْ تُغْنِيَ عَنْكُمْ فِئَتُكُمْ
شَيْئًا وَلَوْ كَثُرَتْ وَأَنَّ اللَّهَ
مَعَ الْمُؤْمِنِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(8:19)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وسيكونوا
من الصابرين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَعِينُوا
بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ
مَعَ الصَّابِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:153)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَلَمَّا
فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ
إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ
فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي
وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي
إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ
ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا
مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ
وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا
طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ
وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ
أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ
فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً
كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ
مَعَ الصَّابِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:249)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَأَطِيعُوا
اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا
فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ ۖ
وَاصْبِرُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ مَعَ
الصَّابِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(8:46)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الْآنَ
خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ
فِيكُمْ ضَعْفًا ۚ فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ
مِائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ
ۚ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا
أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ
مَعَ الصَّابِرِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(8:66)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وسيكونوا
من المتقين ومن المحسنين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الشَّهْرُ
الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ
وَالْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ ۚ فَمَنِ اعْتَدَىٰ
عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُوا عَلَيْهِ بِمِثْلِ
مَا اعْتَدَىٰ عَلَيْكُمْ ۚ وَاتَّقُوا
اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ
الْمُتَّقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:194)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّ
عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ
اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ
اللَّهِ يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ
وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ
ۚ ذَٰلِكَ الدِّينُ الْقَيِّمُ ۚ فَلَا
تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ ۚ
وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً
كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً ۚ
وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ
الْمُتَّقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:36)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّ
اللَّهَ مَعَ الَّذِينَ اتَّقَوْا
وَالَّذِينَ هُمْ مُحْسِنُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(16:128)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قَاتِلُوا
الَّذِينَ يَلُونَكُمْ مِنَ الْكُفَّارِ
وَلْيَجِدُوا فِيكُمْ غِلْظَةً ۚ
وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ
الْمُتَّقِينَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:123)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وستكون
النتيجة النهائية على النحو التالي</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فَلَا
تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ
وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ
مَعَكُمْ وَلَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(47:35)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">1:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
يحصل الاقتتال، فإن الله سيكون في صف
الفئة المؤمنة الصابرة المتقية الذين هم
محسنون</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">نتيجة
مفتراة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">2:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لن
يكون الله في صف أي طائفة فيها منافقين
وكافرين</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رأينا
المفترى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عندما
يكتب على طائفة من المؤمنين القتال، فلابد
أن يتم تصفية تلك الطائفة من الشوائب
العالقة بها من المنافقين والكاذبين،
لأنه في حالة أن يكتب القتال على طائفة
تحت قيادة ملك شرعي سيتولى </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لا
محالة </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">-
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الذين
في قلوبهم مرض</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي
إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ
قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا
مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ
عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا
ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا
مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ
فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ
تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ
وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
</span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(2:246)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وذلك
لأن ديدين هؤلاء الحقيقي هو ما جاء في
قوله تعالى</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الَّذِينَ قِيلَ لَهُمْ
كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُوا
الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ فَلَمَّا
كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا
فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ
كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً
ۚ وَقَالُوا رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ
عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلَا أَخَّرْتَنَا
إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ ۗ قُلْ مَتَاعُ
الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ
لِمَنِ اتَّقَىٰ وَلَا تُظْلَمُونَ
فَتِيلًا </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(4:77)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فهؤلاء
المتقاعصون عن القتال المكتوب عليهم هم
الذين يخشون الناس كخشية الله أو أشد
خشية، وهؤلاء هم الذي يريدون متاع الحياة
الدنيا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">ولو
دققنا في أوصافهم كما جاء في الآيات
الكريمة التالية، لوجدنا بأن وجودهم في
صف المقاتلين المؤمنين سيكون عبئا ثقيلا،
لأنهم لن يزيدوا المؤمنين إلا خبالا</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span>
</p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">انْفِرُوا
خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا
بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ فِي
سَبِيلِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ
لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ </span></span></span></span></span><span style="color: #0070c0;"><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:41)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَوْ
كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا وَسَفَرًا
قَاصِدًا لَاتَّبَعُوكَ وَلَٰكِنْ
بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ ۚ
وَسَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَوِ
اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ
يُهْلِكُونَ أَنْفُسَهُمْ وَاللَّهُ
يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:42)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">عَفَا
اللَّهُ عَنْكَ لِمَ أَذِنْتَ لَهُمْ
حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكَ الَّذِينَ
صَدَقُوا وَتَعْلَمَ الْكَاذِبِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:43)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَا
يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ يُؤْمِنُونَ
بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ أَنْ
يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ
ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ
</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:44)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">إِنَّمَا
يَسْتَأْذِنُكَ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ
بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ
وَارْتَابَتْ قُلُوبُهُمْ فَهُمْ فِي
رَيْبِهِمْ يَتَرَدَّدُونَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:45)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">وَلَوْ
أَرَادُوا الْخُرُوجَ لَأَعَدُّوا لَهُ
عُدَّةً وَلَٰكِنْ كَرِهَ اللَّهُ
انْبِعَاثَهُمْ فَثَبَّطَهُمْ وَقِيلَ
اقْعُدُوا مَعَ الْقَاعِدِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:46)
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لَوْ
خَرَجُوا فِيكُمْ مَا زَادُوكُمْ إِلَّا
خَبَالًا وَلَأَوْضَعُوا خِلَالَكُمْ
يَبْغُونَكُمُ الْفِتْنَةَ وَفِيكُمْ
سَمَّاعُونَ لَهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ
بِالظَّالِمِينَ </span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">(9:47)</span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">فالدقق
في هذه الآيات الكريمة سيجد الأمور
التالية</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:</span></span></p>
<ul>
<li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أن
هؤلاء يبغون عرضا قريبا وسفرا قاصدا</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
يحلفون وهم كاذبون</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
لا يؤمنون بالله واليوم الآخر</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
ممن ارتابت قلوبهم</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
لا يعدون للخروج عدة</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
ممن كره الله انبعاثهم فثبطهم</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
لن يزيدوا المؤمنين إلا خبالا</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
سيكونون سببا في أن يوضعوا خلال المؤمنين</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
الذين سيكون لهم تأثير على بعض المؤمنين
خاصة من كانوا سماعين لهم</span></span></span></span></p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><a name="_GoBack"></a>
<span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">أنهم
الذين علم الله أنهم ظالمون </span></span></span></span>
</p>
</li><li><p align="right" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">الخ</span></span></span></span></p>
</li></ul>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">السؤال
الأخير في هذا الجزء من المقالة هو</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">لماذا
كان داوود خليفة في الأرض؟</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">المدّكرون</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رشيد
سليم الجراح وآخرون</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">بفلم</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">:
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">د</span></span></span></span><span style="font-family: Calibri, serif;"><span style="font-size: small;">.
</span></span><span lang="ar-SA"><span style="font-family: Arial;"><span style="font-size: small;"><span lang="ar-EG">رشيد
الجراح</span></span></span></span></p>
<p align="right" class="ctl" style="margin-bottom: 0.35cm;"><br />
<br />
</p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-35832971449679411172023-11-30T07:24:00.003+03:002023-11-30T07:27:16.291+03:00قصة داوود - الجزء 21<p><span></span></p><a name='more'></a> <span><br /><br /><br /></span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة
داوود – الجزء</span></b><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><b><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>
</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الحادي
والعشرون <o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود؟ الجزء 21<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
النتائج المفتراة في نهاية الجزء العشرين على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
1: الله يفعل ولا يعمل <b><span style="color: black;"><o:p></o:p></span></b></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
2: الإنسان يفعل ويعمل <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
3: الذات تفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
4: النفس تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
5: الشيطان يعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
6: الشيطان يزين للنفس ما تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
7: الذنوب من الأفعال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
8: السيئات من الأعمال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
9: الذنوب تغفر<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة 10:
السيئات تكفر (بالعفو والتجاوز)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكان ذلك في
محاولة منّا للتفريق بين الفعل من جهة والعمل من جهة أخرى. فجلبنا السياقات
القرآنية التي يرد فيها الجذران (ف-ع- ل) و (ع- م- ل)، وحاولنا جلب انتباه القارئ
لبعض الملاحظات التي يتوجب ألا يغفل عنها عند المرور بتلك السياقات القرآنية. وسنتابع
في هذا الجزء مناقشة القضية ذاتها بالتركيز على سياقات محددة من أجل متابعة محاولة
التفريق أكثر بين المفردتين (الفعل مقابل العمل). وسنبدأ بالآية الكريمة التالية
التي نظن أنها ستكون واحدة من مفاتيح فك الاشتباك بين المفردتين، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ
صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا
يَفْعَلُونَ (24:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن أبسط ما
يمكن أن نستبطه من هذا السياق القرآني هو أن صلاة الطير وتسبيحه هي عبارة عن أفعال
(وليست أعمال). فالله – حسب منطوق الآية ذاتها – يعلم ما <b><u>تفعل</u></b> الطير
(وليس ما تعمل الطير). ليكون السؤال الآن هو: لماذا تقع صلاة الطير وتسبيحه في
نطاق الأفعال (وليس الأعمال)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أن السبب في ذلك يعود إلى أن الطير لا تملك خيارا آخر، فهي
مفطورة على الصلاة والتسبيح على هذه الشاكلة. فالطير لا تملك إلا أن تنفذ ما هي مأمورة
به مادام أنها (نحن نظن) لا تحمل في عنقها نفسًا يمكن أن يكون للشيطان سلطان
عليها.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
نحن نفتري الظن بأنه ليس للطير نفس منقسمة بين الخير والشر (كما هي حال الإنسان
مثلا)، فلا يصبح للشيطان عليها سلطان ليحثها على<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>السوء. لذا يقع كل ما تقوم به في باب الأفعال. ولو راقبنا السياق القرآني
التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اصْبِرْ
عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ ۖ إِنَّهُ أَوَّابٌ
(38:17) إِنَّا سَخَّرْنَا الْجِبَالَ مَعَهُ يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِشْرَاقِ
(38:18) وَالطَّيْرَ مَحْشُورَةً ۖ كُلٌّ لَهُ أَوَّابٌ (38:19)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا بأن
الطير محشورة. فهل تستطيع أن تتخلف عن ذلك الحشر؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى:
نحن نظن أن الطير محشورة، فهي إذا لا تستطيع إلا أن تستجيب. فأبسط معاني الحشر هو
الحضور الاجباري، فيوم الحشر هو اليوم الذي جمع فيه الناس، فلم يغادر منهم أحدا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">وَيَوْمَ نُسَيِّرُ الْجِبَالَ وَتَرَى الْأَرْضَ بَارِزَةً
وَحَشَرْنَاهُمْ فَلَمْ نُغَادِرْ مِنْهُمْ أَحَدًا (18:47)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فيصبح ما تقوم
به تلك الطير في باب "الفعل". وهذا هو سلوك الدواب والملائكة أيضا، فهم
جميعا يفعلون ما يؤمرون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">وَلِلَّهِ يَسْجُدُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ
<u>مِنْ دَابَّةٍ وَالْمَلَائِكَةُ</u> وَهُمْ لَا يَسْتَكْبِرُونَ (16:49) يَخَافُونَ
رَبَّهُمْ مِنْ فَوْقِهِمْ <u style="text-underline: double;">وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ</u>
۩ (16:50)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا النَّاسُ
وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا <u>مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ مَا
أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ</u> (66:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما دمت أنك مأمور بتنفيذ أمر ما، ولا تملك إلا أن تقوم به، فإن الأمر يقع في باب
الفعل.</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو بحثنا عن
الأحداث التي كان فيها أمر قد صدر، لوجدناها تقع في باب الأفعال، كما في قصة ذبح
البقرة مثلا، فالأمر قد جاءهم بفعل ذلك:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً ۖ قَالُوا
أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ۖ قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَكُونَ مِنَ الْجَاهِلِينَ
(2:67) قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ
إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ <u>فَافْعَلُوا
مَا تُؤْمَرُونَ</u> (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأصبح لا مناص
أمامهم إلا أن يذبحوها: <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي الْحَرْثَ
مُسَلَّمَةٌ لَا شِيَةَ فِيهَا ۚ قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ فَذَبَحُوهَا
وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ (2:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن، لو
راقبنا - بالمقابل - سلوك الجن كما تبينه الأيات الكريمة في سياق الحديث قصة
سليمان، سنجد بأن خيار عدم الطاعة (أي أن يزغ أحدهم عن الأمر) كان مسألة ممكنة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِسُلَيْمَانَ
الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ
ۖ <u>وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ</u> بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ <u>وَمَنْ
يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا</u> نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ (34:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فأصبح ما تقوم
به الجن يقع في باب العمل. راقب الآية الكريمة السابقة في سياقها الأوسع:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِسُلَيْمَانَ
الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ
ۖ وَمِنَ الْجِنِّ <u>مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ</u> بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَمَنْ
يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ (34:12) <u>يَعْمَلُونَ
لَهُ مَا يَشَاءُ</u> مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ
رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ
(34:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
من عند أنفسنا: عندما تقوم بأمر ما، ويكون لك فيه خيار، فلك أن تقوم به ولك ألا
تقوم به، يصبح ذلك واقعا في باب العمل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو راقبنا
السياقات التالية، لوجدنا بأن ما يقومون به بعد الأمر الذي جاءهم يحمل معنى
التخيير:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَتِ
الْيَهُودُ عُزَيْرٌ ابْنُ اللَّهِ وَقَالَتِ النَّصَارَى الْمَسِيحُ ابْنُ
اللَّهِ ۖ ذَٰلِكَ قَوْلُهُمْ بِأَفْوَاهِهِمْ ۖ يُضَاهِئُونَ قَوْلَ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْ قَبْلُ ۚ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ ۚ أَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ (9:30)
اتَّخَذُوا أَحْبَارَهُمْ وَرُهْبَانَهُمْ أَرْبَابًا مِنْ دُونِ اللَّهِ
وَالْمَسِيحَ ابْنَ مَرْيَمَ <u>وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا إِلَٰهًا
وَاحِدًا</u> ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ۚ سُبْحَانَهُ عَمَّا يُشْرِكُونَ (9:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
تَفَرَّقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ
الْبَيِّنَةُ (98:4) <u>وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ</u>
لَهُ الدِّينَ حُنَفَاءَ وَيُقِيمُوا الصَّلَاةَ وَيُؤْتُوا الزَّكَاةَ ۚ
وَذَٰلِكَ دِينُ الْقَيِّمَةِ (98:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن هل كان
ذلك أمرا ملزما لهم؟ أي هل انصاعوا للأمر كما انصاعت الطير أو كما أنصاعت الدواب
والملائكة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا إبليس
يؤمر بالسجود، فلا يلتزم بالأمر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَاكُمْ ثُمَّ صَوَّرْنَاكُمْ ثُمَّ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا
لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ لَمْ يَكُنْ مِنَ السَّاجِدِينَ (7:11) <u>قَالَ
مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسْجُدَ إِذْ أَمَرْتُكَ </u>ۖ قَالَ أَنَا خَيْرٌ مِنْهُ
خَلَقْتَنِي مِنْ نَارٍ وَخَلَقْتَهُ مِنْ طِينٍ (7:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
عندما يصدر لك أمر، تصبح أنت أمام واحد من خيارين: إما أن تنصاع للأمر أو أن لا
تنصاع. فإن أنت كنت تنصاع دائما للأمر (كما الطير أو الدواب أو الملائكة)، تستطيع
أن تتصرف بناء على إرادة حرة من عندك، وهنا تقع تصرفاتك تحت مسمى العمل. فنجد عندها
صيغة العمل قد جائت مصاحبة للمشيئة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
الَّذِينَ يُلْحِدُونَ فِي آيَاتِنَا لَا يَخْفَوْنَ عَلَيْنَا ۗ أَفَمَنْ
يُلْقَىٰ فِي النَّارِ خَيْرٌ أَمْ مَنْ يَأْتِي آمِنًا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ <u>اعْمَلُوا
مَا شِئْتُمْ</u> ۖ إِنَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (41:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولا نجد مثل
هذه الصيغة مع الفعل، فليس هناك في كتاب الله نصا مثل "افعلوا ما شئتم"،
ولكننا نجد صيغة الفعل مصاحبة للأمر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّنْ لَنَا مَا هِيَ ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا
بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ ۖ <u>فَافْعَلُوا مَا
تُؤْمَرُونَ</u> (2:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إذا، ما نقوم
به نحن البشر ينقسم إلى قسمين رئيسيين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك ما لا خيار لنا
به (فعل)، ويصبح القيام به من باب الإلزام</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك ما لنا خيار به
(عمل)، ويصبح ما نقوم به من باب الاختيار</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في
الأمر أكثر، لوجدنا بأن الأعمال (التي لنا فيها خيار) تصدر عن كينونتين اثنتين،
وهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l4 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النفس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَجِدُ <u>كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ</u> مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا ۗ وَيُحَذِّرُكُمُ
اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (3:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَأْتِي كُلُّ نَفْسٍ تُجَادِلُ عَنْ نَفْسِهَا وَتُوَفَّىٰ <u>كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ</u>
وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (16:111)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوُفِّيَتْ
<u>كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ</u> وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَا يَفْعَلُونَ (39:70)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l4 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-fareast-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الأيدي<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَأْكُلُوا
مِنْ ثَمَرِهِ <u>وَمَا عَمِلَتْهُ أَيْدِيهِمْ</u> ۖ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (36:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوَلَمْ
يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا <u>عَمِلَتْ أَيْدِينَا</u> أَنْعَامًا فَهُمْ
لَهَا مَالِكُونَ (36:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو حاولنا
ربط هذه الفكرة بقصة داوود، سنضطر أن نجلب السياق التالي الخاص بداوود:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اصْبِرْ
عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ <u>ذَا الْأَيْدِ</u> ۖ إِنَّهُ
أَوَّابٌ (38:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فداوود هو ذو
الأيدي، لذا كان يستطيع أن يعمل. فكان آل داوود ممن يعملون شكرا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَعْمَلُونَ
لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ
رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ
(34:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولما كان هناك
احتمالية الخيار في العمل، فيمكن أن يكون عملا صالحا، ويمكن أن يكون عملا سيئا، جاء
التوجيه الإلهي لداوود على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ
وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ
عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ
(38:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مهمة
جدا: العمل يتوجب وجود الاختيار للقيام به. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مهمة
جدا: العمل يمكن أن يدخل فيه اتباع هوى النفس<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
مَنْ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِ وَنَهَى النَّفْسَ عَنِ الْهَوَىٰ (79:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا يبرز
السؤال التالي: هل عنصر الاختيار متوافر في الفعل (كما هو متوافر في العمل)؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نفتري الظن بأن عنصر الاختيار غير متوافر في الفعل (كما هو متوافر في
العمل)، وبالتالي فإن الفعل ينطوي على وجود الضرورة. فأنت تفعل شيئا ما لأن ذلك من
باب الضرورة، وذلك لأن عدم القيام به يترتب عليه عواقب أشد ضررا من القيام به حتى
وإن كان فعلا لا يقع في باب الخير. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل <o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو عدنا إلى
الملاحظة الخاصة بالذات الإلهية، والتي مفادها بأن ما يصدر عن الله يقع في باب
الفعل، كما جاء في السياقات القرآنية التالية: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تِلْكَ
الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ ۖ
وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ
وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ
مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا
اقْتَتَلُوا <u>وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ</u> (2:253)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي
عَاقِرٌ ۖ قَالَ كَذَٰلِكَ <u>اللَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ</u> (3:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ
ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا (4:147)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَوْ
كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا ۚ فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ
الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ (21:22) <u>لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ</u> وَهُمْ
يُسْأَلُونَ (21:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي
مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ <u>إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ</u> (22:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ
وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ
وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَنْ يُهِنِ
اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ ۚ <u>إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ </u>۩
(22:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> (89:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
(105:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِنَّهُمْ
يَوْمَئِذٍ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ (37:33) <u>إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفْعَلُ
بِالْمُجْرِمِينَ</u> (37:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ (77:16) ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ (77:17) <u>كَذَٰلِكَ
نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ</u> (77:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا
حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ
وَالطَّيْرَ ۚ <u>وَكُنَّا فَاعِلِينَ</u> (79)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; line-height: 115%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ
لِلْكُتُبِ ۚ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ خَلْقٍ نُّعِيدُهُ ۚ وَعْدًا عَلَيْنَا ۚ <u>إِنَّا
كُنَّا فَاعِلِينَ</u> (104)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لأصبح لزاما
علينا أن نطرح السؤال التالي: لماذا ما يصدر عن الذات الإلهية هو فعل؟ فهل الله
مضطر للقيام بذلك؟ وهل الله مجبر على ذلك؟ فهل تنوي أن تقول – ربما يسأل صاحبنا
مستغربا- بأن الله لا خيار له؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: بداية،
نحن نظن بأن كل ما يصدر من عند الله هو فعل، ونظن بأن السبب في ذلك هو توافر عامل الضرورة
التي لا مناص منها. فالله يفعل لأن هذا مما يتوجب القيام به. فمادام أنه فعل، فقد أصبح
(نحن نظن) لزاما حدوثه.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا قد يستشيط
البعض غضبا لأنه قد يظن – مخطئا- بأن الله لا خيار عنده (بمعنى غياب الإرادة)،
وهذا ليس صحيحا إطلاقا، وهو ما لا نقصده أبدا. لذا، ما نود أن يكون واضحا من هذا
النقاش (قبل المضي قدما فيه) هو أنه إذا صدر فعل من الله، فإن ذلك كان لزما حدوثه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
مَا يَعْبَأُ بِكُمْ رَبِّي لَوْلَا دُعَاؤُكُمْ ۖ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ
يَكُونُ لِزَامًا (25:77)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وذلك لأن هناك
ما استوجب أن يجعل ذلك الأمر حتمي الحدوث على أرض الواقع، فلا مناص إذًا إلا أن
يتحقق. ولتبسيط الفكرة، دعنا نقدم المثال التالي: لو أن قوما استحقوا عذاب الله
(نتيجة أفعالهم وأعمالهم)، ألا يصبح العذاب الذي سيقع عليهم هو فعل لا مناص من
حدوثة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ (77:16) ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ (77:17) <u>كَذَٰلِكَ
نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ</u> (77:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: text1;">فما حلّ بقوم عاد أو بأصحاب الفيل
كان فعلا، لأنه كان لازما (أي حتمي الحدوث):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> (89:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
(105:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: هل كان من الممكن ألا تقع تلك الأحداث؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى: نحن نظن أنه لم يكن ممكنا إلا أن تحدث، فحدوثها كان إلزاميا
لأنها كانت ناتجة عن سبب استوجب وقوعها. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن (ربما مخطئين) بإن لزوم حدوث الأمر
(أي أمر) ينقله إلى باب الفعل فورا. فالفعل هو ما توجب القيام به تحت ظرف الزامية
حدوثه حتى وإن كان غير محبب أو غير مرغوب به. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولعل كثيرا من لغات الأرض تمييز بين نوعين من التراكيب اللغوية: الأفعال
التي يكون القيام بها واقعا في باب توافر الضرورة والاضطرار (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">What you have to do</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)، مقابل
الأعمال التي يمكن القيام بها من باب الرغبة (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">what you want, like, wish to do</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>). فنجد متحدثي
اللغة الإنجليزية – مثلا - يستخدمون (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">DO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) مع الأفعال واجبة الحدوث، بينما يستخدمون (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) مع الأعمال المبنية على الرغبة. والجدول
التالي يوضح بعض الاستخدامات للنوعين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgO1sjWbgszmZOIwyCAjCZKtHEAPdhLExRtyj56bQ8iWxbTHpR7mfxLRZLkuBUKkEs4tixY_ZtzzwyGUYYymsfFA7Y-uL-zTLVxiyl-xrIVEe6T5HQcd19H0TGRAy9L7NYjY6GF0V0w1OgiskekX-yoILR-wZM1wwGzTL30YNdZGMhS9g7GhJ066gf57DoB/s851/Important-Expressions-with-DO-and-MAKE.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="851" data-original-width="564" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgO1sjWbgszmZOIwyCAjCZKtHEAPdhLExRtyj56bQ8iWxbTHpR7mfxLRZLkuBUKkEs4tixY_ZtzzwyGUYYymsfFA7Y-uL-zTLVxiyl-xrIVEe6T5HQcd19H0TGRAy9L7NYjY6GF0V0w1OgiskekX-yoILR-wZM1wwGzTL30YNdZGMhS9g7GhJ066gf57DoB/w212-h320/Important-Expressions-with-DO-and-MAKE.jpg" width="212" /></a></div><br /><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-no-proof: yes;"><v:shapetype coordsize="21600,21600" filled="f" id="_x0000_t75" o:preferrelative="t" o:spt="75" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter">
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0">
<v:f eqn="sum @0 1 0">
<v:f eqn="sum 0 0 @1">
<v:f eqn="prod @2 1 2">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @0 0 1">
<v:f eqn="prod @6 1 2">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="sum @8 21600 0">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @10 21600 0">
</v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:formulas>
<v:path gradientshapeok="t" o:connecttype="rect" o:extrusionok="f">
<o:lock aspectratio="t" v:ext="edit">
</o:lock></v:path></v:stroke></v:shapetype><v:shape id="Picture_x0020_1" o:spid="_x0000_i1025" style="height: 638.25pt; mso-wrap-style: square; visibility: visible; width: 423pt;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata o:title="" src="file:///C:/Users/MSi/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.png">
</v:imagedata></v:shape></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none;"><span lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><a href="Source: https://www.englishlearnsite.com/wp-content/uploads/2017/01/Important-Expressions-with-DO-and-MAKE.jpg" target="_blank">Source: https://www.englishlearnsite.com/wp-content/uploads/2017/01/Important-Expressions-with-DO-and-MAKE.jpg<o:p></o:p></a></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالأم – مثلا- تقع على عاتقها واجبات بيتية (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">household chores</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) كالطبخ
والكنس والتنظيف ونحوها، لذا نجد العبارات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the cleaning<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the dishes<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the ironing<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the laundry<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the vacuuming<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">ETC.</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فأنت لا تستطيع العيش بطريقة طبيعية دون القيام بمثل هذه المهمات حتى لو
كنت موجودا لوحدك أو في العائلة أو في المجتمع الأوسع. فهذه من المهمات التي لا
تستقيم الحياة بدونها. والأب – كذلك- يقع على كاهله واجبات ملزمة كأن يعمل وأن يبذل
قصارى جهده، وأن يتسوق البضاعة للبيت، ونحو ذلك، فنجد عبارات مثل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the house work<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the shopping<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the damage<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the best<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">ETC. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">والطالب مطلوب منه حلّ الواجبات المدرسية، واجراء البحث والدراسة في
الجامعة، ونحوها،</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فنجد عبارات
مثل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the homework<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the test<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do research<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the exercise<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do the assignment<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">ETC.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وعندما يطول شعرك أو تطول أظفارك، فأنت مضطر أن تقص شعرك وأن تقلم أظفارك،
فتجد متحدثي اللغة الإنجليزية يستخدمون عبارات مثل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do your hair </span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do your nails</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">ETC.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد لا يكون لائقا أن تخرج في الصباح الباكر إلى العمل بشعر غير مرتب أو
مكياج غير لائق، لذا تجدهم يستخدمون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do your hair </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Do your make-up</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>
</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فجاءت كل هذه النشاطات مصحوبة بالفعل </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">DO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>. لكن لو راقبنا – بالمقابل- العبارات التي
تصاحب (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)،
سنجد أن عامل الاضطرار غير موجود، وسنجدها نشاطات تعرب عنها تراكيب لغوية مبنية
على وجود عنصر الرغبة عند الشخص للقيام بها. (انظر الجدول السابق). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو راقبنا عبارات مثل </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">do
time vs. make time</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> ، لوجدنا أنه على الرغم أن الاثنتين واردتان
في اللغة الإنجليزية، إلا أن الفرق بينهما كبير جدا في المعنى. فإذا كان الشخص </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">Doing time </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، فهذا يعني
أنه يقضي فترة محكومية في السجن، أما إن كان </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">making time</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> فهو يحاول ايجاد وقت اضافي لنشاط معين.
فالفرق بين الحالتين إذًا يتمثل (نحن نظن) في أن الأول اضطراري لا مناص منه، بينما
الآخر مرتبط برغبة الشخص في ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: نحن نلخص ما سبق على النحو التالي: فلا مناص من اعداد الطعام
(</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">DO COOKING</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)،
لكن أن تتناول وجبة فطور (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE
BREAKFAST</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أو غداء (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE LUNCH</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أو عشاء (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE DINNER</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أو أن يكون ذلك طبقا من اللحمة المشوية (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE A STEAK</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أو سندويشة
سريعة (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Arial; mso-bidi-language: AR-EG;">MAKE A SANDWITCH</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)،
فذاك يقع في باب الرغبة. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما فائدة هذا الطرح؟ هل يحلّ لنا اشكاليات محددة بعينها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى: لو عُدنا إلى قصة موسى، لوجدنا بأن </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما قام به
موسى في اليوم الأول كان فعلا، وذلك لأن موسى لم يكن يملك خيارا إلا أن يقتل ذلك
الرجل مادام أنهما كانا في حالة اقتتال (حرب بين عدويين). فعدو موسى في ذلك
الاقتتال في اليوم الأول كان لن يتوانى عن قتل موسى لو سنحت له الفرصة. وبالتالي
أصبح موسى "مضطرا" (نحن نتخيل) أن يقتل ذلك الرجل الذي هو عدوه حتى لا
تكون النتيجة عكسية. فعدم اقدام موسى على قتل الرجل في ذلك الاقتتال كان سؤدي إلى
نتيجة أكبر تكلفة من إقدام موسى على قتل الرجل. فموسى في تلك اللحظة كان أمام
خيارين أحلاهما مرّ (كما نقول بالعامية): إما أن يقتل هو الرجل وينجو بنفسه أو أن
لا يقتله، فيقدم الرجل حينها على قتل موسى. فكان لزاما (نحن نرى) على موسى أن يقتل
عدوه لينجو بنفسه. فكان ذلك فعلا كما جاء بصريح اللفظ في النص:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">وَفَعَلْتَ
فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (26:19) قَالَ
فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ (26:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ظلم فيه موسى نفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">قَالَ رَبِّ
إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهو إذًا "فعل" مادام أن ذلك لم يتولد من رغبة
(أو لنقل شهوة النفس) عند موسى في القتل. فقد قتل موسى الرجلَ مضطرا إلى ذلك. لكن،
مادام أنه "فعل" ظلم فيه موسى نفسه تحت ظرف الاضطرار، كانت نتيجته
المباشرة أن موسى قد اقترف ذنبا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">قَالَ رَبِّ
إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ (26:12) وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنْطَلِقُ
لِسَانِي فَأَرْسِلْ إِلَىٰ هَارُونَ (26:13) وَلَهُمْ <u style="text-underline: double;">عَلَيَّ ذَنْبٌ</u> فَأَخَافُ أَنْ يَقْتُلُونِ (26:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكان الخيار أمام موسى أن يستغفر ربه على ذنبه ذاك،
فتحصل عليها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-themecolor: accent5;">... فَاغْفِرْ لِي
فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
مهمة جدا: إذا كان الفعل سيئا، فهو يحدث ذنبا، يمكن أن يغفر. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ
رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ <u>إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا</u> ۚ إِنَّهُ
هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (39:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولكن تلك
المغفرة مشروطة بعدم الإصرار على ما فعل الإنسان، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
إِذَا <u>فَعَلُوا فَاحِشَةً</u> أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ <u>فَاسْتَغْفَرُوا
لِذُنُوبِهِمْ</u> وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ <u>وَلَمْ يُصِرُّوا
عَلَىٰ مَا فَعَلُوا</u> وَهُمْ يَعْلَمُونَ (3:135)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فموسى لم يصرّ
على ذنبه، عندما قتل الرجل، وعلم يقينا أنه قد ارتكتب فعلا سيئا، فاكتسب ذنبا،
فطلب من ربه المغفرة، وعقد النية ألا يكون ظهيرا للمجرمين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16) قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ
أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ (28:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن المفارقة
التي نود أن نجلب الانتباه لها هي على النحو التالي: لو أن موسى قتل الرجل الذي هو
عدو لهما في اليوم الثاني، لأصبح ذلك عملا (وليس فعلا)، وذلك لأن ذاك الرجل لم يكن
عاقدا العزم أن يقتل موسى، فهو كان ناشدا الإصلاح كما قال لموسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ففي تلك
اللحظة الحاسمة، كان أمام موسى خياران: أن يقتل هذا الرجل الذي ينشد الإصلاح أو أن
لا يقتله، فاختار موسى أن لا يقتله. ولو فعلًا أقدم موسى على قتل الرجل، لأصبح ذلك
مما صدر عن نفس موسى، ولأصبح ذلك مدفوعا برغبة (أو لنقل شهوة النفس) في القتل،
ولوقع ذلك في باب العمل الذي يزيّنه الشيطان لصاحبه. وبالتالي لأصبح عملا من النفس
التي تأمر بالسوء، فيقع في باب السيئات التي تكفّر، لأن السيئات تحتاج إلى تكفير:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ
فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا <u>فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا</u> <u>وَكَفِّرْ عَنَّا
سَيِّئَاتِنَا</u> وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (3:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة: دعنا نتخيل بأن موسى قد قتل الرجل في اليوم الثاني، فكيف (نحن نسأل) سيكفّر
عن تلك السيئة التي ارتكبها؟ وبكلمات أخرى: ماذا كان يتوجب على موسى أن يفعل حتى
تكفّر عنه السيئات لو أنه أقدم على قتل الرجل في اليوم الثاني؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى:
التكفير يكون بالقصاص<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو بحثنا في
النص القرآني على مساحته عن مفهوم "الكفارة"، فسنجد بأنها لا تتحصل إلا
بدفع المقابل (أي ما يكافئ ذلك). فمبدأ دفع الثمن هو على نحو<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>أن النفس بالنفس والعين بالعين والسن بالسن،
الخ، كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَتَبْنَا
عَلَيْهِمْ فِيهَا أَنَّ النَّفْسَ بِالنَّفْسِ وَالْعَيْنَ بِالْعَيْنِ
وَالْأَنْفَ بِالْأَنْفِ وَالْأُذُنَ بِالْأُذُنِ وَالسِّنَّ بِالسِّنِّ
وَالْجُرُوحَ قِصَاصٌ ۚ فَمَنْ تَصَدَّقَ بِهِ <u>فَهُوَ كَفَّارَةٌ لَهُ</u> ۚ
وَمَنْ لَمْ يَحْكُمْ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأُولَٰئِكَ هُمُ الظَّالِمُونَ
(5:45)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالعدالة
تقتضي أن تكون النفس بالنفس والعين بالعين والسن بالسن، الخ. أليس كذلك؟ ولا يمكن
تحقيق العدالة بغير ذلك إلا بشرط التصدّق (بالعفو) من قبل المتضرر ويكون ذلك كفارة
له. ويتأكد مبدأ العفو في القصاص في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى ۖ
الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَىٰ بِالْأُنْثَىٰ ۚ
فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ
إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ۗ ذَٰلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ ۗ فَمَنِ
اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ (2:178)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويكون ذلك من
سلوك العافين عن الناس الذين هم لا شك من المتقين الذين يسارعون إلى مغفرة من ربهم
وجنة عرضها السموات والأرض:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَسَارِعُوا
إِلَىٰ مَغْفِرَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ وَجَنَّةٍ عَرْضُهَا السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ
أُعِدَّتْ لِلْمُتَّقِينَ (3:133) الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ
وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ
يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (3:134)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبِمَا
نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ
يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ
ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۖ
فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ (5:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو بحثنا
أكثر عن فكرة التكفير، سنجد بأن كفارة تعقيد الإيمان على نحو إطعام عشرة مساكين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَا
يُؤَاخِذُكُمُ اللَّهُ بِاللَّغْوِ فِي أَيْمَانِكُمْ وَلَٰكِنْ يُؤَاخِذُكُمْ
بِمَا عَقَّدْتُمُ الْأَيْمَانَ ۖ <u>فَكَفَّارَتُهُ</u> إِطْعَامُ عَشَرَةِ
مَسَاكِينَ مِنْ أَوْسَطِ مَا تُطْعِمُونَ أَهْلِيكُمْ أَوْ كِسْوَتُهُمْ أَوْ
تَحْرِيرُ رَقَبَةٍ ۖ فَمَنْ لَمْ يَجِدْ <u>فَصِيَامُ ثَلَاثَةِ أَيَّامٍ ۚ
ذَٰلِكَ كَفَّارَةُ أَيْمَانِكُمْ</u> إِذَا حَلَفْتُمْ ۚ وَاحْفَظُوا
أَيْمَانَكُمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ لَعَلَّكُمْ
تَشْكُرُونَ (5:89)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وجزاء قتل
الصيد في فترة الإحرام على نحو "مثل ما قتل من النعم"، لكن كفارة ذلك هو
إطعام مساكين أو عدل ذلك صياما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَقْتُلُوا الصَّيْدَ وَأَنْتُمْ حُرُمٌ ۚ وَمَنْ
قَتَلَهُ مِنْكُمْ مُتَعَمِّدًا فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ
يَحْكُمُ بِهِ ذَوَا عَدْلٍ مِنْكُمْ هَدْيًا بَالِغَ الْكَعْبَةِ أَوْ <u>كَفَّارَةٌ
طَعَامُ مَسَاكِينَ أَوْ عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا</u> لِيَذُوقَ وَبَالَ أَمْرِهِ
ۗ عَفَا اللَّهُ عَمَّا سَلَفَ ۚ وَمَنْ عَادَ فَيَنْتَقِمُ اللَّهُ مِنْهُ ۗ
وَاللَّهُ عَزِيزٌ ذُو انْتِقَامٍ (5:95)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: red; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال
للتفكر لاحقًا: ما الفرق بين جزاء الشيء (فَجَزَاءٌ مِثْلُ مَا قَتَلَ مِنَ النَّعَمِ)
وكفارة الشيء (أَوْ <u>كَفَّارَةٌ طَعَامُ مَسَاكِينَ</u>) وعدل الشيء (<u>أَوْ
عَدْلُ ذَٰلِكَ صِيَامًا</u>)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
1: مادام أن ما فعله موسى في اليوم الأول هو فعل تحت ظرف الاضطرار، كان يكفيه أن
يستغفر لذنبه، <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
2: لو أن موسى قتل الرجل في اليوم الثاني، لأصبح ذلك عملا يتولد عنه السيئات، التي
تحتاج إلى تكفير. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة 3:
إذا كان القتل فعلًا فهو يغفر<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
4: <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>إذا كان القتل عملًا فهو يحتاج إلى
تكفير<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ
فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا
وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (3:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تساؤلات
للتفكير الآن:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا هرب موسى بعد
حادثة القتل؟ </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يسلّم نفسه
للسلطة للاقتصاص منه؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل يستطيع من يقع في
القتل الهرب وعدم تسليم نفسه للسلطة للاقتصاص منه؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما كان ما
قام به موسى يقع في باب الفعل الذي كان دافعه عامل الاضطرار، ما كان موسى ملزما أن
يسلّم نفسه للعدالة ليُقتصّ منه. فموسى كان في حالة اقتتال، كان كل طرف فيه حريص
على أن ينجو بنفسه، وما كان ذلك ممكنا لأي طرف إلا بقتل الطرف الآخر. فتعادل
الطرفان في الغاية والوسيلة. فما تبقى لأي منهما حجة على الآخر. فالجنود في الحرب –
مثلا- يقتتلون، لكن لا يستطيع أي طرف أن يلقي باللائمة على الطرف الآخر إذا ما قُتل
أحدهما. ولكن يبقى القتل ذنب لأنه يحتاج إلى مغفرة من ربنا. لذا يكون الإنسان دائم
لسانه يلهج بهذا الدعاء:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَا إِنْ نَسِينَا أَوْ أَخْطَأْنَا ۚ رَبَّنَا وَلَا
تَحْمِلْ عَلَيْنَا إِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِنَا ۚ
رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ ۖ وَاعْفُ عَنَّا
وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۚ أَنْتَ مَوْلَانَا فَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ
الْكَافِرِينَ (2:286)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ
يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ
النَّارِ (3:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو أقدم موسى
(نحن ما زلنا نتخيل) على قتل الرجل الآخر في اليوم الثاني، لأصبح ذلك عملا يحتاج
إلى أن يكفّر، وما كان تكفيره ممكنا إلا بالقصاص أو بالعفو:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِصَاصُ فِي الْقَتْلَى ۖ
الْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْأُنْثَىٰ بِالْأُنْثَىٰ ۚ
فَمَنْ عُفِيَ لَهُ مِنْ أَخِيهِ شَيْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوفِ وَأَدَاءٌ
إِلَيْهِ بِإِحْسَانٍ ۗ ذَٰلِكَ تَخْفِيفٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ ۗ فَمَنِ
اعْتَدَىٰ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَلَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ (2:178)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وحينها سيكون
موسى (نحن نفتري القول من عند أنفسنا) مضطرا ألا يهرب، ومضطرا كذلك أن يسلّم نفسه
للعدالة ليقتص منه، فينال العقوبة في الدنيا حتى لا تصبيه في الآخرة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا
أكثر فيما حصل مع موسى بعد حادثة القتل، سنجد بأنه قد أصبح في المدينة خائفا
يترقب، لكنه لم يصبح من النادمين أو الخاسرين كما حصل مع ابن آدم الذي قتل أخاه
بسبب ما طوعت له نفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَطَوَّعَتْ
لَهُ نَفْسُهُ قَتْلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُ فَأَصْبَحَ مِنَ الْخَاسِرِينَ (5:30)
فَبَعَثَ اللَّهُ غُرَابًا يَبْحَثُ فِي الْأَرْضِ لِيُرِيَهُ كَيْفَ يُوَارِي
سَوْءَةَ أَخِيهِ ۚ قَالَ يَا وَيْلَتَا أَعَجَزْتُ أَنْ أَكُونَ مِثْلَ هَٰذَا
الْغُرَابِ فَأُوَارِيَ سَوْءَةَ أَخِي ۖ فَأَصْبَحَ مِنَ النَّادِمِينَ (5:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 1.5in; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
من عند أنفسنا 1: الأفعال صادرة من ذات الانسان تحت ظرف الحاجة (الاضطرار أو لنقل
الزامية الحدوث)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
من عند أنفسنا 2: الأعمال صادرة من النفس تحت ظرف الاختيار (الرغبة أو لنقل شهوة
النفس)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: إن
صحت هذه الافتراءات، ألا يستوجب علينا طرح التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا كل ما يصدر عن
الله يقع في باب الأفعال؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أليس لله نفس؟ </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل ما يصدر عن نفس
الله هي أعمال أم أفعال؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى من
عند أنفسنا: للإنسان ذات تفعل مقابل نفس تشتهي، فتعمل، ويكون للشيطان سلطان عليه
لوجود الانقسام بين ما يريده الإنسان (ذاته) مقابل ما تحثه عليه نفسه، مادام أن
نفس الإنسان منقسمة بين التقوى والفجور:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَنَفْسٍ
وَمَا سَوَّاهَا (91:7) فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (91:8)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن - بالمقابل:
لله ذات تفعل مقابل نفس غير منقسمة بين الخير والشر، وليس للشيطان سلطان على تلك
النفس. فتصبح ذات الله منسجمة مع نفسه (التي لا تشتهي). ويصبح هو الله أحد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (112:1) اللَّهُ الصَّمَدُ (112:2) لَمْ يَلِدْ وَلَمْ
يُولَدْ (112:3) وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ (112:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا الاعتقاد
مدفوع بالعقيدة التي مفادها أن الله ليس كمثله شيء:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاطِرُ
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ
الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا ۖ يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ ۚ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ
وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (42:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في
هذه الآية الكريمة التي تبين الفصل الواضح بين الله من جهة وسائر الأشياء من جهة
أخرى، سنجد أن ذكر النفس حاضر فيها. لذا،علينا التفريق بين نفس الله من جهة ونفس
الناس (أو نفس الجن) من جهة أخرى. وقد ذكرنا في مقالات سابقة لنا بأن النص الديني
يبين لنا بأن هناك مفردتان اثنان للنفس، أحدهما تجمع على أنفس والأخرى تجمع على
نفوس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نفس (أنفس)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 10pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l3 level1 lfo4; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نفس (نفوس)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد حاولنا
التفريق بين النفس التي تجمع على أنفس مقابل النفس التي تجمع على نفوس. ومن أراد
الإستزادة من ذلك فعليه العودة – إن شاء – إلى تلك المقالات. لكن سنحاول هنا جلب بعض
الأفكار التي ربما تسعفنا في نقاش الموضوع قيد البحث هنا. لذا سنبدأ النقاش حول
مفردة النفس التي تجمع على أنفس بجلب جميع السياقات التي ترد فيها المفردة، لنحاول
التعرف على خصائص وطبائع تلك النفس.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب النفس
(أنفس)<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا في
مفردة الأنفس كما ترد في الآيات الكريمة التالية، لوجدنا أنها يمكن أن تُخدع:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يُخَادِعُونَ
اللَّهَ وَالَّذِينَ آمَنُوا <u style="text-underline: double;">وَمَا يَخْدَعُونَ
إِلَّا أَنْفُسَهُمْ</u> وَمَا يَشْعُرُونَ (2:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُنسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَتَأْمُرُونَ
النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ أَنْفُسَكُمْ وَأَنْتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ ۚ
أَفَلَا تَعْقِلُونَ (2:44)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُقتل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ إِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ أَنْفُسَكُمْ
بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوبُوا إِلَىٰ بَارِئِكُمْ فَاقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ
ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ عِنْدَ بَارِئِكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ ۚ إِنَّهُ هُوَ
التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (2:54)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُظلم
أو أن تظلم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَظَلَّلْنَا
عَلَيْكُمُ الْغَمَامَ وَأَنْزَلْنَا عَلَيْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوَىٰ ۖ كُلُوا
مِنْ طَيِّبَاتِ مَا رَزَقْنَاكُمْ ۖ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِنْ كَانُوا
أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (2:57)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ ۗ وَأَسَرُّوا
النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ ۖ وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ ۚ
وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (10:54)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تهوى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا
عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ
أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ
فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ (2:87)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تشرى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بِئْسَمَا
اشْتَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ أَنْ يَكْفُرُوا بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ بَغْيًا
أَنْ يُنَزِّلَ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ عَلَىٰ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ
فَبَاءُوا بِغَضَبٍ عَلَىٰ غَضَبٍ ۚ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُهِينٌ (2:90)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تَحسِد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَّ
كَثِيرٌ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ لَوْ يَرُدُّونَكُمْ مِنْ بَعْدِ إِيمَانِكُمْ
كُفَّارًا حَسَدًا مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ
الْحَقُّ ۖ فَاعْفُوا وَاصْفَحُوا حَتَّىٰ يَأْتِيَ اللَّهُ بِأَمْرِهِ ۗ إِنَّ
اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (2:109)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تنقص:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ
بِشَيْءٍ مِنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنْفُسِ
وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِينَ (2:155)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تختان:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أُحِلَّ
لَكُمْ لَيْلَةَ الصِّيَامِ الرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَائِكُمْ ۚ هُنَّ لِبَاسٌ لَكُمْ
وَأَنْتُمْ لِبَاسٌ لَهُنَّ ۗ عَلِمَ اللَّهُ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُونَ
أَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَيْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ ۖ فَالْآنَ بَاشِرُوهُنَّ
وَابْتَغُوا مَا كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ ۚ وَكُلُوا وَاشْرَبُوا حَتَّىٰ
يَتَبَيَّنَ لَكُمُ الْخَيْطُ الْأَبْيَضُ مِنَ الْخَيْطِ الْأَسْوَدِ مِنَ
الْفَجْرِ ۖ ثُمَّ أَتِمُّوا الصِّيَامَ إِلَى اللَّيْلِ ۚ وَلَا تُبَاشِرُوهُنَّ
وَأَنْتُمْ عَاكِفُونَ فِي الْمَسَاجِدِ ۗ تِلْكَ حُدُودُ اللَّهِ فَلَا
تَقْرَبُوهَا ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ آيَاتِهِ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ
يَتَّقُونَ (2:187)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن يتم
التربص بها: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالْمُطَلَّقَاتُ
يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ ثَلَاثَةَ قُرُوءٍ ۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَنْ
يَكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللَّهُ فِي أَرْحَامِهِنَّ إِنْ كُنَّ يُؤْمِنَّ بِاللَّهِ
وَالْيَوْمِ الْآخِرِ ۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنْ أَرَادُوا
إِصْلَاحًا ۚ وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِي عَلَيْهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ
وَلِلرِّجَالِ عَلَيْهِنَّ دَرَجَةٌ ۗ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (2:228)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تبتلى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَتُبْلَوُنَّ
فِي أَمْوَالِكُمْ وَأَنْفُسِكُمْ وَلَتَسْمَعُنَّ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا
الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمِنَ الَّذِينَ أَشْرَكُوا أَذًى كَثِيرًا ۚ وَإِنْ
تَصْبِرُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (3:186)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُزكى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الَّذِينَ يُزَكُّونَ أَنْفُسَهُمْ ۚ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَنْ
يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ فَتِيلًا (4:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
يصيبها الشح:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنِ
امْرَأَةٌ خَافَتْ مِنْ بَعْلِهَا نُشُوزًا أَوْ إِعْرَاضًا فَلَا جُنَاحَ
عَلَيْهِمَا أَنْ يُصْلِحَا بَيْنَهُمَا صُلْحًا ۚ وَالصُّلْحُ خَيْرٌ ۗ
وَأُحْضِرَتِ الْأَنْفُسُ الشُّحَّ ۚ وَإِنْ تُحْسِنُوا وَتَتَّقُوا فَإِنَّ
اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (4:128)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُخسر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
لِمَنْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ قُلْ لِلَّهِ ۚ كَتَبَ عَلَىٰ
نَفْسِهِ الرَّحْمَةَ ۚ لَيَجْمَعَنَّكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ
فِيهِ ۚ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ (6:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن يُكذب
عليها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انْظُرْ
كَيْفَ كَذَبُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ ۚ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَفْتَرُونَ
(6:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تهلك:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُمْ
يَنْهَوْنَ عَنْهُ وَيَنْأَوْنَ عَنْهُ ۖ وَإِنْ يُهْلِكُونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ
وَمَا يَشْعُرُونَ (6:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن يُمكر
بها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَذَٰلِكَ
جَعَلْنَا فِي كُلِّ قَرْيَةٍ أَكَابِرَ مُجْرِمِيهَا لِيَمْكُرُوا فِيهَا ۖ وَمَا
يَمْكُرُونَ إِلَّا بِأَنْفُسِهِمْ وَمَا يَشْعُرُونَ (6:123)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
يتغير ما بها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَىٰ قَوْمٍ حَتَّىٰ
يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ ۙ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (8:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تزهق:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَا
تُعْجِبْكَ أَمْوَالُهُمْ وَلَا أَوْلَادُهُمْ ۚ إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ
لِيُعَذِّبَهُمْ بِهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَتَزْهَقَ أَنْفُسُهُمْ وَهُمْ
كَافِرُونَ (9:55)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تضيق
على صاحبها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَلَى
الثَّلَاثَةِ الَّذِينَ خُلِّفُوا حَتَّىٰ إِذَا ضَاقَتْ عَلَيْهِمُ الْأَرْضُ
بِمَا رَحُبَتْ وَضَاقَتْ عَلَيْهِمْ أَنْفُسُهُمْ وَظَنُّوا أَنْ لَا مَلْجَأَ
مِنَ اللَّهِ إِلَّا إِلَيْهِ ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ
هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (9:118)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تسول
لصاحبها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءُوا
عَلَىٰ قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ ۚ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ
أَمْرًا ۖ فَصَبْرٌ جَمِيلٌ ۖ وَاللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ
(12:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُلام:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ
وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ ۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ
إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي ۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا
أَنْفُسَكُمْ ۖ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ ۖ إِنِّي
كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ ۗ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ
أَلِيمٌ (14:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن تُزوج،
(فيجعل منها بنين وحفدة):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاللَّهُ
جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَجَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَزْوَاجِكُمْ
بَنِينَ وَحَفَدَةً وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ ۚ أَفَبِالْبَاطِلِ يُؤْمِنُونَ
وَبِنِعْمَتِ اللَّهِ هُمْ يَكْفُرُونَ (16:72)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن يحسن
لها أو أن يساء لها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ فَإِذَا
جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ
كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا (17:7) </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تُخلق:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
أَشْهَدْتُهُمْ خَلْقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَا خَلْقَ أَنْفُسِهِمْ وَمَا
كُنْتُ مُتَّخِذَ الْمُضِلِّينَ عَضُدًا (18:51)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن يخلق
منا أزواجا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمِنْ
آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا
وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ
يَتَفَكَّرُونَ (30:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تتوفى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللَّهُ
يَتَوَفَّى الْأَنْفُسَ حِينَ مَوْتِهَا وَالَّتِي لَمْ تَمُتْ فِي مَنَامِهَا ۖ
فَيُمْسِكُ الَّتِي قَضَىٰ عَلَيْهَا الْمَوْتَ وَيُرْسِلُ الْأُخْرَىٰ إِلَىٰ
أَجَلٍ مُسَمًّى ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (39:42)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن أن
تفتن:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يُنَادُونَهُمْ
أَلَمْ نَكُنْ مَعَكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ وَلَٰكِنَّكُمْ فَتَنْتُمْ أَنْفُسَكُمْ
وَتَرَبَّصْتُمْ وَارْتَبْتُمْ وَغَرَّتْكُمُ الْأَمَانِيُّ حَتَّىٰ جَاءَ أَمْرُ
اللَّهِ وَغَرَّكُمْ بِاللَّهِ الْغَرُورُ (57:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: هل
هذه الصفات تنطبق على نفس الله؟ هل يمكن أن تكون نفس الله من الأنفس التي تزوج أو
التي تهلك أو تتوفى أو تظلم أو تظلم أو تهوى، الخ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى:
كلا وألف كلا. فالله له نفس، كما جاء في أكثر من سياق قرآني:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَا
يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۖ
وَمَنْ يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَنْ تَتَّقُوا
مِنْهُمْ تُقَاةً ۗ وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَإِلَى اللَّهِ
الْمَصِيرُ (3:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا ۗ
وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (3:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ أَأَنْتَ قُلْتَ لِلنَّاسِ اتَّخِذُونِي
وَأُمِّيَ إِلَٰهَيْنِ مِنْ دُونِ اللَّهِ ۖ قَالَ سُبْحَانَكَ مَا يَكُونُ لِي
أَنْ أَقُولَ مَا لَيْسَ لِي بِحَقٍّ ۚ إِنْ كُنْتُ قُلْتُهُ فَقَدْ عَلِمْتَهُ ۚ
تَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِي وَلَا أَعْلَمُ مَا فِي نَفْسِكَ ۚ إِنَّكَ أَنْتَ
عَلَّامُ الْغُيُوبِ (5:116)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن نفس الله
لا تهلك ولا تهوى ولا تظلم ولا تظلم ولا تزوج ولا... . ليكون السؤال الآن هو:
لماذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أن السبب في ذلك هو أن نفس الله ليست منقسمة بين الفجور والتقوى،
فهو وحدة واحدة، لا يمكن أن تنقص، ونحن نجد ذلك في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (112:1) اللَّهُ الصَّمَدُ (112:2) لَمْ يَلِدْ وَلَمْ
يُولَدْ (112:3) وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ (112:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالله ليس
كمثله شيء، لأن نفسه لم يجعل منها زوجا كما هي حال الناس والأنعام:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاطِرُ
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ جَعَلَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ
الْأَنْعَامِ أَزْوَاجًا ۖ يَذْرَؤُكُمْ فِيهِ ۚ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ ۖ
وَهُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ (42:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، نجد أن
كل ما خُلق في هذا الكون مبني على مبدأ الثنائية (الزوجية):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمِنْ
كُلِّ شَيْءٍ خَلَقْنَا زَوْجَيْنِ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (51:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكل شيء ما
دون الله مخلوق منه زوجين، فحتى جبريل وميكال هما زوجان، وإبليس والشيطان زوجان،
والدواب زوجان والأنعام زوجان، وهكذا. فأنفس هؤلاء جميعا قد انقسمت بالتزاوج، فما
عادة صامدة (أي ما عادت كتلة واحدة غير منقسمة)، ولكن الله هو الكينونة الوحيدة
التي لم تنقسم نفسه، فكان الله أحد، وكان هو الصمد (أي الذي لم ينقسم). فما عاد
هناك مجال لأن يلد أو أن يولد، وما كافئه في ذلك أحد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ (112:1) اللَّهُ الصَّمَدُ (112:2) لَمْ يَلِدْ وَلَمْ
يُولَدْ (112:3) وَلَمْ يَكُنْ لَهُ كُفُوًا أَحَدٌ (112:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولهذا كل نفس
ذائقة الموت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كُلُّ
نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ
الْقِيَامَةِ ۖ فَمَنْ زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَأُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ
ۗ وَمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلَّا مَتَاعُ الْغُرُورِ (3:185)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كُلُّ
نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ۗ وَنَبْلُوكُمْ بِالشَّرِّ وَالْخَيْرِ فِتْنَةً ۖ
وَإِلَيْنَا تُرْجَعُونَ (21:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كُلُّ
نَفْسٍ ذَائِقَةُ الْمَوْتِ ۖ ثُمَّ إِلَيْنَا تُرْجَعُونَ (29:57)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالنفس
المنقسمة لا محالة ستذوق الموت حتى يتم تزويجها يوم أن يرجعون إلى الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذَا
الشَّمْسُ كُوِّرَتْ (81:1) وَإِذَا النُّجُومُ انْكَدَرَتْ (81:2) وَإِذَا
الْجِبَالُ سُيِّرَتْ (81:3) وَإِذَا الْعِشَارُ عُطِّلَتْ (81:4) وَإِذَا
الْوُحُوشُ حُشِرَتْ (81:5) وَإِذَا الْبِحَارُ سُجِّرَتْ (81:6) وَإِذَا
النُّفُوسُ زُوِّجَتْ (81:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتصبح حينئذ
تقع في باب النفوس وليس الأنفس.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
النفس التي تجمع على أنفس هي نفس منقسمة، فتتزاوج<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
النفس التي تجمع على نفو س هي نفس متحدة لا تنقسم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال الذي
سنبقى نذكر القارئ الكريم به في نهاية كل جزء من سلسلة المقالات هذه هو: من هو
داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم د. رشيد
الجراح<o:p></o:p></span></p><span></span><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com17tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-59843889068752612472023-11-14T01:28:00.006+03:002023-11-14T01:28:51.853+03:00قصة داوود - الجزء 20<p><span></span></p><a name='more'></a> <p></p><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة
داوود – الجزء العشرون<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود؟ الجزء </span></b><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><b><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
الهدف من النقاش في الجزء السابق من هذه المقالة هو محاولة اثبات إفترائنا الذي
مفاده بأن ما قام به موسى من حادثة القتل في اليوم الأول الذي دخل فيه المدينة على
حين غفلة من أهلها يقع في باب <u>الفعل</u> الصادر من الذات، وأنه لو وقع موسى (نحن
نتخيل) في فعل القتل في اليوم الثاني، لما عاد ذلك <u>فعلا</u>، ولأصبح <u>عملا</u>
صادرا من النفس، ولأصبح للشيطان بعد ذلك سبيل على نفس موسى، يزيّن له ما تعمل. فالشيطان
ينشط ليوسوس للناس في صدورهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِنْ
شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (114:4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ
(114:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
لابد من العودة من جديد لمتابعة محاولتنا التفريق بين <u style="text-underline: double;">الفعل</u> من جهة <u style="text-underline: double;">والعمل</u> من جهة
أخرى، وذلك باستعراض الآيات الكريمة التي جاء فيها الجذران "فعل" و
"عمل" (ومشتقاتهما) على مساحة النص القرآني. ولعل من المفيد التنويه إلى
أن هذا الجزء ربما يخلو من عنصر الإثارة والتشويق، وسيكون<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>زاخرا بالتكرار الذي قد لا يطيقه الكثيرون، لكن
ربما يكون أهم ما يميزه هو الدقة التي يبحث عنها المتدبر للنص القرآني، لأن ذلك
سيكون له (نحن نظن) انعكاسات كبيرة جدا في معظم القضايا التي تطرقنا سابقا والتي
سنتناولها لاحقا بإذن الله. وسنثير بعض هذه القضايا الدقيقة (عل شكل تساؤلات هنا
وهناك) لجلب الانتباه لها، علّنا نجد من يتصدى لمهمة البحث فيها بطريقة علمية
أكاديمية، ربما تؤتي أكلها بعد حين بإذن الله.<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>فالله وحده أدعوه أن يعلمنا ثم يهدينا إنه هو العليم الحكيم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب
الفرق بين الفعل والعمل</span></b><b><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نسطّر مرة أخرى افتراءنا السابق بهذا الصدد، والذي مفاده أن جميع السلوكيات
الإنسانية تنقسم إلى قسمين رئيسيين، هما ما يقع في باب <b>الفعل</b> مقابل ما يقع
في باب <b>العمل</b>. فزعمنا الظن بأن الذات تفعل، بينما النفس تعمل؛ فيصبح (حسب
افترائنا) بأن هناك قوتان تتدخلان فيما يصدر عن الإنسان الطبيعي من تصرفات، وهما
ذات الإنسان (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
ونفس الإنسان (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>).
ولا يجب أن نغفل عن وجود قوة ثالثة هي قوة الشيطان </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">ID</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> التي يقع تأثيرها على نفس الإنسان فقط،
وبالتالي تؤثر على أعماله دون أفعاله، فتحاول تعظيم جانب الفجور في النفس ليتغلب
على جانب التقوى فيها. فتصبح الصورة – كما افتريناها سابقا – على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذات
(</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): تفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النفس
(</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>):
تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشيطان
(</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">ID</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): يعمل، ويزيّن العمل، لكنه لا يتدخل بالفعل</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب
عمل (ومشتقاتها)<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
حاولنا تفقّد الآيات القرآنية الخاصة بمفردتي"عمل" (ومشتقاتها) لنجلب
الدليل على هذا التصور المفترى من عند أنفسنا، خرجنا بالافتراءات المهمة جدا
التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أولا،
لم نجد مفردة "عمل" (ومشتقاتها) مرتبطة بذات الإنسان، ولكن وجدناها
مرتبطة بالنفس البشرية، فالنفس – على مساحة النص القرآني- تعمل ولا تفعل، قال
تعالى: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوُفِّيَتْ
كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَا يَفْعَلُونَ
(39:70)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثانيا،
وجدنا بأن النفس منقسمة، فعملها قد يقع في باب عمل الخير، كما قد يقع في باب عمل
السوء، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا ۗ وَيُحَذِّرُكُمُ
اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (3:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثالثا،
وجدنا بأن النفس مجبولة على حب الشهوات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَحْنُ
أَوْلِيَاؤُكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَفِي الْآخِرَةِ ۖ وَلَكُمْ فِيهَا
مَا تَشْتَهِي أَنْفُسُكُمْ وَلَكُمْ فِيهَا مَا تَدَّعُونَ (41:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يُطَافُ
عَلَيْهِمْ بِصِحَافٍ مِنْ ذَهَبٍ وَأَكْوَابٍ ۖ <u>وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ
الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ</u> ۖ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (43:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: red; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال
للبحث: ما الفرق بين شهوة النفس ولذة العين؟ لماذا الشهوة للنفس واللذة للعين؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رابعا،
وجدنا بأن جلّ ما يستطيع الشيطان القيام به هو أن يزيّن للإنسان ما عملت نفسه
(وليس ما يفعل هو)، فتأثير الشيطان - الذي هو التزيين - يقع على الأعمال (ولا يقع
على الأفعال): <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ <u>وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ</u> (6:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ
فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ
مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ
شَدِيدُ الْعِقَابِ (8:48)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَاللَّهِ
لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ <u>فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ
أَعْمَالَهُمْ</u> فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (16:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ <u>وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ</u> فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا
يَهْتَدُونَ (27:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَادًا
وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ ۖ <u>وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ</u> فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا
مُسْتَبْصِرِينَ (29:38)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة مهمة وخطيرة جدا: <u style="text-underline: double;">الشيطان لا يتدخل فيما
يفعل الإنسان، ولكنّه يتدخل فيما يعمل الإنسان</u>، الأمر الذي يدفعنا إلى افتراء
الظن (ربما مخطئين) بأن سلطان الشيطان واقع على النفس وليس على ذات الإنسان. ولو
راقبنا حجة الشيطان بعد أن يُقضى الأمر، لوجدناه يتنصل من المسئولية تماما، ليُلقي
بها على النفس مباشرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ
وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ ۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ
إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي ۖ <u>فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا
أَنْفُسَكُمْ</u> ۖ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ ۖ
إِنِّي كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ ۗ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ
عَذَابٌ أَلِيمٌ (14:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 1: النفس تعمل (ولا تفعل)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 2: النفس تعمل الخير وتعمل السوء <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 3: النفس مجبولة على حب الشهوات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: الشيطان يزين للنفس ما تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p align="center" class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: center; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب
"فعل" (ومشتقاتها)<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالمقابل،
عندما حاولنا تفقد السياقات القرآنية الخاصة بالجذر "فعل" (ومشتقاته)، خرجنا
بالافتراءات التالية:</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أولا،
وجدنا بأن الفعل (وليس العمل) يصدر عن ذات الإنسان ولا دخل للنفس فيه. فخلت جميع
السياقات التي ترد فيها مفردة "فعل" ومشتقاتها من تأثير النفس كقوة
فاعلة مؤثرة، لا بل أصبحت "النفس" عنصرا سلبيًا يتم التأثير عليه.
وسنحاول تاليا تفصيل الأفعال كما ترد في كتاب الله. لذا سندقق في الآيات التي يرد
فيها الجذر "فعل"، وسنحاول تقديم بعض الافتراءات بناء على فهمنا للسياق
القرآني قيد البحث. ولنبدأ بقوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ كُنْتُمْ فِي رَيْبٍ مِمَّا
نَزَّلْنَا عَلَىٰ عَبْدِنَا فَأْتُوا بِسُورَةٍ مِنْ مِثْلِهِ وَادْعُوا شُهَدَاءَكُمْ
مِنْ دُونِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (2:23) فَإِنْ لَمْ تَفْعَلُوا وَلَنْ
تَفْعَلُوا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِي وَقُودُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ ۖ أُعِدَّتْ
لِلْكَافِرِينَ (2:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
محاولة الإتيان بمثل ما أنزل الله هو فعل. وأن من يحاول فعل ذلك هو من الكافرين
الذين ستكون نهايته في النار مؤكدة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال
للبحث: هل تجدون أحدا قام بمثل هذه المحاولة (أي محاولة الإتيان بمثل ما أنزل
الله؟ وكيف يمكن أن نقرأ ما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ يَكْتُبُونَ
الْكِتَابَ بِأَيْدِيهِمْ ثُمَّ يَقُولُونَ هَٰذَا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ لِيَشْتَرُوا
بِهِ ثَمَنًا قَلِيلًا ۖ فَوَيْلٌ لَهُمْ مِمَّا كَتَبَتْ أَيْدِيهِمْ وَوَيْلٌ لَهُمْ
مِمَّا يَكْسِبُونَ (2:79)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 1.5in; text-align: right; text-indent: .5in; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
ادْعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ ۚ قَالَ إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا
بَقَرَةٌ لَّا فَارِضٌ وَلَا بِكْرٌ عَوَانٌ بَيْنَ ذَٰلِكَ</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: #0070c0;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>ۖ</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَافْعَلُوا مَا
تُؤْمَرُونَ (68)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّهُ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا ذَلُولٌ تُثِيرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِي
الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَّا شِيَةَ فِيهَا ۚ قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ۚ
فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُوا يَفْعَلُونَ (71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
قصة ذبح البقرة هي فعل، وليس عمل، لذا لا دخل للشيطان في ذلك. (وسنرى تبعات هذا
الظن لاحقا عندما نحاول تسطير افتراءاتنا حول هذه القصة بإذن الله).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 1.5in; text-align: right; text-indent: .5in; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
أَنتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِّنكُم مِّن
دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِم بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِن يَأْتُوكُمْ
أُسَارَىٰ تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ ۚ
أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ ۚ فَمَا جَزَاءُ
مَن يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا
ۖ وَيَوْمَ الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ وَمَا اللَّهُ
بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ (85)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
الإيمان ببعض الكتاب والكفر ببعضه هو فعل (وليس عمل).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 1.5in; text-align: right; text-indent: .5in; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الْحَجُّ
أَشْهُرٌ مَّعْلُومَاتٌ ۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا
فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ
يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ
وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ (197)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَسْأَلُونَكَ
مَاذَا يُنفِقُونَ ۖ قُلْ مَا أَنفَقْتُم مِّنْ خَيْرٍ فَلِلْوَالِدَيْنِ
وَالْأَقْرَبِينَ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ ۗ
وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ بِهِ عَلِيمٌ (215)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذَا
طَلَّقْتُمُ النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ
سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ ۚ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعْتَدُوا ۚ <u>وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ
فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ</u> ۚ وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ هُزُوًا ۚ
وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنزَلَ عَلَيْكُم مِّنَ
الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُم بِهِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ
اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (213)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #002060; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: إمساك المرأة ضرارا هو فعل (وليس عمل)، وهو بذلك ظلم للنفس.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 1.5in; text-align: right; text-indent: .5in; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #002060; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنفُسِهِنَّ
أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ
عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ
وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (234)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
يُتَوَفَّوْنَ مِنكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِّأَزْوَاجِهِم
مَّتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ ۚ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ
عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعْرُوفٍ ۗ
وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ (240)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما تقوم به المرأة بعد وفاة بعلها هو فعل صاددر من ذاتها<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
اتَّقُوا اللَّهَ وَذَرُوا مَا بَقِيَ مِنَ الرِّبَا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
(2:278) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِن لَّمْ تَفْعَلُوا فَأْذَنُوا بِحَرْبٍ مِّنَ
اللَّهِ وَرَسُولِهِ ۖ وَإِن تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوسُ أَمْوَالِكُمْ لَا
تَظْلِمُونَ وَلَا تُظْلَمُونَ (279)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
أن تذر الربا هو فعل من ذاتك، وليس عملا من نفسك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin-right: 1.5in; text-align: right; text-indent: .5in; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيْنٍ إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى
فَاكْتُبُوهُ ۚ وَلْيَكْتُب بَّيْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۚ وَلَا يَأْبَ
كَاتِبٌ أَن يَكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ ۚ فَلْيَكْتُبْ وَلْيُمْلِلِ
الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ وَلْيَتَّقِ اللَّهَ رَبَّهُ وَلَا يَبْخَسْ مِنْهُ
شَيْئًا ۚ فَإِن كَانَ الَّذِي عَلَيْهِ الْحَقُّ سَفِيهًا أَوْ ضَعِيفًا أَوْ لَا
يَسْتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلْيُمْلِلْ وَلِيُّهُ بِالْعَدْلِ ۚ
وَاسْتَشْهِدُوا شَهِيدَيْنِ مِن رِّجَالِكُمْ ۖ فَإِن لَّمْ يَكُونَا رَجُلَيْنِ
فَرَجُلٌ وَامْرَأَتَانِ مِمَّن تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَاءِ أَن تَضِلَّ
إِحْدَاهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحْدَاهُمَا الْأُخْرَىٰ ۚ وَلَا يَأْبَ الشُّهَدَاءُ
إِذَا مَا دُعُوا ۚ وَلَا تَسْأَمُوا أَن تَكْتُبُوهُ صَغِيرًا أَوْ كَبِيرًا
إِلَىٰ أَجَلِهِ ۚ ذَٰلِكُمْ أَقْسَطُ عِندَ اللَّهِ وَأَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ
وَأَدْنَىٰ أَلَّا تَرْتَابُوا ۖ إِلَّا أَن تَكُونَ تِجَارَةً حَاضِرَةً
تُدِيرُونَهَا بَيْنَكُمْ فَلَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَلَّا تَكْتُبُوهَا ۗ
وَأَشْهِدُوا إِذَا تَبَايَعْتُمْ ۚ وَلَا يُضَارَّ كَاتِبٌ وَلَا شَهِيدٌ ۚ <u>وَإِن تَفْعَلُوا فَإِنَّهُ
فُسُوقٌ بِكُمْ</u> ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ وَيُعَلِّمُكُمُ اللَّهُ ۗ وَاللَّهُ
بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (282)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
كتابة الدين (أو عدم كتابته) هو فعل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَّا
يَتَّخِذِ الْمُؤْمِنُونَ الْكَافِرِينَ أَوْلِيَاءَ مِن دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۖ
وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَلَيْسَ مِنَ اللَّهِ فِي شَيْءٍ إِلَّا أَن
تَتَّقُوا مِنْهُمْ تُقَاةً ۗ وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَإِلَى اللَّهِ
الْمَصِيرُ (28)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
اتخاذ الكافرين أولياء من دون المؤمنين هو فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا يَفْعَلُوا مِنْ
خَيْرٍ فَلَن يُكْفَرُوهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالْمُتَّقِينَ (115)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ
فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَن يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ
يُصِرُّوا عَلَىٰ مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ (135)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَا
تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ يَفْرَحُونَ بِمَا أَتَوا وَّيُحِبُّونَ أَن يُحْمَدُوا
بِمَا لَمْ يَفْعَلُوا فَلَا تَحْسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٍ مِّنَ الْعَذَابِ
ۖ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (188)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
أن تحب أن تحمد بما لم تفعل فهذا فعل (وليس عمل)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 5;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
لَا تَأْكُلُوا أَمْوَالَكُمْ بَيْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ إِلَّا أَنْ تَكُونَ
تِجَارَةً عَنْ تَرَاضٍ مِنْكُمْ ۚ وَلَا تَقْتُلُوا أَنْفُسَكُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ
كَانَ بِكُمْ رَحِيمًا (29) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ عُدْوَانًا وَظُلْمًا فَسَوْفَ
نُصْلِيهِ نَارًا ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا (30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
أَنَّا كَتَبْنَا عَلَيْهِمْ أَنِ اقْتُلُوا أَنفُسَكُمْ أَوِ اخْرُجُوا مِن
دِيَارِكُم مَّا فَعَلُوهُ إِلَّا قَلِيلٌ مِّنْهُمْ ۖ وَلَوْ أَنَّهُمْ
فَعَلُوا مَا يُوعَظُونَ بِهِ لَكَانَ خَيْرًا لَّهُمْ وَأَشَدَّ تَثْبِيتًا (66)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
أكل الأموال بالباطل وقتل الأنفس هي أفعال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَّا
خَيْرَ فِي كَثِيرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلَّا مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَةٍ أَوْ
مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلَاحٍ بَيْنَ النَّاسِ ۚ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ
ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِ اللَّهِ فَسَوْفَ نُؤْتِيهِ أَجْرًا عَظِيمًا (114)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
الأمر بالصدقة أو المعروف والإصلاح بين الناس هي أفعال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَيَسْتَفْتُونَكَ
فِي النِّسَاءِ ۖ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِيهِنَّ وَمَا يُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ
فِي الْكِتَابِ فِي يَتَامَى النِّسَاءِ اللَّاتِي لَا تُؤْتُونَهُنَّ مَا كُتِبَ
لَهُنَّ وَتَرْغَبُونَ أَن تَنكِحُوهُنَّ وَالْمُسْتَضْعَفِينَ مِنَ الْوِلْدَانِ
وَأَن تَقُومُوا لِلْيَتَامَىٰ بِالْقِسْطِ ۚ وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ
خَيْرٍ فَإِنَّ اللَّهَ كَانَ بِهِ عَلِيمًا (127)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ مَا أُنزِلَ إِلَيْكَ مِن رَّبِّكَ ۖ وَإِن
لَّمْ تَفْعَلْ فَمَا بَلَّغْتَ رِسَالَتَهُ ۚ وَاللَّهُ يَعْصِمُكَ
مِنَ النَّاسِ ۗ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْكَافِرِينَ (67)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما قام به الرسول بالتبليغ بما أنزل إليه من ربه هو فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَانُوا
لَا يَتَنَاهَوْنَ عَن مُّنكَرٍ فَعَلُوهُ ۚ لَبِئْسَ مَا كَانُوا
يَفْعَلُونَ (79)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
المنكر فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَذَٰلِكَ
جَعَلْنَا لِكُلِّ نَبِيٍّ عَدُوًّا شَيَاطِينَ الْإِنسِ وَالْجِنِّ يُوحِي
بَعْضُهُمْ إِلَىٰ بَعْضٍ زُخْرُفَ الْقَوْلِ غُرُورًا ۚ وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ
مَا فَعَلُوهُ ۖ فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ (112)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
الافتراء فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَذَٰلِكَ
زَيَّنَ لِكَثِيرٍ مِّنَ الْمُشْرِكِينَ قَتْلَ أَوْلَادِهِمْ شُرَكَاؤُهُمْ
لِيُرْدُوهُمْ وَلِيَلْبِسُوا عَلَيْهِمْ دِينَهُمْ ۖ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا فَعَلُوهُ ۖ
فَذَرْهُمْ وَمَا يَفْتَرُونَ (137)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
الَّذِينَ فَرَّقُوا دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا لَّسْتَ مِنْهُمْ فِي شَيْءٍ ۚ
إِنَّمَا أَمْرُهُمْ إِلَى اللَّهِ ثُمَّ يُنَبِّئُهُم بِمَا
كَانُوا يَفْعَلُونَ (159)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
تفريق الدين فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً
قَالُوا وَجَدْنَا عَلَيْهَا آبَاءَنَا وَاللَّهُ أَمَرَنَا بِهَا ۗ قُلْ إِنَّ
اللَّهَ لَا يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ ۖ أَتَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ مَا لَا
تَعْلَمُونَ (28)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
الفاحشة فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاخْتَارَ
مُوسَىٰ قَوْمَهُ سَبْعِينَ رَجُلًا لِّمِيقَاتِنَا ۖ فَلَمَّا أَخَذَتْهُمُ
الرَّجْفَةُ قَالَ رَبِّ لَوْ شِئْتَ أَهْلَكْتَهُم مِّن قَبْلُ وَإِيَّايَ ۖ
أَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ السُّفَهَاءُ مِنَّا ۖ إِنْ هِيَ إِلَّا
فِتْنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَاءُ وَتَهْدِي مَن تَشَاءُ ۖ أَنتَ وَلِيُّنَا
فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ۖ وَأَنتَ خَيْرُ الْغَافِرِينَ (155)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما يقوم به السفهاء هو فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تَقُولُوا إِنَّمَا أَشْرَكَ آبَاؤُنَا مِن قَبْلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةً مِّن
بَعْدِهِمْ ۖ أَفَتُهْلِكُنَا بِمَا فَعَلَ الْمُبْطِلُونَ (173)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُن
فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ (73)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
يَتَّبِعُ أَكْثَرُهُمْ إِلَّا ظَنًّا ۚ إِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ
شَيْئًا ۚ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ (36)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِمَّا
نُرِيَنَّكَ بَعْضَ الَّذِي نَعِدُهُمْ أَوْ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيْنَا
مَرْجِعُهُمْ ثُمَّ اللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفْعَلُونَ (46)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَدْعُ مِن دُونِ اللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَ ۖ
فَإِن فَعَلْتَ فَإِنَّكَ إِذًا مِّنَ الظَّالِمِينَ (106)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
دعوة من هو من دون الله هي فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأُوحِيَ
إِلَىٰ نُوحٍ أَنَّهُ لَن يُؤْمِنَ مِن قَوْمِكَ إِلَّا مَن قَدْ آمَنَ فَلَا
تَبْتَئِسْ بِمَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (36)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا شُعَيْبُ أَصَلَاتُكَ تَأْمُرُكَ أَن نَّتْرُكَ مَا يَعْبُدُ آبَاؤُنَا أَوْ
أَن نَّفْعَلَ فِي أَمْوَالِنَا مَا نَشَاءُ ۖ إِنَّكَ لَأَنتَ
الْحَلِيمُ الرَّشِيدُ (87)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ
فَذَٰلِكُنَّ الَّذِي لُمْتُنَّنِي فِيهِ ۖ وَلَقَدْ رَاوَدتُّهُ عَن نَّفْسِهِ
فَاسْتَعْصَمَ ۖ وَلَئِن لَّمْ يَفْعَلْ مَا آمُرُهُ لَيُسْجَنَنَّ
وَلَيَكُونًا مِّنَ الصَّاغِرِينَ (32)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما كانت تأمر به امرأة العزيز يوسف يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
هَلْ عَلِمْتُم مَّا فَعَلْتُم بِيُوسُفَ وَأَخِيهِ إِذْ أَنتُمْ
جَاهِلُونَ (89)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما كان يقوم به إخوة يوسف تجاه أخيهم يوسف يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هَلْ
يَنظُرُونَ إِلَّا أَن تَأْتِيَهُمُ الْمَلَائِكَةُ أَوْ يَأْتِيَ أَمْرُ رَبِّكَ
ۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ
اللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوا أَنفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ (33)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الَّذِينَ أَشْرَكُوا لَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا عَبَدْنَا مِن دُونِهِ مِن شَيْءٍ
نَّحْنُ وَلَا آبَاؤُنَا وَلَا حَرَّمْنَا مِن دُونِهِ مِن شَيْءٍ ۚ
كَذَٰلِكَ فَعَلَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ ۚ فَهَلْ عَلَى الرُّسُلِ
إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ (35)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَخَافُونَ
رَبَّهُم مِّن فَوْقِهِمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ ۩ (50)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما تقوم به الملائكة بأمر من ربهم يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَوْفُوا
بِعَهْدِ اللَّهِ إِذَا عَاهَدتُّمْ وَلَا تَنقُضُوا الْأَيْمَانَ بَعْدَ
تَوْكِيدِهَا وَقَدْ جَعَلْتُمُ اللَّهَ عَلَيْكُمْ كَفِيلًا ۚ إِنَّ اللَّهَ
يَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ (91)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ
كَنزٌ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبْلُغَا
أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنزَهُمَا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ ۚ
وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِع
عَّلَيْهِ صَبْرًا (82)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما قام به صاحب موسى من أمر بناء الجدار كان فعلا<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
مَن فَعَلَ هَٰذَا بِآلِهَتِنَا إِنَّهُ لَمِنَ الظَّالِمِينَ (59)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَأَنتَ فَعَلْتَ هَٰذَا بِآلِهَتِنَا يَا إِبْرَاهِيمُ (62)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هَٰذَا فَاسْأَلُوهُمْ إِن كَانُوا
يَنطِقُونَ (63)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما قام به إبراهيم من جعل الأصنام جذاذا يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَعَلْنَاهُمْ
أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ الْخَيْرَاتِ
وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ (73)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا ارْكَعُوا وَاسْجُدُوا وَاعْبُدُوا
رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَيْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ۩ (77)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ
صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ
بِمَا يَفْعَلُونَ (41)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
مهمة جدا جدا: ما تقوم به الطير من الصلاة والتسبيح يقع في باب الفعل (وليس العمل)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
لَا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ وَلَا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي
حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ وَلَا يَزْنُونَ ۚ
وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ يَلْقَ أَثَامًا (68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مهمة
جدا: الدعوة مع الله إلها آخر، وقتل النفس التي حرم الله بغير الحق، والزنا هي
كلها أفعال (وليس أعمال)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ
الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (19)</span></u><u><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا
وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ (20)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
بَلْ وَجَدْنَا آبَاءَنَا كَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (74)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُمْ
يَقُولُونَ مَا لَا يَفْعَلُونَ (226)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ
إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ
أَهْلِهَا أَذِلَّةً ۖ وَكَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (34)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَتَرَى
الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ۚ صُنْعَ
اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ ۚ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ
(88)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللَّهُ
الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ ۖ هَلْ
مِن شُرَكَائِكُم مَّن يَفْعَلُ مِن ذَٰلِكُم مِّن شَيْءٍ ۚ سُبْحَانَهُ
وَتَعَالَىٰ عَمَّا يُشْرِكُونَ (40)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النَّبِيُّ
أَوْلَىٰ بِالْمُؤْمِنِينَ مِنْ أَنفُسِهِمْ ۖ وَأَزْوَاجُهُ أُمَّهَاتُهُمْ ۗ
وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَىٰ بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ مِنَ
الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُهَاجِرِينَ إِلَّا أَن تَفْعَلُوا إِلَىٰ
أَوْلِيَائِكُم مَّعْرُوفًا ۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي الْكِتَابِ مَسْطُورًا (6)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَحِيلَ
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ مَا يَشْتَهُونَ كَمَا فُعِلَ بِأَشْيَاعِهِم مِّن
قَبْلُ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا فِي شَكٍّ مُّرِيبٍ (54)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ قَالَ يَا بُنَيَّ إِنِّي أَرَىٰ فِي الْمَنَامِ أَنِّي
أَذْبَحُكَ فَانظُرْ مَاذَا تَرَىٰ ۚ قَالَ يَا أَبَتِ افْعَلْ مَا
تُؤْمَرُ ۖ سَتَجِدُنِي إِن شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّابِرِينَ (102)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
أمر الذبح الذي جاء إبراهيم بحق إسماعيل يقع في باب الفعل <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 5;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِن جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَن
تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَىٰ
مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ (6)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مهمة جدا
جدا: إصابة قوم بجهالة بسبب ما جاء به فاسق يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكُلُّ
شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ (52)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَأَشْفَقْتُمْ
أَن تُقَدِّمُوا بَيْنَ يَدَيْ نَجْوَاكُمْ صَدَقَاتٍ ۚ فَإِذْ
لَمْ تَفْعَلُوا وَتَابَ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ
وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا
تَعْمَلُونَ (13)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
تقديم الصدقة بين يدي النجوى هو فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّخِذُوا عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمْ أَوْلِيَاءَ
تُلْقُونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَقَدْ كَفَرُوا بِمَا جَاءَكُم مِّنَ
الْحَقِّ يُخْرِجُونَ الرَّسُولَ وَإِيَّاكُمْ ۙ أَن تُؤْمِنُوا بِاللَّهِ
رَبِّكُمْ إِن كُنتُمْ خَرَجْتُمْ جِهَادًا فِي سَبِيلِي وَابْتِغَاءَ مَرْضَاتِي
ۚ تُسِرُّونَ إِلَيْهِم بِالْمَوَدَّةِ وَأَنَا أَعْلَمُ بِمَا أَخْفَيْتُمْ وَمَا
أَعْلَنتُمْ ۚ وَمَن يَفْعَلْهُ مِنكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ
السَّبِيلِ (1)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ مَا لَا تَفْعَلُونَ (2)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَبُرَ
مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُوا مَا لَا تَفْعَلُونَ (3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
إعلان شي وابطان غيره يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 5;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَن
ذِكْرِ اللَّهِ ۚ وَمَن يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ
الْخَاسِرُونَ (9)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
أن تلهك الأموال والأولاد عن ذكر الله يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 5;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَعْلَمُونَ
مَا تَفْعَلُونَ (12)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هَلْ
ثُوِّبَ الْكُفَّارُ مَا كَانُوا يَفْعَلُونَ (36)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُمْ
عَلَىٰ مَا يَفْعَلُونَ بِالْمُؤْمِنِينَ شُهُودٌ (7)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
قَائِلٌ مِّنْهُمْ لَا تَقْتُلُوا يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَتِ الْجُبِّ
يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيَّارَةِ إِن كُنتُمْ فَاعِلِينَ (10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
القاء يوسف في غيابة الجب من قبل إخوته كان فعلا.<span style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 5;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
سَنُرَاوِدُ عَنْهُ أَبَاهُ وَإِنَّا لَفَاعِلُونَ (61)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
مراودة الأبناء أبيهم عن أخيهم هو فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
هَٰؤُلَاءِ بَنَاتِي إِن كُنتُمْ فَاعِلِينَ (71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
احتمالية اقدام القوم على بنات لوط بمعرفته هو فعل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَقُولَنَّ لِشَيْءٍ إِنِّي فَاعِلٌ ذَٰلِكَ غَدًا (23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: ما
يمكن أن تقوم به في المستقبل يقع في باب الفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 4;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
حَرِّقُوهُ وَانصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِن كُنتُمْ فَاعِلِينَ (68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
ما أقدم عليه القوم بحق إبراهيم من العذاب يقع في باب الفعل</span><span dir="LTR" lang="EN-US"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ هُمْ
لِلزَّكَاةِ فَاعِلُونَ (4)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مهمة جدا جدا: الزكاة (على وجه التحديد) فعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثانيا،
وجدنا (ربما مخطئين) بأنه لا يرد ذكر للشيطان عندما يتعلق الأمر بما يفعل الإنسان،
فليس للشيطان سلطان على ذات الإنسان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما أهمية البحث في الفصل بين الأفعال (التي تصدر عن ذات الإنسان) من جهة والأعمال
(التي يكون محركها نفسه) من جهة أخرى؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لو دققنا في هذا الفصل، سنجد بأن ما يقوم به الإنسان يصبح واقعًا بين ما
يصدر من ذاته مقابل ما تحثه عليه نفسه، وتكون نتيجة هذا الاحتدام بين تلك القوتين
على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أ.
قد تتغلب ذاته (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
على نفسه (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)،
فإن أنت فعلت حسنا، فقد أحسنت لنفسك، وإن أسأت، فلها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ فَإِذَا
جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ
كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا (17:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد
تصل لدرجة أن تظلم ذاتُك (فاعل </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) نفسَك (مفعول به</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Superego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قِيلَ
لَهَا ادْخُلِي الصَّرْحَ ۖ فَلَمَّا رَأَتْهُ حَسِبَتْهُ لُجَّةً وَكَشَفَتْ عَنْ
سَاقَيْهَا ۚ قَالَ إِنَّهُ صَرْحٌ مُمَرَّدٌ مِنْ قَوَارِيرَ ۗ قَالَتْ رَبِّ <u>إِنِّي
ظَلَمْتُ نَفْسِي</u> وَأَسْلَمْتُ مَعَ سُلَيْمَانَ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ
(27:44)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ <u>إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي</u> فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ
يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ۚ ذَٰلِكَ
الدِّينُ الْقَيِّمُ ۚ <u>فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ ۚ</u>
وَقَاتِلُوا الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً ۚ
وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (9:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَثَلُ
مَا يُنْفِقُونَ فِي هَٰذِهِ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا كَمَثَلِ رِيحٍ فِيهَا صِرٌّ <u style="text-underline: double;">أَصَابَتْ حَرْثَ قَوْمٍ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ</u>
فَأَهْلَكَتْهُ ۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ اللَّهُ وَلَٰكِنْ أَنْفُسَهُمْ يَظْلِمُونَ
(3:117)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ
فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ
يُصِرُّوا عَلَىٰ مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ (3:135)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا لِيُطَاعَ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ
إِذْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ جَاءُوكَ فَاسْتَغْفَرُوا اللَّهَ وَاسْتَغْفَرَ
لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللَّهَ تَوَّابًا رَحِيمًا (4:64)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
ظَلَمْنَاهُمْ وَلَٰكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ۖ فَمَا أَغْنَتْ عَنْهُمْ
آلِهَتُهُمُ الَّتِي يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ لَمَّا جَاءَ
أَمْرُ رَبِّكَ ۖ وَمَا زَادُوهُمْ غَيْرَ تَتْبِيبٍ (11:101)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَسَكَنْتُمْ
فِي مَسَاكِنِ الَّذِينَ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ وَتَبَيَّنَ لَكُمْ كَيْفَ
فَعَلْنَا بِهِمْ وَضَرَبْنَا لَكُمُ الْأَمْثَالَ (14:45)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقَالُوا
رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ
أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ
لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ (34:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ب.
بالمقابل، قد تسيطر نفسُك (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Superego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) الأمارة بالسوء على ذاتك (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Ego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أُبَرِّئُ نَفْسِي ۚ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ
رَبِّي ۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ (12:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبذلك
قد تصبح النفس (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Superego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
هي الظالمة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
أَنَّ لِكُلِّ نَفْسٍ ظَلَمَتْ مَا فِي الْأَرْضِ لَافْتَدَتْ بِهِ ۗ وَأَسَرُّوا
النَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُا الْعَذَابَ ۖ وَقُضِيَ بَيْنَهُمْ بِالْقِسْطِ ۚ
وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (10:54)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما هو المطلوب من الإنسان؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: يصبح المطلوب منك (أي من ذاتك</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>
</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Ego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أن تقي نفسك (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Superego</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) ما تسول لك حتى لا تظلمها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا
النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ
اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ (66:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهذا
موسى يقوم بقتل الرجل الذي وكزه، فيكون بذلك قد ظلمت ذاتُه (فاعل) نفسَه (مفعول
بها):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهناك
مواطن كثيرة في كتاب الله حيث تكون الذات فاعل والنفس مفعول بها: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا يَتَرَبَّصْنَ بِأَنْفُسِهِنَّ
أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَعَشْرًا ۖ فَإِذَا بَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ
عَلَيْكُمْ فِيمَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاللَّهُ بِمَا
تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (2:234)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
يُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَيَذَرُونَ أَزْوَاجًا وَصِيَّةً لِأَزْوَاجِهِمْ
مَتَاعًا إِلَى الْحَوْلِ غَيْرَ إِخْرَاجٍ ۚ فَإِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ
عَلَيْكُمْ فِي مَا فَعَلْنَ فِي أَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَعْرُوفٍ ۗ وَاللَّهُ
عَزِيزٌ حَكِيمٌ (2:240)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا
النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ
اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ (66:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ
تَتَوَفَّاهُمُ الْمَلَائِكَةُ ظَالِمِي أَنْفُسِهِمْ ۖ فَأَلْقَوُا السَّلَمَ مَا
كُنَّا نَعْمَلُ مِنْ سُوءٍ ۚ بَلَىٰ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ بِمَا كُنْتُمْ
تَعْمَلُونَ (16:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
أَصَابَكَ مِنْ حَسَنَةٍ فَمِنَ اللَّهِ ۖ وَمَا أَصَابَكَ مِنْ سَيِّئَةٍ فَمِنْ
نَفْسِكَ ۚ وَأَرْسَلْنَاكَ لِلنَّاسِ رَسُولًا ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ شَهِيدًا
(4:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
عِدَّةَ الشُّهُورِ عِنْدَ اللَّهِ اثْنَا عَشَرَ شَهْرًا فِي كِتَابِ اللَّهِ
يَوْمَ خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْهَا أَرْبَعَةٌ حُرُمٌ ۚ ذَٰلِكَ
الدِّينُ الْقَيِّمُ ۚ فَلَا تَظْلِمُوا فِيهِنَّ أَنْفُسَكُمْ ۚ وَقَاتِلُوا
الْمُشْرِكِينَ كَافَّةً كَمَا يُقَاتِلُونَكُمْ كَافَّةً ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ
اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ (9:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْجَاهُمْ إِذَا هُمْ يَبْغُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ ۗ يَا أَيُّهَا
النَّاسُ إِنَّمَا بَغْيُكُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِكُمْ ۖ مَتَاعَ الْحَيَاةِ
الدُّنْيَا ۖ ثُمَّ إِلَيْنَا مَرْجِعُكُمْ فَنُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ
تَعْمَلُونَ (10:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ فَإِذَا
جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ
كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا (17:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
رَبَّكَ يَعْلَمُ أَنَّكَ تَقُومُ أَدْنَىٰ مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَنِصْفَهُ
وَثُلُثَهُ وَطَائِفَةٌ مِنَ الَّذِينَ مَعَكَ ۚ وَاللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ
وَالنَّهَارَ ۚ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتَابَ عَلَيْكُمْ ۖ فَاقْرَءُوا مَا
تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ ۚ عَلِمَ أَنْ سَيَكُونُ مِنْكُمْ مَرْضَىٰ ۙ
وَآخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ ۙ
وَآخَرُونَ يُقَاتِلُونَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ فَاقْرَءُوا مَا تَيَسَّرَ مِنْهُ
ۚ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَأَقْرِضُوا اللَّهَ قَرْضًا
حَسَنًا ۚ <u>وَمَا تُقَدِّمُوا لِأَنْفُسِكُمْ مِنْ خَيْرٍ تَجِدُوهُ عِنْدَ
اللَّهِ هُوَ خَيْرًا وَأَعْظَمَ أَجْرًا</u> ۚ وَاسْتَغْفِرُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ
اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ (73:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولكن
هناك – بالمقابل - مواطن أخرى حيث تصبح النفس هي الفاعل وتغدو الذات مفعولا بها: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوَلَمَّا
أَصَابَتْكُمْ مُصِيبَةٌ قَدْ أَصَبْتُمْ مِثْلَيْهَا قُلْتُمْ أَنَّىٰ هَٰذَا ۖ
قُلْ هُوَ مِنْ عِنْدِ أَنْفُسِكُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ
(3:165)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءُوا
عَلَىٰ قَمِيصِهِ بِدَمٍ كَذِبٍ ۚ قَالَ بَلْ سَوَّلَتْ لَكُمْ أَنْفُسُكُمْ
أَمْرًا ۖ فَصَبْرٌ جَمِيلٌ ۖ وَاللَّهُ الْمُسْتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ
(12:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
ظَلَمْنَاهُمْ وَلَٰكِنْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ۖ فَمَا أَغْنَتْ عَنْهُمْ
آلِهَتُهُمُ الَّتِي يَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ شَيْءٍ لَمَّا جَاءَ
أَمْرُ رَبِّكَ ۖ وَمَا زَادُوهُمْ غَيْرَ تَتْبِيبٍ (11:101)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فيصبح
الصراع الداخلي عند كل إنسان على النحو التالي: نفس <u>تعمل</u> الخير وتعمل
السوء، <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا ۗ
وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (3:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مقابل
ذات <u>تفعل</u> الخير وتفعل السوء.<b><o:p></o:p></b></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
أَحْسَنْتُمْ أَحْسَنْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ ۖ وَإِنْ أَسَأْتُمْ فَلَهَا ۚ فَإِذَا
جَاءَ وَعْدُ الْآخِرَةِ لِيَسُوءُوا وُجُوهَكُمْ وَلِيَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ
كَمَا دَخَلُوهُ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَلِيُتَبِّرُوا مَا عَلَوْا تَتْبِيرًا (17:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تبعات
هذه الافتراءات<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
حاولنا فهم تبعات هذه الافتراءات، وجدنا من الضرورة بمكان الإشارة إلى بعض
الملاحظات التي يجب أن تبقى حاضرة في ذهن القارئ للنص القرآني لها على الدوام،
لأننا نظن جازمين بأنه سيكون لها تبعات على تصرفات الإنسان، وفي تفسير تلك
السلوكات من الناحية النفسية. ونحن إذ نذكر هذه الملاحظات على عجل حتى لا يكون
خروجنا عن صلب النقاش طويلا، لنؤكد في الوقت ذاته أن كل واحدة من هذه الملاحظات
تحتاج إلى عشرات (وربما مئات) المؤلفات لتجليتها والوقوف على حيثياتها وتبعاتها.
لذا، نحن ندعو الجميع إلى التفكر بها، فلربما وصل بنا التفكير إلى مراحل متقدمة
تسعفنا في الخروج من هذه الظلمات التي بعضها فوق بعض. سائلين الله وحدة أن يهدينا
بعد أن يعلمنا إنه هو السميع البصير. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
حاولنا التدقيق أكثر في السياقات القرآنية الخاصة بالمفردتين "فعل" و
"عمل"، خرجنا بالاستنباطات التالية التي هي - لا شك - افتراءات من عند
أنفسنا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أولا،
الله يفعل والشيطان يعمل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لم
نجد مفردة "عمل" (ومشتقاتها) مصاحبة للذات الإلهية على مساحة النص
القرآني، بينما وجدنا أن كل ما يصدر عن الله يقع في باب الأفعال، خاصة عندما يسند
الفعل بصيغة المفرد للذات الإلهية، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تِلْكَ
الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ ۖ
وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ
وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ
مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا
اقْتَتَلُوا <u>وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ</u> (2:253)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَقَدْ بَلَغَنِيَ الْكِبَرُ وَامْرَأَتِي
عَاقِرٌ ۖ قَالَ كَذَٰلِكَ <u>اللَّهُ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ</u> (3:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ
ۚ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِرًا عَلِيمًا (4:147)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَوْ
كَانَ فِيهِمَا آلِهَةٌ إِلَّا اللَّهُ لَفَسَدَتَا ۚ فَسُبْحَانَ اللَّهِ رَبِّ
الْعَرْشِ عَمَّا يَصِفُونَ (21:22) <u>لَا يُسْأَلُ عَمَّا يَفْعَلُ</u> وَهُمْ
يُسْأَلُونَ (21:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي
مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ <u>إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ</u> (22:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَمَنْ فِي الْأَرْضِ
وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ
وَكَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ ۖ وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَنْ يُهِنِ
اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ مُكْرِمٍ ۚ <u>إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ </u>۩
(22:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> (89:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
(105:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: red; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال
قيد البحث والدراسة (إن صح منطقنا): لماذا يفعل الله؟ ولماذا لا يعمل الله؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وعندما يكون
الإسناد لله بصيغة الجمع، وجدنا جميع هذه السياقات قد جاءت أيضا بلفظ "فعل"
(ومشتقاتها)، وليس بلفظ "عمل" (ومشتقاتها) إلا في سياق قرآني واحد خاص
بخلق الأنعام. فقارن عزيزي القاري ما جاء في الآيات التالية: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِنَّهُمْ
يَوْمَئِذٍ فِي الْعَذَابِ مُشْتَرِكُونَ (37:33) <u>إِنَّا كَذَٰلِكَ نَفْعَلُ
بِالْمُجْرِمِينَ</u> (37:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نُهْلِكِ الْأَوَّلِينَ (77:16) ثُمَّ نُتْبِعُهُمُ الْآخِرِينَ (77:17) <u>كَذَٰلِكَ
نَفْعَلُ بِالْمُجْرِمِينَ</u> (77:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَفَهَّمْنَاهَا
سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ
الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ ۚ <u>وَكُنَّا فَاعِلِينَ</u> (79)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
نَطْوِي السَّمَاءَ كَطَيِّ السِّجِلِّ لِلْكُتُبِ ۚ كَمَا بَدَأْنَا أَوَّلَ
خَلْقٍ نُّعِيدُهُ ۚ وَعْدًا عَلَيْنَا ۚ <u>إِنَّا كُنَّا فَاعِلِينَ</u>
(104)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #002060; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مقابل ما جاء في الآية الكريمة
التالية الخاصة بخلق الأنعام: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><u style="text-underline: double;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوَلَمْ
يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ
لَهَا مَالِكُونَ (36:71)</span></u><u style="text-underline: double;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال
قيد البحث والدراسة (إن صح منطقنا): لماذا جاء الجذر "فعل" في جميع
السياقات السابقة الخاصة بالذات الإلهية بصيغة المفرد أو الجمع إلا في سياق الحديث
عن خلق الأنعام حيث جاء النص بصيغة الجذر "عمل"؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشيطان
يعمل (ولا يفعل)<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالمقابل،
عندما حاولنا تفقد السياقات الخاصة بالشيطان، وجدنا أن الشيطان يعمل ولا يفعل. فلم
نجد مفردة "فعل" (ومشتقاتها) مصاحبة للشيطان، بينما وجدنا أن كل ما يصدر
عن الشيطان يقع في باب الأعمال، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّمَا الْخَمْرُ وَالْمَيْسِرُ وَالْأَنْصَابُ
وَالْأَزْلَامُ رِجْسٌ <u>مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ</u> فَاجْتَنِبُوهُ
لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ (5:90)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ <u>هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ</u> ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ
مُضِلٌّ مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما
وجدنا بأن مهمة الشيطان الكبرى هي أن يزين للناس سوء أعمالهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (6:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ
مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ
عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا
تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ (8:48)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَاللَّهِ
لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ
أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (16:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَادًا
وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ ۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا
مُسْتَبْصِرِينَ (29:38)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَسْبَابَ
السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا
ۚ وَكَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ ۚ
وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ (40:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: red; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال
قيد البحث والدراسة (إن صح منطقنا): لماذا جاءت السياقات الخاصة بالشيطان أو ما
يتعلق به بالجذر "عمل" (ومشتقاته)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عند محاولة
البحث عن بعض الإجابات للأسئلة المقترحة قيد البحث والدراسة السابقة، نجد لزاما
جلب الانتباه للإشارات المهمة التالية، التي سنذكرها، ونترك التعليق عليها بعد أن
تتكامل الصورة في ذهننا بشكل أفضل (إن شاء الله لنا يشيء من علمه في ذلك).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما بعد، <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب عمل
الصالحات وعمل السيئات<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما بحثنا
عن مفردة "عمل" على مساحة النص القرآني، وجدنا أن الصالحات والسيئات هي
أعمال وليست أفعال.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعمل الصالحات
(للنفس المتقية) يقابله عمل السيئات (للنفس الفاجرة): قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَبَشِّرِ
الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ
تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۖ كُلَّمَا رُزِقُوا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِزْقًا ۙ
قَالُوا هَٰذَا الَّذِي رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ ۖ وَأُتُوا بِهِ مُتَشَابِهًا ۖ
وَلَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ ۖ وَهُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (2:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَادُوا وَالنَّصَارَىٰ وَالصَّابِئِينَ مَنْ آمَنَ
بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ أَجْرُهُمْ عِنْدَ
رَبِّهِمْ وَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (2:62)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَيْسَتِ
التَّوْبَةُ لِلَّذِينَ <u>يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ</u> حَتَّىٰ إِذَا حَضَرَ
أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الْآنَ وَلَا الَّذِينَ يَمُوتُونَ
وَهُمْ كُفَّارٌ ۚ أُولَٰئِكَ أَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (4:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ ثُمَّ تَابُوا مِنْ بَعْدِهَا وَآمَنُوا إِنَّ رَبَّكَ
مِنْ بَعْدِهَا لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (7:153)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَهُ
قَوْمُهُ يُهْرَعُونَ إِلَيْهِ وَمِنْ قَبْلُ كَانُوا يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ ۚ
قَالَ يَا قَوْمِ هَٰؤُلَاءِ بَنَاتِي هُنَّ أَطْهَرُ لَكُمْ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ
وَلَا تُخْزُونِ فِي ضَيْفِي ۖ أَلَيْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَشِيدٌ (11:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا
مَنْ تَابَ وَآمَنَ وَعَمِلَ عَمَلًا صَالِحًا فَأُولَٰئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ
سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا (25:70)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَنْ
جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا
يُجْزَى الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (28:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَمْ
حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ أَنْ يَسْبِقُونَا ۚ سَاءَ مَا
يَحْكُمُونَ (29:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما وجدنا بأن
عمل الصالحات يأتي لاحقا للإيمان. فكل السياقات القرآنية التي وردت فيها عبارة عمل
الصالحات قد جاءت لعبارة حصول الإيمان على نحو (<span style="color: #0070c0;">إِلَّا
الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ</span>):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا
الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ
(84:25) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
الإيمان شيء وعمل الصالحات شيء آخر، وحسن الثواب بالجنة يكون بالاثنتين معا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ
آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ طُوبَىٰ لَهُمْ وَحُسْنُ مَآبٍ (13:29)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَنَّةِ ۖ هُمْ فِيهَا
خَالِدُونَ (2:82)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال قيد
البحث والدراسة: ما هي الصالحات التي يمكن للإنسان أن يعملها؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالمقابل
هناك عمل السيئات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَمْ
حَسِبَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئَاتِ أَنْ يَسْبِقُونَا ۚ سَاءَ مَا
يَحْكُمُونَ (29:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَنْ
جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا
يُجْزَى الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (28:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن هذه
السيئات يمكن أن تكفر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٍ
وَهُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ ۙ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ
بَالَهُمْ (47:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيُدْخِلَ
الْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ
خَالِدِينَ فِيهَا وَيُكَفِّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عِنْدَ
اللَّهِ فَوْزًا عَظِيمًا (48:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
يَجْمَعُكُمْ لِيَوْمِ الْجَمْعِ ۖ ذَٰلِكَ يَوْمُ التَّغَابُنِ ۗ وَمَنْ يُؤْمِنْ
بِاللَّهِ وَيَعْمَلْ صَالِحًا يُكَفِّرْ عَنْهُ سَيِّئَاتِهِ وَيُدْخِلْهُ
جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ
ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ (64:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
أَمْرُ اللَّهِ أَنْزَلَهُ إِلَيْكُمْ ۚ وَمَنْ يَتَّقِ اللَّهَ يُكَفِّرْ عَنْهُ
سَيِّئَاتِهِ وَيُعْظِمْ لَهُ أَجْرًا (65:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَى اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحًا عَسَىٰ
رَبُّكُمْ أَنْ يُكَفِّرَ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيُدْخِلَكُمْ جَنَّاتٍ
تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ يَوْمَ لَا يُخْزِي اللَّهُ النَّبِيَّ وَالَّذِينَ
آمَنُوا مَعَهُ ۖ نُورُهُمْ يَسْعَىٰ بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَبِأَيْمَانِهِمْ
يَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا ۖ إِنَّكَ عَلَىٰ
كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (66:8)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ
فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا
وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (3:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن العفو
عن السيئات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُوَ
الَّذِي يَقْبَلُ التَّوْبَةَ عَنْ عِبَادِهِ وَيَعْفُو عَنِ السَّيِّئَاتِ
وَيَعْلَمُ مَا تَفْعَلُونَ (42:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن التجاوز
عن السيئات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أُولَٰئِكَ
الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ
سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا
يُوعَدُونَ (46:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالمقابل
يمكن أن تحبط الأعمال كلها (الصالحة والسيئة) في الحالات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أ. الكفر
بالإيمان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الْيَوْمَ
أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّبَاتُ ۖ وَطَعَامُ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ حِلٌّ
لَكُمْ وَطَعَامُكُمْ حِلٌّ لَهُمْ ۖ وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الْمُؤْمِنَاتِ
وَالْمُحْصَنَاتُ مِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ مِنْ قَبْلِكُمْ إِذَا
آتَيْتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحْصِنِينَ غَيْرَ مُسَافِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِي
أَخْدَانٍ ۗ وَمَنْ يَكْفُرْ بِالْإِيمَانِ فَقَدْ حَبِطَ عَمَلُهُ وَهُوَ فِي
الْآخِرَةِ مِنَ الْخَاسِرِينَ (5:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَشِحَّةً
عَلَيْكُمْ ۖ فَإِذَا جَاءَ الْخَوْفُ رَأَيْتَهُمْ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ تَدُورُ
أَعْيُنُهُمْ كَالَّذِي يُغْشَىٰ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ ۖ فَإِذَا ذَهَبَ
الْخَوْفُ سَلَقُوكُمْ بِأَلْسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى الْخَيْرِ ۚ
أُولَٰئِكَ لَمْ يُؤْمِنُوا فَأَحْبَطَ اللَّهُ أَعْمَالَهُمْ ۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ
عَلَى اللَّهِ يَسِيرًا (33:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ب. الشرك<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۚ وَلَوْ أَشْرَكُوا
لَحَبِطَ عَنْهُمْ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (6:88)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ج. من كانت
إرادته الحياة الدنيا وزينتها<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَنْ
كَانَ يُرِيدُ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيْهِمْ
أَعْمَالَهُمْ فِيهَا وَهُمْ فِيهَا لَا يُبْخَسُونَ (11:15) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ
لَيْسَ لَهُمْ فِي الْآخِرَةِ إِلَّا النَّارُ ۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُوا فِيهَا
وَبَاطِلٌ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (11:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">د. كره ما
أنزل الله<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ (47:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ه. اتباع ما
اسخط الله وكراهية رضوان الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ
أَعْمَالَهُمْ (47:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">و. الكفر
والصد عن سبيل الله وشقاق الرسول:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ
بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَىٰ لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا
وَسَيُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ (47:32)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ي. رفع الصوت
فوق صوت النبي والجهر له بالقول<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ
النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ
تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ (49:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب فعل الخيرات
وعمل الخيرات<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في حين أن
الصالحات تعمل عملا، فإن الخيرات يمكن أن تعمل ويمكن أن تفعل. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الْحَجُّ
أَشْهُرٌ مَعْلُومَاتٌ ۚ فَمَنْ فَرَضَ فِيهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا
فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي الْحَجِّ ۗ <u>وَمَا تَفْعَلُوا مِنْ خَيْرٍ</u>
يَعْلَمْهُ اللَّهُ ۗ وَتَزَوَّدُوا فَإِنَّ خَيْرَ الزَّادِ التَّقْوَىٰ ۚ
وَاتَّقُونِ يَا أُولِي الْأَلْبَابِ (2:197)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَعَلْنَاهُمْ
أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ <u>فِعْلَ الْخَيْرَاتِ</u>
وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا عَابِدِينَ (21:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَ
تَجِدُ كُلُّ نَفْسٍ <u>مَا عَمِلَتْ مِنْ خَيْرٍ مُحْضَرًا وَمَا عَمِلَتْ مِنْ
سُوءٍ</u> تَوَدُّ لَوْ أَنَّ بَيْنَهَا وَبَيْنَهُ أَمَدًا بَعِيدًا ۗ
وَيُحَذِّرُكُمُ اللَّهُ نَفْسَهُ ۗ وَاللَّهُ رَءُوفٌ بِالْعِبَادِ (3:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال قيد
البحث والدراسة: ما الفرق بين الصالحات والخيرات حتى أصبحت الخيرات فعلا وعملا
بينما الصالحات عملا فقط (وليس فعلا)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب غفران
الذنوب <o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في حين أن
السيئات تكفر، فإن الذنوب تغفر، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غَافِرِ
الذَّنْبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ ۖ لَا إِلَٰهَ
إِلَّا هُوَ ۖ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ (40:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَغْفِرَ
لَكَ اللَّهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِكَ وَمَا تَأَخَّرَ وَيُتِمَّ نِعْمَتَهُ
عَلَيْكَ وَيَهْدِيَكَ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا (48:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ
يَقُولُونَ رَبَّنَا إِنَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَقِنَا عَذَابَ
النَّارِ (3:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
كَانَ قَوْلَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا
وَإِسْرَافَنَا فِي أَمْرِنَا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى
الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (3:147)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ
فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرْ عَنَّا سَيِّئَاتِنَا
وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (3:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا أَبَانَا اسْتَغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا إِنَّا كُنَّا خَاطِئِينَ (12:97)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ
رُسُلُهُمْ أَفِي اللَّهِ شَكٌّ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ يَدْعُوكُمْ
لِيَغْفِرَ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُؤَخِّرَكُمْ إِلَىٰ أَجَلٍ مُسَمًّى ۚ
قَالُوا إِنْ أَنْتُمْ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُنَا تُرِيدُونَ أَنْ تَصُدُّونَا
عَمَّا كَانَ يَعْبُدُ آبَاؤُنَا فَأْتُونَا بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ (14:10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يُصْلِحْ
لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ ۗ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ
وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِيمًا (33:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ
رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (39:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غفران الذنوب
مقابل تكفير السيئات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنَّنَا سَمِعْنَا مُنَادِيًا يُنَادِي لِلْإِيمَانِ أَنْ آمِنُوا بِرَبِّكُمْ
فَآمَنَّا ۚ رَبَّنَا <u>فَاغْفِرْ لَنَا ذُنُوبَنَا</u> <u>وَكَفِّرْ عَنَّا
سَيِّئَاتِنَا</u> وَتَوَفَّنَا مَعَ الْأَبْرَارِ (3:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الله يغفر
الذنوب جميعا<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ
رَحْمَةِ اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعًا ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (39:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعل الفاحشة
أو ظلم النفس هو ذنب (فعل) يحتاج إلى مغفرة من الله مباشرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
إِذَا فَعَلُوا فَاحِشَةً أَوْ ظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ ذَكَرُوا اللَّهَ
فَاسْتَغْفَرُوا لِذُنُوبِهِمْ وَمَنْ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا اللَّهُ وَلَمْ
يُصِرُّوا عَلَىٰ مَا فَعَلُوا وَهُمْ يَعْلَمُونَ (3:135)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
1: الله يفعل ولا يعمل <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
2: الإنسان يفعل ويعمل <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
3: الذات تفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
4: النفس تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
5: الشيطان يعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
6: الشيطان يزين للنفس ما تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
7: الذنوب من الأفعال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
8: السيئات من الأعمال<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة
9: الذنوب تغفر<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة 10:
السيئات تكفر (بالعفو والتجاوز)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما
الفرق بين الفعل والعمل؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما
علاقة كل هذا بداوود الذي جاء النص القرآني ليصور لنا ما كان يعمل هو بنفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا
لَهُ الْحَدِيدَ (34:10) أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ
وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (34:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وما كانت الجن
تعمل لولده سليمان: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِسُلَيْمَانَ
الرِّيحَ غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ
الْقِطْرِ ۖ وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ
وَمَنْ يَزِغْ مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ (34:12) يَعْمَلُونَ
لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ
رَاسِيَاتٍ ۚ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وما كان آل
داوود يعملون؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ (34:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مقابل من كان
من آل إبراهيم الذين أوحى إليهم الله فعل الخيرات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَهَبْنَا
لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ نَافِلَةً ۖ وَكُلًّا جَعَلْنَا صَالِحِينَ (21:72)
وَجَعَلْنَاهُمْ أَئِمَّةً يَهْدُونَ بِأَمْرِنَا وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِمْ فِعْلَ
الْخَيْرَاتِ وَإِقَامَ الصَّلَاةِ وَإِيتَاءَ الزَّكَاةِ ۖ وَكَانُوا لَنَا
عَابِدِينَ (21:73)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وآل يعقوب
الذين كان زكريا منهم، وهم من كانوا يسارعون في الخيرات؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاسْتَجَبْنَا
لَهُ وَوَهَبْنَا لَهُ يَحْيَىٰ وَأَصْلَحْنَا لَهُ زَوْجَهُ ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا
يُسَارِعُونَ فِي الْخَيْرَاتِ وَيَدْعُونَنَا رَغَبًا وَرَهَبًا ۖ وَكَانُوا
لَنَا خَاشِعِينَ (21:90)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم: د. رشيد
الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p><br /><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-46772002045916506552023-10-24T03:31:00.004+03:002023-10-24T03:31:57.954+03:00قصة داوود - الجزء التاسع عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة
داوود – الجزء التاسع عشر<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود؟ الجزء 19<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افترينا
الظن في الجزء السابق من هذه المقالة بأن شخصية الإنسان مكوّنة من تفاعل عناصر
ثلاثة، هي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><u><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذات</span></u><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">و<u>النفس</u>
المنقسمة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بين الفجور والتقوى </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">و<u>الشيطان</u>.
</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><!--[if gte vml 1]><v:line
id="Straight_x0020_Connector_x0020_7" o:spid="_x0000_s1026" style='position:absolute;
left:0;text-align:left;z-index:251659264;visibility:visible;mso-wrap-style:square;
mso-wrap-distance-left:9pt;mso-wrap-distance-top:0;mso-wrap-distance-right:9pt;
mso-wrap-distance-bottom:0;mso-position-horizontal:absolute;
mso-position-horizontal-relative:text;mso-position-vertical:absolute;
mso-position-vertical-relative:text' from="153.65pt,112.6pt" to="245.55pt,157.2pt"
o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF
dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ
gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI
+gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb
mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu
ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y
ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx
jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5
8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj
MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA09TWt7UBAABLBAAA
HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWysU11v2yAUfZ+0/4B4X22nzUetkj5k
W1+mrWq2H3CFwUbDFwuY5/z7gU2cKJoWae0bF845nHMvPDwOrSa9sE4ZZLS4ySkRyE2lsGb0x/fP
HzaUOA9YgTYoGD0IRx+37989QFlb6BrFSVBAVwKjjfddmWWON6IFd2M6geFMGtuCD6Wts8rC76Dc
6myR56usBYV0e5L6CB7IL6v+Q0ob/lNUO8AeXJDUvDzfSR41f70ylNg/2W7fPdvonH/tny1RFaOh
cwhtaBHN0kGChTK7YNUngUHaNuKNlGRgdLG4XRf5kpIDo7fF/ebufjnpicETHgBFsVrFTcIDYrla
rjcJwJtvVyR48+nfIsHmZCcszizyAfdd9Ij9Li4vk6+PyffegqobT3YGUXBvLFnP3UjUYzfOlFxS
fKNWzCmg7KzzT8K0JC4Y1QrF+N6g/+L85OQIGYd0dOL8QYuYWOOLkGG8cTIjc3zcYqct6UEzCpwL
9HcxZLh2REeaVFrPxPw6MeEjVUgZOjeTi+vkmTHebPBEbhUa+zcBPxTJspzwU/opdQiSJp5dfKMR
lb59/Kvn9fYPAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAkS1qSVgGAAAPGgAAGgAAAGNsaXBib2FyZC90
aGVtZS90aGVtZTEueG1s7FlLbxs3EL4X6H9Y7L2x3oqNyIGtR9zEToJISZEjpaV2GXOXC5Kyo1uR
nHopUCAtemiA3nooigZogAa99McYcNCmP6JD7kOkRMUPuEBQxAKM3dlvhsOZ2W9I7o2bT2PqHWEu
CEs6fvVaxfdwMmEBScKO/3A0+Oy67wmJkgBRluCOP8fCv7n96Sc30NaEknTMEA9GEY6xB4YSsYU6
fiRlurWxISYgRuIaS3ECz6aMx0jCLQ83Ao6OYYCYbtQqldZGjEjib4NFqQz1KfxLpFCCCeVDZQZ7
CYph9HvTKZlgjQ0Oqwoh5qJLuXeEaMcHmwE7HuGn0vcoEhIedPyK/vM3tm9soK1cico1uobeQP/l
erlCcFjTY/JwXA7aaDQbrZ3SvgZQuYrrt/utfqu0pwFoMoGZZr6YNpu7m7u9Zo41QNmlw3av3atX
Lbxhv77i805T/Sy8BmX2Gyv4waALUbTwGpThmyv4RqNd6zYsvAZl+NYKvl3Z6TXaFl6DIkqSwxV0
pdmqd4vZlpApo3tO+GazMWjXcuMLFFRDWV1qiClL5Lpai9ETxgcAUECKJEk8OU/xFE2gJruIkjEn
3j4JIyi8FCVMgLhSqwwqdfivfg19pSOCtjAytJVf4IlYESl/PDHhJJUd/zZY9Q3I6Zs3J89enzz7
/eT585Nnv+Zja1OW3h5KQlPv3U/f/PPyS+/v33589+LbbOhlvDDxb3/56u0ff77PPMx4EYrT7169
ff3q9Puv//r5hcP6DkdjEz4iMRbeXXzsPWAxTNDhPx7zi2mMIkRMjZ0kFChBahSH/b6MLPTdOaLI
gdvFdhwfcaAaF/DW7Inl8DDiM0kcFu9EsQU8YIzuMu6Mwh01lhHm0SwJ3YPzmYl7gNCRa+wuSqws
92cpcCxxmexG2HLzPkWJRCFOsPTUM3aIsWN2jwmx4npAJpwJNpXeY+LtIuIMyYiMrWpaKO2RGPIy
dzkI+bZic/DI22XUNesePrKR8G4g6nB+hKkVxltoJlHsMjlCMTUDvo9k5HJyOOcTE9cXEjIdYsq8
foCFcOnc4zBfI+l3gGbcaT+g89hGckkOXTb3EWMmsscOuxGKUxd2SJLIxH4uDqFEkXefSRf8gNlv
iLqHPKBkbbofEWyl+2w2eAgMa7q0KBD1ZMYdubyFmVW/wzmdIqypBhqAxesxSc4k+SV6b/539A4k
evrDS8eMrobS3YatfFyQzHc4cb5Ne0sUvg63TNxdxgPy4fN2D82S+xheldXm9ZG2P9K2/7+n7XXv
89WT9YKfgbrVsjVbruvFe7x27T4llA7lnOJ9oZfvArpSMACh0tN7VFzu5dIILtWbDANYuJAjreNx
Jr8gMhpGKIU1ftVXRkKRmw6FlzIBS38tdtpWeDqLD1iQbVmrVbU9zchDILmQV5qlHLYbMkO32ott
WGleexvq7XLhgNK9iBPGYLYTdYcT7UKogqQ35xA0hxN6ZlfixabDi+vKfJGqFS/AtTIrsGzyYLHV
8ZsNUAEl2FUhigOVpyzVRXZ1Mq8y0+uCaVUArCGKClhkelP5unZ6anZZqZ0j05YTRrnZTujI6B4m
IhTgvDqV9DxuXDTXm4uUWu6pUOjxoLQWbrSvv8+Ly+Ya9Ja5gSYmU9DEO+74rXoTSmaC0o4/ha0/
XMYp1I5Qy11EQzg0m0ievfCXYZaUC9lDIsoCrkknY4OYSMw9SuKOr6ZfpoEmmkO0b9UaEMIH69wm
0MqH5hwk3U4ynk7xRJppNyQq0tktMHzGFc6nWv3yYKXJZpDuYRQce2M64w8QlFizXVUBDIiAE6Bq
Fs2AwJFmSWSL+ltqTDntmmeKuoYyOaJphPKOYpJ5BtdUXrqj78oYGHf5nCGgRkjyRjgOVYM1g2p1
07JrZD6s7bpnK6nIGaS56JkWq6iu6WYxa4SiDSzF8nJN3vCqCDFwmtnhM+peptzNguuW1glll4CA
l/FzdN1zNATDtcVglmvK41UaVpydS+3eUUzwDNfO0yQM1m8VZpfiVvYI53AgvFTnB73lqgXRtFhX
6ki7Pk8coNQbh9WOD58I4GziKVzBRwYfZDUlqykZXMGXA2gX2XF/x88vCgk8zyQlpl5I6gWmUUga
haRZSJqFpFVIWr6nz8XhW4w6Eve94tgbelh+TJ6vLexvONv/AgAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA
nGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVs
c4SPzQrCMBCE74LvEPZu0noQkSa9iNCr1AcIyTYtNj8kUezbG+hFQfCyMLPsN7NN+7IzeWJMk3cc
aloBQae8npzhcOsvuyOQlKXTcvYOOSyYoBXbTXPFWeZylMYpJFIoLnEYcw4nxpIa0cpEfUBXNoOP
VuYio2FBqrs0yPZVdWDxkwHii0k6zSF2ugbSL6Ek/2f7YZgUnr16WHT5RwTLpRcWoIwGMwdKV2ed
NS1dgYmGff0m3gAAAP//AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAu+VIlAUBAAAeAgAAEwAAAAAAAAAAAAAA
AAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCtMD/xwQAAADIBAAALAAAA
AAAAAAAAAAAAADYBAABfcmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQDT1Na3tQEAAEsEAAAfAAAA
AAAAAAAAAAAAACACAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgA
AAAhAJEtaklYBgAADxoAABoAAAAAAAAAAAAAAAAAEgQAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEu
eG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAJxmRkG7AAAAJAEAACoAAAAAAAAAAAAAAAAAogoAAGNsaXBib2Fy
ZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAABQAFAGcBAAClCwAAAAA=
" strokecolor="#ffc000 [3207]" strokeweight="1pt">
<v:stroke joinstyle="miter"/>
</v:line><![endif]--><!--[if !vml]--><span style="height: 61px; left: 0px; margin-left: 204px; margin-top: 149px; mso-ignore: vglayout; position: absolute; width: 125px; z-index: 251659264;"><br /></span><!--[endif]--><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فظننا بأن
الذات هي ما يشار إليه بمصطلحات علم النفس الفرويدي بمفردة </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، بينما يشار إلى النفس بمصطلح </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، ويشار إلى تأثير الشيطان على النفس بمصطلح </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">ID</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، كما في الشكل التوضيحي التالي: </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIwHlJWYVDA3t_-63jee87ezlm1iZkVS7WFOOJXBZ4gs8LKoluQExa2feixkUcIFHv_JPmefZkcSuBsaoXxyaSuOj7XIKDSE7jMSkU_7BXnZ8TQHbBL4QoGMLS66but_kKklUHCy_MKks_vXS-gTobTJGB2iiIHUi7P_W-kDDFsdNiSNzR4bzI7m931HIp/s606/Screenshot_37.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="559" data-original-width="606" height="295" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjIwHlJWYVDA3t_-63jee87ezlm1iZkVS7WFOOJXBZ4gs8LKoluQExa2feixkUcIFHv_JPmefZkcSuBsaoXxyaSuOj7XIKDSE7jMSkU_7BXnZ8TQHbBL4QoGMLS66but_kKklUHCy_MKks_vXS-gTobTJGB2iiIHUi7P_W-kDDFsdNiSNzR4bzI7m931HIp/s320/Screenshot_37.png" width="320" /></a></div><br /><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><br /></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولعل
الفرق الجوهري الذي حاولنا تقديمه للتمييز بين ما يصدر من الذات مقابل ما يصدر من
النفس يتمثل في ظننا بأن <u>الذات تفعل بينما النفس تعمل</u>. وظننا بأن الشيطان
يزين للنفس ما تعمل ولا يتدخل فيما تفعل الذات.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما
افترينا القول بأن الذات هي الوسيط المطلوب منه أن يوازن بين شهوات النفس الفاجرة
التي يحثه عليها الشيطان ويزينها له من جهة وصوت الضمير </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">conscience</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذي تطلقه النفس المتقية التي
تصارع من أجل إحقاق قيم الحق والاستقامة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وحاولنا تقديم مثال تطبيقي لهذا التصور المفترى من عند أنفسنا
بإعادة رسم مشاهد تخيلية سينمائية لما حصل مع موسى في بعض جوانب قصته في صراعه مع
آل فرعون. فظننا بأن هناك ثلاثة قوى تدخلت فيما حصل مع موسى في القصة التي جاء
ذكرها في كتاب الله في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وَلَمَّا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ
آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (28:14)
وَدَخَلَ الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا
رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15) قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ
ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16) قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ
عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ (28:17) فَأَصْبَحَ فِي
الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ
يَسْتَصْرِخُهُ ۚ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ (28:18) فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فظننا
– بناء على فهمنا لما جاء في هذه الآيات الكريمة – بأن القوى الثلاثة التي تدخلت
هي على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن موسى ذاته
هو من أحدث القتل، فكان فعل القتل الذي وقع فيه موسى مدفوعا من الذات</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن موسى يكون
بذلك الفعل قد ظلم نفسه، </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان هناك
تدخلا من الشيطان ليس على نفس موسى، وإنما على نفس الرجل الذي من شيعة موسى. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبناء
على ذلك، ظننا بأن ما قام به موسى يقع في باب الفعل، لأنه صادر عن ذات موسى، بينما
ما جاء من عمل الشيطان يقع في باب العمل، لأنه صادر عن نفس الرجل الذي من شيعة
موسى. السؤال: كيف يكون ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن بأنه لمّا لم يكن موسى مدبرا أمر قتل الرجل الذي من عدوه من ذي
قبل، وأنه لمّا وجد أنه أمام مشهد مفاجئ لم يتحيط له سابقا، ظن على الفور بأن عليه
القيام بواجب نصرة المظلوم. فقد كان موسى يعلم أن بني إسرائيل مستضعفون في الأرض
على يد فرعون وآله. لذا، عندما استنصره الذي من شيعته، ظن موسى أن نصرته تقع في
باب الواجب، فما كان منه أن يتردد أن يقوم بذلك الواجب. فكان ذلك فعلا (وليس عملا)
من قبل موسى. وقد بيّن لنا النص ذلك صراحة في الآيات الكريمة التالية عندما أعيد
ذكر الحادثة في لقاء موسى مع فرعون لاحقا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَفَعَلْتَ
فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (26:19) قَالَ
فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ (26:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
– بالمقابل - لمّا كانت حادثة الاقتتال (نحن نرى) مدبّرة من قبل الذي من هو شيعة
موسى (وليس حدثا عارضا)، ولمّا كان الهدف منها (نحن نظن) إحداث الفتنة بين الطرفين
(بني إسرائيل وآل فرعون)، كانت عملا ساهم الشيطان في إذكاء فتنته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكانت
الغاية من تدبير حادثة الاقتتال من قبل من كان من شيعة موسى تتمثل في أن يستفيد
منها ذلك الرجل شخصيا كما سيستفيد منها من كان يسانده (كما سنرى بعد قليل). فكانت
حادثة الاقتتال (نحن مازلنا نتخيل) عملا مدبرا من شياطين الإنس الذين يبحثون عن
مصالح شخصية ومطامع دنيوية وأخروية، وبتأييد من شياطين الجن، فزيّن لهم الشيطان
(هامان) ما كانوا يعملون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد
حاولنا التلميح - دون التصريح - في الجزء السابق إلى شخصية المستفيدين من تدبير
حادثتي الاقتتال بين الطرفين في اللحظة التي دخل موسى المدينة على حين غفلة من
أهلها. ونحن نكاد نجزم الظن هنا (ربما مخطئين) بأنه كان هناك على الأقل<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>شخصان اثنان كان من مصلحتهم إقصاء موسى عن مسرح
الأحداث (ولو حتى حين)، وهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قارون
(الذي هو أصلا من قوم موسى)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وصاحبه الطامح
في كرسي الحكم، الذي سيصبح الفرعون (الجديد) بعد فترة وجيزة. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما
نكاد نجزم الظن بأن هذان الشخصان (أو هذين الشخصين) كانا يتلقيان المساندة (اللوجستية)
من الشيطان هامان:، فجاء ذكر هذا الثلاثي الخطير مجتمعين في موضعين من كتاب الله
الكريم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَارُونَ
وَفِرْعَوْنَ وَهَامَانَ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مُوسَىٰ بِالْبَيِّنَاتِ
فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَمَا كَانُوا سَابِقِينَ (29:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
أَرْسَلْنَا مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِينٍ (40:23) إِلَىٰ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ (40:24) فَلَمَّا جَاءَهُمْ
بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ
وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ ۚ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ
(40:25) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا في النقاش تاليا: على الرغم أن قارون كان من قوم موسى، إلا أنه
كان من المؤيدين الداعمين لفكرة تقتييل أبناء من آمن مع موسى واستحياء نسائهم،
فكان من الكافرون الذين يكيدون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما هي مصلحة كل واحد من هذه الشخصيات في إقصاء موسى عن مسرح الأحداث (ولو حتى
حين)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: أما قارون، فقد كانت مصلحته تتمثل – برأينا – في إقصاء موسى عن قيادة بني
إسرائيل، وبالتالي الظفر بها من بعده. فعلينا أن لا ننسى بأن هذا الرجل قد كان من
قوم موسى، لكنه لا شك بغى عليهم، كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ
الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ
قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ
(28:76) وَابْتَغِ فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنْسَ
نَصِيبَكَ مِنَ الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا
تَبْغِ الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ (28:77)
قَالَ إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي ۚ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ
اللَّهَ قَدْ أَهْلَكَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ
قُوَّةً وَأَكْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا يُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ
(28:78) فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ
الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ
لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ (28:79) وَقَالَ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ
ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا
الصَّابِرُونَ (28:80) فَخَسَفْنَا بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ
مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ
(28:81) وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ
اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا
أَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ
الْكَافِرُونَ (28:82) تِلْكَ الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا
يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ
لِلْمُتَّقِينَ (28:83) مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ
جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى الَّذِينَ عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا
كَانُوا يَعْمَلُونَ (28:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالحديث
عن قارون في هذه الآيات الكريمات يبين لنا (كما نفهمها طبعا) بأن<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>هذا الرجل قد أُوتي الكنوز العظيمة التي كان
يظن بأنها تؤهله لأن يكون هو قائد بني إسرائيل. فلقد كانت عقيدة بني إسرائيل – على
الدوام- بأن يكون من يبغي الملك عليهم ذا سعة من المال كما كان حديثهم واضحا في حالة
طالوت الذي آتاه الله الملك عليهم، فاحتجوا عليه بأنه لم يؤت سعة من المال:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا
أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ
وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ ... (2:247) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان قارون ذا سعة من المال، فكان يظن أنه الأحق في قيادة بني إسرائيل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا: نحن ندعو القارئ الكريم أن يتخيل – إن شاء- بأن قارون كان
منافسا لموسى في قيادة بني إسرائيل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما
يجد المتدبر للآيات السابقة التي تتحدث عن هذا الرجل بأنه كان من الذين يبغون
فسادا في الأرض، كما جاء صراحة على لسان من كان حوله في فترة ما من الزمن: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَابْتَغِ
فِيمَا آتَاكَ اللَّهُ الدَّارَ الْآخِرَةَ ۖ وَلَا تَنْسَ نَصِيبَكَ مِنَ
الدُّنْيَا ۖ وَأَحْسِنْ كَمَا أَحْسَنَ اللَّهُ إِلَيْكَ ۖ وَلَا تَبْغِ
الْفَسَادَ فِي الْأَرْضِ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْمُفْسِدِينَ (28:77)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
تفقدنا السياق أيضا، لوجدنا بأنه من المجرمين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّمَا أُوتِيتُهُ عَلَىٰ عِلْمٍ عِنْدِي ۚ أَوَلَمْ يَعْلَمْ أَنَّ اللَّهَ
قَدْ أَهْلَكَ مِنْ قَبْلِهِ مِنَ الْقُرُونِ مَنْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُ قُوَّةً
وَأَكْثَرُ جَمْعًا ۚ وَلَا يُسْأَلُ عَنْ ذُنُوبِهِمُ الْمُجْرِمُونَ (28:78)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
ربطنا هذا الأمر بما قاله موسى يوم أن وقع في حادثة قتل الذي هو من عدوه، لوجدنا
موسى يقول بأنه سينأى بنفسه عن المجرمين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ (28:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: يعلم موسى الآن (بعد أن وكز الرجل وقضى عليه) أنه قد ظاهر مجرما، وأنه لن
يكون ظهير للمجرمين بعد اليوم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
تفقدنا السياق ذاته، لوجدنا بأن قارون لم يكن من المنتصرين، وقد تلقى جزاء ما عمل
من سوء، لأنه كان من الذين يريدون علوا في الأرض ويريدون الافساد فيها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَسَفْنَا
بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ
دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ (28:81)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تِلْكَ
الدَّارُ الْآخِرَةُ نَجْعَلُهَا لِلَّذِينَ لَا يُرِيدُونَ عُلُوًّا فِي
الْأَرْضِ وَلَا فَسَادًا ۚ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ (28:83) مَنْ جَاءَ بِالْحَسَنَةِ
فَلَهُ خَيْرٌ مِنْهَا ۖ وَمَنْ جَاءَ بِالسَّيِّئَةِ فَلَا يُجْزَى الَّذِينَ
عَمِلُوا السَّيِّئَاتِ إِلَّا مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (28:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان قارون من قوم موسى، وكان ذا مال، وكان طامعا في قيادة بني إسرائيل،
لكنه كان ممن يبغون الفساد في الأرض، كما كان من المجرمين. ولكن النقطة التي تجلب
الانتباه الآن هو أنه كان قد بغى على قومه (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الأهم في هذا النقاش حول شخصية هذا الرجل هو: كيف كان قارون من قوم موسى
وأنه في ذات الوقت قد بغى عليهم؟ فما هو البغي الذي أوقعه هذا الرجل على قوم موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى:
نحن نظن بأن قارون قد شارك فرعون وهامان في الكيد لموسى (والذين آمنوا معه)، فكان
من الكافرين، ولكن لما كان الله لا يهدي كيد الكافرين، كانت عاقبته أنه لم يكن من
المنتصرين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
أَرْسَلْنَا مُوسَىٰ بِآيَاتِنَا وَسُلْطَانٍ مُبِينٍ (40:23) إِلَىٰ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ (40:24) فَلَمَّا جَاءَهُمْ
بِالْحَقِّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا اقْتُلُوا أَبْنَاءَ الَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ
وَاسْتَحْيُوا نِسَاءَهُمْ ۚ وَمَا كَيْدُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ
(40:25) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال: كيف
كانت تفاصيل الكيد الذي كاده قارون مع فرعون وهامان؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن واحدة من أهم أوجه بغي هذا الرجل على
قوم موسى (بالرغم أنه عرقيا منهم) هو أنه قد خطط بأن لا يخرج بنو إسرائيل من
الاستعباد في أرض مصر. لذا، نحن نتخيل بأن قارون قد تآمر مع شخص آخر حتى لا يخرج
بنو إسرائيل من الاستعباد من أرض مصر. لنطرح بناء على ذلك سؤالين اثنين هما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو ذاك الرجل الذي
تآمر معه قارون على بني إسرائيل؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف تآمر الأثنان على
بني إسرائيل في تلك الحقبة من الزمن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى
(1): نحن نظن أن الشخص الذي تآمر معه قارون ضد بني إسرائيل هو الذي سيُنصب فرعونا
جديدا على عرش مصر بعد موت الفرعون السابق الذي لم يكن له ولد – إنه الفرعون
الجديد الذي سيعود له موسى بالرسالة. وهنا يبرز سؤال جديد هو: ما مصلحة هذا الذي
سينصب فرعونا جديدا في أن يتآمر مع قارون ضد بني إسرائيل في تلك المرحلة من الزمن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى
(2): نحن نظن بأن هذا الذي سيكون فرعونا جديدا له غايتان اثنتان، أولهما غاية
دنيوية تتمثل في الابقاء على عدو خارجي ليوحد آل فرعون من حوله ضدهم (فيبقى على
قانون الدفاع فعالا بحجة الوقوف في وجه العدو الخارجي – أي بني إسرائيل)، ويستخدم
ذلك كذريعة له للوصول إلى كرسي الحكم، والأخرى غاية أخروية تتمثل في أن ي<span style="color: black;">حجز المنّة الإلهية عن موسى، وبالتالي خسران موسى السلطان
الذي بيده، ألا وهي العصا (الذي يعرف هذا الرجل قيمتها وأهميتها في الصراع بين
الطرفين). فمراد القول هو أنه لو أقدم موسى على وكز الرجل الآخر بعصاه كما فعل في
اليوم الأول، لما استحق موسى (نحن نظن) أن يتلقى المنّة الإلهية بأن ينجيه الله من
الغم، ويعيد تلك العصا سيرتها الأولى:<o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
خُذْهَا وَلَا تَخَفْ ۖ سَنُعِيدُهَا سِيرَتَهَا الْأُولَىٰ (20:21) وَاضْمُمْ
يَدَكَ إِلَىٰ جَنَاحِكَ تَخْرُجْ بَيْضَاءَ مِنْ غَيْرِ سُوءٍ آيَةً أُخْرَىٰ
(20:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نحاول تلخيص ما سبق بمشهد سينمائي هو في مخيالنا فقط: يموت الفرعون الأول الذي لم
يكن له ولد يرث العرش من بعده؛ يصبح كرسي حكم أرض مصر شاغرا من بعده؛ ينشغل الملأ من
آل فرعون بالخلاف على ذلك الكرسي؛ يقوم هذا الشخص (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) الذي سيصبح فرعونا جديدا (الذي تحدثنا
مطولا عنه في مقالات سابقة لنا خاصة في الجزء السادس من فقه الزكاة) بعقد لقاء سري
مع قارون الذي هو من قوم موسى، ويتزين ذلك اللقاء بحضور الشيطان هامان معهما. يتناقش
الطرفان (قارون والفرعون الجديد) في المصلحة المشتركة بينهما في رسم الأحداث المستقبلية
بطريقة تخدم أهدافهما غير المعلنة على الملأ؛ تنتهي المشاورات بينهما بوضع تفاصيل
الخطة المحكمة على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن يبعث قارون
لموسى الذي كان خارج المدينة ليعود إلى إليها لقيادة مفاوضات الاصلاح مع آل فرعون
والخروج ببني إسرائيل من الاستعباد والعودة بهم إلى الأرض المقدسة. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يتفق
الطرفان (بمساندة من هامان) على الايقاع بموسى في الفخ؛ فيكون اتفاقهما على نحو أن
يفتعل قارون (الذي هو من شيعة موسى) قتالا مع واحد من أشد المعاديين لبني إسرائيل
لحظة وصول موسى إلى طرف المدينة في واحدة من جنتي قارون (التي سنتحدث عنهما لاحقا
بإذن الله). وبالفعل يصل موسى إلى المكان، ويفتعل قارون ذلك القتال مع من كان عدوا
لموسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ يَقْتَتِلَانِ
هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِنْ
شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ عَلَيْهِ ۖ
قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
ما يلفت الانتباه هنا في هذه الآية الكريمة هو بيان أن الذي قضى عليه موسى كان
عدوا له (أي عدوا لموسى فقط)، ليكون السؤال المحيّر الآن هو: لماذا كان ذلك الرجل
عدو له (أي لموسى) فقط وليس عدو لهما (أي الاثنين موسى والآخر الذي هو من شيعة
موسى)؟ ألم يجد موسى الرجلين يقتتلان معا لحظة دخوله المدينة؟ فكيف يكون (ذلك
الرجل الذي ليس من شيعة موسى) عدوا لموسى فقط (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهَٰذَا
مِنْ عَدُوِّهِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">)
وليس من عدو الاثنين معا (كأن يقول – مثلا - من عدوهما أو عدو لهما)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: سيجد المدقق في النص الأمر العجيب الذي هو على نحو أن الذي سيقتله موسى
بعد قليل كان عدوا له، أي من الذين يعادون موسى </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِنْ
عَدُوِّهِ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">(وليس
من عدوهما). فكيف لم يكن ذلك الرجل (نحن نكرر السؤال ذاته) عدوا لمن كان يقتتل معه
لحظة دخول موسى المدينة؟ فهل فعلا كان ذلك الرجل عدوا لموسى لكنه لم يكن عدوا لمن
هو من شيعة موسى ( وهو من نظن أنه قارون)؟ فكيف يمكن تبرير ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أن ذلك الرجل الذي من آل فرعون كان عدوا فقط لموسى ولم يكن عدوا
لقارون الذي افتعل القتال معه لحظة دخول موسى المدينة، وذلك لأن قارون لم يكن يعاد
آل فرعون أصلا، كما نظن بأنه قد افتعل المشكلة مع شخص كان يعادي موسى شخصيا لكنه
لم يكن يعادي قارون نفسه. وبكلمات أخرى لقد أوقع قارون (بدهائه وبذكاء من يسانده
من شياطين الإنس والجن) شخصا من آل فرعون يعادي بني إسرائيل (خاصة موسى)، لكنه
صاحب مقرب من ذي قبل لقارون الذي كان يساند آل فرعون ضد بني إسرائيل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
مهم جدا: كان الرجل الذي قتله موسى في اليوم الأول عدوا لموسى لكنه لم يكن عدوا
لمن كان يتقاتل معه لحظة دخول موسى المدينة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا
الظن يدلنا (إن صح طبعا) على أن أمر الاقتتال بين الرجلين في تلك اللحظة كان مدبرا
بليل. فلقد استدرج قارون مع من كان يسانده حينئذ (نحن نتخيل) واحدا من أصحابة المقربين
من آل فرعون إلى ذلك المكان الذي سيفتعل فيه القتال لحظة دخول موسى المدينة، وهو
يعلم يقينا أن هذا الرجل الذي من آل فرعون هو من الكارهين لبني إسرائيل بشكل عام
ولموسى بشكل خاص، لكنه لم يكن معاد لقارون شخصيا لأنه كان يعلم أن قارون منحاز كليا
لآل فرعون على حساب قومه (بني إسرائيل). وما أن استدرجه إلى ذلك المكان (ما زلنا
نتخيل) حتى افتعل معه قتالا في تلك اللحظة بحجة النصرة لبني إسرائيل على آل فرعون.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن
أن نتخيل المشهد ذاته من زاوية أخرى، فالاتفاق الذي دبّر بليل كان على نحو حصول
مفاوضات في طرف المدينة بين بني إسرائيل من جهة (يترأسه موسى) وآل فرعون من جهة
أخرى (يترأسه هذا الذي هو عدو لموسى). فجاء الرجل الذي من آل فرعون مبعوثا لهذه
المفاوضات، لكن ما أن حضر إلى المكان حتى وجد صاحبه قارون الذي ما تردد أن يفتعل
معه قتالا لحظة دخول موسى المدينة. فالاختصام بينهما كان لحظيا لأنه كان مدبرا من
ذي قبل. فهذا قارون (نحن ما زلنا نتخيل) ينقلب ظاهريا على الرجل الذي استدرج إلى
المكان لغاية التفاوض؛ فيتهمه قارون – دون سابق إنذار- بأنه معاد لبني اسرائيل
الذين هم قومه (أي قوم قارون)، ويظهر قارون حينها بأنه نصير لقومه (أي بني
إسرائيل) على آل فرعون، ويطلق نداء استغاثة بموسى لأن ينصره على الذي من عدوه (أي
عدو لموسى). وما أن يسمع موسى استغاثة الذي من شيعته على الذي من عدوه حتى سارع
إلى نجدته، ظانا أنه يقوم بواجب مفروض عليه، ألا وهو نصرة المظلوم على الظالم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 1: كان المقتول من آل فرعون على يد موسى عدوا لموسى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 2: لم يكن المقتول من آل فرعون على يد موسى عدوا لمن كان يقتتل معه في تلك
اللحظة (أي قارون). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال
الغريب: لماذا حصل الاقتتال مع هذا الرجل من آل فرعون على وجه التحديد؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى الخطير والمهم جدا في هذا النقاش: نحن نظن بأن هذا المقتول من آل فرعون كان
من أشد المنافسين على السلطة للشخص الذي حاك قارون معه الخطة (وهو الذي سيصبح
الفرعون الجديد). وسنرى لاحقا (إن أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك) كيف استطاع ذلك
المخطط (الطامع في كرسي الحكم) أن يزيح هذا المنافس له عن السلطة على يد موسى،
وبذلك يكون قد اصطاد – كما نقول بالعامية- عصفورين بحجر واحد: فهو يكون قد أشعل
نار العداوة لموسى عند الملأ من آل فرعون (فموسى قد قتل رجلا ذا مكانة في قومه)،
وهو ما جاء الرجل من أقصى المدينة ليحذره منه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
(28:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتآمر
الملأ بموسى في هذه اللحظة كان (نحن نظن) ردة فعل انتقامية ضد موسى لأنه قتل هذا
الذي هو في قومه من الملأ المقربين. فلن يقبل آل فرعون بعد هذه الحادثة التفاوض مع
موسى، وبالتالي نجحت الخطة في الإبقاء على بني إسرائيل في الاستعباد فترة من
الزمن، وهو يكون بذلك قد أزاح أيضا خصما عنيدا له على السلطة من آل فرعون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة: تخيل عزيزي القارئ – إن شئت- أن قارون كان يرسم الخطة مع ذلك الذي سيصبح
الفرعون الجديد (وهو الذي لم يعتلي كرسي الحكم بعد) ليحققوا معا مصالح مشتركة.
فكانت واحدة من مصالح قارون تتمثل في إزاحة موسى عن قيادة بني إسرائيل، وكانت
مصلحة هذا الذي يخطط معه قارون هو إزاحة خصم عنيد له عن قيادة آل فرعون. فخطط
الاثنان لأن يقتل موسى (زعيم بني إسرائيل الفعلي) بعصاه هذا الذي يعاديه من آل
فرعون (الذي هو حتى الساعة الزعيم الأبرز لآل فرعون). وبالتالي تخلو الساحة لقارون
بأن يصبح موسى هدفا لآل فرعون ليأخذوا بثأرهم منه، ولا يقبلوا التفاوض معه، ويصبح
قارون هو المؤهل الآن لقيادة بني إسرائيل من بعد موسى. كما يصبح المكان - في ذات
الوقت- شاغرا لهذا الذي يخطط معه قارون لقيادة آل فرعون، فتخف المنافسة له على
كرسي الحكم، وتصبح طريقه ممهدة إلى اعتلاء الكرسي أكثر سهولة ويسر. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: علينا أن نتخيل حسب فهمنا للقصة أن قتل موسى بعصاه الرجل الذي عدو له من
آل فرعون على النحو التالي: يقتل الزعيم المفترض لبني إسرائيل (وهو موسى) الزعيم
المفترض لآل فرعون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: ما أن قتل زعيم بني إسرائيل الحقيقي زعيم أل فرعون المفترض حتى خلت الساحة
لقارون لقيادة بني إسرائيل كما خلت الساحة لهذا الذي يخطط مع قارون لأن يصبح هو
زعيم آل فرعون. راقب عزيزي القارئ - إن شئت- كيف أصبح قارون بعد هذه الحادثة زعيما
لقومه، وكيف خرج عليهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ
الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ
عَظِيمٍ (28:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف نفهم هذا السياق القرآني على وجه التحديد؟ ولماذا يصور لنا القرآن خروج قارون
على قوم؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن هذا الخروج من قارون على قومه كان مميزا، وذلك
لأنه يبيّن لنا (حسب زعمنا) ما حصل في اليوم الذي أصبح قارون هو الزعيم الفعلي
لبني إسرائيل بعد هروب موسى إلى مدين نتيجة قتله للذي هو عدو له من آل فرعون. فمن
يخرج على قومه (نحن نرى) يكون هو صاحب القول الفصل فيهم لأنه هو زعيمهم. وهذه
العبارة (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
عَلَىٰ قَوْمِهِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">) لا نجدها وردت مرة أخرى في كتاب الله إلا
مع زكريا في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
عَلَىٰ قَوْمِهِ مِنَ الْمِحْرَابِ فَأَوْحَىٰ إِلَيْهِمْ أَنْ سَبِّحُوا بُكْرَةً
وَعَشِيًّا (19:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكما
كان زكريا (نحن نتخيل) سيد بني إسرائيل وزعيمهم في فترة ما من تاريخهم، كان قارون
سيدا لبني إسرائيل في فترة سابقة من تاريخهم، بالرغم من اختلاف الاثنين في العقيدة
والتوجه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
السينمائي: لو أردت تصوير حادثة خروج قارون على قومه في زينته في مشهد سينمائي،
لكانت على نحو يوم مميز في السيرة الذاتية لهذا الرجل (قارون) وفي تاريخ بني
إسرائيل في أرض مصر (عيد شم النسيم)، وهو اليوم الذي نُصِّب فيه قارون زعيما لبني
إسرائيل بعد هروب موسى. فكان (أنا أتخيل) يوما استعراضيا بكل ما في الكلمة من
معنى. فقد حضر بنو إسرائيل ذلك اليوم ليشهدوا تنصيب زعيم جديد لهم، ألا وهو قارون،
فالتم الجمع في مكان فسيح، وعمت الأفراح في يوم بهيج (زي اللي منعرفهم في تاريخنا
الحديث)، وخرج قارون عليهم لابسا الأوسمة الرفيعة، مستعرضا ما عنده من الزينة،
فكانت ردة فعل أكثر الحاضرين الذين يريدون الحياة الدنيا على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ
الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ
عَظِيمٍ (28:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولكن
على الرغم من ردة الفعل هذه لأكثر الحاضرين، ظل هناك بين الجمع من لم ينخدع بتلك
الزينة من الذين أوتوا العلم، فكانت ردة فعلهم على نحو:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ وَيْلَكُمْ ثَوَابُ اللَّهِ خَيْرٌ لِمَنْ آمَنَ
وَعَمِلَ صَالِحًا وَلَا يُلَقَّاهَا إِلَّا الصَّابِرُونَ (28:80)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وظل
هذا الاختلاف قائما بين من يريدون الحياة الدنيا، المنخدعين بزينة قارون من جهة،
والذين أوتوا العلم من جهة أخرى، حتى حُسِم الخلاف بينهم بما حلّ بقارون وبداره من
العذاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَسَفْنَا
بِهِ وَبِدَارِهِ الْأَرْضَ فَمَا كَانَ لَهُ مِنْ فِئَةٍ يَنْصُرُونَهُ مِنْ
دُونِ اللَّهِ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُنْتَصِرِينَ (28:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وفي
تلك اللحظة فقط أدرك الفريق الأول خطأ ما ظنوا، وعادوا إلى رشدهم، قائلين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَصْبَحَ
الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ
يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ
مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ
الْكَافِرُونَ (28:82)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 72pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 2;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن،
لو عدنا إلى مشهد الاقتتال في المدينة في اليوم التالي لدخول موسى المدينة، لنرقب
ما حصل مع موسى في ذلك اليوم (أي بعد أن قتل الذي من عدوه في اليوم الأول)، سنجد
العجب العجاب. فالذي أراد موسى أن يبطش به في اليوم التالي كان <u>عدوا لهما</u>،
أي عدوا للاثنين (عدوا لموسى وعدوا كذلك للذي استصرخ موسى، وهو نفس الرجل الذي
استنصره بالأمس، وهو برأينا المفترى هنا قارون):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي <u>هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا</u> قَالَ يَا
مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ
تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ
مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
لماذا كان هذا الذي من آل فرعون المشترك في الاقتتال في اليوم الثاني عدو لهما
(للاثنين)؟ <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تذكير
بالافتراء السابق الخاص بمن قتله موسى في اليوم الأول: لمّا كان ذاك الذي قتله
موسى في اليوم الأول من آل فرعون، كان لا شك عدوا لموسى، لكنه لم يكن عدوا لقارون،
لأن قارون كان من قوم موسى وقد بغى عليهم لصالح آل فرعون. لذا، لا أتردد أن أظن
(ربما مخطئا) بأن ذاك المقتول كان في سابق الأيام من المقربين لقارون بالرغم من
اختلافهم في العرق. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى اللاحق: أما الرجل الآخر الذي أراد موسى أن يبطش به في اليوم التالي، فقد
كان عدوا لموسى لأنه من آل فرعون، فالعداوة بينهما عرقية، وهو أيضا عدو لقارون
(الذي استصرخ موسى لينصره عليه) ليس عداوة عرقية وإنما عداوة من باب التوجه
والمقصد. ففي حين أن الرجل الذي من شيعة موسى (أي قارون) كان من المفسدين، كان هذا
الرجل الذي من آل فرعون ينشد الإصلاح ولا يبغ الفساد في الأرض، كما جاء على لسانه
عندما حذر موسى من مغبة قتله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا
أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهناك
إذا (نحن نظن) نوعان من العداوة: عداوة عرقية وعداوه في التوجه والعقيدة. فأنت قد
تعاد شخص لمجرد أنه ليس من قومك، فتكون عداوتك معه عداوة عرقية. وأنت قد تعاد شخص
لأنه يختلف معك في التوجه (الايدولوجيا) كالعداوة بين من يحمل فكرا رأسماليا مع من
يحمل فكرا شيوعيا، أو عداوة من يحمل فكرا دينيا مع من يحمل فكرا علمانيا، وهكذا.
لنصل من خلال هذا النقاش إلى الافتراءات التالية: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
1: كان الرجل الذي قتله موسى في اليوم الأول عدوا لموسى عرقيا (لأنه من آل فرعون)
وعدوا لموسى في التوجه، أيديولوجيا (لأنه مفسد)، فكان عدوا لموسى فقط.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
2: لم يكن الرجل الذي قتله موسى في اليوم الأول عدوا لقارون عرقيا، لأنه بالرغم أن
قارون من قوم موسى إلا أنه بغى عليهم لصالح آل فرعون، ولم يكن عدوا لقارون في
التوجه (أيديولوجيا) لأن كلاهما كان مفسدا. فلم يكم عدوا لقارون.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان الرجل الذي قتله موسى في اليوم الأول عدوا لموسى فقط، فجاء النص بصيغة
المفرد على نحو "من عدوه":<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ <u>وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ</u> ۖ
فَاسْتَغَاثَهُ الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ
مُوسَىٰ فَقَضَىٰ عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ
عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
3: كان الرجل الذي نبّه موسى في اليوم الثاني عدوا لموسى عرقيا (لأنه من آل فرعون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
4: كان الرجل الذي نبّه موسى في اليوم الثاني عدوا لقارون في التوجه (أيديولوجيا)،
فهذا يريد الفساد في الأرض وذاك ينشد الإصلاح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان الرجل الرجل الذي نبّه موسى في اليوم الثاني عدوا لقارون في التوجه،
لأنه كان يريد الاصلاح على عكس قارون الذي كان يريد الإفساد<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان الرجل الذي نبه موسى في اليوم الثاني عدوا لموسى (عرقيا) وعدوا لقارون
في التوجه (أيدولوجيا). فكان عدوا للاثنين، فجاء النص بصيغة المثنى (</span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَدُوٌّ
لَهُمَا</span></u><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ <u>عَدُوٌّ لَهُمَا</u> قَالَ يَا
مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ
تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ
مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إعادة
إخراج المشهد السينمائي<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يموت
الفرعون الأكبر، فلا يكون له وريثا للعرش، ينشغل الطامعون بكرسي الحكم في صراع
محتدم على السلطة. يقوم شخص طامح في أن يكون هو الفرعون القادم بتدبير مؤامرة محكمة
جدا مع شخص ثري جدا من بني إسرائيل اسمه قارون، ويساندهما في تلك المؤامرة الشيطان
هامان. تلتقي مصلحة الطرفين في ابعاد موسى عن قيادة بني إسرائيل وفي ابقاء بني
إسرائيل في الاستعباد أطول فترة من الزمن. ويكون من مصلحة الفرعون القادم إزاحة
منافس شديد له على السلطة. فيجتمعان معا (بحضور يزينه هامان) ليخططا معا كيفية
التخلص من موسى الذي من بني إسرائيل ومن هذا الخصم المنافس على السلطة من آل فرعون،
فتكون خطتهما على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن يرسل
قارون لموسى ليعود إلى المدينة وهي في غفلة (أي في فترة الفراغ السياسي)، طالبا من
موسى بأن يكون على رأس الوفد المفاوض لاجراء الصلح بين الطرفين. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن يرسل
المخطط الآخر (الفرعون القادم) لأشد منافسيه على السلطة ليكون على رأس الوفد
المفاوض عن آل فرعون.</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قارون
يرسل لموسى ليترأس وفد بني إسرائيل، وبالتالي يوهم موسى أنه يتقبل بسيادته على بني
إسرائيل</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الفرعون
القادم المخطط مع قارون يرسل لشخص من آل فرعون ليكون على رأس الوفد المفاوض، وبالتالي
يوهمه بأنه يتقبل بسيادته على آل فرعون</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هذان المخططان
(من شياطين الإنس) يعلمان (بمساندة شيطان الجن هامان) بأن موسى سيقتل هذا الذي من
آل فرعون مادام أن بيده العصا. فيتم التخلص من المنافسين لهما على يد غيرهما. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الأحداث
على أرض الواقع<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما
أن يقدم موسى في اليوم الأول ويدخل المدينة حتى يكون في لقاء مع الشخص المعادي
لبني إسرائيل بشكل عام ولموسى بشكل خاص، فكان ذلك الشخص من عدوه. ويقوم قارون الذي
من شيعة موسى بافتعال اقتتال مع هذا الشخص الذي لم يكن قارون نفسه يعاديه، ولم يكن
ذلك الشخص نفسه في عداء مع قارون من ذي قبل، ولكن قارون استخدمه (على الرغم من عدم
وجود العداوة بينهما) كأداة لتنفيذ مخططه الذي حاكه مع ذلك الفرعون القادم
وبمساندة وتزين من الشيطان هامان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالفعل،
يقع موسى في المحظور، ويقتل الرجل عندما وكزه بعصاه. فيكون موسى قد خسر قيادة بني
إسرائيل، ويكون قارون قد أبعد موسى عن قيادة بني إسرائيل فترة من الزمن، ليكون
المنصب شاغرا له في قادم الأيام. ويكون قد نجح في ابقاء بني إسرائيل في الاستعباد
فترة من الزمن، فيكون بذلك قد بغى عليهم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالمقابل،
يكون في إبقاء بني إسرائيل في الاستعباد فترة أطول من الزمن مصلحة للفرعون القادم
الذي سيستخدمهم كعدو خارجي يجمع من حوله كل آل فرعون بعد أن يكون قد تخلص من
المنافس له على الكرسي على يد موسى. فهو سيوحد الجبهة الداخلية (آل فرعون) باشعال
العداوة على الجبهة الخارجية مع بني إسرائيل بشكل عام ومع موسى على وجه التحديد.
وانظر كيف استغل الفرعون الجديد عداوة بني إسرائيل عندما وصل إلى كرسي الحكم في
مصر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي
الْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ ۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءَهُمْ
وَنَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ (7:127) <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في
اليوم التالي، يجهز قارون لقاءً لموسى مع المفاوض الآخر من آل فرعون الذي يريد
الإصلاح ولا يبغي الفساد، ويفتعل معه قتالا كما فعل بالأمس، وعلى الرغم من إدراك
موسى لطبيعة هذا الرجل الذي من شيعته، على أساس أنه غوي مبين، إلا أن الإرادة تتولد
عند موسى بأن يقتل الذي هو عدو لهما، فما يكون من ذلك الرجل إلا أن يحذّر موسى من
مغبّة ما قد يقع فيه من القتل مرة أخرى، وأن ذلك سيجعل موسى جبارا في الأرض، ولن
يعود من المصلحين إن هو فعلا أقدم على قتله كما قتل نفسا بالأمس. وهنا يتراجع موسى
عما كان يريد أن يفعله، فلا يقع في القتل مرة أخرى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
غاية الفرعون القادم (مشاركة مع قارون وبمساندة من هامان) هو أن يعطّل السلطان
الذي بيد موسى، فلا تتفعل من جديد بمنة إلهية أخرى على موسى. ولو فعلا أقدم موسى
على قتل ذلك الرجل في اليوم التالي، لما عاد مؤهلا للمنة الإلهية مرة أخرى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ (20:37) إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا
يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ
فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ
وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39) إِذْ
تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ
فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ
نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ
فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة
القتل التي وقع فيها موسى: نظرة جديدة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نطلب من القارئ الكريم – إن أراد – أن ينظر إلى واقعة القتل التي حصلت مع موسى
عندما دخل المدينة على حين غفلة من أهلها من خلال الافتراءات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن القصة
لم تكن محض صدفة عابرة، ولكنها أحداث مدبرة</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الأشخاص المشتركين في تفاصيل تلك القصة لم يكونوا أشخاصا عاديين، وإنما شخصيات
مهمة ساهمت في رسم أحداث جسام حصلت في مسيرة بني إسرائيل في أرض مصر، </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أنه كان
لتلك القصة انعكاسات كبيرة على تطور الأحداث كلها، كما بينها النص القرآني
بتفاصيلها الدقيقة. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
نحن نظلب من القارئ – إن أراد- أن يحاول إعادة تصوره للقصة بناء على وجهة نظرنا
(ربما المغلوطة في كليتها أو في بعض تفاصيلها) التي نحاول افتراءها، والتي هي على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يموت
الفرعون الأكبر الذي كان يذبح أبناء طائفة من بني إسرائيل ويستحيي نساءهم، ولا
يكون له وريث للعرش، فتصبح المدينة في غفلة، وهنا يشغر كرسي الحكم لمن سيجلس عليه
من بعد الفرعون الأول.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يحتدم
الصراع في آل فرعون على ذلك الكرسي، فيكون هناك طامعين في ذلك الكرسي، ويكون بعضهم
مؤهلا لأن يكون هو الفرعون القادم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يحتدم
الصراع (نحن نتخيل) على كرسي الحكم حينئذ بين اثنين من آل فرعون، أحدهما مفسد
والآخر مصلح. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يكون
هناك شخص ثالث يرقب عن بعد، ويخطط بدهاء منقطع النظير للوصول إلى كرسي الحكم، لكنه
لم يكن ليصل إليه لو أن أحد الرجلين السابقين من آل فرعون ظل منافسا له على السلطة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
على هذا الطامع الطامح (المخطط من بعيد) أن يزيح منافسيه الآخرين عن الساحة، لكن
بطريقة لا ينقصها الدهاء الشيطاني <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
هذا الطامع المخطط من بعيد يتلقى مساندة لوجستية مباشرة من الشيطان هامان</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
هذا الطامع الطامح يخطط مع شخص من بني إسرائيل اسمه قارون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دبر
هذا الطامع المخطط من بعيد الأمر كله بطريقة تفسح له المجال لاعتلاء كرسي الحكم في
أرض مصر<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
من أول ما رسم هذا الطامع أن يجعل قيادة بني إسرائيل في غير القائد الشرعي لهم
(ألا وهو موسى)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وجد
هذا الطامع أن أفضل من يتولى قيادة بني إسرائيل في تلك المرحلة هو الفاسد المفسد
قارون الذي هو من قوم موسى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عقد
هذا الطامع اجتماعاته السرية مع قارون بحضور يزينه هامان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أعد
الطرفان (هذا الطامع في كرسي الحكم مع قارون) الخطة التي تحقق مصالح الطرفين بكل
دقة وإحكام<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
الخطة تنطوي على التوسط في عقد مفاوضات صلح (شكلية في ظاهرها فاشلة في باطنها) بين
بني إسرائيل من جهة وآل فرعون من جهة أخرى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اتفق
الطرفان على المكان الذي ستنعقد فيه مفاوضات الصلح بين الطرفين<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انطوت
الخطة على أن يقوم قارون باستدعاء موسى ليقود المفاوضات عن جانب بني إسرائيل، فأرسل
قارون إلى موسى ليعود إلى المدينة في تلك الفترة التي كانت كلها على حين غفلة من
أهلها<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انطوت
الخطة أن يرسل هذا الطامع في الكرسي - بالمقابل- إلى شخص من آل فرعون، هو الأحق بكرسي
الحكم لتمثيل آل فرعون في تلك المفاوضات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
أرسل قارون لموسى يطلب منه قيادة بني إسرائيل في المفاوضات، ظن موسى أن قارون
يتقبل موسى قائدا فعليا لبني إسرائيل </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
أرسل هذا الطامع المخطط من بعيد للرجل من آل فرعون ليقود المفاوضات، ظن الذي جاء
مفاوضا عن آل فرعون بأن هذا الوسيط (الذي يرتب اجراءات المفاوضات) يتقبل بأن يكون
هذا المفاوض من آل فرعون هو زعيم آل فرعون، صاحب الأحقية في كرسي الحكم. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انطوت
الخطة أن يفتعل قارون نفسه قتالا مع مندوب (أو لنقل ممثل) آل فرعون في اللحظة التي
يدخل موسى فيها المدينة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
هذا الذي يمثل آل فرعون من أشد المقربين لقارون، فلم يكن عدوا لقارون إطلاقا، لكنه
كان عدوا لموسى</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تم
خداع الممثل لآل فرعون بأن يقبل أن تجرى المفاوضات (نحن نتخيل) في المكان الخاص
بقارون، ظانا أنه صديقه الذي لن يخذله. فالتاريخ المشترك القديم بينهما يجعله
يطمئن أن يكون في مكان خاص بصاحبه قارون. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يحضر
مفاوض آل فرعون (صديق قارون القديم)، فيجد المكان قد جهّز لاستقباله بكل حفاوة
وتكريم، لكن</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما
أن دخل موسى المدينة ووصل إلى المكان المحدد بين الطرفين على طرف المدينة حتى افتعل
قارون نفسه قتالا مع هذا الرجل الذي يمثل آل فرعون، فاشتعل الاقتتال بين قارون من
جهة وصاحبه هذا الذي من آل فرعون من جهة أخرى دون سابق إنذار.</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">آظهر
قارون بأنه المدافع المنافح عن حقوق بني إسرائيل في ذلك اللقاء حتى وصل الأمر إلى
افتعال القتال على ذلك الخلاف التاريخي<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكي
يتم السيناريو كما خطط له، ما تردد قارون في أن يطلب النصرة من موسى على هذا الذي
هو عدو لموسى بحجة نصرة المظلوم (بني إسرائيل) على الظالم (آل فرعون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لما
رأى ممثل بني إسرائيل موسى (الذي هو فعلا عدو له) ما كان ليتردد أن يحاول قتل
موسى. فهذه بالنسبة له فرصة تاريخية للتخلص من عدوه الأكبر. فقد كان هذا الرجل
(نحن نتخيل) من أكبر المحرضين ضد موسى في بلاط الفرعون الأول، وهو من أوغر صدر
الفرعون الأول وصدور آل فرعون كلهم ضد موسى من قبل حتى أضطر موسى للخروج من
المدينة بعد موت امرأة فرعون التي كانت تحميه في القصر الفرعوني. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا
يتردد موسى بأن يقتل ذاك الرجل لأن ذلك الرجل لم يكن ليتردد أن يقتل موسى لو
استطاع. فالوقت قد حان لتصفية الحساب القديم بينهما. لم يكن في آل فرعون من هو
أحرص على التخلص من موسى من هذا الرجل الذي كان فعلا يعادي بني إسرائيل كلهم بشكل
عام وموسى بشكل خاص. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
الغلبة لموسى (نحن نرى) لأن موسى كان يملك بيده العصا التي وكزه بها، فقضى عليه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهكذا،
تنجح الخطة في تفصيلاتها لليوم الأول، وذلك بإزاحة منافسين اثنين (شرعيين) على
السلطة. فيصبح لآل فرعون ذنب على موسى، فعلى موسى أن يخرج من المدينة، وما عاد آل
فرعون (الذي قتل موسى رجلهم الأول) يرضون بأن يكون موسى زعيما لبني إسرائيل،
مفاوضا عنهم مادام أنه قد قتلا زعيما كبيرا لهم، فكان جلّ همهم في هذه الأثناء هو
أن يأتمروا بينهم (أي أن يقطعوا الأمر فيما بينهم) بقتل موسى شخصيا، انتقاما منه
على قتل زعيمهم القادم. وهذا ما جاء الرجل الذي يسعى من أقصى المدينة ليحذر موسى
منه، ويطلب منه الخروج من المدينة كلها.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تنتقل
الخطة إلى اليوم التالي: فيبعث المخطط الطامح إلى الرجل الثاني صاحب الأحقية في
قيادة آل فرعون لأن يأتي ليقود المفاوضات مع بني إسرائيل على أساس أنه رجل مصلح. ويكأنه
يظهر صوت التعقل والرشد، فيخاطب هذا الرجل بما تميل له نفسه ألا وهو الإصلاح بين
الطرفين. ويكأني به يقول له (تعال أنقذ الموقف قبل أن يتدهور أكثر، فأنت رجل مصلح
تستطيع رأب الصدع الذي بدأ يتسع بين الطرفين، فمن غيرك يستطيع فعل ذلك؟)، لكن ما
أن يأتي هذا المصلح من آل فرعون – المخدوع بمعسول الكلام من ذلك الشيطان الإنسي - حتى
يفتعل معه قارون – كما خطط لذلك- قتالًا كما افتعله مع الرجل الآخر في البارحة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ينشد
قارون مرة أخرى المساندة من موسى، ويعلم موسى أن صاحبه هذا غوي مبين، لكن تتطور
الأحداث لدرجة أن تتولد عند موسى الإرادة لقتل هذا الرجل أيضا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يتدخل
الرجل المصلح من آل فرعون برفع صوته في وجه موسى ليحذره من مغبة قتله كما قتل نفسا
بالأمس، فيبدو (نحن نتخيل) ويكأنه متوسلا لموسى أن لا يقتله بعد أن أصبح في مرمى
عصا موسى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يتوقف
موسى عن قتل هذا الرجل بعد أن تمكن منه في ذلك الصراع، لأنه لا يريد أن يكون جبارا
في الأرض ويريد أن يكون من المصلحين. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; line-height: 200%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهكذا
تنجح كثير من تفصيلات الخطة في يومها الثاني. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن
صح هذا السيناريو (كما نحاول أن نتخيله)، يكون الطامع في حكم مصر الذي خطط هذه
الأحداث قد أقصى منافسه هذا (المصلح من آل فرعون) عن الكرسي للأسباب التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أولا، لن
يكون هذا المصلح في عيون آل فرعون على قدر المسئولية، لأنه لم يستطع أن يقتل موسى،
فبان لهم بأنه رجل ضعيف، غير جدير بقيادة آل فرعون في هذه الظروف العصيبة، خاصة مع
الثورة المشتعلة مع بني إسرائيل حينئذ. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثانيا،
بان لآل فرعون كذلك بأن هذا الرجل (المصلح) ليس معاد تماما لبني إسرائيل، لأنه
عندما حانت فرصة أن يقتله موسى، تعذر لموسى بفكرة الإصلاح بين الطرفين على الرغم
أن موسى قد قتل رجلهم الأول في اليوم السابق، فآل فرعون سيرون (وسيظنون) أن الرجل
قد جبّ عن نفسه القتل، لكنه ترك الفوقية لبني إسرائيل على آل فرعون. فمادام أن
زعيم بني إسرائيل (موسى) يصول ويجول، ولا يستطيع أحد من زعماء آل فرعون حينئذ أن
يوقفه عند حده، فالكفة في نظر العامة تميل لصالح بني إسرائيل. فإن بقي الأمر على
هذه الشاكلة، فسترتفع معنويات المقاومين من بني إسرائيل على المعتدين من آل فرعون
الذين ستبدأ معنوياتهم بالانخفاض. </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثالثا،
أصبحت الساحة متاحة للبحث عن رجل آخر يقبل التحدي، ويستطيع أن يقارع موسى، حتى لا
تكون الغلبة لبني إسرائيل على آل فرعون. فمن يستطيع أن يرجح كفة آل فرعون بعد هذا
العار الذي لحق بهم بقتل زعيمهم الأول ونجاة زعيمهم الثاني بالتوسل لموسى؟ </span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 10.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 10pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span lang="EN-US" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في هذه
الاثناء أصبحت العيون تشرئب نحو رجل يستطيع مواجه موسى أولا، وإخماد ثورة بني
إسرائيل في أرض مصرثانيا، واثبات فوقية آل فرعون ثالثا، فمن سيكون (يا ترى)؟</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا
ما كانت الخطة المحكمة ستحققه عندما نفذت على أرض الواقع، فكانت النتيجة على هذا
النحو:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي
الْأَرْضِ وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ ۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءَهُمْ
وَنَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ (7:127)</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلاتنا
بمشاهد سينمائية احترافية<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في
هذه الاثناء بدأت الإشارات تأتي من هنا وهناك بأن لا أحد يستطيع فعل ذلك سوى (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)، وهو الذي ما كان يعلم الجمع بأنه المخطط
الذي ما فتئ يرسم كل تلك الأحداث في الخفاء، إنه فرعونهم القادم، ذلك العتل الزنيم
الذي تربى مع موسى وهارون في كنف نبي الله ذي الكفل بعد مقتل أبيه ومصرع أمه على
يد الفرعون السابق الذي لم يكن له ولد (للتفصيل في هذا انظر الجزء السادس من مقالة
فقه الزكاة).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف سيقنع هذا الشخص (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
الجمع من آل فرعون بقدراته الاستثنائية للتصدي لموسى أولا، ولاخماد ثورة بني
إسرائيل ثانيا، واسترجاع فوقية آل فرعون ثالثا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نتخيل بأنه مادام أن الرجل (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قد ضمن أن بني إسرائيل سيصبحون تحت قيادة
قارون، فلن يجد عناء في اخماد ثورتهم، فهو قد اشترى القائد قارون قبل أن يتم
تنصيبه (زي اللي صار أمام ناظرينا في العهد القريب). فالقائد لبني إسرائيل هو
قارون شريطة أن تتم إزاحة موسى عن مشهد الأحداث. لذا، كان آل فرعون يظنون أن هذا
الرجل هو الوحيد القادر على الوقوف بوجه موسى لا بل وقتله. ولو فعل ذلك، فلن يتردد
آل فرعون أن يقبلوا تنصيبه فرعونا جديدا عليهم. فكيف سيتصرف هذا الشيطان من الإنس
(</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لم تكن الفطنة لتنقص هذا الشيطان (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) بأنه لن يستطيع القضاء على موسى لو حصلت
مواجهة فعلية بينهما، فهو يعلم أن العصا بيد موسى، ولا طول له بمقارعة موسى مادام أن
موسى يحمل تلك العصا بيده. لذا، عليه أن يتجنب المواجهة الفعلية مع موسى، لكن عليه
أن يظهر أمام الجميع بأنه هو المنتصر. فكيف سيخطط لذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: ما كان هذا الرجل سيستخدم غير الحيلة (الكيد) التي تنقذه من المواجهة
الفعلية مع موسى، لكنها تظهره بأنه هو المنتصر، فما كان منه (نحن ما زلنا نتخيل) إلا
أن يرسل لموسى مندوبا يثق به موسى تماما، لينصحه بالخروج من أرض مصر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
(28:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة: نحن نتخيل بأن هذا الشيطان من الإنس (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) هو من عمد إلى أن يرسل لموسى شخصا ليحذره
من تآمر الملأ به، وينصحه من الخروج من المدينة كلها. وقد سهل هذا الشيطان (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) طريق الخروج لموسى دون أن يشعر موسى نفسه
أو أحد من حوله من بني إسرائيل بذلك. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما فائدة هذا المكر الشيطاني بالنسبة لهذا الشيطان من الإنس (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: مادام أنه قد أخرج موسى من المدينة، فقد تأجلت إذا المواجهة الفعلية
بينهما حتى حين. وبالتالي ظهر أمام الجميع (خاصة آل فرعون) بأن موسى قد هرب من
المدينة خوفا منه. فهروب قائد بني إسرائيل (موسى) يجعل الكفة الآن تميل لصالح
الطرف الآخر. فلقد روج هذا الشيطان من الإنس (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قدرته الإعلامية الشيطانية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لتنشر بين
الناس حينئذ بأن موسى قد خاف من المواجهة الفعلية معه، فخرج من المدين خائفا
يترقب، ويكأن لسان حاله يقول لهم: لماذا يهرب موسى من المواجهة معي، فليعد موسى
إلى المدينة إن كان يستطيع المواجهة! فظهر بذلك أنه هو المنتصر، الذي لا يستطيع
أحد (حتى موسى نفسه) الوقوف في وجهه. ويكون بذلك قد أقنع آل فرعون بأهليته للتصدي
لموسى، فهو يعلم أن موسى قد خرج من المدينة بسبب الغم الذي أصابه من قتله النفس،
وندم على ذلك، وطلبه الاستغار لذنبه (انظر سلسلة مقالاتنا السابقة عن قصة موسى).
لكن هذا الشيطان الإنسي (</span><span dir="LTR" lang="EN-US" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">XY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
قد استغل الحادثة ليروج بين الناس عن قدراته الهائلة في التصدي لموسى، وبالتالي
أهليته لأن يكون زعيم آل فرعون القادم. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعد
أن روج الرجل لقدراته في الوقوف بوجه موسى (زعيم بني إسرائيل)، لم يتبق أمامه إلا
أن يخمد ثورة بني إسرائيل حينئذ. ويثبت فوقية آل فرعون عليهم، فكيف سيفعل ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: كان أول ما فعل ذلك الرجل هو أن يعمد إلى تنصيب قارون زعيما على بني
إسرائيل بعد خروج موسى خائفا يترقب، فأعد التحضيرات اللازمة للحدث، وهناك خرج
قارون على قومه في زينته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
عَلَىٰ قَوْمِهِ فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ
الدُّنْيَا يَا لَيْتَ لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ
عَظِيمٍ (28:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وما
أن تقبل بنو إسرائيل قارون زعيما لهم (في غياب موسى الذي خرج من المدينة خائفا
يترقب)، حتى أوكلوا لهم أمر التفاوض مع آل فرعون، وهنا أصبحت المهمة معروفة
النتائج:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ
الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ
قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ
(28:76)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف كان بغي قارون على قومه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
هل تذكركم هذه القصة كما افتريناها من عند أنفسنا بأحداث تجري على الساحة في يومنا
هذا؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجواب:
شوية عربان بدهم يقفوا في وجه دهاء علماء بني إسرائيل! <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">صدقوني
إذا ما تدخلت أنا ليجيبوكوا بحوض نعنع. فالله المستعان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قال
تعالى: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَىٰ
فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَاتَّبَعُوا أَمْرَ فِرْعَوْنَ ۖ وَمَا أَمْرُ فِرْعَوْنَ
بِرَشِيدٍ (11:97)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
يبقى السؤال القديم الجديد هو: من هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم:
د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-28489548485743150352023-10-11T21:29:00.006+03:002023-10-11T21:30:46.503+03:00قصة داوود - الجزء الثامن عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود </span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">–</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
الجزء الثامن عشر</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود – الجزء 18</span></b><b><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
أهم ما حاولنا افتراءه في الجزء السابق من هذه المقالة هو ظننا بمرور أي بشر بثلاث
مراحل حتى يحصل على شرف التكليف بالرسالة، ألا وهي مرحلة حصوله على الكتاب أولا ثم
الحكم ثانيا ثم النبوة ثالثا. وحاولنا استنباط ذلك من فهمنا (ربما المغلوط) لما
جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُؤْتِيَهُ اللَّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ
ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِبَادًا لِي مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَٰكِنْ
كُونُوا رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنْتُمْ
تَدْرُسُونَ (3:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وظننا
بأن المرور بهذه المراحل الثلاث بشكل متسلسل هو الضمانة الحقيقية التي تكفل ألا
يقول ذلك البشري للناس كونوا عبادا لي من دون الله، ولكن كونوا ربانيين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد
حاولنا الترويج لافترائنا بأن محمدا ما كان استثناء من النبيين، وبالتالي مرّ بهذه
المراحل الثلاثة التي ظننا أن كلّ واحدة منها فصلتها سورة كاملة في كتاب الله، على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
الحصول على الكتاب، فكان أبرز سمات تلك المرحلة مقارعة عالم الجن (التي تجليها
سورة الجن التي جاء ترتيبها السورة 72 في المصحف) والاستفادة من خدمات الجن، وخاصة
هامان. </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
الحصول على الحكم، فكان أبرز سمات تلك المرحلة هي الإعداد الشخصي للنبي الكريم
(التي تجليها سورة المزمل التي جاء ترتيبها السورة 73)، بتعلم تفصيل الكتاب قرآنا
عربيا غير ذي عوج.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
الحصول على النبوة، فكانت مرحلة التبليغ بالرسالة (التي تجليها سورة المدثر التي
جاء ترتيبها السورة 74)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وسنحاول
في هذا الجزء تفصيلا أكبر لهذه المراحل الثلاثة حسب منهجنا المعهود، وذلك للنظر
بطريقة مختلفة على الأحداث التي كانت في سيرة نبينا المصطفى. لذا، سنتحدث في هذا
الجزء من المقالة عن المرحلة الأولى (مرحلة إيتاء الكتاب)، وسنتحدث في الأجزاء
التي تليها – إن أذن الله لنا الإحاطة بشيء من علمه - عن المرحلتين التاليتين
(الحصول على الحكم ثم النبوة). ونحن نؤكد هنا بأن النقاش التالي ربما يتقاطع مع
بعض تفاصيل الموروث من جهة، وسيخالف - لا محالة - كثيرا منه من جهة أخرى. لذا، نحن
نطلب من الجميع أن لا يأخذ كلامنا هنا من باب المسلمات القطعية، وإنما هي افتراءات
مبنية على تصورات نظن أن الدليل الذي نحاول جلبه في الصفحات التالية يدعمها. (فالله
وحده ندعوه أن يعلمنا ما لم نكن نعلم، وأن يهدينا لأقرب من هذا رشدا. ونعوذ به أن
نفتري عليه الكذب أو أن نقول عليه ما ليس لنا بحق، إنه هو العليم الحكيم).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المرحلة
الأولى: باب إيتاء الكتاب<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن – ابتداء- بأن هناك فرقا جوهريا بين الكتاب من جهة والقرآن والإنجيل والتوراة
من جهة أخرى. وكان أبرز ما افتريناه منذ أمد بعيد فيما يتعلق بالفرق بين الكتاب من
جهة والتوراة والإنجيل والقرآن من جهة أخرى هو صيغة الخطاب في كل واحد منهم. فظننا
أنه في حين أن صيغة الخطاب في التوراة والإنجيل والقرآن قد جاءت باللسان البشري،
كانت صيغة الخطاب في الكتاب بلسان غير بشري. وقد حاولنا الترويج لفكرة أن واحدة من
المهمات الرئيسية لأي نبي رسول أن يقوم بنفسه بتفصيل ما في الكتاب بلسان قومه.
وبذلك عمد موسى (نحن نرى) إلى تفصيل الكتاب، فكانت التوراة (نسخة واحدة)؛ وعمد
حواريو المسيح عيسى إلى تفصيل الكتاب، فكان الإنجيل (أكثر من نسخة)؛ وعمد محمد إلى
تفصيل الكتاب، فكان القرآن (نسخة واحدة). فكان كل رسول يبيّن لقومه بلسانهم ما
آتاه الله في الكتاب. وهذا ما نفهمه (ربما مخطئين) من قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَرْسَلْنَا مِنْ رَسُولٍ إِلَّا بِلِسَانِ قَوْمِهِ لِيُبَيِّنَ لَهُمْ ۖ
فَيُضِلُّ اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ
الْحَكِيمُ (14:4) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتبيان
الرسول لما أُنزل إليه من ربه هو عملية تحويل النص من الصيغة غير البشرية إلى
الصيغة البشرية التي يتحدث بها لسان قوم ذلك الرسول. لذا، نحن نظن بأن الكتاب الذي
يشار إليه في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَٰلِكَ
الْكِتَابُ لَا رَيْبَ ۛ فِيهِ ۛ هُدًى لِلْمُتَّقِينَ (2:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو
الكتاب الذي صيغة الخطاب فيه ليست بلسان القوم الذي بعث فيهم ذلك الرسول. ليكون
السؤال الآن هو: ما أهمية هذا الافتراء في سياق حديثنا عن التواصل مع عالم الجن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نعتقد جازمين بأن واحدة من الفروقات الرئيسية بين الجن من جهة والإنس
من جهة أخرى هي صيغة الخاطب المتاحة لكل طرف منهما. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>فلكل طرف منهما صيغة خطاب يستخدمونها فيما بينهم،
ويستخدمها كل طرف لتنفيذ مراده. ليكون السؤال الآن هو: ما هي صيغة خطاب الجن فيما
بينهم ومع غيرهم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نفتري القول بأن تواجد الجن كان سابقا لتواجد الإنس، مصداقا لقوله
تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنْسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ (51:56)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:26) وَالْجَانَّ
خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ (15:27)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
جلبنا السياق القرآني الذي جاءت فيه هذه الآيات الأخيرة، سنجد قصة خلق آدم، وطلب
الله من الملائكة السجود له، حاضرة مباشرة. فدعنا نقرأ السياق كله لنحاول تجلية
مراد قولنا في هذا الصدد، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:26) وَالْجَانَّ
خَلَقْنَاهُ مِنْ قَبْلُ مِنْ نَارِ السَّمُومِ (15:27) وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ
لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي خَالِقٌ بَشَرًا مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ
(15:28) فَإِذَا سَوَّيْتُهُ وَنَفَخْتُ فِيهِ مِنْ رُوحِي فَقَعُوا لَهُ
سَاجِدِينَ (15:29) فَسَجَدَ الْمَلَائِكَةُ كُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ (15:30) إِلَّا
إِبْلِيسَ أَبَىٰ أَنْ يَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:31) قَالَ يَا إِبْلِيسُ
مَا لَكَ أَلَّا تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:32) قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ
لِبَشَرٍ خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:33) قَالَ
فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ (15:34) وَإِنَّ عَلَيْكَ اللَّعْنَةَ إِلَىٰ
يَوْمِ الدِّينِ (15:35) قَالَ رَبِّ فَأَنْظِرْنِي إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ
(15:36) قَالَ فَإِنَّكَ مِنَ الْمُنْظَرِينَ (15:37) إِلَىٰ يَوْمِ الْوَقْتِ
الْمَعْلُومِ (15:38) قَالَ رَبِّ بِمَا أَغْوَيْتَنِي لَأُزَيِّنَنَّ لَهُمْ فِي
الْأَرْضِ وَلَأُغْوِيَنَّهُمْ أَجْمَعِينَ (15:39) إِلَّا عِبَادَكَ مِنْهُمُ
الْمُخْلَصِينَ (15:40) قَالَ هَٰذَا صِرَاطٌ عَلَيَّ مُسْتَقِيمٌ (15:41) إِنَّ
عِبَادِي لَيْسَ لَكَ عَلَيْهِمْ سُلْطَانٌ إِلَّا مَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ
الْغَاوِينَ (15:42) وَإِنَّ جَهَنَّمَ لَمَوْعِدُهُمْ أَجْمَعِينَ (15:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونحن
نكاد نجزم الظن (ربما مخطئين) بأن الملائكة الذين أُمروا بالسجود لآدم هم طائفة من
الجن. لكن الملفت للانتباه هنا هو أن سجود الملائكة لآدم كان بسبب تفضيل الله لهذا
المخلوق الجديد عليهم، وذلك بتعليمه الأسماء كلّها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَلَّمَ
آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ
أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (2:31) قَالُوا
سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ
الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ (2:32) قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ ۖ
فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ لَكُمْ إِنِّي
أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا
كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ (2:33) وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ
فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ
(2:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
لم يكن الملائكة (كطائفة من الجن) على علم بالأسماء التي علمها الله لآدم يوم أن
أمرهم بالسجود لآدم، ليكون السؤال هنا هو: ماذا كانت صيغة الخطاب التي كانت
الملائكة (كطائفة من الجن) يعلمونها قبل اطلاعهم على العلم الذي علمه الله لآدم؟
وبكلمات أخرى نحن نسأل: كيف كانت صيغة الخطاب التي تلقتها الملائكة بأمر السجود
لآدم؟ هل كانت الجن على علم بصيغة خطاب معينة يتم من خلالها تبادل المعلومة فيما بينهم
(ومع الآخرين)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجواب:
لو دققنا في السياق ذاته، لوجدنا بأن صيغة الخطاب كانت بالكتمان (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَعْلَمُ
مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">)، أي لم
تكن وسيلة منطوقة لفظا. فالقول يمكن أن يجهر به ويمكن أن يكتم، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّهُ
يَعْلَمُ الْجَهْرَ مِنَ الْقَوْلِ وَيَعْلَمُ مَا تَكْتُمُونَ (21:110)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ
تَجْهَرْ بِالْقَوْلِ فَإِنَّهُ يَعْلَمُ السِّرَّ وَأَخْفَى (20:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
مهم جدا: نحن نظن بأنه كما يمكن الجهر بالقول فإنه يمكن كتمانه.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَوْمَئِذٍ
يَوَدُّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَعَصَوُا الرَّسُولَ لَوْ تُسَوَّىٰ بِهِمُ الْأَرْضُ
وَلَا يَكْتُمُونَ اللَّهَ حَدِيثًا (4:42)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما الذي اختلف بين كيفية خطاب الملائكة قبل تعليم آدم الأسماء كلّها وبعد أن أنبأهم
آدم بتلك الأسماء؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى: نحن نظن أنه قد حصل اكتساب صيغة خطاب جديدة غير التي كانت بالكتمان، ألا
وهي الإبداء (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَعْلَمُ
مَا تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">).
فالملائكة الآن تستطيع أن تبدي القول (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا تُبْدُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">)
وتستطيع أن تكتمه كما كانت من ذي قبل (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما الذي اختلف في حالة آدم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى: نحن نظن أنه قد تم في حالة آدم تحويل الصيغة غير اللفظية (التي كانت
الملائكة تعلمها وهي الكتمان) إلى صيغة لفظية (كما أصبح آدم يعلمها وهي الإبداء)،
فتم تحويل الصيغة غير اللفظية إلى أصوات منطوقة. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 1: الجن قبل آدم كانوا يتخاطبون بالكتمان (صيغة غير منطوقة)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 2: الجن بعد آدم كانوا يتخاطبون بالكتمان، وأصبحوا الآن على علم بالصيغة
المنطوقة التي اختص الله بها آدم (الإبداء بالاصوات المنطوقة)، وهي التي أنبأهم
بها آدم في ذلك الموقف الفارق في حياة ذلك العالم المسمى بعالم الجن.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة 3: آدم قبل المعصية كان يستطيع الخطاب بالإبداء (الأصوات المنطوقة). وأصبح
الإنس (ممثلين بآدم) قادرين على النطق:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَرَبِّ
السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ إِنَّهُ لَحَقٌّ مِثْلَ مَا أَنَّكُمْ تَنْطِقُونَ (51:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
علينا التفريق بين النطق بالحق مقابل النطق بغير الحق (عن الهوى): <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
ضَلَّ صَاحِبُكُمْ وَمَا غَوَىٰ (53:2) وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ (53:3) إِنْ
هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ (53:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: النطق لا يكون عن الهوى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولا
شك أن الذي ينطق بالحق (ولا ينطق عن الهوى) يأتيه ذلك من الكتاب مباشرة الذي ينطق
بذاته: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هَٰذَا
كِتَابُنَا يَنْطِقُ عَلَيْكُمْ بِالْحَقِّ ۚ إِنَّا كُنَّا نَسْتَنْسِخُ مَا
كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (45:29)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۖ وَلَدَيْنَا كِتَابٌ يَنْطِقُ بِالْحَقِّ ۚ
وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (23:62)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة:
النطق يكون بالحق<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا
أكثر في السياقات القرآنية الخاصة بالنطق، سنجد أن الجلود مجهّزة لأن تنطق يوم
الحساب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا
لِجُلُودِهِمْ لِمَ شَهِدْتُمْ عَلَيْنَا ۖ قَالُوا أَنْطَقَنَا اللَّهُ الَّذِي
أَنْطَقَ كُلَّ شَيْءٍ وَهُوَ خَلَقَكُمْ أَوَّلَ مَرَّةٍ وَإِلَيْهِ تُرْجَعُونَ
(41:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، سنجد أن
المكذبين غير قادرين على النطق في ذلك اليوم: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَيْلٌ
يَوْمَئِذٍ لِلْمُكَذِّبِينَ (77:34) هَٰذَا يَوْمُ لَا يَنْطِقُونَ (77:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: النطق لا يشوبه الكذب<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف يمكن أن نفهم طريقة تخاطب الملائكة (الجن) بالكتمان، أي بالصيغة غير المنطوقة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: إنها الوسوسة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
رجعنا إلى قصة آدم في الجنة (قبل الهبوط)، سنجد التواصل الأول للشيطان (هامان) مع
آدم وزوجه على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا
وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا
مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ (7:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ
وَمُلْكٍ لَا يَبْلَىٰ (20:120)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
بعد أن أسكن الله آدم وزوجه الجنة، كان الشيطان (هامان) حاضرًا هناك. وكانت طريقة
تواصله مع آدم وزوجه قد تمت بالوسوسة. ليكون السؤال الآن هو: إذا كان الشيطان ما
يزال يستخدم الوسوسة كوسيلة تخاطب، وإذا كانت وسيلة تخاطب آدم وزوجه في الجنة هي
بعلم الأسماء (الصيغة المنطوقة)، فكيف وصلت وسوسة الشيطان لآدم وزوجه؟ لماذا
استقبل آدم وزوجه وسوسة الشيطان؟ فهل كان آدم وزوجه يملكان جهاز استقبال لوسوسة الشيطان
حتى بعد أن علّمه الله الأسماء كلها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نفتري الظن (ربما مخطئين) بأنه على الرغم من أن آدم وزوجه كانا يستخدمان
الطريقة اللفظية فيما بينهما في الجنة، إلا أنهما كانا يستطيعان تلقي وسوسة
الشيطان وذلك لسبب واحد، ألا هو وجود النفس فيهما. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سيجد
المتدبر للنص القرآني بأن الوسوسة ليست حكرا على الشيطان وإنما هي من نصيب النفس
كذلك. فكما الشيطان يوسوس، فإن النفس توسوس كذلك، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ
أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (50:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا: نحن نفتري الظن بأن آلية وسوسة الشيطان هي آلية وسوسة النفس
للإنسان؛ إنها ذلك الحوار الداخلي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Innerconflict</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
الذي يجري بين ذات الإنسان (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
ونفسه (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>). فعندما يختلي الإنسان بنفسه، لا ينفك أن
يحدثها وتحدثه، فيخلق ذلك الحوار الداخلي، ويكأن هناك كينونتان متقابلتان يحاور
بعضهم بعضا. ويكون ما يظهر من سلوكيات لفظية وفعليه من ذلك الإنسان نتيجة حتمية
لما أفضى إليه ذلك الحوار من قرارات يتعلق بما تم التحاور فيه بين ذات الإنسان
ونفسه. لكن يبرز هنا سؤال مهم لابد من طرحه، ألا وهو: ما دور الشيطان فيما يتخذ الإنسان
من قرارات، فتتجسد قولا وعملا على أرض الواقع؟ وكيف يمكن لنا أن نميز بين الوسوسة
التي تأتي من النفس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ
أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (50:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مقابل
الوسوسة التي تأتي من الشيطان:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا
وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا
مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ (7:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ
وَمُلْكٍ لَا يَبْلَىٰ (20:120)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لو تدبرنا السياقات القرآنية بهذا الصدد، سنجد بأن جلّ ما يستطيع الشيطان
عمله هو أن يزين للإنسان</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما يعمل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (6:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ
مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ
عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا
تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ (8:48)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَاللَّهِ
لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ
أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (16:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف يمكن أن نفهم ذلك بطريقة عملية؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن بأن الإنسان مكوّن – ابتداء- من كينونتين اثنتين، هما ذات
الإنسان من جهة ونفسه من جهة أخرى. وهما ما يمكن أن يشار إليهما بالمصلطلحات
الفرودية (نسبة لعالم النفس الشهير سيجموند فرويد) بالـ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> و </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>SUPEREGO </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على
التوالي. لكن يجدر الإشارة إلى أن الأولى (الذات) هي المكون الطبيعي لوجود
الإنسان، لكن الثانية (النفس) هي المكوّن المكتسب لصفاته بعد ولادة الإنسان. وهذه
الأخيرة (النفس) هي بالتالي نتاج التنشئة البئية للإنسان، وفيها يكتسب قيم الخير
والشر (الصح والخطأ) بناء على قيم المجتمع وأعرافه التي تحيط بالشخص بعد ولادته. ولكن
يجدر الإشارة بأن هذه النفس مجهزة ابتداء للفجور وللتقوى، فيمكن إذا تزكية هذه
النفس أو تدسيتها من قبل ذات الإنسان، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَنَفْسٍ
وَمَا سَوَّاهَا (91:7) فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (91:8) قَدْ
أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا (91:9) وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا (91:10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالنفس
مسواة، أي منقسمة مناصفة بالتساوي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">levelling</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بين
الفجور والتقوى. وقد حاولنا في مقالاتنا تحت عنوان "ما هي الأمانة؟" أن
نفصّل بهذا الموضوع، ومن أراد الاستزادة في هذا، يمكنه الرجوع إلى تلك المقالات
وإلى غيرها على المدونة. لكن ما يهمنا الآن في هذا الصدد هو تبسيط الفكرة بهدف
تجلية حقيقة الإنسان بناء على فهمنا (ربما المغلوط) لبعض آيات الكتاب الحكيم الذي
نظن أنها تعالج هذه القضية الوجودية التي أشكلت على علماء البشرية منذ القدم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد، <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يمكن
أن نبدأ النقاش بالافتراء التالي الذي هو - لا شك - من عند أنفسنا: أن الإنسان
يتكون من ذات أولا ونفس ثانيا، وفي حين أن ذاته هي جوهره الطبيعي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">nature</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)، فإن نفسه هي مكتسبه البيئي</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">nurture</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)، والشكل التالي يوضح الفكرة التي في
مخيالنا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><v:shapetype coordsize="21600,21600" filled="f" id="_x0000_t32" o:oned="t" o:spt="32" path="m,l21600,21600e">
<v:path arrowok="t" fillok="f" o:connecttype="none">
<o:lock shapetype="t" v:ext="edit">
</o:lock></v:path></v:shapetype><v:shape id="Straight_x0020_Arrow_x0020_Connector_x0020_2" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF
dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ
gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI
+gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb
mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu
ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y
ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx
jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5
8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj
MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAymMeZysCAABDBQAA
HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykVMtu2zAQvBfoPxC8N5IV22iFyEHh
PHoo2iBuP2BDURIRaimQjCz/fZcS/agPQZNehKW4M5wdLvfqemg166V1ymDBZxcpZxKFKRXWBf/9
6+7TZ86cByxBG5QF30nHr1cfP1xBXlvoGiUYMaDLoeCN912eJE40sgV3YTqJtFcZ24Knpa2T0sKW
mFudZGm6TFpQyFdHqhvwwF6segeVNuJZlmvAHhxRapGf/okatfh/Zsixv7fdpnuwQbn40T9YpsqC
k3MILVnEk7gR02iZnKHqI8FQ2Tbkm6piQ8HniyxdLBec7QqepZdZOrHJwTNB28vLBZ0jaPPLbD5P
465ofr6KFs3tK3gSN4mg4ESYGHDTBWXYr0N4Xm+2r3fjLai68eyrtWbL1gZRCm8syw5ORIK9Eyd8
LvIGBazSqvtGXTj2xPsNORQEeWedv5emZSEouItSDxqno6D/7vwkbg8IhWtkWzJ6kdF1COgKXmnw
FLYdXbfDmjPQNb0a4e2o2BmtyjuldQCPr0CutWU96IKXz7PgBkn7KyscdwOuiUkUTZ5Z84Il5UPe
SChvsWR+11FvIT1CHlS1suRMSzo9RGOmB6X/JZM0aJykRPOd32k5VfwoK+pm6rR0KknY+ikUYccG
p5lA7fcUvlMxGgkQkBWV/UZshAS0rCpqmTfiD6DxfINHfKvQxCsJs+h4C37Y30I15U82TOWTL7Hn
k7PxMWbFcRdm1Ol69QcAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAOFRNx/PBgAA5hsAABoAAABjbGlwYm9h
cmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbOxZzW/cRBS/I/E/jHxvs9/NRt1U2c1uA23aKNkW9Thrz9rTjD3W
zGzSvaH2iISEKIgDlbhxQEClVuJS/ppAERSp/wJvZmyvJ+uQtI2gguaQtZ9/877fm6/LV+7FDB0Q
ISlPel79Ys1DJPF5QJOw590ajy6sekgqnASY8YT0vDmR3pX199+7jNd8RtMJxyIYRyQmCBglcg33
vEipdG1lRfpAxvIiT0kC36ZcxFjBqwhXAoEPQUDMVhq1WmclxjTx1oGj0oyGDP4lSmqCz8SeZkNQ
gmOQfnM6pT4x2GC/rhFyLgdMoAPMeh7wDPjhmNxTHmJYKvjQ82rmz1tZv7yC17JBTJ0wtjRuZP6y
cdmAYL9hZIpwUgitj1rdS5sFfwNgahk3HA4Hw3rBzwCw74OlVpcyz9Zotd7PeZZA9nGZ96DWrrVc
fIl/c0nnbr/fb3czXSxTA7KPrSX8aq3T2mg4eAOy+PYSvtXfGAw6Dt6ALL6zhB9d6nZaLt6AIkaT
/SW0DuholHEvIFPOtirhqwBfrWXwBQqyocguLWLKE3VSrsX4LhcjAGggw4omSM1TMsU+5OQAxxNB
sRaA1wgufbEkXy6RtCwkfUFT1fM+THHilSAvn33/8tkTdHT/6dH9n44ePDi6/6Nl5IzawklYHvXi
28/+fPQx+uPJNy8eflGNl2X8rz988svPn1cDoXwW5j3/8vFvTx8//+rT3797WAHfEHhSho9pTCS6
QQ7RLo/BMOMVV3MyEa82YhxhWh6xkYQSJ1hLqeA/VJGDvjHHLIuOo0efuB68LaB9VAGvzu46Cu9F
YqZoheRrUewAtzlnfS4qvXBNyyq5eTxLwmrhYlbG7WJ8UCV7gBMnvsNZCn0zT0vH8EFEHDV3GE4U
DklCFNLf+D4hFdbdodTx6zb1BZd8qtAdivqYVrpkTCdONi0GbdEY4jKvshni7fhm+zbqc1Zl9SY5
cJFQFZhVKD8mzHHjVTxTOK5iOcYxKzv8OlZRlZJ7c+GXcUOpINIhYRwNAyJl1ZibAuwtBf0aho5V
GfZtNo9dpFB0v4rndcx5GbnJ9wcRjtMq7B5NojL2A7kPKYrRDldV8G3uVoh+hzjg5MRw36bECffp
3eAWDR2VFgmiv8yEjiW0aqcDxzT5u3bMKPRjmwPn146hAT7/+lFFZr2tjXgD5qSqStg61n5Pwh1v
ugMuAvr299xNPEt2CKT58sTzruW+a7nef77lnlTPZ220i94KbVevG+yi2CyR4xNXyFPK2J6aM3Jd
mkWyhHkiGAFRjzM7QVLsmNIIHrO+7uBCgc0YJLj6iKpoL8IpLLDrnmYSyox1KFHKJWzsDLmSt8bD
Il3ZbWFbbxhsP5BYbfPAkpuanO8LCjZmtgnN5jMX1NQMziqseSljCma/jrC6VurM0upGNdPqHGmF
yRDDZdOAWHgTFiAIli3g5Q7sxbVo2JhgRgLtdzv35mExUTjPEMkIBySLkbZ7OUZ1E6Q8V8xJAORO
RYz0Ju8Ur5WkdTXbN5B2liCVxbVOEJdH702ilGfwIkq6bo+VI0vKxckSdNjzuu1G20M+TnveFPa0
8BinEHWp13yYhXAa5Cth0/7UYjZVvohmNzfMLYI6HFNYvy8Z7PSBVEi1iWVkU8N8ylKAJVqS1b/R
BreelwE2019Di+YqJMO/pgX40Q0tmU6Jr8rBLlG07+xr1kr5TBGxFwWHaMJmYhdD+HWqgj0BlXA0
YTqCfoFzNO1t88ltzlnRlU+vDM7SMUsjnLVbXaJ5JVu4qeNCB/NWUg9sq9TdGPfqppiSPydTymn8
PzNFzydwUtAMdAR8OJQVGOl67XlcqIhDF0oj6o8ELBxM74BsgbNY+AxJBSfI5leQA/1ra87yMGUN
Gz61S0MkKMxHKhKE7EBbMtl3CrN6NndZlixjZDKqpK5MrdoTckDYWPfAjp7bPRRBqptukrUBgzue
f+57VkGTUC9yyvXm9JBi7rU18E+vfGwxg1FuHzYLmtz/hYoVs6odb4bnc2/ZEP1hscxq5VUBwkpT
QTcr+9dU4RWnWtuxlixutHPlIIrLFgOxWBClcN6D9D+Y/6jwmb1t0BPqmO9Cb0Vw0aCZQdpAVl+w
Cw+kG6QlTmDhZIk2mTQr69ps6aS9lk/W57zSLeQec7bW7CzxfkVnF4szV5xTi+fp7MzDjq8t7URX
Q2SPlyiQpvlGxgSm6tZpG6doEtZ7Htz8QKDvwRPcHXlAa2haQ9PgCS6EYLFkb3F6XvaQU+C7pRSY
Zk5p5phWTmnllHZOgcVZdl+SUzrQqfQVB1yx6R8P5bcZsILLbj/ypupcza3/BQAA//8DAFBLAwQU
AAYACAAAACEAnGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5n
MS54bWwucmVsc4SPzQrCMBCE74LvEPZu0noQkSa9iNCr1AcIyTYtNj8kUezbG+hFQfCyMLPsN7NN
+7IzeWJMk3ccaloBQae8npzhcOsvuyOQlKXTcvYOOSyYoBXbTXPFWeZylMYpJFIoLnEYcw4nxpIa
0cpEfUBXNoOPVuYio2FBqrs0yPZVdWDxkwHii0k6zSF2ugbSL6Ek/2f7YZgUnr16WHT5RwTLpRcW
oIwGMwdKV2edNS1dgYmGff0m3gAAAP//AwBQSwECLQAUAAYACAAAACEAu+VIlAUBAAAeAgAAEwAA
AAAAAAAAAAAAAAAAAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCtMD/xwQAA
ADIBAAALAAAAAAAAAAAAAAAAADYBAABfcmVscy8ucmVsc1BLAQItABQABgAIAAAAIQDKYx5nKwIA
AEMFAAAfAAAAAAAAAAAAAAAAACACAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1sUEsB
Ai0AFAAGAAgAAAAhAOFRNx/PBgAA5hsAABoAAAAAAAAAAAAAAAAAiAQAAGNsaXBib2FyZC90aGVt
ZS90aGVtZTEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAJxmRkG7AAAAJAEAACoAAAAAAAAAAAAAAAAAjwsA
AGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAABQAFAGcB
AACSDAAAAAA=
" o:spid="_x0000_s1028" strokecolor="black [3200]" style="flip: x; height: 1in; left: 0; margin-left: 355.95pt; margin-top: 1.6pt; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; text-align: left; visibility: visible; width: .55pt; z-index: 251659264;" type="#_x0000_t32">
<v:stroke dashstyle="dash">
</v:stroke></v:shape><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: AR-SA; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><v:shapetype coordsize="21600,21600" filled="f" id="_x0000_t75" o:preferrelative="t" o:spt="75" path="m@4@5l@4@11@9@11@9@5xe" stroked="f">
<v:stroke joinstyle="miter">
<v:formulas>
<v:f eqn="if lineDrawn pixelLineWidth 0">
<v:f eqn="sum @0 1 0">
<v:f eqn="sum 0 0 @1">
<v:f eqn="prod @2 1 2">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="prod @3 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @0 0 1">
<v:f eqn="prod @6 1 2">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelWidth">
<v:f eqn="sum @8 21600 0">
<v:f eqn="prod @7 21600 pixelHeight">
<v:f eqn="sum @10 21600 0">
</v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:f></v:formulas>
<v:path gradientshapeok="t" o:connecttype="rect" o:extrusionok="f">
<o:lock aspectratio="t" v:ext="edit">
</o:lock></v:path></v:stroke></v:shapetype><v:shape id="Diagram_x0020_1" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC2MIQfXAEAANEEAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbLSUy07DMBBF
90j8Q+QtStyyQAg17aKFFQIkygcM9iS16he2U5q/x80DQVWgkegmSmLPPUfWeCazrZLJBp0XRudk
nI1IgpoZLnSZk5flXXpNEh9Ac5BGY05q9GQ2PT+bLGuLPonV2udkFYK9odSzFSrwmbGo40phnIIQ
P11JLbA1lEgvR6MryowOqEMadhlkOllgAZUMye02/m5NHEpPknm7ccfKCVgrBYMQTelG8z1K2hGy
WNns8Sth/UXUIPQgYbfyM6Cre4xH4wTH5AlceAAVNSiTwr4acJxyB+/xoHz/Ms5+Dz1gbYpCMOSG
VSqeSNYl9tp/4AWUDlTEQ4B/YyuZ8TZ4EWMHmkioTRVO4HLfBA+0easEWz+HWuIJjJrcgULMSOP8
CWTmTfBAm67ZjtFRPm07te/QL13SXoLj2CEOCKTN8xjs90HSKXxeliam59JmIE0/AAAA//8DAFBL
AwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9yZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCR
pr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYxjeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6
RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm58IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yx
Nwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwjMfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA
//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEABMHiNZsKAAA1MgAAHAAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kYXRh
MS54bWzUW9tuG9cVfS/QfyD4fsJzm3MxogTnWhhwEqNxghZFUYxJWiLKW2ZoR0aQh770Vwr0qUB/
xvmbrqFIitQth5Fk1TBAUyPyaPbea9/W3vP5l+ezae/duGkni/lJn31G+73xfLgYTeanJ/3vXmVi
+r12Vc9H9XQxH5/034/b/pdf/P53n49OZ89G9ar+ajEaT3s4Zd4+w7WT/tlqtXw2GLTDs/Gsbj9b
LMdz/PbNopnVK/zYnA5GTf0jzp9NB5xSNRhN6tOmnvU3h9S/4YhZPZn3v1jf03L1ol1t3/Zm3d09
H530f8oqS04rSZL3hkgWLXEqBaKjtdl5W4nIf+73Vu+XkHK0GG6Pa74dr3rTxStc785528yfzSbD
ZtEu3qw+Gy5mg8WbN5PhePNf3aw6ocxgWr9fvF0Nvh83q8mwnoZJM5yOX0zaVR+HhXrVnTVd//hD
e9zZ1cAMfng7Gf69Xb2fjgftZLacjlm/90O7OfbiSr83/A0HDxfTRdMO6uFwPF+xv/HulM2xm2v9
3vJsOmqAlf7gQs3t8mWzeQvF189eL0bv11fqZ9N29e36Lrvry+5lPB+9rJv6jy+b3rTuMDaek+++
7Y4arD8x6HCFY9b/L28yJHUxas4qEqoqEmmTI45pQ3TljFI6cMHEzwfWW9/wq5P+X16Nz1d/faLb
9iJEF30glKdEpAuUeMsyycpyT50Rmbod/pZ186qp5y3Ufz5fw9d6SZ3lnIiYLZGKJYLvCAKsiaRT
9s74A6mfxjhVyIZpl4mtqCPSS05sjokk6SRlOniR007KdvL605SSBxldEpqw6CvYUjHiXaLAoVWw
MnfZ5gNjXPjM/SDYdO7T7Pymbkj6Q4flGu7yyz9/+ceH/3Yu1LkOPvYwrhazDJlKRqrAIWeqAjGQ
jSjNZLKRZq31zprXMSvwhSpLRbxymkiZA/GeJ6KUZyxChVLaAzU9DWY9VYkKb4mnmeE2oyHW8kAq
yZNT3ASjEFA2meE6Zj8RKSPPXAlYUFENW2rETuAWEHbaWRcRgTTizyZxrpPeA4TNuzD74T8f/vXh
3w+OWa4d9cp6IqimwCyFNY3JpKqUNDpVWne+ubHmdcxaIYJPkRNjDL7OrSImREEYZZIljihmDrPL
02CWCWFD1Jq4hPwns4VnGrgW48ZVzFDPDd1JeR2zn4iU0lWZeecJoi08k2uPbBIkoajktKAe8edu
zD51rWKdh7dVlARWZSKDRNLXMpAUoq0qnSuVL5P+dTPpynCZBMpVAyVIHxLkh8+qmJP0StEoD/PM
04DRmcCiyhWhSuA2ZbAXLkeFCjCUUtFdBtDrLveJSCmStCFRRgyPyGbQPYxRCaK8NgGxBi7Hdi63
bNAnHQRTXHBtuxg+j+XNSHfK1/UMDUn3itasu7AuqMN8ddKnu78wbl+s+43v66a9+KujSVeTX1TR
+NL+rzcX0dcc1O+3V9wc1ZvBP4L82IVURYl1SRFXqSrq4BAwZankZdX7WtALyX+crM7C2QQtx3h+
XQGHgL9dhOSdldlIwnQWRMaAoqRSmiSrE0P7522+jJe/YryjRXg9Ob3o//bu/8Xr6Un/3Xg+/xod
Krq3nWWfj847y15eWJtaohN4265eTOa5Hq6+Hk9Oz14vmj+d9CVVN/7qzyd9YqXcb3a6mnA6716X
TbuKdXvWe1fjLtr3bVysuk+icuw+sFZj19VtAXRTG6Y0skxihgQp0JCkoImXPhLEgZyTzr7il/30
Q2t0Nh4dqdF9FW80WoodRLXsbIK7i6710lYQGwQl2WdOnTJZx8fDzur8xbvp/s2vgdOM370638PI
baApFTFFEzLXjGiOZCW7OhjFISfO+iTQ6SgR1aN5+BTczRW4033cdsDsWIEb2QBE4CATciLaTETl
gABlnUgE6IuBWYs0ixS5LfcQCXcxs+N1OlxeRuWytm79pYvYtDYOOJKd895unH0THok/WYUAiiqR
KBQH/iJEFB7MAZfcMy9iSI/naQtwg9N6uSfjJvWUQkuje8qWIfL6DGiB8wC0qCXcxhgiA2VTnjbL
6sE9Az1M8jA+eyYqQ1B2gXHyqSImxUgsdwmwCyzkqhRjR4twfPLYB+TdyUMzsLs35BUkDyaFLnZC
z6nMGdxWMgCnVF2Zm5giXMYIki5W2l2yPr+SC45W0PG5QFxF80GavDPcWJgaqAUNlx3qCI9iwks0
iloqh7ZROpfjo0HhiFxwAwZKHTZY5YPpmBCeEG5CrIgTWqLaA4OnTMVF13SVRdSjjXmvXECtz1VK
nlRMomeK3iPUoEJPDlyTA+3K+R5ddXcuKKNL9kLNEbmgHH+bvLebaIAN3n+/N95gwvBgKXiLaLru
BI2YTeCYJZdaGQtDUPDDe1b75g0GO81wTS4XVrSjcbueW/xUWBHh+G+a0bqa7b66fd8FgIcZpWwg
Da3sacJoj/YazLrR4AskN554gXIt8FiB00G94A9ddF8ThWa/1EQZ5J5GE2Uzgx0KCidkl7IXDWK6
47eWP0DBZsSxBmDhcGTLkKy/UzZquBEiZYzDb1ZMYdTbKgal4a2KKaRWDhRTRjrdqJgyLnunmGPj
RmGBvVUMuuBbFVM4mjhQTBnRf6NiKHUYgehIMhJgN3QExcWcI7iGkQYH92MxyrglvB7rWIVM021q
etzwqpXU4INAiwsPTTiLObpAouE6CCmYRf45bLj2w2uhZ+xCTGG59TSaKCPRd85yrOyFqeg22ffD
a+FM5MBZyiYMNzqLwqzFYQ5KaDcUlVGheJRWIhcr7R21tOpm1bc4S2GM2EGkkAC4TU2P6ywIDaxy
mRMuXDe1xxDA+iBIrLBvwo3xzIUDTbysm31/KYwEO2UUMrVPowxNhUSv5IjVHOW5dxJUOgZXTAuj
eK4wTt4bE8AwV5RRKNxOGYWc79MoA52ywyQSyrAZnqEyqlQfwC6Y5DIL0YvqkHG7pzIK6dqtMq7W
JI/rJgL51JmYMYHHdE9mieJdZLxQLA4ojOUtfVBlHNm/oJnuQLWtYh+7f4kUrpE04QYck+SYM8FN
GKFeOqosw8LTYYK9JzIKud8tMtC8fkRleNgfgQF1VxXQzEXHUHd5rJBI60BIqCr5w5b+ijIKhdvF
jP/rbOJSqmzC4kZaz4Qp9hixFYalGlSivsrUxnwnMo7NJoXE8xYZHzdmMCut7rIqo3wTQBFOkV8Z
jRzDWZ7sYZFxBRnHKqOQx94q4+PGDGwD2JRQWGiZOuarYz8EfMU5hr3CHKPgdwbQQuF2blLIiG+V
cbWRe9xsYiTzFNuSRFgXMC/xops4YJiFzTzhvbbBHfZqV5BxrDIK2e+tMj6umwTOlTGIndShxJDW
CGKqLqVo4z3GZd7xw62FeyrjyI7t47oJVczm1A3RrMbWlBGy2wLA6pTFDm1GLSrp4SLDPZVRSKVv
kfFxUytWOHUOFtvTAjlEep3RpSG1Ruw7Vik4Ifmd5XihcLuYUcjOb5XxmDFjTavvc+mvTzeN7I9n
C+zUX+zFYFl8TbZjaf181XvbTK49mHDjgwCbpxsuHgPYPtuAE9vl5fMSCQduHplol/c4ttdcPN3Q
PB9V/d5sMsfzBteOK38CA4JjBQTSbibuWw2s9bV72OOL/wEAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAD0S
jqSOAQAASAQAAB8AAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1spFNRT4MwEH438T80
fXfANt0kY3twzuxFTdQfcGkLNNKCLUP2770CCzhNNNsLuV573333fcdiVauMVMJYmeuIBiOfEqFZ
zqVOIvr2urmaU2JL0ByyXIuI7oWlq+XlxQLCxECRSkYQQdsQIpqWZRF6nmWpUGBHeSE03sW5UVDi
0SQeN/CJyCrzxr5/4ymQmi57qDWUQHZGngCV5exd8DvQFViEzFg4zHQcM3Y+MoS6ejDFS/FsHHP2
WD0bInlEUTkNCiWiXnfRPcOjd1SV9AB1bJR7n8cxqRuUvfs2GKIuCcNkcOtPZhNswPAumPuz+fS6
65I+/VLH0vs/KpFQ2xiDAZnO0o3BQRwpN2pjcpM5njg4TLyWgJWKBIPRh2W9AsOsa9A1HIRn7ABv
aaD9PFGhEdmW2855TJxg/QGwAzH/gUAfJRPrnO2U0GW750gFSvzBbCoLS4kJObIxW44CGtzTJh67
+MM28cTFrI2nTtPGpUY7J8/w7JQ7Z4W+L0JvD/Y4+oeGXX+w+AIAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAh
AKx9k4W6CgAAd1IAAB4AAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvbGF5b3V0MS54bWzsXG1vo0gS/n7S
/QfE941fk0mi9axOk527kbIZacd3uq8Yt23uMLCAE2d//Va/0QVUY8DOJBn5y4yN6erqp6ueemnI
z7/st6HzyNIsiKOZO7oYug6L/HgZROuZ++/555+uXSfLvWjphXHEZu4zy9xfPv79bz8v19vb0HuO
d/kdWzkgJcpu4drM3eR5cjsYZP6Gbb3sIk5YBL+u4nTr5fA1XQ+WqfcE8rfhYDwcXg2WgbdOva2r
hHg9RGy9IHKdXRT8sWNfljN3l0a328BP4yxe5Rd+vB3Eq1XgM/Wfl+Z86uuBXMDgPyzNA98LPwWp
H7L7IMvdj2KBeZCHzHn0wpnrDuSlJcv88hXfy++zXP4Kn538OQGgQi7FSdJg5o4nl8MhHz/goOHb
M2+b3Hm5p0TDp9/iJQvl18SITXJny3/ga4MdkjMsY18rhX8fKd2T9BvLnWQTLlPY2GL6RGlaGtJn
zLj7PH2G9FBt3GIesRUIYX8fmU3cRwbuKdh/6ivgYfNz/nEkLn5N5Xbwq+qzMhKQhiTIu9W4QkQ3
GeNCDRhXyJBXxdzqcoMel4UIMCEtAklQV5skmJXAuEJEp5VcmpVgGUiP2kqk26ANWqwVzk+bOGTa
sZbGfcSIsnNl+XPIuK85u4wBZfFNtLudkt9yIi1acUCYvsw8vhQsZ5HU9QCs4ETeFgjnAf4dqiU9
emlhzcsg1Qjhy164Lpgq0q7sAQ+bq3dB6kqqW6Xxdl6QDbpr5YXhwvP/r+4b3xU8A/KlotnGS5ji
dmCiw+FBUvVd7O+2LBJEfTVIWejlEKKyTZBkrpPeLsIgAVKWU3jL/8Fy9SrFhPKHJGXZ15XaTB+G
5wYX+VWt9sl1IELNXH8jPnAsZ+5TkG8+bQIgUAbRJWWruWD2Jw1ESYIc2FaCs/L8HLj84mZ4Q4oj
FYri49SxjC+UGV1N2ysTQ9YQeonaeRFgRHgTKCtYSVCKgQhRju5nvQHyM7UHErWfhhfDaxo2iLfb
z3GUf/tTbSiQFNrRfH//GAK/xGA77I+d0v3qklx1G1lfo/AZ5BUrwWP0koQKeE1VLUr2qZDDgoRl
EgsBzjxu4mLjP1z3RmDy0koAXaefyd0MedLXAwHATRuA5owKNwDiv3r+BjErbLK3DzLp30kumSAC
9lUU5G/iOMNUrHOQYIWkAFgWKc5qF/kgPYKkkSu3zlnhWRbCL9GTIsKC1CHnTeIsACnauqoKTpXm
JQUhR5CKQKgAXVMoAiB+GLxkOIggmdfrbiDVUO1aiVQXwVqm2YVimDBI2jNDzG4Ds2j/4uKxe5nb
9dLxDIBvnembh5AsZoZgpagZSRi2bKlgMMP54lVYGE4n7fGhZBWYSIvF+JjbKW1JfMwQoy1HpdB2
TGpLAndA1oimIhJETaQFB/h5+l9tDF0XDlZeN4zaDB2Cf23safekJh52zuYSBnNqy0lsy+R6cmDL
4mlUSVMsD0RGOIayj1odaYRWKVfC/GTFYahNfA9WkmRZWCL6qxZMSNoWxSA0ED8iK5KQGDs1PINY
8ebyA7nFJD6UrNN6oGWGN8KKlC+QoNeI5BhnJ72tNsNp96Em/vRM2BrMMrEcg+QbYz/OerqDKVJJ
S1aKWE20XO4X0Dx9ZFHEWxW65WKaD1miPVr2CWRrk4VQ3meQAcu+8ltuGxS5x4YvhAwcplVjwQwR
yRkzieFBzLTTG8BS9jjf62BcrXY+UNXONaR8ouxqW+0Yu831TAnqhsHn+f5+/vs/wmANpak4Nwi1
fddu/H1+X7tR2I9onTWlHDdqMT3USduqI26sqGPhAOy5KfOBuF7TbVWFnbFwBecvuFIvkXjRHy11
8cLfoObVEJV+Sa2/5OIXk7CUWjeqQqLbY4u2I6u0whtt6Q6OqvS5E/9CdI6EBfKaXqjx4D24ztbb
817xQ8FWhRwxyUG/4wFO0lit5THS7edSS2EErZO+XmYmw94DV1u0pqE9mWP/yvW2YlG8g/OvOP0T
3yg8tmL5ltx/pLs8xhNfReXOzvqaDtrCDWXPr3QjYd2Wcn0s6mDZobMLImsGEVTweLoesye5eCzm
AVthrifUNcOEbmvblcXt167K4rEnVJZEJ9vW2l19phzRBxTklEG0hPOjuzg/1KCvNhCrm9Jr0mMt
odekx+6oZVLS/Eh4aRNsHo+R6jMeL5oez1ngi7W9h8ef0Catk5LAfdeJMeLfdeLTQN03G7LHi055
Ek++QFT1gAjWZjnbsVR9mmZaVjDgm1JQObvqfGJjUpVXrWFGum/aQ59zEXNbObAslSo/QBEDAV34
5JcHfvTbu3oh3PSD1U0dOHw1TwWZQkid3yLaln5oDLd22Pp2nnmp9kHgeI1ikZuuNVqT/cnIR2Xv
ZCKw9hKcoem4KTa9wymozjCxLNGTqz2VQp53UcNT+4maUBqWWI1F4rulWhzr+vg9gweY1OMoBR6g
bKt6GsGzNJlq/iiEVD2Rbie/aFPK2QRL9k8Ww6PPRXv74PNowkzMkuQyzHdFOQhWkySce+m7/AHa
Nsr3DGjqguJ8CWk9AIyBH3rkaZDdmS3AnWb8TOViF4Ys/zXyFiFbygBmHrzGN9ZaZ8Ujy6Xkbgyz
9m2dvVByx8kUN9CyTTIvWt6fdNgmm97iVt30Lt8q3AHiqdpCG3/qDNhE3tar7JYytlslKZNeZecG
nTwHe1HiUtzZzFXKV+Dpw6/wPoG1pV5NM8aXVJoxvupqz/0ipUyATUe+lFJcX1wO6S7Sm2rxNyYS
+jTrGHio/Ewi0Bm4VzgBEfBYUoXiRIO7MToZ0ex08qJifK1jyioOw/jpW7AwR09ZsJinXpS5beuL
+pnCO6ovxvpsshTIJvBuSbdA1s+ybfUFbniVyKBHfYFl9agv8PC0MUUeF0d0CIwmWpjo/BPdXyt+
uhdnWOOXBw8wsdcXWJXm+sIOnoU0TB6pkm+oL+qe+GPWFwCrSW7P9UXL+kK4YqnaqKX1E21BZTa0
t4oVSza8BlCvaCbTU0afiUrcTI79jqLPhEw7J98p7bRFH9ju4imxYwkUy+oRffBwYNqGBo2IjMLE
UTRpjD7HJaVvA7zG6IPBa44+dvA6RJ+6J/6Y0QdgPUef+lOPwtdMVlLtbjW6om7yE8ECOv2y/XVE
qaL7kueNgz+m0GafCK8Xw4rsgRaCd18k8tU2y1SfKJTyi2nR4iz22OHPuOCHIZ2Iv7uoSlKnKM8a
Eg+jjEqQ9Xu8h3rwr/ysGQ2tpcU4RXWDALu5Iwlv6Vla9+hV6yo+tXyqljZOdaOzvK2dj/pR5K7V
geQhGNQ8+ilJOVY9dWcLziix4beoh11tLy+CCYLBy/fy4IN8wZtPadIjOqUhX4Ww6UourHjCHleQ
zQlQeyBI4bBYW3aF7qeacORqD4whoUVjDiFMgiYeUKm+4d7ylRbhRzWjI9Mrchr6QS5ymeT4DoaE
xnc80J3qZ1iaHI1cc9nq6cW+J6cjF0naX3PifHa6sjUe4UFHOeprORqRKHEIarkH959qXK1WR28t
7yAXgn3kXAXVk2kSNOQjqHTEp/L1lEp3J8op1XXXcwnTFmt99EwehsMZ+nyvD8Pxq2IiXT14FD7V
xyw99Ek1yeJzfEofcWNFH4uDnl8Bg9fGTJKFH6rWWfG7fAWMLp4IIxA3tipn4W+vffwLAAD//wMA
UEsDBBQABgAIAAAAIQBZy6Sa2wMAAA1RAAAiAAAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL3F1aWNrU3R5
bGUxLnhtbOyc3U7bMBTH7yftHSLfj7SwTagiRXyoEhJCiLEHcB0ntXDsYLtQ3n62k6ZMYqKhhDnh
3LRpmuPU/tnnHP/t9Oh4VfDogSrNpEjQeG+EIiqITJnIE/T7dvbtEEXaYJFiLgVN0BPV6Hj69ctR
mhcTbZ44PadZZAsRemJPJWhhTDmJY00WtMB6T5ZU2G8zqQps7EeVx6nCj7b4gsf7o9HPOGU4V7hA
dSH4DUUUmAkULQW7X9KLNEFLJSYFI0pqmZk9IotYZhkjtH7Dyrhb/4gP4/slI3e+GrFmRcnpGE19
1QwznEYPmCcIxdWplGry9xmCzaU21bf2ODJPpW2iqiAUlYrZFh2NRyNXQuwa7LmBJlTQg3R6hO3p
gipsDbRJkFRmIW2LlAtGZkoK46zxhLN8YW5YHilmyZiFovTaoChlyn5qbtAU2uC5nPNI2PITJGRK
R3X1muu6u3l5kNYNZ1bXqj70Te2rI25sv2HpKkH79jfhiSYqn59xFdn62E5o62hf5+7VNZ6tvzNw
F2aM88bW4XrdtjZxl9Iso8Q09q49XrdvjPz9LZLGvmBCqroM2+Gpq4DvNNyM6x+eVdfXPaBuAN8b
/LHlU3Wg9aeaFhdXlte6OwKvqq+Ey+uBCiD2kSPMrHYcYdi6VED2kch2doouhIFL7EsIc7RccPe5
SPfZDiQcVab0xoTD0ToAWj1JDx2t70CrJ7Sy/KLIrzkmEL2audR7JvTO8TUz3ufH/5pd+dwPmNRT
6jCYzGGQOGGjs4S89SDRbH6rsND75yHm3NtJAZ9NNsryX0Ct02HkxqdXt99R7JsDtUrV7cz5dUFt
7R/HQfrH7aTxl/3jdr61a1m9dcAimHO5NDAt6mBa1BoG1tq4fgTqz2a5aLtx1aTjzmnVak41W+pu
ucnRCjHLg8XBzUr7ZinX0QJltS86uKMFymqfaIGy2hdaJVZni4BVCohfL8Wv59QgjvVxrEE86yM1
iGv9oxamurRLXNtuFhycurQJWuPzoQWtASAZWkQaAJKhhZueIsnyE0JA3Osi9LdWxYkUM8DR1YMY
rXH4fUAwOjp6LqY1DqNO3Kb8QIHssqK6nW1wOe8cfFUwvkpLzlIIHp1tEWntrTyQkB3WLpP0njos
z+QUvFYwXstPPmbSbsx5vIKnt0JJtNZ5L4DxD5OHE1N8wgVUAqPinZhTf2Az23tvZmuddXkWQ9Pf
e5pteRZDE977zGJointPWdjnORZlgOFiuwWMl58J6CmK9O4UYIQy7TAKYAQ0Mw/TSX1C1UrRh9vV
wOLFdrHm/654bP40wP6L4fQPAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAA8CiPBEEAADfQQAAHgAAAGNs
aXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9jb2xvcnMxLnhtbOycXU/bMBSG7yftP0S+H2kZIFYREB+rhITQpLHr
yU2cNMJxMtuF8u9nO5/toKWxuzTF3JQmyrHz5Pj18fFJzy7mCXaeEGVxSjwwPBgABxE/DWISeeDX
w/jLKXAYhySAOCXIAy+IgYvzz5/OgigZ+SlOKbtBoSOsEDYSxzww5TwbuS7zpyiB7CDNEBFnw5Qm
kIuvNHIDCp+F/QS7h4PBiRvEMKIwAYUR2MJEAmMCnBmJ/8zQbeCBGSWjJPZpytKQH/hp4qZhGPuo
+ICUy6aP3VM3vwUX+j4ifPj7EJyrO+Mxx8h5gtgDwM0PBYj5i0d8yO8Yz8+K/x3+kglChSngZDQW
RIeiIWnCVcAaVzD+gtHdBDsEJuIykgZoULQexhhfYyqMOwniUw9QlCHIxVk4UlyROJv3pWytbKG+
NO8Xjsk7LWE+rPpZXZUbQWGIfJ7bKWjw+V1puToyrrpdHfq+eKWCUN54brv8VmCAOI7IvWAx7JLF
MtXueEi36BTFbrgF7t4ndgPEEyK6KKSKQJxNYa4gxwPxp0Z+Q1wKveq7msjRU0p6fS8fTlQlhq9d
6ulujB2J4chiCKPbJPqBoa8zsUgR4THhfdGQtWO+6aJ8XocyeZTC5+0iGUv635DVOOmJdehXVgbG
MbN48kAhYYc3GgHpom6cbCX2KKP397fVXXwfRj8tVrXUrdaMtfZWhzYW34nFWqz7K4YmsJYSMNSR
ANEjlQeoA/JNUxXlAC8t6Q7ftcEBn9e5ESPBgQ8xTmcyoyPTQjWJtT1ZvvX60rYQF1Vy1Wqwf5gh
Y9wm1YDEoDFnl8Osva81YxFdL6oEbeNJQWKw2QDlDTYboDDYbADIIL2e2rhe7LVUwjKu9jHWTsdN
YTMSGDQfR6datRxo6Mp2tyg71bv9QtmpZu4Tyh1ZRKnU0RQGxXb3qpTM1jXA+DqrltPhzU7I6Yeh
vROKu0T7dEW6sd++vROivNe0w+jS91ssomWEKME0dty/rXDD9mvs/z41Bo+mk2IpGVvKSwVeximr
Civry7I8sS6jM06Z00tZyWaM85HVjDzBvVQvOLGCsW3BYCmOAx1h1s8f939uUxA1JcFy9IDieKUx
6C1ED6hYdpyKLcjne7364rci22Zx2HanLt0ebH3dZzy0KAM4+wBVGUH/HqCKWezT6+nTU+LZoqjA
JgLkC03l9FuG8a8G9Qpxi3StRbwZ4hY5Wot4M8QtErMW8bsRizLPada+iE7GjvVLDNuNU0vh61+4
Ejxe6WNm9Q7jql2YHqW/5TAtH6qR0g9ODXCu3bmq5FzYe9gTJzcOX9Thm1OSVXvo7T28ec/9UxGK
nh7mm0v1K5Oh+ZdV5RJ9KY/wViNbB69XAqHWVPlvGoifZTj/CwAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA
Ge5Vx5kFAABdIgAAHwAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kcmF3aW5nMS54bWzsWttu3DYQfS/Q
fxD0zqwu1G2RdaBrECBIjdgB+krrshYqUSopb+wEfehLf6VAnwr0Z5y/6ZDUXu3UawNrpMEuYC9F
DUfDIc/M4WhfvrpuG21RMl53dKabLwxdK2neFTWdz/QP5xnydY0PhBak6Wg5029Krr86+fGHlwXv
pwUjH0FQAx2UT4t5O9Mvh6GfTiY8vyxbwl90fUnhbtWxlgxwyeaTcVDbTCzDcCdFTeaMtPpSCe/v
KGnrnHW8q4YXeddOuqqq83KpRijxd5WQOyoetqMlNdVP5LR4f87KUrXp4jXrz/pTpi7zd4tTptXF
TAdHUdKCR/TJ6tYoCh0T4Z6dsXOlaBTnvdZ2Rdm8AV2f0ygMcOZjZHqZjXASuyhyXA+lgZeaWRhF
QWb8NlpHF/uaI+TWtqxHcTkdMr2uWHvykkzBo9r1TMe2bWOY1o2YHIwj0/J60HK4E+DAN2Aj5HBr
bAu9aw0948Prsms10ZjpZdPUPS/BYDIli7d8UNJLKdHNu6Yusrpp5IXYLWXcMG1BmplO8rykg6mG
N/0lUd2OAR9l2OVV+RMYLaXHLk6G3a7mqt3tIkLddidMQ+5W8Xw5qS3TGqp9nOmWg+HRWk5gc1YN
GaDZ9rBwnM51jTRzgE4+MGnw1mies/mFmBeTGwYgBVouRv+KB296QbgnIfxSTYvf8KQbxHRBrqFy
OaqqzIfRnWKDqYWUreGmgR0rJN+XFWxQWDVL2fOACXKAGFnBYqzGKuc/ZP44ZG3baryx17NLOSEY
JJ/f0WE1vq1pN/pze28M1+bok0rJj1jjygESd7xf4ngDYq7nG1Fq+ijGdoBwGnsowlGC3MzJstTL
IseyDg8xD2PTkRDDhmPY2zAzPSNw4a6A2dg+wmw/mG3Fj2aMHc8XJXagK1B9RO4qqqqA9mTkGq6d
hUGKUWBngFwvsFEQ2wbKoswyQtfPvOTwydFxAj/wvobcwMTYFwliT+QyiOMyQn4lO9JOpEYA/zL0
rzqemgz2C8j3J4P9xh46GYhQuJHqRHO4jrriRnjpAr6BmPE+z2pIo28JH04JAx4IiwLsFjjJZcc+
6dpHJlI4//WKsFLXmjeUS5FBNkzLE1meLXsvNnvpVRt3QE5M4MN9rpogD+mf5qBbEYDxIh5kvheG
0S68GrqqHimQslOuKx/ORM6SiwwJi0yBlWktYW+lRc0CngXaa1oAF5JNxTMaXSvK6pxcnH0CyoYx
sCK5kxp61udCDVh3mg8Kc8GSMsltsxaIVMrdFJU0SlCSPl/fDathV6UtaNgY3EB2lLi4egfHA5Wt
RnZZ0kIswXuYVUPEaaKk6MMZeA/sNoUO7ZeSiTMHMPhRH7hBLvFyXdUa/7xNU5+ExE1NX+cImWPH
ODU9FGSJh3BsGigI7RQBNUhiMwgCx8kOzhE25meZJnaDbZKwGWqwCx9vdN6SzS9Z9sjFj6FGu0O7
H+KdzxBqDNO9J9So3m8y1NiO436roYaJIMVWgYYwlL5Wgca/G2fIdDj58seX32//EScriG/wXyr4
r4B1jx4Y9th49Qg87xew/CiLTNvxUZKlCcJR6iA/TRIUWGEKMSw248w5eMDCtmsbWFIj3/EN290J
WMfiwVOLB8dTzbKW8f3VIyLLwFkWxSj1EwNhFxsIyhMusnCSOA78eWF6eOiu6xFwurHNHegeCxJP
rvsdofv9QjeArBonpoWgLgHV+ghK9hEc/5GH3TBKExyGWXJw6G4cE+6D7uYxYZ9a4vGY8E0eE44V
if9XReIRUNyP4RtBlDlpGiHHxD68GYwiFLqOjdIQJ2Fopallec8Za0zD9S3f2qH4m+VPeIsIpVBV
CjrWJOA93H7l02NN4vHlz++qJnH79+2ft389e03iMYC+N2SN5VT1kwl5Mf7C4+RfAAAA//8DAFBL
AwQUAAYACAAAACEA4VE3H88GAADmGwAAGgAAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1s7FnN
b9xEFL8j8T+MfG+z381G3VTZzW4Dbdoo2Rb1OGvP2tOMPdbMbNK9ofaIhIQoiAOVuHFAQKVW4lL+
mkARFKn/Am9mbK8n65C0jaCC5pC1n3/zvt+br8tX7sUMHRAhKU96Xv1izUMk8XlAk7Dn3RqPLqx6
SCqcBJjxhPS8OZHelfX337uM13xG0wnHIhhHJCYIGCVyDfe8SKl0bWVF+kDG8iJPSQLfplzEWMGr
CFcCgQ9BQMxWGrVaZyXGNPHWgaPSjIYM/iVKaoLPxJ5mQ1CCY5B+czqlPjHYYL+uEXIuB0ygA8x6
HvAM+OGY3FMeYlgq+NDzaubPW1m/vILXskFMnTC2NG5k/rJx2YBgv2FkinBSCK2PWt1LmwV/A2Bq
GTccDgfDesHPALDvg6VWlzLP1mi13s95lkD2cZn3oNautVx8iX9zSeduv99vdzNdLFMDso+tJfxq
rdPaaDh4A7L49hK+1d8YDDoO3oAsvrOEH13qdlou3oAiRpP9JbQO6GiUcS8gU862KuGrAF+tZfAF
CrKhyC4tYsoTdVKuxfguFyMAaCDDiiZIzVMyxT7k5ADHE0GxFoDXCC59sSRfLpG0LCR9QVPV8z5M
ceKVIC+fff/y2RN0dP/p0f2fjh48OLr/o2XkjNrCSVge9eLbz/589DH648k3Lx5+UY2XZfyvP3zy
y8+fVwOhfBbmPf/y8W9PHz//6tPfv3tYAd8QeFKGj2lMJLpBDtEuj8Ew4xVXczIRrzZiHGFaHrGR
hBInWEup4D9UkYO+Mccsi46jR5+4HrwtoH1UAa/O7joK70VipmiF5GtR7AC3OWd9Liq9cE3LKrl5
PEvCauFiVsbtYnxQJXuAEye+w1kKfTNPS8fwQUQcNXcYThQOSUIU0t/4PiEV1t2h1PHrNvUFl3yq
0B2K+phWumRMJ042LQZt0RjiMq+yGeLt+Gb7NupzVmX1JjlwkVAVmFUoPybMceNVPFM4rmI5xjEr
O/w6VlGVkntz4ZdxQ6kg0iFhHA0DImXVmJsC7C0F/RqGjlUZ9m02j12kUHS/iud1zHkZucn3BxGO
0yrsHk2iMvYDuQ8pitEOV1Xwbe5WiH6HOODkxHDfpsQJ9+nd4BYNHZUWCaK/zISOJbRqpwPHNPm7
dswo9GObA+fXjqEBPv/6UUVmva2NeAPmpKpK2DrWfk/CHW+6Ay4C+vb33E08S3YIpPnyxPOu5b5r
ud5/vuWeVM9nbbSL3gptV68b7KLYLJHjE1fIU8rYnpozcl2aRbKEeSIYAVGPMztBUuyY0gges77u
4EKBzRgkuPqIqmgvwikssOueZhLKjHUoUcolbOwMuZK3xsMiXdltYVtvGGw/kFht88CSm5qc7wsK
Nma2Cc3mMxfU1AzOKqx5KWMKZr+OsLpW6szS6kY10+ocaYXJEMNl04BYeBMWIAiWLeDlDuzFtWjY
mGBGAu13O/fmYTFROM8QyQgHJIuRtns5RnUTpDxXzEkA5E5FjPQm7xSvlaR1Nds3kHaWIJXFtU4Q
l0fvTaKUZ/AiSrpuj5UjS8rFyRJ02PO67UbbQz5Oe94U9rTwGKcQdanXfJiFcBrkK2HT/tRiNlW+
iGY3N8wtgjocU1i/Lxns9IFUSLWJZWRTw3zKUoAlWpLVv9EGt56XATbTX0OL5iokw7+mBfjRDS2Z
TomvysEuUbTv7GvWSvlMEbEXBYdowmZiF0P4daqCPQGVcDRhOoJ+gXM07W3zyW3OWdGVT68MztIx
SyOctVtdonklW7ip40IH81ZSD2yr1N0Y9+qmmJI/J1PKafw/M0XPJ3BS0Ax0BHw4lBUY6XrteVyo
iEMXSiPqjwQsHEzvgGyBs1j4DEkFJ8jmV5AD/WtrzvIwZQ0bPrVLQyQozEcqEoTsQFsy2XcKs3o2
d1mWLGNkMqqkrkyt2hNyQNhY98COnts9FEGqm26StQGDO55/7ntWQZNQL3LK9eb0kGLutTXwT698
bDGDUW4fNgua3P+FihWzqh1vhudzb9kQ/WGxzGrlVQHCSlNBNyv711ThFada27GWLG60c+UgissW
A7FYEKVw3oP0P5j/qPCZvW3QE+qY70JvRXDRoJlB2kBWX7ALD6QbpCVOYOFkiTaZNCvr2mzppL2W
T9bnvNIt5B5zttbsLPF+RWcXizNXnFOL5+nszMOOry3tRFdDZI+XKJCm+UbGBKbq1mkbp2gS1nse
3PxAoO/BE9wdeUBraFpD0+AJLoRgsWRvcXpe9pBT4LulFJhmTmnmmFZOaeWUdk6BxVl2X5JTOtCp
9BUHXLHpHw/ltxmwgstuP/Km6lzNrf8FAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQA5Pf7PMAEAAPwDAAAq
AAAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxztJNRS8MwFIXfBf9D
ybtNO3WKLN2DRRj4os4fcEnTNqzJrUmq9t8bOzYspNUH9xJIDjn3Izlntf5UTfQujJWoGUnjhERC
cyykrhh53T5c3JLIOtAFNKgFI72wZJ2dn62eRQPOX7K1bG3kXbRlpHauvaPU8loosDG2QnulRKPA
+a2paAt8B5WgiyRZUvPTg2Qjz2hTMGI2xSWJtn3rJ//ujWUpuciRd0poFxhBCwmVAfXUSb57cX0j
vDmYSjhG4vigWvp21NPY8xMaRlucAO0ReuxcGKsZtFmk9ARIOTgIAxVemcVZ/ieO86Eaf9hwQod1
FuN6AkNJbtBi6WKOiu7j8x2bm3EyD8HIDXz4Xky8xV6c5bia4Aj05M9ZvscGjQ0z8UE7ItFRZ7Mv
AAAA//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC2MIQfXAEAANEEAAATAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAABbQ29u
dGVudF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAAMgEAAAsAAAAAAAAAAAAAAAAA
jQEAAF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAATB4jWbCgAANTIAABwAAAAAAAAAAAAAAAAA
dwIAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kYXRhMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAPRKOpI4BAABI
BAAAHwAAAAAAAAAAAAAAAABMDQAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL2RyYXdpbmcxLnhtbFBLAQIt
ABQABgAIAAAAIQCsfZOFugoAAHdSAAAeAAAAAAAAAAAAAAAAABcPAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3Jh
bXMvbGF5b3V0MS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAWcukmtsDAAANUQAAIgAAAAAAAAAAAAAAAAAN
GgAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL3F1aWNrU3R5bGUxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQADwKI8
EQQAAN9BAAAeAAAAAAAAAAAAAAAAACgeAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvY29sb3JzMS54bWxQ
SwECLQAUAAYACAAAACEAGe5Vx5kFAABdIgAAHwAAAAAAAAAAAAAAAAB1IgAAY2xpcGJvYXJkL2Rp
YWdyYW1zL2RyYXdpbmcxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQDhUTcfzwYAAOYbAAAaAAAAAAAAAAAA
AAAAAEsoAABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQA5Pf7PMAEA
APwDAAAqAAAAAAAAAAAAAAAAAFIvAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvX3JlbHMvZHJhd2luZzEu
eG1sLnJlbHNQSwUGAAAAAAoACgDmAgAAyjAAAAAA
" o:spid="_x0000_i1027" style="height: 144.75pt; visibility: visible; width: 150pt;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata cropleft="-26755f" cropright="-32456f" o:title="" src="file:///C:/Users/MSi/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image001.png">
<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit">
</o:lock></v:imagedata></v:shape></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن
هذه النفس - كما أسلفنا- مسواة بالإنقسام المتطابق بين الفجور والتقوى، فيصبح
الشكل على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><v:line from="213.6pt,2.2pt" id="Straight_x0020_Connector_x0020_4" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF
dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ
gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI
+gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb
mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu
ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y
ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx
jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5
8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj
MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAIGyJ97gBAABMBAAA
HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykU8tu2zAQvBfoPxC8N5JsJw2EyDm4
bXoo2qBuP2BBkRJRcimQrCr/fZd62IZRpEhyW2p3ZmeG4t39YA3rpQ/aYcWLq5wzicLVGpuK//zx
6d0tZyEC1mAcyoofZOD327dv7qBsPHStFowYMJRQ8TbGrsyyIFppIVy5TiL1lPMWIh19k9Ue/hCz
Ndkqz28yCxr59kT1ASKw316/gMo48UvWO8AeAlEaUZ5/mTUa8XpmKLF/8N2+e/RJufjaP3qm64pT
cgiWIuLZ3JjH6JhdoJoTwaC8TfNOKTZUfPW+WOW315wdUr3Oryc2OUQmqF2s12tqCuoWN5tNXsx9
0X57Ei/aj08ykMBJCBVn4sSA+y6pw36XykvPm8XzPnrQTRvZziFKEZ1nm2MOM3TJ4YwpzIxpN1NG
d5/J1/hHvCaOoxkoOx/ig3SWpaLiRqMc6aH/EuIkaBkZb2kRFOLByGTc4Hep6H5T9iNy/LvlznjW
g6k4CCExFskrrR2nE0xpY47A/P/AeT5BpVIU4HPAR8S42eEJbDU6/6/tcVgkq2l+cj+5JiPzxWcX
72icmt99eqzn5+1fAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA4VE3H88GAADmGwAAGgAAAGNsaXBib2Fy
ZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1s7FnNb9xEFL8j8T+MfG+z381G3VTZzW4Dbdoo2Rb1OGvP2tOMPdbM
bNK9ofaIhIQoiAOVuHFAQKVW4lL+mkARFKn/Am9mbK8n65C0jaCC5pC1n3/zvt+br8tX7sUMHRAh
KU96Xv1izUMk8XlAk7Dn3RqPLqx6SCqcBJjxhPS8OZHelfX337uM13xG0wnHIhhHJCYIGCVyDfe8
SKl0bWVF+kDG8iJPSQLfplzEWMGrCFcCgQ9BQMxWGrVaZyXGNPHWgaPSjIYM/iVKaoLPxJ5mQ1CC
Y5B+czqlPjHYYL+uEXIuB0ygA8x6HvAM+OGY3FMeYlgq+NDzaubPW1m/vILXskFMnTC2NG5k/rJx
2YBgv2FkinBSCK2PWt1LmwV/A2BqGTccDgfDesHPALDvg6VWlzLP1mi13s95lkD2cZn3oNautVx8
iX9zSeduv99vdzNdLFMDso+tJfxqrdPaaDh4A7L49hK+1d8YDDoO3oAsvrOEH13qdlou3oAiRpP9
JbQO6GiUcS8gU862KuGrAF+tZfAFCrKhyC4tYsoTdVKuxfguFyMAaCDDiiZIzVMyxT7k5ADHE0Gx
FoDXCC59sSRfLpG0LCR9QVPV8z5MceKVIC+fff/y2RN0dP/p0f2fjh48OLr/o2XkjNrCSVge9eLb
z/589DH648k3Lx5+UY2XZfyvP3zyy8+fVwOhfBbmPf/y8W9PHz//6tPfv3tYAd8QeFKGj2lMJLpB
DtEuj8Ew4xVXczIRrzZiHGFaHrGRhBInWEup4D9UkYO+Mccsi46jR5+4HrwtoH1UAa/O7joK70Vi
pmiF5GtR7AC3OWd9Liq9cE3LKrl5PEvCauFiVsbtYnxQJXuAEye+w1kKfTNPS8fwQUQcNXcYThQO
SUIU0t/4PiEV1t2h1PHrNvUFl3yq0B2K+phWumRMJ042LQZt0RjiMq+yGeLt+Gb7NupzVmX1Jjlw
kVAVmFUoPybMceNVPFM4rmI5xjErO/w6VlGVkntz4ZdxQ6kg0iFhHA0DImXVmJsC7C0F/RqGjlUZ
9m02j12kUHS/iud1zHkZucn3BxGO0yrsHk2iMvYDuQ8pitEOV1Xwbe5WiH6HOODkxHDfpsQJ9+nd
4BYNHZUWCaK/zISOJbRqpwPHNPm7dswo9GObA+fXjqEBPv/6UUVmva2NeAPmpKpK2DrWfk/CHW+6
Ay4C+vb33E08S3YIpPnyxPOu5b5rud5/vuWeVM9nbbSL3gptV68b7KLYLJHjE1fIU8rYnpozcl2a
RbKEeSIYAVGPMztBUuyY0gges77u4EKBzRgkuPqIqmgvwikssOueZhLKjHUoUcolbOwMuZK3xsMi
XdltYVtvGGw/kFht88CSm5qc7wsKNma2Cc3mMxfU1AzOKqx5KWMKZr+OsLpW6szS6kY10+ocaYXJ
EMNl04BYeBMWIAiWLeDlDuzFtWjYmGBGAu13O/fmYTFROM8QyQgHJIuRtns5RnUTpDxXzEkA5E5F
jPQm7xSvlaR1Nds3kHaWIJXFtU4Ql0fvTaKUZ/AiSrpuj5UjS8rFyRJ02PO67UbbQz5Oe94U9rTw
GKcQdanXfJiFcBrkK2HT/tRiNlW+iGY3N8wtgjocU1i/Lxns9IFUSLWJZWRTw3zKUoAlWpLVv9EG
t56XATbTX0OL5iokw7+mBfjRDS2ZTomvysEuUbTv7GvWSvlMEbEXBYdowmZiF0P4daqCPQGVcDRh
OoJ+gXM07W3zyW3OWdGVT68MztIxSyOctVtdonklW7ip40IH81ZSD2yr1N0Y9+qmmJI/J1PKafw/
M0XPJ3BS0Ax0BHw4lBUY6XrteVyoiEMXSiPqjwQsHEzvgGyBs1j4DEkFJ8jmV5AD/WtrzvIwZQ0b
PrVLQyQozEcqEoTsQFsy2XcKs3o2d1mWLGNkMqqkrkyt2hNyQNhY98COnts9FEGqm26StQGDO55/
7ntWQZNQL3LK9eb0kGLutTXwT698bDGDUW4fNgua3P+FihWzqh1vhudzb9kQ/WGxzGrlVQHCSlNB
Nyv711ThFada27GWLG60c+UgissWA7FYEKVw3oP0P5j/qPCZvW3QE+qY70JvRXDRoJlB2kBWX7AL
D6QbpCVOYOFkiTaZNCvr2mzppL2WT9bnvNIt5B5zttbsLPF+RWcXizNXnFOL5+nszMOOry3tRFdD
ZI+XKJCm+UbGBKbq1mkbp2gS1nse3PxAoO/BE9wdeUBraFpD0+AJLoRgsWRvcXpe9pBT4LulFJhm
TmnmmFZOaeWUdk6BxVl2X5JTOtCp9BUHXLHpHw/ltxmwgstuP/Km6lzNrf8FAAD//wMAUEsDBBQA
BgAIAAAAIQCcZkZBuwAAACQBAAAqAAAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcx
LnhtbC5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7SehCRJr2I0KvUBwjJNi02PyRR7Nsb6EVB8LIws+w3s037
sjN5YkyTdxxqWgFBp7yenOFw6y+7I5CUpdNy9g45LJigFdtNc8VZ5nKUxikkUigucRhzDifGkhrR
ykR9QFc2g49W5iKjYUGquzTI9lV1YPGTAeKLSTrNIXa6BtIvoST/Z/thmBSevXpYdPlHBMulFxag
jAYzB0pXZ501LV2BiYZ9/SbeAAAA//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAA
AAAAAAAAAAAAAAAAAABbQ29udGVudF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAA
MgEAAAsAAAAAAAAAAAAAAAAANgEAAF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhACBsife4AQAA
TAQAAB8AAAAAAAAAAAAAAAAAIAIAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWxQSwEC
LQAUAAYACAAAACEA4VE3H88GAADmGwAAGgAAAAAAAAAAAAAAAAAVBAAAY2xpcGJvYXJkL3RoZW1l
L3RoZW1lMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAnGZGQbsAAAAkAQAAKgAAAAAAAAAAAAAAAAAcCwAA
Y2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5yZWxzUEsFBgAAAAAFAAUAZwEA
AB8MAAAAAA==
" o:spid="_x0000_s1027" strokecolor="#4579b8 [3044]" style="flip: x; left: 0; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; text-align: left; visibility: visible; z-index: 251660288;" to="214.65pt,131.7pt"><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: AR-SA; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><v:shape id="Diagram_x0020_3" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC2MIQfXAEAANEEAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbLSUy07DMBBF
90j8Q+QtStyyQAg17aKFFQIkygcM9iS16he2U5q/x80DQVWgkegmSmLPPUfWeCazrZLJBp0XRudk
nI1IgpoZLnSZk5flXXpNEh9Ac5BGY05q9GQ2PT+bLGuLPonV2udkFYK9odSzFSrwmbGo40phnIIQ
P11JLbA1lEgvR6MryowOqEMadhlkOllgAZUMye02/m5NHEpPknm7ccfKCVgrBYMQTelG8z1K2hGy
WNns8Sth/UXUIPQgYbfyM6Cre4xH4wTH5AlceAAVNSiTwr4acJxyB+/xoHz/Ms5+Dz1gbYpCMOSG
VSqeSNYl9tp/4AWUDlTEQ4B/YyuZ8TZ4EWMHmkioTRVO4HLfBA+0easEWz+HWuIJjJrcgULMSOP8
CWTmTfBAm67ZjtFRPm07te/QL13SXoLj2CEOCKTN8xjs90HSKXxeliam59JmIE0/AAAA//8DAFBL
AwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9yZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCR
pr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYxjeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6
RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm58IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yx
Nwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwjMfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA
//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAqc44euELAAD+OgAAHAAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kYXRh
MS54bWzUW8mOW8cV3QfIPxDcl1nzqxLcNmoMBCi2EMtGgiAIKJKSiHBoP1JyC4YXziJwviSAkUWC
/Iz0NznFJtlkTy6qJ0sLiXrdXV333nPHc9+nn59MJ503o3Yxns+OuuwT2u2MZoP5cDx7edT9+lkm
pttZLPuzYX8yn42Oum9Hi+7nn/32N58OX04fDfvL/u/nw9Gkg1Nmi0d4dtR9tVweP+r1FoNXo2l/
8cn8eDTDV1/M22l/if+2L3vDtv8dzp9OepxS3RuO+y/b/rS7PqT/AUdM++NZ97PVnY6XTxbLzcfO
tNzu8fCo+z1nTUyJSpK4c0QKqYg10RPWJMOo8JLn/EO3s3x7DCmH88HmuPar0bIzmT/D83LO63b2
aDoetPPF/MXyk8F82pu/eDEejNb/9NtlEcr0Jv2389fL3jejdjke9Cdh3A4moyfjxbKLw0J/Wc6a
rP777eKws1XP9L59PR78bbF8Oxn1FuPp8WTEup1vF+tjT590O4MPOHgwn8zbRa8/GIxmS/ZXXk5Z
H7t+1u0cv5oMW2Cl2ztV8+L4abv+CMX3Hz2fD9+unvQfTRbLr1a3LM+Py1+j2fBpv+3/4WnbmfQL
xkYz8vVX5aje6jt6BVc4ZvXv8WWGTE2ILBtPbEyGyMA18Y1lhFEnbHLKepZ+2LPe6sLPjrp/fjY6
Wf7lg67dlru320v3W5J+Vw7q467v//H+x3f/K/cv98a33Y6cLFhlG2oBUxOJ9N4Rb3lDLJMshhCb
6NkWsMf99lnbny1gr5PZCu8qSs+zDqTJHmqSWhKnoiVKyeRi4010ck9ND2NN51hITdZE2BiKWwrI
6zxxLKdIvTONjFspF+PnH6eUXugmaNiBG9kQaYUiLrhEqA8+xkyZapo9Y5w62c0we8HVtqg9dbW1
R14L7R/f/fv9T+/+e+vg1qpJXDooJHlPpHYNgdUFUSwJKS2Lip6Z/SK4swxBRYfspD30yZUmThj4
hmqojEwrp/iePh8G3JQjtxjKSdaRFR/MuCESD9OygFuEhpprwP2RSGm0dNJoSrLhkJIHBGSdEvw4
BKosdMBvH9zXofbdz+///v6n9//sXP7n1sHMkXWapCwwqADmbAM+SUt8oF5mkW2KyEjr0uIimEPO
FNUH0ItggISGmG11wxHovRKca+44ULIuaUo58jBglkxSxl0gXikKl2UI0hp3FVmLbChzVJ5JeTFS
fyRSctkoISjKCQW/lclCSkMNcbZ4rmLFk/eMcRuR+low/+fdv979fOuYVQ2CkI0UoBMSoclqYkTg
hMcUdRQyZocIeiVmy7cohFmiOcOP0wTIM4EKRWcauEvambynpofBLG0CV05mwiLgKllgxGSL8h+h
mDbWppD8VsqLmP1IpHTeGBeMQ3XhM6TMlCDpIC8KFaPkFma2e8a4DcxeqC4OLuS955yG5EgjE1yN
Nyj9shIoU7XOQWVUhWcB5WLYNNw2kXKkVBYEwmYABCnc1SfUDypzzy1s++BhM8ekjClOYlDwyWgj
8bQ0n0lrbp3mXsA4a0e7CMGPREoqGIRCP5aygzGM1wgsGrHTc+ZM8hbw3Ep53GKIsGOYTnngFov5
4HGs79TLD33Rn6JbL39jblEerLrNMFseden2N4wWT1bN+Df9dnH6W4fj0rCetpj4od0vrx8iy55+
67q5vbodFUZJx4MilDUwckmLNqJXszIxoVNG9XNm31+QvK61XQl6Kvl34+Wr8GqMfnw0u6iA/Zh7
tQgsRPSI2ROtG8QP+A5xTYqEueS5d1FJdnciPB+/PB2O7Nz/yfPJUffNaDb7AuMbjDa2ln08PCmW
PXuwMrU619JfLalFLk8SWcBKC2MxwNQ10pPILNWUCe9VqIXpwcaajoYHSror+oGSBmNy4ugzU3QW
dYxgxHGUNbIRnmZlkBZ28jucYOsuZd5VFH7mkAdLujx58maye/mVQdvRm2cnO7a7qTFzNtoJGklG
lEH+oCV1UEq4YAElqWA+YMKxKWFuWcQJBo7nYEirYchRZaYG1vBaYOiRUYE5TEJJ5iyVhM2bWH3z
utHC6qqnMWNlHAz2tk51tXF2TXgg/jJLxkdPCfMM9RZyOtohtIcZ+Is+c0vzWev7C2Gxso0up5yK
uJge6Gi76jhQUINSBZWkxiAZQwzp4XKmtMAq22y5gSXr439dJ/1htrxExM7g9WLpyhC2HrqiYZGr
RInnGNVJDFyJFaHUcEEk5RBA493lijmIikn/eAe7K2PV3z4Yb5OkiIqWIdMJBWNpo0nSRlqvATRR
X6ZUdYo7xrqdZI2woXzpSGMTMNeNlhMfyyffSNHIBgOnncnZ9VGvrtndEeHwZC3OG0thRA3YPRnP
cn+w/GI0fvnq+bz941FXUn3pl/501LVSVsdWIaCN5DjREv2o9DpissgEEdIDngZa8ro2Kxysn8NT
vLyon9qyjRpj0K6jemm4QgOEqbmRjpIkks1OIsdbdWeSHpDiL4FArYjRWwVKwBCVQF1IajGIwWiC
NEIw0BtaqAPaikP99UYp3vtEkc01rgoPRYeQiIloEEBrCBaps2F3Jni9m9b19ztuekCKr8ffuqre
sqsgmnY/71CtaCekQe5DYMIoAvP4jJlhE0E9RfTsoK+ggj1gfvkCJHM7WPFWlTlwOFqsONTvK/Mv
jv+yHa6ah/Kjm8+lZii/9ua07hrS0MqOJuq6963slfFmK3slMK6Sfc0ZrtReOYzZDChWP1M32rhU
MTqXjlMaEhhGyCt20oIGQzZ24EWEFVzvN2K7EKkUe6umSl+8Sk13CxG4RApFEypgiCqbQIlLFKHc
GeVomWNlcaWzVC41bDVROaZ5GE14KzKmSIGU2XIpLQPymeFEiQZESBkv5avDxqGuU5k8H0YTddz9
WdioW23ZoqCyn79K9t2wUbmksBc26ij/y8NGFe3wwYqpBNFGMWiPi063uWRXMZX8yp5i6tiKSxVT
RxVvFVOJgC1iKocMG8VgQnelYiqZ/33FVPHolyqGS+3B/RgMHgxqkSZjSFS4VnC21IApENxfnWgq
xd6qqXKuc5Wa7jbRWJEwy00WFalERYrpNCpSBsaPIdw2XCQe9xvH3ZR7KGAqx48Po4k6KvqDnaWy
gt3Ifl0Uqdws2HOWOp7+UmfBQopezSU51mvA4nBQahYdJbhiK1ZLHo7u1SJP++0uSirLi62/VHIn
G02dDyt36y9o0wTIbEqgC8yKMkfk8BFrGYUVUQq8d973l3PKqBRuq4xKFuZhlOHA9dPGlGG1LgtX
ZS3RIpYIJ11gUQeWz4j00lTdUBmVRM1GGed96G6RIQWzFlQDNkOwcybB8oFFAsviHGZzwmO9cmcT
5haUcWAwxaR3L/vesTLKFCZg26BM3dDJYfLmbcZ4UmhGuQkm2h0W/+bIqGR9NsjA8OkelcGxH8Wx
ckKCFR45FsuJRjcNkIHVE8wfsd9wbcyoFG4bM37VBYeICnFCYTSdM5BhQtldBj8XA7wbmx+oOrAX
uMPPnYsZhyqjknLaION+Y4bGMkvQmF82DYg+ibXmssgtSHDY1OGaqhD2x9I3VMaBY7H7jRk8ROsz
VgmxDY2xrsdOtON4F4MrarOnWJTW+yTSOWUcXGfUkVYPgwzKsWORsPyUJUfM4IUMVpibMh6zprrs
z96qMio5sI0y7hcZVGAvOmLWT8umKZQBjEQNlo5hYo4NG9qUXdirY0alcNsAWsmmbZRxvxWoipqD
30O4UNhtwPYp9qmw3I7UWtKqwHtMeZ/gOecmhyqjkjrbKON+AygCRso2OqIMfAXIwPJ/2ftofGA0
oDzF5v9tIuPAAeH9uknwhVlw2GMKePNJWmyL++IrGuU4SoyoMUe+TWVU8nAbZNxv0cVSKj2vJwLX
BNXGIrpWlB1OFKoN+xdcXusmlcJtY8aviE5YcXK7RNzzl+vG/rtXc7wceLrDiLfeVkwd3r47WXZe
t+MLb1he+kbj+jXN0/cZNy9p4sTF8dmLnwkHrt/9XBzf4NhOe/qaZvt4iAWB6XiGFycvHFf/KikE
xztOkHa95bnRwEpf27dWP/s/AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAc9tg7YwBAABIBAAAHwAAAGNs
aXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWykU8tOwzAQvCPxD5bvNOmDqoqa9kAp6gUqAR+w
sp3EIraDnYb071knqRIKEoheovXaOzs7s1mua5WTSlgnjY7peBRSIjQzXOo0pq8v25sFJa4EzSE3
WsT0KBxdr66vlhClFopMMoII2kUQ06wsiygIHMuEAjcyhdB4lxiroMSjTQNu4QORVR5MwnAeKJCa
rnqoDZRADlb+Ayo37E3wO9AVOITMWTTMdBxzdjkyRLp6sMVzsbeeOXus9pZIHlNUToNCiWjQXXTP
8BicVaU9QJ1Y5d+bJCF1g3L03wZD1CVhmLydLeazEBswvJuidP7Qdsmefqhj2f0vlUiobYzBgExn
6dbiIJ6UH7UxucmcTzw9TbyRgJWKTAejD8t6BYZZ36BrOAgv2AHe0kD7eaoiK/Idd53zmPiH9SfA
DsT+BQJ9lExsDDsooct2z5EKlPiDuUwWjhIbcWRjd3zs49w08cTH766JUVgbsTaeeU0blxrtvDzD
s1fukhX6ugi9Pdjj7B8adv3G4hMAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhAKx9k4W6CgAAd1IAAB4AAABj
bGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvbGF5b3V0MS54bWzsXG1vo0gS/n7S/QfE941fk0mi9axOk527kbIZ
acd3uq8Yt23uMLCAE2d//Va/0QVUY8DOJBn5y4yN6erqp6ueemnIz7/st6HzyNIsiKOZO7oYug6L
/HgZROuZ++/555+uXSfLvWjphXHEZu4zy9xfPv79bz8v19vb0HuOd/kdWzkgJcpu4drM3eR5cjsY
ZP6Gbb3sIk5YBL+u4nTr5fA1XQ+WqfcE8rfhYDwcXg2WgbdOva2rhHg9RGy9IHKdXRT8sWNfljN3
l0a328BP4yxe5Rd+vB3Eq1XgM/Wfl+Z86uuBXMDgPyzNA98LPwWpH7L7IMvdj2KBeZCHzHn0wpnr
DuSlJcv88hXfy++zXP4Kn538OQGgQi7FSdJg5o4nl8MhHz/goOHbM2+b3Hm5p0TDp9/iJQvl18SI
TXJny3/ga4MdkjMsY18rhX8fKd2T9BvLnWQTLlPY2GL6RGlaGtJnzLj7PH2G9FBt3GIesRUIYX8f
mU3cRwbuKdh/6ivgYfNz/nEkLn5N5Xbwq+qzMhKQhiTIu9W4QkQ3GeNCDRhXyJBXxdzqcoMel4UI
MCEtAklQV5skmJXAuEJEp5VcmpVgGUiP2kqk26ANWqwVzk+bOGTasZbGfcSIsnNl+XPIuK85u4wB
ZfFNtLudkt9yIi1acUCYvsw8vhQsZ5HU9QCs4ETeFgjnAf4dqiU9emlhzcsg1Qjhy164Lpgq0q7s
AQ+bq3dB6kqqW6Xxdl6QDbpr5YXhwvP/r+4b3xU8A/KlotnGS5jidmCiw+FBUvVd7O+2LBJEfTVI
WejlEKKyTZBkrpPeLsIgAVKWU3jL/8Fy9SrFhPKHJGXZ15XaTB+G5wYX+VWt9sl1IELNXH8jPnAs
Z+5TkG8+bQIgUAbRJWWruWD2Jw1ESYIc2FaCs/L8HLj84mZ4Q4ojFYri49SxjC+UGV1N2ysTQ9YQ
eonaeRFgRHgTKCtYSVCKgQhRju5nvQHyM7UHErWfhhfDaxo2iLfbz3GUf/tTbSiQFNrRfH//GAK/
xGA77I+d0v3qklx1G1lfo/AZ5BUrwWP0koQKeE1VLUr2qZDDgoRlEgsBzjxu4mLjP1z3RmDy0koA
Xaefyd0MedLXAwHATRuA5owKNwDiv3r+BjErbLK3DzLp30kumSAC9lUU5G/iOMNUrHOQYIWkAFgW
Kc5qF/kgPYKkkSu3zlnhWRbCL9GTIsKC1CHnTeIsACnauqoKTpXmJQUhR5CKQKgAXVMoAiB+GLxk
OIggmdfrbiDVUO1aiVQXwVqm2YVimDBI2jNDzG4Ds2j/4uKxe5nb9dLxDIBvnembh5AsZoZgpagZ
SRi2bKlgMMP54lVYGE4n7fGhZBWYSIvF+JjbKW1JfMwQoy1HpdB2TGpLAndA1oimIhJETaQFB/h5
+l9tDF0XDlZeN4zaDB2Cf23safekJh52zuYSBnNqy0lsy+R6cmDL4mlUSVMsD0RGOIayj1odaYRW
KVfC/GTFYahNfA9WkmRZWCL6qxZMSNoWxSA0ED8iK5KQGDs1PINY8ebyA7nFJD6UrNN6oGWGN8KK
lC+QoNeI5BhnJ72tNsNp96Em/vRM2BrMMrEcg+QbYz/OerqDKVJJS1aKWE20XO4X0Dx9ZFHEWxW6
5WKaD1miPVr2CWRrk4VQ3meQAcu+8ltuGxS5x4YvhAwcplVjwQwRyRkzieFBzLTTG8BS9jjf62Bc
rXY+UNXONaR8ouxqW+0Yu831TAnqhsHn+f5+/vs/wmANpak4Nwi1fddu/H1+X7tR2I9onTWlHDdq
MT3USduqI26sqGPhAOy5KfOBuF7TbVWFnbFwBecvuFIvkXjRHy118cLfoObVEJV+Sa2/5OIXk7CU
WjeqQqLbY4u2I6u0whtt6Q6OqvS5E/9CdI6EBfKaXqjx4D24ztbb817xQ8FWhRwxyUG/4wFO0lit
5THS7edSS2EErZO+XmYmw94DV1u0pqE9mWP/yvW2YlG8g/OvOP0T3yg8tmL5ltx/pLs8xhNfReXO
zvqaDtrCDWXPr3QjYd2Wcn0s6mDZobMLImsGEVTweLoesye5eCzmAVthrifUNcOEbmvblcXt167K
4rEnVJZEJ9vW2l19phzRBxTklEG0hPOjuzg/1KCvNhCrm9Jr0mMtodekx+6oZVLS/Eh4aRNsHo+R
6jMeL5oez1ngi7W9h8ef0Catk5LAfdeJMeLfdeLTQN03G7LHi055Ek++QFT1gAjWZjnbsVR9mmZa
VjDgm1JQObvqfGJjUpVXrWFGum/aQ59zEXNbObAslSo/QBEDAV345JcHfvTbu3oh3PSD1U0dOHw1
TwWZQkid3yLaln5oDLd22Pp2nnmp9kHgeI1ikZuuNVqT/cnIR2XvZCKw9hKcoem4KTa9wymozjCx
LNGTqz2VQp53UcNT+4maUBqWWI1F4rulWhzr+vg9gweY1OMoBR6gbKt6GsGzNJlq/iiEVD2Rbie/
aFPK2QRL9k8Ww6PPRXv74PNowkzMkuQyzHdFOQhWkySce+m7/AHaNsr3DGjqguJ8CWk9AIyBH3rk
aZDdmS3AnWb8TOViF4Ys/zXyFiFbygBmHrzGN9ZaZ8Ujy6Xkbgyz9m2dvVByx8kUN9CyTTIvWt6f
dNgmm97iVt30Lt8q3AHiqdpCG3/qDNhE3tar7JYytlslKZNeZecGnTwHe1HiUtzZzFXKV+Dpw6/w
PoG1pV5NM8aXVJoxvupqz/0ipUyATUe+lFJcX1wO6S7Sm2rxNyYS+jTrGHio/Ewi0Bm4VzgBEfBY
UoXiRIO7MToZ0ex08qJifK1jyioOw/jpW7AwR09ZsJinXpS5beuL+pnCO6ovxvpsshTIJvBuSbdA
1s+ybfUFbniVyKBHfYFl9agv8PC0MUUeF0d0CIwmWpjo/BPdXyt+uhdnWOOXBw8wsdcXWJXm+sIO
noU0TB6pkm+oL+qe+GPWFwCrSW7P9UXL+kK4YqnaqKX1E21BZTa0t4oVSza8BlCvaCbTU0afiUrc
TI79jqLPhEw7J98p7bRFH9ju4imxYwkUy+oRffBwYNqGBo2IjMLEUTRpjD7HJaVvA7zG6IPBa44+
dvA6RJ+6J/6Y0QdgPUef+lOPwtdMVlLtbjW6om7yE8ECOv2y/XVEqaL7kueNgz+m0GafCK8Xw4rs
gRaCd18k8tU2y1SfKJTyi2nR4iz22OHPuOCHIZ2Iv7uoSlKnKM8aEg+jjEqQ9Xu8h3rwr/ysGQ2t
pcU4RXWDALu5Iwlv6Vla9+hV6yo+tXyqljZOdaOzvK2dj/pR5K7VgeQhGNQ8+ilJOVY9dWcLziix
4beoh11tLy+CCYLBy/fy4IN8wZtPadIjOqUhX4Ww6UourHjCHleQzQlQeyBI4bBYW3aF7qeacORq
D4whoUVjDiFMgiYeUKm+4d7ylRbhRzWjI9Mrchr6QS5ymeT4DoaExnc80J3qZ1iaHI1cc9nq6cW+
J6cjF0naX3PifHa6sjUe4UFHOeprORqRKHEIarkH959qXK1WR28t7yAXgn3kXAXVk2kSNOQjqHTE
p/L1lEp3J8op1XXXcwnTFmt99EwehsMZ+nyvD8Pxq2IiXT14FD7Vxyw99Ek1yeJzfEofcWNFH4uD
nl8Bg9fGTJKFH6rWWfG7fAWMLp4IIxA3tipn4W+vffwLAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQBZy6Sa
2wMAAA1RAAAiAAAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL3F1aWNrU3R5bGUxLnhtbOyc3U7bMBTH7yft
HSLfj7SwTagiRXyoEhJCiLEHcB0ntXDsYLtQ3n62k6ZMYqKhhDnh3LRpmuPU/tnnHP/t9Oh4VfDo
gSrNpEjQeG+EIiqITJnIE/T7dvbtEEXaYJFiLgVN0BPV6Hj69ctRmhcTbZ44PadZZAsRemJPJWhh
TDmJY00WtMB6T5ZU2G8zqQps7EeVx6nCj7b4gsf7o9HPOGU4V7hAdSH4DUUUmAkULQW7X9KLNEFL
JSYFI0pqmZk9IotYZhkjtH7Dyrhb/4gP4/slI3e+GrFmRcnpGE191QwznEYPmCcIxdWplGry9xmC
zaU21bf2ODJPpW2iqiAUlYrZFh2NRyNXQuwa7LmBJlTQg3R6hO3pgipsDbRJkFRmIW2LlAtGZkoK
46zxhLN8YW5YHilmyZiFovTaoChlyn5qbtAU2uC5nPNI2PITJGRKR3X1muu6u3l5kNYNZ1bXqj70
Te2rI25sv2HpKkH79jfhiSYqn59xFdn62E5o62hf5+7VNZ6tvzNwF2aM88bW4XrdtjZxl9Iso8Q0
9q49XrdvjPz9LZLGvmBCqroM2+Gpq4DvNNyM6x+eVdfXPaBuAN8b/LHlU3Wg9aeaFhdXlte6OwKv
qq+Ey+uBCiD2kSPMrHYcYdi6VED2kch2doouhIFL7EsIc7RccPe5SPfZDiQcVab0xoTD0ToAWj1J
Dx2t70CrJ7Sy/KLIrzkmEL2audR7JvTO8TUz3ufH/5pd+dwPmNRT6jCYzGGQOGGjs4S89SDRbH6r
sND75yHm3NtJAZ9NNsryX0Ct02HkxqdXt99R7JsDtUrV7cz5dUFt7R/HQfrH7aTxl/3jdr61a1m9
dcAimHO5NDAt6mBa1BoG1tq4fgTqz2a5aLtx1aTjzmnVak41W+puucnRCjHLg8XBzUr7ZinX0QJl
tS86uKMFymqfaIGy2hdaJVZni4BVCohfL8Wv59QgjvVxrEE86yM1iGv9oxamurRLXNtuFhycurQJ
WuPzoQWtASAZWkQaAJKhhZueIsnyE0JA3Osi9LdWxYkUM8DR1YMYrXH4fUAwOjp6LqY1DqNO3Kb8
QIHssqK6nW1wOe8cfFUwvkpLzlIIHp1tEWntrTyQkB3WLpP0njosz+QUvFYwXstPPmbSbsx5vIKn
t0JJtNZ5L4DxD5OHE1N8wgVUAqPinZhTf2Az23tvZmuddXkWQ9Pfe5pteRZDE977zGJointPWdjn
ORZlgOFiuwWMl58J6CmK9O4UYIQy7TAKYAQ0Mw/TSX1C1UrRh9vVwOLFdrHm/654bP40wP6L4fQP
AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAA8CiPBEEAADfQQAAHgAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9j
b2xvcnMxLnhtbOycXU/bMBSG7yftP0S+H2kZIFYREB+rhITQpLHryU2cNMJxMtuF8u9nO5/toKWx
uzTF3JQmyrHz5Pj18fFJzy7mCXaeEGVxSjwwPBgABxE/DWISeeDXw/jLKXAYhySAOCXIAy+IgYvz
z5/OgigZ+SlOKbtBoSOsEDYSxzww5TwbuS7zpyiB7CDNEBFnw5QmkIuvNHIDCp+F/QS7h4PBiRvE
MKIwAYUR2MJEAmMCnBmJ/8zQbeCBGSWjJPZpytKQH/hp4qZhGPuo+ICUy6aP3VM3vwUX+j4ifPj7
EJyrO+Mxx8h5gtgDwM0PBYj5i0d8yO8Yz8+K/x3+kglChSngZDQWRIeiIWnCVcAaVzD+gtHdBDsE
JuIykgZoULQexhhfYyqMOwniUw9QlCHIxVk4UlyROJv3pWytbKG+NO8Xjsk7LWE+rPpZXZUbQWGI
fJ7bKWjw+V1puToyrrpdHfq+eKWCUN54brv8VmCAOI7IvWAx7JLFMtXueEi36BTFbrgF7t4ndgPE
EyK6KKSKQJxNYa4gxwPxp0Z+Q1wKveq7msjRU0p6fS8fTlQlhq9d6ulujB2J4chiCKPbJPqBoa8z
sUgR4THhfdGQtWO+6aJ8XocyeZTC5+0iGUv635DVOOmJdehXVgbGMbN48kAhYYc3GgHpom6cbCX2
KKP397fVXXwfRj8tVrXUrdaMtfZWhzYW34nFWqz7K4YmsJYSMNSRANEjlQeoA/JNUxXlAC8t6Q7f
tcEBn9e5ESPBgQ8xTmcyoyPTQjWJtT1ZvvX60rYQF1Vy1Wqwf5ghY9wm1YDEoDFnl8Osva81YxFd
L6oEbeNJQWKw2QDlDTYboDDYbADIIL2e2rhe7LVUwjKu9jHWTsdNYTMSGDQfR6datRxo6Mp2tyg7
1bv9QtmpZu4Tyh1ZRKnU0RQGxXb3qpTM1jXA+DqrltPhzU7I6YehvROKu0T7dEW6sd++vROivNe0
w+jS91ssomWEKME0dty/rXDD9mvs/z41Bo+mk2IpGVvKSwVeximrCivry7I8sS6jM06Z00tZyWaM
85HVjDzBvVQvOLGCsW3BYCmOAx1h1s8f939uUxA1JcFy9IDieKUx6C1ED6hYdpyKLcjne7364rci
22Zx2HanLt0ebH3dZzy0KAM4+wBVGUH/HqCKWezT6+nTU+LZoqjAJgLkC03l9FuG8a8G9Qpxi3St
RbwZ4hY5Wot4M8QtErMW8bsRizLPada+iE7GjvVLDNuNU0vh61+4Ejxe6WNm9Q7jql2YHqW/5TAt
H6qR0g9ODXCu3bmq5FzYe9gTJzcOX9Thm1OSVXvo7T28ec/9UxGKnh7mm0v1K5Oh+ZdV5RJ9KY/w
ViNbB69XAqHWVPlvGoifZTj/CwAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAGk+OfGUGAACyLAAAHwAAAGNs
aXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kcmF3aW5nMS54bWzsWs1u3DYQvhfoOwi6MytSlEQtsg6klRQUCFIj
ToBeaa12vaj+KsmOnaKH9lCkT1Ig6KFFX8Z+mw5JaX+8a3ttZB0jlQ9riiKHw5/5+M2Mnr84z1Lt
LKnqeZGPdPzM0LUkj4vJPJ+N9HdvI8R0rW54PuFpkScj/SKp9RcH337zfFKXw0nF30NDDWTk9XAy
y0b6SdOUw8Ggjk+SjNfPijLJ4e20qDLewGM1G7SdsnRADMMeTOZ8VvFM74TU5YaQbB5XRV1Mm2dx
kQ2K6XQeJ50YIYRdF8I3RNytR8bnuX4gp1WXb6skUeX87GVVHpWHlXqMX58dVtp8MtJhoXKewYro
g8WrtilUDMTyXOs7U4La5nWpZcUkSb8DWT/jcRD5LPKRbTsRolZEkOeEAcJe6BPfCyyK3V9a7fKz
XdUR7Za6LHvVcjp8eD6tsoPnfAgrqp3D5jPMXMfRtYuRTgh2xcT4MDlvtFi8tZlBTFvXYnjdPQjp
SzllVTcvkyLTRGGkJ2k6L+sE1OZDfvaqblTrrpWorot0PonmaSofxJlJxmmlnfF0pPM4TvIGq+5p
ecJVtWXAn1Lt5DT5HlSXrduqmjfXq9LT7HoVF+LWK2Ea8syK8eWk1lRLc+09LIpFYWgt5nBEpylv
oJiVsH11PtM1ns7AgOKmkgqv9V4IVqqm7aQeT32x5AGvT9T4UjexgjDnNJd7PJ0mcdPukDi56oTI
UnORgimIlm+SKZx8OApETTGuZsdityppDAAXsDbH4rcTDR1Ezyns76Kv2s/6jr5tl6Vui/7GTmMn
ckLd+EXeLPpn87xot2j9uDXnuFV8qtq3RlyrBZAGXZcdQKzYrusxI6RjjFzqUkSxb4PtUh8F2DVs
A5u+b40fwXZdRm3YADBOhziMKQvpjNc0CKVE2W5b7k23N93/u+mOGYtCYlooDDwX0dDEyCMGRtQx
fSOyGCUu2bvpEoO6NsM3mS62seNQce2Aae9iuxVAuQTJG+7cvBAXLph/h/6LiofeB7thsrxANu6D
3fru+z4QYLhy24lic+4Xkwuh7zH8B9JXl3E0h4v0Fa+bQ14Bx4RNAeYMTOekqD7o2vtKEIP6p1Ne
JbqWfpfXskkjC4QwAc9VV3u8WpufZuMCKA8cAhhFFYkDzXkeg2xFK9qHcSPvW6FYXninTTGdt8RK
6Sn3tW6OxLUlNxnuLD4ExqdlvHolNUrPYCyQPs8nwLBkUbGXVNcmyfQtPz76MNKZYWCgO1JeflTG
ogDaHcaNohFuR8TksVk28NWtv9q0owRQt3zrTZvrIk1B7tpbGNq2LY5PX4Proe6rlrlWomcFc0q5
8FN4hcKXsHagNQa1de3HpBLeDPgG6h5sDq5+v/r18l9BeWBU+JUSknwidvLNQlCSo3dHNwuCfrCa
8qR0x0MdlR/WmfQDTXpV1s18gxDqhA6glG+bY0QjkyIPHCkUERwGArGcgD4qaJmORUxJnla9hRXU
oi4WxFntYOd0dG5A6yz0qKVtMOi7WOz+UQs2kW2iVlv7JFHLJsSEs/YkUWsDblZxS7qW67il4EZi
zoMQ/CmvxS0IvmUlBGoDfv919fHyn/tg+BZRD8Hw+yDcbiAe4ZD5gW8g7GMPUc+ykT8mGEXAPAM/
Iq4RsUcFcWbb9nUQdwxLcBZBPFXxVgTvwz3b41h9uAcia7eHivZN7yXP/EzhHhaNLcd1bYQdz0HU
B++RkbGNrMiNXMKAfJH9h2pXCaZrOti9jX4R06TY6unXMgi4m9PZ06/7O41fF+W4/HT129XHqz+0
7X9fgIncx9h3YyLgSVo+MxgKnDFDNHAJ8gNR8h1qOtSBpFCwdyaCGRGgKmNg2IIQnG0qx70LYHcJ
pz771GefpHN3F6XYHm38+rJPpgnGGnoE2dQER8K3A8Q8bCKT+pbnMzBi334E811mn7DFmIXpuvn2
+ac+ddynjsWFvPbZh8EYI0EIuWKHWIiOPR8x6hkoNEM38igkoFxr78a76ktsNd4+AwUxo327qPuP
5fYZKNjGL5iBuvz78s/LT/fxGbaksh4SvbyXUe/mNPh+aEC6yUaOCf4C9UiIWOBQhCPIoQeG546D
8HGBi7mGa9nrrGMNuLBri2jmrSHMPgnVJ6E+R+r8KUdBNpJQqznvz5Qvge9Id7fGrYjTpr/Vd7jy
of1s+OA/AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEA4VE3H88GAADmGwAAGgAAAGNsaXBib2FyZC90aGVt
ZS90aGVtZTEueG1s7FnNb9xEFL8j8T+MfG+z381G3VTZzW4Dbdoo2Rb1OGvP2tOMPdbMbNK9ofaI
hIQoiAOVuHFAQKVW4lL+mkARFKn/Am9mbK8n65C0jaCC5pC1n3/zvt+br8tX7sUMHRAhKU96Xv1i
zUMk8XlAk7Dn3RqPLqx6SCqcBJjxhPS8OZHelfX337uM13xG0wnHIhhHJCYIGCVyDfe8SKl0bWVF
+kDG8iJPSQLfplzEWMGrCFcCgQ9BQMxWGrVaZyXGNPHWgaPSjIYM/iVKaoLPxJ5mQ1CCY5B+czql
PjHYYL+uEXIuB0ygA8x6HvAM+OGY3FMeYlgq+NDzaubPW1m/vILXskFMnTC2NG5k/rJx2YBgv2Fk
inBSCK2PWt1LmwV/A2BqGTccDgfDesHPALDvg6VWlzLP1mi13s95lkD2cZn3oNautVx8iX9zSedu
v99vdzNdLFMDso+tJfxqrdPaaDh4A7L49hK+1d8YDDoO3oAsvrOEH13qdlou3oAiRpP9JbQO6GiU
cS8gU862KuGrAF+tZfAFCrKhyC4tYsoTdVKuxfguFyMAaCDDiiZIzVMyxT7k5ADHE0GxFoDXCC59
sSRfLpG0LCR9QVPV8z5MceKVIC+fff/y2RN0dP/p0f2fjh48OLr/o2XkjNrCSVge9eLbz/589DH6
48k3Lx5+UY2XZfyvP3zyy8+fVwOhfBbmPf/y8W9PHz//6tPfv3tYAd8QeFKGj2lMJLpBDtEuj8Ew
4xVXczIRrzZiHGFaHrGRhBInWEup4D9UkYO+Mccsi46jR5+4HrwtoH1UAa/O7joK70VipmiF5GtR
7AC3OWd9Liq9cE3LKrl5PEvCauFiVsbtYnxQJXuAEye+w1kKfTNPS8fwQUQcNXcYThQOSUIU0t/4
PiEV1t2h1PHrNvUFl3yq0B2K+phWumRMJ042LQZt0RjiMq+yGeLt+Gb7NupzVmX1JjlwkVAVmFUo
PybMceNVPFM4rmI5xjErO/w6VlGVkntz4ZdxQ6kg0iFhHA0DImXVmJsC7C0F/RqGjlUZ9m02j12k
UHS/iud1zHkZucn3BxGO0yrsHk2iMvYDuQ8pitEOV1Xwbe5WiH6HOODkxHDfpsQJ9+nd4BYNHZUW
CaK/zISOJbRqpwPHNPm7dswo9GObA+fXjqEBPv/6UUVmva2NeAPmpKpK2DrWfk/CHW+6Ay4C+vb3
3E08S3YIpPnyxPOu5b5rud5/vuWeVM9nbbSL3gptV68b7KLYLJHjE1fIU8rYnpozcl2aRbKEeSIY
AVGPMztBUuyY0gges77u4EKBzRgkuPqIqmgvwikssOueZhLKjHUoUcolbOwMuZK3xsMiXdltYVtv
GGw/kFht88CSm5qc7wsKNma2Cc3mMxfU1AzOKqx5KWMKZr+OsLpW6szS6kY10+ocaYXJEMNl04BY
eBMWIAiWLeDlDuzFtWjYmGBGAu13O/fmYTFROM8QyQgHJIuRtns5RnUTpDxXzEkA5E5FjPQm7xSv
laR1Nds3kHaWIJXFtU4Ql0fvTaKUZ/AiSrpuj5UjS8rFyRJ02PO67UbbQz5Oe94U9rTwGKcQdanX
fJiFcBrkK2HT/tRiNlW+iGY3N8wtgjocU1i/Lxns9IFUSLWJZWRTw3zKUoAlWpLVv9EGt56XATbT
X0OL5iokw7+mBfjRDS2ZTomvysEuUbTv7GvWSvlMEbEXBYdowmZiF0P4daqCPQGVcDRhOoJ+gXM0
7W3zyW3OWdGVT68MztIxSyOctVtdonklW7ip40IH81ZSD2yr1N0Y9+qmmJI/J1PKafw/M0XPJ3BS
0Ax0BHw4lBUY6XrteVyoiEMXSiPqjwQsHEzvgGyBs1j4DEkFJ8jmV5AD/WtrzvIwZQ0bPrVLQyQo
zEcqEoTsQFsy2XcKs3o2d1mWLGNkMqqkrkyt2hNyQNhY98COnts9FEGqm26StQGDO55/7ntWQZNQ
L3LK9eb0kGLutTXwT698bDGDUW4fNgua3P+FihWzqh1vhudzb9kQ/WGxzGrlVQHCSlNBNyv711Th
Fada27GWLG60c+UgissWA7FYEKVw3oP0P5j/qPCZvW3QE+qY70JvRXDRoJlB2kBWX7ALD6QbpCVO
YOFkiTaZNCvr2mzppL2WT9bnvNIt5B5zttbsLPF+RWcXizNXnFOL5+nszMOOry3tRFdDZI+XKJCm
+UbGBKbq1mkbp2gS1nse3PxAoO/BE9wdeUBraFpD0+AJLoRgsWRvcXpe9pBT4LulFJhmTmnmmFZO
aeWUdk6BxVl2X5JTOtCp9BUHXLHpHw/ltxmwgstuP/Km6lzNrf8FAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAA
IQA5Pf7PMAEAAPwDAAAqAAAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL19yZWxzL2RyYXdpbmcxLnhtbC5y
ZWxztJNRS8MwFIXfBf9DybtNO3WKLN2DRRj4os4fcEnTNqzJrUmq9t8bOzYspNUH9xJIDjn3Izln
tf5UTfQujJWoGUnjhERCcyykrhh53T5c3JLIOtAFNKgFI72wZJ2dn62eRQPOX7K1bG3kXbRlpHau
vaPU8loosDG2QnulRKPA+a2paAt8B5WgiyRZUvPTg2Qjz2hTMGI2xSWJtn3rJ//ujWUpuciRd0po
FxhBCwmVAfXUSb57cX0jvDmYSjhG4vigWvp21NPY8xMaRlucAO0ReuxcGKsZtFmk9ARIOTgIAxVe
mcVZ/ieO86Eaf9hwQod1FuN6AkNJbtBi6WKOiu7j8x2bm3EyD8HIDXz4Xky8xV6c5bia4Aj05M9Z
vscGjQ0z8UE7ItFRZ7MvAAAA//8DAFBLAQItABQABgAIAAAAIQC2MIQfXAEAANEEAAATAAAAAAAA
AAAAAAAAAAAAAABbQ29udGVudF9UeXBlc10ueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAK0wP/HBAAAAMgEA
AAsAAAAAAAAAAAAAAAAAjQEAAF9yZWxzLy5yZWxzUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAKnOOHrhCwAA/joA
ABwAAAAAAAAAAAAAAAAAdwIAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kYXRhMS54bWxQSwECLQAUAAYA
CAAAACEAc9tg7YwBAABIBAAAHwAAAAAAAAAAAAAAAACSDgAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL2Ry
YXdpbmcxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCsfZOFugoAAHdSAAAeAAAAAAAAAAAAAAAAAFsQAABj
bGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvbGF5b3V0MS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAWcukmtsDAAANUQAA
IgAAAAAAAAAAAAAAAABRGwAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL3F1aWNrU3R5bGUxLnhtbFBLAQIt
ABQABgAIAAAAIQADwKI8EQQAAN9BAAAeAAAAAAAAAAAAAAAAAGwfAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3Jh
bXMvY29sb3JzMS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEAGk+OfGUGAACyLAAAHwAAAAAAAAAAAAAAAAC5
IwAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL2RyYXdpbmcxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQDhUTcfzwYA
AOYbAAAaAAAAAAAAAAAAAAAAAFsqAABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhlbWUxLnhtbFBLAQItABQA
BgAIAAAAIQA5Pf7PMAEAAPwDAAAqAAAAAAAAAAAAAAAAAGIxAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3Mv
X3JlbHMvZHJhd2luZzEueG1sLnJlbHNQSwUGAAAAAAoACgDmAgAA2jIAAAAA
" o:spid="_x0000_i1026" style="height: 254.25pt; visibility: visible; width: 6in;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata cropleft="-67596f" cropright="-73824f" o:title="" src="file:///C:/Users/MSi/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image002.png">
<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit">
</o:lock></v:imagedata></v:shape></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></v:line></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وتكون
مهمة الذات هي إكساب تلك النفس المنقسمة بين الفجور والتقوى ما يريد، فقد يزكيها،
فيغلّب التقوى على الفجور، وقد يدسّها، فيغلّب الفجور على التقوى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَنَفْسٍ
وَمَا سَوَّاهَا (91:7) فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (91:8) قَدْ
أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا (91:9) وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا (91:10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا
تتدخل قوة ثالثة لتكون فاعلة في صناعة الإنسان كمكون واحد، ألا وهي قوة الشيطان،
الذي لا يتعدى دوره أن يزيّن لتلك للنفس الفجور على حساب التقوى، فيصبح الشكل على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><v:line from="117.4pt,83.3pt" id="Straight_x0020_Connector_x0020_7" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC75UiUBQEAAB4CAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbKSRvU7DMBSF
dyTewfKKEqcMCKEmHfgZgaE8wMW+SSwc27JvS/v23KTJgkoXFsu+P+c7Ol5vDoMTe0zZBl/LVVlJ
gV4HY31Xy4/tS3EvRSbwBlzwWMsjZrlprq/W22PELHjb51r2RPFBqax7HCCXIaLnThvSAMTP1KkI
+gs6VLdVdad08ISeCho1ZLN+whZ2jsTzgcsnJwldluLxNDiyagkxOquB2Knae/OLUsyEkjenmdzb
mG/YhlRnCWPnb8C898bRJGtQvEOiVxjYhtLOxs8AySiT4JuDystlVV4WPeM6tK3VaILeDZxIOSsu
ti/jidNGNZ3/J08yC1dNv9v8AAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9y
ZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCRpr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYx
jeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm5
8IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yxNwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwj
MfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAncaybLQBAABLBAAA
HwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54bWysU12P0zAQfEfiP1h+55JWTT+iS++h
wL0gONHjB6wcJ7Fw1pFtQvrvWSduWlWISsDb2p4Zz+zaj09Dq1kvrVMGC754SDmTKEypsC74t9eP
77acOQ9YgjYoC36Sjj/t3755hLy20DVKMFJAl0PBG++7PEmcaGQL7sF0EumsMrYFT0tbJ6WFn6Tc
6mSZpuukBYV8f5F6Dx7YD6v+Qkob8V2WB8AeHElqkV/vRI9a/Lsy5Ng/2+7YvdjgXHzuXyxTZcGp
cwgttYgn8SDCaJncsOqLwFDZNuBNVbGBJrDapbstaZ2oTrPNcpNNenLwTATAYr1e7TLOBCGydbbZ
RoBovtyREM2HP4uQzckOFVcWxYDHLnjE/hDK2+Sbc/Kjt6DqxrODQZTCG8s2czci9dyNKyUXFf9T
K+YUkHfW+WdpWhaKgmuFcnxv0H9yfnJyhoxDOjtx/qRlSKzxq6xovNT45cgcH7c8aMt60AUHIST6
VQhJ147oQKuU1jMxvU+M+ECVVUWdm8mL++SZMd5s8EJuFRr7OwE/LKLlasJP6afUFCROPLn5RiMq
fvvwV6/X+18AAAD//wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQDhUTcfzwYAAOYbAAAaAAAAY2xpcGJvYXJkL3Ro
ZW1lL3RoZW1lMS54bWzsWc1v3EQUvyPxP4x8b7PfzUbdVNnNbgNt2ijZFvU4a8/a04w91sxs0r2h
9oiEhCiIA5W4cUBApVbiUv6aQBEUqf8Cb2ZsryfrkLSNoILmkLWff/O+35uvy1fuxQwdECEpT3pe
/WLNQyTxeUCTsOfdGo8urHpIKpwEmPGE9Lw5kd6V9fffu4zXfEbTCcciGEckJggYJXIN97xIqXRt
ZUX6QMbyIk9JAt+mXMRYwasIVwKBD0FAzFYatVpnJcY08daBo9KMhgz+JUpqgs/EnmZDUIJjkH5z
OqU+Mdhgv64Rci4HTKADzHoe8Az44ZjcUx5iWCr40PNq5s9bWb+8gteyQUydMLY0bmT+snHZgGC/
YWSKcFIIrY9a3UubBX8DYGoZNxwOB8N6wc8AsO+DpVaXMs/WaLXez3mWQPZxmfeg1q61XHyJf3NJ
526/3293M10sUwOyj60l/Gqt09poOHgDsvj2Er7V3xgMOg7egCy+s4QfXep2Wi7egCJGk/0ltA7o
aJRxLyBTzrYq4asAX61l8AUKsqHILi1iyhN1Uq7F+C4XIwBoIMOKJkjNUzLFPuTkAMcTQbEWgNcI
Ln2xJF8ukbQsJH1BU9XzPkxx4pUgL599//LZE3R0/+nR/Z+OHjw4uv+jZeSM2sJJWB714tvP/nz0
MfrjyTcvHn5RjZdl/K8/fPLLz59XA6F8FuY9//Lxb08fP//q09+/e1gB3xB4UoaPaUwkukEO0S6P
wTDjFVdzMhGvNmIcYVoesZGEEidYS6ngP1SRg74xxyyLjqNHn7gevC2gfVQBr87uOgrvRWKmaIXk
a1HsALc5Z30uKr1wTcsquXk8S8Jq4WJWxu1ifFAle4ATJ77DWQp9M09Lx/BBRBw1dxhOFA5JQhTS
3/g+IRXW3aHU8es29QWXfKrQHYr6mFa6ZEwnTjYtBm3RGOIyr7IZ4u34Zvs26nNWZfUmOXCRUBWY
VSg/Jsxx41U8UziuYjnGMSs7/DpWUZWSe3Phl3FDqSDSIWEcDQMiZdWYmwLsLQX9GoaOVRn2bTaP
XaRQdL+K53XMeRm5yfcHEY7TKuweTaIy9gO5DymK0Q5XVfBt7laIfoc44OTEcN+mxAn36d3gFg0d
lRYJor/MhI4ltGqnA8c0+bt2zCj0Y5sD59eOoQE+//pRRWa9rY14A+akqkrYOtZ+T8Idb7oDLgL6
9vfcTTxLdgik+fLE867lvmu53n++5Z5Uz2dttIveCm1XrxvsotgskeMTV8hTytiemjNyXZpFsoR5
IhgBUY8zO0FS7JjSCB6zvu7gQoHNGCS4+oiqaC/CKSyw655mEsqMdShRyiVs7Ay5krfGwyJd2W1h
W28YbD+QWG3zwJKbmpzvCwo2ZrYJzeYzF9TUDM4qrHkpYwpmv46wulbqzNLqRjXT6hxphckQw2XT
gFh4ExYgCJYt4OUO7MW1aNiYYEYC7Xc79+ZhMVE4zxDJCAcki5G2ezlGdROkPFfMSQDkTkWM9Cbv
FK+VpHU12zeQdpYglcW1ThCXR+9NopRn8CJKum6PlSNLysXJEnTY87rtRttDPk573hT2tPAYpxB1
qdd8mIVwGuQrYdP+1GI2Vb6IZjc3zC2COhxTWL8vGez0gVRItYllZFPDfMpSgCVaktW/0Qa3npcB
NtNfQ4vmKiTDv6YF+NENLZlOia/KwS5RtO/sa9ZK+UwRsRcFh2jCZmIXQ/h1qoI9AZVwNGE6gn6B
czTtbfPJbc5Z0ZVPrwzO0jFLI5y1W12ieSVbuKnjQgfzVlIPbKvU3Rj36qaYkj8nU8pp/D8zRc8n
cFLQDHQEfDiUFRjpeu15XKiIQxdKI+qPBCwcTO+AbIGzWPgMSQUnyOZXkAP9a2vO8jBlDRs+tUtD
JCjMRyoShOxAWzLZdwqzejZ3WZYsY2QyqqSuTK3aE3JA2Fj3wI6e2z0UQaqbbpK1AYM7nn/ue1ZB
k1Avcsr15vSQYu61NfBPr3xsMYNRbh82C5rc/4WKFbOqHW+G53Nv2RD9YbHMauVVAcJKU0E3K/vX
VOEVp1rbsZYsbrRz5SCKyxYDsVgQpXDeg/Q/mP+o8Jm9bdAT6pjvQm9FcNGgmUHaQFZfsAsPpBuk
JU5g4WSJNpk0K+vabOmkvZZP1ue80i3kHnO21uws8X5FZxeLM1ecU4vn6ezMw46vLe1EV0Nkj5co
kKb5RsYEpurWaRunaBLWex7c/ECg78ET3B15QGtoWkPT4AkuhGCxZG9xel72kFPgu6UUmGZOaeaY
Vk5p5ZR2ToHFWXZfklM60Kn0FQdcsekfD+W3GbCCy24/8qbqXM2t/wUAAP//AwBQSwMEFAAGAAgA
AAAhAJxmRkG7AAAAJAEAACoAAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvX3JlbHMvZHJhd2luZzEueG1s
LnJlbHOEj80KwjAQhO+C7xD2btJ6EJEmvYjQq9QHCMk2LTY/JFHs2xvoRUHwsjCz7DezTfuyM3li
TJN3HGpaAUGnvJ6c4XDrL7sjkJSl03L2DjksmKAV201zxVnmcpTGKSRSKC5xGHMOJ8aSGtHKRH1A
VzaDj1bmIqNhQaq7NMj2VXVg8ZMB4otJOs0hdroG0i+hJP9n+2GYFJ69elh0+UcEy6UXFqCMBjMH
SldnnTUtXYGJhn39Jt4AAAD//wMAUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhALvlSJQFAQAAHgIAABMAAAAAAAAA
AAAAAAAAAAAAAFtDb250ZW50X1R5cGVzXS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAA
CwAAAAAAAAAAAAAAAAA2AQAAX3JlbHMvLnJlbHNQSwECLQAUAAYACAAAACEAncaybLQBAABLBAAA
HwAAAAAAAAAAAAAAAAAgAgAAY2xpcGJvYXJkL2RyYXdpbmdzL2RyYXdpbmcxLnhtbFBLAQItABQA
BgAIAAAAIQDhUTcfzwYAAOYbAAAaAAAAAAAAAAAAAAAAABEEAABjbGlwYm9hcmQvdGhlbWUvdGhl
bWUxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQCcZkZBuwAAACQBAAAqAAAAAAAAAAAAAAAAABgLAABjbGlw
Ym9hcmQvZHJhd2luZ3MvX3JlbHMvZHJhd2luZzEueG1sLnJlbHNQSwUGAAAAAAUABQBnAQAAGwwA
AAAA
" o:spid="_x0000_s1026" strokecolor="#8064a2 [3207]" strokeweight="2pt" style="left: 0; mso-position-horizontal-relative: text; mso-position-horizontal: absolute; mso-position-vertical-relative: text; mso-position-vertical: absolute; mso-wrap-distance-bottom: 0; mso-wrap-distance-left: 9pt; mso-wrap-distance-right: 9pt; mso-wrap-distance-top: 0; mso-wrap-style: square; position: absolute; text-align: left; visibility: visible; z-index: 251661312;" to="209.3pt,127.9pt">
<v:shadow color="black" offset="0,.55556mm" opacity="24903f" origin=",.5">
</v:shadow></v:line><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ansi-language: AR-SA; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-no-proof: yes;"><v:shape id="Diagram_x0020_6" o:gfxdata="UEsDBBQABgAIAAAAIQC2MIQfXAEAANEEAAATAAAAW0NvbnRlbnRfVHlwZXNdLnhtbLSUy07DMBBF
90j8Q+QtStyyQAg17aKFFQIkygcM9iS16he2U5q/x80DQVWgkegmSmLPPUfWeCazrZLJBp0XRudk
nI1IgpoZLnSZk5flXXpNEh9Ac5BGY05q9GQ2PT+bLGuLPonV2udkFYK9odSzFSrwmbGo40phnIIQ
P11JLbA1lEgvR6MryowOqEMadhlkOllgAZUMye02/m5NHEpPknm7ccfKCVgrBYMQTelG8z1K2hGy
WNns8Sth/UXUIPQgYbfyM6Cre4xH4wTH5AlceAAVNSiTwr4acJxyB+/xoHz/Ms5+Dz1gbYpCMOSG
VSqeSNYl9tp/4AWUDlTEQ4B/YyuZ8TZ4EWMHmkioTRVO4HLfBA+0easEWz+HWuIJjJrcgULMSOP8
CWTmTfBAm67ZjtFRPm07te/QL13SXoLj2CEOCKTN8xjs90HSKXxeliam59JmIE0/AAAA//8DAFBL
AwQUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAF9yZWxzLy5yZWxzhI/NCsIwEITvgu8Q9m7TehCR
pr2I4FX0AdZk2wbbJGTj39ubi6AgeJtl2G9m6vYxjeJGka13CqqiBEFOe2Ndr+B03C3WIDihMzh6
RwqexNA281l9oBFTfuLBBhaZ4ljBkFLYSMl6oAm58IFcdjofJ0z5jL0MqC/Yk1yW5UrGTwY0X0yx
Nwri3lQgjs+Qk/+zfddZTVuvrxO59CNCmoj3vCwjMfaUFOjRhrPHaN4Wv0VV5OYgm1p+LW1eAAAA
//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAOjHT5/0HAAAZJAAAHAAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kYXRh
MS54bWzUWstu3MgV3QfIPzR6X+56sqoEy4N6MTHgyRixZjZBEFDdlNRIv4Zsj6UMZpHNLPIjA2QV
IAHyK/Lf5JD9cLcsI2xL7bE3FJsiL3lvnXvr3FP19Kvr6aT3Q1nV4/nstM+e0H6vnA3no/Hs8rT/
7VlOTL9XL4vZqJjMZ+Vp/6as+189++1vno4upyejYll8PR+Vkx6szOoTXDvtXy2Xi5PBoB5eldOi
fjJflDP892JeTYslflaXg1FVvIH96WTAKc0Go3FxWRXT/tpI8REmpsV41n/WftNi+aJebk570+br
no9O+z96ZUSyUhKaUUtkSBmxxjOSCUddFoNIKfup31veLODlaD7cmKtelcveZH6G642d19XsZDoe
VvN6frF8MpxPB/OLi/GwXP8pqmXjlBqYwaS4mb9eDoZXuCb6MBGKZWNheDOclP3e9/XhJr9/PR7+
tV7eTMpBPZ4uJiVr7Kztrq70e8OPMDycT+ZVPSiGw3K2ZH/hjZW12fW1fm9xNRlVgEh/sIpuvXhZ
4XTQAGFxX8S51IZzHojiuSMyw8EmGwmz+O2k0zLYn/bC3L7i7LT/p7PyevnnOy9q3oPXFCfn89FN
++riZFIvX7XhaK4vmkPVHl5WvUnRILioSPpdY6jAs7f/efuP2//e/vL256eD5ndzbO8vZ6OXRVX8
cftYOSPfvmoewx0w2/rY3P9BX2nujNOWw00TiUzaExecIk7yLJPKW0fVFl2LojqrilmNKF/PWnAK
z6MzlhKVS4SKWUGMzzzhIbcxCmsE83uh2h+DbqF5uJdceuGEkkQlQ+Gq1MRGL4kIuQzcKJk5t/Wy
Hp9/mV5SDcAyrgh1WhFpksYwwlWV81xSKXief2Lc/uv2l9t/PjpmbeBS5QklkDFBpIqCOC0oMcpz
Q03UjMrtaL6PWal1oJnkJFdAqmTMAwxUkiBYMFoCEM3j60rcVNFfB7PGhmSSy4kTyEdJEyUuZfjq
GLl0Ko+Mpq2X72P2C/GSodDkzGkiuMuI1Cgl3mCes15k3gcWeRR7g7Eq58ertW9/fvv3238/Omad
V4lGjTFkLhDJWSA+RdSikKhizhkT6XY038csk0hkEyOm/pTwkAjAbB5J0srHCJtGmb0w/TqY1Uwy
bnJBKFc5MGvBVaxmJCZuLI/RxwyfueYq72P2C/FSCMWtzDGCQQCzJmhiouEk5UjMFJiGt1svFxWI
504x6TUXXF3Ph89jd3bXPPSHYgqGB+a2mNfjZfnqqliAjjX/aalEmC1P+3T7qrJ+0fK474qqXr1+
ePV1cd37oZic9vWGoozG1RopMDP+W/l7EOZJWa/uKq+L4bIlEy19wB27JlecoqmPXWlVYiw4IFc7
w5ACVgLDQhOmHePWW+0TUn0NjscO25tydNmwzm24XpwjDjOw7N2Lz0fXTQzf3dUGVWyi9X+Zo6cp
MoG8FJKDTeVWo5opDupuwaeUSNKADh3VxbPrnc8/yMkNSPeHuRn6HeTQTSyGVy+r8mIFlO3F89eT
SblMs+J8Uo5W/2tp9xor+5YPB1AWFSilJRm3KIIWeWcjeLmlueY6C0ruclXAdZsMTSvUjPwD8q4F
EPqLDgDaRdSBAAIzsckpSjjP4KLMQeGyJEiIqDCAlqcNnz4mgHhHAN3j5GcPoIxZ5zVz6wokMxBH
mmfIVovWRfKgdH7c6KKf7gCgXZgdCKDgQaQ8s8QrtHIyguFaZwJhKc+FzGNiKhzZxY4AusfJzw1A
67Z5q8ug69093xFpUnRogNFJGGFBfEIMIHpoSRxNYHlOO5v2kfXNBeSpatg20d04cG9U1q0O82NH
GMP8N9Wonc+aRzfnDf4eIgit+QJiseO/0hlmd0gmIkTM7SxKYkzTnGUyWepoptwOvcUX7PrfTW95
5z/vRiQ+pf8UczucpiRy0WgpETKKjo4wEH3NmHLc8b202/X/0PHvmOMb/1Gpjz7+3brNLeI7appb
xHdTNhrzLcrveryWrdpk6ygebJqT9plurfi9iRGEslZmmuS20dfAgInPBaQyySXTwWQ8+3BhODQx
OtLPD4XpGIVBWBeMUAqKYISKoSj6e6852v1M0GCN9HcIzW5iHAqTjo3Zxn8Q/aMnRjeB9KMToyNC
PuTxbmJ0VIL3EqObrnpvYkiT2eC8QZeEBkkaNII+gPMGrpyMiuWO7Yh4d2aMjvVgWz860upNmO7W
j2MkRjet46OB0XFO2XgMMraXCrvA6Chd7QGjmxB0LzAiwzqLijnaOgsGC2GAOJ4xwkLmuRaZ4P6d
7tmQmd2KcSgweLeWchOmT1ExjEdp9BraXh6QHck54qnOiJFUc8ORH2xfJsEK0G4IOhbBbW58hmwq
Y1pzh+UaGqCYQu1slCIZsLREs2BSiDTsQ+CBIfgM581GLJYRjZszSAUJiQNZgIYCq2pYzUFrodQ+
oXxgCA5MhLv14hgVEh1r1DlVJClMDjKAXbscSwNZ4MgDH7m3j4qCAycJtPJ7JfMYIeBeBUuNJ3nm
sPaf42AU1oA0GgpIX9bp/FFRcGBnKT9BCOC58kEmImzCwknAup3FkgeJIqdaYtnD+30C/cBEOLC5
Uo8eglZ02FUazi/X8+Sbqzk2UKxEEuwzaKWI4gRnvdfV+L3NJ/du9hitdrA0Wz3Mdv8KLNaLd3ti
Egyut8XUiweY7VWrHSzV8xGiNB3PviuxDeOjd9nAcWxqgLfr7QybCLTx2m7oefY/AAAA//8DAFBL
AwQUAAYACAAAACEANOZ1yYwBAABIBAAAHwAAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9kcmF3aW5nMS54
bWykU8tOwzAQvCPxD5bvNOmDqoqa9kAp6gUqAR+wsp3EIraDnYb071knqRIKEoheovHaOzu7s1mu
a5WTSlgnjY7peBRSIjQzXOo0pq8v25sFJa4EzSE3WsT0KBxdr66vlhClFopMMoIM2kUQ06wsiygI
HMuEAjcyhdB4lxiroMSjTQNu4QOZVR5MwnAeKJCarnqqDZRADlb+gyo37E3wO9AVOKTMWTSMdBpz
djkzRLp6sMVzsbdeOXus9pZIHlOcnAaFI6JBd9E9w2NwlpX2BHVilX9vkoTUDcvRfxsOUZeEYfB2
tpjPQizA8G6Ko/OHtkr29EMey+5/yURBbWEEAzGdpVuLjXhRvtXG5CZy3vH81PFGAmYqMh+0Pkzr
JzCM+gJdwQG8YAd4KwPt56mKrMh33HXOY+Af1p8IOxL7Fwr0UTKxMeyghC7bPUcpUOIP5jJZOEps
xFGN3fGxx7lp8MTjd9fgqcesxTM/08alZnZ+PMOzn9wlK/R1EXp7sMbZPzSs+k3FJwAAAP//AwBQ
SwMEFAAGAAgAAAAhADBj3Y0jFwAAie8AAB4AAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvbGF5b3V0MS54
bWzsXduO40aWfB9g/0HQ+1aJ1LUaLhsD9M7uAuP2AvZgntkSq6SBbpZY7Wp//R5eUopDZWTpUFK1
eqAXu3Wp4MnIyHNjJvXDT6+LeetLutnOVsvHdnTXabfS5Xg1mS2fH9v/+O1v/zlqt7ZZspwk89Uy
fWx/Tbftn378j7/8MHlefJgnX1cv2cf0qSUoy+0Hee+xPc2y9Yf7++14mi6S7d1qnS7l06fVZpFk
8nLzfD/ZJH8I/mJ+H3c6g/vJLHneJIt2BZI0gFgks2W79bKc/f6S/u/ksf2yWX5YzMab1Xb1lN2N
V4v71dPTbJxW/0s2WX7p/v3ovhzC/Xgq73XbPxbDymbZPG19SeaP7fZ9+dYk3Y71O+Mk+/s2Kz+V
f7eyr2uhZ5POk0yo3E5n63ZrvZk9tuNhp9NxOPtvjr+O52n1lVH1jfucVATeJov1xyRLWi/bVGiW
CapMnMibP68m6bw0YJ3bUpn6+bn6xx/T1TyVfxeo8AfFa4dc/v02+zpPL3QhB11RNd/k1ylfgFH5
yItRuAG1Fvnw8skUSZbkTlZjx+M6238e+d6MfW92fW/2fG/2fW8O8jcL9sDS8etyr4PX5d6soSyc
zbgagOgny/8ZFW/+simHlb9b/buaM0HbI+RL7wAh3iMI2BsIDz6E7h5BwN5AiIT9QyN6ewhBewui
HHSNif4eQtDegihHXYMY7CEETUOUSwnm5rhlMUZ5lr7hk+iwtUwWsrrFkaxX21mW/jpN1mm1FL8k
m70Apj8nr6WfGDoFTWabanI36Xb2Z/o/4kzn6bb8VvqajLOdrBAqmT9Xst9dtbrgOhFvWX02XW3+
/Ot89izer/BX42zjrotfEwef4dcWs4nva8mmgimWVEGhmFGtSLH+l6dqJNt8/JW/3hzjr0v3+3E1
flmky8L5Du7RV27brc2Hz/PZWlxueb1k8q/Sp5XuKr9g+cF4ulpt3Yx8knnpVH8xe6qmKX9TNJe8
zrYyZ1NxstlvhXdeylS2W08vy7G8v8zarZVcL/39ZTfq6grivzOY1OJlRfhc/n4lQ85h5R/5pR7b
f6ST5/yKm/SpvNAf8qFMrPiuu87IMT1GHLn4WXDyK5nsGe38nbKnHM5b48q/VY2L4AT4+e3Vz1Dc
2XlbZVKAIgUFRjGoAEsKCuat/+CdtwBPCgmMIkiSHCz+tlpmv/4JU6iV6uTpwk5JT+FtilUxeyoF
q5QvrtKs/LhaQnCBIhVBxQZm1j+vu7h87Kz6YcgCCkypH4cINjChgAPTSXAC9ChhoMR2ScqxDCkk
sOmMuo8f/KsxwBOzigifMyXSPYsLteFwJREcogDOEOLArBGcAD+KaVCSVUixAgKT7ELSUGiTWUga
CqwiQrqUB5WU1uxBXe14kJ30fNmJpKtlFiIZn1xsI7W2pIn1fGQpNfNFHHPc3VVCx3oesjL7fmfB
lxTJkshS4EsKcUApBIcvqUitBJBv35y3KSSwKfYHwgBHCglsikd+ugM0KSg0yj88ThT6MDCJRGee
u9lwOEkEhwiAM4Q4wA/BCfCjmAaGuv7pDzCkkMCmgR8pwJFCQpv8sx9gSSGBTXHRFDEki+JczxLj
bTicI4JD5p8zhDjAD8HhOuoqpmHOol1H4UifrZHAprjndyMBkphRdo/ErfJr8oxBPp2rvsHgErHV
7A8xkMFsExw+RQSH6I/rGHFAMwSH65gHVqI+7hA1FBhlF7KGAr7tQtZQaJVfyJwqDEFgEpEA58mG
w6VEcIgEuJQQB/ghOAF+mPe5hVbVgcQQhDrqDsyhgwRpc7pPTCIS4FJCnFOkpKMPkBT526J8sWkk
sMmc7msksMnukzQUGuX3SWcIrnlQre6KlbVv9cLbmxw2qKxdAX1QWY98lbXc8fqWlXXUt+oI4y3M
fafX82fW+Xe+84Z//4wZgLdJH+DIGEq4R+Lh359cB8Ibcbb+Jcs9EoZbVJIfh3NEcMw+G3HAFRGc
AD9szvqRn+oARQoKjGJQAZYUFPBNkhKuJNr2jP3D40xhlASLzImkDYdzRHCIAjhDiAOTRnAC/LA5
i4Z+qrmSaKS1K0lDwbyZlaSRgCmzknpn8kmIA/YQRXIlIQ4wRBTAlYQ4YA/B4UrqnU9JGgqMirt+
UQZYYlaZlcSN8tt0hkTSJYy1Lo1sQLrtygjvNgHNmIWs0xhYWsyPZTz/VOoDo+xCplaZhayR0Ci/
kPmSx3QGeCKujNNkw+GLneAQBeQj95cNiAP8EJwAP2r6gSG7kmhGxKACLDGrzEqiRpmDK6YzwJNZ
STYczhHBIQrgSkKcU5Sk0xhg6Jam5YsY9hxiOgM80eYB90qIBHNHkbiaEAlsMqsJccAigsP9kk5l
wKLI3IbQUGCUf/9NgKOzeSVukj++nSFRM3X8IulvmTfT9F3KV9/qG7mNimrHYySO51s2/ToP52r6
dcmeKa4k0j4kqySXrD8LQBwQNsHhq03nW7Da7I1RtUbApmjgl3aAJAUFRtk77Hp8aBWZOk4VJl5g
kzkNsOFwlggOkQCXEuIAQQQnwA+btUHs35vNoxvN3cxNdo0E00aywABNanhAVCw+0x0HOm4DNiZe
YJJZSTYcriSCQxTAKUIcIIjgcCXRhJJ0WLiQNBLYNPTPWYAjNf0wa/6tmQGSFBCYFPkb/5wmzLjA
ILOMEAfsITicIsQBe8j0c4YQB+whOAF+FNNgkaQlvgWb0WhLszazP9JIYJPZH2kk4Mnuj2R781n2
+CEOGGQWEuIARUQAXEiIA/YQHC6kPhNS3CHTxqWkscCq2E4TNcu875haFZE06Qx1CWsg7zYQFMF0
f1bzuNiKiTFoh5DL58mGk1/p7UQd7CEa5FpGe0A1BIdrWSfEYFHfHxEDDCn5gU12JVOjbgk/dI8w
UYeJIxLgUkIcmDaCw6VEc+tbwl/r+2FiDDNndko2nPxKfqdEcIgCuJIQ5xQl6TQdGLol/Me0j/2F
A/fcPcj3YNqIHLmMEAcmzSwjxAF7CA53SDolBotuCb++D4GJMdDU6Xf8mxi5lBAJpq5j74wiEthE
RJBfy+/bEAcsIjhcTDolBotInR7giCVK9s4oNcqeKGkoYOqCKb/tVoTMpPlWxO6Q0MGtCPeJvhUx
FB0Vzxf5Nid77Y/SANcNmuywMwP5d/zrBAsKQCLrhK83xAEVERy+3mgN0O+ab9fQBReToxUBmhQW
EMUOMwWYUlDAFfEonCvM4MEkEsC5Z7LhcJIIDtEAZwhxgB+CE+BHMQ0MDciJmABFCgqM6pHdzAGW
FBRYFZObbQGiFBRYRU6dcqowhQeTzFKy4XCSCA6RAGcIcYAfghPgRzENDPU71rtausoBo8w3SDUS
GGV3ShoKjDI7pR4JTbfqpHzgGK1OYnIXgTslDQWTZlaSRjpJSRoKjDIrCVN4MMnskxAH7CE4+ZX8
qRLigD3El+RXehsH7CE43Cfp1B0s6jz470ZyJWkoMMoe3jQUWGUPbxoKrDKHN3nm5FlubSEO2GOW
EuIARUQC+ZX8UkIcsIfgcCkNWHizOyUNBUaRScuHTwbHjfJvJQrwpKDQKH9YuuB9LXf+tXwcyO2+
1uFjOGF6zELm5aM5T9NQYJRZyBoJ1rs9T9NQaJRfyHzJY5EFJhFXxkOHDYevdoJDFJCP3O81EAf4
ITgBfpTLAIZuxWPBPdyRxCILiDJLyYbDpURwiAS4lBDnFCnp4goYuhWP+SoGJd2Kx/znCLhT0sUV
KMmep2kokPeteERFYtEHJBHfxn0S4sC8mX0S4oA9BIcrSddWYNGteKyHNyyykChzExmBYO4a3LVB
JDCJqCC/lj9ZQhywiOBwNemiDyyKyXOVeD6pocCoyH7XRmOhWeQQWYAplQ6iWf7E+wwV5Fu3SetH
7h/Y+avYHcZXNz1lZr7tTU9SR3Fp4D1GmMwO2R6Uf8UvewJEZM9FgTggCYLDl4+u6mBofWsjTyOB
TZH5PpWGAqNiv1EBmujaIcuQM4XVHZhEwjGXkg2HK4ngEAVwihAHZo3gBPhRVANDZ6xau36PFyCJ
GRX3/Pf0AzwpKGAqItGYU4XVHRBllpINh7NEcIgEOEWIAwQRnAA/impgaGA9N6PrX7CJPK09wBGz
KfbbFGBJIYFNkX/vG+fpVrM2rFm7I/Pzu2jROvQ7Eq4kjQTqjslZHi4lDXWKlLC4A5PMLglxwB6C
w0lCHLCHuBLOEOKAPQSHLzVatJJFy+O/RgKbzC5JIwFLZpekkcAmMjrOE5Z1YBGZf84S4oA9BIfr
CHHAHjL/+ZX8eTvigD0EJ8CPcv5gUdSxHn/SJSYYZc6SNBIYZc+SNBQYZc+Shme6c444YJBZSogD
HBEJ5FfySwlxwB6Cw6U0ZFKKzWmShgKjyPrPh08GR42ylm7cJlK6naHvQU6Eij+9PVLwWzxSkKxR
HjZ05+AUIWskWO+3HsT+J0yxdwAUEVfGXSLiwKQRHO4S+YFQUqNzJWkoMMocXTUS0GSPrhoKjLJH
V6zVwSbzirPh5FfyBw6CQyTApYQ4QBDB4VLSnQNgyBxcNRLYZE74NRLYZE74NRLYRAI+56l3piwN
ccAeokeuI8QBhsj851fy6xFxwB6CE+CHJUS3HkTBPWzBwFodpo5IIKNThzgwdQSHSwlxwB4iAS4l
xAF7CA6Xkq7SwSKyaAMMKVGCTWaXRG0yuySNBDaR0XGesFYHlsj8c5YQB+whOFxHiAP2kPnPr+R3
SYgD9hCcAD9q9sGiWw+i7pKGJLr1R/5ylosJkWDy7HeQEQjmjqiAqwlxwCCCw9Wk63SwKO51zCQp
ZYJV9nvI3Cy/UQGiqFGXa0SwDRie9/OfUt28zFPZz++eKVc/ei4la9m/0Lswekcfb3/O0nbrSzJ/
bEcV0jz5unrJPq0maWu5rwfdp8n8uZV9zW/ObNe7J90dWOWe2qutEi9nPnTvrrudJuu0unI6n8/W
W7H7dTFfbj9sHtvTLFt/uL/fjqfpItnerdbpUj4TZ7tIMnm5eb5fPT3NxunH1fhlkS6z+7jTGdxv
0nmSzeTZX1OBE3fw4bPgPrYrHpLJv0ri7/N5KK4f+j2zWFadeXSu+4SjW8/eZ2SlbmSUrdnkNZ/+
UgbxsOPmdfeZFPGFRB6Kjwo+SnYqQt4mZ9SAHCft74ScbmNy5IfqzMpxT7L7Tshpyo2QaufGeZ/v
hJtur9hn0GBZyQ9X2NlxDyv5XtixrKva7sXud+Zfu3F014tHxWaRsBxItnDww5hd50RVJJannhh3
aa436faXp53YWhN5ufk1nT+1W+vstyIfWBYZg/yn3dpmEk9aIs7xsvjXfvWT2zCy2bK6DVNPJbpO
rnoATYKtSyXOPRZtWZNI52RqtywOsqwtaxJmnHzslnWPt6zXxMm7AGi3rGewrImDdVq2W9Y3WCY5
mTlpcGvJbtkgaFnN7faaq2bovY7H2xXu0fN+nqvvTkFXVdO+hir+al/glD5n/1oVPHltuFh9Sf85
y6aP7kBx+RfyQK/9Gevpz8lrmR4Xbq4wYPp/8mSA2pufX+bzNPuvZfJ5nk7Kz4p9IYVNiLgvsbJX
l4pjsN6kY2lGXKj2aU1nk/S/09ViXxB6C6FymKvV1lWJebdXdt6WBCnHI7X0dUUbeSYKiTa9oXcA
TXz6u0SbXhOf/i7Rpt/Epzf3G4ZoIw+jtntOJ2y75zREm34Tn/4u0UaOjNg5c6vMzpkp2sgDzsrV
bL/OeaNN5VPwWfLZz8nmGRrNaiNTMpbkuHPn3xz4ufFfzhv/5abxX+K4ik5Red63CG27aFzyUwXj
/YuqqXcAkUeNgqJPySeJxIn0qPJ/SUwvYHc4BzG9eIMUGuVmkdKuotSoJq1edvSdeFUk6x9fduz7
qs7d+tMM9+k+6Af6qnIPr7RXW3VKEMDE4ht3HsvuYp5YHDQeq6ZkMW+2zuPglDh0ReSUXRAvOZHE
WrcqjOScEgqviJxd4n0gnMYda9kLZI94LhZfETVVc9ErnPLRoE0W1SnpwDWRE1hVJ7QdBy4juaah
QmvRK4Yovhv1h1Fx5CksCVZ112Oo5ACeaDWQu4C2x2Lb87pwV6zWrZDHNpMkYOANt4NTwq19LOE+
qkoE5M6d3Wc1r7nCLGvLTgk0ds4M1eDwFD9vt8xQDQ5PcbJ2y8K9x9qakZOR5ZqxX8df23l8SuGE
PO/n3mtXU5zS4Su2XNc6fC4dx37c+NbhK/aB5B0+OVzr8enDa/PpQ+rTh16fPrxanz66Wp8+ulqf
Prpany57C+0R2rUi7L7W5NNle+B1+PQqG7v10WRT3rX20cpfAS1CdLnnoJq0eg0gexk88WLUpI/m
ElV/H819elQfbeQNAqMmQcBd94pKvaof5K3ymjfSpJNid13OpVwRO4EuYyTBtlkj7aFJLHSp1BWR
s/+xmINOmjwpryk5TcKx8xtXRE6gWWRpM9ZKKflZhdJDXtFIsRfkdSOD3p38Klz5Q/fnaRY9OFeh
+gbyC9EXbxaFmwX12XK6PNhp9+BKDj2AJlsHnCLsCZ+hWfTQJNq5SbJbZmgWRZ0mocZ5U7tpYQGo
6cyPUdmjoNOM3bRwu6imzajjuhf2C/krBU/35eJdmeL8cq0r4xbErSvzQ9H9qmfZkRzH8qTZUecd
9vmGV8+BRN0yPfCfkfw+rHcMx9cK6e8v1UEVR4d9IRg8aCTHRe3O4J1caBPv7ubGzlpYBNqFRk28
u9OG3TSbC42ab9s7rwstl0LZ5652yNw2E0Hjv+Rntwkod4v5i3fdTBSVv/39dhckipxDqi2FJuc0
nQPx90Hcp0f1QfKztz6fK+fymzu2a6pjyoLeW8I074RE8oxxOz2O6WuipyzpvfRED8UDmcPFndtk
V1N1k7DoHPwV0RPqFFm2XNVzoMg9U/+KxloU9GU975dD1L+TzSHFAfuwJjw1Q454mO/5f0Agsv+C
wKVzgv0zAg/ybv/x+yg+3q/vc1bnue3DseSs8iDi5r7Lbpql7BdvZDfN+Q27aeGctb5o5Xh/GSnt
F/JnoJ51cvHauniodK22drK71dakto69N4uiWCqsS+9j8yvHRd26RKU/XVUNB35KDor78jw5H21f
cU4w9oVg8VNycNlumsux7KZZ/FR+evodj17a/NTuJLWdA7/amvqpSoq3u/hXfBc/ktP17oZn8DZ+
1HXhT6f68sTUY5fC/kCMW6X+AtZ9elwB23W5tLar0Ylyd+UrSsurKsybkp9QwPZOuYtxTfSUZZif
HukzOm2/eSqmHkrliSyl/7qmwUIJ5h1xNBjeRT3JS94ctsen+2u03Un+2vJ6h/sK/nYqy33kjDnL
fXanvWtjOKWJYw+ultynd7xX3ZePzQuhcO5zsDScx7Vz4M9kPGK8eCFUPJG0Vgg5Bd0KIVIIibP1
FRH5efpLF0I2ZyDn6JkzkIPs3jE0SemdYOwLweIM5MTysSnW+zuD3TFpOwfndQbVfN+qjWuuNuT4
vEtNwtWG/5x71D/+pva+2nBx0V9tuE+PqzbkMLnPewz+TdLpuEyZvcmlqdqo5wxymLrk7ZrSaciW
/SOORnfnPRAbDfzRR84LXzyC+o/dsXR6d3T38LaNnN/1roEm6bSDskePcAQ90J9r4dov5E+Ov0XO
Wvz+Wi1ndQTeclaSs8phbZ9a85PSl85ZbStO7r2Whh6uODmi7B1Dkw65E4x9IdhW3AkHhM+74ipS
b4nhNSeG5U/2FlV/ODGUg8bepXB88Nknhq6j7U8M3ae+xPCKspgYkhR/FlM+zp3u2fD3/fynpKP8
mPSl3ab/mWwsUZENXqUgzuXQPJG9oKhwIPsfYqg2HrpyZq+h0pr9a3ykaPHDFbUI7nR2i+Akgssx
c9+Sz894X5kUXXL/XlIsabltEc5/vORaz0lH5Y/uqNBWvNh7iOp5huUbH9OnH/8fAAD//wMAUEsD
BBQABgAIAAAAIQBZy6Sa2wMAAA1RAAAiAAAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL3F1aWNrU3R5bGUx
LnhtbOyc3U7bMBTH7yftHSLfj7SwTagiRXyoEhJCiLEHcB0ntXDsYLtQ3n62k6ZMYqKhhDnh3LRp
muPU/tnnHP/t9Oh4VfDogSrNpEjQeG+EIiqITJnIE/T7dvbtEEXaYJFiLgVN0BPV6Hj69ctRmhcT
bZ44PadZZAsRemJPJWhhTDmJY00WtMB6T5ZU2G8zqQps7EeVx6nCj7b4gsf7o9HPOGU4V7hAdSH4
DUUUmAkULQW7X9KLNEFLJSYFI0pqmZk9IotYZhkjtH7Dyrhb/4gP4/slI3e+GrFmRcnpGE191Qwz
nEYPmCcIxdWplGry9xmCzaU21bf2ODJPpW2iqiAUlYrZFh2NRyNXQuwa7LmBJlTQg3R6hO3pgips
DbRJkFRmIW2LlAtGZkoK46zxhLN8YW5YHilmyZiFovTaoChlyn5qbtAU2uC5nPNI2PITJGRKR3X1
muu6u3l5kNYNZ1bXqj70Te2rI25sv2HpKkH79jfhiSYqn59xFdn62E5o62hf5+7VNZ6tvzNwF2aM
88bW4XrdtjZxl9Iso8Q09q49XrdvjPz9LZLGvmBCqroM2+Gpq4DvNNyM6x+eVdfXPaBuAN8b/LHl
U3Wg9aeaFhdXlte6OwKvqq+Ey+uBCiD2kSPMrHYcYdi6VED2kch2doouhIFL7EsIc7RccPe5SPfZ
DiQcVab0xoTD0ToAWj1JDx2t70CrJ7Sy/KLIrzkmEL2audR7JvTO8TUz3ufH/5pd+dwPmNRT6jCY
zGGQOGGjs4S89SDRbH6rsND75yHm3NtJAZ9NNsryX0Ct02HkxqdXt99R7JsDtUrV7cz5dUFt7R/H
QfrH7aTxl/3jdr61a1m9dcAimHO5NDAt6mBa1BoG1tq4fgTqz2a5aLtx1aTjzmnVak41W+puucnR
CjHLg8XBzUr7ZinX0QJltS86uKMFymqfaIGy2hdaJVZni4BVCohfL8Wv59QgjvVxrEE86yM1iGv9
oxamurRLXNtuFhycurQJWuPzoQWtASAZWkQaAJKhhZueIsnyE0JA3Osi9LdWxYkUM8DR1YMYrXH4
fUAwOjp6LqY1DqNO3Kb8QIHssqK6nW1wOe8cfFUwvkpLzlIIHp1tEWntrTyQkB3WLpP0njosz+QU
vFYwXstPPmbSbsx5vIKnt0JJtNZ5L4DxD5OHE1N8wgVUAqPinZhTf2Az23tvZmuddXkWQ9Pfe5pt
eRZDE977zGJointPWdjnORZlgOFiuwWMl58J6CmK9O4UYIQy7TAKYAQ0Mw/TSX1C1UrRh9vVwOLF
drHm/654bP40wP6L4fQPAAAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAA8CiPBEEAADfQQAAHgAAAGNsaXBi
b2FyZC9kaWFncmFtcy9jb2xvcnMxLnhtbOycXU/bMBSG7yftP0S+H2kZIFYREB+rhITQpLHryU2c
NMJxMtuF8u9nO5/toKWxuzTF3JQmyrHz5Pj18fFJzy7mCXaeEGVxSjwwPBgABxE/DWISeeDXw/jL
KXAYhySAOCXIAy+IgYvzz5/OgigZ+SlOKbtBoSOsEDYSxzww5TwbuS7zpyiB7CDNEBFnw5QmkIuv
NHIDCp+F/QS7h4PBiRvEMKIwAYUR2MJEAmMCnBmJ/8zQbeCBGSWjJPZpytKQH/hp4qZhGPuo+ICU
y6aP3VM3vwUX+j4ifPj7EJyrO+Mxx8h5gtgDwM0PBYj5i0d8yO8Yz8+K/x3+kglChSngZDQWRIei
IWnCVcAaVzD+gtHdBDsEJuIykgZoULQexhhfYyqMOwniUw9QlCHIxVk4UlyROJv3pWytbKG+NO8X
jsk7LWE+rPpZXZUbQWGIfJ7bKWjw+V1puToyrrpdHfq+eKWCUN54brv8VmCAOI7IvWAx7JLFMtXu
eEi36BTFbrgF7t4ndgPEEyK6KKSKQJxNYa4gxwPxp0Z+Q1wKveq7msjRU0p6fS8fTlQlhq9d6ulu
jB2J4chiCKPbJPqBoa8zsUgR4THhfdGQtWO+6aJ8XocyeZTC5+0iGUv635DVOOmJdehXVgbGMbN4
8kAhYYc3GgHpom6cbCX2KKP397fVXXwfRj8tVrXUrdaMtfZWhzYW34nFWqz7K4YmsJYSMNSRANEj
lQeoA/JNUxXlAC8t6Q7ftcEBn9e5ESPBgQ8xTmcyoyPTQjWJtT1ZvvX60rYQF1Vy1Wqwf5ghY9wm
1YDEoDFnl8Osva81YxFdL6oEbeNJQWKw2QDlDTYboDDYbADIIL2e2rhe7LVUwjKu9jHWTsdNYTMS
GDQfR6datRxo6Mp2tyg71bv9QtmpZu4Tyh1ZRKnU0RQGxXb3qpTM1jXA+DqrltPhzU7I6YehvROK
u0T7dEW6sd++vROivNe0w+jS91ssomWEKME0dty/rXDD9mvs/z41Bo+mk2IpGVvKSwVeximrCivr
y7I8sS6jM06Z00tZyWaM85HVjDzBvVQvOLGCsW3BYCmOAx1h1s8f939uUxA1JcFy9IDieKUx6C1E
D6hYdpyKLcjne7364rci22Zx2HanLt0ebH3dZzy0KAM4+wBVGUH/HqCKWezT6+nTU+LZoqjAJgLk
C03l9FuG8a8G9Qpxi3StRbwZ4hY5Wot4M8QtErMW8bsRizLPada+iE7GjvVLDNuNU0vh61+4Ejxe
6WNm9Q7jql2YHqW/5TAtH6qR0g9ODXCu3bmq5FzYe9gTJzcOX9Thm1OSVXvo7T28ec/9UxGKnh7m
m0v1K5Oh+ZdV5RJ9KY/wViNbB69XAqHWVPlvGoifZTj/CwAA//8DAFBLAwQUAAYACAAAACEAVzrV
MoQEAAAtFQAAHwAAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9kcmF3aW5nMS54bWzsWMlu4zYYvhfoOwi6
KzYpWRKNOAPHiYMBgmkwzgC90hJlq6UolaSdZIoeeplDX2SAngq0QF/FeZv+JCUvmXaWw+RQ2AeZ
pP59+0CdvrivuLdmUpW1GPnopO97TGR1XorFyH9zOw1S31OaipzyWrCR/8CU/+Ls229Oc9UMc0nv
gNADGUIN80U18pdaN8NeT2VLVlF1UjdMwNuilhXVsJWLXstU8R7u9+NeXtKFpJXfCVHNB0KqMpO1
qgt9ktVVry6KMmOdGCMkfSqEfiDi03ZUtBT+mXVLNbeSMbcW6yvZzJob6bbZq/WN9Mp85EOgBK0g
In5v+6olhYOeCc8T3oUT1JKrxqvqnPGXIOtnfInQZBxOgmScoiDCJArIRZgEKBkjTM5Jcn4Z/tJa
J9afa46h29my41LWHTq8L2R1dkqHEFHvHpIfxWmIwa+HkY9R3MexcY0O2b32MniP4zQNw9j3MkPQ
boz8naRGKn3F6sozi5HflAyMpkO6vlbaLBZ5GzSa/4B8r6g4pGpNuYdiyCP8nMZ9MnxAlm6pQGsr
FladXqND1bzMpyXndmPqkE249EDLyKdZxoRG1qjlin0HjtvzVq+i+ukRX1VPjyhvlvTwEEywFW80
2YAcGMGFdwcRG0Tgn5dRKPCCUw3LqoHkK7HwPcoX0H6Zlta0A+6tYGcqf3bzTXAvqFo6/dY2kybw
mQsTY1YULNOQ4a7WXH2ZDlD6gUMjGcrXrIC+MWXkXMzkYm7yIm0rwbCB2MzNsxMNDIazgExueV3m
1Cd4W5adbVv+/mfpdg51+muht/xVKeo2RYeFZbLiDC8cfTsC2gCYWOj78zp/MEbN4R+miGqyaQmx
vaZK31AJnQAhgFEMjbOs5Vvfu5OmVtRPKyqZ7/GXQo38kIQJkOn9jdzfzPc3YlVNaqh76DXQ5pbY
8FORgQ5Xce1mom0qjIGiHq90XZQ2o5295gVXemZSCq5C09kHOFJReW2N52vQBdJLkUOb2eWusL2c
Fbd0PnsL5oRJQgYuGVzMmsxIAgNvMu2KjHSzwBbZjuDc1cQ+aVcwcLZ7Oy7suNmnCwfteDG92mQt
xXz1CmDNZa6ditDAdCjBLU4NBlIZXF5B+MDsEJkG/pFJg5Qwr9yw0mebvx5/2/y9ef/4zjQFaIan
lcJEbhL7eiuMieDN7L+FAR8E1WJHVy2ucr4/nNSYYEKi0E7qBCxJiTOlm9QEYYQiN6hTEiOEbXHu
y7JKFGizbXqARfHFICQpCWJMLoOITBLAInIRkP40wUk8gTE2+PpYFGKStB5iEvcBdmzNdR528PNV
sGgHMoeIdQBFtkRdDUDajlD0LEh6hKIjFAF0mgl9hKJ/haI/Nu83vz8XDPXjQRoOLAwhQjCOnuAQ
wFCMBjA2zY0B7haoH30BEMWIjM8TNG4vRVEcBuP+NA7CiESIRHgySKb/ayDag5iPANH+1emIRM91
pzsi0RGJjkj0kUvR47vHXzd/PhMSAcwkcKW0SJTiCPXthWf36epLLkTtzch9ArSb9ovl2T8AAAD/
/wMAUEsDBBQABgAIAAAAIQDhUTcfzwYAAOYbAAAaAAAAY2xpcGJvYXJkL3RoZW1lL3RoZW1lMS54
bWzsWc1v3EQUvyPxP4x8b7PfzUbdVNnNbgNt2ijZFvU4a8/a04w91sxs0r2h9oiEhCiIA5W4cUBA
pVbiUv6aQBEUqf8Cb2ZsryfrkLSNoILmkLWff/O+35uvy1fuxQwdECEpT3pe/WLNQyTxeUCTsOfd
Go8urHpIKpwEmPGE9Lw5kd6V9fffu4zXfEbTCcciGEckJggYJXIN97xIqXRtZUX6QMbyIk9JAt+m
XMRYwasIVwKBD0FAzFYatVpnJcY08daBo9KMhgz+JUpqgs/EnmZDUIJjkH5zOqU+Mdhgv64Rci4H
TKADzHoe8Az44ZjcUx5iWCr40PNq5s9bWb+8gteyQUydMLY0bmT+snHZgGC/YWSKcFIIrY9a3Uub
BX8DYGoZNxwOB8N6wc8AsO+DpVaXMs/WaLXez3mWQPZxmfeg1q61XHyJf3NJ526/3293M10sUwOy
j60l/Gqt09poOHgDsvj2Er7V3xgMOg7egCy+s4QfXep2Wi7egCJGk/0ltA7oaJRxLyBTzrYq4asA
X61l8AUKsqHILi1iyhN1Uq7F+C4XIwBoIMOKJkjNUzLFPuTkAMcTQbEWgNcILn2xJF8ukbQsJH1B
U9XzPkxx4pUgL599//LZE3R0/+nR/Z+OHjw4uv+jZeSM2sJJWB714tvP/nz0MfrjyTcvHn5RjZdl
/K8/fPLLz59XA6F8FuY9//Lxb08fP//q09+/e1gB3xB4UoaPaUwkukEO0S6PwTDjFVdzMhGvNmIc
YVoesZGEEidYS6ngP1SRg74xxyyLjqNHn7gevC2gfVQBr87uOgrvRWKmaIXka1HsALc5Z30uKr1w
TcsquXk8S8Jq4WJWxu1ifFAle4ATJ77DWQp9M09Lx/BBRBw1dxhOFA5JQhTS3/g+IRXW3aHU8es2
9QWXfKrQHYr6mFa6ZEwnTjYtBm3RGOIyr7IZ4u34Zvs26nNWZfUmOXCRUBWYVSg/Jsxx41U8Uziu
YjnGMSs7/DpWUZWSe3Phl3FDqSDSIWEcDQMiZdWYmwLsLQX9GoaOVRn2bTaPXaRQdL+K53XMeRm5
yfcHEY7TKuweTaIy9gO5DymK0Q5XVfBt7laIfoc44OTEcN+mxAn36d3gFg0dlRYJor/MhI4ltGqn
A8c0+bt2zCj0Y5sD59eOoQE+//pRRWa9rY14A+akqkrYOtZ+T8Idb7oDLgL69vfcTTxLdgik+fLE
867lvmu53n++5Z5Uz2dttIveCm1XrxvsotgskeMTV8hTytiemjNyXZpFsoR5IhgBUY8zO0FS7JjS
CB6zvu7gQoHNGCS4+oiqaC/CKSyw655mEsqMdShRyiVs7Ay5krfGwyJd2W1hW28YbD+QWG3zwJKb
mpzvCwo2ZrYJzeYzF9TUDM4qrHkpYwpmv46wulbqzNLqRjXT6hxphckQw2XTgFh4ExYgCJYt4OUO
7MW1aNiYYEYC7Xc79+ZhMVE4zxDJCAcki5G2ezlGdROkPFfMSQDkTkWM9CbvFK+VpHU12zeQdpYg
lcW1ThCXR+9NopRn8CJKum6PlSNLysXJEnTY87rtRttDPk573hT2tPAYpxB1qdd8mIVwGuQrYdP+
1GI2Vb6IZjc3zC2COhxTWL8vGez0gVRItYllZFPDfMpSgCVaktW/0Qa3npcBNtNfQ4vmKiTDv6YF
+NENLZlOia/KwS5RtO/sa9ZK+UwRsRcFh2jCZmIXQ/h1qoI9AZVwNGE6gn6BczTtbfPJbc5Z0ZVP
rwzO0jFLI5y1W12ieSVbuKnjQgfzVlIPbKvU3Rj36qaYkj8nU8pp/D8zRc8ncFLQDHQEfDiUFRjp
eu15XKiIQxdKI+qPBCwcTO+AbIGzWPgMSQUnyOZXkAP9a2vO8jBlDRs+tUtDJCjMRyoShOxAWzLZ
dwqzejZ3WZYsY2QyqqSuTK3aE3JA2Fj3wI6e2z0UQaqbbpK1AYM7nn/ue1ZBk1Avcsr15vSQYu61
NfBPr3xsMYNRbh82C5rc/4WKFbOqHW+G53Nv2RD9YbHMauVVAcJKU0E3K/vXVOEVp1rbsZYsbrRz
5SCKyxYDsVgQpXDeg/Q/mP+o8Jm9bdAT6pjvQm9FcNGgmUHaQFZfsAsPpBukJU5g4WSJNpk0K+va
bOmkvZZP1ue80i3kHnO21uws8X5FZxeLM1ecU4vn6ezMw46vLe1EV0Nkj5cokKb5RsYEpurWaRun
aBLWex7c/ECg78ET3B15QGtoWkPT4AkuhGCxZG9xel72kFPgu6UUmGZOaeaYVk5p5ZR2ToHFWXZf
klM60Kn0FQdcsekfD+W3GbCCy24/8qbqXM2t/wUAAP//AwBQSwMEFAAGAAgAAAAhADk9/s8wAQAA
/AMAACoAAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvX3JlbHMvZHJhd2luZzEueG1sLnJlbHO0k1FLwzAU
hd8F/0PJu007dYos3YNFGPiizh9wSdM2rMmtSar23xs7Niyk1Qf3EkgOOfcjOWe1/lRN9C6MlagZ
SeOEREJzLKSuGHndPlzcksg60AU0qAUjvbBknZ2frZ5FA85fsrVsbeRdtGWkdq69o9TyWiiwMbZC
e6VEo8D5raloC3wHlaCLJFlS89ODZCPPaFMwYjbFJYm2fesn/+6NZSm5yJF3SmgXGEELCZUB9dRJ
vntxfSO8OZhKOEbi+KBa+nbU09jzExpGW5wA7RF67FwYqxm0WaT0BEg5OAgDFV6ZxVn+J47zoRp/
2HBCh3UW43oCQ0lu0GLpYo6K7uPzHZubcTIPwcgNfPheTLzFXpzluJrgCPTkz1m+xwaNDTPxQTsi
0VFnsy8AAAD//wMAUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhALYwhB9cAQAA0QQAABMAAAAAAAAAAAAAAAAAAAAA
AFtDb250ZW50X1R5cGVzXS54bWxQSwECLQAUAAYACAAAACEArTA/8cEAAAAyAQAACwAAAAAAAAAA
AAAAAACNAQAAX3JlbHMvLnJlbHNQSwECLQAUAAYACAAAACEAOjHT5/0HAAAZJAAAHAAAAAAAAAAA
AAAAAAB3AgAAY2xpcGJvYXJkL2RpYWdyYW1zL2RhdGExLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQA05nXJ
jAEAAEgEAAAfAAAAAAAAAAAAAAAAAK4KAABjbGlwYm9hcmQvZHJhd2luZ3MvZHJhd2luZzEueG1s
UEsBAi0AFAAGAAgAAAAhADBj3Y0jFwAAie8AAB4AAAAAAAAAAAAAAAAAdwwAAGNsaXBib2FyZC9k
aWFncmFtcy9sYXlvdXQxLnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQBZy6Sa2wMAAA1RAAAiAAAAAAAAAAAA
AAAAANYjAABjbGlwYm9hcmQvZGlhZ3JhbXMvcXVpY2tTdHlsZTEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAh
AAPAojwRBAAA30EAAB4AAAAAAAAAAAAAAAAA8ScAAGNsaXBib2FyZC9kaWFncmFtcy9jb2xvcnMx
LnhtbFBLAQItABQABgAIAAAAIQBXOtUyhAQAAC0VAAAfAAAAAAAAAAAAAAAAAD4sAABjbGlwYm9h
cmQvZGlhZ3JhbXMvZHJhd2luZzEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhAOFRNx/PBgAA5hsAABoAAAAA
AAAAAAAAAAAA/zAAAGNsaXBib2FyZC90aGVtZS90aGVtZTEueG1sUEsBAi0AFAAGAAgAAAAhADk9
/s8wAQAA/AMAACoAAAAAAAAAAAAAAAAABjgAAGNsaXBib2FyZC9kcmF3aW5ncy9fcmVscy9kcmF3
aW5nMS54bWwucmVsc1BLBQYAAAAACgAKAOYCAAB+OQAAAAA=
" o:spid="_x0000_i1025" style="height: 252pt; visibility: visible; width: 6in;" type="#_x0000_t75">
<v:imagedata cropbottom="-4395f" cropleft="-29702f" cropright="-29702f" croptop="-4395f" o:title="" src="file:///C:/Users/MSi/AppData/Local/Temp/msohtmlclip1/01/clip_image003.png">
<o:lock aspectratio="f" v:ext="edit">
</o:lock></v:imagedata></v:shape></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن
صح هذا التركيب (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">structure</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
لشخصية الإنسان، تكون مكونات هذه الشخصية (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">Elements of personality</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) ثلاثة: <u>الذات</u> و<u>النفس</u>
المنقسمة و<u>الشيطان</u>. وتصبح ذات الإنسان هي الوسيط الواقعي الذي يحاول أن
يوازن بين شهوات النفس الفاجرة التي يحثه عليها الشيطان ويزينها له، والنفس
المتقية التي تمثل صوت الضمير (</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">conscience</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
الذي يصارع من أجل قيم الحق والاستقامة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;"><span style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>:</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-EG">كيف يمكن أن نفهم تطبيقات
هذه الافتراءات من الناحية العملية؟</span></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكيف يمكن بالتالي أن نميّز بين الوسوسة
التي تحدثها النفس مقابل الوسوسة التي تأتي من الشيطان؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا جدا 1: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن الفرق الجوهري بين الذات (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) من جهة والنفس (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) من جهة أخرى يتمثل بأن <u>الذات تفعل بينما
النفس تعمل</u>. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا جدا 2: نحن نفتري الظن بأن الشيطان يزين للنفس ما تعمل ولا يتدخل
فيما تفعل الذات. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال
الأول: ما أهمية الافتراء الذي نقدمه هنا والذي مفاده أن الذات <u>تفعل</u> بينما
النفس <u>تعمل</u>؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن بأنه سيكون لهذا الافتراء على بساطته (وربما غرابته عند
الكثيرين) تداعيات جمّة من الناحية العملية في تفسير سلوكيات الإنسان على أرض
الواقع. ونحن نتجرأ على الظن بأن النظرية الفرودية في التحليل النفسي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">psychoanalytic theory</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) لم تكن قادرة على تحليل كثير من هذه
السلوكيات، خاصة ما يتعلق منها بالتطبيقات العملية التي تجلّي السلوكيات البشرية وكذلك
في معالجة الإختلالات في تلك السلوكيات. وسنحاول تاليا طرح القضية بطريقة ربما
تكون غريبة للوهلة الأولى، لكننا نظن أنها قد تلقى بعض القبول عند الباحثين في
السلوك الإنساني (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">psychologists</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
الرغبين في تأطير النظرية الخاصة بالشخصية الإنسانية (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">personality theory</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وعند المعالجين لاختلالات تلك الشخصية (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">psychatrists</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) المدونين للتطبيقات العملية التي تساعد في
تحليل تلك الشخصية (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">psychoanalytic theory</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
ومعالجة اختلالاتها. ونحن نعتقد بأن أهم ما يمكن أن يميز طرحنا هذا (عن الطرح
الفرويدي) هو بساطته في التحليل أولا، وفاعليته في التطبيق ثانيا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">باب
الفرق بين الفعل والعمل</span></b><b><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن بأن جميع السلوكيات الإنسانية تنقسم إلى قسمين رئيسيين، هما ما يقع في باب
الفعل مقابل ما يقع في باب العمل. لذا، دعنا نبدأ النقاش هنا بالنبش في افترائنا
الذي مفاده أن الذات تفعل، بينما النفس تعمل، طارحين التساؤل التالي: ما الفرق بين
المفردتين (وهما مفردة فعل وعمل) على مساحة النص القرآني؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لقد افترينا في مقالات سابقة لنا بأن الفرق بين الفعل من جهة والعمل من
جهة أخرى يتمثل (برأينا ربما المغلوط) <u>بأن الفعل صادر عن ذات الإنسان بينما
العمل صادر من نفس الإنسان</u>. فهناك إذا قوتان تتدخلان فيما يصدر عن الإنسان
الطبيعي من تصرفات، وهما ذات الإنسان (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) ونفس الإنسان (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>). ونحن نزعم الظن هنا بأن محرك ما يصدر عن
الإنسان من <b>أ<u>فعال</u></b><u> </u>هي ذات الإنسان، بينما محرك ما يصدر عنه من
<b><u>أعمال</u></b> هي نفسه. ولا ننسى أن هناك قوة ثالثة يقع تأثيرها على نفس
الإنسان فقط، وبالتالي تؤثر على أعماله دون أفعاله، فتحاول تعظيم جانب الفجور في
النفس ليتغلب على جانب التقوى فيها. ولو استخدمنا مفردات فرويد ضمن طرحنا هذا
لقلنا بأن الذات هي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) والنفس هي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وقوة الشيطان هي (</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">ID</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>).فيصبح السيناريو على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذات
(</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">EGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): تفعل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">النفس
(</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">SUPEREGO</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): تعمل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشيطان
(</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">ID</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): يزين العمل، لكنه لا يتدخل بالفعل</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل:
استراحة قصيرة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لمحاولة
معرفة كيف يتدخل الشيطان في أعمال الإنسان، لكنه لا يتدخل في أفعال الإنسان، دعنا
ندقق في بعض جوانب قصة موسى من هذا المنظور المفترى من عند أنفسنا كما بينتها
الآيات الكريمة التالية (حسب فهمنا لها طبها):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15) قَالَ رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ
ۚ إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16) قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ
عَلَيَّ فَلَنْ أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ (28:17) فَأَصْبَحَ فِي
الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ
يَسْتَصْرِخُهُ ۚ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ (28:18) فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعد
قراءة الآيات الكريمة بطريقة جديدة، خرجنا بالملاحظات الأولية التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك حادثة
قتل تقع جراء مشاجرة بين عدويين (بني إسرائيل مقابل آل فرعون).</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">موسى
يتحمل المسئولية الكاملة لما فعل (قتل الذي من عدوه)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">موسى
يعترف بأنه قد ظلم نفسه جراء ما فعل</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">موسى يطلب
المغفرة من الله على ما فعل</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">موسى لم
يستثني وجود تدخل الشيطان في الحادثة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
ربطنا هذا مع ما جاء في سياقات قرآنية أخرى حول الحادثة، سنجد الملاحظات التالية:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن ما
فعله موسى حينئذ يقع في باب الذنب:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ رَبِّ إِنِّي أَخَافُ أَنْ
يُكَذِّبُونِ (26:12) وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنْطَلِقُ لِسَانِي فَأَرْسِلْ
إِلَىٰ هَارُونَ (26:13) وَلَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخَافُ أَنْ يَقْتُلُونِ
(26:14)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن ذلك
يقع في باب الفعل:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ
وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (26:19) قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ
(26:20)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن ذلك الفعل
قد وقع في مرحلة ضلال موسى (أي قبل بعثته رسولا):</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ
وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ (26:19) قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ
الضَّالِّينَ (26:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مشاهد
سينمائية متخيلة لتصوير أحداث القصة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نحاول إهادة تصوير الحادثة الآن على شكل مشاهد سينمائية مقتضبة لا تغيب عن الأذهان
في سيرة موسى حينئذ، فتكون في مخيالنا على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الأول: التقاط موسى من قبل آل فرعون بعد أن قذفته أمه في التابوت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَالْتَقَطَهُ
آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا ۗ إِنَّ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ (28:8) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الثاني: طلب امرأة فرعون من آل فرعون بأن لا يقتلوه، ليكون قرة عين لها ولبعلها (فرعون):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَالْتَقَطَهُ
آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا ۗ إِنَّ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ (28:8) وَقَالَتِ امْرَأَتُ
فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَلَكَ ۖ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا
أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (28:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الثالث: وجود موسى في أل فرعون وليدا ولبوثه فيهم سنين من عمره:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
أَلَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَلَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ
(26:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الرابع: موت امرأة فرعون قبل بعلها فرعون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَضَرَبَ
اللَّهُ مَثَلًا لِلَّذِينَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ
ابْنِ لِي عِنْدَكَ بَيْتًا فِي الْجَنَّةِ وَنَجِّنِي مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ
وَنَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (66:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الخامس: خروج موسى من المدينة بعد موت امرأة فرعون، وذهابه إلى الأرض المقدسة حتى
بلغ أشده واستوى، وهناك آتاه الله حكما وعلما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
بَلَغَ أَشُدَّهُ وَاسْتَوَىٰ آتَيْنَاهُ حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي
الْمُحْسِنِينَ (28:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
السادس: يموت الفرعون الأكبر الذي ليس له وريث ليتسلم السلطة من بعده، فيدب الخلاف
بين الملأ في صراع <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>محتدم على السلطة،
فتصبح المدينة (أي العاصمة السياسية) في غفلة من أهلها. وقد ذكرنا في أكثر من مكان
سابق بأن دخول موسى المدينة كان على حين غفلة من أهلها جميعا يمكن أن يفهم (نحن
نرى) في حالة واحدة فقط، ألا وهي <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>حالة موت
الفرعون الأكبر الذي تربى موسى في كنفه، وانشغال الملأ من آل فرعون في صراع على
السلطة من بعد ذلك الفرعون خاصة أنه لم يكن له وريث (ولد) لتنتقل السلطة إليه
بطريقة سهلة وميسرة. فيكون ذلك عبارة عن "فراغ سياسي" لعدم تنصيب الحاكم
الفعلي إلى حين. فمادام أن المدينة لا حاكم فعلي لها يعتلي كرسي الحكم، تكون في
غفلة حتى يحين تنصيب الحاكم الفعلي. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما الذي حصل في فترة موت الفرعون الأكبر وبقاء المدينة في حالة فراغ سياسي لفترة
من الزمن، وانشغال الملأ حينئذ بأمر اعتلاء كرسي الحكم من بعد الفرعون الأكبر؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا: ما أن مات الفرعون الأكبر الذي كان يذبح أبناء بني إسرائيل (بالموت)
ويستحيي نساءهم (بالختان أيضا) حتى أصبح هناك فراغ سياسي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
فِرْعَوْنَ عَلَا فِي الْأَرْضِ وَجَعَلَ أَهْلَهَا شِيَعًا يَسْتَضْعِفُ
طَائِفَةً مِنْهُمْ يُذَبِّحُ أَبْنَاءَهُمْ وَيَسْتَحْيِي نِسَاءَهُمْ ۚ إِنَّهُ
كَانَ مِنَ الْمُفْسِدِينَ (28:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>وذلك لعدم وجود الوريث الشرعي الذي يعتلي العرش من
بعده. وهنا (نحن نتخيل) يدب الخلاف في آل فرعون في صراع محتدم على السلطة فيما
بينهم، طامع كل طرف منهم أن يكون هو صاحب الحظ في ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
السابع: في هذه الأثناء (نحن ما زلنا نتخيل) يبدأ بنو إسرائيل محاولتهم الأولى
للخروج من الاستعباد مستغلين الخلاف الذي يجري بين الملأ من آل فرعون على السلطة.
فينشب الخلاف بين الطرفين (آل فرعون من جهة وبني إسرائيل من جهة أخرى). ويستمر هذا
الصراع بين مؤيد للإصلاح من الفريقين ومعارض له. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المشهد
الثامن: خلال هذا الصراع الدائر بين الطرفين، يدخل موسى المدينة التي كان خارجا
منها من ذي قبل ليقود (نحن نظن) <u>مفاوضات الصلح بين الطرفين</u>، والخروج ببني
إسرائيل من أرض مصر والعودة بهم إلى الأرض المقدسة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المعضلة:
عندما عاد موسى ليدخل المدينة ليقود حركة الاصلاح بين الطرفين، كان هناك في كلا
الطرفين من كان يريد إصلاحا كما كان هناك من يريد إفسادا في الأرض. ليكون السؤال
المفصلي في هذا النقاش هنا هو: من الذي كان يريد الإصلاح من الطرفين؟ ومن الذي كان
يريد الإفساد من الطرفين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى من عند أنفسنا: نحن نظن بأن الذي كان يريد الإصلاح هو شخص من آل فرعون بينما
الذي كان يريد الإفساد هو شخص من قوم موسى. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
دققنا فيما حصل عندما دخل موسى المدينة على حين غفلة من أهلها، لوجدنا بأنه كان
هناك رجل من شيعة موسى (أي من بني إسرائيل) هو من استغاث موسى لينصره على الذي هو
عدوه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15)<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فينبري
موسى لنصرته، فيقع في المحضور عندما وكز الذي هو من عدوه، فيقضي عليه، وبالتالي يُقتل
ذلك الذي عدو لهما على يد موسى نفسه. ولكن موسى يستذكر أن هذا ما كان ليقع لولا
تدخل قوة أخرى في هذه الفتنة، ألا وهو الشيطان، فيعترف موسى قائلا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ٰهَٰذَا
مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ مُبِينٌ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">).
ولكن موسى لا ينفي تحمله المسئولية كاملة بأنه قد ظلم نفسه، فيطلب من الله المغفرة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي ظَلَمْتُ نَفْسِي فَاغْفِرْ لِي فَغَفَرَ لَهُ ۚ إِنَّهُ هُوَ
الْغَفُورُ الرَّحِيمُ (28:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: موسى هو ذاته الفاعل، موسى يظلم نفسه، فتكون نفسه مفعول بها. يكون للشيطان
تدخل في الحادثة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مؤكدا
في ذات الوقت أنه لن يكون ظهيرا للمجرمين بعد تلك الحادثة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>قَالَ رَبِّ بِمَا أَنْعَمْتَ عَلَيَّ فَلَنْ
أَكُونَ ظَهِيرًا لِلْمُجْرِمِينَ (28:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
من المجرمون الذين سينأى موسى بنفسه عنهم بعد هذه الحادثة؟ من يدري؟!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
المفارقة العجيبة تتمثل في أنه لو دققنا فيما حصل في صبيحة اليوم التالي، لوجدنا
بأن ذلك الرجل نفسه الذي هو من شيعة موسى، والذي استنصره بالأمس، يستصرخه اليوم
على رجل آخر من آل فرعون. فما يكون من موسى إلا أن يدرك بأن هذا الرجل الذي هو من
شيعته (أي من بني إسرائيل) غوي مبين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَصْبَحَ
فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ
يَسْتَصْرِخُهُ ۚ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ (28:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ومع
ذلك تتحصل الإرادة عند موسى لأن يبطش بالذي هو عدو لهما (اي الرجل الذي من آل
فرعون) مرة أخرى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا
بالضبط يرتفع صوت الرجل الذي من آل فرعون قائلا لموسى: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
قَالَ يَا مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ
ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ
تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وفي
هذه اللحظة يتراجع موسى عما كان يريد أن يفعله. فلا يقتل الرجل الذي هو من آل
فرعون. وفي هذه الأثناء يأتي رجل من أقصى المدينة يسعى ليحذر موسى من مغبة تآمر
الملأ به:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
(28:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن
ما يهمنا طرحه هنا هو ملاحظة بسيطة جدا سيكون لها - برأينا- تبعات جمة في نقاشنا
في هذا الموضوع، والملاحظة مفادها أن الشخص الذي كان من شيعة موسى هو رجل ما كان
يريد الاصلاح، وإنما هو غوي مبين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
لماذا كان الرجل الذي من شيعة موسى غوي مبين؟ ولماذا كان (نحن نظن) يريد إحداث
الفساد في الأرض ولا يريد أن يكون من المصلحين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن بأن السبب يكمن في أنه هو من افتعل حادثتي القتال عن قصد،
ولغايات كان الشيطان هو من يحثه عليها، بينما كان الرجل الآخر الذي من آل فرعون -
بالمقابل- كان يريد الإصلاح، بدليل ما قاله لموسى في خطابه هذا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
قَالَ يَا مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ
ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ
تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
لماذا كان الرجل الذي من شيعة موسى لا يريد الإصلاح بينما كان الرجل الذي من آل
فرعون ينشد الإصلاح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى الخطير جدا: نحن نفتري الظن بأن الرجل الذي كان من شيعة موسى رجل مفسد في
الأرض، وذلك لأنه كان معاد لموسى شخصيا. بينما كان الرجل الذي من آل فرعون يريد
الاصلاح لأنه كان يريد الخير بالطرفين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
من هما هذان الرجلان اللذان نتحدث عنهما هنا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى: كان الرجل الأول هو شخص من شيعة موسى (أي من بني إسرائيل)، لكنه كان معاد
لموسى لأنه (نحن نرى) كان يظن أنه هو صاحب الحق في قيادة بني إسرائيل. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نبدأ جلب الدليل – عزيزي القارئ- بالصور التخيلية الخاصة بافترائنا الذي مفاده أنه
عندما سنحت الفرصة باحتمالية رأب الصدع بين بني إسرائيل من جهة وآل فرعون من جهة
أخرى بعد موت الفرعون الأول الذي كان يذبح أبناء طائفة بني إسرائيل ويستحيي
نساءهم، كان لابد من خوض مفاوضات بين الطرفين. فكان على موسى العودة إلى المدينة
كزعيم لبني إسرائيل، وليقود تلك المفاوضات المزمع عقدها بين الفريقين. ولكن لما
كان من شيعة موسى (نحن ما زلنا نتخيل) من لا يسره بأن يكون موسى هو زعيم بني
إسرائيل، عمد إلى إفساد العملية السياسية برمتها قبل أن تبدأ، فافتعل حادثة القتال
مع شخص مجهول من آل فرعون بالضبط في اللحظة التي دخل فيها موسى المدينة على حين
غفلة من أهلها. فحادثة الاقتتال هذه لم تكن (نحن نعتقد جازمين) محض صدفة عابرة،
ولكنها كانت عملا مدبرا من قبل هذا الذي من شيعة موسى. لذا، لم يكن ليدع هذا
(الشيطان من الإنس) الفرصة لموسى بأن يفكر مليّا بالأمر لحظة دخوله المدينة، ولم
يعطه الفرصة للوصول إلى المفاوضين من الطرف الآخر من آل فرعون، فافتعل حادثة
الاقتتال على طرف المدينة الذي دخل منه موسى، فاستغاه على الفور، مستفزا الجانب
العاطفي عند موسى في حبه لبني إسرائيل، فما يتردد موسى في نصرة الذي من شيعته،
ظانا أن الاقتتال بينهم جار، وأن المعتد هو من كان من آل فرعون. وبهذا الفعل، يكون
موسى قد وقع في المحضور، وبهذا تكون صفقة المفاوضات السياسية قد فشلت مع موسى
شخصيا قبل أن تبدأ. فالمنطق يقول بأنه لن يقبل آل فرعون أن يتفاوضوا اليوم مع رجل قتل
رجلا منهم بالأمس. وهذا ما جاءه الرجل من أقصى المدينة ليحذره منه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
(28:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالملأ
الذين كانوا منقسمين فيما بينهم على السلطة، قد تجمعوا ضد العدو الخارجي (موسى)،
تاركين خلافاتهم الجانبية حتى تسوية قضيتهم مع موسى الذي قتل رجلا منهم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبهذا
العمل تكون خطة هذا الشيطان (الذي هو من شيعة موسى) قد نجحت في اقصاء موسى عن
قيادة بني إسرائيل، وفي تولي زمام المفاوضات مع آل فرعون. ولكن موسى لم ينتبه
للأمر إلا بعد فوات الأوان، فيدرك أن ما فعله من عمل الشيطان:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15)<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونحن
نعلم بأن مهمة الشيطان هو أن ينزغ بين الناس، فيحدث الفتنة التي هي أكبر من القتل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَسْأَلُونَكَ
عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِيهِ ۖ قُلْ قِتَالٌ فِيهِ كَبِيرٌ ۖ وَصَدٌّ
عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَكُفْرٌ بِهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَإِخْرَاجُ أَهْلِهِ
مِنْهُ أَكْبَرُ عِنْدَ اللَّهِ ۚ وَالْفِتْنَةُ أَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ۗ وَلَا
يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمْ عَنْ دِينِكُمْ إِنِ
اسْتَطَاعُوا ۚ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِينِهِ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ
فَأُولَٰئِكَ حَبِطَتْ أَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ وَأُولَٰئِكَ
أَصْحَابُ النَّارِ ۖ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (2:217)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">والتي
هي أيضا أشد من القتل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاقْتُلُوهُمْ
حَيْثُ ثَقِفْتُمُوهُمْ وَأَخْرِجُوهُمْ مِنْ حَيْثُ أَخْرَجُوكُمْ ۚ
وَالْفِتْنَةُ أَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ وَلَا تُقَاتِلُوهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ
الْحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَاتِلُوكُمْ فِيهِ ۖ فَإِنْ قَاتَلُوكُمْ فَاقْتُلُوهُمْ ۗ
كَذَٰلِكَ جَزَاءُ الْكَافِرِينَ (2:191) فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ
غَفُورٌ رَحِيمٌ (2:192) وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ
الدِّينُ لِلَّهِ ۖ فَإِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ إِلَّا عَلَى الظَّالِمِينَ
(2:193)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
راقبنا ما قاله موسى نفسه للرجل نفسه الذي من شيعته في اليوم التالي، لوجدنا أنه
يصفه بصفات الشيطان نفسه، ألا وهي الغواية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَصْبَحَ
فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ
يَسْتَصْرِخُهُ ۚ <u>قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ</u> (28:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة مهمة: في هذه اللحظة يدرك موسى الغواية التي خطط لها هذا الذي من شيعته.
فموسى الآن يعلم بأن نوايا هذا الرجل غير سليمة بدليل أنه وصفه بأنه غوي مبين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
دققنا أكثر في الحادثة، لوجدنا بأن هذا الشيطان (من الإنس) لم يكن هدفه أن يقصي
موسى عن قيادة بني إسرائيل فحسب، ولكن كان له هدف أكبر من ذلك، يتمثل – برأينا- في
أن يقطع المنة الإلهية على موسى مرة أخرى، فلا يكون موسى رسولا من الله لبني إسرائيل.
ليكون السؤال الآن: كيف ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أن الإجابة على هذا التساؤل تكمن في طرح السؤال التالي: ماذا لو
فعلا قتل موسى الرجل الذي من عدوهما في اليوم التالي؟ أي ماذا كان يمكن أن يحصل
لموسى لو أنه وقع في القتل مرة أخرى خاصة بعد تذكير الذي هو عدو لهما موسى بأن ذلك
سيكون من باب التجبر في الأرض وعدم الإصلاح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
قَالَ يَا مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ
ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ
تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نفتري الظن بأنه لو أصر موسى على قتل ذلك الرجل في اليوم التالي،
لأصبح موسى جبارا في الأرض وما عاد من المصلحين، ولما تحققت له المغفرة الإلهية
على ذنبه هذا، ولما كان مؤهلا لأن يكون رسولا لبني إسرائيل بعد ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تلخيص
ما سبق: دعنا عزيزي القارئ نتخيل - إن شئت- ما حصل على النحو التالي: كان في بني
إسرائيل رجل يضمر العداوة لموسى، فكان يريد أن يحقق غايتين اثنتين في نفسه: الأولى
غاية دنيوية تتمثل في دحر موسى عن قيادة بني إسرائيل، فيخلو له المجال أن يكون هو
القائد المؤهل لهذا المنصب بعد التخلص من موسى، والثانية أخروية تتمثل في أن يحجز المنّة
الإلهية عن موسى من جديد، وذلك بأن يوقعه في القتل مرة أخرى، فلا يعود موسى مؤهلا
للمغفرة الإلهية إن هو قتل مرة أخرى، وبالتالي لن يكون رسولا لبني إسرائيل. وقد
دبر هذا الشيطان من الإنس خطته تلك على نحو المجاهرة بالعداوة الصارخة لآل فرعون،
وافتعال القتال معهم ليوهم البسطاء من الناس بأنه شخص مكافح منافح عن حقوق العباد
المستضعفين. (زي اللي بنعرفهم في التاريخ العربي الحديث – أبطال الخطابات ضد العدو
وهم في الحقيقة يقتلون كل من يزاحمهم على الكرسي). وبالفعل نجح في أن يبعد موسى عن
مشهد الأحداث عشر حجج عندما اضطر موسى لأن يخرج متوجها إلى مدين بعد أن قتل النفس
الأولى. لكن ذلك الشيطان من الإنس لم ينجح في المهمة الثانية وهي ايقاف المنّة
الإلهية على موسى بأن يكون رسولا إلى بني إسرائيل، لأن موسى تذكر، فتراجع عندما
نبهه ذلك الرجل الذي هو عدو لهما قائلا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
قَالَ يَا مُوسَىٰ أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ
ۖ إِنْ تُرِيدُ إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ
تَكُونَ مِنَ الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكانت
المنة الإلهية على موسى حاضرة مرة أخرى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ (20:37) إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا
يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ
فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ
وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39) إِذْ
تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ
فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ
نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ
فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالمتدبر
لهذا السياق القرآني، يجد بأن المنّة الإلهية على موسى قد حصلت مرتين: الأولى
عندما أعاده الله إلى أمه من يد عدو الله فرعون عدما كان طفلا، والثانية عندما
نجاه الله من الغم بعد أن قتل نفسا، وحصلت الفتنة بعد ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
دققنا في هذا السياق القرآني جيدا، لوجدنا بأن النجاة من الغم تكون بعد حادثة قتل
(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَتَلْتَ
نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">). فالغم يحصل نتيجة القتل
عندما يظلم الإنسان نفسه بقتل نفس آخرى، ويحدث هذا الصراع الداخلي بين ذات الإنسان
(التي ظَلمت) ونفسه التي ظُلمت. ولو دققنا في فكرة "النجاة من الغم"،
لما وجدناها قد حصلت إلا مع اثنين من رسل الله وهما موسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَتَلْتَ
نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ
فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وذي
النون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَذَا
النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ
فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ
الظَّالِمِينَ (21:87) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ ۚ
وَكَذَٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ (21:88)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وسنرى
التقاطع بين موسى من جهة وذي النون من جهة أخرى في هذا الجانب، ظانين أن الاثنين
وقعا في حادثة قتل نفس، وظلم لأنفسهم. (وهذا ما سنتناوله في مبحث آخر إن شاء الله.
فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما لم أكن أعلم وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو
العليم الحكيم). <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
الذي يهمنا هنا هو التركيز على قصة موسى من هذا الجانب، ومحاولة التعرف على تلك
الشخصية من شيعة موسى، أي ذلك الرجل الذي كان يخطط ليمكر بموسى، وبالتالي محاولته
إزاحة موسى عن مشهد الأحداث في قيادة بني إسرائيل في الدنيا، وخسرانه المنة
الإلهية والثواب في الآخرة. ليكون السؤال هو: من هو ذلك الرجل الذي من شيعة موسى
الذي استنصره في الموقفين الخاصين بمحاولة قتل رجل من آل فرعون في كل مرة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اليوم الأول:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اليوم
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَصْبَحَ
فِي الْمَدِينَةِ خَائِفًا يَتَرَقَّبُ فَإِذَا الَّذِي اسْتَنْصَرَهُ بِالْأَمْسِ
يَسْتَصْرِخُهُ ۚ قَالَ لَهُ مُوسَىٰ إِنَّكَ لَغَوِيٌّ مُبِينٌ (28:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: للاجابة على هذا السؤال علينا أن نتعرف أيضا على الرجل الذي من آل فرعون
الذي قتله موسى في اليوم الأول، وذلك الذي أراد موسى أن يقتله في اليوم التالي. فمن
هما الرجلان اللذان كان من عدوهما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لو دققنا في السياق الذي يتحدث عن حادثة القتل في اليوم الأول:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا
بأن الرجل الأول من آل فرعون الذي قتله موسى، لم يكن من المصلحين، وذلك لأنه لم
يكن ليتردد بأن يقتل موسى لو أن موسى لم يقتله. لذا، لا يمكن أن يكون ذلك الرجل من
المصلحين. فهو لم يبد أي أشارة تدل على أنه لا يريد القتال، أو أنه راغب في
الإصلاح. فلقد كان من دهاء الرجل الذي من شيعة موسى أنه اختار في اليوم الأول عدوا
حقيقيا لبني إسرائيل. لذا، عندما دخل موسى المدينة على حين غفلة من أهلها، وجد
الصراع قائما بين رجل من شيعته، ورجل من عدوه، فما كان موسى ليتردد في نصرة الذي
من شيعته ليقينه بأن الآخر من عدوه. فنحن لا يجب أن نقرأ القصة على سبيل أنها
حادثة وقعت مصادفة مع دخول موسى المدينة، بل هي حادثة مدبرة من قبل ذلك الذي من
شيعة موسى، ليوقع موسى في الفخ. فاختار قتالا مع رجل هو فعلا عدو لبني إسرائيل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
حتى ينفذ غايته الأخرى، وهي حجز المنة الإلهية على موسى مرة أخرى، كان عليه أن
يوقع موسى في قتل متعمد لرجل لا يريد الفساد في الأرض، وإنما يريد الإصلاح فيها.
فافتعل حادثة الاقتتال مع رجل آخر من عدوهما (أي من آل فرعون). ولو أقدم موسى على
قتل هذا الرجل لكانت نتيجته كما قالها له ذلك الرجل بملء فيه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولأصبحت
السنة الإلهية التي تجليها الآيات الكريمة التالية سارية على موسى نفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِنْ
أَجْلِ ذَٰلِكَ كَتَبْنَا عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ أَنَّهُ مَنْ قَتَلَ نَفْسًا
بِغَيْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسَادٍ فِي الْأَرْضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ النَّاسَ
جَمِيعًا وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا ۚ وَلَقَدْ
جَاءَتْهُمْ رُسُلُنَا بِالْبَيِّنَاتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ بَعْدَ
ذَٰلِكَ فِي الْأَرْضِ لَمُسْرِفُونَ (5:32) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: لو أن موسى قتل ذلك الرجل بعد أن أفصح الرجل عن عدم رغبته في قتال موسى،
لأصبح موسى جبارا في الأرض وما عاد من المصلحين. ولنجح ذلك الشيطان الغوي المبين
(الذي هو من شيعة موسى) في انفاذ خطته التي هي من عمل الشيطان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
من هو هذا الرجل الذي كان يريد إصلاحا من آل فرعون؟ ومن هو ذاك الرجل الذي من شيعة
موسى وكان غويا مبينا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: عندما حاولنا البحث في النص القرآني على مساحته عن ذلكما الرجلين، وجدنا
السياق القرآني التالي الذي يصور لنا قصتهما، وخاصة موضع الخلاف بينهما، قال
تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاضْرِبْ
لَهُمْ مَثَلًا رَجُلَيْنِ جَعَلْنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيْنِ مِنْ أَعْنَابٍ
وَحَفَفْنَاهُمَا بِنَخْلٍ وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمَا زَرْعًا (18:32) كِلْتَا
الْجَنَّتَيْنِ آتَتْ أُكُلَهَا وَلَمْ تَظْلِمْ مِنْهُ شَيْئًا ۚ وَفَجَّرْنَا
خِلَالَهُمَا نَهَرًا (18:33) وَكَانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقَالَ لِصَاحِبِهِ وَهُوَ
يُحَاوِرُهُ أَنَا أَكْثَرُ مِنْكَ مَالًا وَأَعَزُّ نَفَرًا (18:34) وَدَخَلَ
جَنَّتَهُ وَهُوَ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ قَالَ مَا أَظُنُّ أَنْ تَبِيدَ هَٰذِهِ
أَبَدًا (18:35) وَمَا أَظُنُّ السَّاعَةَ قَائِمَةً وَلَئِنْ رُدِدْتُ إِلَىٰ
رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيْرًا مِنْهَا مُنْقَلَبًا (18:36) قَالَ لَهُ صَاحِبُهُ
وَهُوَ يُحَاوِرُهُ أَكَفَرْتَ بِالَّذِي خَلَقَكَ مِنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ
نُطْفَةٍ ثُمَّ سَوَّاكَ رَجُلًا (18:37) لَٰكِنَّا هُوَ اللَّهُ رَبِّي وَلَا
أُشْرِكُ بِرَبِّي أَحَدًا (18:38) وَلَوْلَا إِذْ دَخَلْتَ جَنَّتَكَ قُلْتَ مَا
شَاءَ اللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ ۚ إِنْ تَرَنِ أَنَا أَقَلَّ مِنْكَ
مَالًا وَوَلَدًا (18:39) فَعَسَىٰ رَبِّي أَنْ يُؤْتِيَنِ خَيْرًا مِنْ جَنَّتِكَ
وَيُرْسِلَ عَلَيْهَا حُسْبَانًا مِنَ السَّمَاءِ فَتُصْبِحَ صَعِيدًا زَلَقًا
(18:40) أَوْ يُصْبِحَ مَاؤُهَا غَوْرًا فَلَنْ تَسْتَطِيعَ لَهُ طَلَبًا (18:41)
وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِ فَأَصْبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيْهِ عَلَىٰ مَا أَنْفَقَ فِيهَا
وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَا لَيْتَنِي لَمْ أُشْرِكْ
بِرَبِّي أَحَدًا (18:42) وَلَمْ تَكُنْ لَهُ فِئَةٌ يَنْصُرُونَهُ مِنْ دُونِ
اللَّهِ وَمَا كَانَ مُنْتَصِرًا (18:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
من هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم:
د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-54028927561498420472023-09-15T00:14:00.003+03:002023-09-15T00:14:59.748+03:00قصة داوود - الجزء السابع عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود </span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">–</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
الجزء السابع عشر</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود – الجزء 17<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قدّمنا
في الجزء السابق من هذه المقالة مجموعة من الافتراءات حول مراحل تجهيز شخص النبي
الكريم ليكون للعالمين نذيرا، وليكون في ذات الوقت رحمة للعالمين. فظننا بأن النبي
الكريم قد قارع الطبيعة القاسية</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">منذ
نعومة أظفاره، فكانت له تدريبا بدنيا على تحمل المشقة وتخطي الصعاب، ثم ما لبث أن
بدأ بمقارعة بعض القوى الغيبية حتى كانت بمثابة تأهيل نفسي له ليتحمل شرف التكليف
الإلهي له بالرسالة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكانت
الافتراءات الأخيرة خاصة بالتأهيل النفسي له حتى استطاع أن يكبح جماح النفس الأمارة
بالسوء، وأن يكبح كذلك جماح ما يزيّن للنفس البشرية شهواتها. فزعمنا الظن من عند
أنفسنا بأنه ما أن خرج محمد من أن يكون يتيما بوصوله مرحلة البلوغ حتى أصبحت نفسه
تشتهي ما تشتهيه نفس أي شاب من جيله، كما زعمنا الظن بأن محمدا كان يملك من
المقومات ما يجعله قادرا على تلبية جميع شهوات النفس التي جاء ذكرها في قوله
تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زُيِّنَ
لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ
الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ
عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (3:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
لمّا كان محمد يطمح إلى ما هو خير من ذلك كله، اجتهد (ما استطاع إلى ذلك سبيلا) أن
يكبح جماع نفسه التي تحثّه على هذه الشهوات، كما استطاع أن يكبح جماح من يزيّن تلك
الشهوات للنفس، ألا وهو الشيطان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وظننا
بوجود ثلاث مراحل أولية في حياة النبي في هذا المجال، ألا وهي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
مقارعة عالم الجن (التي تجليها سورة الجن التي جاء ترتيبها السورة 72 في المصحف</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشريف)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
الإعداد الشخصي للنبي الكريم (التي تجليها سورة المزمل التي جاء ترتيبها السورة 73)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرحلة
التبليغ بالرسالة (التي تجليها سورة المدثر التي جاء ترتيبها السورة 74)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد
انتهينا في ذلك الجزء إلى تقديم افتراء هو من عند أنفسنا بأن الشيطان (هامان) قد
ظهر ظهورا علنيا لمحمد في مرحلة ما من حياته. لتكون التساؤلات الأولية في هذا
الصدد على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل فعلا
ظهر هامان لمحمد ظهورا علنيا؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
أصلا ظهر هامان لمحمد ظهورا علنيا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف ظهر
هامان علانية لمحمد؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">متى كان
ذلك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أين كان
ذلك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل تعامل
محمد مع هامان؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
تعامل معه؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل استمر
محمد في التعامل مع هامان؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل توقف
محمد عن التعامل مع هامان؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أنه من أجل تقديم بعض الإجابات المفتراة من عند أنفسنا على مثل
هذه التساؤلات، فلابد أن ننطلق من مقدمات بسيطة يمكن الاتفاق عليها حتى تكون لبنات
أساسية في النقاش القادم. لذا، سنعود مرة أخرى إلى بعض الافتراءات القديمة التي
ناقشناها في<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>مقالات متفرقة سابقة لنا، لنستذكر
منها هنا الافتراءات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن محمدا
ليس استثناء عن الرسل الآخرين، فما هو إلا رسول قد خلت من قبله الرسل:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ
خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ ۚ أَفَإِنْ مَاتَ أَوْ قُتِلَ انْقَلَبْتُمْ
عَلَىٰ أَعْقَابِكُمْ ۚ وَمَنْ يَنْقَلِبْ عَلَىٰ عَقِبَيْهِ فَلَنْ يَضُرَّ اللَّهَ
شَيْئًا ۗ وَسَيَجْزِي اللَّهُ الشَّاكِرِينَ (3:144)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ مَا كُنْتُ بِدْعًا مِنَ الرُّسُلِ
وَمَا أَدْرِي مَا يُفْعَلُ بِي وَلَا بِكُمْ ۖ إِنْ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰ
إِلَيَّ وَمَا أَنَا إِلَّا نَذِيرٌ مُبِينٌ (46:9)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك فرق
بين الشيطان الرجيم (إبليس) من جهة والشيطان (هامان) من جهة أخرى</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الشيطان الرجيم هو إبليس وهو من رفض السجود لآدم، وأنه مرجوم في السماء<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ يَا إِبْلِيسُ مَا لَكَ أَلَّا
تَكُونَ مَعَ السَّاجِدِينَ (15:32) قَالَ لَمْ أَكُنْ لِأَسْجُدَ لِبَشَرٍ
خَلَقْتَهُ مِنْ صَلْصَالٍ مِنْ حَمَإٍ مَسْنُونٍ (15:33) قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا
فَإِنَّكَ رَجِيمٌ (15:34)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الشيطان (وليس الشيطان الرجيم) المذكور في القرآن هو هامان، وهو الذي وسوس لآدم
وزوجه في الجنة ليأكلا من الشجرة:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ
لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا
نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ
أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ (7:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ
يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَا يَبْلَىٰ
(20:120)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; display: none; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin; mso-hide: all;">نأن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الشيطان (هامان) هو الذي الذي أخرج آدم
وزوجه من الجنة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ
الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا
لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ
مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ
لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ (7:27) </span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الشيطان (هامان) أُخرج من الجنة وأهبط مع آدم وزوجه:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْنَا اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ
فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ
عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (2:38)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الجنة
التي أهبط منها آدم وزوجه ومعهم الجن وشياطينهم هي جنة المأوى في بيت المقدس</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن هبوطهم
جميعا كان إلى الواد غير ذي الزرع الذي بمكة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن رحلة
البشرية بعد الهبوط من الجنة قد بدأت من مكة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن مكة
أصبحت ذات بطن لأن كل القرى قد جاءت من هناك، فكانت مكة هي أم القرى:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ
عَنْكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ
عَلَيْهِمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا (48:24)</span></u><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن آدم قد
تلقى (بعد هبوطه من الجنة) كلمات من ربه، وكان ذلك (نحن نتخيل) عند عرفات:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَلَقَّىٰ آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ
فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ (2:37) </span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الله
قد أخذ من ظهور بني آدم ذريتهم وأشهدهم على أنفسهم عند المشعر الحرام الذي يقع بين
عرفات ومنى.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ أَخَذَ رَبُّكَ مِنْ بَنِي آدَمَ
مِنْ ظُهُورِهِمْ ذُرِّيَّتَهُمْ وَأَشْهَدَهُمْ عَلَىٰ أَنْفُسِهِمْ أَلَسْتُ
بِرَبِّكُمْ ۖ قَالُوا بَلَىٰ ۛ شَهِدْنَا ۛ أَنْ تَقُولُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ
إِنَّا كُنَّا عَنْ هَٰذَا غَافِلِينَ (7:172)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ
تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ ۚ فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ
فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ۖ وَاذْكُرُوهُ كَمَا
هَدَاكُمْ وَإِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ (2:198)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن تكاثر
آدم مع زوجه بالعملية الجنسية الأولى كانت في واد منى (فسميت "منى" نسبة
إلى المني الذي خرج هناك لأول مرة)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الشيطان (هامان) قد أقام "عرشه" الأرضي هناك، وكانت مهمته هو أن يحدث
الرجز</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً
مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ
وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ
وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ (8:11)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن تطهير
البيت من رجز الشيطان وزمرته أصبحت فعلا متكررا من شعائر حج البيت</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً
لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى ۖ
وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا بَيْتِيَ
لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ (2:125)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن تطهير
البيت من رجز الشيطان يكون بالذبح.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l10 level1 lfo21; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبعد
استعراض جملة الافتراءات هذه التي هي لا شك من عند أنفسنا، نجد أن ما يهمنا طرحه
هنا هو السؤال التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
يقدّم الشيطان (هامان) خدماته الكبيرة لأشخاص محددين؟ وبكلمات أخرى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">متى يظهر
الشيطان (هامان) لأي إنسان ظهورا علنيا وليس مجرد وسوسة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غير معلنة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا جدا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا
تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">):
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأن
الشيطان يظهر علانية "لشخص ما" إذا كان هذا الشخص عنده الآيات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نعتقد بأن مهمة الشيطان التي أوكلها لنفسه هي ايقاع الفتنة، والصد عن سبيل الله،
فهو يخوّف الناس، وهو<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الذي يزين لهم سوء أعمالهم،
وهو الذي يعدهم ويمنيهم، وهو الذي ينزغ بينهم، الخ:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَانًا
مَرِيدًا (4:117) لَعَنَهُ اللَّهُ ۘ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ
نَصِيبًا مَفْرُوضًا (4:118) وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ
وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ
فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ
دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا (4:119) يَعِدُهُمْ
وَيُمَنِّيهِمْ ۖ وَمَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا (4:120)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (6:43)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ
الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ
يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا
الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ (7:27)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِمَّا
يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ ۚ إِنَّهُ سَمِيعٌ
عَلِيمٌ (7:200)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِمَّا
يَنْزَغَنَّكَ مِنَ الشَّيْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّهُ هُوَ
السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (41:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقُلْ
لِعِبَادِي يَقُولُوا الَّتِي هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ يَنْزَغُ
بَيْنَهُمْ ۚ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلْإِنْسَانِ عَدُوًّا مُبِينًا (17:53)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
الشيطان (نحن نرى) يقوم بهذه المهمات دون الحاجة للظهور العلني للشخص، أي أنه
يوسوس لهم بطريقة لا يكون هو شخصيا ظاهرا علانية لهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا ما
يحدث مع مجموع الناس</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.
وليس أدل على ذلك - برأينا – مما حصل في حالة يوسف وإخوته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَفَعَ
أَبَوَيْهِ عَلَى الْعَرْشِ وَخَرُّوا لَهُ سُجَّدًا ۖ وَقَالَ يَا أَبَتِ هَٰذَا
تَأْوِيلُ رُؤْيَايَ مِنْ قَبْلُ قَدْ جَعَلَهَا رَبِّي حَقًّا ۖ وَقَدْ أَحْسَنَ
بِي إِذْ أَخْرَجَنِي مِنَ السِّجْنِ وَجَاءَ بِكُمْ مِنَ الْبَدْوِ مِنْ بَعْدِ
أَنْ نَزَغَ الشَّيْطَانُ بَيْنِي وَبَيْنَ إِخْوَتِي ۚ إِنَّ رَبِّي لَطِيفٌ
لِمَا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ هُوَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ (12:100)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أو
مما حصل في حالة موسى عندما وكز الرجل وقضى عليه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
المفارقة العجيبة التي سنحاول الترويج لها الآن تتمثل في أن الشيطان (هامان) قد
يظهر علانية "لشخص ما" إذا ما وجد بأن ذلك الشخص قد أصبح لديه من الآيات
ما لا يملكه شخص عادي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هذا هو هامان يظهر علانية
لفرعون ليقدم له خدماته، فيصبح خادما مطيعا لتنفيذ أوامر فرعون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي
فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي
أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ
(28:38)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ
(40:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونحن
نظن (ربما مخطئين) بأن الشيطان (هامان) ما كان ليقدم مثل هذه الخدمات الكبيرة
لفرعون لولا أنّ فرعون قد امتلك من الآيات ما جعله شخصا استثنائيا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
أَرَيْنَاهُ آيَاتِنَا كُلَّهَا فَكَذَّبَ وَأَبَىٰ (20:56) قَالَ أَجِئْتَنَا
لِتُخْرِجَنَا مِنْ أَرْضِنَا بِسِحْرِكَ يَا مُوسَىٰ (20:57)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكان
الشيطان تابعا لفرعون، ينفذ له ما يطلبه منه في الحال:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ
الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ (7:175) وَلَوْ شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ
بِهَا وَلَٰكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ هَوَاهُ ۚ فَمَثَلُهُ
كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ۚ
ذَٰلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا ۚ فَاقْصُصِ الْقَصَصَ
لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (7:176)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا: تأتي فرعون الآيات، يظهر له هامان، ينسلخ فرعون عن تلك
الآيات، ويصبح هامان تابعا لفرعون ليقدم له الخدمات التي يطلبها منه مادام أنه قد
انسلخ عن الآيات التي أوتيها. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولنا
أيضا في قصة أب إبراهيم مثالا آخر على الظهور العلني لهامان لبعض الناس الذين كانت
لديهم من الآيات ما لم يكن للناس الآخرين من حولهم. فبالرغم أن القوم (في زمن
إبراهيم) كانوا يعبدون التماثيل التي اتخذوها أصناما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوْمِهِ مَا هَٰذِهِ التَّمَاثِيلُ الَّتِي أَنْتُمْ لَهَا
عَاكِفُونَ (21:52) قَالُوا وَجَدْنَا آبَاءَنَا لَهَا عَابِدِينَ (21:53) قَالَ
لَقَدْ كُنْتُمْ أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ (21:54) قَالُوا
أَجِئْتَنَا بِالْحَقِّ أَمْ أَنْتَ مِنَ اللَّاعِبِينَ (21:55) قَالَ بَلْ
رَبُّكُمْ رَبُّ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ الَّذِي فَطَرَهُنَّ وَأَنَا عَلَىٰ
ذَٰلِكُمْ مِنَ الشَّاهِدِينَ (21:56) وَتَاللَّهِ لَأَكِيدَنَّ أَصْنَامَكُمْ
بَعْدَ أَنْ تُوَلُّوا مُدْبِرِينَ (21:57)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إلا
أن كبير القوم (أب إبراهيم) كان بنفسه يعبد الشيطان كما جاء ذلك صراحة على لسان
إبراهيم عندما حاور أبيه بعيدا عن أعين الناظرين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
قَالَ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَلَا يُبْصِرُ وَلَا
يُغْنِي عَنْكَ شَيْئًا (19:42) يَا أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءَنِي مِنَ الْعِلْمِ
مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا (19:43) يَا أَبَتِ
لَا تَعْبُدِ الشَّيْطَانَ ۖ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلرَّحْمَٰنِ عَصِيًّا
(19:44) يَا أَبَتِ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يَمَسَّكَ عَذَابٌ مِنَ الرَّحْمَٰنِ
فَتَكُونَ لِلشَّيْطَانِ وَلِيًّا (19:45)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن الشيطان (هامان) قد تواصل تواصلا
علنيا مع أب إبراهيم كما تواصل علانية كذلك مع فرعون. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وليس
أدل على افترائنا هذا أيضا من تدخل الشيطان في الآيات التي آتاه الله للرسل أنفسهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهؤلاء
الرسل هم من كانوا مؤهلين للرسالة، وبالتالي كان لديهم الآيات الكثيرة، فما يكون
للشيطان إلا أن يتصدى لهم، ولكن ليس بطريقة غير مباشرة كما يفعل مع الناس العاديين،
وإنما بطريقة مباشرة لأن هؤلاء أناس استثنائيون، فتكون مهمة الشيطان مع هؤلاء
الناس الاستثنائيين تتمثل في ما جاء تفصيله في كتاب الله في الآية الكريمة التالية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَسُولٍ وَلَا نَبِيٍّ إِلَّا إِذَا تَمَنَّىٰ <u>أَلْقَى
الشَّيْطَانُ فِي أُمْنِيَّتِهِ</u> فَيَنْسَخُ اللَّهُ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ
ثُمَّ يُحْكِمُ اللَّهُ آيَاتِهِ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(22:52) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَجْعَلَ مَا يُلْقِي الشَّيْطَانُ
فِتْنَةً لِلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ وَالْقَاسِيَةِ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ
الظَّالِمِينَ لَفِي شِقَاقٍ بَعِيدٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(22:53)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِيَعْلَمَ
الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ أَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّكَ فَيُؤْمِنُوا بِهِ
فَتُخْبِتَ لَهُ قُلُوبُهُمْ ۗ وَإِنَّ اللَّهَ لَهَادِ الَّذِينَ آمَنُوا إِلَىٰ
صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(22:54)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وإن
كنا لا نريد الدخول الآن في تبيان فهمنا لهذه الآيات الكريمة (متى ما أذن الله لنا
بذلك)، إلا أننا نحاول أن نسطر </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حسب فهمنا لبعض ما فيها طبعا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
مهما جدا في سياق حديثنا هذا، ألا وهو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التدخل المباشر للشيطان (هامان) في الآيات
التي ينزلها الله على أحد من رسله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. فكيف يكون ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لم
يكن محمد (كما أسلفنا) استثناء من الرسل، فقد جاءته الآيات كما جاءت الرسل من قبله،
فما كان لهامان (نحن مازلنا نتخيل) أن يتخلى عن مهمته التي أوكلها لنفسه منذ
القدم، وهي أن يلقي في أمنية الرسول</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا جاء التحذير الإلهي لمحمد منه، فلا
يطعه، في أول سورة أنزلت عليه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ
الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> (96:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ
رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا
إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:14) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونحن
نفهم هذه الآيات على النحو التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان محمد
يقرأ بسم غير الرب الذي خلق في الفترة التي كان فيها ضالا يبحث عن الهداية (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ
ضَالًّا فَهَدَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">)، فجاءه الأمر الإلهي بأن يبدأ من هذه
اللحظة القراءة بسم ربه الذي خلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:5)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إخبار
محمد بأن الإنسان سيطغى متى ما اتيحت له فرصة رؤية كينونة ما، ألا وهو ذلك الشيطان
(هامان):</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:8)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اخبار
محمد بالمهمة التي يقوم بها ذلك الشيطان وهي نهي عباد الله عن الصلاة:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وسنرى لاحقا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> علاقة الصلاة
بالموضوع خاصة عندما أسكن إبراهيم من ذريته عند ذلك البيت لغرض إقامة الصلاة على
وجه التحديد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ
ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا
لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ
وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ (14:37) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وسنجد بأن
واحدة من مهام الشيطان هو صدّ الناس عن ذكر الله وعن الصلاة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ
أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ
وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ
مُنْتَهُونَ (5:91)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وتكون مهمته النهائية هو أن يستحوذ على الناس،
فينسيهم ذكر الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ
الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ ۚ
أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ (58:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولو دققنا في شعائر الحج التي تجرى هناك عند
البيت، سنجد الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ
تَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ ۚ فَإِذَا أَفَضْتُمْ مِنْ عَرَفَاتٍ
فَاذْكُرُوا اللَّهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ۖ وَاذْكُرُوهُ كَمَا
هَدَاكُمْ وَإِنْ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلِهِ لَمِنَ الضَّالِّينَ (2:198)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وسنرى كيف إن إقامة الصلاة عند البيت أولا وأن ذكر
الله عند المشعر الحرام ثانيا هما ما يُحبط به عمل الشيطان (هامان)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وبالرغم أن مهمة الشيطان على نحو الصدّ عن ذكر
الله وعن إقامة الصلاة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّمَا يُرِيدُ الشَّيْطَانُ
أَنْ يُوقِعَ بَيْنَكُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ فِي الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ
وَيَصُدَّكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ وَعَنِ الصَّلَاةِ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ
مُنْتَهُونَ (5:91)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فقد تولى حزب الشيطان مساندة الشيطان بمهمته تلك
بالصد عن المسجد الحرام: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
لَا تُحِلُّوا شَعَائِرَ اللَّهِ وَلَا الشَّهْرَ الْحَرَامَ وَلَا الْهَدْيَ
وَلَا الْقَلَائِدَ وَلَا آمِّينَ الْبَيْتَ الْحَرَامَ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنْ
رَبِّهِمْ وَرِضْوَانًا ۚ وَإِذَا حَلَلْتُمْ فَاصْطَادُوا ۚ وَلَا يَجْرِمَنَّكُمْ
شَنَآنُ قَوْمٍ أَنْ صَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ أَنْ تَعْتَدُوا ۘ
وَتَعَاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوَىٰ ۖ وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ
وَالْعُدْوَانِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۖ إِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (5:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">هُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا
وَصَدُّوكُمْ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَالْهَدْيَ مَعْكُوفًا أَنْ يَبْلُغَ
مَحِلَّهُ ۚ وَلَوْلَا رِجَالٌ مُؤْمِنُونَ وَنِسَاءٌ مُؤْمِنَاتٌ لَمْ
تَعْلَمُوهُمْ أَنْ تَطَئُوهُمْ فَتُصِيبَكُمْ مِنْهُمْ مَعَرَّةٌ بِغَيْرِ عِلْمٍ
ۖ لِيُدْخِلَ اللَّهُ فِي رَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ لَوْ تَزَيَّلُوا
لَعَذَّبْنَا الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا (48:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فكان هؤلاء هم من أستحوذ عليهم الشيطان فأنساهم
ذكر الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">اسْتَحْوَذَ عَلَيْهِمُ
الشَّيْطَانُ فَأَنْسَاهُمْ ذِكْرَ اللَّهِ ۚ أُولَٰئِكَ حِزْبُ الشَّيْطَانِ ۚ
أَلَا إِنَّ حِزْبَ الشَّيْطَانِ هُمُ الْخَاسِرُونَ (58:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">(فالله وحده
أدعوه أن ينفذ مشيئته لي الإحاطة بعلم في ذلك لا ينبغي لأحد غيري، وأن يعلمني ما
لم أكن أعلم، وأن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو
العلي العظيم)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إخبار
محمد بأن الله يرى ما يقوم به ذلك الشيطان</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:14)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إخبار محمد
بعاقبة ذلك الشيطان إن لم ينته، وسيكون ذلك على نحو أن يسفع بناصيته:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا
بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ
كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 2;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وسنرى لاحقا (إن أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك) بأن
تلك الكينونة المشار إليها في هذا السياق القرآني لها ناصية، بالضبط كالدواب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">إِنِّي
تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمْ ۚ مَا مِنْ دَابَّةٍ إِلَّا هُوَ
آخِذٌ بِنَاصِيَتِهَا ۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ (11:56)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">الأمر الذي
سيدفعنا – إن شاء الله - إلى إجراء تقابل بين هامان (من له ناصية) مع الدواب التي
لها ناصية، لنحاول فهم ما هي الناصية، وكيفية أن يسفع بالناصية، وعواقب السفع
بالناصية.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">(فالله وحده
أدعوه أن ينفذ مشيئته لي الإحاطة بعلم في ذلك لا ينبغي لأحد غيري، وأن يعلمني ما
لم أكن أعلم، وأن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو
العلي العظيم)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إخبار
محمد بوجود الإرادة الإلهية في المواجهة المباشرة إن رغب الشيطان في ذلك</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:18)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ختم تلك
الرسالة الإلهية لنبيه الكريم بعدم اطاعة الشيطان والسجود والاقتراب من ربه الذي
خلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<span style="mso-tab-count: 3;"> </span>***<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وسنرى لاحقا
(إن أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك) كيف أن السجود هو ما يحقق الاقتراب من الله
والابتعاد عن الشيطان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">(فالله وحده أدعوه أن ينفذ مشيئته لي الإحاطة
بعلم في ذلك لا ينبغي لأحد غيري، وأن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يعلمني ما لم أكن
أعلم، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العلي العظيم)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا
نتوقف قليلا عند افترائنا الذي مفاده إمكانية وجود تواصل مسبق بين محمد من جهة
والجن من جهة أخرى، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف فُتح
باب التواصل بين محمد من جهة والجن من جهة أخرى؟ ولماذا انبرى هامان (حسب هذا
الخيال المفترى من عند أنفسنا) ليقدم خدماته لمحمد كما فعل </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) مثلا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مع
أب إبراهيم أو مع فرعون </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">من ذي قبل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟ وسنرى كذلك كيف فشل هامان في
المهمة مع محمد، ولماذا فشل في المهمة مع محمد بينما نجح مع أب إبراهيم ومع فرعون.
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن أن السبب الذي أدى إلى فتح قناة تواصل لمحمد مع الجن هو حيازته على علم الكتاب
الذي يحتوي في طياته على الآيات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكيف ذلك؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نحاول التدقيق في السياقات القرآنية التي تتعلق بتواصل الجن مع محمد كما تبينها
بعض الآيات الكريمة، ولنبدأ بقوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا
حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا ۖ فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ
مُنْذِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(46:29) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقًا
لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي إِلَى الْحَقِّ وَإِلَىٰ طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(46:30) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ
وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُمْ مِنْ عَذَابٍ
أَلِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(46:31) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَنْ
لَا يُجِبْ دَاعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَلَيْسَ لَهُ مِنْ
دُونِهِ أَوْلِيَاءُ ۚ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(46:32)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
دققنا في هذه الآيات الكريمة، ربما نستطيع تسطير </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بنا
على فهمنا لها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعض
الافتراءات التي قد تساعد في فهم الأمور بطريقة مختلفة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولنبدأ
بالافتراءات الأولية التالية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">1: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان صرف
ذلك النفر من الجن ليستمعوا القرآن قد حصل بأمر إلهي، وقد حدث ذلك - نحن نرى- بطريقة
مفاجئة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
صَرَفْنَا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). فمفردة (إذ) تفيد – كما ذكرنا
أكثر من مرة - بأن الحدث قد حصل بشكل فجائي، وأن هناك حدث سابق له أدى إلى حصول
هذا الحدث بطريقة مفاجئة. ولو دققنا في مفردة "صرفنا" سنجد أن مجيء الجن
إلى المكان كان بشكل متفرق فرادى وجماعات حتى تجمعوا كلهم معا في مكان واحد. فنحن
نستخدم هذا المفهوم لتسمية الشخص الذي يقوم بتبديل العملات وتحويلها من الحالة
المجتمعة إلى الحالة المتفرقة والعكس. فأنت عندما تصرف ورقة نقدية من فئة المئة
دولار، تقوم بتبديلها بعدة أوراق نقدية من الفئة الأقل، أي من فئة الخمسين أو
العشرين أو العشرة، وهكذا. وأنت عندما تقوم باعطاء ابنك مصروفا يوميا، أنت تقدم له
المبلغ المالي كاملا، وهو يقوم بانفاقه شيئا فشيئا، وهكذا هو مصروفك على أسرتك،
الخ. وبهذا الفهم المفترى يمكن أن نتخيل فعل تصريف الرياح والسحاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ فِي خَلْقِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ
وَاخْتِلَافِ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِي تَجْرِي فِي الْبَحْرِ
بِمَا يَنْفَعُ النَّاسَ وَمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنَ السَّمَاءِ مِنْ مَاءٍ
فَأَحْيَا بِهِ الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِنْ كُلِّ دَابَّةٍ <u>وَتَصْرِيفِ
الرِّيَاحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَيْنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ</u> لَآيَاتٍ
لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ (2:164)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالسحاب
(كما الرياح) يكون على شكل موجات أو كتل متفرقة، تتابع وتتكاثف بتجمعها فوق بعضها
البعض شيئا فشيئا حتى تصل إلى درجة أن يبدأ الماء ينزل منها في المكان الذي تجمعت
معا فوقه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">2: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجن هم من
جاءوا محمدا وحده (بطريقة الصرف)، فما كان متواجد في المكان الذي صرفت الجن إليه
لاستماع القرآن أحد غير محمد، بدليل الضمير الواضح في هذا السياق القرآني </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). فلو كان هناك أحد متواجدا مع محمد في تلك اللحظة،
لربما جاء النص على نحو (إذ صرفنا إليكم). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">3: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان الذين
حضروا من الجن نفر </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">4: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
الغاية من صرف أولئك النفر من الجن إلى محمد هي أن يستمعوا القرآن </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ
الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">5: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالفعل
حضر أولئك النفر قراءة القرآن، ونحن نعتقد أن محمدا نفسه هو من كان يقرأ القرآن
بمفرده في ذلك المكان الذي حضره الجن </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا
حَضَرُوهُ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">6: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان أول
ما فعله الجن عندما حضروا ذلك القرآن يقرأ من محمد هو قولهم أنصتوا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ
الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">المشهد التخيلي حتى الساعة: الجن يُصرَفون (أي يتوافدون
فرادا وجماعات) حتى يجتمعوا معا في مكان واحد قريب من المكان الذي كان محمد يقرأ
فيه القرآن، هناك يطلب بعضهم من بعض الإنصات؛ وما دام أنهم قد أنصتوا، فهم قد
التزموا بالهدي الذي جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِذَا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ
وَأَنْصِتُوا لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُونَ (7:204)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وبذلك استحقوا أن يكونوا ممن تصيبهم الرحمة الإلهية.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">7: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">استمر
وجودهم في المكان حتى انتهت قراءة القرآن من قبل محمد، فولوا إلى قومهم منذرين </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ
الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا ۖ
فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">8: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
رجعوا إلى قومهم، أخبروهم بما حصل معهم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا قَوْمَنَا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">9: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
الرسالة التي نقلها أولئك النفر من الجن لقومهم هو سماعهم كتابا أنزل من بعد موسى </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا
كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">10: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تبيان
أولئك النفر لقومهم بأن ذلك الكتاب مصدّقا لما بين يديه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقًا
لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">11: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تبيان
أولئك النفر من الجن لقومهم بأن ذلك الكتاب يهدي إلى الحق وإلى طريق مستقيم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا يَا قَوْمَنَا إِنَّا سَمِعْنَا
كِتَابًا أُنْزِلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ يَهْدِي
إِلَى الْحَقِّ وَإِلَىٰ طَرِيقٍ مُسْتَقِيمٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">12: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعوة
أولئك النفر قومهم أن يجيب داعي الله وأن يؤمنوا به<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ
ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُمْ مِنْ عَذَابٍ أَلِيمٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">13: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تذكير
أولئك النفر لقومهم بأن ذلك سيجلب لهم غفران بعض ذنوبهم وإجارتهم من عذاب أليم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا قَوْمَنَا أَجِيبُوا دَاعِيَ اللَّهِ
وَآمِنُوا بِهِ يَغْفِرْ لَكُمْ مِنْ ذُنُوبِكُمْ وَيُجِرْكُمْ مِنْ عَذَابٍ
أَلِيمٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">14: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تذكير أولئك
النفر من الجن قومهم بعاقبة ألا يجيبوا داعي الله </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَنْ
لَا يُجِبْ دَاعِيَ اللَّهِ فَلَيْسَ بِمُعْجِزٍ فِي الْأَرْضِ وَلَيْسَ لَهُ مِنْ
دُونِهِ أَوْلِيَاءُ ۚ أُولَٰئِكَ فِي ضَلَالٍ مُبِينٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن بأن محاولة التدبر لهذه الآيات بهذه الطريقة التفصيلية ستجلب معها سيلا من
التساؤلات التي ربما تحتاج إلى وقت وجهد كبيرين ربما يصعب في هذا المكان طرحها
كلها جملة واحدة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، سنقف
هنا عند بعض التساؤلات التي قد تفيدنا في رسم صورة جديدة للاحداث (كما نفهمها
طبعا) من خلال هذا الطرح ربما غير المألوف للكثيرين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تساؤلات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هم
أولئك النفر من الجن؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
كانوا نفرا؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كم كان
عددهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أين جاءوا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إلى أين
ولوا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هم
قومهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا صرف
الله ذلك النفر على وجه التحديد؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
استمعوا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
انصتوا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
ولوا جميعا إلى قومهم منذرين؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم
يخرج من بينهم من لا يتفق معهم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
قالوا أنهم سمعوا كتابا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وليس
قرءانا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
ذكروا أن ذلك قد أنزل من بعد موسى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم
يأت ذكر لعيسى في هذا السياق بالرغم أن ذلك الكتاب المشار إليه في خطابهم قد أنزل
من بعد عيسى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف عرفوا
أنه مصدق لما بين يديه؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا أيقنوا
بأنه يهدي إلى الحق وإلى طريق مستقيم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
دعوا قومهم أن يجيبوا داعي الله؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
حذروا قومهم من مغبة ألا يجبوا داعي الله؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا 1</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
أنزل القرآن على قلب محمد، مُلئت السماء حرسا شديدا وشهبا، فما عاد الجن يستطيعوا
أن يقعدوا منها مقاعد للسمع كما كانوا يفعلون من ذي قبل، فأشكل الأمر (أي أمر
القعود من السماء للاستماع) عليهم فرادى وجماعات، فانبرى نفر منهم لمعرفة السبب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فقضت المشيئة الإلهية أن يصرف هؤلاء النفر (فرادى
ومجموعات) لمعرفة السبب الذي جعل السماءَ تُملأ حرسا شديدا وشهبا في تلك الفترة من
الزمن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فوصل
أولئك النفر من الجن (فرادى وجماعات) إلى المكان الذي يُقرأ فيه القرآن، فتجمعوا
في مكان واحد ربما دون تخطيط مسبق بينهم جميعا، فوجدوا شخصا يقرأ القرآن بمفرده في
مكان بعيد منعزل عن العالمين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا 2</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حضر
أولئك النفر قراءة القرآن، فانصتوا حتى قضى ذلك الشخص قراءة ذلك القرآن، فتولى
أولئك النفر إلى قومهم منذرين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأخبروا
قومهم بما حصل معهم، فنقلوا لهم الخبر بأنهم قد سمعوا كتابا أنزل من بعد موسى،
وطلب أولئك النفر من قومهم الإيمان بذلك الكتاب، وإجابة دعوة الداعي به، وحذروهم
من مغبة عدم الإيمان به</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لم يكن
محمد على علم بحضور النفر من الجن لسماع القرآن في تلك اللحظة، ولم يحصل تواصل بين
أولئك النفر مع محمد بعد أن قضى قراءته للقرآن، فالنفر من الجن ولوا إلى قومهم
مباشرة بعد أن قضى محمد من قرآءته للقرآن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مهمة جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علم محمد لاحقا
عن طريق الوحي بأن نفرا من الجن قد حضروا، فاستمعوا القرآن،</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فجاءه ذلك الخبر في سورة كاملة هي سورة الجن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَهْدِي
إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ ۖ وَلَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنَا أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ تَعَالَىٰ جَدُّ رَبِّنَا مَا
اتَّخَذَ صَاحِبَةً وَلَا وَلَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ
كَانَ يَقُولُ سَفِيهُنَا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ
يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ
أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:7)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا
مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا لَا نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ
بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا
دُونَ ذَٰلِكَ ۖ كُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعْجِزَ
اللَّهَ فِي الْأَرْضِ وَلَنْ نُعْجِزَهُ هَرَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَىٰ
آمَنَّا بِهِ ۖ فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلَا يَخَافُ بَخْسًا وَلَا رَهَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا
الْقَاسِطُونَ ۖ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولَٰئِكَ تَحَرَّوْا رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:14) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُوا
لِجَهَنَّمَ حَطَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنْ
لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ ۚ وَمَنْ يُعْرِضْ
عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْهُ عَذَابًا صَعَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا
تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ
لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كَادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:19) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّي وَلَا
أُشْرِكُ بِهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:20) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:21) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ
أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:22) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا بَلَاغًا مِنَ اللَّهِ
وَرِسَالَاتِهِ ۚ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ
خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:23) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حَتَّىٰ
إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ
عَدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:24) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
إِنْ أَدْرِي أَقَرِيبٌ مَا تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُ رَبِّي أَمَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:25) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ
غَيْبِهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:26) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا
مَنِ ارْتَضَىٰ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ
خَلْفِهِ رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:27) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَعْلَمَ
أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسَالَاتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَيْهِمْ وَأَحْصَىٰ
كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الأول الذي يجب أن نتعرض له هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هم أولئك الجن الذين حضروا سماع القرآن؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنهم نفر
من الجن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا كانوا نفرا من الجن؟ لماذا لم يكن
الجن بمجموعهم؟ ولماذا لم يكونوا فرادى على فترات متباعدة؟ لماذا كان حضورهم هناك
كمجموعة واحدة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نفر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">) في ذات الوقت</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن
بأنه يمكن لنا أن نستنبط السبب في ذلك بعد استعراض الآيات الكريمة التي ورد فيها
مفردة "نفر" ومشتقاتها. قال تعالى: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا خُذُوا حِذْرَكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَانفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُبَاتٍ أَوِ انفِرُوا
جَمِيعًا (71)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="https://quran.ksu.edu.sa/index.php#aya=9_38"></a><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ
آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فِي سَبِيلِ اللَّهِ
اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ ۚ أَرَضِيتُم بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ
الْآخِرَةِ ۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ
(38)</span><u><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><a href="https://quran.ksu.edu.sa/index.php#aya=9_39"></a><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَنفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يُعَذِّبْكُمْ عَذَابًا
أَلِيمًا وَيَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ وَلَا تَضُرُّوهُ شَيْئًا ۗ وَاللَّهُ
عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ (39)</span><u><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></u></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خِفَافًا وَثِقَالًا وَجَاهِدُوا
بِأَمْوَالِكُمْ وَأَنفُسِكُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَّكُمْ
إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ (41)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ
وَكَرِهُوا أَن يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
وَقَالُوا لَا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَنفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فِي الْحَرِّ ۗ قُلْ
نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا ۚ لَّوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ (81)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَنفِرُوا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَافَّةً ۚ فَلَوْلَا
نَفَرَ مِن كُلِّ فِرْقَةٍ مِّنْهُمْ طَائِفَةٌ لِّيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ
وَلِيُنذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ
(122)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَفَرًا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِّنَ الْجِنِّ
يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنصِتُوا ۖ فَلَمَّا قُضِيَ
وَلَّوْا إِلَىٰ قَوْمِهِم مُّنذِرِينَ (29)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَفَرٌ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِّنَ الْجِنِّ
فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا (1)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالمدقق
في الآيات الكريمة هذه التي ترد فيها مفردة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">"</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نفر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">" </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ومشتقاتها، سيجد بأنها تتحدث بمجملها عن
النفور في سبيل الله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن لو
تدبرنا الآية الكريمة التالية على وجه التحديد: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً ۚ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ
فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا
قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(9:122)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا
بأن واحدة من أوجه النفور في سبيل الله هو أولا التفقة في الدين ثم أن ينذروا
قومهم إذا رجعوا إليهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> ثانيا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماذا فعل نفر الجن عندما حضروا استماع
القرآني؟ ولماذا إذًا صرفهم الله لمحمد ليسمعوا القرآن؟ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان النفر
من الجن الذين حضروا سماع القرآن من محمد هم طائفة من الجن وهم من تقع على عاتقهم
مسئولية التفقه في الدين وإنذار قومهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنهم
- بكلمات عامة - رسل من الجن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. ولو دققنا
مليّا في الآية التي تتحدث عن هؤلاء النفر من الجن، لوجدنا أنهم استطاعوا التمييز
بين ما يسمعونه الآن من الحق مقابل ما كان يقوله سفيههم على الله شططا من ذي قبل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: كيف استطاع الجن التمييز<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>بين ما سمعوه من محمد وهو يقرأ القرآن عمّا كان
يقوله سفيههم على الله شططا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَنَّهُ كَانَ يَقُولُ سَفِيهُنَا عَلَى اللَّهِ
شَطَطًا (72:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: للإجابة على هذا التساؤل نجد لزاما<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>طرح تساؤل آخر له علاقة بالموضوع ألا وهو: من
هو سفيههم الذي كان يقول على الله شططا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">جواب مفترى من عند أنفسنا: نحن نظن بأن سفيههم الذي كان
يقول على الله شططا هو الشيطان هامان. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: أين كان هامان متواجدا عندما حضر نفر من الجن
قراءة القرآن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن هامان لم يكن موجودا مع
أولئك النفر وذلك لأن كل الذين حضروا من الجن حينئذ قد ولوا إلى قومهم منذرين،
طالبين من قومهم الإيمان بما سمعوا، وترك ما كان يقوله سفيههم على الله شططا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: لماذا لم يكن هامان متواجدا معهم حينئذ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن أن السبب في ذلك هو أن محمدا كان
في تلك اللحظة قد طهّر ثيابه و هجر الرجز. فما عاد هامان يستطيع أن يثني محمدا عن
آيات ربه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَثِيَابَكَ فَطَهِّرْ (74:4) وَالرُّجْزَ فَاهْجُرْ
(74:5) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وأن ذلك قد حصل قبل أن يشرح صدر محمد، فيُنقذ ظهره،
ويُرفع عنه وزره:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَلَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ (94:1) وَوَضَعْنَا
عَنْكَ وِزْرَكَ (94:2) الَّذِي أَنْقَضَ ظَهْرَكَ (94:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: كيف يمكن أن نتخيل ما حصل حتى تلك الساعة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: نحن نظن بأن تواصل هامان
مع محمد قد كان سابقا لحصول محمد على النبوة. وكان ذلك في مرحلة حصوله على الكتاب.
انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لو حاولنا البحث عن دليل<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>قد يثبت هذا الافتراء الخطير الذي هو لا شك من
عند أنفسنا، سنجد بأننا ملزمون أن نجلب الآية الكريمة التالية لمحاولة تدبرها من
هذا الجانب. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُؤْتِيَهُ اللَّهُ الْكِتَابَ وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ
ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُوا عِبَادًا لِي مِنْ دُونِ اللَّهِ وَلَٰكِنْ
كُونُوا رَبَّانِيِّينَ بِمَا كُنْتُمْ تُعَلِّمُونَ الْكِتَابَ وَبِمَا كُنْتُمْ
تَدْرُسُونَ (3:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فالمتدبر لهذا النص القرآني، سيجد أن هناك ثلاثة أشياء
يحصل عليها أي واحد من البشر حتى لا تكون النتيجة أن يقول للناس كونوا عبادا لي من
دون الله، ألا وهي على الترتيب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الكتاب </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">والحكم </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l17 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">والنبوة.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لذا، تبدأ مرحلة تأهيل هذا الشخص على نحو أن يؤتيه الله
الكتاب أولا ثم الحكم ثانيا وأخيرا النبوة. ليكون السؤال الآن لماذا يكون الحصول
على هذه الاشياء الثلاثة على نحو متتابع ومتسلسل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن المرحلتين
الأولى (الكتاب) والثانية (الحكم) هي مقدمات أساسية للحصول على النبوة. فلا يمكن
لمن يحصل على النبوة إلا أن يتخطى بنجاح المرحلتين السابقتين (الكتاب والحكم). لذا
يمكن أن يحصل أحد من البشر على الكتاب ولا يحصل على الحكم والنبوة، ويمكن لشخص آخر
أن يحصل على الكتاب والحكم ولا يحصل على النبوة. وبالمقابل يمكن أن يحصل شخص آخر
على الكتاب والحكم ثم يحصل بعد ذلك على النبوة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: هل فعلا يمكن أن يحصل أحد من البشر على الكتاب
والحكم ولا يحصل على النبوة بعد ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نعم. نحن نعتقد (ربما مخطئين) بأن الكتاب
ابتداء يمكن أن يحصل عليه أحد من البشر ثم لا يكون من نصيبه الحكم والنبوة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: هل هناك دليل على أن أحدا من البشر قد حصل على
الكتاب ولم يحصل بعد ذلك على النبوة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: للإجابة على هذا التساؤل، لابد أن نحاول
معرفة الكتاب الذي يمكن أن يحصل عليه أحد من البشر. فلو بحثنا في القرآن على
مساحته عن ذلك الكتاب الذي آتاه الله بعض عباده، سنجد الآيات الكريمة التالية التي
تبين لنا ماهية الكتاب.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أولا، الكتاب موثق (عقد مبرم بين طرفين)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ فِيمَا عَرَّضْتُمْ بِهِ مِنْ
خِطْبَةِ النِّسَاءِ أَوْ أَكْنَنْتُمْ فِي أَنْفُسِكُمْ ۚ عَلِمَ اللَّهُ
أَنَّكُمْ سَتَذْكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِنْ لَا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّا أَنْ
تَقُولُوا قَوْلًا مَعْرُوفًا ۚ وَلَا تَعْزِمُوا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتَّىٰ
يَبْلُغَ الْكِتَابُ أَجَلَهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ مَا فِي
أَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوهُ ۚ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٌ (2:235)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ
بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ الْكِتَابِ
وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ
وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (3:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ثانيا، الغاية من الكتاب هو الحكم بين الناس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّا أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الْكِتَابَ بِالْحَقِّ
لِتَحْكُمَ بَيْنَ النَّاسِ بِمَا أَرَاكَ اللَّهُ ۚ وَلَا تَكُنْ لِلْخَائِنِينَ
خَصِيمًا (4:105)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ثالثا، يمكن الارتداد عن الحق بعد أن يأتي الله بعض
الناس نصيبا من الكتاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ
الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَىٰ كِتَابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ بَيْنَهُمْ ثُمَّ
يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٌ مِنْهُمْ وَهُمْ مُعْرِضُونَ (3:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ
الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُرِيدُونَ أَنْ تَضِلُّوا السَّبِيلَ
(4:44) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رابعا، يمكن لمن آتاه الله نصيبا من الكتاب الإيمان
بالجبت والطاغوت، وبالتالي الكفر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا نَصِيبًا مِنَ
الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ لِلَّذِينَ
كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا (4:51)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ
وَالْمُشْرِكِينَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ أُولَٰئِكَ هُمْ شَرُّ
الْبَرِيَّةِ (98:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">خامسا، وجود الفصل الواضح بين الكتاب من جهة والقرآن
والتوراة والإنجيل من جهة أخرى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قُلْ يَا أَهْلَ الْكِتَابِ لَسْتُمْ عَلَىٰ شَيْءٍ
حَتَّىٰ تُقِيمُوا التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْكُمْ مِنْ
رَبِّكُمْ ۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرًا مِنْهُمْ مَا أُنْزِلَ إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ
طُغْيَانًا وَكُفْرًا ۖ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (5:68)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ
نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ
تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ
وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ
وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ
بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ
فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">سادسا، وجود الفصل الواضح بين الكتاب والحكم والنبوة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أُولَٰئِكَ الَّذِينَ آتَيْنَاهُمُ الْكِتَابَ
وَالْحُكْمَ وَالنُّبُوَّةَ ۚ فَإِنْ يَكْفُرْ بِهَا هَٰؤُلَاءِ فَقَدْ وَكَّلْنَا
بِهَا قَوْمًا لَيْسُوا بِهَا بِكَافِرِينَ (6:89)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">سابعا، يمكن أن ينتقل الكتاب بالوراثة، فأصبح هناك أهل
الكتاب<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُوا الْكِتَابَ
يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا الْأَدْنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَإِنْ
يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ يَأْخُذُوهُ ۚ أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِمْ مِيثَاقُ
الْكِتَابِ أَنْ لَا يَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ وَدَرَسُوا مَا
فِيهِ ۗ وَالدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ ۗ أَفَلَا
تَعْقِلُونَ (7:169)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا
مِنْ عِبَادِنَا ۖ فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ
وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ
الْكَبِيرُ (35:32)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا تَفَرَّقُوا إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ
الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۚ وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّكَ إِلَىٰ
أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِيَ بَيْنَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ أُورِثُوا الْكِتَابَ
مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ مُرِيبٍ (42:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: ما هو الكتاب إذًا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">جواب مفترى خطير جدا: الكتاب هو آيات من نوع خاص:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ (10:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ (12:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">المر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ ۗ وَالَّذِي أُنْزِلَ
إِلَيْكَ مِنْ رَبِّكَ الْحَقُّ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ
(13:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الر ۚ تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ وَقُرْآنٍ مُبِينٍ
(15:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">طسم (26:1) تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ (26:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الم (31:1) تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ (31:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">حم (43:1) وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ (43:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">حم (44:1) وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ (44:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">حم (45:1) تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ
الْحَكِيمِ (45:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">حم (46:1) تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ
الْحَكِيمِ (46:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: ما هو القرآن؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">جواب مفترى خطير جدا: القرآن تفصيل لآيات الكتاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا كَانَ هَٰذَا الْقُرْآنُ أَنْ يُفْتَرَىٰ مِنْ
دُونِ اللَّهِ وَلَٰكِنْ تَصْدِيقَ الَّذِي بَيْنَ يَدَيْهِ وَتَفْصِيلَ
الْكِتَابِ لَا رَيْبَ فِيهِ مِنْ رَبِّ الْعَالَمِينَ (10:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: كيف يكون القرآن تفصيلا للكتاب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: لقد ذكرنا في أكثر من مكان في مقالاتنا
السابقة بأن التفصيل هو – بمصطلحاتنا الدارجة- الترجمة، أي نقل النص من صيغة إلى
صيغة أخرى. لذا، نحن نفهم (ربما مخطئين) بأن القرآن هو النسخة باللسان العربي لما
في الكتاب الذي هو أصلا غير عربي. انتهى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: آيات الكتاب ليست بلسان بشري<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: القرآن تفصيل (ترجمة) لآيات الكتاب بلسان
قوم محمد (عربي)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: التوراة تفصيل (ترجمة) لآيات الكتاب بلسان
قوم موسى (عبري)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: الإنجيل تفصيل (ترجمة) لآيات الكتاب بلسان
قوم الحواريين <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: من الذي يستطيع التواصل مع الجن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن من يستطيع
التواصل مع الجن هو من كان يعلم آيات الكتاب بنسختها الأصلية. وذلك لأن الجن (نحن
نرى) لا يعرفون اللسان العربي ولا اللسان العبراني ولا الآرامي، الخ. ولكنهم
يعلمون الآيات التي في الكتاب بصيغتها الأصلية. فمن أراد التواصل مع عالم الجن،
ومن أراد أن يتواصل معه عالم الجن، فعليه أن يتخاطب معهم بالصيغة التي يفهمونها. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: مادام أن الجن قوم، فلهم
طريقتهم في التواصل فيما بينهم، ومن أراد أن يستفيد من الخدمات التي يقدمها الجن،
فعليه أن يتواصل معهم بتلك الطريقة التي يعرفونها. وسينبري الجن للتواصل مع الإنس
إذا ما وجودوا من يخاطبهم بالصيغة التي يفهمونها ويستجيبون لها. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: أين تجد الطريقة التي يمكن أن يتخاطب بها الجن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الجواب: هذا ما سنتناوله – إن شاء - في الأجزاء القادمة
من سلسة المقالات هذه التي تهدف للتعرف على شخصية نبي الله داوود إن أذن الله لنا
بشيء من علمه في ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: من هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(دعاء: فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما لم أكن أعلم وأن
يهديني لأقرب من هذا رشدا. وأعوذ به أن أكون ممن يفترون عليه الكذب أو ممن يقولون
عليه ما ليس لهم بحق، إنه هو السميع البصير). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-17340177988739596712023-07-12T04:17:00.001+03:002023-07-12T04:17:16.377+03:00قصة داوود - الجزء السادس عشر<p><span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من
هو داوود </span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
الجزء السادس عشر</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من
هو داوود – الجزء 16<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تشابكت
خيوط قصة داوود مع غيرها من القصص القرانية. وكان الهدف من ربط خيوط تلك القصص
بعضها ببعض هو محاولة تجلية طبيعة الشخصيات المذكورة في النص القرآني حتى تبين لنا
الجوانب الاستثنائية في تلك الشخصيات، التي امتلكت من المقومات ما جعلها محلّ
الاصطفاء الإلهي. ونحن على يقين بأن المستمع لهذه القصص (كما نحاول تجليتها في هذه
المقالات) هو واحد من اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مكذّب لا
يستطيع أن ينكر ما نقول، أو</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مصدّق لا
يستطيع أن يثبت ما نفتري</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالصمت
المحيّر هو الصبغة الغالبة عند الطرفين، وذلك لأنهما على حافة خطرة بين تراث متجذر
في عقول العامة وأهل العلم من حولهم على الطرف الأول وانفلات عن ذلك التراث لا يدرون
أين سينتهي بهم على الطرف الآخر. فالمستمع لافتراءاتنا حائر (نحن نرى) بين قديم
مشكوك فيه من جهة وجديد لا يدري درجة صحته من جهة أخرى.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لكن
مهما كانت دقّة توصيف الحالة الراهنة، فالخط العريض الذي لا يمكن انكاره هو أن
الشخصيات القرآنية هي شخصيات استثنائية تملك من المقومات ما يجعلها مختلفة ومتميزة
في آن واحد. ولعل الفكرة التي حاولنا في الأجزاء الأخيرة تبيانها تتمثل في
محاولتنا رسم صورة جديدة لشخص النبي الكريم ليست بالضرورة كالصورة التقليدية التي
عهدناها من ذي قبل. فحاولنا أن نختط طريقا آخر يتمثل بأن الاصطفاء الإلهي لمحمد
(كما لغيره من أنبياء الله ورسله) لم يكن مدفوعا فقط بمكارم الأخلاق التي كان
يتمتع به ذلك الشخص، وإنما بامتلاكه قدرات استثنائية هائلة أكتسبها بجهده، جعلته
مؤهلا لأن يُلقى عليه القول الثقيل، فكان جديرا بتحمل شرف الرسالة الإلهية التي
تأتيه وحيًا من ربه، بعد أن مرّ بتجارب مضنية منذ طفولته، ساهمت في صقل شخصيته
بدنيا ونفسيا وروحانيا، حتى أصبح شخصا – لنقل- استثنائيا من المنظور البشري الذي
نعرف. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فمن
الناحية البدنية، كانت قدراته هائلة، لأنه بدأ اكتسابها منذ نعومة أظفاره من مقارعته
للطبيعة القاسية وتأثيراتها المباشرة وغير المباشرة عليه. فما دام أن الله قد آواه
إلى ذلك الجبل بعيدا عن بيوت العالمين، كان عليه أن يتعلم المهارات اللازمة للبقاء
حيّا في تلك الطبيعة القاسية.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أما
من الناحية النفسية، فكان عليه أن يمرّ بتجارب مضنية مع قوى غير مرئية في الطبيعة،
فكان عليه أن يتحمل أعباء ذلك، فيتجاوز كل العقبات حتى يصل إلى السمو الروحي الذي
يؤهّله أن يتواصل مع قوى غيبية، تسمو فوق مستوى البشر العاديين. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد
زعمنا الظن في الجزء الأخير من هذه المقالة بأن محمدا قد قارع القوى التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قوى
الطبيعة من الطيور والدواب ونحوها،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قوى عالم
الجن وتأتثراتها على النفس البشرية وشهواتها</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">عالم
الروح والسمو البشري</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكان
أول موجبات تخطي عقبات هذه القوى هو نجاحه في اكتشاف طريقة التواصل معها، وبالتالي
الاستفادة منها. فطوّر بنفسه طرق تواصل من قوى الطبيعة المادية ومع عالم الجن
وعالم الروح حتى أصبح قادرا أن يستفيد منها بالطريقة المُثلى. فكان وصوله إلى
مراتب عالية في السمو البشري نتاج جهد مضني، وليس محض صدفة عابرة. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وبعد
أن حاولنا تسطير الافتراءات الخاصة بمقارعة اليتيم قوى الطبيعة المرئية في البرية
من الطيور والدواب ونحوها بسبب وجوده في ذلك المأوى منذ نعومة أظفاره (أي عندما
كان صغيرا يقطن ذلك المأوى في جبال مكة الجرداء)، سنحاول في هذا الجزء الجديد من
المقالة التعريج على مسألة التأهيل النفسي لشخص النبي الكريم في مقارعته القوى غير
المرئية، وخاصة شهوات النفس البشرية التي تتطور في مرحلة عمرية معينة من حياة
الإنسان وما يزيّن تلك الشهوات للنفس البشرية. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لعل
أول الافتراءات التي سنسطرها في هذا المقام هو ظننا بأن النفس البشرية لا تكتمل ولا
تبدأ العمل لتكون محط تكليف إلا مع وصول صاحبها سنّ البلوغ. فالنفس هي المكلّفة
وهي المسئولة:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كُلُّ
نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ رَهِينَةٌ (74:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وتكون
الهداية (أو الضلال) واقعة على النفس:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
شِئْنَا لَآتَيْنَا كُلَّ نَفْسٍ هُدَاهَا وَلَٰكِنْ حَقَّ الْقَوْلُ مِنِّي
لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ (32:13)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ويكون
الجزاء (خيرا أو شرا) للنفس بما كسبت:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَجْزِيَ
اللَّهُ كُلَّ نَفْسٍ مَا كَسَبَتْ ۚ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (14:51)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
اللحظة التي يقع فيها التكليف على النفس، يصبح عليها حافظ، ويجعل الله معها شهيدا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
كُلُّ نَفْسٍ لَمَّا عَلَيْهَا حَافِظٌ (86:4)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَتْ
كُلُّ نَفْسٍ مَعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ (50:21)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ويكون
هداية الشخص أو ضلاله بمقدار ما استقامت نفسه بالتزكية أو خابت بالتدسية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَنَفْسٍ
وَمَا سَوَّاهَا (91:7) فَأَلْهَمَهَا فُجُورَهَا وَتَقْوَاهَا (91:8) قَدْ
أَفْلَحَ مَنْ زَكَّاهَا (91:9) وَقَدْ خَابَ مَنْ دَسَّاهَا (91:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالنفس
لها شهوات:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زُيِّنَ
لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ
الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ
عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (3:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قد
تؤدي بصاحبها إلى التهلكة إن هو لم يكبح جماحها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا قُوا أَنْفُسَكُمْ وَأَهْلِيكُمْ نَارًا وَقُودُهَا
النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ عَلَيْهَا مَلَائِكَةٌ غِلَاظٌ شِدَادٌ لَا يَعْصُونَ اللَّهَ
مَا أَمَرَهُمْ وَيَفْعَلُونَ مَا يُؤْمَرُونَ (66:6)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالنفس
بطبيعتها أمّارة بالسوء:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أُبَرِّئُ نَفْسِي ۚ إِنَّ النَّفْسَ لَأَمَّارَةٌ بِالسُّوءِ إِلَّا مَا رَحِمَ
رَبِّي ۚ إِنَّ رَبِّي غَفُورٌ رَحِيمٌ (12:53)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لكن
هناك - لا شك عندنا - قوة أخرى قد تؤثر على النفس، فتحرك شهواتها فقط، ألا وهي قوة
الشيطان، فيكون فعل الشيطان لا يتعدى أن يزين تلك الشهوات لنفس الإنسان، ثم ما
يلبث أن يتبرأ من ذلك، ملقيا اللائمة في ذلك على النفس: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ
وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ ۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ
إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي ۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا
أَنْفُسَكُمْ ۖ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ ۖ إِنِّي
كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ ۗ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ
أَلِيمٌ (14:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا،
تصبح مهمة الإنسان الذي يريد أن يهتدي تتمثل في أن يكبح جماح شهواته التي تحثه
عليها نفسه، كما عليه أن يكبح جماح من يوسوس له ويحثّه على اتباع شهوات نفسه من
الجنَّة والناس:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (114:1) مَلِكِ النَّاسِ (114:2) إِلَٰهِ النَّاسِ
(114:3) مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (114:4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي
صُدُورِ النَّاسِ (114:5) مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ (114:6)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة: لا تكتمل النفس وتصبح مؤهلة لأن تكسب (وبالتالي أن تحاسب على) ما اكتسبت
إلا عندما يبلغ الإنسان سن الرشد، فيكون تحت تأثيرين اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نفس تحثه
على تلبية الشهوات</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وشيطان
(من الجنة والناس) يوسوس له في صدره لاتباع تلك الشهوات:</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (114:1)
مَلِكِ النَّاسِ (114:2) إِلَٰهِ النَّاسِ (114:3) مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ
الْخَنَّاسِ (114:4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي صُدُورِ النَّاسِ (114:5) مِنَ
الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ (114:6)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولعل
أول شهوات النفس التي تبدأ بقوة عند الإنسان مع سنّ البلوغ هي شهوة النساء
(الجنس). فكيف يحدث ذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى: سأحاول الآن تقديم افتراء من عند نفسي خطير جدا يتعلق بهذه القضية. وأطلب
من الجميع ألا يصدقوه لأنّه ربما لا يعدو أكثر من ضرب من الجنون. لكن إن صح هذا
الافتراء، فالعواقب - لا شك - هائلة في فهم كيفية عمل النفس البشرية. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الافتراء
1: يكون عند الذكر قلبان قبل سن البلوغ، وما أن يبلغ سن البلوغ حتى يضمر أحدهما،
ويبقى أحدهما.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الافتراء
2: يكون عند الأنثى قلبان قبل سن المحيض وبعده. فيظلا يعملان معا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">دعنا
نجلب من الموسوعة العلمية (الويكيبيدا) المعلومة التالية عن غدة في جسم الإنسان
تسمى الغدة الزعترية (</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;">Thymus</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">الغدة الزعترية</span></b><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"> أو <b><span style="border: none windowtext 1.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">الغدة السعترية</span></b></span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-1"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>[1]</span></a><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">أو <b><span style="border: none windowtext 1.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">غدة التوتة</span></b></span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-2"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>[2]</span></a><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-3"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>[3]</span></a><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">أو <b><span style="border: none windowtext 1.0pt; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">الغدة التيموسية</span></b></span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-4"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>[4]</span></a><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"> (</span><span dir="LTR"><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%86%D8%AC%D9%84%D9%8A%D8%B2%D9%8A%D8%A9" title="اللغة الإنجليزية"><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">بالإنجليزية</span></a></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>: </span><span class="mw-content-ltr"><span dir="LTR" lang="EN" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-ansi-language: EN; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">Thymus</span></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">)</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>
هي </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9" title="غدة"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">غدة</span></a><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">صماء
تقع على </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B5%D8%A8%D8%A9_%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="قصبة هوائية"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">القصبة الهوائية</span></a><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">أعلى </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A8" title="قلب"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">القلب</span></a><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">خلف عظمة القص، تكون كبيرة لدى الأطفال وتستمر في الضمور طوال سن المراهقة
لان حجمها يتناقص عندما تبدأ الغدد التناسلية بالنضج والإفراز، تفرز هذه الغدة
هرمون </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AB%D9%8A%D9%85%D9%88%D8%B3%D9%8A%D9%86&action=edit&redlink=1" title="ثيموسين (الصفحة غير موجودة)"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #dd3333; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">ثيموسين</span></a><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> Thymosin
</span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">الذي ينظم بناء المناعة في الجسم ويساعد على إنتاج الخلايا
اللمفاوية ويشرف على تنظيم </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B9%D8%A9_(%D8%B7%D8%A8)" title="مناعة (طب)"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">المناعة</span></a><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">في الجسم</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.</span><span dir="LTR"><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-5"><span style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">[5]</span></a><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-6"><span style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">[6]</span></a><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9#cite_note-7"><span style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "inherit",serif; font-size: 9.0pt; mso-bidi-font-family: "Segoe UI"; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">[7]</span></a></span><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;"> </span><span lang="AR-SA" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">ويتم فيها تمايز </span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D9%8A%D8%A9_%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9" title="خلية تائية"><span lang="AR-SA" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;">خلايا</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="background: white; border: none windowtext 1.0pt; color: #3366cc; font-family: "Segoe UI",sans-serif; mso-border-alt: none windowtext 0cm; padding: 0cm;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> T</span></a><span dir="LTR" style="background: white; color: #202122; font-family: "Segoe UI",sans-serif;">.</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المصدر:
</span><a href="https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9"><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;">https://ar.m.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D8%AF%D8%A9_%D8%B2%D8%B9%D8%AA%D8%B1%D9%8A%D8%A9</span></a><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
ما يهمنا طرحه هنا هو أن هذه الغدة الواقعة أعلى القلب تضمر ويتناقض حجمها مع نضوج
الغدد التناسلية. ونحن نفتري الظن بأن تناقص حجم هذه الغدة يكون لصالح اكتمال
النفس. فمادامت هذه الغدة فعالة عند الأطفال، فأنفسهم لم تكتمل بعد، وبالتالي لن
تكون شهوة النساء عندهم حاضرة. وسنرى لاحقا (إن أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك)
كيف يكون لتلك الغدة علاقة مباشرة باكتساب اللسان عند الإنسان. لكن الأهم من ذلك
هو ظننا بأن هذا سببا في أنه لا ضير من اطلاع الاطفال على عورات النساء حتى يبلغوا
الحلم حيث يصبحوا مأمورين بالاستذان كما استذن الذين من قبلهم: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذَا
بَلَغَ الْأَطْفَالُ مِنْكُمُ الْحُلُمَ فَلْيَسْتَأْذِنُوا كَمَا اسْتَأْذَنَ
الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ آيَاتِهِ ۗ
وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (24:59)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولعلي
أجزم الظن بأن سبب ذلك يعود إلى أن القلب الثاني للذكر يضمر مع سن البلوغ، فيبقى
له قلب واحد يتخذ القرار على عكس الأطفال والنساء اللذان يكون لهما قلبان:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
جَعَلَ اللَّهُ لِرَجُلٍ مِنْ قَلْبَيْنِ فِي جَوْفِهِ ۚ وَمَا جَعَلَ
أَزْوَاجَكُمُ اللَّائِي تُظَاهِرُونَ مِنْهُنَّ أُمَّهَاتِكُمْ ۚ وَمَا جَعَلَ
أَدْعِيَاءَكُمْ أَبْنَاءَكُمْ ۚ ذَٰلِكُمْ قَوْلُكُمْ بِأَفْوَاهِكُمْ ۖ
وَاللَّهُ يَقُولُ الْحَقَّ وَهُوَ يَهْدِي السَّبِيلَ (33:4)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فرحلة
الرجولة تبدأ (نحن نظن ربما مخطئين) بضمور هذه الغدة التي تعتبر القلب الثاني. وفي
هذه المرحلة، تصبح نفس الذكر البالغ (الرجل) مكتملة، فتميل إلى الشهوات، وفي هذه
المرحلة يبدأ الشيطان يوسوس للناس (الذكور البالغين المكلّفين)، فتصبح النفس ذاتها
توسوس لصاحبها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ وَنَعْلَمُ مَا تُوَسْوِسُ بِهِ نَفْسُهُ ۖ وَنَحْنُ
أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَرِيدِ (50:16) </span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولعل
وسوسة النفس لا تكون إلا لتلبية الشهوات التي جاء ذكرها في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زُيِّنَ
لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ
الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ
عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (3:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولو
راقبنا الفعل "زُيِّن" في هذه الآية الكريمة، لوجدنا بأنه قد جاء على
صيغة – ما يسميه أهل اللغة - بالمبني للمجهول، ليكون السؤال هو: من الذي يزين
للناس حب هذه الشهوات؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى: لو دققنا في الآيات الكريمة التالية، لوجدنا بأن أحد القوى العاملة في
تزين السوء للإنسان هو الشيطان:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَوْلَا
إِذْ جَاءَهُمْ بَأْسُنَا تَضَرَّعُوا وَلَٰكِنْ قَسَتْ قُلُوبُهُمْ وَزَيَّنَ
لَهُمُ الشَّيْطَانُ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (6:43)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ
مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ
عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا
تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ (8:48)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَاللَّهِ
لَقَدْ أَرْسَلْنَا إِلَىٰ أُمَمٍ مِنْ قَبْلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ
أَعْمَالَهُمْ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ الْيَوْمَ وَلَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ (16:63)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَادًا
وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ ۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا
مُسْتَبْصِرِينَ (29:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة: ما أن يبلغ الإنسان سن التكليف (البلوغ) حتى تبدأ نفسه توسوس له بحب
الشهوات، وحينها يبدأ الشيطان بتزين العمل السيء للإنسان، ليصده عن السبيل:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَادًا
وَثَمُودَ وَقَدْ تَبَيَّنَ لَكُمْ مِنْ مَسَاكِنِهِمْ ۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ وَكَانُوا
مُسْتَبْصِرِينَ (29:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">عودة
على بدء<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما
أن خرج محمد من مرحلة أن يكون يتيما عندما بلغ الحلم، حتى أصبحت نفسه مكتملة تشتهي
ما تشتهي نفس أي إنسان من جيله، فكانت الشهوات التي تميل لها نفسه هو ما جاء ذكرها
في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زُيِّنَ
لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ
الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ
عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (3:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولكن
السؤال الذي يجب أن يطرح الآن هو: أين سيجد محمد تلك الشهوات وهو قابع بين جبال
مكة بعيدا عن العالمين؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا: في هذه المرحلة بدأ محمد (نحن نتخيل) يشعر بالحاجة للانخراط
مع المجتمع القريب منه، ألا وهو مجتمع مكة، باحثا عن تلك التي تحثه عليه نفسه.
فبدأ رحلاته المتكررة إلى مكة حيث سيجد فيها ما تشتهي نفسه. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
هذا المقام، علينا ألا ننسى أن سكان مكة كانوا "قريش". ولو دققنا في
الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِإِيلَافِ
قُرَيْشٍ (106:1) إِيلَافِهِمْ رِحْلَةَ الشِّتَاءِ وَالصَّيْفِ (106:2)
فَلْيَعْبُدُوا رَبَّ هَٰذَا الْبَيْتِ (106:3) الَّذِي أَطْعَمَهُمْ مِنْ جُوعٍ
وَآمَنَهُمْ مِنْ خَوْفٍ (106:4)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">سنجد
أن هذه الآيات الكريمة تبيّن لنا بأن "قريش" هم عبارة عن إيلاف، أي
بمعنى قوم متألفون، يتفقون على المكان ويختلفون في الأصول. فهم عبارة عن تجمع من
الناس، ألفوا المكان الذي أتوه من شتى أصقاع المعمورة، وكان هذا منذ اليوم الأول
لبدء التجمع في مكة بعد أن أسكن إبراهيم فيه من ذريته عند البيت المحرم، وأطلق
دعوته الشهيرة بأن يجعل الله أفئدة من الناس تهوي إليهم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالَ إِبْرَاهِيمُ رَبِّ اجْعَلْ هَٰذَا الْبَلَدَ آمِنًا وَاجْنُبْنِي وَبَنِيَّ
أَنْ نَعْبُدَ الْأَصْنَامَ (14:35) رَبِّ إِنَّهُنَّ أَضْلَلْنَ كَثِيرًا مِنَ
النَّاسِ ۖ فَمَنْ تَبِعَنِي فَإِنَّهُ مِنِّي ۖ وَمَنْ عَصَانِي فَإِنَّكَ
غَفُورٌ رَحِيمٌ (14:36) رَبَّنَا إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ
غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ
فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ
الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ (14:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فأصبح
ذلك التجمع البشري متعدد الأصول والمنابت، فكان عبارة عن إيلاف. فمكة ليست حكرا
لعشيرة معينة، ولا تسكنها قومية واحدة كالأعراب مثلا، ولكنها عبارة عن خليط متجانس
من القوميات المتعددة. تجمعوا كلهم عند البيت العتيق، وذلك لهدف ديني، ألا وهو
عبادة رب هذا البيت وإقامة الصلاة، ونشطت فيه التجارة، فكانت رحلة الشتاء والصيف.
وكانوا جميعا على يقين بأن هذا المكان بلد آمن، لأن الله قد تكفل بحماية بيته
العتيق من أي خطر قد يتهدده. فالله سيرسل طيره الأبابيل التي سترمي المعتد على
البيت بحجارة من سجيل حتى يجعلهم كعصف مأكول كما فعل مع أصحاب الفيل:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ (105:1) أَلَمْ يَجْعَلْ
كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ (105:2) وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ
(105:3) تَرْمِيهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ (105:4) فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ
مَأْكُولٍ (105:5)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وما
أن وجد محمد نفسه في مكة حتى كان يعلم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن البيت
آمن</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن قريشا
إيلاف </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن
التجارة في مكة رائجة</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن رحلة
الشتاء والصيف غير منقطعة</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن قدوم
الناس إلى مكة دائم (تنقل أخبارا من أماكن مختلفة)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن كل ما
تشتهيه النفس متوافر ويمكن الحصول عليه</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الخ</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
كيف تصرّف محمد ليلبي شهوات نفسه مما جاء في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زُيِّنَ
لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ
الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ
وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ۗ ذَٰلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَاللَّهُ
عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ (3:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة: كانت التجارة واقتناء الأنعام ونحوها من الأمور التي اشتغل بها محمد في
بادئ الأمر. لكن حبّه لهذه الشهوات لم يكن ليثنيه عن التفكر بالأمر العقائدي، ألا
وهو: "ما هو خير من كل ذلك"، فحصوله على النساء أو البنين أو القناطير
المقنطرة من الذهب والفضة والخيل المسومة والأنعام والحرث، لا يلبي طموحه، فهو لا
شك يسمو إلى ما هو أكثر من ذلك. فكان دائم الانشغال بالرب الذي خلق وأعطى. وسنرى
لاحقا إن شاء الله كيف استطاع محمد أن يتحكم بشهوات نفسه، ويكبح جماحها، وبالتالي
حصوله على الوعد الإلهي أن يعطيه ربه حتى رضى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَسَوْفَ
يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (93:5)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكان
من أهم ما فعل في خضم صراعه مع شهوات نفسه هو زواجه بامرأة تكبره في السن. (فالله
أسأل أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يأذن لي فيها بعلم في ذلك لا ينبغي لأحد غيري،
إنه هو العليم الحكيم)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
كيف سيحصل على كل ما تشتهي نفسه؟ (سؤال جميل لمن أراد أن يقتصه من سياقه، أليس
كذلك؟)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى: لما كانت امكانيات هذا الشاب عظيمة في الحصول على ما يريد، كان الشيطان
يرقب ذلك عن كثب. فكان يريد أن يصد هذا الشاب عن السبيل، فحاول أن يزين له،
وبالفعل نجح الشيطان بادئ الأمر أن يحدث عند محمد الرجز، فيكسبه الوزر، وذلك بأن
زين له ومده بالوسيلة التي تحقق له ما عظم من هذه الشهوات. فكان له ما أراد. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
كيف تواصل الشيطان مع محمد في تلك الفترة من حياته؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى: لمّا كان محمد يقطن المأوى (الغار) في جبال مكة، كان عليه أن يقطع الوادي
الفاصل بين تلك الجبال من جهة ومكة من جهة أخرى. وخلال تلك الرحلات (نحن نتخيل)
بين الجبال ومكة، حصلت مع ذلك الشاب تجارب تشيب لها الرؤوس وذلك لكثرة وجود الجن
في ذلك الواد. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
لماذا تتواجد الجن بكثرة في ذلك الواد القريب من مكة (واد منى)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري الظن بأن كثافة تواجد الجن في هذا المكان يعود إلى قصة الخلق الأول عندما
قضت الإرادة الإلهية باهباط الجميع </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الجن والإنس</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من الجنة
بعد معصية آدم لربه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالمدقق
في النص القرآني الخاص بتلك الحادثة، سيجد أن الهبوط قد شمل الجميع</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَزَلَّهُمَا
الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا
بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ
إِلَىٰ حِينٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:36) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَلَقَّىٰ
آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ
الرَّحِيمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:37) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْنَا
اهْبِطُوا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ مِنِّي هُدًى فَمَنْ
تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد
افترينا القول في أكثر من مقالة سابقة لنا بأن ذلك الهبوط من الجنة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جنة المأوى وليس جنة الخلد</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كان إلى الواد غير ذي الزرع حيث وضع أول بيت
للناس في بكة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى
لِلْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(3:96)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكان
هناك </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نرى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">موطن
الإنسان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ابني
آدم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الأول
بعد الخروج من الجنة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهناك
استوطن الجن، فأنشأ الشيطان الذي أخرج آدم وزوجه من الجنة مملكته الأرضية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وتكاثر
وجودهم هناك قريبا من البيت العتيق، وهناك أسكن إبراهيم من ذريته </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولده
إسماعيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
في ذلك الواد حيث البيت العتيق</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبَّنَا
إِنِّي أَسْكَنْتُ مِنْ ذُرِّيَّتِي بِوَادٍ غَيْرِ ذِي زَرْعٍ عِنْدَ بَيْتِكَ
الْمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُوا الصَّلَاةَ فَاجْعَلْ أَفْئِدَةً مِنَ النَّاسِ
تَهْوِي إِلَيْهِمْ وَارْزُقْهُمْ مِنَ الثَّمَرَاتِ لَعَلَّهُمْ يَشْكُرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(14:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكان
تطهير البيت </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كما
افترينا القول في أكثر من مكان من مقالاتنا السابقة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يكون
بإراقة الدم </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الذبح</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). وذلك لأنّ </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدم
هو الذي يطهر المكان من الجن المتواجدين فيه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا، أصبح
تطهير البيت منهم بالذبح واحدة من شعائر حج ذلك البيت</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
جَعَلْنَا الْبَيْتَ مَثَابَةً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ
إِبْرَاهِيمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ أَنْ طَهِّرَا
بَيْتِيَ لِلطَّائِفِينَ وَالْعَاكِفِينَ وَالرُّكَّعِ السُّجُودِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(2:125)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">للتفصيل
في ها الموضوع، انظر سلسلة مقالاتنا تحت عنوان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فقه الحج</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كان
ذلك الواد ببطن مكة يعجّ بالجن، فكان على محمد الصبي ومحمد الشاب أن يتعامل معهم
بطريقته</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكيف
فعل محمد ذلك؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نتخيل محمد الشاب الذي يعيش في ذلك الغار في جبال مكة يريد أن يصل إلى مكة، فكان
لابد أن يمر في ذلك الواد الذي يفصل مكة (حيث البيت العتيق) عن جبالها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> لذا،
حصلت خلال رحالاته تلك</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">معه </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أحداث
تشيب لها الولدان، وذلك لأن عنصري الخوف والمفاجئة كانا حاضرين في كل رحلة من الغار
وإليه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولكن
طبيعة هذا الغلام وشخصيته التي طوّرها في الجبال (في الغار) مع الكائنات الحيّة من
الدواب والطيور مكّنته من الاصرار على قبول الصراع</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> (</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">التحدي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">، فانتهى
الأمر </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بتسخيره
تلك القوى لصالحه، فكانت أول النتائج المباشرة لهذا الصراع هو أن أصبح قلب هذا
الغلام (والشاب) قادرًا على أن يتحمل ما لا يمكن للجبل أن يتحمله، فبدأت رحلته في
تحمل القول الثقيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا
سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:5)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نتوقف هنا لنطلب من القارئ الكريم </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> إن أراد</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يقارن
بين ما جاء في الآيتين الكريمتين التاليتين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَوْ
أَنْزَلْنَا هَٰذَا الْقُرْآنَ عَلَىٰ جَبَلٍ لَرَأَيْتَهُ خَاشِعًا مُتَصَدِّعًا
مِنْ خَشْيَةِ اللَّهِ ۚ وَتِلْكَ الْأَمْثَالُ نَضْرِبُهَا لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ
يَتَفَكَّرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(59:21)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَزَلَ
بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(26:193) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَىٰ
قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(26:194)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول بأن التجارب التي مر بها محمد طفلا (ثم شابا) قد طوّرت من شخصيته حتى
أصبح قلبه أقوى من الجبل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ففي حين أن الجبل سيتصدع من ذلك القول
الثقيل إلا أن قلب محمد استطاع أن يتحمله</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف استطاع
محمد في فترة من حياته </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قبل البعثة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يتواصل
معه الجن في ذلك الواد الذي يعج بهم؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
حاولنا تدبر الآيات الكريمة التالية، لوجدنا ما كان يتوجّب على محمد فعله في ذلك
المكان الذي وجد فيه نفسه بعيدا عن الناس، قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُمِ
اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نِصْفَهُ
أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ تَرْتِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا
سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:5)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
نَاشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ لَكَ فِي النَّهَارِ سَبْحًا
طَوِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاذْكُرِ
اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبُّ
الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ
وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(73:10)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالآيات
الكريمة تخاطب محمد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كـ
مزمل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بمجموعة
من التوجيهات، نذكر منها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يقوم
الليل من منتصفه </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أو
حول منتصفه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ترتيل
القرآن</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">القاء
القول الثقيل</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الحديث عن
ناشئة الليل، وما يتوجب عليه فعله في الليل</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الحديث عن
النهار، وما يتوجب علي فعله في النهار</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ذكر اسم
الرب والتبتل إليه تبتيلا</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">اتخاذ رب
المشرق والمغرب إلها واحدا وكيلا</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الصبر على
ما يقولون، وهجرانهم هجرا جميلا</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الخ</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف نفهم
هذه التوجيهات الربانية لمحمد كما جاءت في بداية هذه السورة الكريمة؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول ابتداء بأن مفردة المزمل هي حالة وصفية لما كان عليه محمد في مرحلة
معينة من حياته، وليس أدل على ذلك من أن هناك سورة أخرى لاحقة مباشرة للسورة
السابقة تخاطب محمدا بصفة المدثر، قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> (74:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُمْ
فَأَنْذِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَبَّكَ
فَكَبِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَثِيَابَكَ
فَطَهِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالرُّجْزَ
فَاهْجُرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِرَبِّكَ
فَاصْبِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(74:7)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فيصبح
الترتيب على النحو التالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">محمد مزمل
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">محمد مدثر
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">والفكرة
البسيطة التي نحاول أن نجلب انتباه القارئ الكريم لها هنا هي أن المطلوب من محمد
المزمل هو أن يهجرهم هجرا جميلا ولينشغل بأمور تعبدية فردية بعيدا عنهم، في حين أن
المطلوب من محمد المدثر هو أن يقوم لينذر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا، نحن
نفتري القول بأن محمدا كان مزملا عندما كان في مرحلة الاعداد الذاتي لأن يكون
لاحقا رسولا فينذر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">محمد
كان "مزمل" قبل أن يصبح "مدثر"، فيصبح الترتيب على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">محمد مزمل في مرحلة الإعداد لتلقي الرسالة</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">محمد مدثر في مرحلة الرسالة، فيقوم فينذر<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولو
حاولنا أن نستكشف المرحلة التي سبقت هاتين المرحلتين، سنجد على الفور أن السورة
التي تسبق هاتين السورتين الكريمتين (المزمل والمدثر) هي سورة الجن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا
سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَهْدِي
إِلَى الرُّشْدِ فَآمَنَّا بِهِ ۖ وَلَنْ نُشْرِكَ بِرَبِّنَا أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ تَعَالَىٰ جَدُّ رَبِّنَا مَا
اتَّخَذَ صَاحِبَةً وَلَا وَلَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ
كَانَ يَقُولُ سَفِيهُنَا عَلَى اللَّهِ شَطَطًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
ظَنَنَّا أَنْ لَنْ تَقُولَ الْإِنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى اللَّهِ كَذِبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ كَانَ رِجَالٌ مِنَ الْإِنْسِ
يَعُوذُونَ بِرِجَالٍ مِنَ الْجِنِّ فَزَادُوهُمْ رَهَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُمْ ظَنُّوا كَمَا ظَنَنْتُمْ
أَنْ لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:7)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا
مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا لَا نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ
بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا
دُونَ ذَٰلِكَ ۖ كُنَّا طَرَائِقَ قِدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا ظَنَنَّا أَنْ لَنْ نُعْجِزَ
اللَّهَ فِي الْأَرْضِ وَلَنْ نُعْجِزَهُ هَرَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا لَمَّا سَمِعْنَا الْهُدَىٰ
آمَنَّا بِهِ ۖ فَمَنْ يُؤْمِنْ بِرَبِّهِ فَلَا يَخَافُ بَخْسًا وَلَا رَهَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا
الْقَاسِطُونَ ۖ فَمَنْ أَسْلَمَ فَأُولَٰئِكَ تَحَرَّوْا رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:14) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا الْقَاسِطُونَ فَكَانُوا
لِجَهَنَّمَ حَطَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنْ
لَوِ اسْتَقَامُوا عَلَى الطَّرِيقَةِ لَأَسْقَيْنَاهُمْ مَاءً غَدَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِنَفْتِنَهُمْ فِيهِ ۚ وَمَنْ يُعْرِضْ
عَنْ ذِكْرِ رَبِّهِ يَسْلُكْهُ عَذَابًا صَعَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا
تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّهُ
لَمَّا قَامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كَادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:19) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ إِنَّمَا أَدْعُو رَبِّي وَلَا
أُشْرِكُ بِهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:20) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
إِنِّي لَا أَمْلِكُ لَكُمْ ضَرًّا وَلَا رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:21) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ إِنِّي لَنْ يُجِيرَنِي مِنَ اللَّهِ
أَحَدٌ وَلَنْ أَجِدَ مِنْ دُونِهِ مُلْتَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:22) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا بَلَاغًا مِنَ اللَّهِ
وَرِسَالَاتِهِ ۚ وَمَنْ يَعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ لَهُ نَارَ جَهَنَّمَ
خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:23) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حَتَّىٰ
إِذَا رَأَوْا مَا يُوعَدُونَ فَسَيَعْلَمُونَ مَنْ أَضْعَفُ نَاصِرًا وَأَقَلُّ
عَدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:24) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
إِنْ أَدْرِي أَقَرِيبٌ مَا تُوعَدُونَ أَمْ يَجْعَلُ لَهُ رَبِّي أَمَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:25) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَالِمُ الْغَيْبِ فَلَا يُظْهِرُ عَلَىٰ
غَيْبِهِ أَحَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:26) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَّا
مَنِ ارْتَضَىٰ مِنْ رَسُولٍ فَإِنَّهُ يَسْلُكُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ
خَلْفِهِ رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:27) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لِيَعْلَمَ
أَنْ قَدْ أَبْلَغُوا رِسَالَاتِ رَبِّهِمْ وَأَحَاطَ بِمَا لَدَيْهِمْ وَأَحْصَىٰ
كُلَّ شَيْءٍ عَدَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:28)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فيصبح
الترتيب على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة تواصل
مع الجن </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة
التحضير الذاتي للرسالة </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة تبليغ
الرسالة</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالمشهد
(كما نفهمه) هو الآن على النحو التالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يصرف الله
نفرا من الجن لمحمد يستمعون القرآن</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يطالب
الله محمدا </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كمزمل</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>(</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>
بمجموعة من التوجيهات الشخصية الفردية</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يطالب
الله محمد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كمدثر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بمجموعة
أخرى من التوجيهات الدعوية</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الذي
نفهمه بشكل أولي من هذا الطرح؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول بأن هذه كانت مراحل ثلاثة في حياة محمد الشاب الذي يجري إعداده ليكون
رسولا للعالمين، وهذه المراحل هي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة
تواصل الجن به </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">سورة
الجن </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">71)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة
القاء القول الثقيل عليه </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المزمل </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">72)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">مرحلة أن
يصبح نذيرا للناس </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المدثر
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">73)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا
جاء نفر من الجن يستمعون القرآن؟ أو بكلمات أخرى </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> نحن نسأل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الذي
دفع بنفر من الجن </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">محددين
بذاتهم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن
يحضروا قراءة محمد القرآن في مأواه؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
أبسط ابجديات التفكير هو أن ننطلق من الملاحظة الأولية التالية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن الجن
هم من جاءو ا يستمعون القرآن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا
سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:1)</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما
الذي دفع بذلك النفر من الجن أن يستمعوا القرآن؟ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى خطير جدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نظن </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بأن
الذي دفع بنفر من الجن لأن يستمعوا القرآن هو حدوث "تغيّر كوني" ما
عهدوه من ذي قبل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما هو ذلك
التغيّر الكوني الذي وجده الجن، فاضطرهم لأن يحضروا استماع القرآن؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أنه
منعهم من استراق السمع من السماء</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
دققنا في الآيات الكريمة في هذه السورة العظيمة، لوجدناها </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">حسب فهمنا
طبعا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تبيّن
لنا السبب الذي دفع بنفر من الجن أن يأتوا بأنفسهم إلى محمد ليستمعوا قراءته
القرآن في ذلك المأوى، ألا وهو ما جاء في قوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا
مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ لَهُ شِهَابًا رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا لَا نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ
بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الذي
نفهمه من ذلك؟ كيف يكون هذا هو السبب الذي دفع بالجن ليستمعوا للقرآن؟ يسأل صاحبنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
دققنا في هذه الآيات الكريمة، لوجدنا الحقيقة التي لا جدال فيها بأن الجن كانوا
يستطيعون لمس السماء، ولكن في لحظة ما وجد الجن (خاصة المتواجدون بكثرة في واد
مكة) بأن السماء التي كان يستطيعون لمسها قد ملئت حرسا شديدا وشهبا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
لَمَسْنَا السَّمَاءَ فَوَجَدْنَاهَا مُلِئَتْ حَرَسًا شَدِيدًا وَشُهُبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:8)</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وأن
الجن كانوا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
قبل هذه اللحظة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يقعدون
مقاعد للسمع، فيسترقونه، لكنهم الآن يجدون بأن من يقعد منهم منها مقاعد للسمع سيجد
له شهابا رصدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
كُنَّا نَقْعُدُ مِنْهَا مَقَاعِدَ لِلسَّمْعِ ۖ فَمَنْ يَسْتَمِعِ الْآنَ يَجِدْ
لَهُ شِهَابًا رَصَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:9)</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
تلك اللحظة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري الظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">حصل
ارتباك للجن بسبب ما يحصل الآن من أمر القعود من السماء مقاعد للسمع، فما استطاعوا أن يدركوا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">سبب هذا
التغيير المفاجئ في السماء، فها هم يقولونها بأنفسهم بأنهم ما كانوا يدركون إن كان
ذلك التغيير هو شر أريد بمن في الارض أم أرد بهم ربهم رشدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَنَّا
لَا نَدْرِي أَشَرٌّ أُرِيدَ بِمَنْ فِي الْأَرْضِ أَمْ أَرَادَ بِهِمْ رَبُّهُمْ
رَشَدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(72:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا،
نحن نعيد رسم المشهد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كما
هو في مخيلتنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">على
النحو التالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">يجد
الله محمدا يتيما فيؤويه، فينشأ ذلك الطفل في مكان منعزل عن الناس، فلم يكن له من
بدّ إلا أن يتعامل مع عناصر الطبيعة القاسية بعيدا عن أعين الناظرين من الناس،
فيطوّر بنفسه مهارات تواصل مع الكائنات الحيّة من الدواب والطير المتواجدة في تلك
البيئة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وعلى
الرغم من قساوة التجربة، إلا أنه </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نجح في
تخطي مرحلة الخوف من خطر تلك الكائنات، ويكبر ذلك اليتيم هناك، فيجد نفسه يقارع
أيضا قوى الطبيعة غير المرئية من عالم الجن من حوله في بطن مكة، فيستطيع أن يتخطى
تلك العقبات، ويستطيع بعد جهد مضني أن يسخرها لخدمته، فيصبح قلبه أقوى من الجبال،
فيكون مؤهلا لتلقي القول الثقيل الذي سيُلقى عليه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهناك
تبدأ مرحلة تنزيل القرآن عليه، فيكون أول ما أنزل عليه قولُه تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ
الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ
رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا
إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:14) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فيطلب
الله منه أن يبدأ من هذه اللحظة القراءة بسم ربه الذي خلق، وأن يترك </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">القراءة
السابقة التي ربما كانت بسم كينونة غير ربه الذي خلق</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فيرشده
إلى ترك تلك الكينونة، ويحذره من مغبة الاستمرار في التعامل معها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما هي تلك الكينونة التي أُمر محمد في هذه
السورة الكريمة أن يتوقف عن التعامل معها؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى من عند أنفسنا خطير جدا جدا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لا
تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">): </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إنه هامان
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
دققنا في الآيات الكريمة في هذه السورة، لوجدنا (كما افترينا سابقا) أن هناك
كينونة يُشار إليها بضمير الغائب في أكثر من آية كريمة في هذه السورة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وانظر عزيزي القارئ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> إن شئت</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- مرة أخرى </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">في قوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ
رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا
إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:14) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(96:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من
هي تلك الكينونة التي يطلب الله من نبيه الكريم ألا يطعه؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول من عند أنفسنا بأن تلك الكينونة هو هامان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">).<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الدليل
على أن تلك الكينونة هو فعلا هامان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">؟ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
حاولنا أن نستعرض السياقات القرآنية التي نظن بأن هامان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كان حاضرا
فيها بقوة سنجدها التالية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هو الذي
أخرج آدم من الجنة</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هو الذي
كان يعبده أب إبراهيم</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هو الذي
كان يؤيد فرعون</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون
السؤال الآن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا
برز الشيطان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هامان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">في هذه
المواقف على وجه التحديد؟ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">للإجابة
على هذا التساؤل لابد من جلب انتباه القارئ للملاحظة التالية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بالرغم أن
الشيطان هو سبب الفتنة للناس أجمعين، وهو حاضر في كل حالة يكون فيها انحراف عن
الحق، إلا أن التصريح بسم هامان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لم يرد
إلا في حالة فرعون، بينما جاء في جميع الحالات الأخرى </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كحالة آدم وحالة أب إبراهيم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بلفظ
الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ففي حالة آدم، جاء قوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَزَلَّهُمَا
الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا
بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ
إِلَىٰ حِينٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:36)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا
وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا
مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:20)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَدَلَّاهُمَا
بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا
يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا
أَلَمْ أَنْهَكُمَا عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ
الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ
الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ
يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا
الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:27)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَسْوَسَ
إِلَيْهِ الشَّيْطَانُ قَالَ يَا آدَمُ هَلْ أَدُلُّكَ عَلَىٰ شَجَرَةِ الْخُلْدِ
وَمُلْكٍ لَا يَبْلَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(20:120)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
حالة أب إبراهيم، جاء قوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
قَالَ لِأَبِيهِ يَا أَبَتِ لِمَ تَعْبُدُ مَا لَا يَسْمَعُ وَلَا يُبْصِرُ وَلَا
يُغْنِي عَنْكَ شَيْئًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:42) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَبَتِ إِنِّي قَدْ جَاءَنِي مِنَ الْعِلْمِ مَا لَمْ يَأْتِكَ فَاتَّبِعْنِي
أَهْدِكَ صِرَاطًا سَوِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:43) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَبَتِ لَا تَعْبُدِ الشَّيْطَانَ ۖ إِنَّ الشَّيْطَانَ كَانَ لِلرَّحْمَٰنِ
عَصِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:44)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وأما
في حالة فرعون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَنُمَكِّنَ
لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا
كَانُوا يَحْذَرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(28:6)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَالْتَقَطَهُ
آلُ فِرْعَوْنَ لِيَكُونَ لَهُمْ عَدُوًّا وَحَزَنًا ۗ إِنَّ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا كَانُوا خَاطِئِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(28:8)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي
فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي
أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(28:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَارُونَ
وَفِرْعَوْنَ وَهَامَانَ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مُوسَىٰ بِالْبَيِّنَاتِ
فَاسْتَكْبَرُوا فِي الْأَرْضِ وَمَا كَانُوا سَابِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(29:39)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَىٰ
فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(40:24)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(40:36)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا جاء
اسم الشيطان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هامان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">صراحة في قصة فرعون بينما لم يُصرّح به في
جميع الحالات الأخرى؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نفتري
الظن بأن السبب في ذلك هو أن الشيطان كان يتعامل مع كل شخص بطريقة سرية، فما كان
يعرف ذلك إلا الشخص نفسه، لذا أُحيط بالسرية التامة، فما يحتاج الشخص الذي يتعامل
معه الشيطان أن يفصح عن هوية تلك الكينونة الحقيقة التي يتعامل معها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فأب إبراهيم يتعامل مع الشيطان بعيدا عن
أعين الناس، فلِم سيصرح باسمه مادام أن الأمر برمته أمر سري لا يعلم به الآخرون؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أما
في حالة فرعون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. فقد تم التصريح بسم الشيطان
هامان. وذلك لأن </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تعامل فرعون مع الشيطان لم يكن أمرا خاصا
بفرعون بمفرده، ولكنّه أصبح معروفا لآخرين في ذات الوقت، ولو تدبرنا الآيات التي
تتحدث عن هامان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">في سياقات الحديث عن فرعون، لوجدناه مصاحبا
لقارون بالإضافة إلى فرعون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ففي
زمن فرعون، كان الشيطان يتعامل مع فرعون وقارون معا، فهو إذا شخصية ليست محتكرة
فقط على فرعون حينئذ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد
افترينا القول في أكثر من مقالة سابقة لنا بأن الآية الكريمة التالية تصوّر لنا ما
حصل بين فرعون من جهة والشيطان من جهة أخرى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا فَأَتْبَعَهُ
الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:175)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ
هَوَاهُ ۚ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ
تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ۚ ذَٰلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا
ۚ فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:176)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فالمتدبر
لهذه الآيات الكريمة من هذا المنظور </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ربما
الخاطئ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">، سيجد
على الفور بأنّ الله هو من آتى ذلك الشخص المتحدث عنه آياته كلها، ولكن كان القرار
الذي اتخذه ذلك الشخص هو أن ينسلخ من آيات الله</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
وما دام أنه قد انسلخ من آيات الله بعد أن جاءته، وضع الشيطان </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هامان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قدراته
الهائلة تحت تصرف هذا الشخص</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. لذا، نجد
فرعون يطلب من هامان أن يبني له صرحا لعله يبلغ الأسباب:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ مَا عَلِمْتُ
لَكُمْ مِنْ إِلَٰهٍ غَيْرِي فَأَوْقِدْ لِي يَا هَامَانُ عَلَى الطِّينِ
فَاجْعَلْ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَطَّلِعُ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي
لَأَظُنُّهُ مِنَ الْكَاذِبِينَ (28:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا
لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ (40:36) أَسْبَابَ السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ
إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا ۚ وَكَذَٰلِكَ زُيِّنَ
لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ ۚ وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ
إِلَّا فِي تَبَابٍ (40:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وبذلك
يكون الشيطان قد كان سببا في أن يصد فرعون عن السبيل، فحرف البوصلة عن مسارها
الصحيح، لأن في ذلك مصلحة له، لأنه هو من توعد البشرية بالضلال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ إِلَّا إِنَاثًا وَإِنْ يَدْعُونَ إِلَّا شَيْطَانًا
مَرِيدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(4:117) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَعَنَهُ
اللَّهُ ۘ وَقَالَ لَأَتَّخِذَنَّ مِنْ عِبَادِكَ نَصِيبًا مَفْرُوضًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(4:118) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَأُضِلَّنَّهُمْ وَلَأُمَنِّيَنَّهُمْ
وَلَآمُرَنَّهُمْ فَلَيُبَتِّكُنَّ آذَانَ الْأَنْعَامِ وَلَآمُرَنَّهُمْ
فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ ۚ وَمَنْ يَتَّخِذِ الشَّيْطَانَ وَلِيًّا مِنْ
دُونِ اللَّهِ فَقَدْ خَسِرَ خُسْرَانًا مُبِينًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(4:119) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَعِدُهُمْ وَيُمَنِّيهِمْ ۖ وَمَا
يَعِدُهُمُ الشَّيْطَانُ إِلَّا غُرُورًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(4:120)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهو
لا شك من يزين للناس أعمالهم، ولكنه هو نفسه من ينكص على عقبيه عندما يتأكد من
إنفاذ المهمة كما يريدها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ
مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ
عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا
تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(8:48)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَمَثَلِ
الشَّيْطَانِ إِذْ قَالَ لِلْإِنْسَانِ اكْفُرْ فَلَمَّا كَفَرَ قَالَ إِنِّي
بَرِيءٌ مِنْكَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ رَبَّ الْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(59:16)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهو
لا شك من يريد أن ينتهي غالبية الناس معه في العذاب الأليم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الشَّيْطَانُ لَمَّا قُضِيَ الْأَمْرُ إِنَّ اللَّهَ وَعَدَكُمْ وَعْدَ الْحَقِّ
وَوَعَدْتُكُمْ فَأَخْلَفْتُكُمْ ۖ وَمَا كَانَ لِيَ عَلَيْكُمْ مِنْ سُلْطَانٍ
إِلَّا أَنْ دَعَوْتُكُمْ فَاسْتَجَبْتُمْ لِي ۖ فَلَا تَلُومُونِي وَلُومُوا
أَنْفُسَكُمْ ۖ مَا أَنَا بِمُصْرِخِكُمْ وَمَا أَنْتُمْ بِمُصْرِخِيَّ ۖ إِنِّي
كَفَرْتُ بِمَا أَشْرَكْتُمُونِ مِنْ قَبْلُ ۗ إِنَّ الظَّالِمِينَ لَهُمْ عَذَابٌ
أَلِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(14:22)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
ما يهمنا طرحه هنا هو السؤال التالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا يقدّم الشيطان (هامان) خدماته الكبيرة
لأشخاص محددين؟ وبكلمات أخرى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">متى يظهر الشيطان (هامان) لأي إنسان ظهورا
علنيا وليس مجرد وسوسة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">غير معلنة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
ما علاقة هذا بقصة داوود؟ من يدري؟!<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بقلم:
د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p><p>
<span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;"> </span> </p><p><br /></p><p><br /></p><p><br /></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com5tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-89170472033234353022023-07-06T09:01:00.001+03:002023-07-06T09:01:13.721+03:00قصة داوود - الجزء الخامس عشر<p><span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من
هو داوود </span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">–</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
الجزء الخامس عشر</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">افترينا
الظن في الجزء السابق من هذه المقالة بأن هناك فرق بين الكلمات التي تلقاها آدم من
ربه بعد هبوطه من الجنة من جهة والأسماء التي سميناها نحن وآباؤنا وما أن أنزل
الله به من سلطان من جهة أخرى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
قَدْ وَقَعَ عَلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ رِجْسٌ وَغَضَبٌ ۖ أَتُجَادِلُونَنِي فِي
أَسْمَاءٍ سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ
سُلْطَانٍ ۚ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ (7:71)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فافترينا
الظن بأن الله هو من علم آدم الأسماء قل الهبوط:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَلَّمَ
آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ
أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (2:31)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولكن
ذلك العهد قد نسيه آدم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
عَهِدْنَا إِلَىٰ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا (20:115)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وما
أن أُهبط آدم من الجنة حتى تلقى من ربه كلمات:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَلَقَّىٰ
آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ
الرَّحِيمُ (2:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكان
إبراهيم هو من أتم تلك الكلمات:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذِ
ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي
جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ
عَهْدِي الظَّالِمِينَ (2:124)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكانت
مريم هي من صدقت بتلك الكلمات:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَرْيَمَ
ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِنْ رُوحِنَا
وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ
(66:12)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وكان
محمد هو من آمن بتلك الكلمات:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ
مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ
بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ (7:158)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكانت
التساؤلات حينئذ تتعلق بماهية تلك الكلمات، وبكيفية وصولها إلى هؤلاء المصطفين من
عباد الله المؤمنين المخلصين. ولكي نصل إلى مبتغانا في هذه الجزئية، كان حديثنا في
ذلك الجزء السابق من هذه المقالة منصبا على محاولة إعادة تدبر بعض الآيات الكريمة
التي نظن أنها كانت من أول ما نزل على قلب النبي الكريم من الوحي، وخاصة ما جاء في
سورة العلق:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ (96:1) خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ (96:2)
اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ (96:3) الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ (96:4) عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ (96:5) كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ
(96:6) أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ (96:7) إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ الرُّجْعَىٰ (96:8)
أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَىٰ (96:9) عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ (96:10) أَرَأَيْتَ
إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ (96:11) أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ (96:12) أَرَأَيْتَ
إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ (96:13) أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ (96:14)
كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ (96:15) نَاصِيَةٍ
كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ (96:16) فَلْيَدْعُ نَادِيَهُ (96:17) سَنَدْعُ
الزَّبَانِيَةَ (96:18) كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ (96:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وحاولنا
جلب الانتباه إلى قضية محورية تتعلق بظننا بوجود شخصية مشار إليها في النص
باستخدام ضمير الغائب (انظر الجزء السابق). وقد حاولنا افتراء الظن من عند أنفسنا
بأن تلك الشخصية (المشار إليها دون التصريح باسمها) قد كانت حاضرة عند النبي
الكريم قبيل البدء باستقبال الوحي الذي طلب منه أن يبدأ منذ تلك اللحظة القراءة
بسم الرب الذي خلق:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ (96:1)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وأن
لا يطع تلك الشخصية، فيسجد لربه ويقترب:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ (96:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد
حاولنا أيضا الترويج لفترائنا بأن محمدا كان قادرا قبل ذلك على أن يسقط السماء على
الكافرين كسفا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ
وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا (17:92)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد
ربطنا ذلك بما كان من أمر شعيب الذي طلب منه أيضا اسقاط السماء كسفا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَسْقِطْ
عَلَيْنَا كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ (26:187)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وانتهينا
بطرح التساؤل حول أن يكون اسقاط السماء كسفا قد جاء في سياق الحديث عن هذين
النبيين الكريميين: محمد وشعيب. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكان
ظننا على نحو أن سبب اسقاط السماء كسفا كان مرتبطا بهذين النبيين الكريمين لأنهما
الرسولان اللذان كانا يسكنان مكة حيث البيت العتيق. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
ما علاقة البيت العتيق باسقاط السماء كسفا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لقد
تحدثنا في سلسلة مقالات الحج سابقًا عن أصحاب الأيكة (قوم شعيب)، وقدمنا حينها
جملة من الافتراءات من عند أنفسنا نذكر منها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن الإيكة
هو البيت العتيق الذي رُفع سقفه، </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن قوم
شعيب كانوا يسكنون تلك الأرض،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن شعيبا
حذرهم من التلاعب بقواعد البيت العتيق لأنه هو ميزان السماء والأرض،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن قواعد
البيت هي التي تحدث التوازن في الكون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن
التلاعب بها سيؤدي إلى أن تسقط السماء كسفا،</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن العذاب
الذي لحق بقوم شعيب هو بسبب محاولتهم التلاعب بقواعد البيت العتيق، </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أنهم
استخدموا الفيل للتلاعب بميزان السماء والأرض عندما حاولوا خلخلة قواعد البيت
العتيق،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن الله
قد أرسل عليهم طيرًا أبابيل ترميهم بحجارة من سجيل، للحفاظ على بيته العتيق، وحفظ
الميزان،</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أنّ شعيبا
كان يعلم ذلك السر، وعنده العلم الذي يمكنه من ذلك</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وأن محمدا كان يعلم كذلك سر البيت العتيق،
وسر ذلك الميزان.</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وأن خلخلة قواعد البيت العتيق سيؤدي إلى
اسقاط السماء كسفا.</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الخ</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
حاولنا تدبر الآيات الكريمة التالية التي تصور لنا ما كان يجري بين الذين كفروا أنفسهم
في حديثهم عن ذلك المبعوث فيهم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 18pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ
نَدُلُّكُمْ عَلَىٰ رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ
إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ (34:7) أَفْتَرَىٰ عَلَى اللَّهِ <u>كَذِبًا أَمْ
بِهِ جِنَّةٌ</u> ۗ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ
وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ (34:8) أَفَلَمْ يَرَوْا إِلَىٰ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ
وَمَا خَلْفَهُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۚ إِنْ نَشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ
الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ
لَآيَةً لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ (34:9)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سنجد بأنها
تصور لنا ماهية النقاش الذي كان دائرا حينئذ فيما بينهم حول شخصية هذا الرجل
المبعوث فيهم. فهم حائرون في أمره، لا يعرفون كيف يصفونه، فكان ظنهم على نحو أنه
رجل إما أنه يفتري على الله الكذب (<span style="color: #0070c0;">أَفْتَرَىٰ عَلَى
اللَّهِ <u>كَذِبًا</u></span>) أو أنه رجل به جنة (<u><span style="color: #0070c0;">أَمْ
بِهِ جِنَّةٌ</span></u>). ولو حاولنا أن ربط هذا بما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ (114:1) مَلِكِ النَّاسِ (114:2) إِلَٰهِ النَّاسِ
(114:3) مِنْ شَرِّ الْوَسْوَاسِ الْخَنَّاسِ (114:4) الَّذِي يُوَسْوِسُ فِي
صُدُورِ النَّاسِ (114:5) مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ (114:6)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويكأنهم
يحاولون القول (نحن نظن ربما مخطئين) بأن ما كان يقوله لهم يقع – حسب ظنهم طبعا-
في باب ما توسوس به الجِنّة، أي - بمفردات فضفاضة حتى الساعة- عالم الجن. وهو ما
سنحاول التفصيل فيه لاحقا متى ما أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك. (فالله وحده
أن يعلمني ما لم أكن أعلم، إنه هو العلي العظيم). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لكن
ما يهمنا أكثر هنا هو أن الآيات السابقة ذاتها تبين لنا أيضا قضية اسقاط السماء
كسفا مرة أخرى. فالعذاب الذي توعد الله به القوم الكافرين كان (على نحو) واحدا من
اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 18pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">- خسف الأرض بهم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ نَشَأْ
نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 18pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">- اسقاط السماء عليهم كسفا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ ۚ</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولو
دققنا في قضية اسقاط السماء كسفا، لوجدناها مشابهة تماما للسحاب المركوم الذي يخرج
من خلاله الودق:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللَّهُ
الَّذِي يُرْسِلُ الرِّيَاحَ فَتُثِيرُ سَحَابًا فَيَبْسُطُهُ فِي السَّمَاءِ
كَيْفَ يَشَاءُ وَيَجْعَلُهُ <u>كِسَفًا</u> فَتَرَى الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ
خِلَالِهِ ۖ فَإِذَا أَصَابَ بِهِ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ إِذَا هُمْ
يَسْتَبْشِرُونَ (30:48)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ
يَرَوْا <u>كِسْفًا</u> مِنَ السَّمَاءِ سَاقِطًا يَقُولُوا سَحَابٌ مَرْكُومٌ
(52:44)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن محمدا وشعيبا كانا يستطيعان اسقاط
السماء كسفا وذلك لعلمهم بسر قواعد البيت الذي هو ميزان السماء والأرض. فخلخلة
قواعد البيت تؤدي إلى اسقاط السماء كسفا. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولربما
يفسر لنا مثل هذا الطرح (على ركاكته) قضية محيّرة في قصة موسى سنعرج عليها في
الحال لأهميتها في هذا النقاش، وإن كان البعض سيراها خروجا عن موضوع النقاش هنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">استراحة
قصيرة في قصة موسى</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نعلم بأنّ موسى قد قتل رجلًا من عدوه عندما استغاثه الذي من شيعته على الذي من
عدوه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَدَخَلَ
الْمَدِينَةَ عَلَىٰ حِينِ غَفْلَةٍ مِنْ أَهْلِهَا فَوَجَدَ فِيهَا رَجُلَيْنِ
يَقْتَتِلَانِ هَٰذَا مِنْ شِيعَتِهِ وَهَٰذَا مِنْ عَدُوِّهِ ۖ فَاسْتَغَاثَهُ
الَّذِي مِنْ شِيعَتِهِ عَلَى الَّذِي مِنْ عَدُوِّهِ فَوَكَزَهُ مُوسَىٰ فَقَضَىٰ
عَلَيْهِ ۖ قَالَ هَٰذَا مِنْ عَمَلِ الشَّيْطَانِ ۖ إِنَّهُ عَدُوٌّ مُضِلٌّ
مُبِينٌ (28:15)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
اليوم التالي كاد موسى أن يبطش برجل آخر من عدوه، ولكن الرجل حذر موسى من مغبة ما
يفعل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
أَنْ أَرَادَ أَنْ يَبْطِشَ بِالَّذِي هُوَ عَدُوٌّ لَهُمَا قَالَ يَا مُوسَىٰ
أَتُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَنِي كَمَا قَتَلْتَ نَفْسًا بِالْأَمْسِ ۖ إِنْ تُرِيدُ
إِلَّا أَنْ تَكُونَ جَبَّارًا فِي الْأَرْضِ وَمَا تُرِيدُ أَنْ تَكُونَ مِنَ
الْمُصْلِحِينَ (28:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وفي
خضم ذلك الصراع المحتدم بين الطرفين، جاء رجل يسعى من أقصى المدينة ليحذر موسى من
تآمر الملأ به، فنصحه بالخروج من مصر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:20) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وبالفعل يقبل موسى نصيحة هذا الرجل، فيتوجه
تلقاء مدين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ
الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:21)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ
السَّبِيلِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:22)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
وَرَدَ مَاءَ مَدْيَنَ وَجَدَ عَلَيْهِ أُمَّةً مِنَ النَّاسِ يَسْقُونَ وَوَجَدَ
مِنْ دُونِهِمُ امْرَأَتَيْنِ تَذُودَانِ ۖ قَالَ مَا خَطْبُكُمَا ۖ قَالَتَا لَا
نَسْقِي حَتَّىٰ يُصْدِرَ الرِّعَاءُ ۖ وَأَبُونَا شَيْخٌ كَبِيرٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:23) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَسَقَىٰ
لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰ إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ
إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:24) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى
اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ
لَنَا ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ
مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:25)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
ما يهمنا طرحه هنا هو سؤال استفزازي للعقل الذي يحاول أن يفهم ما حدث حينئذ، ألا
وهو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا
كان خروج موسى من أرض مصر نحو مدين؟ أي لماذا لم يتوجه موسى إلى مكان آخر غير
مدين؟ والسؤال الأكثر إثارة للتفكير </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا لم
يحاول فرعون أن يجلب موسى من أرض مدين؟ هل كان ذلك ليعجز فرعون بالرغم بأن يده </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كانت تطال
كل المدائن؟ ألا نعلم بأن فرعون قد أرسل إلى السحرة في كل المدائن حاشرين؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:111)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:36)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَرْسَلَ
فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:53)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهناك
سؤال أكثر إثارة من سابقيه لمن أراد أن يتدبر السياق القرآني ذاته، ألا وهو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف يقول
ذلك الشيخ الكبير في مدين </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهو الذي يرسل بناته لرعاية الماشية ربما بسبب
ضعف بنيته الجسدية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لموسى
بعد أن قصّ عليه القصص: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ
الظَّالِمِينَ</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">؟
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السيناريو
المبدئي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">هناك
فرعون في مصر، وسلطته تطال كل المدائن حينئذ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهذا موسى
يخرج من مصر خائفا يترقب، فيصل إلى مدين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ليجد الشيخ الكبير فيها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فيستأجره
ذلك الشيخ بعد أن يقص عليه القصص لقاء أن ينكحه أحد ابنتيه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المعضلة
1</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لا
فرعون يبعث في مدين ليجلب موسى للعدالة، <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المعضلة
2: لا الشيخ الكبير في مدين يقلق على موسى من بطش فرعون به </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أو بهما</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">، لا بل
يطمئنه بالنجاة من القوم الظالمين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">شو اللي
قاعد بصير </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">باللهجة
الأردنية العامية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">؟
</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بداية،
لا بد من تسطير افتراءاتنا فبما يتعلق بحكم البلاد في زمن فرعون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فنحن
نتخيل تلك البلاد تتكون من مجموعة من المدائن </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جمع مدين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">، وهي
عبارة عن ما يشبه الولايات في عصرنا الحاضر (ولتقريب الصورة للأذهان يمكنك أن
تتخيل الولايات المتحدة الامريكية اليوم)</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فقد كان
حكم فرعون يمتد على المدائن (الولايات) كلها، بدليل أن فرعون كان قادرا على أن
يرسل في المدائن حاشرين، ليأتوه بكل سحّار عليم، فما تخلف عن دعوة فرعون أحد من
السحرة من جميع المدائن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَأَرْسِلْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:111) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَأْتُوكَ
بِكُلِّ سَاحِرٍ عَلِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:112) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ السَّحَرَةُ فِرْعَوْنَ قَالُوا
إِنَّ لَنَا لَأَجْرًا إِنْ كُنَّا نَحْنُ الْغَالِبِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:113) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
نَعَمْ وَإِنَّكُمْ لَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:114)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَرْجِهْ وَأَخَاهُ وَابْعَثْ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:36) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَأْتُوكَ
بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:37) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجُمِعَ السَّحَرَةُ لِمِيقَاتِ يَوْمٍ
مَعْلُومٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَرْسَلَ
فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:53)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
هذا الأمر يدعونا إلى افتراء القول </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ربما مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بأن يد
فرعون كانت تطال كل المدائن حينئذ، لكن الأمر الذي يقلقنا الآن هو عدم إقدام فرعون
على ملاحقة موسى في مدين بالرغم من أن سلطته </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) ربما </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كانت
نافذة فيها حينئذ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى: للإجابة على هذا التساؤل ربما
يلزمنا الآن التعرض إلى طريقة إرسال فرعون للسحرة في المدائن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكيف أرسل
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أو
بعث</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فرعون
في المدائن ليحشر السحرة؟ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
دققنا في الآيات الكريمة التي تبين إرسال فرعون في المدائن ليحشر السحرة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَرْسَلَ
فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:53)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فسنخرج
</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">حسب
فهمنا لمنطوق الآيات الكريمة طبعا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بالافتراء الغريب العجيب التالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن الذي
أرسل في المدائن هو فرعون نفسه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما فائدة
هذا الافتراء؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نظن بأن عملية الإرسال في المدائن كانت من شخص فرعون نفسه، فلم يكلّف فرعون </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نفتري
الظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أحدا
ليقوم بمهمة الإرسال للسحرة، بل هو من قام بفعل الإرسال بنفسه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. ولو قام فرعون بتكليف أحد
بالمهمة لربما جاء النص على نحو ما فعلت تلك المرأة في سبأ عندما أرسلت الهدية
لسليمان:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِنِّي مُرْسِلَةٌ إِلَيْهِمْ بِهَدِيَّةٍ فَنَاظِرَةٌ
بِمَ يَرْجِعُ الْمُرْسَلُونَ (27:35)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا: كان فرعون هو من قام بفعل الإرسال إلى السحرة بنفسه ولم
يكلف بها مرسلين كما فعلت المرأة في سبأ.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا
تكفّل فرعون بالإرسال للسحرة بنفسه؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نظن بأن فرعون هو وحده من كان قادرا على الإرسال للسحرة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نظن أن السبب في ذلك يتمثل في أنّ فرعون وحده هو من كان يملك القدرة على التواصل
مع السحرة بطريقة (ربما سرية) سريعة جدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف أرسل
فرعون للسحرة، فحشرهم بالسرعة العجيبة؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من
ركنه.</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف نتخيل
ذلك؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نتخيل بأن فرعون كان لديه القدرة على التواصل </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لنقل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">اللاسلكي
السريع جدا مع السحرة في كل المدائن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. لذا، </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما أن أرسل فرعون (نحن نتخيل) من ركنه رسالة
– لنقل الآن- لاسلكية إلى السحرة أصحاب العلم بفنون السحر حتى حضروا جميعهم في
الحال، فعقدوا اجتماعا سريا ليتناجوا بينهم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
مَوْعِدُكُمْ يَوْمُ الزِّينَةِ وَأَنْ يُحْشَرَ النَّاسُ ضُحًى </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:59) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَوَلَّىٰ
فِرْعَوْنُ فَجَمَعَ كَيْدَهُ ثُمَّ أَتَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:60) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
لَهُمْ مُوسَىٰ وَيْلَكُمْ لَا تَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ كَذِبًا فَيُسْحِتَكُمْ
بِعَذَابٍ ۖ وَقَدْ خَابَ مَنِ افْتَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:61) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَنَازَعُوا
أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ وَأَسَرُّوا النَّجْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:62) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
إِنْ هَٰذَانِ لَسَاحِرَانِ يُرِيدَانِ أَنْ يُخْرِجَاكُمْ مِنْ أَرْضِكُمْ
بِسِحْرِهِمَا وَيَذْهَبَا بِطَرِيقَتِكُمُ الْمُثْلَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:63) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَجْمِعُوا
كَيْدَكُمْ ثُمَّ ائْتُوا صَفًّا ۚ وَقَدْ أَفْلَحَ الْيَوْمَ مَنِ اسْتَعْلَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(20:64)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة لإعادة رسم المشهد</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كانت سلطة فرعون تطال جميع المدائن ظاهريا،
لكن كانت واحدة من المدائن خارجة عن سلطة فرعون فعليا، ألا وهي مدين التي توجه
إليها موسى عندما خرج من المدينة خائفا يترقب، وربما يفسر هذا سبب اختيار موسى
لمدين عندما خرج من المدينة بعد أن حذره الذي جاء يسعى من أقصى المدينة من مغبّة
تآمر الملأ به</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَاءَ
رَجُلٌ مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:20) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ
الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:21)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ
السَّبِيلِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فما
كان موسى (نحن نتخيل) سيتوجه إلى مكان تطاله فيه يد فرعون. والسبب في خروج مدين
تلك عن طائلة يد فرعون هو </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وجود ذلك
الشيخ الكبير فيها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ففرعون
يعلم يقينا بأن مدين التي يقطنها ذلك الشيخ الكبير خارجة عن سلطته الفعلية، وذلك
لوجود ذلك الشيخ الكبير فيها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لكن فرعون لم يكن ليفعل شيئا يكشف هذه
الحقيقة للعامة من قومه وملئه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فكان فرعون </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">في هدنة
غير معلنة مع مدين تلك، لأنه لا يريد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يجلب
لنفسه مشاكل حينئذ تشغله عما هو فيه، وربما تربك خططه المستقبلية</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نعتقد جازمين بأن موسى كان يعلم حقيقة العلاقة بين مصر التي خرج منها حينئذ من جهة
ومدين التي توجه لها حينئذ من جهة أخرى، لذا عندما خرج من مصر خائفا، توجه إلى
مدين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَخَرَجَ
مِنْهَا خَائِفًا يَتَرَقَّبُ ۖ قَالَ رَبِّ نَجِّنِي مِنَ الْقَوْمِ
الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:21)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
تَوَجَّهَ تِلْقَاءَ مَدْيَنَ قَالَ عَسَىٰ رَبِّي أَنْ يَهْدِيَنِي سَوَاءَ
السَّبِيلِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نظن بأن موسى كان يعلم بأن يد فرعون لن تطاله هناك في مدين حيث يتواجد ذلك الشيخ
الكبير</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا،
نحن نتجرأ على الظن بأن موسى ذهب إلى مدين قاصدا أن يصل إلى ذلك الشيخ الكبير الذي
كان في مدين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وبالفعل
وصل موسى أرض مدين، وكان أول ما فعل هناك هو أنه سقى للمرأتين اللتين كانتا
تذودان، ثم تولى إلى الظل، داعيا الله أن ينزل إليه من الخير الذي بيده</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَسَقَىٰ
لَهُمَا ثُمَّ تَوَلَّىٰ إِلَى الظِّلِّ فَقَالَ رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ
إِلَيَّ مِنْ خَيْرٍ فَقِيرٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:24)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وما
هي إلا فترة وجيزة حتى تأتيه دعوة الشيخ الكبير على لسان إحدى ابنتيه اللتين سقا
لهما موسى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وما
أن وصل موسى إلى شيخ مدين حتى قصّ عليه القصص</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجَاءَتْهُ
إِحْدَاهُمَا تَمْشِي عَلَى اسْتِحْيَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِي يَدْعُوكَ
لِيَجْزِيَكَ أَجْرَ مَا سَقَيْتَ لَنَا ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ
الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:25)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نظن جازمين </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بأن
تلك القصص كانت خاصة بذلك الذي آتاه الله آياته فانسلخ منها</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاتْلُ
عَلَيْهِمْ نَبَأَ الَّذِي آتَيْنَاهُ آيَاتِنَا فَانْسَلَخَ مِنْهَا <u>فَأَتْبَعَهُ
الشَّيْطَانُ فَكَانَ مِنَ الْغَاوِينَ</u> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:175) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَوْ
شِئْنَا لَرَفَعْنَاهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُ أَخْلَدَ إِلَى الْأَرْضِ وَاتَّبَعَ
هَوَاهُ ۚ فَمَثَلُهُ كَمَثَلِ الْكَلْبِ إِنْ تَحْمِلْ عَلَيْهِ يَلْهَثْ أَوْ
تَتْرُكْهُ يَلْهَثْ ۚ ذَٰلِكَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا
ۚ فَاقْصُصِ الْقَصَصَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:176) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وربما
لا نشك الآن بأن معرفة شيخ مدين بتلك القصص كانت مسبقة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا، كان
أول ما قاله ذلك الشيخ الكبير لموسى هو طمأنة موسى بأن لا يخاف، وأنه قد نجا فعلا
من القوم الظالمين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">...
ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَلَيْهِ الْقَصَصَ قَالَ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ
الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28:25)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري القول من عند أنفسنا بأن شيخ مدين كان على يقين بنجاة موسى من القوم
الظالمين، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لماذا كان ذلك الشيخ الكبير متيقنًا من نجاة
موسى من القوم الظالمين؟ وبكلمات أكثر بساطة نحن نسأل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الذي
كان يعلمه ذلك الشيخ الكبير حتى طمأن موسى بأن يد القوم الظالمين لن تطاله في
مدين؟ </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري الظن بأن ذلك الشيخ كان قادرا على صدّ القوم الظالمين حتى لو حاولوا اللحاق
بموسى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما الذي
يملكه ذلك الشيخ الكبير فيمكّنه من صدّ القوم الظالمين، وبالتالي التأكد من نجاة
موسى منهم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى خطير جدا جدا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لا
تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">):
</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لأنه
كان يعلم سر الميزان واسقاط السماء كسفا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف ذلك؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لقد
افترينا سابقًا بأن مدين التي كان يقطنها ذلك الشيخ الكبير تقع إلى الطرف الشرقي
من البحر الأحمر، أي المنطقة التي يقع فيها البيت العتيق</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وأن تلك
الأرض هي البلاد التي كان يقطنها أصحاب الأيكة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قوم شعيب</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">):<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ
كَانَ أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ لَظَالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(15:78) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَانْتَقَمْنَا
مِنْهُمْ وَإِنَّهُمَا لَبِإِمَامٍ مُبِينٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(15:79)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَذَّبَ
أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:176) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ
أَلَا تَتَّقُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:177)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنِّي
لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:178) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاتَّقُوا اللَّهَ
وَأَطِيعُونِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:179)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ
الْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:180)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْفُوا
الْكَيْلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> (26:181) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَزِنُوا
بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:182) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ
أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:183)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا،
نحن نتجرأ على الظن بأن الشيخ الكبير الذي وجد موسى نفسه عنده، وقص عليه القصص هو
نبي الله شعيب، وهو الرسول الذي نجا (ومن آمن معه) من العذاب الذي حق على أصحاب
الأيكة اللذين حاولوا التلاعب بالميزان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وقد افترينا في أكثر من مقالة سابقة لنا بأن
قواعد البيت هي ميزان السماء والأرض، وأن قوم شعيب حاولوا التلاعب به، فأخذهم عذاب
يوم الظلة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
إِنَّمَا أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:185) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ
مِثْلُنَا وَإِنْ نَظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:186) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَسْقِطْ
عَلَيْنَا كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:187) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّي أَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:188) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمْ
عَذَابُ يَوْمِ الظُّلَّةِ ۚ إِنَّهُ كَانَ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:189)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأن شعيبا هو ذلك الرجل الذي حاول أن يصدّهم عما أرادوا
أن يفعلون</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونتجرأ
على البوح بأنه كان يعلم كيف يمكن أن تُسقط
السماء كسفا، وذلك لعلمه بطبيعة قواعد البيت، واستطاعته تحريكها، وبالتالي خلخلة ميزان
السموات والأرض</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما علاقة كل
ذلك بمحمد؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأنّ محمدا كان أيضا يعلم سر قواعد البيت، وأنه كان
يستطيع هو كذلك أن يسقط السماء كسفا وذلك بخلخلة قواعد البيت (الميزان)</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أين
الدليل على ما تزعم؟ يسأل صاحبنا مستغربا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
تدبّرنا ما يتعلق بعلاقة محمد بمن حوله كما تجليها بعض الآيات الكريمة، لوجدنا على
الفور بأن محمدا قد هدد قومه في سابق الزمان بأن يُسقط السماء عليهم كسفا، حتى
أصبح ذلك حديثا متداولا بينهم عن ذلك الرسول المبعوث فيهم عندما جاءته الرسالة:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
الَّذِينَ كَفَرُوا هَلْ نَدُلُّكُمْ عَلَىٰ رَجُلٍ يُنَبِّئُكُمْ إِذَا
مُزِّقْتُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ إِنَّكُمْ لَفِي خَلْقٍ جَدِيدٍ (34:7) أَفْتَرَىٰ
عَلَى اللَّهِ كَذِبًا أَمْ بِهِ جِنَّةٌ ۗ بَلِ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ
بِالْآخِرَةِ فِي الْعَذَابِ وَالضَّلَالِ الْبَعِيدِ (34:8) أَفَلَمْ يَرَوْا
إِلَىٰ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ مِنَ السَّمَاءِ وَالْأَرْضِ ۚ
إِنْ نَشَأْ نَخْسِفْ بِهِمُ الْأَرْضَ أَوْ نُسْقِطْ عَلَيْهِمْ كِسَفًا مِنَ
السَّمَاءِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِكُلِّ عَبْدٍ مُنِيبٍ (34:9)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وما
كان القوم لينسوا ذلك التهديد، فجاءوه معاجزين في آيات الله، يطلبون تنفيذ وعيده
السابق لهم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ
وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:92) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولو
دققنا في طلباتهم في هذه الآية الكريمة، لوجدناها طلبين اثنين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">اسقاط
السماء عليهم كسفا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يأتي
بالله والملائكة قبيلا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ وَالْمَلَائِكَةِ
قَبِيلًا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لكن
المتدبر في الفرق بين الطلبين سيجد على الفور بأن الطلب الأول </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهو اسقاط
السماء كسفا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كان
متبوعا بقولهم </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَمَا
زَعَمْتَ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">،
لكن طلبهم الثاني (بأن يأتي بالله والملائكة قبيلا) لم يكن متبوعا بمثل تلك
العبارة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهذا
يدل </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">حسب
فهمنا طبعا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بأن
الطلب الأول كان قد هددهم محمد به فعلا، لذا قالوا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ تُسْقِطَ السَّمَاءَ <u>كَمَا
زَعَمْتَ</u> عَلَيْنَا كِسَفًا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">، لكن الطلب الثاني لم يكن قد صدر من محمد
لهم، وإنما هو طلب تشديدي من عند أنفسهم لأنهم أصلا من المعاجزين في آيات الله،
المتحدّين لرسله باستعجال العذاب</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَٰذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ
عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(8:32) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ ۚ وَمَا كَانَ اللَّهُ
مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(8:33)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولا
ننسى أن امطارهم بالحجارة هي ما كان فعلا قد حصل من ذي قبل مع أصحاب الفيل:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَرْسَلَ
عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ (105:3) تَرْمِيهِمْ بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ
(105:4)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كان
محمد وشعيب هما فقط من جاء طلب اسقاط السماء كسفا منهم من قبل أقوامهم، وذلك
لأنهما النبيان الكريمان اللذان كان يسكن قومهما في مدين التي فيها البيت العتيق</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فاسقاط
السماء كسفا لا يتأتى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> (</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نحن
نفتري الظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
إلا من ذلك المكان الذي فيه ميزان السماء والأرض </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ألا وهي قواعد البيت العتيق</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا، نحن
نطلب من القارئ الكريم </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن أراد</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أن يقرأ
سورة الفيل التي جاءت لتصور لنا ما حلّ بمن حاول الاعتداء على قواعد البيت العتيق
على أنها تتحدث عن عذاب يوم الظلة الذي وقع على قوم شعيب الذين حاولوا أن يخسروا
الميزان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(105:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(105:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(105:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرْمِيهِمْ
بِحِجَارَةٍ مِنْ سِجِّيلٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(105:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(105:5) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">عندما
رأى محمد ما حلّ بأصحاب الفيل، اكتسب ذلك العلم، فكان مما هدّد محمد به قومه من ذي
قبل</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ
وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:92) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف رأى
محمد ما حلّ بأصحاب الفيل؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لو
دققنا في الآيات الكريمة التي تبين لنا ما كان عند محمد من العلم، لوجدنا بأن الرؤية
كانت واحدة من أهم مصادر العلم عنده</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لذا، وجب علينا أن نتفقد الآيات الكريمة
الموجة لمحمد بصيغة </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ألم
تر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لنصل
من خلال ذلك إلى افتراء الظن من عند أنفسنا بأنّ محمدا قد اكتسب علم الذين سبقه من
المرسلين، وكانت الرؤية واحدة من تلك المصادر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فلنستعرض
أولا الآيات الكريمة الموجة لمحمد بهذه الصيغة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
خَرَجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ
مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ
وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(143)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الْمَلَإِ مِن
بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ
لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ
عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا
كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ
عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(246)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِي حَاجَّ
إِبْرَاهِيمَ فِي رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ
رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَأُمِيتُ ۖ قَالَ
إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا
مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ
الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(258)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا
نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُدْعَوْنَ إِلَىٰ كِتَابِ اللَّهِ لِيَحْكُمَ
بَيْنَهُمْ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٌ مِّنْهُمْ وَهُم مُّعْرِضُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(23)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا
نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يَشْتَرُونَ الضَّلَالَةَ وَيُرِيدُونَ أَن تَضِلُّوا
السَّبِيلَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(44)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم ۚ بَلِ اللَّهُ يُزَكِّي مَن يَشَاءُ وَلَا يُظْلَمُونَ
فَتِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(49)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ أُوتُوا
نَصِيبًا مِّنَ الْكِتَابِ يُؤْمِنُونَ بِالْجِبْتِ وَالطَّاغُوتِ وَيَقُولُونَ
لِلَّذِينَ كَفَرُوا هَٰؤُلَاءِ أَهْدَىٰ مِنَ الَّذِينَ آمَنُوا سَبِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(51)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
يَزْعُمُونَ أَنَّهُمْ آمَنُوا بِمَا أُنزِلَ إِلَيْكَ وَمَا أُنزِلَ مِن قَبْلِكَ
يُرِيدُونَ أَن يَتَحَاكَمُوا إِلَى الطَّاغُوتِ وَقَدْ أُمِرُوا أَن يَكْفُرُوا
بِهِ وَيُرِيدُ الشَّيْطَانُ أَن يُضِلَّهُمْ ضَلَالًا بَعِيدًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(60)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ قِيلَ
لَهُمْ كُفُّوا أَيْدِيَكُمْ وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ فَلَمَّا
كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ إِذَا فَرِيقٌ مِّنْهُمْ يَخْشَوْنَ النَّاسَ
كَخَشْيَةِ اللَّهِ أَوْ أَشَدَّ خَشْيَةً ۚ وَقَالُوا رَبَّنَا لِمَ كَتَبْتَ
عَلَيْنَا الْقِتَالَ لَوْلَا أَخَّرْتَنَا إِلَىٰ أَجَلٍ قَرِيبٍ ۗ قُلْ مَتَاعُ
الدُّنْيَا قَلِيلٌ وَالْآخِرَةُ خَيْرٌ لِّمَنِ اتَّقَىٰ وَلَا تُظْلَمُونَ
فَتِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(77)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ خَلَقَ
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ بِالْحَقِّ ۚ إِن يَشَأْ يُذْهِبْكُمْ وَيَأْتِ
بِخَلْقٍ جَدِيدٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(19)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَيْفَ ضَرَبَ اللَّهُ
مَثَلًا كَلِمَةً طَيِّبَةً كَشَجَرَةٍ طَيِّبَةٍ أَصْلُهَا ثَابِتٌ وَفَرْعُهَا
فِي السَّمَاءِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(24)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
بَدَّلُوا نِعْمَتَ اللَّهِ كُفْرًا وَأَحَلُّوا قَوْمَهُمْ دَارَ الْبَوَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(28)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّا أَرْسَلْنَا
الشَّيَاطِينَ عَلَى الْكَافِرِينَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(83)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ يَسْجُدُ
لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَمَن فِي الْأَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ
وَالنُّجُومُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَابُّ وَكَثِيرٌ مِّنَ النَّاسِ ۖ
وَكَثِيرٌ حَقَّ عَلَيْهِ الْعَذَابُ ۗ وَمَن يُهِنِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِن
مُّكْرِمٍ ۚ إِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يَشَاءُ ۩ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(18)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ
مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَتُصْبِحُ الْأَرْضُ مُخْضَرَّةً ۗ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ
خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(63)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ
لَكُم مَّا فِي الْأَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِي فِي الْبَحْرِ بِأَمْرِهِ
وَيُمْسِكُ السَّمَاءَ أَن تَقَعَ عَلَى الْأَرْضِ إِلَّا بِإِذْنِهِ ۗ إِنَّ
اللَّهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوفٌ رَّحِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(65)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ
لَهُ مَن فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ
عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(41)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُزْجِي
سَحَابًا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيْنَهُ ثُمَّ يَجْعَلُهُ رُكَامًا</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَرَى</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الْوَدْقَ يَخْرُجُ مِنْ
خِلَالِهِ وَيُنَزِّلُ مِنَ السَّمَاءِ مِن جِبَالٍ فِيهَا مِن بَرَدٍ فَيُصِيبُ
بِهِ مَن يَشَاءُ وَيَصْرِفُهُ عَن مَّن يَشَاءُ ۖ يَكَادُ سَنَا بَرْقِهِ
يَذْهَبُ بِالْأَبْصَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(43)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَىٰ رَبِّكَ كَيْفَ
مَدَّ الظِّلَّ وَلَوْ شَاءَ لَجَعَلَهُ سَاكِنًا ثُمَّ جَعَلْنَا الشَّمْسَ
عَلَيْهِ دَلِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(45)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّهُمْ فِي كُلِّ
وَادٍ يَهِيمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(225)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ يُولِجُ
اللَّيْلَ فِي النَّهَارِ وَيُولِجُ النَّهَارَ فِي اللَّيْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ
وَالْقَمَرَ كُلٌّ يَجْرِي إِلَىٰ أَجَلٍ مُّسَمًّى وَأَنَّ اللَّهَ بِمَا
تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(29)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِي
فِي الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنْ آيَاتِهِ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ
لَآيَاتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(31)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ
مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجْنَا بِهِ ثَمَرَاتٍ مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهَا ۚ
وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِيضٌ وَحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ أَلْوَانُهَا وَغَرَابِيبُ
سُودٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(27)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ أَنزَلَ
مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَسَلَكَهُ يَنَابِيعَ فِي الْأَرْضِ ثُمَّ يُخْرِجُ بِهِ
زَرْعًا مُّخْتَلِفًا أَلْوَانُهُ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَاهُ مُصْفَرًّا ثُمَّ
يَجْعَلُهُ حُطَامًا ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكْرَىٰ لِأُولِي الْأَلْبَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(21)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ أَنَّىٰ يُصْرَفُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(69)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ
مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ ۖ مَا يَكُونُ مِن نَّجْوَىٰ ثَلَاثَةٍ
إِلَّا هُوَ رَابِعُهُمْ وَلَا خَمْسَةٍ إِلَّا هُوَ سَادِسُهُمْ وَلَا أَدْنَىٰ
مِن ذَٰلِكَ وَلَا أَكْثَرَ إِلَّا هُوَ مَعَهُمْ أَيْنَ مَا كَانُوا ۖ ثُمَّ
يُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوا يَوْمَ الْقِيَامَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ
عَلِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ نُهُوا
عَنِ النَّجْوَىٰ ثُمَّ يَعُودُونَ لِمَا نُهُوا عَنْهُ وَيَتَنَاجَوْنَ
بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَمَعْصِيَتِ الرَّسُولِ وَإِذَا جَاءُوكَ حَيَّوْكَ
بِمَا لَمْ يُحَيِّكَ بِهِ اللَّهُ وَيَقُولُونَ فِي أَنفُسِهِمْ لَوْلَا
يُعَذِّبُنَا اللَّهُ بِمَا نَقُولُ ۚ حَسْبُهُمْ جَهَنَّمُ يَصْلَوْنَهَا ۖ
فَبِئْسَ الْمَصِيرُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(8)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ تَوَلَّوْا
قَوْمًا غَضِبَ اللَّهُ عَلَيْهِم مَّا هُم مِّنكُمْ وَلَا مِنْهُمْ وَيَحْلِفُونَ
عَلَى الْكَذِبِ وَهُمْ يَعْلَمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(14)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
نَافَقُوا يَقُولُونَ لِإِخْوَانِهِمُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ
لَئِنْ أُخْرِجْتُمْ لَنَخْرُجَنَّ مَعَكُمْ وَلَا نُطِيعُ فِيكُمْ أَحَدًا
أَبَدًا وَإِن قُوتِلْتُمْ لَنَنصُرَنَّكُمْ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّهُمْ
لَكَاذِبُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(11)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ
بِعَادٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(6)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ
بِأَصْحَابِ الْفِيلِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(1)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف نفهم أن محمدا قد رأى ما جاء تفصيله في
الآيات الكريمة السابقة جميعها؟</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعيدا عن تفصيل معنى الرؤية هنا والتي
تحدثنا عنها في مقالات سابقة لنا، يمكن أن نتفق </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> حسب ما جاء في هذه الآيات الكريمة وفي غيرها
من الآيات التي يرد فيها الفعل رأى ومشتقاته </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأن الرؤية تتم بطريقتين اثنتين، ألا وهما</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الرؤية بالعين</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَدْ كَانَ لَكُمْ آيَةٌ فِي
فِئَتَيْنِ الْتَقَتَا ۖ فِئَةٌ تُقَاتِلُ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَأُخْرَىٰ
كَافِرَةٌ <u>يَرَوْنَهُمْ مِثْلَيْهِمْ رَأْيَ الْعَيْنِ</u></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> ۚ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاللَّهُ يُؤَيِّدُ
بِنَصْرِهِ مَنْ يَشَاءُ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبْرَةً لِأُولِي الْأَبْصَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(3:13)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الرؤيا بالفواد</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَوْحَىٰ إِلَىٰ عَبْدِهِ مَا
أَوْحَىٰ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:10)
</span><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ مَا رَأَىٰ </span></u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:11) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَفَتُمَارُونَهُ عَلَىٰ
مَا يَرَىٰ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:12)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ رَآهُ نَزْلَةً أُخْرَىٰ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:13) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عِنْدَ سِدْرَةِ
الْمُنْتَهَىٰ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:14)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن
تلك الرؤية قد تكون في وضح النهار أو في المنام</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن الفرق بين النوعين من الرؤية ظاهر في طريقة
رسم المفردة في المصحف المتوافر بين أيدينا</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالمفردة قد رسمت في المصحف بطريقتين اثنتين</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رءا</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذَا رَءا الَّذِينَ
ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(16:85)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذَا رَءا الَّذِينَ
ظَلَمُوا الْعَذَابَ فَلَا يُخَفَّفُ عَنْهُمْ وَلَا هُمْ يُنْظَرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(16:85)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأى</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا كَذَبَ الْفُؤَادُ
مَا رَأَىٰ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(53:11)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملاحظة</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هناك فرق بين رسم المفردة بالمصحف الورقي مقابل
رسمها في المصحف الالكتروني</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.
</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فمن
أراد التأكد من الاختلاف في رسم المفردة، فلينظر في المصحف الورقي وليس المصحف
الالكتروني، لأن هناك فروقات في الرسم لا تظهر في المصحف الالكتروني</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بناء
على الرسم في المصحف الورقي، نجد المفردة الخاصة برؤية العين هي </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رءا</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)
</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بينما
المفردة الخاصة برؤيا الفؤاد فهي </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأى</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). فرءا بالألف الممدودة هي رؤيا العين المتاحة
للجميع. فنحن نستطيع أن نرءا بأم أعيننا كثيرا من الأحداث الظاهرة، لكن رأى بالألف
المقصورة هي رؤيا فؤاد مقصورة على الخاصة من الناس. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونحن نتجرأ على الظن بأن محمدا قد رءا </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأم عينه</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ورأى </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بفؤاده</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالآيات السابقة التي خاطبت محمد بصيغة </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ألم تر</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ربما تكون رؤية بصر أو رؤيا فؤاد</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكنها </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بلا شك</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رؤيا فؤاد عندما يتعلق الأمر بآيات ربه، خاصة
ما جاء منها ليصور الأحداث التي حصلت في الأقوام السابقة وما حلّ بتلك الأمم
السابقة وطريقة إيقاع العذاب بهم، من مثل قوله تعالى</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِينَ
خَرَجُوا مِن دِيَارِهِمْ وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ
مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ
أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(143)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الْمَلَإِ مِن
بَنِي إِسْرَائِيلَ مِن بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ
لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِن كُتِبَ
عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِن دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا
كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِّنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ
عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(246)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرَ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِلَى الَّذِي حَاجَّ
إِبْرَاهِيمَ فِي رَبِّهِ أَنْ آتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ إِذْ قَالَ إِبْرَاهِيمُ
رَبِّيَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا أُحْيِي وَأُمِيتُ ۖ قَالَ
إِبْرَاهِيمُ فَإِنَّ اللَّهَ يَأْتِي بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَأْتِ بِهَا
مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِي كَفَرَ ۗ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ
الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(258)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ (6) إِرَمَ ذَاتِ
الْعِمَادِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(8) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَثَمُودَ الَّذِينَ
جَابُوا الصَّخْرَ بِالْوَادِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(9) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَفِرْعَوْنَ ذِي الْأَوْتَادِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(10) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ طَغَوْا فِي
الْبِلَادِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(11)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسَادَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(12) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَصَبَّ عَلَيْهِمْ
رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(13)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(1) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجْعَلْ
كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(2) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَرْسَلَ عَلَيْهِمْ طَيْرًا أَبَابِيلَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(3) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تَرْمِيهِمْ بِحِجَارَةٍ
مِنْ سِجِّيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(4)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجَعَلَهُمْ كَعَصْفٍ مَأْكُولٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(5)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نكاد نجزم الظن بأن محمدا كان
قادرا أن يرى (بفؤاده) ما حصل في تلك الأمم السابقة</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن تبرز هنا تساؤلات كثيرة حول هذا الموضوع،
نذكر منها</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 115%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف رأى محمد تلك الأحداث </span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الآيات</span><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">متى رأها؟</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أين رأها؟</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا رأها؟ </span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" style="font-size: 12.0pt; line-height: 107%; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">للاجابة
على مثل هذه التساؤلات، نجد لزاما أن نجلب انتباه القارئ الكريم </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن أراد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لما جاء
في قوله تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سُبْحَانَ
الَّذِي أَسْرَىٰ بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى
الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آيَاتِنَا ۚ
إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:1)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">لنخرج
منها باستنباط بسيط جدا يتمثل في أن الهدف الحقيقي للإسراء بمحمد من المسجد الحرام
إلى المسجد الأقصى هو أن يرى محمد من آيات ربه الكبرى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وهنا
يبرز سؤال مهم جدا، ألا وهو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">كيف استطاع محمد أن يصل إلى مرحلة أن يسري
به الله بنفسه من المسجد الحرام إلى المسجد الأقصى ليريه من آياته الكبرى؟</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">إن
هذا السؤال يعيدنا على الفور إلى بداية حديثنا في هذا الموضوع، ألا وهو موضوع
هداية محمد بعد أن كان ضالا كما فصلته لنا سورة الضحى التي نعيدها هنا لنتدبر بعض
آياتها من هذا المنظور</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">قال تعالى</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالضُّحَىٰ
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاللَّيْلِ
إِذَا سَجَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:2)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ
الْأُولَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:4)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَسَوْفَ
يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ
ضَالًّا فَهَدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:7)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ
عَائِلًا فَأَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:8)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَمَّا
الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(93:11)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">باب
هداية محمد بعد الضلال</span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">أما
بعد،</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> 1:
</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما
أنْ كان محمد تحت الرعاية الإلهية طفلا يتيما</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> (</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بسبب ما
كان من الخير الذي صنعه والده الصالح وأمه المؤمنة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">حتى نشأ
بعيدا عن بيوت العالمين في ذلك المأوى في الجبل، فاكتسب مهارات التواصل مع
الكائنات الأخرى في الطبيعة، وكان عليه أن يتعامل مع الطبيعة بكل ما فيها، فتدرب
على التعامل مع الكينونات التي كانت تقطن ذلك المكان</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نفتري القول من عند أنفسنا بأنّه لم يكن لمحمد </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">اليتيم</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">في مأواه
ذاك خيارا إلا أن يتعامل مع المجموعات التالية على التوالي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الدواب
والطيور</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الجن</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الروح</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ومنذ
تلك اللحظة بدأ ذاك الصبي اليتيم في ذلك المكان المنعزل به عن الناس يكتسب بنفسه
نظام تواصل أولا مع هذه الكائنات المتوافرة هناك من الدواب والطيور، فأصبح قادرًا
على التواصل معها بالطريقة الطبيعية التي مكنته من التعامل معها بسهولة ويسر بعد
أن مر بتجارب مضنية معها في بادئ الأمر</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ولكن حسب مبدأ المحاولة والخطأ، نجح ذلك
الصبي اليتيم في السيطرة على كل العوائق التي كانت تواجهه، وذهب عنه عامل الخوف
الذي قد يسيطر في بادئ الأمر على أي شخص يمر بمثل تلك التجربة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">وبذلك
تطورت شخصية هذا الصبي بناء على تجربته القاسية في التعامل مع عناصر الطبيعة</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">فما عاد شخصا
عاديا كأقرانه من بني جيله</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">
2: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما
أن نجح ذلك الصبي في اكتساب طريقة التواصل الفعّالة مع الدواب والطيور في البرية
حتى انتقل إلى مرحلة التعامل مع قوى الطبيعية غير المرئية مما نسميه نحن </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بالمفردات
القرآنية </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بعالم
الجن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ونحن
نفتري الظن بأن وادي مكة الذي كان يطلّ عليه المأوى (الغار) في ذلك الجبل مليئ
بالجن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">.</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">
ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">ما
سر تواجد الجن بكثافة في ذلك المكان؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">السؤال:
ما علاقة كل هذا بداوود؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">بقلم:
د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><br /></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com3tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-31790988775623492492023-06-30T05:56:00.005+03:002023-06-30T05:58:07.203+03:00قصة داوود - الجزء الرابع عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
هو داوود </span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">–</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
الجزء الرابع عشر</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خلصنا
في نهاية الجزء السابق من هذه المقالة إلى محاولة التمييز بين نوعين من المنّة
الإلهية بالنعمة على عباد له</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>:</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>
<span lang="AR-EG">نعمة ظاهرة كثيرة (عامة) ونعمة باطنة محددة (خاصة)</span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ
وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً ۗ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ
يُجَادِلُ فِي اللَّهِ بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(31:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وقد
افترينا الظن </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأن
نعمة الله الظاهرة هي التي تكون للخلق عامة، مؤمنهم وكافرهم</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ
تَعُدُّوا نِعْمَةَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ
(16:18)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولكن
نعمة الله الباطنة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالمقابل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا تكون إلا
للخاصة من عباده </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أفرادا
أو جماعات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">).
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبناء
عليه، ظننا بأن النعمة التي طالب الله نبيه الكريم بأن يحدّث بها كما جاء في نهاية
سورة الضحى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالضُّحَىٰ
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاللَّيْلِ
إِذَا سَجَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مَا
وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَلْآخِرَةُ
خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:4) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَسَوْفَ
يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ
ضَالًّا فَهَدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ
عَائِلًا فَأَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَمَّا
الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:10) </span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> (93:11)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كانت
خاصة بالعلم الذي آتاه الله نبيه الكريم، فما كان لأحد من الناس فضل في العلم الذي
حصل عليه النبي الكريم لأنه نعمة باطنة من الله، اختص بها نبيه الكريم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> فالله هو من وعد نبيه الكريم أن يعطيه حتى يرضى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَسَوْفَ
يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (93:5)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالفعل كان عطاء الله لمحمد هو الكوثر، نبع العلم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ
الْكَوْثَرَ (108:1)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكان
خيالنا على نحو أن ينشأ النبي المصطفى بالرسالة بعيدا عن الناس حتى لا يتأثر بما عندهم
من المعارف البشرية، فيبقى العلم الذي يحصل عليه هذا العبد المصطفى علما خالصا
نقيا، لا تطاله شائبة مما عند الناس من المعارف التي ربما يصدق بعضها ويخطئ كثيرها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وحاولنا
الترويج </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">–</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
ابتداء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأن
واحدة من الأسباب الرئيسية التي جعلت ذلك الشخص محل العناية الإلهية </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غير
المباشرة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يعود
إلى صلاح والده </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عبدالله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وإيمان
أمه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">آمنة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فنشأ ذلك
اليتيم في مكان كان الله هو من أواه إليه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا
فَآوَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">).
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالفعل،
مكث في ذلك المأوى بعيدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عن الناس بين تضاريس الطبيعة القاسية
ومخلوقاتها الموحشة، يتعلم ويتدرب بطريقة لا يشاركه مثلها أقرانه من أبناء
العالمين في ذلك الزمان والمكان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سنتابع
في هذا الجزء من المقالة نسج خيوط القصة ذاتها من خيالنا حول سبب انعزال النبي
المصطفى </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في
ذلك المأوى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عن
الناس فترة من الزمن، طارحين السؤال الأولي التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماذا كان
يفعل النبي الكريم في ذلك المكان المنعزل عن الناس؟ وما الذي استفاده من تلك
العزلة الطويلة منذ أيام طفولته وصباه؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن أن من مسلتزمات الإجابة على هذا التساؤل اثبات الظن أولا بأن هذه العزلة كانت
نهجا لرسل الله وأنبيائه، والخاصة من عباده المؤمنين، فهذا إبراهيم يعتزل من هم
حوله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَعْتَزِلُكُمْ
وَمَا تَدْعُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَأَدْعُو رَبِّي عَسَىٰ أَلَّا أَكُونَ
بِدُعَاءِ رَبِّي شَقِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:48) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
اعْتَزَلَهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ ۖ وَكُلًّا جَعَلْنَا نَبِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:49) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا
وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:50)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وها
هم فتية الكهف يعتزلوا قومهم، ويأوون إلى الكهف</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذِ
اعْتَزَلْتُمُوهُمْ وَمَا يَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ فَأْوُوا إِلَى الْكَهْفِ
يَنْشُرْ لَكُمْ رَبُّكُمْ مِنْ رَحْمَتِهِ وَيُهَيِّئْ لَكُمْ مِنْ أَمْرِكُمْ
مِرْفَقًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(18:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا
موسى يفر من آل فرعون ويعيش فترة من الزمن بعيدا عنهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَفَرَرْتُ
مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْمًا وَجَعَلَنِي مِنَ
الْمُرْسَلِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(26:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا
يوسف يلبث في السجن بضع سنين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
لِلَّذِي ظَنَّ أَنَّهُ نَاجٍ مِنْهُمَا اذْكُرْنِي عِنْدَ رَبِّكَ فَأَنْسَاهُ
الشَّيْطَانُ ذِكْرَ رَبِّهِ فَلَبِثَ فِي السِّجْنِ بِضْعَ سِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(12:42)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما أهمية
تلك العزلة بعيدا عن الناس؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">علينا أن نميّز
بين نوعين من العزلة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">العزلة في
الطفولة والصبا مقابل العزلة في الشباب والكهولة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالمتدبر
لسير حياة الرسل والأنبياء وقصصهم، سيجد أن بعضهم قد انعزل عن الناس في مكان ما
فترة من الزمن منذ طفولته كمريم مثلا وابنها المسيح عيسى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ومنهم
من أعتزل قومه بعد أن بلغ سن الرشد كإبراهيم وموسى مثلا أو كفتية الكهف</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، يمكن أن ننظر إلى الأمر على نحو أن هناك
اعتزال – لنقل- مفروضا على الشخص مقابل اعتزال اختياري طوعي من الشخص نفسه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال الآن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من
أين نوع كانت عزلة نبينا الكريم عن قومه؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا
في الآية الكريمة التالية، لوجدنا بأن عزلته كانت إلى حد ما عزلة مفروضة، فهو لم
يختارها طواعية، وإنما فرضت عليه مادام أنها قد حصلت في الفترة الزمنية التي كان
فيها يتيما </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أي قبل سن
البلوغ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(93:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الآن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماذا كانت
فائدة تلك العزلة؟ أو لنسأل بطريقة أخرى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما
عواقب العزلة على الشخص نفسه إن كانت في سن مبكرة؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">): </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اختلاف اللسان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مقدمات
بسيطة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
ينشأ الطفل سنوات عمره الأولى في مجتمع بشري، يكون أول ما يكتسبه ذلك الطفل من
الناس من حوله هو لسانهم الذي يتحدثون به، وتعزز قدرته في اكتساب ذلك اللسان
بمقدار انخراطه فيهم وتفاعله معهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، إن نشأ ذلك الطفل في مكان منعزل عن
الناس، فسيتأثر لسانه بمقدار ذلك الإنعزال، وكلما كان الإنعزال أطول في المدة،
وأبكر في العمر، كلما كان التأثير العكسي أكبر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فإذا ما
كانت العزلة تامة منذ نعومة أظفار الطفل، كان انعقاد اللسان أكبر وأشد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل هذا
شيء إيجابي أم شيء سلبي؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نفتري الظن بأن هذا شيء إيجابي في حالة وجود البديل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فقد كان
لسان عيسى بن مريم يختلف عن لسان العالمين أجمعين، فما تحدث عيسى بلسان الناس من
حوله لأنه جاء منذ اليوم الأول يتكلم، فكان مؤيدا بروح القدس الذي كان عيسى يتكلم
بلسانه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن
مريم (أم المسيح عيسى) نشأت في خلوتها في المحراب، فكانت تعرف لسان الناس من
حولها، ولكن تلك العزلة أكسبتها شيئا آخر، ألا وهو القدرة على محادثة الروح الذي
جاءها في الحجاب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاذْكُرْ
فِي الْكِتَابِ مَرْيَمَ إِذِ انْتَبَذَتْ مِنْ أَهْلِهَا مَكَانًا شَرْقِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:16) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ حِجَابًا
فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:17) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَٰنِ
مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:18) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:19) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ
وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:20) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ
عَلَيَّ هَيِّنٌ ۖ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا ۚ وَكَانَ
أَمْرًا مَقْضِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهو
الذي ناداها من تحتها بعد أن وضعت المسيح عند تلك النخلة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَنَادَاهَا
مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:24) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ
تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَبًا جَنِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:25)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَكُلِي
وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي
إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(19:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
كانت مريم تتقن الخطابين، خطاب الناس من حولها، وخطاب الروح الذي أرسله إليها ربها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا (19:19)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ
أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا
(19:20) قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ ۖ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً
لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا ۚ وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا (19:21)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ
أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ بَغِيًّا
(19:20) قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ ۖ وَلِنَجْعَلَهُ آيَةً
لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا ۚ وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا (19:21)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
عدنا إلى قصة داوود كما افتريناها في الأجزاء السابقة من هذه المقالة، لوجدنا بأنه
قد عاش طفولته كلها بعيدا عن الناس بين مخلوقات الغابة، فاستطاع أن يتعلم طريقة التواصل
معها، لكن لسانه انعقد عن مخاطبة الناس حتى استطاع والده لقمان أن "يلقّمه"
الكلام بعد أن عاد إليه على مشارف سن البلوغ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
عدنا إلى سيرة نبينا الكريم، لوجدنا أن العزلة كانت طاغية عليه في الطفولة، لكن
هذا لم يمنعه من اكتساب لسان الناس من حوله، ولكن بطريقة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">–</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">محدودة
بسبب قلة اتصاله معهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فنحن
نتخيل ذلك الصبي في الفترة التي كان يتيما يقضي جلّ وقته في ذلك المأوى بعيدا عن
الناس من حوله، لكنه يتصل بهم في بعض الأوقات لغايات سنتعرض لها لاحقا بإذن الله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن
ما يهمنا طرحه هنا هو أن العزلة المبكرة وطول مدتها تؤثر على لسان الشخص، لكن يبقى
السؤال قائما</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما الذي
يستفيده ذلك الشخص من اعتزل الناس فترة من الزمن حتى وإن كان على حساب لسانه؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">cogitating</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>،
أي قضاء الوقت الطويل يفكّر مليّا بالقضايا الوجودية التي كانت تقلقه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> فلا شك
أن العزلة تجبر الشخص على أن ينظر من حوله ليتفكر في كل ما يرى ويسمع</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن الذي
يجب أن نجلب له الانتباه هنا هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما هي آلية التفكير </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">والتأمل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عند
الإنسان ابتداء؟ أي كيف يحدث ذلك التفكير والتأمل؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى والخطير جدا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا
تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">):
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن باستحالة أن يحدث التفكير </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">والتأمل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بمعزل عن
اللسان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالإنسان
محكوم بتفكيره بما لديه من المفردات المخزنة في </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">"</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذهنه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">" </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن
أن ينطق بها لسانه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فإذا
كانت تلك المفردات حقيقية، كان التفكير حقيقيا، وسليما</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وإذا كانت
المفردات مزيفة كاذبة، كان التفكير كذلك</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالشخص يصف بما يتوافر على لسانه ما يدور في
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">"</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خلده</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">". </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهو
إذا محكوم بذلك المخزون من المفردات التي في ذهنه وتنطلق على لسانه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لهذا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن
بأن عيسى بن مريم كان الشخص الوحيد الذي لا يخطئ في التفكير مادام أن ما هو متوافر
على لسانه مصدره روح القدس</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
لما كان كثير مما على لسان الناس العاديين من الأسماء ليست أكثر من أسماء ما أنزل
الله بها من سلطان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
قَدْ وَقَعَ عَلَيْكُمْ مِنْ رَبِّكُمْ رِجْسٌ وَغَضَبٌ ۖ أَتُجَادِلُونَنِي فِي
أَسْمَاءٍ سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا نَزَّلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ
سُلْطَانٍ ۚ فَانْتَظِرُوا إِنِّي مَعَكُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان
تأثير ذلك عليهم سلبيًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالأسماء
التي سمّاها الناس هم وآباؤهم هي من التي ما أنزل الله بها من سلطان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وذلك لأن فيها اتباع للظن وما تهوى الأنفس</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ
اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ ۚ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى
الْأَنْفُسُ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(53:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إذا كانت هذه أسماء ما أنزل الله بها من
سلطان، فهل هناك أسماء أنزل الله بها من سلطان؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نعم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هي
الأسماء التي علمها الله لآدم منذ بدء الخليقة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَعَلَّمَ
آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ
أَنْبِئُونِي بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:31) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا سُبْحَانَكَ لَا عِلْمَ لَنَا
إِلَّا مَا عَلَّمْتَنَا ۖ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَلِيمُ الْحَكِيمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:32) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ يَا آدَمُ أَنْبِئْهُمْ
بِأَسْمَائِهِمْ ۖ فَلَمَّا أَنْبَأَهُمْ بِأَسْمَائِهِمْ قَالَ أَلَمْ أَقُلْ
لَكُمْ إِنِّي أَعْلَمُ غَيْبَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَأَعْلَمُ مَا
تُبْدُونَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:33)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أين ذهبت
تلك الأسماء؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نسيها
آدم بسبب المعصية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
عَهِدْنَا إِلَىٰ آدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِيَ وَلَمْ نَجِدْ لَهُ عَزْمًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(20:115)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
متى حصل ذلك؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
وسوس له الشيطان، وتقبل نصيحته، ونزل عندها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَاسَمَهُمَا
إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ النَّاصِحِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:21)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَدَلَّاهُمَا
بِغُرُورٍ ۚ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْآتُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ
عَلَيْهِمَا مِنْ وَرَقِ الْجَنَّةِ ۖ وَنَادَاهُمَا رَبُّهُمَا أَلَمْ أَنْهَكُمَا
عَنْ تِلْكُمَا الشَّجَرَةِ وَأَقُلْ لَكُمَا إِنَّ الشَّيْطَانَ لَكُمَا عَدُوٌّ مُبِينٌ
(7:22)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماذا حصل لآدم وزوجه حينئذ؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أهبطا من
الجنة (إلى واد غير ذي زرع):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
اهْبِطَا مِنْهَا جَمِيعًا ۖ بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ فَإِمَّا يَأْتِيَنَّكُمْ
مِنِّي هُدًى فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَايَ فَلَا يَضِلُّ وَلَا يَشْقَىٰ (20:123) وَمَنْ
أَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِي فَإِنَّ لَهُ مَعِيشَةً ضَنْكًا وَنَحْشُرُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ
أَعْمَىٰ (20:124) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف أصبح لسان آدم وزوجه بعد الهبوط؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أصبح هناك
كلمات </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وليس أسماء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> تلقاها آدم من ربه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَزَلَّهُمَا
الشَّيْطَانُ عَنْهَا فَأَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِ ۖ وَقُلْنَا اهْبِطُوا
بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۖ وَلَكُمْ فِي الْأَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَمَتَاعٌ
إِلَىٰ حِينٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:36) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَتَلَقَّىٰ
آدَمُ مِنْ رَبِّهِ كَلِمَاتٍ فَتَابَ عَلَيْهِ ۚ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ
الرَّحِيمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:37) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> 1: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما قبل
المعصية كانت أسماء عند آدم (في الجنة)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">2: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما بعد
المعصية أصبحت كلمات عند آدم (خارج الجنة)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما الذي يجري على لسان الناس أجمعين؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l13 level1 lfo18; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كلمات من
عند ربهم (جاءتهم بعد هبوط آدم وزوجه من الجنة)، و </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l13 level1 lfo18; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أسماء ما
أنزل الله بها من سلطان (من عند أنفسهم ومن عند آبائهم)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فأصبح
لسان الناس في رحلتهم بعد خلقهم على النحو التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أسماء
يعلمها الله لآدم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">–</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> كلمات
يتلقاها آدم من ربه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">–</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> أسماء
يسميها الناس ما أنزل الله بها من سلطان </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما فائدة هذا الطرح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: ربما يساعدنا مثل هذا الطرح في فهم آلية التحريف التي كان يقوم بها بعض
الناس، ليكون السؤال على نحو: ما سبب تحريف الكلم عن مواضعه؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَفَتَطْمَعُونَ
أَنْ يُؤْمِنُوا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِيقٌ مِنْهُمْ يَسْمَعُونَ كَلَامَ
اللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمْ يَعْلَمُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:75)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مِنَ
الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ
سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ وَرَاعِنَا لَيًّا
بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا سَمِعْنَا
وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِنْ
لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(4:46)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبِمَا
نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ
يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ
ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۖ
فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(5:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الرَّسُولُ لَا يَحْزُنْكَ الَّذِينَ يُسَارِعُونَ فِي الْكُفْرِ مِنَ
الَّذِينَ قَالُوا آمَنَّا بِأَفْوَاهِهِمْ وَلَمْ تُؤْمِنْ قُلُوبُهُمْ ۛ وَمِنَ
الَّذِينَ هَادُوا ۛ سَمَّاعُونَ لِلْكَذِبِ سَمَّاعُونَ لِقَوْمٍ آخَرِينَ لَمْ
يَأْتُوكَ ۖ يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ مِنْ بَعْدِ مَوَاضِعِهِ ۖ يَقُولُونَ إِنْ
أُوتِيتُمْ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِنْ لَمْ تُؤْتَوْهُ فَاحْذَرُوا ۚ وَمَنْ يُرِدِ
اللَّهُ فِتْنَتَهُ فَلَنْ تَمْلِكَ لَهُ مِنَ اللَّهِ شَيْئًا ۚ أُولَٰئِكَ
الَّذِينَ لَمْ يُرِدِ اللَّهُ أَنْ يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمْ ۚ لَهُمْ فِي
الدُّنْيَا خِزْيٌ ۖ وَلَهُمْ فِي الْآخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(5:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: نحن نظن بأن قدرة بعض الناس على تحريف الكلم عن مواضعه هو توافر الأسماء
التي ما أنزل الله بها من سلطان. فهؤلاء يستخدمون تلك الأسماء لتحريف الكلمات التي
تلقاها آدم من ربه بعد أن تاب عليه. فتكون الآلية على نحو استبدال الأسماء التي ما
أنزل الله بها من سلطان بالكلمات التي تلقاها آدم من ربه. فيستبدلون الذي هو أدنى
بالذي هو خير (وهذه هي صنعة أهل العلم الذين ما انفكوا يحرفون الكلم من بعد
مواضعه. وسنقدم لاحقا أمثلة عديدة على هذا التحريف). لكن هناك مفارقات عجيبة وجب
التنبيه إليها قبل المضي قدما في هذا النقاش</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أولا،
هذا إبراهيم يكون من نصيبه اتمام تلك الكلمات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذِ
ابْتَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ رَبُّهُ بِكَلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ ۖ قَالَ إِنِّي
جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامًا ۖ قَالَ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۖ قَالَ لَا يَنَالُ
عَهْدِي الظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(2:124)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثانيا،
هذه مريم تصدق بكلمات ربها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَرْيَمَ
ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِنْ رُوحِنَا <u>وَصَدَّقَتْ
بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا</u> وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(66:12)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثالثا،
هذا محمد يؤمن بكلمات ربه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ
مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ <u>النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ
بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ</u> وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:158)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تساؤلات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l13 level1 lfo18; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما هي
الكلمات التي ابتلى الله بهن إبراهيم ثم أتمهن؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l13 level1 lfo18; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما هي
الكلمات التي صدقت بهن مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l13 level1 lfo18; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما هي
الكلمات التي كان يؤمن بها النبي الأمي؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: لن أدخل أكثر في هذا الموضوع لأنه موضوع غاية في التعقيد من الناحية
النظرية ربما يحتاج من يلقى عليه أن يكون حاضرا في ذهنه كثير من المقدمات الأولية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكني سانتهي هنا بالافتراء البسيط جدا
التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كلما قلت
في ذهنك الأسماء التي ما أنزل الله بها من سلطان، زاد مخزونك من الكلمات التي تلقاها
آدم من ربه وأتمها إبراهيم وصدقت بها مريم وآمن بها محمد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لقد كان
لعزلة محمد </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأي رسول
آخر أو عبد من عباد الله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عن
الناس نوعين من التأثيرات الايجابية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تقليل كمية
الأسماء التي ما أنزل الله بها من سلطان</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زيادة عدد
الكلمات التي هي من عند ربه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُلْ
يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَمِيعًا الَّذِي لَهُ
مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۖ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحْيِي وَيُمِيتُ ۖ
فَآمِنُوا بِاللَّهِ وَرَسُولِهِ النَّبِيِّ الْأُمِّيِّ الَّذِي يُؤْمِنُ
بِاللَّهِ وَكَلِمَاتِهِ وَاتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمْ تَهْتَدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">(7:158)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فمحمد
رسول الله،</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهو نبي
أمي يؤمن بالله وبكلماته</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال على الفور هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما معنى
أن محمدا نبي أمي يؤمن بكلمات الله؟ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: نحن نظن أن مفردة أميّ، كما افترينا في سابق الأيام، تعني العودة إلى الأصل
(المنبع الأول). فالأم هي التي تجمع. لذا، كان إبراهيم أمة، لأن كل العقائد (وإن
اختلفت فيما بينهما) تجمعت عند إبراهيم. وكانت مكة هي أم القرى، لأن كل القرى
انبثقت منها. فهي القرية الوحيدة التي لها بطن:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَهُوَ
الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ <u>بِبَطْنِ مَكَّةَ</u>
مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ عَلَيْهِمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا
(48:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">(للتفصيل
في هذه القضية، انظر المقالات السابقة)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكانت
واحدة من الافتراءات الرئيسية التي قدمناها سابقا أن محمدا نبي أمي، لأن بُعث من
تلك القرية، فكان رسولا للناس كافة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشِيرًا وَنَذِيرًا وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ
النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (34:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالتالي،
كا هو وحدة الرسول المبعوث رحمة للعالمين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا رَحْمَةً لِلْعَالَمِينَ (21:107)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وها
نحن اليوم نضيف افتراء جديدا كسبب آخر في أن يكون محمد نبيا أميا، ويتمثل هذا
الافتراء الجديد بأن العلم الذي كان يأخذ منه محمد هو أم الكتاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هُوَ
الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتَابَ مِنْهُ آيَاتٌ مُحْكَمَاتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتَابِ
وَأُخَرُ مُتَشَابِهَاتٌ ۖ فَأَمَّا الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ زَيْغٌ فَيَتَّبِعُونَ
مَا تَشَابَهَ مِنْهُ ابْتِغَاءَ الْفِتْنَةِ وَابْتِغَاءَ تَأْوِيلِهِ ۗ وَمَا يَعْلَمُ
تَأْوِيلَهُ إِلَّا اللَّهُ ۗ وَالرَّاسِخُونَ فِي الْعِلْمِ يَقُولُونَ آمَنَّا بِهِ
كُلٌّ مِنْ عِنْدِ رَبِّنَا ۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ (3:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالكتاب
الذي أنزل على محمد كان فيه الآيات المحكمات اللاتي هن أم الكتاب. فكانت مهمة ذلك
النبي أن يفصل تلك الآيات قرآنا عربيا بلسان قومه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الر
ۚ كِتَابٌ أُحْكِمَتْ آيَاتُهُ ثُمَّ فُصِّلَتْ مِنْ لَدُنْ حَكِيمٍ خَبِيرٍ
(11:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكان
تفصيلها قرآنا عربيا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كِتَابٌ
فُصِّلَتْ آيَاتُهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لِقَوْمٍ يَعْلَمُونَ (41:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فأم
الكتاب موجود عند الله نفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَمْحُو
اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَيُثْبِتُ ۖ وَعِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ (13:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكان
القرآن مأخوذا مباشرة من أم الكتاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حم
(43:1) وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ (43:2) إِنَّا جَعَلْنَاهُ قُرْآنًا عَرَبِيًّا لَعَلَّكُمْ
تَعْقِلُونَ (43:3) وَإِنَّهُ فِي أُمِّ الْكِتَابِ لَدَيْنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ
(43:4)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: كان مصدر العلم الذي ينهل منه محمد هو الكوثر (أي نبع العلم)، أي أم
الكتاب. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
كيف استطاع النبي الكريم الحصول على ذلك العلم الذي مكّنه من تفصيل الكتاب المحكم
قرآنا عربيا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى: نحن نفتري الظن أن ذلك كان بسبب ضلالته فترة من الزمن.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قال
تعالى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 18pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 18pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء:
بعد أن وجد الله محمدًا يتيما، آواه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبعد أن وجده ضالا، هداه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما معنى
أن محمدًا كان حينئذ ضالًا؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نفتري الظن من عند أنفسنا بأن الضال هو من كان باحثًا عن المعلومة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">العلم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعندما
يضلّ شخص الطريق، فهو إذا سائر في تلك الطريق باحثًا عن مقصده، لكن عندما تتشعب الطريق
أمامه في أكثر من اتجاه، يصبح ضالًا ما لم يجد الاتجاه الصحيح الذي يقوده إلى
مقصده، ويبقى في حالة ضلال مازال باحثا عنها لم يصل إليها بعد، وينتهي ضلاله عندما
يسلك الاتجاه الصحيح الذي يقوده إلى مقصده، فيهتدي، وينتهي ضلاله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما الذي
كان محمد باحثًا عنه في تلك الفترة من حياته؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنه
العلم، ولنقرأ الآن ما حصل عندما وجده الله ضالا، فهداه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نرى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما جاء في
أول ما أُنزل عليه من ربه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنها سورة العلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ وَرَبُّكَ
الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ
الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:8</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا
إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:11</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:12</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ
وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا
بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ
كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ
نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ
الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نحاول مناقشة بعض ما جاء في هذه السورة العظيمة بعيدًا عمّا وصلنا في التراث من
عند أهل الدراية على ألسنة أهل الرواية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ظانين أنه بامكاننا خلق تصور جديد، يختلف عن
كل ما يمكن للعقل المتدين أن يصل إليه أو ربما أن يتحمل سماعه لأول مرة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> وسنبدأ
بتقديم الافتراءات الأبسط التي نظن أن الآيات الكريمة ترشدنا إليها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بالرب الذي خلق (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بكيفية خلق الإنسان (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ
الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بالرب الذي هو أكرم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بالرب الذي علم، وبكيفية
التعليم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
عَلَّمَ بِالْقَلَمِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بما علم الله الإنسان (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بكيفية طغيان الإنسان (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l11 level1 lfo17; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان محمد يتفكر بما يمكّن الإنسان أن يطغى <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة: لما وجد محمد نفسه في ذلك المأوى، ولما بلغ سن الرشد، كانت القضايا المشغلة
لتفكيره تتمثل بالسؤال الأكبر المتعلق بالرب الذي خلق، وكيفية خلق الإنسان، وكيفية
تعليم الإنسان، وما هو العلم الذي يستطيع الإنسان الحصول عليه، ومصدر ذلك العلم،
وسبب طغيان الإنسان، الخ. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال:
ما الذي يمكن أن نستفيده من هذا النوع من التفكير؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى: إن أول ما يمكننا افتراؤه هنا هو أن النبي الكريم كان (على عكس ما ألفناه
من عند آبائنا الأولين) يستطيع القراءة، ولكن التوجيه الإلهي جاءه هنا ليقرأ بسم
ربه الذي خلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الآن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا
طلب الله منه أن يقرأ بسم ربه الذي خلق </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا جدا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا
تصدقوه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">):
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عندما
كان محمد ضالًا يبحث عن الهداية، كان يقرأ، ولكنه لم يكن يقرأ<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>بسم الرب الذي خلق، لذا جاءه الأمر الإلهي
باعادة توجيه البوصلة، وأن يبدأ منذ هذه اللحظة<span style="mso-spacerun: yes;">
</span>القراءة بسم الرب الذي خلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن صح ما
تقول </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يسأل
صاحبنا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">-</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
بسم من كان محمد يقرأ قبل هذه اللحظة التي جاءه الأمر الإلهي فيها أن يبدأ القراءة
بسم الرب الذي خلق؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">للاجابة
على مثل هذا التساؤل الخطير، وربما غير المألوف في ذهن المسلم المتدين، يتوجب
علينا أن نجلب الكثير من الآيات الكريمة التي وُجهت لمحمد نفسه في بداية دعوته،
نذكر منها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُزَّمِّلُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نِصْفَهُ
أَوِ انْقُصْ مِنْهُ قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:3) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ زِدْ عَلَيْهِ وَرَتِّلِ الْقُرْآنَ
تَرْتِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:4)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا
سَنُلْقِي عَلَيْكَ قَوْلًا ثَقِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ
وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ لَكَ فِي النَّهَارِ سَبْحًا
طَوِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:7)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاذْكُرِ
اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبُّ
الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاصْبِرْ
عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَذَرْنِي
وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُمْ فَأَنْذِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَبَّكَ
فَكَبِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:3)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَثِيَابَكَ
فَطَهِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:4)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالرُّجْزَ
فَاهْجُرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:5)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:7) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِذَا
نُقِرَ فِي النَّاقُورِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَذَٰلِكَ يَوْمَئِذٍ يَوْمٌ عَسِيرٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:9) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَى
الْكَافِرِينَ غَيْرُ يَسِيرٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذَرْنِي وَمَنْ خَلَقْتُ وَحِيدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:11) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَجَعَلْتُ
لَهُ مَالًا مَمْدُودًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:12) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَبَنِينَ شُهُودًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:13) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَهَّدْتُ
لَهُ تَمْهِيدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:14)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
يَطْمَعُ أَنْ أَزِيدَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:15) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا ۖ إِنَّهُ كَانَ لِآيَاتِنَا
عَنِيدًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:16)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَأُرْهِقُهُ
صَعُودًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:17)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّهُ
فَكَّرَ وَقَدَّرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:18)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقُتِلَ
كَيْفَ قَدَّرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:19)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
قُتِلَ كَيْفَ قَدَّرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:20) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ نَظَرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:21) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
عَبَسَ وَبَسَرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:22)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
أَدْبَرَ وَاسْتَكْبَرَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:23) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَقَالَ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ
يُؤْثَرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:24)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنْ
هَٰذَا إِلَّا قَوْلُ الْبَشَرِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
أَنْقَضَ ظَهْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:3)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَفَعْنَا
لَكَ ذِكْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:4)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِنَّ
مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ مَعَ الْعُسْرِ يُسْرًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِذَا
فَرَغْتَ فَانْصَبْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:7)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِلَىٰ
رَبِّكَ فَارْغَبْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:8)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
دققنا في هذه السياقات القرآنية، لربما خرجنا ببعض الافتراءات التي قد تساعدنا على
إعادة رسم المشهد كله من أوله إلى آخره على غير تلك الصورة العالقة في أذهاننا،
نذكر منها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعوة
النبي بتحمل المسئولية بأن يلقى عليه قولًا ثقيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا سَنُلْقِي عَلَيْكَ
قَوْلًا ثَقِيلًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ذكر اسم
ربه، وأن لا إله إلا هو، وأن يتخذه وكيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ
وَتَبَتَّلْ إِلَيْهِ تَبْتِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:8) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رَبُّ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ لَا
إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَاتَّخِذْهُ وَكِيلًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الصبر على
ما يقوله الآخرون وهجران المكذبين أولى النعمة، وأن يذر أمرهم إلى الله الذي
سيتعامل معهم بطريقته </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ
وَاهْجُرْهُمْ هَجْرًا جَمِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(73:10) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَذَرْنِي وَالْمُكَذِّبِينَ أُولِي
النَّعْمَةِ وَمَهِّلْهُمْ قَلِيلًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تطيهر
ثيابه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَثِيَابَكَ
فَطَهِّرْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هجر الرجز
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالرُّجْزَ
فَاهْجُرْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عدم
الاكثار من الاستمناء </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الصبر على
ذلك كله </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِرَبِّكَ
فَاصْبِرْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انشراح
صدر النبي </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وضع الوزر
عنه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَضَعْنَا
عَنْكَ وِزْرَكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انقاض
ظهره </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
أَنْقَضَ ظَهْرَكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رفع ذكره </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَفَعْنَا
لَكَ ذِكْرَكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن يكون
راغبًا إلى ربه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِلَىٰ
رَبِّكَ فَارْغَبْ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف يمكن
ربط كل هذه الأمور معا للخروج بتصور ربما يكون أكثر دقة عما ألفناه من ذي قبل؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نطلب من الذي يقدسون تراثهم القديم أن لا تتجاوز أعينهم هذا السطر من الكتابة،
لأننا سنتجرأ على البوح بما لا يمكن للعقل المتبع المقلّد أن يتحمله</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وفي الوقت
ذاته، ندعو أصحاب العقول الناقدة أنّ ينظروا لما سنقدمه عل أساس أنها آراء بشرية
ربما يصيب بعضها ويخطئ بعضها الآخر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا وجب الحذر والتريث قبل المضي قدمًا بعد
كل افتراء يقرأه في السطور التالية، ليمحصه، فيبحث عن الدليل الذي قد يثبته وربما
ينفيه جملة وتفصيلًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويكون
ذلك بالجرأة على طرح كل التساؤلات التي قد ترد إلى الأذهان حول هذه الآيات
الكريمة، علّنا نستطيع أن نهتدي صراط الله المستقيم بعد هذا الضلال المبين الذي
نحن فيه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالله
وحده أسأل أن يسبغ عليّ من نعمه الباطنة التي لا تكون لأحد غيري، وأعوذ به وحده أن
أفتري عليه الكذب، أو أن أقول عليه ما ليس لي بعلم، إنه هو العليم الحكيم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما
بعد،</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن
صحّ افتراؤنا بأن محمدًا كان ضالًا يبحث عن الحقيقة بعيدًا عن المعارف التي كانت
بين أيدي الناس، وأنه كان يقرأ، ولكن لم يكن حتى الساعة يقرأ بسم الرب الذي خلق،
فعلينا أن نطرح التساؤل الجريء التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بسم مَنْ كان محمد يقرأ قبل أن يجده الله
ضالا، فهداه؟ أي بسم من كان محمد يقرأ في الفترة التي كان ضالًا فيها؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لقد
كان يقرأ بسم الذي كان يراه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انتهى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو
الذي كان محمد يراه؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنه الذي
إن رايته، استغنيت</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ومن هو
ذلك الذي إن رأيته استغنيت؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إنه
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">... . (</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لن
استطيع أن أصرح بكنيته هنا حتى لا يقتص هذا النص خارج سياقه قبل تقديم الدليل الذي
نظن أنه يثبت هويته، فذلك سيكون صيدا ثمينا لمن في قلبه مرض لا يشغله شيء أكثر من
اثبات فسقنا على رؤوس الأشهاد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأين
الدليل على ذلك؟ يسأل صاحبنا الذي ما يزال يظن بأن في كلامنا شيئا من المنطق الذي
يستحق المتابعة لدقائق معدودة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعنا
نضع بين يدي القارئ الكريم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن أراد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السورة
التي اتفق غالبية المسلمين أنها كانت أول ما نزل على قلب النبي من القول الثقيل،
إنها سورة العلق</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ وَرَبُّكَ
الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ
الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ
الرُّجْعَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:8</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى
الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:11</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:12</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ
اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ كَاذِبَةٍ
خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ
نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سَنَدْعُ
الزَّبَانِيَةَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا
لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لنثير
حولها بعض التساؤلات التي نطلب من القارئ الكريم </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن أراد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
يتدبرها قبل أن يكمل القراءة ليرى ما عندنا من افتراءات حولها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ونجمل
معظم التساؤلات التفصيلية اللاحقة بالملاحظة التالية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ألا تجد </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عزيزي
القارئ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن
الآيات الكريمة بمجملها تشير باستخدام ضمير الغائب إلى كينونة "غائبة لم يصرح
بها"؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">التساؤلات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآيات التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يشير اسم الإشارة </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">"</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">" </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في
الآيات التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآيات التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ إِنْ كَانَ عَلَى الْهُدَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:11</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ أَمَرَ بِالتَّقْوَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:12</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآية التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ
إِنْ كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآية التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَعْلَمْ بِأَنَّ اللَّهَ يَرَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآيات التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَئِنْ لَمْ يَنْتَهِ لَنَسْفَعًا
بِالنَّاصِيَةِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نَاصِيَةٍ
كَاذِبَةٍ خَاطِئَةٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآية التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلْيَدْعُ
نَادِيَهُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على من
يعود الضمير في الآية التالية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ وَاسْجُدْ
وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">1: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن بأن الآيات الكريمة السابقة تبين
وجود كينونة لم تذكر صراحة، ولكن تمت الإشارة إليها باستخدام ضمير الغائب المستتر
والمتصل </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما
يحب أهل اللغة أن يصفوه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال الآن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هي تلك
الكينونة التي يشير إليها ضمير الغائب في هذه الآيات الكريمة؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
دققنا في السورة بمجملها، لوجدنا أنها تتحدث عن ثلاثة أشياء رئيسية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعوة
للنبي بأن يقرأ بسم ربه الذي خلق </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ
عَلَقٍ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اقْرَأْ
وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا
لَمْ يَعْلَمْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>))</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تحذيره من
ذلك الذي ينهى عبدا إذا صلى </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَرَأَيْتَ الَّذِي يَنْهَىٰ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">عَبْدًا إِذَا صَلَّىٰ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">دعوة
النبي بأن لا يطعه، فيسجد ويقرب من ربه الذي خلق </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَلَّا لَا تُطِعْهُ
وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ ۩ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>96:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">منذ
أن كان محمد يتيمًا، قضت الحكمة الإلهية بأن يؤويه، فكان المكان الذي وجد ذاك
اليتيم نفسه فيه هو ذلك المأوى المنعزل في بعض جبال مكة بعيدا عن الناس، ومادام
أنه كان ذرية لرجل صالح وأم مؤمنة، فقد كان محل العناية الإلهية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن ما أن
بلغ ذلك اليتيم سن الرشد، حتى أصبح ضالا، أي باحثا عن الحقيقة بنفسه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، نحن
نجزم القول بأن نتيجة الضلالة للشخص </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الإيمان أو الكفر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مرتبطة
بمشيئة الشخص نفسه، ولا علاقة لأي شخص آخر </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سواء كان ولدا أو والدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بذلك</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
جَعَلْنَا أَصْحَابَ النَّارِ إِلَّا مَلَائِكَةً ۙ وَمَا جَعَلْنَا عِدَّتَهُمْ
إِلَّا فِتْنَةً لِلَّذِينَ كَفَرُوا لِيَسْتَيْقِنَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ
وَيَزْدَادَ الَّذِينَ آمَنُوا إِيمَانًا ۙ وَلَا يَرْتَابَ الَّذِينَ أُوتُوا
الْكِتَابَ وَالْمُؤْمِنُونَ ۙ وَلِيَقُولَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ
وَالْكَافِرُونَ مَاذَا أَرَادَ اللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلًا ۚ <u>كَذَٰلِكَ يُضِلُّ
اللَّهُ مَنْ يَشَاءُ وَيَهْدِي مَنْ يَشَاءُ</u></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> ۚ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
يَعْلَمُ جُنُودَ رَبِّكَ إِلَّا هُوَ ۚ وَمَا هِيَ إِلَّا ذِكْرَىٰ لِلْبَشَرِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة مهمة جدا: كانت الرعاية الإلهية لمحمد يتيما مدفوعة بصلاح والده وإيمان أمه،
لكن كانت هدايته نابعة من محمد نفسه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا المنطق المفترى من عند أنفسنا يدعونا
إلى تقديم الإفتراء التالي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أن الهداية والضلالة لا تتأتى من الشخص نفسه
ما لم يصل سن الرشد، وذلك لأن مشيئة الشخص لن تتبلور إلا بهذا السن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالطفل
الصغير لا يستطيع أن يهتدي أو أن يضل مادام أن مشيئته لم تتبلور بالصورة المطلوبة
بعد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا،
نحن نتخيل </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأن
محمدا قد نشأ يتيما ترعاه الأعين حتى وصل إلى سن الرشد، وهناك كان مطلوب منه أن
يتخذ القرار إما بالضلالة أو في الهداية بنفسه</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فماذا فعل
محمد الشاب بعد أن بلغ سن الرشد في ذلك المأوى البعيد عن أعين الناظرين؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما
أن وصل محمد سن البلوغ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الرشد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">حتى بدأ
رحلة الضلالة، أي مرحلة البحث عن الحقيقة، فوقف في لحظة من حياته على مفترق
الطريق، إما أن يذهب يمينا تجاه الهداية أو شمالا تجاه الاستمرا في الضلالة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكيف وصل
إلى مفترق الطريق تلك؟ وماذا فعل حينها؟ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا (لا تصدقوها)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في بداية رحلة الضلال، وجد محمد نفسه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أمام
مجموعة من الخيارات التي يستطيع الاستفادة منها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فكان
مؤهلا لتلقي المعلومات من عدة مصادر توافرت له حينئذ، وكانت واحدة من تلك المصادر
هي الجن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فتعامل
محمد </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
ما زلنا نتخيل</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مع
بعضها، وكان قادرا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نفتري الظن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">على
الحصول منهم على كثير مما يريد، فكان يستطيع أن يحدث الرِجز، وتحصل جراء ذلك على
الوزر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وانظر<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>عزيزي القارئ </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">– </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن شئت</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">- </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في قوله
تعالى</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَيُّهَا الْمُدَّثِّرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:1) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قُمْ فَأَنْذِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَبَّكَ
فَكَبِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:3)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَثِيَابَكَ
فَطَهِّرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:4)
</span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالرُّجْزَ
فَاهْجُرْ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:5) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:6) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلِرَبِّكَ فَاصْبِرْ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(74:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:1) </span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَوَضَعْنَا عَنْكَ وِزْرَكَ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:2) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِي
أَنْقَضَ ظَهْرَكَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(94:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
دققنا في معنى الرِجز كما يرد في السياقات القرآنية التالية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبَدَّلَ
الَّذِينَ ظَلَمُوا قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَنْزَلْنَا عَلَى
الَّذِينَ ظَلَمُوا رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَفْسُقُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(2:59)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
أَنْ جَاءَتْ رُسُلُنَا لُوطًا سِيءَ بِهِمْ وَضَاقَ بِهِمْ ذَرْعًا وَقَالُوا لَا
تَخَفْ وَلَا تَحْزَنْ ۖ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهْلَكَ إِلَّا امْرَأَتَكَ كَانَتْ
مِنَ الْغَابِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(29:33)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنَّا
مُنْزِلُونَ عَلَىٰ أَهْلِ هَٰذِهِ الْقَرْيَةِ رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا
كَانُوا يَفْسُقُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(29:34)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
تَرَكْنَا مِنْهَا آيَةً بَيِّنَةً لِقَوْمٍ يَعْقِلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(29:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا
وَقَعَ عَلَيْهِمُ الرِّجْزُ قَالُوا يَا مُوسَى ادْعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ
عِنْدَكَ ۖ لَئِنْ كَشَفْتَ عَنَّا الرِّجْزَ لَنُؤْمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرْسِلَنَّ
مَعَكَ بَنِي إِسْرَائِيلَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:134) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا كَشَفْنَا عَنْهُمُ الرِّجْزَ
إِلَىٰ أَجَلٍ هُمْ بَالِغُوهُ إِذَا هُمْ يَنْكُثُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:135)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبَدَّلَ
الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْهُمْ قَوْلًا غَيْرَ الَّذِي قِيلَ لَهُمْ فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ رِجْزًا مِنَ السَّمَاءِ بِمَا كَانُوا يَظْلِمُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(7:162)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا
بأن الرِجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بكسر
الراء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو
عذاب من نوع معين قد ينزل من السماء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
دققنا في الآية الكريمة التالية، لوجدنا بأن الرِجز يمكن أن يحدثه الشيطان</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ
مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ
عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(8:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولو
دقننا في الآيات الكريمة التالية، لوجدنا بأن الرِجز قد يصيب المعاجزين في آيات
الله الذين يكفرون بها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ
سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُولَٰئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ
أَلِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(34:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هَٰذَا
هُدًى ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذَابٌ مِنْ رِجْزٍ
أَلِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(45:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سؤال</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بناء على
هذا الفهم الأوّلي </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ربما
المغلوط</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لمعنى
الرجز، فلماذا طُلب من محمد أن يهجر الرُجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بضم الراء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">منذ بداية
الدعوة؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جواب
مفترى خطير جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مادام
أن الرجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بكسر
الراء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو
عذاب قد يقع على بعض الناس، وقد يكون مصدره السماء أو الشيطان أو أي مصدر آخر، فإن
عملية إحداث الرِجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بكسر
الراء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هي
الرُجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالضم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فقد كان
محمد </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نفتري القول من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قادرا على إحداث الرجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بكسر
الراء</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بما
لديه من العلم من قبل أن يأتيه الوحي الإلهي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما
هو الرِجز </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالكسر</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">) </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الذي كان
محمد قادرا على أن يحدثه وأمر أن يهجر إحداثه منذ بداية الدعوة؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا
المفترى الخطير جدا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن
نظن أنه ما جاء في الآية الكريمة التالية</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا
لَنْ نُؤْمِنَ لَكَ حَتَّىٰ تَفْجُرَ لَنَا مِنَ الْأَرْضِ يَنْبُوعًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:90) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تَكُونَ لَكَ جَنَّةٌ مِنْ نَخِيلٍ وَعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْأَنْهَارَ خِلَالَهَا
تَفْجِيرًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:91)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا أَوْ تَأْتِيَ بِاللَّهِ
وَالْمَلَائِكَةِ قَبِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:92) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ يَكُونَ لَكَ بَيْتٌ مِنْ زُخْرُفٍ
أَوْ تَرْقَىٰ فِي السَّمَاءِ وَلَنْ نُؤْمِنَ لِرُقِيِّكَ حَتَّىٰ تُنَزِّلَ
عَلَيْنَا كِتَابًا نَقْرَؤُهُ ۗ قُلْ سُبْحَانَ رَبِّي هَلْ كُنْتُ إِلَّا
بَشَرًا رَسُولًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(17:93)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا
شك أن هذه الآيات تصوّر لنا منطق المعاجزين في آيات الله المكذبين بها</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن تبرز
الحاجة لإثارة التساؤلات هنا حول واحدة منها وهي قولهم</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْ
تُسْقِطَ السَّمَاءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَيْنَا كِسَفًا</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تساؤلات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل فعلا
هدد محمد القوم من ذي قبل بأن يسقط عليهم السماء كسفا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل كان
محمد قادرا على ذلك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أين
جاءته القدرة على إسقاط السماء عليهم كسفا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ماذا يسمى
إسقاط السماء عليهم كسفا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو حصل طبعا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">؟ فهل يقع ذلك في باب الرجز؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن كان
فعلا هددهم بذلك قولا، فلِم لَم ينفذه فعلا على أرض الواقع؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l14 level1 lfo8; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لو
عدنا إلى فكرة إسقاط السماء كسفا، لما وجدناه تبرز إلاّ في هذه الآية التي تتحدث
عن المعاجزين في آيات الله من قوم النبي محمد، وفي آية أخرى تتحدث عن المعاجزين من
قوم شعيب </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أصحاب
الأيكة</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">):
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كَذَّبَ
أَصْحَابُ الْأَيْكَةِ الْمُرْسَلِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:176) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِذْ قَالَ لَهُمْ شُعَيْبٌ
أَلَا تَتَّقُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:177)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إِنِّي
لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:178) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَاتَّقُوا اللَّهَ
وَأَطِيعُونِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:179)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا
أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ
الْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:180)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَوْفُوا
الْكَيْلَ وَلَا تَكُونُوا مِنَ الْمُخْسِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:181) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَزِنُوا
بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:182) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ
أَشْيَاءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِي الْأَرْضِ مُفْسِدِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:183) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاتَّقُوا
الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالْجِبِلَّةَ الْأَوَّلِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:184) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
إِنَّمَا أَنْتَ مِنَ الْمُسَحَّرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:185) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمَا أَنْتَ إِلَّا بَشَرٌ
مِثْلُنَا وَإِنْ نَظُنُّكَ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:186) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَأَسْقِطْ
عَلَيْنَا كِسَفًا مِنَ السَّمَاءِ إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(26:187)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون
السؤال المطروح عن سبب ارتباط إسقاط السماء كسفا بهذين النبيين الكريمين</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">محمد
وشعيب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون:
رشيد سليم الجراح وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بقلم:
د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-58097533313778773892023-06-16T04:30:00.000+03:002023-06-16T04:30:13.346+03:00قصة داوود - الجزء الثالث عشر<p> </p><span><a name='more'></a></span><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">من هو داوود – الجزء الثالث عشر<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">حاولنا في الجزء السابق من هذه
المقالة تمرير افتراء من عند أنفسنا مفاده أن صلاح الوالد ينفع الولد، خاصة إذا
نشأ ذلك الولد يتيما. ولكي نثبت زعمنا هذا وجدنا من الضرورة بمكان التمييز بين
نوعين من عباد الله الذين كانت منّة الله عليهم حاضرة منذ نعومة أظفارهم، وهما: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">من كان أبوهم "من الصالحين" </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">من كان أبوهم صالحا </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وقد افترينا القول بأن هناك
كثير من الناس من هم ضمن الفئة الثانية "أي من كان أبوهم صالحا"، لكن
هناك قلّة من عباد الله من الفئة الأولى، أي من كان أبوهم "من
الصالحين". والسبب في ذلك – حسب ظننا – هو أن من كان "من الصالحين"
فهو رسول من رسل الله أو نبي من أنبيائه (انظر الجزء السابق حول هذه الجزئية في
البحث)، وكانت المنة الإلهية على هؤلاء سابغة بأن تكون النبوة مستمرة في ذريتهم من
بعدهم. ولتوضيح الفكرة أكثر نقول: لمّا كان إبراهيم نبيا "من الصالحين"،
كانت ذريته (إسماعيل وإسحاق) من الصالحين، ولما كان إسحاق "من الصالحين"،
كان ولده يعقوب "من الصالحين"، ولما كان يعقوب "من الصالحين"،
كان ولده يوسف "من الصالحين". لكن لمّا كان يوسف قد هلك:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَقَدْ جَاءَكُمْ يُوسُفُ مِنْ قَبْلُ بِالْبَيِّنَاتِ
فَمَا زِلْتُمْ فِي شَكٍّ مِمَّا جَاءَكُمْ بِهِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا هَلَكَ قُلْتُمْ
لَنْ يَبْعَثَ اللَّهُ مِنْ بَعْدِهِ رَسُولًا ۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ اللَّهُ مَنْ
هُوَ مُسْرِفٌ مُرْتَابٌ (40:34)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أي لم يكن (نحن نظن) له ذرية من
بعده:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ يُفْتِيكُمْ فِي
الْكَلَالَةِ ۚ إِنِ امْرُؤٌ هَلَكَ لَيْسَ لَهُ وَلَدٌ وَلَهُ أُخْتٌ فَلَهَا
نِصْفُ مَا تَرَكَ ۚ وَهُوَ يَرِثُهَا إِنْ لَمْ يَكُنْ لَهَا وَلَدٌ ۚ فَإِنْ
كَانَتَا اثْنَتَيْنِ فَلَهُمَا الثُّلُثَانِ مِمَّا تَرَكَ ۚ وَإِنْ كَانُوا
إِخْوَةً رِجَالًا وَنِسَاءً فَلِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۗ
يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمْ أَنْ تَضِلُّوا ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ
(4:176)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">توقف خط النبوة هذا عند ذلك
الحد. فقد استمر من عند إبراهيم وانتهى عند يوسف. فكانوا جميعا أنبياء من
الصالحين.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">والمنطق نفسه ينطبق على سليمان
ابن داوود ويحيى ابن زكريا، فهؤلاء رسل "من الصالحين" لأن أبآءهم
المباشرين (أي والديهم) هم أصلا "من الصالحين" (أي رسل مصطفين). وبهذا
المنطق ربما يحق لنا أن نجلب قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ
إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ (3:33) ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا
مِنْ بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (3:34)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لكن يبرز هنا سؤال آخر أكثر إثارة
من سابقه، ألا وهو: كيف يتجدد خط النبوة بعد انقطاع طويل؟ وكيف ينتقل من بيت إلى
آخر؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما
مخطئين) بأنه إذا توقف خط النبوة في ذرية عباد الله الذين كانوا من الصالحين (أي رسل
سابقين)، فإنها تتجد في ذرية من كان من عباد الله صالحا. انتهى.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">دعنا نجلب الدليل على ذلك بطرح
السؤال التالي: إذا كان إسماعيل وإسحق – مثلا- قد تحصلا على خط النبوة من والدهم
المباشر إبراهيم الذي كان رسولا من قبل، فكيف تحصل لإبراهيم نفسه الاصطفاء الإلهي؟
فهل كان والد إبراهيم مثلا من الصالحين (أي رسولا) من قبل؟ وماذا عن نوح نفسه؟ كيف
حصل الاصطفاء الإلهي له؟ ولماذا كان الاصطفاء الإلهي له؟ فهل كان والده "من
الصالحين" (أي رسولا من قبله)؟ وماذا عن موسى؟ هل كان والد موسى رسولا من
الصالحين؟ وماذا عن محمد؟ هل كان والد محمد رسولا؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال المحوري: هل كان والد كل
واحد من هؤلاء رسولا "من الصالحين" (من ذي قبل)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن
بأن الوالد المباشر لكل واحد من هؤلاء الرسل المصطفين (نوح وإبراهيم وموسى ومحمد –
ويضاف إليهم مريم) لم يكن "من الصالحين" (أي لم يكن رسولا من قبل) ولكنه
كان رجلًا صالحا، وكفى.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وقد ظننا بأن من كان صالحًا من
عباد الله هم من الذين يتقون الله، ويقولون قولًا سديدًا. وأن واحدة من نعمة الله
على هؤلاء تتمثل في رعاية ذريته من بعده، خاصة عندما يتركوا من خلفهم ذرية ضعفاء
خافوا عليهم، فيتوكل الله بالذرية من الأيتام بسبب صلاح والديهم: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ
ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا
قَوْلًا سَدِيدًا (4:9)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا خطيرة جدا (لا تصدقوها): نحن
نفتري الظن بأن والد كل من نوح وإبراهيم وموسى ومحمد – على وجه التحديد – كان رجلا
صالحا، ممن كانوا يخشون الله ويقولون قولا سديد، توفاهم الله بالموت تاركين ذرية ضعفاء من خلفهم،
لكن ما كانت نعمة الله عليهم لتتوقف بموتهم، فأتمها الله عليهم برعاية ذريتهم
الضعفاء (أيتاما) من بعدهم حتى كبروا، وأصبحوا قادرين على رعاية أنفسهم بأنفسهم. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ولا شك عندنا أن اليتيم يخرج من الحالة بوصوله مرحلة البلوغ،
وأن تدفع إليهم أموالهم منى أُنس منهم الرشد: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا
النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا إِلَيْهِمْ
أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ يَكْبَرُوا ۚ
وَمَنْ كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا فَلْيَأْكُلْ
بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ فَأَشْهِدُوا
عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا (4:6)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لنصل من خلال هذا الطرح إلى جملة من الافتراءات الأولية
التي ستكون مثابة أحجار رئيسية في البناء الذي نحاول تشيده في هذا المقام:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 1: كان والد كل من نوح وإبراهيم وموسى
ومحمد (يضاف إليهم مريم) رجلا صالحا<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 2: توفى الله بالموت والد كل من نوح
وإبراهيم وموسى ومحمد (يضاف إليهم مريم)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 3: ترك كل والد منهم ذرية له ضعفاء، فكانوا
أيتاما <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 4: نشأ كل من نوح وإبراهيم وموسى ومحمد
(يضاف إليهم مريم) يتيما في قومه<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 5: تكفل الله برعاية نوح وإبراهيم وموسى
ومحمد (يضاف إليهم مريم) في المرحلة الأولى من حياتهم<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">تنبيه: وهنا يجب التنبيه إلى قضية مهمة جدا في هذا
الصدد: إن هذا الطرح لا يعني أن تستمر الرعاية الإلهية لهذا اليتيم متى بلغ مبلغ
الرجال ووصل سن التكليف والرشد. وذلك لأنه يصبح حينها قادرا على أن يتخذ قراره
بالإيمان أو الكفر بنفسه. فالله قد تكفل برعاية اليتامى من أبناء من كان صالحا من
عباده ماداموا دون سن الرشد والتكليف، لكن ما أن يبلغ ذلك اليتيم سن التكليف
والرشد، يصبح هو نفسه من يتخذ قراره فيما يتعلق بالهداية أو الضلال. وهذا ما
سنحاول تبيانه عند تعرضنا لقصص هؤلاء الرسل المصطفين كذرية من عباد الله الذين كان
كل واحد منهم صالحا، توفاه الله بالموت، وتعهد الله برعاية ذريته الضعفاء من بعده،
حتى وصلوا سن التكليف. لكن حصول هؤلاء على شرف التكليف بالرسالة كان نتيجة
لاستمرار صلاح كل واحد منهم بعد صلاح والده من ذي قبل. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 1: الله هو من يتكفل بالعناية بذرية من كان
من عباده صالحا ماداموا يتامى (قبل سن البلوغ)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 2: الشخص نفسه هو يتخذ قراره بالهداية أو
الضلال بعد وصول سن التكليف (البلوغ)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">مادام أن افتراءنا على نحو بأن الله يتولى رعاية الأيتام
من ذرية من كان من عباده صالحا حتى يصلوا مرحلة البلوغ والتكليف فقط، فسيكون السؤال
المطروح على الفور هو: كيف تتم (تتحقق) هذه الرعاية على أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن ذلك يتم – على الأقل- بواحدة
من طريقين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وجود من يكفل الأيتام كما في حالة موسى ومريم ابنت عمران</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">تسخير الآخرين (كافرين ومؤمنين) لخدمة هؤلاء الأيتام مقابل أجر مدفوع لهم </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الطريقة الأولى: باب الكفالة<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لقد افترينا الظن منذ أمد بعيد
في أكثر من مقالة سابقة لنا بأن كفالة اليتيم لا تتم إلا بالزواج بأمه. فبعد مولد
موسى، تزوجت أم موسى برجل من آل فرعون، فكان موسى في كفالته، فكان هو – كما
افترينا حينئذ- ذو الكفل الذي تربى موسى في كنفه. وكذلك نشأت مريم في كفالة زكريا
الذي تزوج بأمها (امرأت عمران) بعد وفاة عمران (للتفصيل انظر سلسلة مقالاتنا
السابقة). فتتطابق قصة موسى (كرسول) اصطفاه الله برسالاته وبكلامه على الناس
أجمعين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ
بِرِسَالَاتِي وَبِكَلَامِي</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> فَخُذْ مَا
آتَيْتُكَ وَكُنْ مِنَ الشَّاكِرِينَ (7:144)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">مع قصة مريم (مصطفاه) على نساء
العالمين أجمعين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ <u>إِنَّ
اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ</u>
(3:42)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">
<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وبهذا المنطق المفترى من عند
أنفسنا الذي يبين التطابق العجيب بين موسى من جهة (</span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنِّي اصْطَفَيْتُكَ عَلَى النَّاسِ بِرِسَالَاتِي وَبِكَلَامِي</span></u><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) ومريم من جهة أخرى (</span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ</span></u><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)، لا استبعد بأن يكون والد موسى
كان اسمه عمران كما كانت مريم ابنت عمران، كما لا استبعد أن يكون اسم نبي الله ذو
الكفل (كافل موسى) هو زكريا، كما كان اسم كافل مريم (زكريا). ليصبح التقابل الذي
صورناه في الجزء السابق بين قصة موسى وقصة مريم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><div align="right">
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; border: none; margin-left: 31.2pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody><tr>
<td style="border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 184.55pt;" valign="top" width="246">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">موسى (أبن عمران)<o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="border-right: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-right-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 148.55pt;" valign="top" width="198">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">مريم (مريم ابنت عمران)<o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 184.55pt;" valign="top" width="246">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">والد موسى متوفى بالموت<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أم موسى (امرأت عمران) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أخ موسى (هارون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">كافل موسى (ذو الكفل - زكريا)<o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: solid windowtext 1.0pt; border-right: none; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-right-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 148.55pt;" valign="top" width="198">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">والد مريم متوفى بالموت<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أم مريم (امرأت عمران)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أخ مريم (هارون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">كافل مريم (زكريا)<o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ولا يظنن أحد أننا نقصد أنها نفس الشخصيات، أو هي
الشخصيات ذاتها، بل هي شخصيات متباعدة في الزمان والمكان، فكانت أسماء جديدة (في
قصة مريم) سميت على أسماء قديمة (في قصة موسى)، لتكون القصتان في خطوطهما العريضة
هي ذات القصة وإن تعددت الشخصيات فيها، وتنوعت الأحداث خلالها. فهؤلاء – لا شك
عندنا- من أهل العلم الذين يعلمون قصص بعضهم البعض، فيستفيدون من تفاصيلها على
أكمل وجه. فأعيد حبك القصة ذاتها بشخصيات وأحداث جديدة في مكان آخر وزمان آخر. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">خلاصة: إن أكثر ما يهمنا هنا هو أن موسى ومريم كانا
يتيمين، بسبب عدم وجود الأب البيولوجي (أي الوالد عمران) في مرحلة الحياة الأولى
لذريتهما (أي موسى ومريم). فكانت العناية الإلهية بهما قد تمت في بعض جوانبها
بالكفالة: زواج الأم برجل آخر يتولى رعاية اليتيم. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الطريقة الثانية: باب الإجارة<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أما إذا لم تتزوج الأم برجل آخر
بعد موت زوجها الصالح من ذي قبل، فإن اليتيم لا تقع عليه كفالة من أحد. وهنا يهيئ
الله لهذا اليتيم الظروف التي تكفل له رعاية إلهية بطريقة أخرى، تتجسد على أرض
الواقع (نحن نظن) بقيام الناس من حول اليتيم بتقديم خدماتهم له مقابل أجر مدفوع
لهم من مال اليتيم نفسه. وسنقدم المثال على ذلك من قصة موسى مع العبد الصالح في
انطلاقتهم الثالثة:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا أَتَيَا أَهْلَ قَرْيَةٍ
اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَنْ يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارًا
يُرِيدُ أَنْ يَنْقَضَّ فَأَقَامَهُ ۖ قَالَ لَوْ شِئْتَ لَاتَّخَذْتَ عَلَيْهِ
أَجْرًا (18:77)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فكان تبرير العبد الصالح لموسى عمله في إقامة الجدار على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ
فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا
فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا
لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا (18:82)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وقد حاولنا في مقالة سابقة لنا تحت عنوان "قصة موسى
– الجزء السادس" مع العبد الصالح أن نتدبر السبب في أن يعمد صاحب موسى إلى
إقامة الجدار بالرغم أن أهل القرية قد أبوا أن يضيفوهما (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">اسْتَطْعَمَا أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَنْ يُضَيِّفُوهُمَا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). وقد كانت أول الملاحظات التي حاولنا جلب انتباه
القارئ لها في هذه القصة تتمثل في أن الغلاميين اليتميين كان في المدينة بينما كان
الجدار الذي أقامه صاحب موسى في القرية. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></p><div align="right">
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; border: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-insideh: .5pt solid black; mso-border-insidev: .5pt solid black; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody><tr>
<td style="border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 275.4pt;" valign="top" width="367">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> <b>الحدث <o:p></o:p></b></span></p>
</td>
<td style="border-right: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-right-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 275.4pt;" valign="top" width="367">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> <b>التأويل<o:p></o:p></b></span></p>
</td>
</tr>
<tr>
<td style="border-top: none; border: solid black 1.0pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 275.4pt;" valign="top" width="367">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;">فَانطَلَقَا</span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> حَتَّىٰ إِذَا أَتَيَا أَهْلَ <u>قَرْيَةٍ</u> اسْتَطْعَمَا
أَهْلَهَا فَأَبَوْا أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارًا يُرِيدُ أَن
يَنقَضَّ فَأَقَامَهُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Simplified Arabic"; mso-hansi-font-family: "Simplified Arabic";">ۖ</span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> قَالَ لَوْ شِئْتَ لَاتَّخَذْتَ عَلَيْهِ أَجْرًا (77)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="border-bottom: solid black 1.0pt; border-left: solid black 1.0pt; border-right: none; border-top: none; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-right-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 275.4pt;" valign="top" width="367">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;">وَأَمَّا
الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي <u>الْمَدِينَةِ</u> وَكَانَ
تَحْتَهُ كَنزٌ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن
يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنزَهُمَا رَحْمَةً مِّن رَّبِّكَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Simplified Arabic"; mso-hansi-font-family: "Simplified Arabic";">ۚ</span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي </span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13.0pt; mso-ascii-font-family: "Simplified Arabic"; mso-hansi-font-family: "Simplified Arabic";">ۚ</span><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> ذَٰلِكَ </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;">تَأْوِيلُ<span style="color: #004080;"> مَا لَمْ تَسْطِع عَّلَيْهِ صَبْرًا (</span></span><a href="http://quran.ksu.edu.sa/index.php#aya=18_82"><span lang="AR-SA" style="color: #0055aa; font-family: "Simplified Arabic", serif; font-size: 13pt; text-decoration-line: none;">82</span></a><span lang="AR-SA" style="color: #004080; font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"><o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Simplified Arabic",serif; font-size: 13.0pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وقد
حاولنا حينها أن ندحض الفهم الشعبي للقصة والذي مفاده بأن أهل القرية كانوا بخلاء
لأنهم أبوا أن يضيفوا موسى وصاحبه. وافترينا الظن – بالمقابل- أن أهل القرية لم
يرفضوا أن يضيفوا موسى وصاحبه لأنهم بخلاء، ولكن لأنهم مؤتمنون على أموال اليتامى.
فأهل القرية الذين استطعمهم موسى وصاحبه هم أناس يقومون على رعاية أموال اليتمين
التي لا حق لهم في أن يضيفوا أحداً منها، فأهل القرية التي أتى عليهم موسى وصاحبه
كانوا أصحاب ضمائر حيّة وعقائد سليمة، فكانوا من الذين يحافظوا على أموال الأيتام
ولا يتصرفوا بشي منها بغير وجه حق، متمثلين الهدي الإلهي الخاص برعاية أموال
اليتامى في كل وقت وحين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri;">وَلَا
تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ
أَشُدَّهُ ۖ وَأَوْفُوا الْكَيْلَ وَالْمِيزَانَ بِالْقِسْطِ ۖ لَا نُكَلِّفُ
نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ۖ وَإِذَا قُلْتُمْ فَاعْدِلُوا وَلَوْ كَانَ ذَا
قُرْبَىٰ ۖ وَبِعَهْدِ اللَّهِ أَوْفُوا ۚ ذَٰلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ
تَذَكَّرُونَ (6:152)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri;">وَلَا
تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ
أَشُدَّهُ ۚ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا (17:34)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لذا،
كان ظننا على نحو أنه لمّا وجد ذلك العبد الصالح (صاحب موسى) أن أهل تلك القرية الذين
أتوا عليهم يحافظون على أموال الأيتام كما يجب، ما كان منه إلا أن يشمّر عن ساعديه
ليساعدهم في المحافظة على أموال أولئك الأيتام بإقامة الجدار الذي كان يريد أن
ينقض (للتفصيل انظر قصة موسى الجزء السادس على المدونة). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة
مفتراة: نحن نظن بأنه هذين اليتيمين كانا من ذرية رجل صالح مادام أن الله قد هيأ
لهم من خلقه من يحافظ على أموالهم حتى يبلغا أشدهما ويستخرجا كنزهما. ولو عدنا
نبحث في قصة موسى من أولها عن رجل كان يتق الله ويقول قولا سديدا، لوجدنا ذلك
الشخص الذي غامر بحياته لينقذ موسى من تآمر ملأ فرعون به:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri;">وَجَاءَ رَجُلٌ
مِنْ أَقْصَى الْمَدِينَةِ يَسْعَىٰ قَالَ يَا مُوسَىٰ إِنَّ الْمَلَأَ
يَأْتَمِرُونَ بِكَ لِيَقْتُلُوكَ فَاخْرُجْ إِنِّي لَكَ مِنَ النَّاصِحِينَ
(28:20)</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة: مادام أن ذلك الرجل كان صالحا، ومادام أنه
كان له ذرية ضعفاء (أيتام)، هيأ الله الظروف لأن يقوم على رعاية أموالهم من يراعي
حق الله فيهم، فيحافظ عليها حتى يبلغ الأيتام أشدهما، فيستخرجا كنزهما، وكان ذلك
من الرحمة الإلهية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَأَمَّا
الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ
كَنْزٌ لَهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا
أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا <u>رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</u> ۚ وَمَا
فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا
(18:82)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وسنرى لاحقًا انعكاس مثل هذا الظن على حياة نبينا الكريم
في طفولته، خاصة ما يتعلق بمرحلة رضاعته من غير أمه. فنحن سنحاول أن ندحض الاتهام
عنه بأن ما تسمى حليمة السعدية قد أشفقت عليه لترضعه صدقة منها، وذلك لظننا
باستحالة أن ينبت الله نبيه الكريم من صدقات الآخرين. لذا، سنتبنى الرأي بأن أحدا
من أهله لم يدفع لقاء رضاعة محمد وذلك لأن والدة النبي الكريم قد رفضت بأن يدفع
لرضاعة ولدها من مال غير مال والده الذي تركه له (وسنرى تفصيل ذلك لاحقا إن شاء
الله). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن هذا المنطق المفترى من عند أنفسنا يدعونا </span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">عند النظر إلى قصص الأنبياء
المصطفين</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> إلى الظن</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> بأن هناك خطوطا رئيسية تتشابك بطرق متماثلة
منذ أيام حياتهم الأولى (الطفولة والصبا)، فتصبح حياة هؤلاء مميزة بطريقة عجيبة،
تجعل منهم أناسا قادرين على تحمل المسئولية الثقيلة التي ستلقى عليهم في قادم
الأيام. ولبّ القول أن حياة هؤلاء النفر من الصالحين من عباد الله قد امتازت بالقسوة
والشدة، فلم تكن فترة طفولتهم وصباهم فترة تنعّم، وعيشا رغدا في كنف والديهم، فلم
يكونوا أطفالا مدللين، ولا شبابا متنعمين برغد العيش وملذات الحياة. ولكنها حياة
تتمثل بقساوة الظروف وشدّة الأحداث التي كان عليهم أن يتجاوزوها بكل عزم وثبات.
لذا، عندما نحاول التفكر بهذه الشخصيات الاستثنائية منذ يومهم الأول في الحياة، يجب
أن تكون هناك ثوابت رئيسية تكون ناظمة للتفكير عند محاولة تدبر سيرهم منذ البداية
وحتى النهاية، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> أن الاصطفاء الإلهي هو منّة من الله نفسه
على المستضعفين في الأرض:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَنُرِيدُ
أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ
أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>28:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَنُمَكِّنَ لَهُمْ فِي الْأَرْضِ وَنُرِيَ
فِرْعَوْنَ وَهَامَانَ وَجُنُودَهُمَا مِنْهُمْ مَا كَانُوا يَحْذَرُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>28:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فبالرغم
من مكانة فرعون وملئة في قومهم، إلا أن المنّة الإلهية والاصطفاء الإلهي كان من
نصيب المستضعفين في الارض حينئذ. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن الاصطفاء لم يكن للسادة من الأقوام.
فمعظم رسل الله قد جاءوا من المستضعفين في الأرض:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">شعيب<span style="color: #0070c0;">: قَالُوا يَا
شُعَيْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِيرًا مِمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَاكَ فِينَا
ضَعِيفًا ۖ وَلَوْلَا رَهْطُكَ لَرَجَمْنَاكَ ۖ وَمَا أَنْتَ عَلَيْنَا بِعَزِيزٍ
(11:91)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لوط<span style="color: #0070c0;">: قَالَ لَوْ
أَنَّ لِي بِكُمْ قُوَّةً أَوْ آوِي إِلَىٰ رُكْنٍ شَدِيدٍ (11:80)<o:p></o:p></span></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">موسى</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قَالُوا
أُوذِينَا مِنْ قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنَا وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ۚ قَالَ
عَسَىٰ رَبُّكُمْ أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ
فَيَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ (7:129)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">محمد<span style="color: #0070c0;">: وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ هَٰذَا الْقُرْآنُ عَلَىٰ
رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ (</span></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:31</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَهُمْ يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ
نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ
وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا
سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا يَجْمَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:32</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فليس
من عيب القول ولا من عواره، ولا من تنزيل قدر الرسول (</span><span lang="AR-EG" style="font-family: Arial, sans-serif; font-size: 12pt;">أ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ي رسول) أن يكون من المستضعفين في الأرض. فالمكانة
الاجتماعية الرفيعة لعائلته لا تزيده قدرا، والمكانة الاجتماعية المتدنية لعائلته
لا تقلل له شأنا ولا تنزل له قدرا. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">كانت المعارضة ومن ثم المواجهة لهؤلاء
المستضعفين قوية من قبل الذين استكبروا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
الْمَلَأُ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا مِنْ قَوْمِهِ لِلَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا لِمَنْ
آمَنَ مِنْهُمْ أَتَعْلَمُونَ أَنَّ صَالِحًا مُرْسَلٌ مِنْ رَبِّهِ ۚ قَالُوا
إِنَّا بِمَا أُرْسِلَ بِهِ مُؤْمِنُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:75</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا
بِالَّذِي آمَنْتُمْ بِهِ كَافِرُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:76</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"> لم يتوقف الأمر عند المعارضة، بل تجاوز إلى
السخرية والاستهزاء:</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ
مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ ۚ قَالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ
مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُونَ (11:38)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ
بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (6:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَقَدِ اسْتُهْزِئَ بِرُسُلٍ مِنْ قَبْلِكَ فَحَاقَ
بِالَّذِينَ سَخِرُوا مِنْهُمْ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ (21:41)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن الاصفاء الإلهي قابل للتحول من طائفة إلى
طائفة أخرى. فهذا زكريا نفسه يجد بأن الاصطفاء الإلهي قد انتقل من آل يعقوب إلى
الموالي (آل عمران)، فطلب ذرية من الذكور تكون بمثابة امتداد لآل يعقوب من بعده:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِنِّي
خِفْتُ الْمَوَالِيَ مِنْ وَرَائِي وَكَانَتِ امْرَأَتِي عَاقِرًا فَهَبْ لِي مِنْ
لَدُنْكَ وَلِيًّا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ آلِ يَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ
رَضِيًّا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فكان له يحيى نبيا من الصالحين، لأن والده زكريا كان
أيضا من الصالحين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ
وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَىٰ
مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِنَ
الصَّالِحِينَ (3:39)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَىٰ
وَعِيسَىٰ وَإِلْيَاسَ ۖ كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ (6:85)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وجود الخلافات العائلية بين المستضعفين من
الناس أنفسهم، فلا يناصر بعضهم بعضا، لا بل ربما يبغي بعضهم على بعض. فهذا قارون
يبغي على المؤمنين من بني إسرائيل بالرغم أنه منهم، انحيازا إلى جانب الطاغية
فرعون وملئه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إِنَّ
قَارُونَ كَانَ مِنْ قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ
الْكُنُوزِ مَا إِنَّ مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ
قَالَ لَهُ قَوْمُهُ لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>28:76</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وهذا
أب إبراهيم ينحاز لدين قومه حتى وإن كلفه الأمر أن يرجم ابنه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
أَرَاغِبٌ أَنْتَ عَنْ آلِهَتِي يَا إِبْرَاهِيمُ ۖ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ
لَأَرْجُمَنَّكَ ۖ وَاهْجُرْنِي مَلِيًّا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19:46</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الخ<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن أول ما نريد أن نسطره
كافتراء ربما يساعدنا في إعادة حبكة قصص الأنبياء من جديد هو التالي: ليس من جميل
الكلام أن يُنسب الرسول (أي رسول) إلى عِلية القوم في المكانة الاجتماعية. وليس من
عيب القول ولا من عواره أن ينسب الرسول (أي رسول) إلى طائفة المستضعفين من القوم.
فالمنّة الإلهية حاضرة على المستضعفين إن كانوا من الصالحين. انتهى. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وليس من جميل الكلام أن يتم
تصوير عائلة الرسول الممتدة (أي رسول) على
أنها عائلة متماسكة الكيان والبنيان، وليس من عيب القول ولا من عواره أن تبرز
الخلافات بين أفراد العائلة الضيقة التي خرج منها ذلك الرسول.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وليس من جميل الكلام أن ينظر
الناس إلى المبعوث فيهم نظرة ايجابية، وليس من عيب القول ولا من عواره أن تكون
نظرتهم إليه نظرة استعلائية. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وليس من جميل الكلام أن نصور
أتباع ذلك الرسول ينحدرون من طبقة اجتماعية "راقية"، وليس من عيب القول
ولا من عواره أن يكون جلّ اتباع الرسول من الذي تزدريهم أعين الناس في زمنهم وفي
منطقتهم الجغرافية. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وليس من جميل الكلام أن نصور
طفولة الرسل بأنها حياة الطفل المدلّل الذي يعيش حياة الرفاهية، ولا من عيب القول
ولا من عواره أن نجدها طفولة محاطة بالصعاب والمخاطر. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الخ.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: في ضوء هذه الافتراءات،
كيف يمكن أن نتخيل حياة الرسل؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: دعنا نبدأ بسيرة
نبينا الكريم. ولكن قبل تقديم افتراءاتنا في هذا الصدد، وجب التنبيه مرة أخرى إلى
أن ما سنقوله تاليًا ليست عقائد مسلم بها، ولا حقائق قطع الدليل بها، ولكنها
تصورات مبينة على افتراءات مسبقة، نحاول من خلالها النظر إلى الأمور من زوايا
جديدة، ربما تتقاطع مع بعض ما جاءنا من عند أهل التراث، وربما تتضارب معه، وربما
تسد فجوة أو تحدث شرخا فيه. لكن يبقى الأمر في باب الظن والشك الذي يتطلب المزيد
من البحث والتمحيص. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وبناء عليه، ستكون الافتراءات
على نحو سيناريوهات تخيليه، ربما لم تكن يوما تمت للواقع بصلة؛ فمن أراد أن يستخدم
خياله، ويمضي قدما معنا في النقاش، فله ذلك شريطة أن يتحمل هو بنفسه مسئولية نتائج
فعلته هذه. ومن أراد أن يطوي هذا الملف ويبقي في عالم الواقع والحقيقة، فله ذلك
مشكورا منا سلفا على تركه عناء الرحلة الشاقة معنا. فكُتب أهل الدراية والرواية
ومؤلفاتهم الجليلة واصداراتهم المحسنة على مواقف التواصل الاجتماعي الحديثة حبلى
بالعلم النافع الذي يستثمر فيه وقته وجهده. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">سيناريو تخيلي </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>: دعنا نتخيل
ابتداء السيناريو الذي يصور لنا أن الرسول الكريم لم يكن مولودا لعائلة تنتمي إلى
طبقة الأسياد في مكة، وإنما ولد لعائلة من المستضعفين فيهم، وهم الذين لم يكن ينظر
إليهم بأنهم من أهل الحلّ والربط في مكة، ولا من طبقة الأثرياء فيها. لا بل ونزيد
على ذلك بالخيال الجامح بأنه كان ممن تزدريهم أعين القوم، الذين يظنون أنهم أصحاب
الأحقية في الرسالة. وربما يدعم مثل هذا الافتراء ما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ
هَٰذَا الْقُرْآنُ عَلَىٰ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:31</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فالقوم - إذا- يظنون أن الرجل
الذي بعث فيهم ليس رجلا عظيما من القريتين، ولا يأتي الرد الإلهي ليكذّب ادعائهم
بأنه رجل عظيم على غير ما يدّعون، ولكن جاء الرد الإلهي ليؤكد بأن ذلك من رحمة
الله التي قسمها بين العباد في الحياة الدنيا. فرحمة الله تقتضي العدل المطلق،
فحتى لو لم يكن الرسول مبعوثا من طبقة اجتماعية "مرموقة" كما يريدون،
فإنه من العدل الإلهي أن يتم تعويض المستضعفين في الأرض عمّا لحق بهم من اتخاذهم
سخريا من قبل من هم أعلى مكانة اجتماعية أو أكبر نفوذا سياسيًا واقتصاديًا. وانظر
عزيزي القارئ – إن شئت- كيف تأتي تتمة السياق القرآني السابق:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ
هَٰذَا الْقُرْآنُ عَلَىٰ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:31</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَهُمْ
يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي
الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ
لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا
يَجْمَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:32</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فالقصة ذاتها تكررت في أكثر من
وقت وفي غير مكان. فها هم الملأ من بني إسرائيل يحتجون على أن يكون طالوت ملكًا
مبعوثا فيهم، لظنهم أنه ليس من الملأ فيهم ولا من ذوي النفوذ الاقتصادي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ
ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ
إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا
أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا
قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ
قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ
عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ
الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي
الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ
وَاسِعٌ عَلِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:247</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فحجة الملأ في كل الأقوام
واحدة: إنها الاستكبار في الأرض. فها هم ملأ فرعون يصبّون جام غضبهم على
المستضعفين في الأرض حينئذ، ألا وهم بنو إسرائيل:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ
قَوْمِ فِرْعَوْنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوْمَهُ لِيُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ
وَيَذَرَكَ وَآلِهَتَكَ ۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبْنَاءَهُمْ وَنَسْتَحْيِي
نِسَاءَهُمْ وَإِنَّا فَوْقَهُمْ قَاهِرُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:127</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فلا تكون ردة فعل موسى على ذلك
إلا على هذا النحو:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ مُوسَىٰ لِقَوْمِهِ
اسْتَعِينُوا بِاللَّهِ وَاصْبِرُوا ۖ إِنَّ الْأَرْضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَنْ
يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ وَالْعَاقِبَةُ لِلْمُتَّقِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:128</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فيأتي رد قوم موسى على نحو ما
يصور لنا ما لحق بهم من الأذى على يد فرعون وملئه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا أُوذِينَا مِنْ
قَبْلِ أَنْ تَأْتِيَنَا وَمِنْ بَعْدِ مَا جِئْتَنَا ۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمْ
أَنْ يُهْلِكَ عَدُوَّكُمْ وَيَسْتَخْلِفَكُمْ فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرَ كَيْفَ
تَعْمَلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:129</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وهنا تأتي المنّة الإلهية بالانتقام
من فرعون وملئه لاستكبارهم في الأرض بغير الحق و باستخلاف بني إسرائيل بما كانوا
يؤمنون:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ
فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَكَانُوا
عَنْهَا غَافِلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:136</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ
مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا ۖ وَتَمَّتْ
كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَىٰ عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُوا ۖ
وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا يَعْرِشُونَ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:137</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لكن المفارقة العجيبة هنا تتمثل
في أنه ما أن يصبح في بني إسرائيل أنفسهم ملأ بعد نجاتهم من الاستعباد حتى يكون
تصرفهم على نحو ما كان يفعل ملأ فرعون فيهم، أي الاستكبار على من لم يكن جزءا
منهم، وظنهم بأنهم أصحاب الأحقية في الملك كما فعل ملأ ذلك النبي من بعد موسى،
عندما احتجوا على الاصفاء الإلهي لطالوت عليهم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ
ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ
إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا
أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا
قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ
قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ
عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ
الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي
الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ
وَاسِعٌ عَلِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:247</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن النتيجة التي نحاول جاهين
الوصول إليها تتمثل في أن الملأ من أي قوم (أي عِلية القوم) يتصرفون باستعلاء على
من هم دونهم في المكانة الاجتماعية والاقتصادية والسياسية، فتزدري أعينهم من هو
ليس منهم. فيكون هناك </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> على الأقل- طبقتان اجتماعيتان متنافرتان: طبقة من سادة القوم
وكبرائهم مقابل طبقة من المستضعفين الذين تزدريهم أعين الطبقة الأولى. وهنا تأتي
المنّة الإلهية على المستضعفين في الأرض ليكونوا هم الوارثين. فقد كانت واحدة من
الحجج التي استخدمها الملأ من قوم نوح على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوْمِهِ إِنِّي
لَكُمْ نَذِيرٌ مُبِينٌ (11:25) أَنْ لَا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ ۖ إِنِّي
أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ أَلِيمٍ (11:26) فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا نَرَاكَ إِلَّا بَشَرًا مِثْلَنَا وَمَا نَرَاكَ
اتَّبَعَكَ إِلَّا الَّذِينَ هُمْ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ الرَّأْيِ وَمَا نَرَىٰ
لَكُمْ عَلَيْنَا مِنْ فَضْلٍ بَلْ نَظُنُّكُمْ كَاذِبِينَ (11:27)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة: إن صح افتراؤنا
بأن الاصطفاء الإلهي يكون بمنّة منه على المستضعفين في الأرض، وأن هذه سنة من سنن
الله التي لا تتدبل، فإننا سنضطر أن نعتقد جازمين (ربما مخطئين) بأن تلك المنّة
الإلهية كانت حاضرة في حالة اصطفاء النبي الكريم على القوم المتكبرين من أهل مكة.
فبالرغم أن محمدا لم يكن في أعينهم عظيما لأنه (نحن نظن ربما مخطئين) لم يكن من
عِلية القوم، إلا أنه كان من المستضعفين في الأرض حينئذ، فشملته المنّة الإلهية
بالاصطفاء عليهم. وبهذا الفهم المفترى (ربما غير الدقيق)، نطلب من القارئ الكريم </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> إن أراد- أن
يقرأ الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ
هَٰذَا الْقُرْآنُ عَلَىٰ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:31</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَهُمْ
يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي
الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ
لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا
يَجْمَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:32</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وقد كانت النتيجة الحتمية على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَىٰ عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ (23:105)
قَالُوا رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا وَكُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ (23:106)
رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ (23:107) قَالَ
اخْسَئُوا فِيهَا وَلَا تُكَلِّمُونِ (23:108) إِنَّهُ كَانَ فَرِيقٌ مِنْ
عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا وَأَنْتَ
خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (23:109) فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا حَتَّىٰ
أَنْسَوْكُمْ ذِكْرِي وَكُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَكُونَ (23:110) إِنِّي
جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ (23:111)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا
مَا لَنَا لَا نَرَىٰ رِجَالًا كُنَّا نَعُدُّهُمْ مِنَ الْأَشْرَارِ (38:62) أَتَّخَذْنَاهُمْ
سِخْرِيًّا أَمْ زَاغَتْ عَنْهُمُ الْأَبْصَارُ (38:63)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">سيناريو تخيلي </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>: دعنا نتخيل
سيناريو آخر لا يصوّر لنا أن الرسول الكريم كان مولودا في طبقة المستضعفين في
الأرض فقط، وإنما في عائلة بسيطة غير متماسكة إجتماعيا، لا يساند أفرادها بعضهم
بعضا. فقصة زواج والد النبي الكريم بامرأة لم يصلنا الكثير من الأخبار عن أهلها،
وتضارب الروايات حول نسبها العائلي، وقصة موت والده التي لا نعرف الكثير عنها،
وترك زوجته وحيدة خلفة تحمل في بطنها جنينا، تصارع الحياة وحيدة في بلاد لا يوجد
فيها من أهلها من يساندها ويشد من أزرها، وقصة رضاعة النبي الكريم عند امرأة من
الأعراب تحن عليه لأنها لم تجد من يدفع لها مقابل رضاعته، وقصة انتقاله إلى مربية
تسمى أم بركة لا نعرف الداع بأن ينتهي هذا الطفل بين يديها، وغياب الأخبار عن خالاته
وعماته عن مشهد الأحداث، ثم قصة انتقاله إلى بيت جده أبو طالب </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول
الروايات </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> الذي كان
شيخا طاعنا في السن، فلا ندري من الأولى بالرعاية الطفل الصغير أم الشيخ الطاعن في
السن. وقصة انتقاله إلى بيت أبي طالب </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما جاءنا في الروايات- الذي كان رجلا معيلا، وعدم ورود أي إشارات
لدور أعمامه الآخرين في رعاية هذا الطفل في صغره، تثير كلها تساؤلات حول ترابط تلك
الأسرة اجتماعيا. فنحن نفتري القول (ربما مخطئين) بأنه لو كانت الأسرة التي وُلد
فيها محمد أسرة متماسكة اجتماعيا، لما وجدناهم يتركون أم ذلك الطفل تضعه بين أيدي
من ترضعه غيرها، ولما وجدنا تلك المرضعة المسماة حليمة السعدية تحنّ على ذلك
اليتيم، فتأخذه لترضعه دون أجر يدفعه لها أهل ذلك الطفل، ولما وجدنا أنّ شيخا
طاعنا في السن يحتاج أن يرعى هذا الطفل وهو نفسه الأحق بالرعاية، ولما وجدنا واحدا
من أعمامه فقط يأتي ذكره في قصة نشأة هذا الطفل اليتيم في مكة، ولما وجدنا أن ذلك
الطفل يكبر ليجد نفسه يرعي الغنم عند قوم آخرين، ولما وجدنا ذلك الشاب يقضي جلّ
وقته بين الجبال بعيدا عن الناس من حوله. فوفاة والد النبي قبل ولادة طفله،
وابتعاد أمه عنه في طفولته المبكرة، وانتقاله إلى يد امرأة اخرى لترضعة، وثالثة
لتعنى بتربيته، وشيخ كبير يضطر أن يحتضنه في بيته، وغياب دور معظم أقاربه من حوله،
هي كلها عوامل جعلت طفولة النبي طفولة شاقة، تكبّد خلالها عناء التعامل مع ظروف
الحياة القاسية صغيرا. ولو دققنا في سيرة حياة الرسل المصطفين جميعا، لوجدنا بأن
الابتعاد عن حضن الوالدين الدافئ كان من أبرز سمات طفولتهم القاسية. فحتى يوسف
عانى مما نسميه حنان الوالدين، فنشأ بعيدا عنهم، وكذلك كانت طفولة موسى، ونشأ عيسى
مع أمه بعيدا عن أعين الناظرين، وكبُر اسماعيل بواد غير ذي زرع بعيدا عن بقية
أفراد أسرته، وصارع والده إبراهيم جفاء أبيه وقومه له، وهكذا. وعاش داوود في تلك
الغابة البعيدة عن أعين الناظرين معظم أيام سنوات حياته الأولى. ونحن نتجرأ على
افتراء الظن من عند أنفسنا بأن طفولة محمد لم تكن استثناءا. فأين عاش ذلك الطفل؟
ومن الذي تكفل برعايته؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: نحن لا نريد أن
نكذب الروايات التي وصلتنا من عند أهل العلم ولا نريد الدخول في جدال مع المؤمنين
بها. لكننا نريد فقط أن نقدم رؤية مفتراة من عند أنفسنا عن طفولة ذلك النبي
الكريم، ظانين أنها ربما تحل بعض الاشكالات والتناقضات التي في أذهاننا (نحن على
وجه التحديد) عمّا ألفناه من عند آبائنا الأولين.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن الخطوط العريضة لهذه الرؤية
مبنية على الافتراءات المتخيّلة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن عائلة النبي الكريم الممتدة لم تكن من
طبقة الملأ، وإنما من طبقة المستضعفين في الأرض<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن عائلة النبي المصغرة لم تكن عائلة
متماسكة يشد بعضها إزر بعض<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن طفولة الرسول المصطفى تميزت بالمشقة
وتحمل الصعاب بعيدا عن أعين الناس من حوله</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 12pt;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن العناية الألهية كانت حاضرة على النبي
الكريم منذ أيام حياته الأولى بسبب صلاح والده المباشر "عبدالله" وإيمان
أمه (آمنة).<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لو دققنا في الآيات الكريمة
التالية، لوجدنا (حسب فهمنا طبعا) ما قد يرشدنا إلى تصور حياة النبي في طفولته،
قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَالضُّحَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَىٰ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَلَسَوْفَ
يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَجَدَكَ
عَائِلًا فَأَغْنَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:8</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَمَّا السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَمَّا
بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:11</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نحن نظن جازمين بأن هذه السورة
الكريمة ترشدنا إلى أن نقف عند ثلاث مراحل في حياة النبي الكريم، ألا وهي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">حالة النبي الكريم في وقت تنزيلها عليه، أي
في حاضره حينئذ،</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ما سيكون له في قادم الأيام، </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">تذكيره بما كان له في ماضيها. </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وتنتهي السورة العظيمة بمجموعة
من التوجيهات للنبي بناء على ذلك كله.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أما ما يخص حاضره حينئذ، فنحن
نقرأ:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَالضُّحَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:3</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وأما ما سيكون له في المستقبل
منها، فنقرأ: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ
مِنَ الْأُولَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وأما ما كان له في الماضي منها،
فنقرأ:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا
فَآوَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَجَدَكَ
ضَالًّا فَهَدَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:8</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وأما التوجيهات له، فهي: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:9</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَمَّا
السَّائِلَ فَلَا تَنْهَرْ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:11</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن ما يهمنا في الدرجة الأولى في
هذا المقام من البحث، فهو ما كان للرسول الكريم في ماضي الزمان قبل بعثته، وهي
تتلخص بأمور ثلاثة على وجه التحديد، وهي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">عندما كان يتيما: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">عندما كان ضالا: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:7</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">عندما كان عائلا: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَوَجَدَكَ عَائِلًا فَأَغْنَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:8</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن أول ما يمكن الحديث عنه هو
أن هذه الآيات الكريمة تقطع الشك باليقين بأن النبي الكريم قد عاش فترة من الزمن
يتيما (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">). لذا، وجب التعرض لمفردة اليتيم كما ترد في النص
القرآني، علّنا نخرج بعد ذلك ببعض الافتراءات التي ربما تساعدنا على فهم حالة
النبي الكريم عندما كان يتيما.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لو تدبرنا الآيات الكريمة
التالية، سنجد أن اليتيم هو الذي لم يبلغ سن النكاح:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَابْتَلُوا الْيَتَامَىٰ
حَتَّىٰ إِذَا بَلَغُوا النِّكَاحَ فَإِنْ آنَسْتُمْ مِنْهُمْ رُشْدًا فَادْفَعُوا
إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَأْكُلُوهَا إِسْرَافًا وَبِدَارًا أَنْ
يَكْبَرُوا ۚ وَمَنْ كَانَ غَنِيًّا فَلْيَسْتَعْفِفْ ۖ وَمَنْ كَانَ فَقِيرًا
فَلْيَأْكُلْ بِالْمَعْرُوفِ ۚ فَإِذَا دَفَعْتُمْ إِلَيْهِمْ أَمْوَالَهُمْ
فَأَشْهِدُوا عَلَيْهِمْ ۚ وَكَفَىٰ بِاللَّهِ حَسِيبًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَآتُوا الْيَتَامَىٰ
أَمْوَالَهُمْ ۖ وَلَا تَتَبَدَّلُوا الْخَبِيثَ بِالطَّيِّبِ ۖ وَلَا تَأْكُلُوا
أَمْوَالَهُمْ إِلَىٰ أَمْوَالِكُمْ ۚ إِنَّهُ كَانَ حُوبًا كَبِيرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فاليتيم هو من كان هناك من
يتولى كفالته، برعاية أمواله حتى يبلغ سن الحلم، فيدفع لهم أموالهم متى تم إيناس
الرشد منهم، وذلك لأن والد اليتيم قد توفي بالموت. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة: كان محمد يتيمًا،
لذا نحن نصدق الرواية التاريخية بأن والده لم يكن على قيد الحياة عندما كان هذا
الصبي صغيرًا. فجاء النص القرآني ليوضح لنا هذه الحقيقة عن طفولة النبي الكريم.
ولكن الأهم من هذا هو أن الله هو من وجده يتيما، فآواه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -36pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا فَآوَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>93:6</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فتكون أول موجبات هذا الطرح هو
الكفّ عن البحث عمن تكفّل رعاية النبي الكريم يتيمًا، لأن النص القرآني يبينها
صراحة بأن الله هو نفسه من آوى محمدا يتيمًا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 1: نشأ محمد يتيما
(وهذا ما نعرفه جميعا مما وصلنا في الروايات)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 2: كان الله هو من
آوى محمدا، فلا حق لأحد من الناس أن يدعي الفضل على محمد طفلا يتيما (وهذا ما لا
نجده في الروايات، ونفتريه الآن من عند آنفسنا)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما معنى أن الله هو من
آوى محمدا يتيمًا؟ وما الذي نستفيده من ذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">تخيلات من عند أنفسنا: نحن
نتخيل ذلك الطفل اليتيم وحيدا، يصارع الحياة، فلا يجد من يتكفل رعايته من الناس
بما في ذلك أفراد أسرته الضيقة، فلا جدّه - كما تقول الروايات- رعاه، ولا عمه
حماه. فالله وحده هو من تكفّل برعايته، فما ودعه الله وما قلاه، وهذا مما تثبته
بداية سورة الضحى التي تتحدث عن حياة النبي الكريم نفسه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">مَا وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ (93:3)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لكن السؤال المطروح من هذا
النقاش هو: كيف آواه الله؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: لو حاولنا البحث
عن مفردة "آوى" على مساحة النص القرآني، سنجد (كما زعمنا في أكثر من
مكان سابق) بأن المفردة تتعلق بالذهاب إلى مكان مرتفع كالجبل أو الركن أو إلى مكان
أعلى من المكان المتواجد فيه الآخرون فترة من الوقت، فتكون العزلة عن الآخرين هي
من أهم ميزات من أوى إلى مكان ما. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ سَآوِي إِلَىٰ جَبَلٍ
يَعْصِمُنِي مِنَ الْمَاءِ ۚ قَالَ لَا عَاصِمَ الْيَوْمَ مِنْ أَمْرِ اللَّهِ
إِلَّا مَنْ رَحِمَ ۚ وَحَالَ بَيْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَقِينَ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>11:43</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ لَوْ أَنَّ لِي بِكُمْ
قُوَّةً أَوْ آوِي إِلَىٰ رُكْنٍ شَدِيدٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>11:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَلَمَّا دَخَلُوا عَلَىٰ
يُوسُفَ آوَىٰ إِلَيْهِ أَخَاهُ ۖ قَالَ إِنِّي أَنَا أَخُوكَ فَلَا تَبْتَئِسْ
بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>12:69</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا دَخَلُوا عَلَىٰ
يُوسُفَ آوَىٰ إِلَيْهِ أَبَوَيْهِ وَقَالَ ادْخُلُوا مِصْرَ إِنْ شَاءَ اللَّهُ
آمِنِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>12:99</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ
وَأُمَّهُ آيَةً وَآوَيْنَاهُمَا إِلَىٰ رَبْوَةٍ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِينٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>23:50</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن هذا الطرح يدعونا إلى تصديق
الرواية التاريخية بأن النبي الكريم كان يأوى إلى جبل حيث يمكث في الغار فيه فترة
طويلة من الزمن.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما تبعات هذا الفهم؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا: نحن نظن أن لهذا الطرح
تبعات جمة، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">عدم الصاق منّة بشرية على ذلك الصبي "اليتيم"
من أحد من العالمين، فالله هو من تكفل برعايته طوال الفترة التي كان فيها يتيمًا
(أي قبل سن البلوغ)، </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لم يكن لأفراد أسرة النبي الكريم فضل في
تربيته ونشأته، </span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">انعزال النبي عن القوم الذي ولد فيهم طفلًا صغيرًا.
فكان له عالمه الخاص الذي طوّره بعيدا عن التأثيرات المجتمعية في ذلك الزمان. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وسنحاول فتح هذه الملفات
الثلاثة تباعا، لنرى ما ستؤول إليه الأمور بعد ذلك.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">باب المنة الإلهية<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: لماذا قضت الحكمة
الإلهية بأن لا يكون للناس منّة على من اصطفى من عباده ليكونوا رسله؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ
إِنْ نَحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَنْ
يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ وَمَا كَانَ لَنَا أَنْ نَأْتِيَكُمْ بِسُلْطَانٍ إِلَّا
بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (14:11)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فكيف تكون المنّة الإلهية على
عبد من عباده؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: سنعود بهذا السؤال
إلى قصة الوالدين كما تجليها الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (46:15)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">والتي جاءت في سياق من كان قد
قال لوالديه أف لكما من ذي قبل. وانظر عزيزي القارئ – إن شئت – هذه الآية الكريمة
في سياقها الأوسع:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (46:15) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا
عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ (46:16) وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ
أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ
قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ
حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (46:17)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وقد افترينا سابقا أن هذا ما
كان من أمر لقمان الذي ما أن بلغ أشده حتى لهج لسانه بالشكر لله ولوالديه، وبذكر
النعم الإلهاية عليه وعلى والديه اللذين أبدلهما الله غلامًا خيرًا من سابقه زكاة
وأقرب رحمًا. كما حاولنا تبيان أنّ هذا السلوك كان مميزا لآل داوود كما جاء على
لسان سليمان لاحقا: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِنْ
قَوْلِهَا <u>وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي
أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ</u> وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ
وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ (27:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ولو تفقدنا سورة الضحى التي
جاءت بتفاصيل حياة النبي الكريم، سنجدها تختم ذلك كله بالآية الكريمة التي تطالب
النبي بأن يحدث بنعمة ربه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالضُّحَىٰ (93:1) وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَىٰ (93:2) مَا
وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ (93:3) وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَىٰ
(93:4) وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (93:5) أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا
فَآوَىٰ (93:6) وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ (93:7) وَوَجَدَكَ عَائِلًا
فَأَغْنَىٰ (93:8) فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ (93:9) وَأَمَّا السَّائِلَ
فَلَا تَنْهَرْ (93:10) <u>وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ</u> (93:11)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">وهنا يتوجب علينا – نحن نرى- أن
نتعرض لمفهوم النعمة الإلهية على عبد من عباده. طارحين السؤال التالي: ما هي
النعمة التي كانت خاصة بمحمد على وجه التحديد فجاءه التوجيه الإلهي بأن يحدث بها (</span><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ</span></u><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا الممفترى: لو تفقدنا
السياقات القرآنية الخاصة بالنعمة الإلهية، لوجدنا على الفور الآية الكريمة
التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَةَ
اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا ۗ إِنَّ اللَّهَ لَغَفُورٌ رَحِيمٌ (16:18)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فنعمة الله على عبادة يمكن أن
تعدّ ولكنها - بالتأكيد- لا تحصى. وهذا أمر لا يحتاج إلى كثير عناء لإثباته، لكن
يبقى السؤال قائما عن نعمة الله على بعض عباده، الذين اسبغ الله عليهم نعمة منها لم
تكن لغيرهم. فلو قرأنا في سورة الفاتحة، سنجد أننا دائمي الدعاء بأن يهدنا الله
صراط الذين أنعم عليهم، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">اهْدِنَا الصِّرَاطَ
الْمُسْتَقِيمَ (1:6) صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ
الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ (1:7)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فنحن إذا ندعو الله أن يهدينا
صراط فئة من المؤمنين هم الذين أنعم الله عليهم، فهؤلاء ليسوا من عامة الناس الذين
يتمتعون بنعمة الله التي قد تعد ولكن لا تحصى، ولكنهم مجموعة خاصة، أسبغ الله عليهم
نعمة خاصة لم تكن لغيرهم، ونحن نظن أن هؤلاء هم من جاء وصفهم في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أُولَٰئِكَ الَّذِينَ
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ مِنْ ذُرِّيَّةِ آدَمَ وَمِمَّنْ
حَمَلْنَا مَعَ نُوحٍ وَمِنْ ذُرِّيَّةِ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْرَائِيلَ وَمِمَّنْ
هَدَيْنَا وَاجْتَبَيْنَا ۚ إِذَا تُتْلَىٰ عَلَيْهِمْ آيَاتُ الرَّحْمَٰنِ
خَرُّوا سُجَّدًا وَبُكِيًّا ۩ (19:58)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فهناك إذا نعمة خاصة من الله
للنبيين من ذرية آدم وممن حمل مع نوح ومن ذرية إبراهيم وإسرائيل وممن هدى الله
واجتبى. إنهم إذا من كان لهم الاصطفاء من الخلق ليكونوا رسل الله للناس. ونحن
الناس العاديين يمكن أن نحظى بصحبة هؤلاء تحت شرط واحد، ألا وهو ما جاء في الآية
الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ
وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ
النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ
أُولَٰئِكَ رَفِيقًا (4:69)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ليكون السؤال الآن هو: ما طبيعة
النعمة التي اسبغها الله على عباده من النبيين والصديقين والشهداء والصالحين؟
وبكلمات أكثر وضوحا نحن نسأل: ما هي النعمة التي اسبغها الله على محمد وحثه بأن
يحدّث بها كما في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (93:11)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن
بأنه يمكن لنا تحديد تلك النعمة بعد دراسة الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ
وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى
النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيْدٌ مِنْهَا
وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي
أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا ۚ وَكَانَ أَمْرُ
اللَّهِ مَفْعُولًا (33:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لقد حاولنا تقديم تصور مفترى من
عند أنفسنا عن قصة زيد في هذه الآية الكريمة، ومن أراد التفصيل في هذا الموضوع
فليرجع إلى تلك المقالات. لكن ما يهمنا هنا هو التركيز على نقطة واحدة تخص النعمة
التي كانت من الله على زيد وتلك التي كانت من النبي على زيد. لذا، نحن نطرح
التساؤل المثير التالي: ما هي النعمة التي كانت من الله ومن النبي على زيد على وجه
التحديد؟ ولماذا جاء ذكر زيد باسمه على وجه التحديد في سياق الحديث عن نعمة أنعمها
الله عليه وعن نعمة أنعمها النبي عليه (أى على زيد)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: نحن ننفي جملة
وتفصيلا أن يبقى الطرح في إطار العموميات التي ربما لا تسعفنا في فهم حقيقة الأمر،
فنعمة الله التي قد تعد ولا تحصى تشمل جميع عباده، مؤمنهم وكافرهم، لكن هناك نعمة
خاصة أصابت "زيد" على وجه التحديد أبرزها القرآن الكريم في آية من
آياته. لذا، سنعاود طرح التساؤل ذاته بهذه الطريقة: إذا كانت نعمة الله تصيب عباده
جميعهم، فما هي نعمة الله الخاصة التي أصابت زيد دون بقية المؤمنين من حول النبي
الكريم؟ وعلينا أن لا ننسى كذلك بأن هناك نعمة من النبي كذلك على زيد على وجه
التحديد دون بقية المؤمنين من حوله حينئذ (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي أَنْعَمَ اللَّهُ
عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)، فما هي؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: لو حاولنا تفقد
السياقات القرآنية الخاصة بالنعمة، لوجدنا بأن نعمة الله قد أصابت مجموعة من الناس
على وجه التحديد، ولو حاولنا البحث عن هذه المجموعة، لوجدناهم بني إسرائيل. قال
تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ
اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَوْفُوا بِعَهْدِي أُوفِ
بِعَهْدِكُمْ وَإِيَّايَ فَارْهَبُونِ (2:40)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ
اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى
الْعَالَمِينَ (2:47)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ
اذْكُرُوا نِعْمَتِيَ الَّتِي أَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَأَنِّي فَضَّلْتُكُمْ عَلَى
الْعَالَمِينَ (2:122)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ
لِقَوْمِهِ يَا قَوْمِ اذْكُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ جَعَلَ فِيكُمْ
أَنْبِيَاءَ وَجَعَلَكُمْ مُلُوكًا وَآتَاكُمْ مَا لَمْ يُؤْتِ أَحَدًا مِنَ
الْعَالَمِينَ (5:20)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">سَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَمْ
آتَيْنَاهُمْ مِنْ آيَةٍ بَيِّنَةٍ ۗ وَمَنْ يُبَدِّلْ نِعْمَةَ اللَّهِ مِنْ
بَعْدِ مَا جَاءَتْهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ (2:211)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ليكون السؤال الآن على النحو
التالي: بماذا تميّز بنو إسرائيل عن غيرهم عندما كانت نعمة الله عليهم أكثر من تلك
التي كانت على غيرهم؟ وبكلمات أخرى – نحن نسأل- ما سر التميز لبني إسرائيل حتى
كانت نعمة الله عليهم بهذا الوضوح في النص القرآني؟ فهل كان لبني إسرائيل في وقت
من الأوقات نعمة خاصة ما كانت لغيرهم؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: نحن نظن بأن النعمة
الإلهية الخاصة على عبد من عباده (دون الآخرين كزيد) أو على مجموعة معينة (دون
المجموعات الأخرى كبني إسرائيل) تكمن في حصولهم على شيء مميز لم يكن لغيرهم. فما
هو هذا الشيء المميز الذي حظي به من جاءته نعمة الله الخاصة؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نظن أن
الآية الكريمة التالية ترشدنا إلى مبتغانا، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا
عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ
أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ
وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ
وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا
فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ
وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ
عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ
هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">فنعمة الله الخاصة على عيسى بن
مريم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">) قد فصلت في هذه الآية الكريمة
على نحو:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">التأييد بروح القدس ليكلم الناس في المهد
وكهلا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إِذْ
أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">تعليم الكتاب والحكمة والتوراة والإنجيل (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ عَلَّمْتُكَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">أن يخلق من الطين كهيئة الطير فينفخ فيه
فيكون طيرا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا
فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">يبرئ الأكمه والأبرص (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ
وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">يخرج الموتى (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 12pt;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">كف بني إسرائيل عنه إذ جاءهم بالبينات (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي
إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)</span><span dir="LTR" style="font-size: 12pt;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما الذي يجمع كل هذا
معا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى مهم جدا جدا: إنه
العلم الذي لم يكن لغيره.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما الذي نفهمه من ذلك
كله؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: لا شك أن نِعمة
الله على عباده قد تعد ولكنها لا تحصى، وهذه تقع في باب النعمة العامة التي تشمل
الجميع، لكن هناك نعمة خاصة يختص الله بها بعضا من عباده (أفرادا أو مجموعات)،
وهذه النعمة الخاصة تتمثل (نحن نرى) بشيء واحد، ألا وهو الحصول على العلم الذي لم
يكن إلا للخاصة من عباد الله. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">(دعاء: اللهم أدعوك وحدك أن
تسبغ علي نعمة منك لا تكون لأحد غيري، إنك أنت السميع العليم). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">والآن دعنا نعد بهذا الفهم
المفترى من عند أنفسنا لمعنى النعمة الخاصة إلى قصة زيد في الآية الكريمة التي
نعيدها هنا لأغراض النقاش:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ أَمْسِكْ عَلَيْكَ زَوْجَكَ
وَاتَّقِ اللَّهَ وَتُخْفِي فِي نَفْسِكَ مَا اللَّهُ مُبْدِيهِ وَتَخْشَى
النَّاسَ وَاللَّهُ أَحَقُّ أَنْ تَخْشَاهُ ۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيْدٌ مِنْهَا
وَطَرًا زَوَّجْنَاكَهَا لِكَيْ لَا يَكُونَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ حَرَجٌ فِي
أَزْوَاجِ أَدْعِيَائِهِمْ إِذَا قَضَوْا مِنْهُنَّ وَطَرًا ۚ وَكَانَ أَمْرُ
اللَّهِ مَفْعُولًا (33:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لنطرح الآن تساؤلنا السابق مرة
أخرى: ما هي النعمة التي حظي بها زيد من الله ومن النبي الكريم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ تَقُولُ لِلَّذِي
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِ وَأَنْعَمْتَ عَلَيْهِ</span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: لقد جاءنا من
عند أهل الدراية من أهل العلم كما نقل لنا ذلك أهل الرواية منهم الكثير عن علاقة
زيد على وجه التحديد بالرسول الكريم حتى ذهب الكثير منهم إلى محاولة اثبات أن
النبي قد اتخذ زيدًا إبنا له، ثم حاولوا بعد ذلك فك تلك العلاقة عندما نزلت الآية
الكريمة التالية التي تثبت عكس ما ظنوا وروجوا له في مؤلفاتهم:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">مَا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَا
أَحَدٍ مِنْ رِجَالِكُمْ وَلَٰكِنْ رَسُولَ اللَّهِ وَخَاتَمَ النَّبِيِّينَ ۗ
وَكَانَ اللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمًا (33:40)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">ثم وقعنا في جدل (نحن نظن بأنه
لا طائلة منه) بجواز أو بعدم جواز التبني من المنظور العقائدي. ونحن هنا لا نريد
أن ندخل في هذه الجدلية بالاثبات أو بالنفي أو حتى بمحاولة الالتفات على الأمر بأي
وسيلة كانت، لكن الذي نريد أن نركز عليه هو شيء واحد: ما سرّ العلاقة الوطية بين
النبي الكريم من جهة وزيد من جهة أخرى؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نتجرأ على
اثبات وجود علاقة فريدة بين النبي وزيد (دون بقية المؤمنين من حول النبي) أولًا،
ونثبت كذلك بأن الله قد منّ على زيد بنعمة خاصة، ونثبت أيضا بأن النبي قد منّ على
زيد بنعمة خاصة لم تكن لغيره من المؤمنين من حول النبي حينئذ. ونفتري القول من عند
أنفسنا ( ربما مخطئين) بأن تلك النعمة كانت تتعلق بالعلم، ولا شيء غير العلم.
انتهى.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: كيف ذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
نعمة الله على زيد كانت خاصة بالعلم، فقد كان زيد (نحن نرى) من أكثر الاشخاص
الضالين في حينه، أي أولئك الباحثين عن الهداية، الراغبين في الحصول على العلم.
فكانت نعمة الله عليه بأن هداه إلى مصدر المعلومات التي يبحث عنها، فما وجد نفسه
إلا تلميذّا نجيبًا عند محمد، فما بخل عليه النبي الكريم بالعلم، فكان دائم
الالتصاق بالنبي، ليتعلم منه، وينهل من الكوثر الذي بين يديه، فأصبح زيد بمثابة
الحواري (طالب العلم) عند محمد (المعلم). لذا، عندما أراد محمد أن ينفذ زواجه
بزينب بنت جحش بطريقة مختلفة تماما، ولغاية عظيمة في نفسه، ما وجد بين أصحابه من
يستطيع أن يفهم الرسالة بالشكل الصحيح، وأن ينفذها على أفضل وجه غير زيد (طالبه
النجيب). (للتفصيل انظر سلسلة مقالاتنا تحت عنوان حديث الإفك).<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">إن هذا الطرح يعيدنا إلى أن
المنّة الإلهية بالنعمة على عباد له مميزين تكون على نحو أن يختصهم بالعلم الذي لم
يكن لغيرهم. ولم يكن مؤهلا لمثل هذه النعمة أكثر ممن اصطفاهم الله من رسله. فهؤلاء
المصطفين من العباد هم من كانت نعمة الله عليهم ظاهرة وباطنة: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ تَرَوْا أَنَّ اللَّهَ
سَخَّرَ لَكُمْ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ وَأَسْبَغَ عَلَيْكُمْ
نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَبَاطِنَةً ۗ وَمِنَ النَّاسِ مَنْ يُجَادِلُ فِي اللَّهِ
بِغَيْرِ عِلْمٍ وَلَا هُدًى وَلَا كِتَابٍ مُنِيرٍ (31:20)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لذا، علينا أن نميز الآن بين
نوعين من النعمة الإلهية على عباده: نعمة الله الظاهرة مقابل نعمة الله الباطنة.
ونحن نفتري الظن (ربما مخطئين) بأن نعمة الله الظاهرة هي التي تكون للخلق عامة،
مؤمنهم وكافرهم، ولكن نعمة الله الباطنة – بالمقابل- فهي التي تكون للخاصة من
عباده (أفرادا أو جماعات). لذا، عندما نقرأ قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">اهْدِنَا الصِّرَاطَ
الْمُسْتَقِيمَ (1:6) صِرَاطَ الَّذِينَ أَنْعَمْتَ عَلَيْهِمْ غَيْرِ
الْمَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ وَلَا الضَّالِّينَ (1:7)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: هناك
نعمة ظاهرة تصيب جميع عباد الله، وهناك نعمة باطنة تصيب بعضا من عباده أفرادا أو
مجموعات. انتهى. (فالله وحده أسأل أن يهديني صراطه المستقيم، فيمن علي بنعمة باطنة
منه لا تكون للأحد غيري، إنه هو البصير العليم). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">لذا، نحن نطلب هداية الصراط
المستقيم الذي كان لمن أسبغ الله عليهم نعمه الباطنة، وهؤلاء هم الذين نطلب
معيتهم، كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ
وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ
النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ
أُولَٰئِكَ رَفِيقًا (4:69)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما هي النعمة التي
أنعمها الله على نبيه محمد وطلب منه أن يحدث بها كما جاء في نهاية سورة الضحى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالضُّحَىٰ (93:1) وَاللَّيْلِ إِذَا سَجَىٰ (93:2) مَا
وَدَّعَكَ رَبُّكَ وَمَا قَلَىٰ (93:3) وَلَلْآخِرَةُ خَيْرٌ لَكَ مِنَ الْأُولَىٰ
(93:4) وَلَسَوْفَ يُعْطِيكَ رَبُّكَ فَتَرْضَىٰ (93:5) أَلَمْ يَجِدْكَ يَتِيمًا
فَآوَىٰ (93:6) وَوَجَدَكَ ضَالًّا فَهَدَىٰ (93:7) وَوَجَدَكَ عَائِلًا
فَأَغْنَىٰ (93:8) فَأَمَّا الْيَتِيمَ فَلَا تَقْهَرْ (93:9) وَأَمَّا السَّائِلَ
فَلَا تَنْهَرْ (93:10) وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ (93:11)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى من عند أنفسنا:
نحن نفتري الظن بأنه تلك النعمة هي ما آتاه الله لمحمد من العلم، فما كان لأحد من
الناس فضل في العلم الذي حصل عليه النبي الكريم لأنه نعمة باطنة من الله، اختص بها
نبيه الكريم، ومصداق ذلك قوله تعالى: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ نَعْلَمُ أَنَّهُمْ
يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُ بَشَرٌ ۗ لِسَانُ الَّذِي يُلْحِدُونَ إِلَيْهِ
أَعْجَمِيٌّ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيٌّ مُبِينٌ (16:103)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: نحن نرى
أنه من الحكمة الإلهية أن ينشأ المصطفى من العباد بالرسالة بعيدا عن الناس حتى لا
يتأثر بما عندهم من المعرفة، فيكون العلم الذي يحصل عليه هذا العبد المصطفى علما
خالصا نقيا، لا تطاله شائبة مما عند الناس من المعارف التي ربما يصدق بعضها ويخطئ أكثرها.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما سبب تأهيل محمد
ليحظى بهذه النعمة الخاصة (العلم) من ربه؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: إنه صلاح والده
(عبدالله) وإيمان أمه (آمنة)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: كيف تم له ذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: إيواء الله له يتيما
بعيدا عن الناس<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">خلاصة: إن هذا الطرح – على
ركاكته- ينقلنا مباشرة إل الحديث في باب انعزال النبي عن الناس في مكان بعيد بين
تضاريس الطبيعة القاسية ومخلوقاتها الموحشة.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما فائدة العزلة لمن أسبغ
عليه الله نعمة باطنة بالعلم الذي لا يكون لغيره؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">جواب مفترى: ليصبح من أسبغ عليه
الله تلك النعمة الخاصة (الباطنة) مؤهلا لأن يختصه الله برحمة منه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَخْتَصُّ
بِرَحْمَتِهِ مَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ (3:74)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 1: اسباغ النعمة
الباطنة تكون بالعلم<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">نتيجة مفتراة 2: اختصاص الرحمة
يكون بالوحي<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">قال تعالى: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَوَجَدَا
عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا
عِلْمًا (18:65)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">السؤال: ما الفرق بين أن يؤتي
الله أحدا من عباده رحمة من عنده من جهة وأن يعلمه من لدنه علما من جهة أخرى؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">رأينا المفترى: هذا ما سنتناوله
في الأجزاء القادمة من هذه المقالة إن أذن الله لنا بشيء من علمه فيها. لكن السؤال
الآن هو: هل يذكّرك هذا الطرح بقصة داوود التي حاولنا رسمها في الأجزاء الأولى من
هذه المقالة؟ فمن هو داوود إذًا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح
وآخرون<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12pt;">بقلم د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-size: 12pt;"> </span></p><p><br /></p><p><br /></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-73248690307696657342023-06-09T04:38:00.000+03:002023-06-09T04:38:10.876+03:00قصة داوود - الجزء الثاني عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><br /><p></p><p><span><br /></span></p><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو
داوود؟ الجزء </span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">الثاني عشر<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تعرضنا في الجزء السابق من هذه
المقالة لبعض جوانب حياة تبي الله داوود، وذلك بمحاولة ربطها ببعض جوانب حياة نبي
الله عيسى بن مريم، وكانت أهم التقاطعات بين القصتين هو (ما وجدناه)<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>في موضوعي اللسان واللباس. وكان الظن عندنا
يتمثل بأن لسان داوود ولسان عيسى بن مريم يختلفان عن لسان العالمين أجمعين، وذلك
بسبب مصدر اكتساب اللسان عند كل واحد منهما. ففي حين كان مصدر لسان عيسى بن مريم
هو روح القدس، كان مصدر لسان داوود هو الغابة. أما اللباس، فقد ظننا أنه في حين
كان لباس عيسى بن مريم هو القميص الذي جاءه من إرث النبوة، كان لباس داوود هو صنعة
لبوس (للتفصيل انظر الأجزاء السابقة). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وقد كان افتراؤنا الأكثر خطورة
يتمثل في أن كلا من داوود وعيسى بن مريم قد استفادا من ذلك الصندوق (الذي جاء وصفه
في كتاب الله بمسمى التابوت أو المهد)، فما كانا بحاجة أن يرضعا من ثدي أمهما. لأن
التابوت ذاته كان هو </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>-</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> في ظننا ربما المغلوط- المصدر الذي يمدّهما بالطاقة اللازمة، كما
افترينا الظن من عند أنفسنا بأنه كان لعدم رضاعة داوود وعيسى من ثدي أمهما تأثيرا مباشرا
على لسانهما الذي لم يتم تنشيط أنسجته (كعضلة) بالرضاعة الطبيعية، فكان لسان كل
واحد منهما مختلفا عن لسان العالمين أجمعين. لكن كان الظن عندنا أيضا أميل إلى أن
ذلك الصندوق كان "مهدا" بالنسبة لعيسى بن مريم وذلك لأن خلق عيسى في بطن
أمه كان بطريقة لاجنسية (بالنفخ)، بينما كان تابوتا بالنسبة لداوود وذلك لأن خلق
داوود في بطن أمه كان بطريقة جنسية (للتفصيل انظر الجزء السابق). <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولمّا ما يزال هناك كثير من
التفاصيل الأخرى في حياة داوود، نجد من الضرورة بمكان أن نحاول إلقاء الضوء عليها
بطريقة أوسع وذلك بربط قصة نبي الله داوود مع غيرها من قصص الأنبياء الآخرين. وبكلمات
أخرى، نحن نظن بأنه حتى تصبح الصورة أكثر وضوحا بمجملها وتفاصيلها، فلابد من
محاولة تبيان الجوانب المشتركة (والمختلفة) في حياة أنبياء الله ورسله جميعا. لذا،
سنحاول متابعة تسليط الضوء على بعض التفاصيل التي نعرفها عن حياة هؤلاء الرسل،
محاولين الاستفادة منها للخروج باستنباطات مفتراة ربما يدعمها الدليل عند اسقاطها
على حياة أنبياء آخرين كداودد الذي هو محور حديثنا في هذه السلسة من المقالات. فلبّ
القول هو أنه على الرغم من ظننا بأنه كان لكل رسول منهم حياته الخاصة التي تميّزه
عن غيره، إلا أن هناك - برأينا- الكثير من التقاطعات التي يشترك بها الكثيرون منهم.
فخيوط العنكبوت الرئيسية في قصص حياة الأنبياء تتشابك بطريقة مكثفة جدا ومنظمة
جدا. فما ينطبق على أحدهم في بعض جوانب حياته، ربما ينسحب على بعضهم الآخر في
الموضوع ذاته، وما قد لا نجده مفصّلًا عند بعضهم، يمكن استعارته من عند الآخرين،
وهكذا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لعل واحدة من الخيوط الرئيسية
في حياة رسل الله جميعا تتمثل في طبيعة مرحلة حياتهم الأولى، وخاصة ما يتعلق
بالعائلة التي نشأوا فيها، وبالمجتمع الذي وجدوه سائدًا من حولهم في تلك الفترة من
حياتهم، وانعكاس ذلك كله على شخصيتهم الاستثنائية كرسل مبشرين ومنذرين، تأهلوا لأن
يكون حاملين لرسالة ربهم إلى الناس من حولهم. لذا، سنحاول النبش في تفاصيل حياة
بعض رسل الله في مرحلة الطفولة الأولى ومرحلة الصبا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">باب الطفولة والصبا (مؤهلات
الاصطفاء الإلهي لهم بالرسالة)<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">عند الحديث عن أنبياء الله
ورسله (كداوود مثلا)، يصبح لزاما أن نعود إلى مرحلة ما قبل الاصطفاء، أي المرحلة
التي بدأت فيها تكوّن شخصيات هؤلاء العظماء من عباد الله المؤمنين منذ يومهم الأول
في الحياة، وهم الذين كانت عليهم المنّة الإلهية سابغة من قبل أن يتم اصطفاؤهم
بالرسالة. ليكون السؤال هو: ما الذي جعل هؤلاء – من بين جميع عباد الله- مؤهلين
للاصطفاء الإلهي بالرسالة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى الخطير جدا: نحن
نظن بأن واحدة من الأسباب الرئيسية التي جعلت هؤلاء النفر من عباد الله مؤهلين
للاصطفاء الإلهي بالرسالة يعود إلى الدور الذي لعبه الوالدان أو أحدهما. فنحن
سنحاول في السطور التالية الدفاع عن الافتراء الذي مفاده أن صلاح الوالدين (أو
أحدهما) كان سببًا مباشرًا في تأهيل أولئك "الأشخاص" للرسالة. وينبع هذا
الظن من العقيدة التي مفادها بأن صلاح الوالد ينفع الولد، وليس العكس، فلا ينفع
صلاح الإبن والده إلا أن كان ذلك الوالد أساسًا صالحًا من ذي قبل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا في الآية الكريمة
التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ
فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا <u>وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا</u>
فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا
لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا (18:82)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">سنجد بأن الغلامين اليتمين قد
استفادا عمليًا من صلاح أبوهما (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَكَانَ
أَبُوهُمَا صَالِحًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">).
فصلاح ذلك الأب كان سببا في تحقق الإرادة الإلهية لهما أن يبلغا أشدهما ويستخرجا
كنزهما. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: إن اقامة صاحب
موسى للجدار قد حفظت للغلامين اليتمين كنزهما، وكان السبب في ذلك كله هو صلاح
أبوهما</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وهذا المنطق المفترى من عند أنفسنا يجبرنا – بالمقابل -
أن نتجرأ على الظن بأنه </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو لم يكن الأب لهذين الغلامين صالحا في سابق الأيام،
لما أقدم صاحب موسى على إقامة الجدار (الذي كان يريد أن ينقض) لهما. ولو دققنا
أكثر في السياق ذاته لوجدنا بأن كل ذلك يقع في باب الرحمة الإلهية (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا
وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). ولو تتبعنا عبارة "رحمة من
ربك" على مساحة النص القرآني، لوجدنا ما يثير الدهشة، ألا وهو أنها قد جاءت مصاحبة
على الدوام لحصول الوحي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَئِنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِي أَوْحَيْنَا
إِلَيْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهِ عَلَيْنَا وَكِيلًا (17:86) <u>إِلَّا
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</u> ۚ إِنَّ فَضْلَهُ كَانَ عَلَيْكَ كَبِيرًا (17:87)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا كُنْتَ بِجَانِبِ الطُّورِ إِذْ نَادَيْنَا <u>وَلَٰكِنْ
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</u> لِتُنْذِرَ قَوْمًا مَا أَتَاهُمْ مِنْ نَذِيرٍ مِنْ
قَبْلِكَ لَعَلَّهُمْ يَتَذَكَّرُونَ (28:46)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا كُنْتَ تَرْجُو أَنْ يُلْقَىٰ إِلَيْكَ الْكِتَابُ
إِلَّا رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> ۖ فَلَا
تَكُونَنَّ ظَهِيرًا لِلْكَافِرِينَ (28:86)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">حم (44:1) وَالْكِتَابِ الْمُبِينِ (44:2) إِنَّا
أَنْزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةٍ مُبَارَكَةٍ ۚ إِنَّا كُنَّا مُنْذِرِينَ (44:3)
فِيهَا يُفْرَقُ كُلُّ أَمْرٍ حَكِيمٍ (44:4) أَمْرًا مِنْ عِنْدِنَا ۚ إِنَّا
كُنَّا مُرْسِلِينَ (44:5) <u>رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ</u> ۚ إِنَّهُ هُوَ
السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (44:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولو عدنا إلى قصة صاحب موسى، سنجد بأن أهم ما تميز به
ذلك الشخص الذي جاء موسى طالبا صحبته هو رحمة ربه التي آتاه الله إياها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً
مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا عِلْمًا (18:65)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الأمر الذي يدعونا إلى الظن بأن ذلك الشخص (صاحب موسى)
الذي أوتي رحمة من ربه كان من الذين يتلقون الوحي (للتفصيل أنظر سلسلة مقالات قصة
يونس)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولو تابعنا بحثنا عن الرحمة الإلهية على بعض عباده، سنجد
بأنها تتحقق - كذلك - بحصول الذرية الطيبة كما حصل - مثلا - مع أيوب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَيُّوبَ إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ
الضُّرُّ وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ (21:83) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ
فَكَشَفْنَا مَا بِهِ مِنْ ضُرٍّ ۖ وَآتَيْنَاهُ أَهْلَهُ وَمِثْلَهُمْ مَعَهُمْ <u>رَحْمَةً
مِنْ عِنْدِنَا</u> وَذِكْرَىٰ لِلْعَابِدِينَ (21:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: كيف تتحق الرحمة
الإلهية بالذرية؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
الرحمة الإلهية إن تحققت في الذرية للشخص، فإن النتيجة ستكون الاستخلاف في الأرض<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا في الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنْكُمْ وَعَمِلُوا
الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ
مِنْ قَبْلِهِمْ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَىٰ لَهُمْ
وَلَيُبَدِّلَنَّهُمْ مِنْ بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْنًا ۚ يَعْبُدُونَنِي لَا
يُشْرِكُونَ بِي شَيْئًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ فَأُولَٰئِكَ هُمُ
الْفَاسِقُونَ (24:55)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا بأنه من الوعد الإلهي أن
يكون الاستخلاف في الأرض للذين آمنوا وعملوا الصالحات. ليكون السؤال الآن هو: ما
هي آلية استخلاف الذين آمنوا وعملوا الصالحات؟ وبكلمات أخرى، نحن نسأل: كيف يستخلف
الله من آمنوا وعملوا الصالحات؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لو دققنا في
الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ
حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ
ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً
قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ
وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي
ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (46:15)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لوجدنا بأن الإنسان يدعو بأن
يعمل صالحا، فيكون ذلك سببا في اتمام النعمة الإلهية على ذريته. فيكون ذلك بتوفية
الأجر للصالحين من عباده، وزيادتهم من فضل الله: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَمَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ
فَيُوَفِّيهِمْ أُجُورَهُمْ وَيَزِيدُهُمْ مِنْ فَضْلِهِ</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> ۖ وَأَمَّا الَّذِينَ اسْتَنْكَفُوا وَاسْتَكْبَرُوا
فَيُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا أَلِيمًا وَلَا يَجِدُونَ لَهُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ
وَلِيًّا وَلَا نَصِيرًا (4:173)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ويكون ذلك من باب ما يجعل لهم الرحمن ودا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ
سَيَجْعَلُ لَهُمُ الرَّحْمَٰنُ وُدًّا (19:96)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ويكون ذلك في باب ادخالهم في الصالحين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ
لَنُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَحْسَنَ الَّذِي
كَانُوا يَعْمَلُونَ (29:7) وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۖ
وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا
ۚ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (29:8)
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُدْخِلَنَّهُمْ فِي
الصَّالِحِينَ (29:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: ما معنى أن يدخل الله بعض عباده في الصالحين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: علينا التمييز بين من كان صالحا من عباد
الله، مقابل من كان من الصالحين منهم. فوالد الغلاميين اليتميين اللذين أقام لهما
صاحب موسى الجدار كان صالحا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا الْجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَامَيْنِ يَتِيمَيْنِ
فِي الْمَدِينَةِ وَكَانَ تَحْتَهُ كَنْزٌ لَهُمَا <u>وَكَانَ أَبُوهُمَا صَالِحًا</u>
فَأَرَادَ رَبُّكَ أَنْ يَبْلُغَا أَشُدَّهُمَا وَيَسْتَخْرِجَا كَنْزَهُمَا
رَحْمَةً مِنْ رَبِّكَ ۚ وَمَا فَعَلْتُهُ عَنْ أَمْرِي ۚ ذَٰلِكَ تَأْوِيلُ مَا
لَمْ تَسْطِعْ عَلَيْهِ صَبْرًا (18:82)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لكن هل كان ذلك الرجل "من الصالحين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: لو تفقدنا عبارة " من
الصالحين" على مساحة النص القرآني، سنجد بأنهم رسل الله وأنبياؤه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إبراهيم: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَنْ يَرْغَبُ عَنْ مِلَّةِ إِبْرَاهِيمَ إِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهُ ۚ
وَلَقَدِ اصْطَفَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ
الصَّالِحِينَ (2:130)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَآتَيْنَاهُ فِي الدُّنْيَا
حَسَنَةً ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ (16:122)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ وَآتَيْنَاهُ
أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا ۖ وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ (29:27)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ذرية إبراهيم:</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَقَالَ إِنِّي ذَاهِبٌ إِلَىٰ رَبِّي سَيَهْدِينِ
(37:99) رَبِّ هَبْ لِي مِنَ الصَّالِحِينَ (37:100)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ
نَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ (37:112)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يحيى: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ
وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَىٰ
مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِنَ
الصَّالِحِينَ (3:39)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">عيسى: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي
الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ (3:46)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">زكريا:
<span style="color: #0070c0;">وَزَكَرِيَّا وَيَحْيَىٰ وَعِيسَىٰ وَإِلْيَاسَ ۖ
كُلٌّ مِنَ الصَّالِحِينَ (6:85)</span></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لوط: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلُوطًا آتَيْنَاهُ حُكْمًا
وَعِلْمًا وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْقَرْيَةِ الَّتِي كَانَتْ تَعْمَلُ الْخَبَائِثَ
ۗ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَاسِقِينَ (21:74) وَأَدْخَلْنَاهُ فِي
رَحْمَتِنَا ۖ إِنَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ (21:75)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">اسماعيل
وإدريس وذو الكفل: <span style="color: #0070c0;">وَإِسْمَاعِيلَ وَإِدْرِيسَ وَذَا
الْكِفْلِ ۖ كُلٌّ مِنَ الصَّابِرِينَ (21:85) وَأَدْخَلْنَاهُمْ فِي رَحْمَتِنَا
ۖ إِنَّهُمْ مِنَ الصَّالِحِينَ (21:86)</span></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">شعيب: </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قَالَ إِنِّي أُرِيدُ أَنْ
أُنْكِحَكَ إِحْدَى ابْنَتَيَّ هَاتَيْنِ عَلَىٰ أَنْ تَأْجُرَنِي ثَمَانِيَ
حِجَجٍ ۖ فَإِنْ أَتْمَمْتَ عَشْرًا فَمِنْ عِنْدِكَ ۖ وَمَا أُرِيدُ أَنْ أَشُقَّ
عَلَيْكَ ۚ سَتَجِدُنِي إِنْ شَاءَ اللَّهُ مِنَ الصَّالِحِينَ (28:27)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يونس (صاحب الحوت): </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَاصْبِرْ
لِحُكْمِ رَبِّكَ وَلَا تَكُنْ كَصَاحِبِ الْحُوتِ إِذْ نَادَىٰ وَهُوَ مَكْظُومٌ
(68:48) لَوْلَا أَنْ تَدَارَكَهُ نِعْمَةٌ مِنْ رَبِّهِ لَنُبِذَ بِالْعَرَاءِ
وَهُوَ مَذْمُومٌ (68:49) فَاجْتَبَاهُ رَبُّهُ فَجَعَلَهُ مِنَ الصَّالِحِينَ
(68:50)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: نحن نظن أن هناك فرقا بين أن تكون صالحا
أو أن تكون من الصالحين، فكثير من الناس قد يكون صالحا، لكن قلة منهم من يدخلهم
الله في الصالحين، فيكونوا بذلك من الصالحين. فمن كانوا من الصالحين هم رسل الله
الذين أوكل الله لهم مهمة الرسالة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: من كان من الصالحين، فهو من الذين اصطفاهم
الله برسالاته<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: من كان صالحا، هو من أسبغ الله عليه من
نعمه وزاده من فضله، وكانت واحدة من تلك النعمة هي سابغة على ذريته، ويكون ذلك (نحن
نظن) في باب جزاء الضعف: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ بِالَّتِي
تُقَرِّبُكُمْ عِنْدَنَا زُلْفَىٰ <u>إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا
فَأُولَٰئِكَ لَهُمْ جَزَاءُ الضِّعْفِ</u> بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِي
الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ (34:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في هذه الآية
الكريمة، لوجدنا أن الأموال والأولاد لا تقرب الإنسان إلى الله زلفى إلا لمن كان
قد آمن وعمل صالحا. ليكون السؤال الآن هو: كيف يمكن للأولاد أن تقرب الإنسان إلى
الله زلفا إن كان ذلك الشخص مؤمنا وممن عمل صالحا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لو عدنا إلى ما
افتريناه سابقا حول قصة قتل صاحب موسى لذلك الغلام، لوجدنا أن صاحب موسى يبرر
حادثة قتل الغلام على يده على نحو أن ما فعله كان سببه إيمان الأبوين للولد
المقتول، ومدفوعا – بالتالي- بالإرادة الإلهية أن يبدلهما خيرا منه زكاة وأقرب
رحما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ
فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (18:80) فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (18:81) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فتحققت الرحمة الإلهية على الأبوين – نحن نرى- بأن تواجد
الآن في ذريتهما من تأهل لأن يكون رسولًا، فكان لقمان هو من أبدل الله به الأبوين المؤمنين
خيرُا زكاة وأقرب رحمًا من ابنهما المقتول على يد صاحب موسى (للتفصيل انظر الأجزاء
السابقة من هذه المقالة). </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: دعنا
نجلب انتباه القارئ الكريم الآن – إن أراد- بأن الهدف من جلّ النقاش السابق هو
الوصول إلى نتيجة مفتراة من عند أنفسنا مفادها بأن للوالدين الصالحين (أو أحدهما)
دور في حصول الرحمة الإلهية بالوحي على بعض ذريتهم. انتهى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال المحوري: كيف يمكن تطبيق
هذا المنطق المفترى حول دور صلاح الوالدين (أو أحدهما) على الأنبياء والرسل كما
جاءت قصصهم مفصلة في كتاب الله؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: علينا أن نميز
بين نوعين من الرسل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الرسل الذين كانوا من ذرية الذين هم أصلا
"من الصالحين"، أي رسل سابقين، أي أن يكون والده رسول من قبله، فإسماعيل
واسحق هم من الصالحين من ذرية من كان أيضا من الصالحين (أي إبراهيم)، ويعقوب هو
"من الصالحين" الذين جاءوا من ذرية من كان "من الصالحين" (أي
إسحاق)، وكذلك كان سليمان ابن داوود وكذلك كان يحيى بن زكريا، الخ. </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l7 level1 lfo13; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الرسل الذين أصبحوا "من
الصالحين"، ولكنهم لم يكونوا من ذرية رسل آخرين مباشرة (من الصالحين)، ولكن
كان أبوهم صالحا (أي ليس رسولا، ولكنه ممن كان من المتقين الذين يقولون قولا
سديدا). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فنقاشنا التالي سينصب على الرسل
الذين أصبحوا "من الصالحين"، ولا يظهر صراحة أنهم من ذرية مباشرة من رسل
سابقين. لنطرح هنا السؤال التالي: كيف كانت المنّة الإلهية حاضرة على هؤلاء منذ
طفولتهم بالرغم أن والديهم ليسوا رسلا "من الصالحين"؟<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لقد كانت المنّة
الإلهية حاضرة على موسى منذ ولادته، فألقى الله عليه محبّة منه منذ أنْ كان طفلًا
صغيرًا، وتمت صناعته على عين الله نفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ
مَرَّةً أُخْرَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20:37</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20:38</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَنِ
اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ
بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ
مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20:39</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ
أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ
عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ
وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ
عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20:40</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَاصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>20:41</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لِم كانت المنّة الإلهية
على موسى منذ يوم ولادته؟ ما الذي جعله مؤهلًا لأن يُصنع على عين الله طفلا صغيرا
في بلاط عدو الله فرعون؟ وما الذي جعل المحبة الإلهية ملقاةً عليه منذ نعومة
أظفاره؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إنه صلاح والديه.
انتهى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">التفصيل: نحن نتذكر طفولة موسى،
وكيف تربى في كنف عدو الله وعدوه. وكيف ألقى الله عليه محبة منه، وكيف صنعه الله على
عينه. لا بل كان الله يصنع موسى لنفسه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاصْطَنَعْتُكَ لِنَفْسِي (20:41)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لماذا حظي موسى بكل تلك
العناية الإلهية؟ وكيف تمت على أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نتجرأ على
افتراء الظن أن السبب في ذلك كله يعود إلى صلاح والدي موسى. لكن ما يجدر التنبّه
له هنا هو أن موسى كان يتربى في كنف من كفله، وذلك لغياب الأب البيولوجي له بالموت،
فوالد موسى (نحن نظن جازمين) كان قد توفاه الله قبل ولادة موسى (أو ربما بعد والدة
موسى بوقت قصير) وذلك على الأقل لسببين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو كان والد موسى على قيد الحياة، لمّا كان
التركيز في قصة موسى (نحن نظن) على ما تفعل أم موسى بوليدها إن هي خافت عليه من
بطش فرعون وملئه. فالمنطق البسيط يتمثل بأنه لو كان والد موسى على قيد الحياة،
لربما كان له رأي في ذلك، ولربما ما كانت أم موسى هي صاحبة القرار كله في أن تقذف
بوليدها في التابوت فتقذفه في اليم، فيلتقطه عدو الله وعدوه:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ
مَا يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ
فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ
وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو كان والد موسى على قيد الحياة، لربما ما احتاج
موسى إلى من يكفُله:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ
هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ
تَقَرَّ عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ
الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ
جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (20:40)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لكن موت الأب لا يعني أن تتوقف
الرحمة الإلهية على ذريته، مادام أنه كان في سابق الأيام "صالحا" ممن
يتقون الله ويقولون قولًا سديدًا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلْيَخْشَ الَّذِينَ لَوْ تَرَكُوا مِنْ خَلْفِهِمْ
ذُرِّيَّةً ضِعَافًا خَافُوا عَلَيْهِمْ فَلْيَتَّقُوا اللَّهَ وَلْيَقُولُوا قَوْلًا
سَدِيدًا (4:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لذا، نحن نتجرأ على الظن بأن والد موسى الذي غيبه الموت
وما تزال ذريته ضعفاء قد كان صالحا ممن يتقون الله وممن يقولون قولا سديدا. ليكون
السؤال الآن هو: كيف تجسدت المنة الإلهية على ذرية هذا الرجل على أرض الواقع
بالرغم من وفاته بالموت؟</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لقد افترينا
الظن منذ أمد بعيد بأن موسى قد تربى في كنف نبي الله ذي الكفل، الذي هو – برأينا-
والد نبي الله هارون. فظننا بأن أم موسى قد تزوجت بني الله ذي الكفل بعد وفاة والد
موسى، فأنجبت منه ولدها الآخر هارون، فأصبح موسى وهارون أخوة غير أشقاء يشتركان في
الأم ويختلفان في الأب. فكان خطاب هارون لموسى دائما على نحو "يا ابْن
أم":<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قَالَ يَا ابْنَ أُمَّ لَا تَأْخُذْ بِلِحْيَتِي وَلَا
بِرَأْسِي ۖ إِنِّي خَشِيتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَيْنَ بَنِي إِسْرَائِيلَ
وَلَمْ تَرْقُبْ قَوْلِي (20:94)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وقد كان خطاب موسى مع هارون في لحظة ما على نحو أن يخلفه
في قومه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَوَاعَدْنَا مُوسَىٰ ثَلَاثِينَ لَيْلَةً
وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِيقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِينَ لَيْلَةً ۚ
وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ
سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ (7:142)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولمّا عاد موسى إلى قومه، وجد أن القوم قد استضعفوا
هارون وكادوا يقتلوه. فخاطبه هارون مرة أخرى بصيغة يا ابْن أم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰ إِلَىٰ قَوْمِهِ غَضْبَانَ
أَسِفًا قَالَ بِئْسَمَا خَلَفْتُمُونِي مِنْ بَعْدِي ۖ أَعَجِلْتُمْ أَمْرَ
رَبِّكُمْ ۖ وَأَلْقَى الْأَلْوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأْسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُ إِلَيْهِ
ۚ قَالَ ابْنَ أُمَّ إِنَّ الْقَوْمَ اسْتَضْعَفُونِي وَكَادُوا يَقْتُلُونَنِي
فَلَا تُشْمِتْ بِيَ الْأَعْدَاءَ وَلَا تَجْعَلْنِي مَعَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ
(7:150)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وقد زعمنا الظن حينئذ بأنه لو كان هارون من قوم موسى،
لما تردد فرعون أن يأخذ ثأره القديم من موسى الذي قتل نفسا من آل فرعون في سالف
الأيام. ففرعون لم يقدم على محاسبة هارون بما فعل أخوه موسى وذلك لأنّ هارون – نحن
نظن- لم يكن من قوم موسى وإن كان يشاركه الأم.</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(للتفصل انظر مقالاتنا عن موسى
وكيف تربى في كنف نبي الله ذي الكفل </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> والد هارون). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: كان لموسى أم على
قيد الحياة، لكن كان والده ميتا عندما ولد، وكان والد موسى "صالحا" من
المتقين الذين يقولون قولًا سديدًا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: كانت واحدة من جوانب
المنّة الإلهية على موسى عندما كان صغيرا أن أعاده الله من البلاط الفرعوني، ليتربى
في كنف أمه فترة طفولته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ
فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي
ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ (28:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ (20:37)
إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي
التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ
عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي
وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39) إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ
أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ
عَيْنُهَا وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ
وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ
عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ (20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولا ننسى كذلك بأنه كان لموسى أخت هي من بصُرت به عن جنب
في البلاط الفرعون بتوجيه من أمها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَقَالَتْ لِأُخْتِهِ قُصِّيهِ ۖ فَبَصُرَتْ بِهِ عَنْ
جُنُبٍ وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (28:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وهي من دلّت آل فرعون على أهل البيت الذين سيكفولونه
لهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَحَرَّمْنَا عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِنْ قَبْلُ
فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ أَهْلِ بَيْتٍ يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ
لَهُ نَاصِحُونَ (28:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ
عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا
وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ
فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ
يَا مُوسَىٰ (20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إن هذا الفهم المفترى لأحداث قصة حياة موسى في طفولته
تدعونا إلى طرح تساؤلات كثيرة جدا، نذكر منها: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كم الفترة الزمنية التي عاشها موسى مع أمه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كيف عاد إلى أمه؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">هل عاد بالتابوت ذاته الذي قذفته به من ذي قبل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا كان تأثير أمه عليه في فترة الطفولة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">هل عادت أم موسى لترضع طفلها من جديد بعد أن عاد إليها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كيف كانت علاقة موسى بأخيه غير الشقيق (هارون) في فترة طفولتهما وصباهما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كيف كانت علاقة موسى بزوج أمه ذي الكفل خلال فترة كفالته في بيته؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">من هي أخت موسى التي بصُرت به عن جنب والتي دلّت آل فرعون على من يكفُله
لهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كم كان عمر أخت موسى عندما دلّت آل فرعون على من يكفلونه لهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كيف كانت علاقة موسى باخته هذه خلال مراحل حياته المختلفة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لماذا لا نجد ذكر لاخت موسى بعد ذلك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا كان أسم أخت موسى التي بصُرت به عن جنب في البلاط الفرعوني ودلّت آل
فرعون على من يكفله لهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كيف استطاعت الوصول للبلاط الفرعوني حينئذ؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لماذا أخذ آل فرعون بمشورتها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا استفاد موسى من علاقته بكل هؤلاء الأشخاص الذين كانوا من حوله خلال
تلك الفترة الزمنية من عمره؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">دعوة للجميع: نحن ندعو من أراد
أن يتابع معنا النقاش في هذه القضايا أن يبقى دائم التفكير بهذه التساؤلات
(وغيرها) التي تتعلق بقصة طفولة موسى ونشأته منذ ولادته حتى تبدأ أحداث قصته تتسطر
شيئا فشيئا مع توالي الأيام والسنون. فربما لا نستطيع الاجابة على معظم هذه
التساؤلات في الوقت الحاضر بالاستناد على تفاصيل قصة موسى فقط. لذا، علينا أن نبحث
في تفاصيل حياة أنبياء آخرين، فلربما وجدنا في قصصهم آثارة من علم ترشدنا إلى
محاولة تقديم افتراءات تتعلق بالاجابة على مثل هذه التساؤلات التي قلّما وجدناها تُطرح
على مسامع الناس من قبل أهل الاختصاص.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فلو عدنا – مثلا- إلى قصة المسيح
عيسى بن مريم، لوجدنا سيناريو مشابها وإن لم يكن متطابقا. فأم عيسى موجودة في مسرح
الأحداث منذ البداية، لكن لم يكن (نحن نعلم يقينا) لعيسى أب بيولوجي. فكان مؤيدا
بروح القدس، وكان لسانه هو لسان روح القدس نفسه. لكن نجد - بالمقابل- بأن والدة
المسيح (مريم) قد كان لها أم وأب بيولوجيين، والملفت للانتباه هنا هو أن أمّ مريم
(امرأت عمران) كانت حاضرة في المشهد بينما كان والد مريم (عمران) غائبا عن مسرح
الأحداث. فكان القرار النهائي لأم مريم أن تنذر لله ما في بطنها محررا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ
لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ
الْعَلِيمُ (3:35) فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا
أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ
وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36) فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ
وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ
عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ
أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ
مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كما كان القرار لأم موسى أن
تقذف بوليدها في التابوت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي
الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ
لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي
(20:39)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا أكثر في قصة مريم،
لوجدنا بأنه كان لها أخ يسمى هارون كما جاء على لسان القوم الذين وجهوا الخطاب
لمريم يوم أن أتت قومها تحمل ذلك الصبي في المهد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ ۖ قَالُوا يَا
مَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا (19:27) يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ
أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا (19:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كما كان لموسى أخ غير شقيق هو هارون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">اذْهَبْ أَنْتَ وَأَخُوكَ بِآيَاتِي وَلَا تَنِيَا فِي
ذِكْرِي (20:42)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولا يفوتنا أن نذكّر كذلك بأنّ مريم قد تربت منذ نعومة
أظفارها في كنف من كفلها وهو نبي الله زكريا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا
نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا
الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا
ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ
بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كما تربى موسى في كنف من يكفله، ألا وهو – برأينا- نبي
الله ذو الكفل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ
عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا
وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ فُتُونًا
ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ يَا مُوسَىٰ
(20:40)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">نتيجة مفتراة: نحن نظن أن هذا الطرح يدعونا إلى افتراء
القول من عند أنفسنا بأن مريم هي الصورة الأنثوية المقابلة لموسى كما في الشكل
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<div align="right">
<table border="1" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoTableGrid" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; border: none; margin-left: 31.2pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-padding-alt: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-yfti-tbllook: 1184;">
<tbody><tr style="mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 184.55pt;" valign="top" width="246">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">موسى (أبن ------)<o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="border-right: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-right-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 148.55pt;" valign="top" width="198">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">مريم (مريم ابنت عمران)<o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
<tr style="mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="border-top: none; border: solid windowtext 1.0pt; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 184.55pt;" valign="top" width="246">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">والد موسى متوفى بالموت<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أم موسى (امرأت ....) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أخ موسى (هارون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كافل موسى (ذو الكفل)<o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="border-bottom: solid windowtext 1.0pt; border-left: solid windowtext 1.0pt; border-right: none; border-top: none; mso-border-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-right-alt: solid windowtext .5pt; mso-border-top-alt: solid windowtext .5pt; padding: 0cm 5.4pt 0cm 5.4pt; width: 148.55pt;" valign="top" width="198">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">والد مريم متوفى بالموت<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أم مريم (امرأت عمران)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أخ مريم (هارون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 0cm; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كافل مريم (زكريا)<o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولو دققنا في قصة أم مريم (امرأت عمران) أكثر، لوجدنا
بأنها قد تفاجأت بأن ما وضعته كان أنثى، ربما لأنها – نحن نرى- كانت تتوقع أن يكون
ما في بطنها ذكرا. كما نجد بأنها قد عمدت إلى تسمية مولودتها مريم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا
أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ
وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لنطرح من خلال ذلك عدة اسئلة، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لماذا تفاجأت امرأت عمران بأن ما وضعته كانت أنثى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لِم لَم يكن ما وضعت ذكرا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا كان يمكن أن تكون العواقب لو أنّ ما وضعت كان ذكرا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا كان من الممكن أن تسميه؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لماذا سمّت امرأت عمران المولودة لها مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">هل جاء هذا الاسم من أم مريم مصادفة أم كان فعلا مقصودا بذاته؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ما معنى أن يكون اسم المولودة لها مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">هل كان من الممكن أن تطلق عليها أسما آخر غير مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ماذا لو قسمنا اسم مريم إلى مقطعين (مر ... يم)؟ ما الذي يمكن أن نفهمه؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى من عند أنفسنا: كانت
أم مريم (امرأت عمران) تتوقع أن يكون ما في بطنها ذكرا، وكانت مهيئة نفسها (نحن
نظن) بأن تسمي ذلك المولود (إن كان ذكرا) موسى. لكن لمّا كان ما وضعت امرأت عمران
أنثى عمدت إلى تسميتها مريم. الأمر الذي يدعونا إلى افتراء الظن (ربما مخطئين) بأن
ذلك هو اسم أخت موسى التي بصرت به عن جنب، والتي دلّت آلَ فرعون على من يكفله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ تَمْشِي أُخْتُكَ فَتَقُولُ هَلْ أَدُلُّكُمْ
عَلَىٰ مَنْ يَكْفُلُهُ ۖ فَرَجَعْنَاكَ إِلَىٰ أُمِّكَ كَيْ تَقَرَّ عَيْنُهَا
وَلَا تَحْزَنَ ۚ وَقَتَلْتَ نَفْسًا فَنَجَّيْنَاكَ مِنَ الْغَمِّ وَفَتَنَّاكَ
فُتُونًا ۚ فَلَبِثْتَ سِنِينَ فِي أَهْلِ مَدْيَنَ ثُمَّ جِئْتَ عَلَىٰ قَدَرٍ
يَا مُوسَىٰ (20:40)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إن هذا المنطق الغريب العجيب ((المبني
على مبدأ المقابلة في قصص القرآن الكريم) يدعونا إلى طرح تساؤلات جديدة ربما تكون
أكثر إثارة من سابقتها ، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل كانت أم موسى امرأت شخص يسمى "عمران"
كما كانت أم مريم امرأت عمران؟ أي هل كان موسى ابن عمران كما كانت مريم ابنت
عمران؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل كان أخ مريم (هارون) هو أخ غير شقيق
لمريم كما كان هارون السابق أخ غير شقيق لموسى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إذا كان هارون "أخ شقيق" لمريم،
لم لم تنذره امرأة عمران (أم مريم) لله كما نذرت مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إذا كان هارون أخ غير شقيق لمريم كما كان
هارون القديم "أخ غير شقيق" لموسى، فمن يكون والده؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل كان هارون "أخ غير شقيق" لمريم
من أمها أم من أبيها؟ أي هل كانت مريم تشترك معه في الأم أم في الأب؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ربما لا نستطيع الآن الإجابة على
هذه التساؤلات الآن بناء على فهمنا غير الدقيق لتفاصيل قصة المسيح وأمه مريم، لذا،
علينا البحث في تفاصيل قصص غيرهم من الأنبياء والمرسلين، فربما وجدنا في قصصهم
آثارة من علم ترشدنا إلى محاولة تقديم افتراءات بهذا الصدد.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو حاولنا أن نتذكر قصة إبراهيم
- مثلا- لوجدنا أن ابراهيم قد تربى في كنف أبيه صغيرا، وذلك لأن والديه
البيولوجيين المباشرين كانا متوفين بالموت من قبل. فهذا إبراهيم يعِد أباه الذي
كان يتربى في كنفه بالاستغفار:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">قَالَ أَرَاغِبٌ أَنْتَ عَنْ
آلِهَتِي يَا إِبْرَاهِيمُ ۖ لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ لَأَرْجُمَنَّكَ ۖ وَاهْجُرْنِي
مَلِيًّا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19:46</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالَ
سَلَامٌ عَلَيْكَ ۖ سَأَسْتَغْفِرُ لَكَ رَبِّي ۖ إِنَّهُ كَانَ بِي حَفِيًّا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>19:47</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولكنه يتبرأ منه عندما تبيّن له
أن أباه ذاك عدوا لله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ
يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَىٰ مِنْ بَعْدِ مَا
تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (9:113) وَمَا كَانَ
اسْتِغْفَارُ إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ
فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ ۚ إِنَّ
إِبْرَاهِيمَ لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ (9:114)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: أب إبراهيم (كان
عدوا لله، لذلك ليس هو والده المباشر).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وفي الوقت ذاته نجد إبراهيم
يستغفر لوالديه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي
وَهَبَ لِي عَلَى الْكِبَرِ إِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ ۚ إِنَّ رَبِّي لَسَمِيعُ
الدُّعَاءِ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>14:39</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) رَبِّ
اجْعَلْنِي مُقِيمَ الصَّلَاةِ وَمِنْ ذُرِّيَّتِي ۚ رَبَّنَا وَتَقَبَّلْ دُعَاءِ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>14:40</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) رَبَّنَا
اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الْحِسَابُ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>14:41</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فهناك </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما افترينا القول في أكثر من مقالة سابقة - فرق بين الأبوين من
جهة والوالدين من جهة أخرى. وملخص القول أن الأب ليس بالضرورة أن يكون مباشرا،
وليس بالضرورة أن يكون ذكرا أو أنثى، فآدم وزوجه هما أبوان للناس أجمعين، لكنهما
ليسا والدان للناس، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا
أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا
لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا
تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا
يُؤْمِنُونَ (7:27)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولهذا كان ليعقوب أكثر من أب
واحد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَمْ كُنْتُمْ شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ
الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي قَالُوا نَعْبُدُ
إِلَٰهَكَ وَإِلَٰهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِلَٰهًا
وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ (2:133)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كما كان ليوسف أكثر من أب واحد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">قَالَ لَا يَأْتِيكُمَا طَعَامٌ تُرْزَقَانِهِ إِلَّا
نَبَّأْتُكُمَا بِتَأْوِيلِهِ قَبْلَ أَنْ يَأْتِيَكُمَا ۚ ذَٰلِكُمَا مِمَّا
عَلَّمَنِي رَبِّي ۚ إِنِّي تَرَكْتُ مِلَّةَ قَوْمٍ لَا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ
وَهُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ كَافِرُونَ (12:37) وَاتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبَائِي
إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۚ مَا كَانَ لَنَا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ
مِنْ شَيْءٍ ۚ ذَٰلِكَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَيْنَا وَعَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ
أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ (12:38) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(للتفصيل انظر سلسلة مقالات
يوسف مثلا). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لكن للإنسان والدين اثنين فقط
هما من ولداه مباشرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حُسْنًا ۖ
وَإِنْ جَاهَدَاكَ لِتُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا
ۚ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (29:8)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَوَالِدٍ وَمَا وَلَدَ (90:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالْوَالِدَاتُ يُرْضِعْنَ أَوْلَادَهُنَّ حَوْلَيْنِ
كَامِلَيْنِ ۖ لِمَنْ أَرَادَ أَنْ يُتِمَّ الرَّضَاعَةَ ۚ وَعَلَى الْمَوْلُودِ
لَهُ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوفِ ۚ لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ إِلَّا
وُسْعَهَا ۚ لَا تُضَارَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُودٌ لَهُ بِوَلَدِهِ
ۚ وَعَلَى الْوَارِثِ مِثْلُ ذَٰلِكَ ۗ فَإِنْ أَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ
مِنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْهِمَا ۗ وَإِنْ أَرَدْتُمْ أَنْ
تَسْتَرْضِعُوا أَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَيْكُمْ إِذَا سَلَّمْتُمْ مَا
آتَيْتُمْ بِالْمَعْرُوفِ ۗ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ بِمَا
تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (2:233)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وهذا الأمر الذي يدعونا إلى تقديم
بعض الافتراءات بهذا الصدد، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان أب إبراهيم عدو لله، فتبرأ إبراهيم منه</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان والدا إبراهيم البيولوجيان المباشران مؤمنين،
فاستغفر لهما إبراهيم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولو ذهبنا بهذا المنطق المفترى
إلى قصة نوح - أيضا- سنجده يدعو لوالديه (كما دعا إبراهيم) بالمغفرة لهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ نُوحٌ رَبِّ لَا
تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكَافِرِينَ دَيَّارًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>71:26</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) إِنَّكَ إِنْ تَذَرْهُمْ يُضِلُّوا
عِبَادَكَ وَلَا يَلِدُوا إِلَّا فَاجِرًا كَفَّارًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>71:27</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) رَبِّ اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِمَنْ
دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِنًا وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَلَا تَزِدِ
الظَّالِمِينَ إِلَّا تَبَارًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>71:28</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وربما يحق لنا - لو دققنا في
الدعاء بالمغفرة للغير- أن نفتري بأن الدعاء للغير خاص بمن سبق، وما عاد على قيد
الحياة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَالَّذِينَ جَاءُوا مِنْ
بَعْدِهِمْ يَقُولُونَ رَبَّنَا اغْفِرْ لَنَا وَلِإِخْوَانِنَا الَّذِينَ
سَبَقُونَا بِالْإِيمَانِ وَلَا تَجْعَلْ فِي قُلُوبِنَا غِلًّا لِلَّذِينَ
آمَنُوا رَبَّنَا إِنَّكَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>59:10</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فالاستغفار للآخرين إذاً يجب أن
يكون مشروطا بأنهم من الذين سبقوا بالإيمان، فما عاد هناك احتمال لنكوصهم بعد
إيمانهم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: إن ما يهمنا طرحه
هنا هو - نحن نظن- أن هؤلاء المصطفين من عباد الله كانت لهم حياة خاصة في طفولتهم
تتميز بعدم وجود الوالدين (كنوح وإبراهيم) أو أحدهما (كموسى ومريم). انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">موسى له أم على قيد الحياة بينما والده
متوفا بالموت</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">عيسى له أم على قيد الحياة، وليس له أب
بيولوجي</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">إبراهيم له والدان متوفيان بالموت</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نوح له والدان متوفيان بالموت <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في الربط بين الطلب
الإلهي من محمد بأن لا يستغفر للمشركين ولو كانوا ذوي قربى إن تبين له أنهم من
أصحاب النار (كأب إبراهيم مثلا):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">مَا كَانَ لِلنَّبِيِّ وَالَّذِينَ آمَنُوا أَنْ
يَسْتَغْفِرُوا لِلْمُشْرِكِينَ وَلَوْ كَانُوا أُولِي قُرْبَىٰ مِنْ بَعْدِ مَا
تَبَيَّنَ لَهُمْ أَنَّهُمْ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ (9:113) وَمَا كَانَ اسْتِغْفَارُ
إِبْرَاهِيمَ لِأَبِيهِ إِلَّا عَنْ مَوْعِدَةٍ وَعَدَهَا إِيَّاهُ فَلَمَّا
تَبَيَّنَ لَهُ أَنَّهُ عَدُوٌّ لِلَّهِ تَبَرَّأَ مِنْهُ ۚ إِنَّ إِبْرَاهِيمَ
لَأَوَّاهٌ حَلِيمٌ (9:114)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">سنضطر عندئذ أن ننتقل مباشرة
للحديث عن قصة حياة نبيا الكريم الأولى في قومه. وأول ما يمكن أن نفتريه هنا هو أن
محمدا مطالب (كما كان إبراهيم مطالبا) أن لا يستغفر للمشركين ولو كانوا ذوي قربى.
ليكون السؤال هو: من كان من أولى القربى للنبي الكريم الذين كانوا مشركين حتى جاءه
التوجيه الإلهي بأن لا يستغفر لهم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إن أي محاولة
لنا للإجابة على هذا التساؤل، ستدعونا أن نبدأ البحث في قصة حياة نبينا الكريم في
سنوات عمره الأولى. لكن يجب تنبيه كل قارئ لهذه السطور وكل مستمع لتسجيلاتنا لها أن
ما سنطرحه في الصفحات التالية لا يعدو أكثر من تساؤلات، الغاية منها إثارة الاهتمام
وجلب الانتباه للنظر في الموضوع من زاوية جديدة، وهي لا ترقى بأي حال أن تكون
مسلّمات قد قطع الدليل بها. لذا، يجب الحذر في تناولها، ولا يجب – تحت أي ظرف من
الظروف أو لأي سبب كان- أن تقتص خارج هذا السياق، لأنها ستكون حينئذ مادة دسمة
للجرح والهجوم غير المبرر على عقائد الناس. فنحن ندعو القارئ الكريم لأن ينظر
للأمور من زاوبة أخرى لأن كل ما سيتحصل منها سيندرج في باب النقاش الفكري الظني، الذي
ربما يصدق بعضه، وقد يثبت بطلان أكثره. لذا، نحن نحمل كل من اقتص شيئا منها خارج
سياقها الأكاديمي البحثي مسئولية الدفاع عن ما يظن أنه صحيح منها، وذلك بجلب
الدليل الذي يثبت صحة ما يتبنى منها، ونحذره من أن يأخذ بها كحجة للهجوم على عقائد
الآخرين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نحن نعرف مما وصلنا على ألسنة
أهل الرواية فيما خطته أيدي أهل الدراية بأن طفولة النبي الكريم كانت مميزة بأحداث
تستدعي التدبر والتفكر، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">زواج والده بأمه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">عائلة والده<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">عائلة أمه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">طريقة رضاعته<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">طريقة حياته بين الناس في شبابه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">عمله في قومه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">زواجه من خديجة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وجوده في الغار<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تنزل الرسالة في بداية الوحي<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هجرته من مكة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">مكوثه في المدينة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">صراعه مع الأعراب من حوله<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نهاية رسالته<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -36.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وسنحاول في الصفحات التالية أن
نقحم أنفسنا (كطلاب علم أغرار) في هذه القضايا، محاولين الدفاع عن موقفنا المتمثل
بالافتراء الذي مفاده بأن رحلة التأهيل الإلهي لمحمد بالرسالة قد بدأت من عند
والديه الكريمين. فنحن نعتقد جازمين بأن والد النبي الكريم ووالده المباشرين كان
صالحين، فاستفاد ابنهما من صلاح والديه حتى كان محل الرعاية الإلهية التي جاءت صريحة
في الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاصْبِرْ لِحُكْمِ رَبِّكَ فَإِنَّكَ بِأَعْيُنِنَا ۖ
وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ حِينَ تَقُومُ (52:48)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ولو حاولنا أن نربط هذا بما جاء بحق موسى في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي
الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ
لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي
(20:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لوجدنا بأن واحدة من أهم ما يجمع نبينا الكريم مع موسى
هي تلك المراقبة الإلهي لهما. لكن في حين كان موسى يصنع على عين الله نفسه (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)، كان محمد تحت الرعاية الإلهي غير المباشرة من جنود ربه، بدليل أن صناعته
قد جاءت بصيغة الجمع على نحو "</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"> بِأَعْيُنِنَا
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">". ولو عدنا إلى قصة صناعة سفينة نوح،
لوجدنا أنها تمت بالطريقة ذاتها، أي بأعيننا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا وَلَا
تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (11:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فكما كانت المراقبة الإلهية غير مباشرة في حالة صناعة
سفينة نوح، كان محمد تحت المراقبة الإلهية المستمرة من جند الله. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وهنا يبرز (إن صح منطقنا طبعا) سؤال مثير جدا، ألا وهو:
لماذا كان موسى يصنع تحت عين الله مباشرة (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">عَلَىٰ عَيْنِي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)، بينما كان
محمد تحت العناية الإلهية غير المباشرة من جند الله (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">بِأَعْيُنِنَا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن أن السبب في ذلك أنه في حين كان
والدا موسى ووالدا محمد صالحين، فقد استحقا الرعاية الإلهية بسبب ذلك، لكن لمّا
كان موسى موضوعا في مكان فيه شيء من إرث النبوة: العصا والقميص والتابوت، كان تحت
العين الإلهية ذاتها. وبالمقابل، لما كان محمد لا يملك تلك الآيات المادية لم يكن
تحت العين الإلهية المباشرة، وذلك لسبب بسيط، ألا وهو ظننا بأن عين الله المباشرة
حاضرة على الدوام على آياته. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وحتى نجلب الدليل على هذا الافتراء العجيب الغريب، دعنا
نثير بعض المعضلات التي نظن أننا بحاجة إلى تدبرها بطريقة ربما تكون غير مألوفة
على أذن القارئ الكريم من ذي قبل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أما بعد،</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الأولى: زواج والد
النبي بأم النبي</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">. ولنطرح
جملة من التساؤلات حول هذه القضية، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف تزوج والد النبي (عبدالله) بأم النبي
(آمنه)؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">متى تزوجها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين تزوجها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل كانت والدته من قومه الذي تربى فيهم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا قبلت أمه أن تتركه بين أيدي مرضعة له
بالرغم أنه طفلها الوحيد؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم ترضعه هي بنفسها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا عادت (كما تقول بعض روايات أهل العلم)
إلى قومها بعد ولادته تاركة رضيعها عند أخرى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا عادت إليه مرة أخرى بعد فترة من
الزمن؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كم كانت الفترة الزمنية التي قضتها مع ولدها
قبل أن تتركه وبعد أن عادت إليه مرة أخرى في لاحق الأيام؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">متى توفيت؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين دفنت؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">متى توفي والده؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين دفن؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الثانية: دور أولى
القربى للنبي في مرحلة طفولته</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حولها التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يتدخل أهله ليثنوا أمه عن العودة
إلى أهلها تاركة رضيعها بأيدي أخرى؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كانت رضاعته من نصيب من كانت تسمى (كما
تقول بعض الروايات) حليمة السعدية؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا أشفقت عليه </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول الروايات- حليمة، فأخذته دون أجر مدفوع لها من قبل أهل
الطفل؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكن جده </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول الروايات- سيد مكة وزعيمها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يدفع أجر رضاعة حفيده؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكن قد نحر مئة من الإبل فداء لوالده من
ذي قبل (وسألوا أهل العلم عن ذلك إن لم كونوا مصدقين)؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فهل أعجزه أن يدفع لمرضعة حفيده؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكن أعمامه من أشراف مكة وسادتها؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكونوا – كما تقول الروايات- من أهل
الثراء والمال في مكة؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف يوافقون على أن تأخذ حليمة ابنهم دون
أجر يُدفع لها من أحدهم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الثالثة: أباء النبي
الأولين،</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">
لنطرح حول هذا التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كان اسم الآباء الأولين للنبي الكريم
على نحو عبد المطلب وعبد مناف وعبد شمس؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فهل كانت تلك آلهة في ذلك الوقت، فنسبوا
لها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل يمكن أن يدلّنا هذا على الطبقة
الاجتماعية التي كانوا ينحدرون منها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كان أبوه (جده بكلماتنا الدارجة) اسمه
عبد المطلب؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولماذا كان أبوه الأقدم عبد مناف؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولماذا كان أحد آبائه الأقديمن اسمه عبد شمس؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل يمكن أن نربط كل هذا باحتجاج القوم على
رسالة النبي الكريم أن ذلك القرآن قد أنزل على رجل </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> هو في نظرهم- ليس عظيما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وَقَالُوا لَوْلَا نُزِّلَ
هَٰذَا الْقُرْآنُ عَلَىٰ رَجُلٍ مِنَ الْقَرْيَتَيْنِ عَظِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:31</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أَهُمْ
يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ ۚ نَحْنُ قَسَمْنَا بَيْنَهُمْ مَعِيشَتَهُمْ فِي
الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۚ وَرَفَعْنَا بَعْضَهُمْ فَوْقَ بَعْضٍ دَرَجَاتٍ
لِيَتَّخِذَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا سُخْرِيًّا ۗ وَرَحْمَتُ رَبِّكَ خَيْرٌ مِمَّا
يَجْمَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>43:32</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الرابعة: تنقل محمد في
أكثر من بيت واحد خلال طفولته</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حولها التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا صوّرت لنا الروايات بأن محمدا كان
ينتقل من بيت إلى بيت في طفولته؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لا نجد أنه قد عاش حياة طبيعية في
قومه؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كان حمل رعايته صغيرا يقع على أشخاص
محددين بعينهم دون الآخرين؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كان أبو طالب هو من انبرى </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول
الروايات- ليتحمل مسئولية تربيته بالرغم من وجود أكثر من عم للنبي؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لم لا نجد حمزة أو العباس أو أبا لهب حاضرين
في قصة طفولة النبي الكريم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين عماته؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين خالاته؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لِم لَم نسمع أنّ إحداهن قد انبرت لتعتني
بالطفل صغيرا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل يمكن أن نربط كل هذا بما جاء في قوله
تعالى:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا
أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ
يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ
عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ
وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ
النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۗ قَدْ
عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ
أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا
رَحِيمًا (33:50)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فكيف يصوّر لنا القرآن بأنّ له عمٌ واحد
وخالٌ واحد بينما له عمات كثيرات وخالات كثيرات؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الخامسة: عمل النبي
الكريم شابا في مكة</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حولها التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا أضطر ذلك الشاب </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول بعض الروايات- أن يشتغل عند أناس من مكة بالرغم أنه </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول
روايات أخرى- ابنُ سيد مكة وزعيمُها؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فهل يقبل سيدُ القوم أن يشتغل أحدُ أبنائه
أجيرًا عند الآخرين؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا رعى ذلك الشاب الغنم لغير أهله؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكن أحد من أهله قادرا أن يجعله يشتغل
عنده؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يكن أعمام النبي </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول روايات كثيرة- من أثرياء مكة وتجارِها؟ فما حاجة من كان
من تلك العائلة الثرية (نحن نسأل) أن يجد عملا له في غير أهله؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة السادسة: زواج النبي
الأول</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">،
لنطرح حول ذلك التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا تزوج ذلك الشاب وهو في ريعان الشباب
بسيدة تكبره بالعمر، ولها من الذرية من زوجها السابق؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يجد في مكة من النساء من تكافئه في
العمر والجاه؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا تسطّر لنا الروايات ما يصعب قوله في
هذا المقام عن قصة زواج محمد بخديجة (ومن لا يصدقنا فلينيش في مؤلفات أهل العلم ليرى
بأم عينه ما سطرته أقلامهم عن تلك الحادثة)؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ما سبب اعتراض والد خديجة على مصاهرة محمد
في بادئ الأمر؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا وافق والد خديجة على ذلك الزواج بعد
ذلك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ماذا كان والد خديجه (والناس من حوله)
ينعتون محمدا حينئذ؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة السابعة: عزلة محمد عن
الناس</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">،
لنطرح حولها التساؤلات التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا نجد هذا الشاب </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول الروايات- يقضى أكثر وقته بعيدا عن الناس، في ذلك الغار
الذي يقع في جبال مكة الشاهقة الجرداء؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ما الذي يدفع شابا في بداية حياته ليبتعد
فترة طويلة عمن حوله من الناس؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف كانت علاقاته مع أهل مكة في تلك الفترة
العمرية؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">من كان من أهل مكة الأكثر صحبة له في ذلك
الوقت؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة الثامنة: المواجهة
المحتدمة بين محمد من جهة وسادات مكة من جهة أخرى في بداية دعوته</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حولها التساؤلات
التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم يجد ذلك الرسول الكريم صدا من قبل سادة
مكة وكبرائها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم نجد صوتا لآل هاشم يعارض إخراج
النبي من مكة أو يعارض شن الغزوات عليه بعد أن خرج منها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ألم تكن مكة وما حولها منطقة قبلية، يدفع
الناس بعضهم بعضا بحجة القبلية التي لا تتنازل عن مناصرة أفرادها بغض النظر عن كل
المسوغات الأخرى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف تصور لنا الروايات الهجوم المباشر
والأذى الجسدي واللفظي من قبل أهل مكة على النبي الكريم، ولا نسمع صوتا إلا لحمزة
(كما صورها لنا العقاد في فلمه الشهير)؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أليس من المتوقع أن يدفع أهل النبي وعشيرته
عنه ذلك الأذى حتى بدافع المناصرة العشائرية التي كانت في أوجها في تلك القرية
(مكة) حينئذ؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة التاسعة: الخلاف العرقي
على الخلافة بعد وفاة النبي الكريم</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حول التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا نشبت الخلافات المناطقية والعرقية على
الخلافة مباشرة بعد وفاة النبي الكريم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كانت الخلافة فيمن كان قرشيا ثم انتهت
إلى من كان أمويا أو عباسيا؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين دور من ناصروه في بداية دعوته؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لم لا نسمع صوت الذين كانوا مستضعفين فيهم
في بداية الدعوة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا دبّ الخلاف بين البارزين من الصحابة،
خاصة من عرفنا من خلال الروايات أنهم جميعا من كبار الصحابة المبشرين بالجنة
كالخلاف بين طلحة والزبير من جهة وعثمان من جهة أخرى؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ما سر الخلاف بين عائشة وعلي مثلا؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">أين صوت بلال وعمار وأمثالهم من المهاجرين
الذين اتبعوه ساعة العسرة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">هل يمكن ربط كل هذا بما جاء في كتاب الله في
قوله تعالى:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لَقَدْ تَابَ اللَّهُ عَلَى
النَّبِيِّ وَالْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ الَّذِينَ اتَّبَعُوهُ فِي سَاعَةِ
الْعُسْرَةِ مِنْ بَعْدِ مَا كَادَ يَزِيغُ قُلُوبُ فَرِيقٍ مِنْهُمْ ثُمَّ تَابَ
عَلَيْهِمْ ۚ إِنَّهُ بِهِمْ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (9:117)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالسَّابِقُونَ الْأَوَّلُونَ
مِنَ الْمُهَاجِرِينَ وَالْأَنْصَارِ وَالَّذِينَ اتَّبَعُوهُمْ بِإِحْسَانٍ
رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا عَنْهُ وَأَعَدَّ لَهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي
تَحْتَهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَدًا ۚ ذَٰلِكَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ
(9:100)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لِلْفُقَرَاءِ الْمُهَاجِرِينَ
الَّذِينَ أُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأَمْوَالِهِمْ يَبْتَغُونَ فَضْلًا مِنَ
اللَّهِ وَرِضْوَانًا وَيَنْصُرُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ
الصَّادِقُونَ (59:8)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا
وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَٰئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ ۚ
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يُهَاجِرُوا مَا لَكُمْ مِنْ وَلَايَتِهِمْ مِنْ
شَيْءٍ حَتَّىٰ يُهَاجِرُوا ۚ وَإِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ
النَّصْرُ إِلَّا عَلَىٰ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ ۗ وَاللَّهُ
بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (8:72)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا
وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَٰئِكَ هُمُ
الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا ۚ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ (8:74)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا
وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ أَعْظَمُ
دَرَجَةً عِنْدَ اللَّهِ ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَائِزُونَ (9:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَا لَكُمْ أَلَّا تُنْفِقُوا
فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَلِلَّهِ مِيرَاثُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۚ لَا
يَسْتَوِي مِنْكُمْ مَنْ أَنْفَقَ مِنْ قَبْلِ الْفَتْحِ وَقَاتَلَ ۚ أُولَٰئِكَ
أَعْظَمُ دَرَجَةً مِنَ الَّذِينَ أَنْفَقُوا مِنْ بَعْدُ وَقَاتَلُوا ۚ وَكُلًّا
وَعَدَ اللَّهُ الْحُسْنَىٰ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ (57:10)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المعضلة العاشرة:<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الاقتتال على الخلافة</span></b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">، لنطرح حولها التساؤلات
التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا أصرّ عليٌ </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما تقول الروايات- على حقّه في الخلافة منذ وفاة النبي الكريم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يستطع الوصول للسلطة إلا بعد حين؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يتنازل عن ذلك الحق بالرغم من كثرة
الدماء التي سالت تحت ذريعة الخلاف بين علي من جهة وبني أمية من جهة أخرى؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كانت الغلبة في نهاية المطاف لبني
أمية؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف استطاع الأمويون أن ينقلبوا على الجميع،
فيصبح ملكًا وراثيًا فيهم؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l12 level1 lfo12; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم تخمد ثورة العباسيين إلا بالانتصار
على الأمويين لاحقًا؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لقد أثارت مثل هذه التساؤلات </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> ربما غير
المبررة- حفيظتنا في محاولة البحث عن بعض تفاصيل حياة النبي الكريم من قبل ولادته
وحتى بعد وفاته. وسنتجرأ على بعض الافتراءات التي ربما تساعد (وإن لم تكن دقيقة أو
حتى صحيحة) على النظر إلى الأمور من زاوية أخرى، وبطريقة مختلفة عما ألفناه عند
آبائنا الأولين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما علاقة كل هذا بقصة
داوود؟ فمن هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح
وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p><span></span><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-84336116029691040602023-06-05T01:38:00.000+03:002023-06-05T01:38:09.256+03:00قصة داوود - الجزء الحادي عشر<p> <span></span></p><a name='more'></a><span><br /></span><p></p><p><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">من هو
داوود؟ الجزء </span></b><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 12pt;">الحادي عشر</span></b></p><p>
</p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهينا في الجزء السابق من هذه المقالة عند حديثنا عن
ماهية لسان عيسى بن مريم الذي جاء يكلّم الناس منذ أن كان صبيًا في المهد في يومه
الأول، فكان أول ما نطق به هو قوله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ إِنِّي عَبْدُ اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي
نَبِيًّا (19:30) وَجَعَلَنِي مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي
بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ حَيًّا (19:31) وَبَرًّا بِوَالِدَتِي
وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا (19:32) وَالسَّلَامُ عَلَيَّ يَوْمَ
وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا (19:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وزعمنا الظن بأن لسان عيسى بن مريم يختلف عن لسان
العالمين جميعًا، مفترين الظن بأن لسانه هو لسان من أيده الله به، ألا وهو روح
القدس:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ
بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ
وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا
تَهْوَىٰ أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا
تَقْتُلُونَ (2:87)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ
مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ ۖ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا
عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ
شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا
جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ
وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلُوا وَلَٰكِنَّ
اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ (2:253)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ
نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ بِرُوحِ الْقُدُسِ
تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ الْكِتَابَ
وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ
وَتُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ
بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ
بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ
مُبِينٌ (5:110)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كما ظننا بأن لسان داوود كان مختلفًا عن لسان البشر
أيضا، فجاءت اللعنة للذين كفروا من بني إسرائيل على لسان هذين النبيين الكريمين:</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ
عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا
وَكَانُوا يَعْتَدُونَ (5:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وظننا من ذي قبل بأن سبب اختلاف لسان داوود كان متعلقا
بأنه قد قضى طفولته بعيدا عن الناس بين كائنات الغابة البعيدة. فأصبح له طريقة
مختلفة في الخطاب، وما تكلّم بلسان الناس إلا بعد أن عاد ليعيش بينهم لاحقًا عندما
تمكّن طالوت (حسب ظننا طبعا) من إعادته إلى والده لقمان، الذي بدأ تلقين ابنه
سلوكات اجتماعية تتناسب مع حياة الناس الذين أصبح داوود متواجدًا بينهم بعد أن أصبح
فتى على مشارف سن البلوغ. فكانت موعظة لقمان لابنه على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا
بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (31:13)
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ
وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ
الْمَصِيرُ (31:14) وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ
وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ
فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (31:15) يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ
تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي
السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ
خَبِيرٌ (31:16) يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ
عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ
الْأُمُورِ (31:17) وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ
مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ (31:18) وَاقْصِدْ
فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ
الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">لتكون النتيجة التي نحاول الوصول إليها على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان
لعيسى بن مريم لسان خاص به</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان
لداوود لسان خاص به</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">اختلف
لسان عيسى ولسان داوود عن ألسنة الناس أجمعين</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان
هناك اختلاف بين طبيعة لسان عيسى ولسان داوود، وذلك بسبب مصدر اكتساب اللسان عند
كل واحد منهما</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">اكتسب
عيسى لسانه ممن أيده الله به، ألا وهو روح القدس</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">اكتسب
داوود لسانه من الغابة التي عاش بها</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كما ظننا بأن كلا من عيسى وداوود قد تنقلا بين ثلاثة
أماكن مختلفة على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان
مولد عيسى في القدس</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">قضى
فترة صباه في بيت لحم</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت
نهاية مهمته كرسول لبني إسرائيل (كهلا) في الناصرة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وتنقل داوود - بالمقابل - بين الأماكن التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان
مولده في سبأ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">قضى
صباه في الغابة</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت
نهاية مهمة رسالته في بلاد ما وراء النهرين (دجلة والفرات</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>(</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة 1: كان عيسى بن مريم مؤيدًا بروح القدس،
فكان له لسانه الخاص<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة 2: كان عند داوود الزبور، فكان له لسان خاص
به<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّا
أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ
بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ
وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(4:163)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَرَبُّكَ
أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ
النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ ۖ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:55)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو
دققنا في حياة هذين النبيين الكريمين، سنجد لزاما علينا محاولة النبش في تفاصيلها
منذ بدايتها. لذا ستكون التساؤلات التي تتعلق بعيسى بن مريم التي هي قيد التفكر
الآن والدراسة لاحقا على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مادام أن مريم قد وضعت المسيح
في مكان بعيد عن قومها، فمن أين جاءت بذلك المهد الذي كان يتواجد فيه المسيح عندما
أشارت إليه في حضور من قومها؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ ۖ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ
كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا (19:29)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من أين جاءت باللباس الذي كان
يلبسه المسيح حينئذ؟ فهل يعقل أنّ المسيح كان في ذلك المهد بلا لباس يغطي جسمه؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا
المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن المهد الذي كان يتواجد به المسيح وأن
ما كان يلبس في ذلك المهد هي من موروثات النبوة التي كانت في بيت عمران (والد
مريم) والتي جاءته من ذرية عمران الأول الذي أصطفاه الله كما أصطفى آل إبراهيم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل
<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو
دققنا في قصة مريم بنت عمران منذ يومها الأول، سنجد الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ
اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى
الْعَالَمِينَ (3:33) ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ
عَلِيمٌ (3:34) إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا
فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ
الْعَلِيمُ (3:35) فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا
أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ
وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36) فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ
وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ
عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ
أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ
مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فالمدقّق في هذه الآيات سيجد أن
الاصطفاء الإلهي قد جاء لشخصين اثنين هما آدم ونوح (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ
آدَمَ وَنُوحًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)،
وكان كذلك لآلين، هما آل إبراهيم وآل عمران (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ
عِمْرَانَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)
على العالمين. وانظر عزيزي القارئ - إن أردت - كيف يتابع هذا السياق القرآني ذاته الحديث
عن مريم ابنت عمران، ليكون السؤال الأساسي هو: لمن كانت مريم ابنت عمران تنتمي
عرقيا؟ هل كانت من آل إبراهيم أم من آل عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نتبنى الرأي
بأن مريم كانت من آل عمران الأول الذين اصطفاهم الله في موازنة متكافئة مع آل
إبراهيم (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَآلَ
إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). ونحن نعتقد بأن والدها عمران هو عمران الثاني، الذي لم
يكن له آل لأن ذريته كانت متوقفه عند مريم. لكن عمران الأول هو من كان له آل. وهو
والد لقمان الذي جاء منه داوود الذي جاء منه سليمان. فأصبحت ذرية آل عمران موازية
لذرية آل إبراهيم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-no-proof: yes;"><o:p> </o:p></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiprM3KMxeT6pHzE0R2419lJTNuzz8qTe9MQ7yHyhccgQU_kIxJr48RQyP4ELZjDpAWSkPT0I9R_wiNreG42RV3TifNHatT9bC2a9176TBC8FMSx6oTtCV8aApHJX3ssb4YTf2XFQXnT1l5YQJ7cpsbQZV22BYupBUFsulIgvRzhBOEP9nmQkghJeY3VA/s397/%D8%B41.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="397" data-original-width="250" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEiprM3KMxeT6pHzE0R2419lJTNuzz8qTe9MQ7yHyhccgQU_kIxJr48RQyP4ELZjDpAWSkPT0I9R_wiNreG42RV3TifNHatT9bC2a9176TBC8FMSx6oTtCV8aApHJX3ssb4YTf2XFQXnT1l5YQJ7cpsbQZV22BYupBUFsulIgvRzhBOEP9nmQkghJeY3VA/s16000/%D8%B41.jpg" /></a></div><br /><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وقد افترينا الظن بأن آل عمران
هم ورثة تابوت العهد القديم الذي كان تركة من إلياس:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنَّ
إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (37:123) إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ
(37:124) أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ (37:125)
اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ (37:126) فَكَذَّبُوهُ
فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ (37:127) إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ
(37:128) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:129) سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ
يَاسِينَ (37:130) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:131) إِنَّهُ مِنْ
عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:132)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; tab-stops: right 360.0pt; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لذا، نحن نتبنى الرأي أن يبقى ذلك التابوت في ذرية إلياس
(آل عمران) حتى آخرهم (مريم وذريتها). ولكن تبقى هنا حلقة مفقودة في هذا النقاش هي
الفجوة بين سليمان من جهة وعمران (والد مريم) من جهة أخرى. لنطرح بناء على ذلك
السؤال التالي: كيف انتقل إرث النبوة من آل داوود (داوود وسليمان) إلى عمران (والد
مريم)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى: نحن نفتري الظن من
عند أنفسنا وجود شخصية مهمة جدا في آل عمران تتوسط الطرفين (داوود وسليمان من جهة وعمران
– والد مريم- من جهة أخرى).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: من هو هذا الشخص الذي
يتوسط الطرفين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: ربما يستطيع
الشخص أن يضع أكثر من احتمال في هذا النقاس، لكننا سنتجرأ على الظن هنا (ربما
مخطئين) بأن الشخص الذي يتوسط الطرفين هو نبي الله اليسع. انتهى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نحن نعلم بأن التابوت قد جاء
آية على ملك طالوت الذي بعثه الله ملكا، كما جاء ذلك على لسان ذلك النبي لبني
إسرائيل من بعد موسى (لقمان) ليعيد بني إسرائيل إلى الأرض المقدسة بعد انتهاء فترة
التيه، كما كان في ذلك التابوت بقية مما ترك آل موسى وآل هارون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ
يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا
تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ
لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (2:248)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وقد حصل لهم ما أرادوا بعد
هزيمة جالوت على يد طالوت وجنوده. وقد ظننا بأن ذلك التابوت قد كان في حيازة داوود
الذي كان حتى الساعة جنديًا شابًا في جيش طالوت. فتكون النتيجة التي نحاول جاهدين
أن نتبناها هنا تتمثل في أن </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">التابوت ذاته كان
في حيازة داوود الذي هو من آل عمران. لكن كان متوافر فيه مقتنيات هي بقية مما ترك آل
موسى وآل هارون (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ
فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ
هَارُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إنّ هذا المنطق يجبرنا على الظن بأن تركة آل عمران
(التابوت) قد استمرت في آل عمران حتى وصلت إلى مريم وذريتها (عيسى). وهذا الأمر
ربما يسعفنا في الاجابة على سؤالين اثنين هما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">- لماذا نذرت امرأت عمران ما فيه بطنها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">- كيف جاءت مريم تحمل وليدها في المهد بعد غياب قصير عن
أهلها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: لو حاولنا الإجابة على السؤال الأول،
سنضطر أن نطرح سؤالا آخر ، ألا وهو: كيف تقبّل الله ما وضعت امرأت عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ
إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ (3:33) ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا
مِنْ بَعْضٍ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (3:34) إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ
رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي ۖ
إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (3:35) فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ
إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ
الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا
بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36) فَتَقَبَّلَهَا
رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا
زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا
رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ
اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فالمدقق في هذا السياق الأوسع، سيجد ما يلي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الاصطفاء الإلهي كان لآدم ونوح وآل إبراهيم
وآل عمران (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ
وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كانت ذرية هؤلاء جميعا هي ذرية بعضها من بعض
(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ذُرِّيَّةً بَعْضُهَا مِنْ بَعْضٍ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)- وهذا ما سنتناوله بإذن الله
لاحقا في المقالات القادمة إن اذن الله لنا بشيء من علمه فيها.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان عمران (والد مريم وزوج أمها) من آل
عمران (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تنذر امرأت عمران لله ما في بطنها، وتطلب
منه أن يتقبل ذلك محررا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رَبِّ
إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تضع امرأت عمران ما في بطنها، فتتفاجىء بأن
ذلك كان أنثى (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ
رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ
الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تطلق امرأت عمران على المولدة اسم مريم
وتعيذها وذريتها من الشيطان الرجيم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِنِّي
سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">يتقبل الله ما وضعت امرأت عمران بقبول حسن،
وينبتها نباتا حسنا ويكفلها زكريا <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا
نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تتواجد مريم على الدوام في المحراب، فيأتيها
رزها من عند الله (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا
زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">التساؤلات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا نذرت امرأت عمران ما في بطنها محررا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف نذرته؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا وضعتها انثى؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف تقبل الله ما نذرت امرأت عمران له؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا تقبل الله ما نذرت امرأت عمران؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">متى تقبل الله ما نذرت امرأت عمران؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف أعاذتها بالله من الشيطان الرجيم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كيف أنبتها نباتا حسنا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا كفلها زكريا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لماذا ظلت مريم متواجدة في المحراب؟</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لقد تعرضنا في
سلسلة مقالاتنا السابقة حول الموضوع لكثير من هذه التساؤلات، لكن سنركز هنا ابتداء
على سؤال واحد من بينها جميعا، ألا وهو: متى تقبل الله ما نذرت امرأت عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">جواب مفترى: ربما لن يجد المدقق
في هذا السياق القرآني صعوبة بأن يرى بأن الله لم يتقبل ما نذرت امرأت عمران عندما
كانت مريم في بطنها، ولكنه تقبلها بعد أن وضعتها. فنحن نطلب من القارئ الكريم – إن
شاء- أن يدقق جيدا في تسلسل الأحداث كما تبينها الآيات الكريمة في هذا السياق
القرآني ذاته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ
لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ مِنِّي ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ
الْعَلِيمُ (3:35) فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا
أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ
وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36) فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ
وَأَنْبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ
عَلَيْهَا زَكَرِيَّا الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ
أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ
مَنْ يَشَاءُ بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال الآن: لماذا جاء التقبل
الإلهي لما نذرت امرأت عمران بعد أن وضعتها (وليس قبل أن تضعها)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
السبب في ذلك هو ما فعلت امرأت عمران بعد أن وضعت ما في بطنها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: وما الذي فعلته امرأت
عمران بعد أن وضعت مريم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
القبول الإلهي لمريم كان بسبب أن امرأت عمران قد وُضعت مريم في شيء من إرث النبوة:
إنه اللباس<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة: عندما مات
عمران، كانت امرأته تحمل مريم في بطنها، فعمدت إلى أن تنذر لله ما في بطنها محررًا
(وسنتعرض إن شاء الله لاحقا لمعنى إن يكون ما نذرت امرأة عمران محررا). لكن الملفت
للانتباه - حسب ظننا- هو أن التقبل الإلهي لمريم لم يحصل عندما كانت في بطن أمها
(امرأت عمران)، لكن ما أن وضعت امرأت عمران طفلتها مريم حتى جاء التقبل الإلهي
لها، ليكون السؤال الذي نكررة هنا هو: لماذا جاء التقبل الإلهي لمريم بعد أن
وضعتها أمها وليس قبل ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
السبب في ذلك يعود إلى أن امرأت عمران قد ألبست طفلتها ما كان في ذلك التابوت من
إرث النبوة، ألا وهو القميص، فأصبح الموضوع في ذلك اللباس محررا. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: نحن نظن
(ربما مخطئين) بأن سبب التقبل الإلهي لمريم كان بسبب وضع مريم في شيء من إرث بيت
النبوة، ألا وهو القميص. وهذا الظن يجبرنا على أن نبوح بالعقيدة التي مفادها لو أن
كل امرأة في الكون نذرت ما في بطنها لله محررا، لما تُقبّل منها مادامت لا تملك
ذلك اللباس الذي تضع فيه مولودها. فاللباس هو – برأينا- كان السبب المباشر للتقبل
الإلهي لما نذرت امرأت عمران. وهو لا شك عندنا من إرث النبوة الذي وصل إلى بيت
عمران (والد مريم)، فاستخدمته امرأت عمران ليكون ما وضعت محررا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال القديم مرة أخرى: كيف
وصل ذلك الإرث النبوي إلى بيت عمران (والد مريم)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نعتقد (ربما
مخطئين) بأن وصول إرث النبوة (التابوت والقميص) إلى بيت عمران (والد مريم) كان عن
طريق أحد الأشخاص الذي يربط سلسلة النبوة في آل عمران، فيكون بمثابة حلقة وصل بين
طرفين في آل عمران. فنحن نعتقد بأن التابوت (وما فيه من إرث النبوة من آل موسى وآل
هارون) كان متوافرا في آل داوود (داوود وسليمان) كما يبرز ذلك في الحادثة الشهيرة
التي تخص طالوت وجالوت عندما جاء التابوت (الذي كان ما يزال فيه بقية من آل موسى
وآل هارون) كآية على ملك طالوت حيث يظهر هناك داوود الذي استطاع أن يقتل جالوت.
فيكون السيناريو <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>(الذي نحاول أن نرسمه
الآن) على نحو أن يبقى ذلك التابوت في آل داوود بعد أن آتاه الله الملك والحكمة
وعلمه مما يشاء:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ
جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ
وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ
وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">حتى يظهر على شكل مهد يوضع به
المسيح عيسى بن مريم منذ اليوم الأول الذي جاءت به أمه تحمله إلى قومها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا تَحْمِلُهُ ۖ قَالُوا يَا
مَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا (19:27) يَا أُخْتَ هَارُونَ مَا كَانَ
أَبُوكِ امْرَأَ سَوْءٍ وَمَا كَانَتْ أُمُّكِ بَغِيًّا (19:28) فَأَشَارَتْ
إِلَيْهِ ۖ قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ <u>مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ</u> صَبِيًّا
(19:29)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لماذا جاء وصف – لنقل
تجاوزا - "ذلك الصندوق" على نحو أنه تابوت في السياقات القرآنية الأخرى
بينما جاء وصفه على نحو أنه "مهد" في سياق الحديث عن قصة المسيح عيسى بن
مريم؟ وبكلمات أخرى نحن نسأل: لماذا كان مهدا عند عيسى بينما كان تابوتا عند غيره
(كما في حالة أم موسى وحالة طالوت)؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
السبب في ذلك يعود إلى أن المسيح هو من جاءت ولادته بطريقة النفخ. فلو عدنا إلى ما
سطرناه من افتراءت سابقة بهذا الصدد، لأصبح لزاما علينا تذكير القارئ الكريم بأن
ذلك المهد قد تم تجهيزه من قبل الملائكة لتضع فيه زوج آدم مولودها في الجنة لو أن
التكاثر تم هناك طريقة النفخ (الخلافة). وبكلمات أكثر وضوحا نحن نقول: لو تحصلت
الذرية لآدم وزوجه في الجنة بطريقة الخلافة، ولو حصل التكاثر هناك بآلية النفخ،
لظل ذلك مهدا لمن ولد بتلك الطريقة. لكن لما حصل أن نزل آدم عند نصيحة الشيطان،
ولما استطاع الشيطان أن ينزع عن آدم وزوجه لباسهما، ولما أصبح التكاثر بالنفخ غير
ممكن بعد أن نزع الشيطان عن آدم وزوجه لباسهما وبدت لهما سوءاتهما، ولما أصبح
التكاثر حينئذ غير ممكن إلا بالطريقة الجنسية، لم يعد ذلك "الصندوق أو
السرير" - بالكلمات الأردنية الدارجة- " مهدا لكل ذرية آدم الذين جاءوا
بالطريقة الجنسية، فأصبح بالنسبة لهم تابوتا وليس مهدا. وما زلنا حتى اليوم نستخدم
لفظ المهد للطفل المولود حديثا، بينما نستخدم مفردة التابوت للصندوق الذي يكفّن به
الموتى. وسنتعرض بالتفصيل للسبب في ذلك لاحقا إن أذن الله لنا بشيء من علمه في ذلك
في الأجزاء القادمة من هذه المقالات. ولكن يكفينا هنا أن نجلب انتباه القارئ
الكريم – إن أراد- لقوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَأَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا
لَهُ نُورًا يَمْشِي بِهِ فِي النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِي الظُّلُمَاتِ لَيْسَ
بِخَارِجٍ مِنْهَا ۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلْكَافِرِينَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ
(6:122)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا 1:
لما كانت ولادة المسيح قد تحصلت بالنفخ، كان من حقه أن يكون له ذلك
"الصندوق" مهدا، وليس تابوتا. </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا 2:
لما كانت ولادة ذرية آدم بالطريقة الجنسية، كان ذلك "الصندوق" بالنسبة
لهم تابوتا وليس مهدا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">دعنا نعود بهذا الفهم المفترى
لنطرح السؤال القديم الذي نحن بصدد محاولة الإجابة عليه الآن على النحو التالي:
كيف وصل إرث النبوة (التابوت ومقتنايته) من آل داوود (داوود وسليمان) إلى بيت
عمران (والد مريم)؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما
مخطئين) لزوم وجود حلقة وصل بين آل داوود من جهة وعمران (والد مريم) من جهة أخرى،
فقد كان ذلك الإرث النبوي – برأينا- في حيازة شخص من آل عمران الأول حتى تم نقله
بعد ذلك من آل داوود إلى عمران الآخر (والد مريم). ليكون السؤال بشكل أكثر دقة
الآن هو: من كان حلقة الوصل بين آل داوود (داوود وسليمان) وعمران ألآخر (والد
مريم)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن واحدا
من السيناريوهات المحتملة (والذي نطلب من القارئ الكريم أن لا يصدقة) هو على النحو
التالي: إنه نبي الله إليسع.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو حاولنا البحث في السياقات
القرآنية التي جاء فيها ذكر لنبي الله إليسع، سنجد أن ذكر هذا النبي الكريم كان
مصاحبا على الدوام للرسل الذين لم ترد قصصهم بشكل مستفيض في كتاب الله. فجاء ذكره
بشكك مقتضب فقط في سياقيين قرآنيين هما: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَيُونُسَ وَلُوطًا ۚ
وَكُلًّا فَضَّلْنَا عَلَى الْعَالَمِينَ (6:86)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ
وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ (38:48)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لو دققنا في السياق القرآني
الأول، لربما حقّ لنا أن نقول بأن الرسل الوارد ذكرهم في هذه الآية قد تواجدوا في
زمن كان يتواجد فيه رسل آخرين في نفس الفترة الزمنية، وهم – برأينا- على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان إسماعيل متواجدًا في الفترة<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الزمنية التي كان متواجدا فيها والده إبراهيم وأخوه
إسحاق.</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان يونس متواجدًا في الفترة الزمنية التي
تواجد فيها إلياس</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان لوط متواجدًا في الفترة الزمنية التي
تواجد فيها إبراهيم</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: هل كان إليسع متواجدا
في فترة زمنية تواجد فيها غيره من الرسل؟! من يدري؟!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولو دققنا في السياق القرآني
الثاني لوجدنا بأن ثلاثة من الرسل هم الأخيار، ألا وهم إسماعيل واليسع وذو الكفل (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ
وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">). ليكون السؤال الآن هو: ما معنى أن هؤلاء - على وجه
التحديد- هم الأخيار؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لو بحثنا عن
الأخيار في النص القرآني على مساحته، لوجدنا (بالإضافة للسابقين) من جاء ذكرهم في
الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ (38:45) إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ
بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ (38:46) وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ
الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ (38:47)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لذا، بناء على ما جاء في هذا
السياق القرآني، وجب علينا التفريق بين الرسل الأخيار من جهة والرسل المصطفين
الأخيار من جهة أخرى. فالرسل الأخيار هم </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">بينما المصطفين الأخيار هم </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">. قارن عزيزي القارئ - إن شئت - السياقين القرآنيين مرة
أخرى من هذا الجانب:</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ
وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ (38:48)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ (38:45) إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ
بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ (38:46) وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ
الْمُصْطَفَيْنَ الْأَخْيَارِ (38:47)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال مرة أخرى: ما الفرق بين
من كان من الأخيار من جهة ومن كان من المصطفين الأخيار من جهة أخرى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: لو دققنا في سياق
المصطفين الأخيار، لوجدنا بأنهم إبراهيم نفسه وذريته من إسحاق: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ عِبَادَنَا إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ أُولِي الْأَيْدِي وَالْأَبْصَارِ (38:45) إِنَّا أَخْلَصْنَاهُمْ
بِخَالِصَةٍ ذِكْرَى الدَّارِ (38:46) وَإِنَّهُمْ عِنْدَنَا لَمِنَ الْمُصْطَفَيْنَ
الْأَخْيَارِ (38:47)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ولن يجد المدقق في السياق ذاته صعوبة
بأن يرى أنه يخلو من إسماعيل الذي هو من ذرية إبراهيم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة: نحن نظن بأن إسماعيل
من الأخيار لكنه لم يكن من المصطفين الأخيار، بينما كان اسحاق ويعقوب من المصطفين
الأخيار، كما كان هؤلاء (المصطفين الأخيار) هم أولي الأيدي والأبصار. لذلك علينا
أن نتنبه إلى الفرق بين طرفي آل إبراهيم: إسماعيل وإسحاق على نحو أن الطرف الأول (إسماعيل)
قد كان من الأخيار بينما كان الطرف الآخر (اسحاق ويعقوب) من المصطفين الأخيار. ولا
ننسى بأن إبراهيم نفسه كان من المصطفين الأخيار الذين هم أيضا أولي الأيدي
والأبصار.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال الآن هو: لماذا
كان إسماعيل من الأخيار فقط وليس من المصطفين الأخيار (كأخيه إسحاق مثلا)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نفتري نظن
(ربما مخطئين) بأن من كان من المصطفين الأخيار هم من كان عندهم شيئا من إرث
النبوة، بينما لم يكن هناك شيء من إرث النبوة عند من كانوا من الأخيار. وهذا
الافتراء يدعونا إلى النظر إلى من جاء ذكرهم في الآية الكريمة على نحو أنهم من
الأخيار من هذا الباب، أي على أساس أنهم لم يستفيدوا من إرث النبوة، وبالتالي لم تناط
بهم - بظننا ربما المغلوط- أكثر من واحدة من مهمتين: إما أن يكونوا واسطة في
انتقال ذلك الإرث أو ربما أن يكونوا مراقبين من بعيد لذلك الإرث حتى يصل إلى أصحابه
الحقيقين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ
وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ (38:48)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وبهذا المنطق المفترى الغريب
العحيب، دعنا نسطر الافتراءات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان اسماعيل مراقبا عن بعد لإرث النبوة الذي
انتقل إلى المصطفين من آل إبراهيم، وهم أخوه إسحاق وابن أخيه يعقوب</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان ذو الكفل مراقبا عن بعد لإرث النبوة
الذي انتقل إلى آل موسى</span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo1; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">كان اليسع مراقبا لإرث النبوة الذي انتقل
إلى عمران (ومن ثم إلى مريم ابنت عمران). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">والافتراء الأخير منها يعيدنا
إلى قصة مريم حيث نجد الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ
اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ (3:42)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">لنطرح بناء على ما جاء فيها التساؤل التالي: ما معنى أن
الله قد اصطفى مريم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: مادام أن مريم كانت مصطفاه، فلابد أنه
(نحن نظن) كان عندها شيئا من إرث النبوة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">السؤال: ما هو الشيء الذي كان عند مريم حتى تم لها
الاصطفاء الإلهي؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">للإجابة على هذا التساؤل، نحن نرى لزوم طرح سؤال آخر
بهذا الصدد، ألا وهو: لماذا جاء لفظ الاصطفاء لمريم مرتين (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ
وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن أن الاصطفاء الأول لمريم كانت
نتيجته الطهارة (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ
وَطَهَّرَكِ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">). ليكون السؤال الآن هو: كيف يمكن
أن نفهم ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">رأينا المفترى: نحن نظن أن سبب الاصطفاء الإلهي الأول كانت
نتيجته طهارة مريم، وذلك (نحن نرى) بسبب أنها قد ألبست شيئا من إرث النبوة، ألا
وهو القميص، الأمر الذي يضطرنا إلى الظن (ربما مخطئين) بأن مريم لم تكن بحاجة أن
تأكل من أكل الناس العاديين، وبالتالي لم يصيبها المحيض، ولم تكن بحاجة إلى
استخدام الحمام بالتبول أو التغوط، فكانت على الدوام متواجدة في المحراب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنْبَتَهَا
نَبَاتًا حَسَنًا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّا ۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيْهَا زَكَرِيَّا
الْمِحْرَابَ وَجَدَ عِنْدَهَا رِزْقًا ۖ قَالَ يَا مَرْيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَا
ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ يَرْزُقُ مَنْ يَشَاءُ
بِغَيْرِ حِسَابٍ (3:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">أما الاصفاء الثاني فكان لمريم على نساء العالمين (</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">)، وذلك (نحن نرى) لأنها الوحيدة من بين نساء العالمين
أجمعين من تأهلت لحمل كلمة الله في بطنها. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: ما أن وضعت امرأة عمران ما
في بطنها، حتى ألبستها ذلك القميص الذي هو من إرث النبوة، فجاءها القبول الإلهي
"محررا"، وظلت مريم تلبس ذلك اللباس حتى يوم أن وضعت المسيح. وهناك
بالضبط أصبحت مريم مؤهلة أن تأكل مما يأكل منه الناس العاديين ويشربون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَىٰ جِذْعِ النَّخْلَةِ
قَالَتْ يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَٰذَا وَكُنْتُ نَسْيًا مَنْسِيًّا (19:23)
فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ
سَرِيًّا (19:24) وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ
رُطَبًا جَنِيًّا (19:25) فَكُلِي وَاشْرَبِي وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا
تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا
فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا (19:26)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: لماذا جاء المخاض لمريم
هناك؟ ولماذا جاءها الأمر الإلهي أن تهز إليها بجذع النخلة لتأكل وتشرب كبقية نساء
العالمين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن أن
السبب في ذلك يعود إلى أن مهمة مريم كمصطفاة بالطهارة أولا وكمصطفاة على نساء
العالمين بحمل كلمة الله ثانيا قد انتهت عند هذا الحد. فالمهمة التي انيطت بمريم
قد انتهت عند تلك اللحظة، فعادت لتكون كبقية نساء العالمين، تأكل وتشرب، وتحيض. وهنا
بالضبط تأففت مريم من ذلك، وتمنت لو أنها كانت نسيا منسيا من قبل ذلك، أي من قبل
أن يصيبها المحيض:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَىٰ جِذْعِ النَّخْلَةِ
قَالَتْ يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَٰذَا وَكُنْتُ نَسْيًا مَنْسِيًّا (19:23)
فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ رَبُّكِ تَحْتَكِ
سَرِيًّا (19:24) وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ تُسَاقِطْ عَلَيْكِ
رُطَبًا جَنِيًّا (19:25)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ما الذي حصل على أرض
الواقع لمريم حينئذ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: ما<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>أن وضعت مريم المسيح حتى أصبح لزاما عليها أن تضع
عنها ذلك القميص لتضربه على ابنها المسيح عيسى. فأصبح القميص هو ما يجلب الطهارة
للمسيح، فما كان بحاجة لأن يأكل من أكل أهل الأرض، وما كان بحاجة أن يرضع من ثدي
أمه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">لكن كان هناك ميزة أخرى للمسيح
تتمثل باستخدامه للمهد الذي وضع فيه منذ اليوم الأول لولادته، فيصبح الفرق بين
مريم من جهة وابنها المسيح من جهة أخرى - برأينا- على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Wingdings;"><span style="mso-list: Ignore;">Ø<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">مريم : تلبس القميص فترة من الزمن، فيسبب
لها الطهارة طوال تلك الفترة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Wingdings; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Wingdings; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Wingdings;"><span style="mso-list: Ignore;">Ø<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المسيح: يلبس القميص طوال حياته فيسبب له
الطهارة، ويوضع في المهد فيكون مصدر طاقته طوال حياته<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ماذا حلّ بالقميص الذي
كان يلبسه المسيح؟ وماذا حلّ بالمهد الذي كان يتواجد به المسيح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: ظل عيسى يلبس
القميص ويتواجد في التابوت الذي كانت تحمله الملائكة حتى أقدم نفر من الكافرين من
بني إسرائيل على الحاق الأذى بالمسيح، وذلك بإراقة الدم في ذلك المهد. فلم يكن
المسيح يستطيع التواجد في التابوت بعد الآن، فكانوا هم الماكرين. ولكن لما كان
الله خير الماكرين، جاء في هذا اللحظة القرار الإلهي بأن يرفع المسيح إليه ويطهره
من الذين كفرا. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَمَكَرُوا وَمَكَرَ اللَّهُ ۖ وَاللَّهُ خَيْرُ
الْمَاكِرِينَ (3:54) إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَىٰ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ
وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ الَّذِينَ
اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۖ ثُمَّ
إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ
(3:55) فَأَمَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَأُعَذِّبُهُمْ عَذَابًا شَدِيدًا فِي
الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمَا لَهُمْ مِنْ نَاصِرِينَ (3:56)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: ماذا حلّ بالقميص
والتابوت بعد أن رفع الله إليه المسيح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: هذا ما سنتناوله
لاحقا عندما ياذن الله لنا بشيء من علمه فيه. فلا استطيع أن أبوح بما في جعبتي
الآن بما يتعلق بهذا الموضوع، وذلك لخطورة الأمر من جهة، ولدقة المعلومة التي
تتطلب النبش أكثر في تفاصيل الأمر لاحقا من جهة أخرى. لكن ما استطيع أن أقوله حتى
الساعة هو أن لا يقلق المؤمنون من عباد الله على ذلك، فالأمر أعظم من يقع شيء من إرث
النبوة في يد من لا يستحقه. فالله هو من أحكم آياته، وهو من تعهد بأن يصرف عن آياته
الذين يتكبرون في الأرض بغير الحق:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">سَأَصْرِفُ عَنْ آيَاتِيَ الَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي
الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَإِنْ يَرَوْا كُلَّ آيَةٍ لَا يُؤْمِنُوا بِهَا
وَإِنْ يَرَوْا سَبِيلَ الرُّشْدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا وَإِنْ يَرَوْا
سَبِيلَ الْغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلًا ۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا
بِآيَاتِنَا وَكَانُوا عَنْهَا غَافِلِينَ (7:146) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فحتى لو رأى المكابرون الماكرون آيات الله فلن يؤمنوا بها، وذلك لأنهم لم
يكونوا مكذبين بها فقط ولكن لأنهم غافلين عنها أيضا (<span style="color: #0070c0;">ذَٰلِكَ
بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَكَانُوا عَنْهَا غَافِلِينَ</span>). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">ويأتي التطمين الإلهي لعباده بأنه سيريهم آياته، فلا داع لأن يستعجلوها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ ۚ سَأُرِيكُمْ آيَاتِي
فَلَا تَسْتَعْجِلُونِ (21:37)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فالله وحده أدعوه أن لا أكون
ممن يصرفهم عن آياته، وأعوذ به أن أكون من المتكبرين في الأرض بغير الحق. وادعوه وحده
أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا. وادعوه
وحده أن يختصني برحمة منه وعلما من لدنه لا يكون لأحد غيري، إنه هو السميع
البصير.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">دعنا نعود إلى لب النقاش هنا،
بطرح السؤال القديم مرة أخرى: كيف وصل اللباس والتابوت إلى بيت عمران (والد مريم)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نعيد
افتراءنا بأن إرث النبوة الذي وصل بيت عمران كان عن طريق من كان من الأخيار وليس
عن طريق المصطفين الأخيار. فناقلوا الإرث (والمراقبون له) هم الأخيار، لكن من
تتناقل التركة في ريتهم هم المصطفين الأخيار. ليكون السؤال الآن من هو الرسول الذي
من الأخيار من آل عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن ذلك
النبي (الرسول) الذي كان أداة نقل إرث النبوة في آل عمران هو نبي الله إليسع:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">وَاذْكُرْ إِسْمَاعِيلَ وَالْيَسَعَ وَذَا الْكِفْلِ ۖ
وَكُلٌّ مِنَ الْأَخْيَارِ (38:48)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فتصبح سلالة تلك الذرية (آل
عمران) على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzWrjMvezb238tuozrsYy5p2rmf9NY_n5wwqbdNaAcla1yyBtBkWNEMXyO6wn-q6ybKfRlJI4e4Tlh0rqz1vwBczP2M0_cEs_L8z4fTX-O-mZHXj9eSLH8h-1bdrgB8-fMkYqDFwQ3gDpsCm-Sbw8bgUcVse6LCDe9J7NrsiiguUfsSl9hYdILFkXXYg/s385/%D8%B42.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="385" data-original-width="242" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgzWrjMvezb238tuozrsYy5p2rmf9NY_n5wwqbdNaAcla1yyBtBkWNEMXyO6wn-q6ybKfRlJI4e4Tlh0rqz1vwBczP2M0_cEs_L8z4fTX-O-mZHXj9eSLH8h-1bdrgB8-fMkYqDFwQ3gDpsCm-Sbw8bgUcVse6LCDe9J7NrsiiguUfsSl9hYdILFkXXYg/s16000/%D8%B42.jpg" /></a></div><br /><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-no-proof: yes;"><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: من كان ناقل إرث النبوة
من آل إبراهيم وهو الذي من المفترض أن يواز إليسع في آل عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إنه زكريا. فتصبح
سلالة النبوة في آل إبراهيم على النحو التالي: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 12.0pt; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-no-proof: yes;"><o:p> </o:p></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBxb4YJmF-TDKSswxUVDIpiWhKG3M8jqnaSArb9gp0v9qZ77Vw-K90je9b9jnqhUwLfRLbunkIkicWcasUmV5YTiIVju2UPyX6KONZl6DoQQP7LaV7ftyC5Da1JXoN1Ryo_nOrRGQTPDUiwkf9HIBkdjrozE_pq6pyMOyNJrhcCFIblNbLO5N7JKt5fw/s339/%D8%B43.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="339" data-original-width="211" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEhBxb4YJmF-TDKSswxUVDIpiWhKG3M8jqnaSArb9gp0v9qZ77Vw-K90je9b9jnqhUwLfRLbunkIkicWcasUmV5YTiIVju2UPyX6KONZl6DoQQP7LaV7ftyC5Da1JXoN1Ryo_nOrRGQTPDUiwkf9HIBkdjrozE_pq6pyMOyNJrhcCFIblNbLO5N7JKt5fw/s16000/%D8%B43.jpg" /></a></div><br /><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">فذرية آل إبراهيم قد انتهت عند
يحيى الذي كان سيدا وحصورا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَنَادَتْهُ الْمَلَائِكَةُ وَهُوَ قَائِمٌ يُصَلِّي فِي
الْمِحْرَابِ أَنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحْيَىٰ مُصَدِّقًا بِكَلِمَةٍ مِنَ
اللَّهِ وَسَيِّدًا وَحَصُورًا وَنَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ (3:39)</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">وانتهت ذرية آل عمران عند عمران
الثاني والد مريم، وكانت مريم ابنت عمران هي الأثنى الوحيدة من بين جميع نساء
العالمين من كان لها ذرية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فَلَمَّا وَضَعَتْهَا قَالَتْ رَبِّ إِنِّي وَضَعْتُهَا
أُنْثَىٰ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا وَضَعَتْ وَلَيْسَ الذَّكَرُ كَالْأُنْثَىٰ ۖ
وَإِنِّي سَمَّيْتُهَا مَرْيَمَ وَإِنِّي أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ
الشَّيْطَانِ الرَّجِيمِ (3:36)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG;">فالمسيح ليس من ذرية آل إبراهيم وهو ليس من ذرية آل
عمران، ولكنه كان ذرية لمريم نفسها. </span><span dir="LTR" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">السؤال: كيف استفادت تلك الذرية
من إرث النبوة فيهم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">للإجابة على هذا التساؤل، نجد
لزاما علينا طرح سؤال مقابل له، ربما تكون تبعاته جمة على النقاش هنا في قصة نبي
الله داوود، ألا وهو: ماذا كان للأنبياء والرسل الذين لم يكن في أيديهم شيء من إرث
النبوة المادي، كالتابوت والعصا والسفينة واللباس؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى: إن هذا السؤال
يدعونا إلى محاولة ربط قصة داوود مع غيرها من قصص الأنبياء الآخرين. وهذا ما
سنتجرأ عليه في الأجزاء القادمة من هذه السلسة إن شاء الله. فالله وحده أدعوه أن
يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا. وأعوذ به
وحده أن أكون ممن يفترون عليه الكذب، أو ممن يقولون عليه ما ليس لهم بحق، إنه هو
العليم الحكيم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">المدكرون: رشيد سليم الجراح
وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-size: 12.0pt; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">بقلم: د. رشيد الجراح</span></p><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-78009272889555354182023-05-31T15:34:00.003+03:002023-05-31T15:35:49.468+03:00قصة داوود - الجزء العاشر<p style="direction: rtl;"><span></span></p><span><a name='more'></a></span><p style="direction: rtl;"><br /></p><p style="direction: rtl;"><br /></p><p style="direction: rtl;"></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو داوود؟ الجزء </span></b><b><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">العاشر<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تحد</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ّ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثنا في الجزء التاسع السابق
عن "ما ترك الله" على بعض عباده </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">المحسنين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، وقد افترينا الظن بأنه على
الرغم من وجود الكثير من عباد الله المحسنين المؤمنين، إلا أن "ما تركه
الله" كان</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">على</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> خمسة
منهم، جاء ذكرهم في سياقات قرآنية أرب</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ع</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ة، وهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نوح (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
(37:78)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إبراهيم (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
(37:108)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">موسى وهارون (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي
الْآخِرِينَ (37:119)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إلياس (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ
(37:129)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فزعما القول (ربما مخطئين)
بأن التركة تقع على الممتلكات الخاصة التي تكون في ذرية الشخص حتى آخرها، ويستطيع
ذلك الشخص أن يختصّ بها واحدًا من ذريته دون الباقين. كما افترينا الظن بأنّ هذه
المقتنيات تتناقل بين عباد الله المحسنين، فيستفيدون منها، فكما استفاد بنو
إسرائيل من تالبوت آل عمران الذي كان بحيازة داوود حتى عادوا إلى الأرض المقدسة
على يد طالوت، استفاد آل داوود من بقية ما ترك آل موسى وآل هارون في ذلك التابوت
(المنسأة). لكنها تبقى ملكيّة خاصة في ذريتهم جيلًا بعد جيل حتى تصل إلى نهاية
ذرية ذلك الشخص، صاحب تلك التركة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبناءً عليه، كانت الافتراءات
الرئيسية في هذا الصدد هي على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت تركة نوح هي الفلك، فكانت من
نصيب واحد من أبنائه بعد أجيال من الزمن، ألا وهو يونس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت تركة إبراهيم هي القميص، وكانت
في واحد من أبنائه وذريته من بعده، وهو إسحاق (فيعقوب فيوسف)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت تركة موسى وهارون هي العصا</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت تركة إلياس تتمثل في التابوت</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أين انتهت تلك
التركة؟ من كان آخر من وصلته تلك التركة من ذرية هؤلاء المحسنين من عباد الله
المؤمنين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>المفترى: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا -
ابتداء- أن تلك المقتنيات قد تمّت مناقلتها جيلًا بعد جيل، على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- أما سفينة نوح فكانت عند من
كان من ذرية نوح، لكن الله جعلها آية للعالمين (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَنْجَيْنَاهُ وَأَصْحَابَ السَّفِينَةِ
وَجَعَلْنَاهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ (29:15)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) – وسنكمل الحديث عنها في قصة نوح إن
أذن الله لنا بشيء من علمه فيها لاحقا إن شاء الله. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- وأما قميص إبراهيم فكان عند
يوسف (وسنكمل الحديث فيه عندما متابعتنا لتفاصيل قصة يوسف إن شاء الله)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- أما عصا موسى فكانت منسأة
بيد سليمان، فأكلتها دابة الأرض – فانتهت هناك<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- وأما التابوت، فكان في ذرية
إلياس، فكان في آل عمران حتى مريم (وهذا ما سنتابع بحثه هنا في قصة داوود – فالله
وحده أسأل أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، وأن يزدني
علما، فلا أفتري عليه اكذب، ولا أقول عليه ما ليس لي بحق، إنه هو العليم العظيم).</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت واحدة من الافتراءات الأساسية
التي قدمناها في الجزء السابق من هذه المقالة حول التابوت تتمثل في ظننا بأن
التابوت الذي كان في حيازة داوود كان سببًا مباشرًا في إلانة الحديد لداوود، الذي
تعلّم صنعة لبوس، تقي من بأس الناس. وكان أبرز ما افتريناه حينئذ هو أن تلك الصنعة
كانت عبارة عن ما يشبه الدرع الواقي الذي يحفظ لابسه من بأس الحديد. ويتمثل ذلك
باستحداث مجال مغناطيسي يجعل من يحاول الاقتراب منه يصدف عنه، أي يتنافر معه، فلا
يتمكن المعتدي (كجالوت مثلا) من النيل من صاحب ذلك الدرع الواقي (كداوود مثلا).
وحاولنا الترويج لهذه الفكرة من خلال ما فعل ذو القرنين عندما ساوى بين الصدفين
اللذين ظننا (حسب فهمنا طبعا) بأنهما القطبان المغناطيسيان. فكان منطقنا على نحو
أن الذي ي</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ُ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">حدِث
الصدف، هو كمن يحاول أن يخلق وقاية من التأثيرات الخارجية. وما زلنا حتى اليوم
ننعت بعض الكائنات الحيّة (خاصة البحرية) بالصدفيات. ولو حاولنا دراسة هذه
الكائنات، لوجدنا أنّ أهم ما يميّزها هي أنها تطوّر ما يشبه الدرع الذي يحفظها من
الأخطار الخارجية. وربما لا أحتاج لجلب صورة لهذه الكائنات، لأن الجميع ربما يعرفها.
فالذي يريد المزيد من المعلومات عن هذه الكائنات، فيستطيع البحث عن ذلك في كتب أهل
الاختصاص. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل أهم ما يمكن أن نجلب
انتباه القارئ الكريم له هنا هو أن ذلك التابوت هو بمثابة أداة الشحن لمن يستطيع
الاستفادة منه. وبهذا المنطق المفترى، سنتجرأ على البوح بأن من يستفيد من الطاقة
الكامنة في ذلك التابوت، لا يحتاج إلى مصدر طاقة خارجي، فهو يستفيد من الطاقة
الكامنة في ذلك التابوت بدلًا من الطاقة التي يمكن أن يستمدها من مصدر خارجي.
وبناء عليه، يمكن لنا أن نعيد تصورنا للسيناريوهات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو أن آدم وزوجه لم ينزلا عند نصيحة
الشيطان، ولو أن الشيطان لم يتمكن من أن ينزع عن <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>آدم وزوجه لباسهما، ولو أن الذرية تحصلت لهما في
الجنة، لوضع مولودهما في ذلك التابوت، وعندها لن يكون ذلك المولود بحاجة أن يرضع
من ثدي أمه.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لما وضعت أم موسى رضيعها في التابوت،
ما عاد يحتاج إلى من ترضعه (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَحَرَّمْنَا
عَلَيْهِ الْمَرَاضِعَ مِنْ قَبْلُ فَقَالَتْ هَلْ أَدُلُّكُمْ عَلَىٰ أَهْلِ بَيْتٍ
يَكْفُلُونَهُ لَكُمْ وَهُمْ لَهُ نَاصِحُونَ (28:12)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما قبض السامري قبضة من أثر
الرسول، فأخذ جزء من تلك العصا التي فعّلت في النار في الواد المقدس، تم وضع بقية
العصا في ذلك التابوت حتى أُعيد شحن ما تبقى منها، فوصلت منسأة إلى آل دوود كبقية
مما ترك آل موسى وآل هارون.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما وضعت امرأة لقمان وليدها (داوود)
في التابوت الذي تقاذفته الأمواج حتى حطت به في تلك الغابة بعيدا عن أعين
الناظرين، ما كان بحاجة إلى من ترضعه.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما وضعت مريم ابنها المسيح في ذلك
التابوت، جاءها الأمر الإلهي بأن تهزّ إليها بجذع النخلة، فتأكل وتشرب هي بنفسها،
لكن لم تكن لترضع ذلك المولود أو تطعمه مادام أنه قد وضع في ذلك التابوت الذي أمده
بالطاقة اللازمة ليبقى حيا، لا يعتمد على ثدي أمه كمواليد الناس العاديين. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وسنتحدث لاحقا - بإذن الله - عما حلّ
بذلك التابوت بعد أن توفى الله عيسى بن مريم، ورفعه إليه (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَىٰ
إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا وَجَاعِلُ
الَّذِينَ اتَّبَعُوكَ فَوْقَ الَّذِينَ كَفَرُوا إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۖ ثُمَّ
إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأَحْكُمُ بَيْنَكُمْ فِيمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ
(3:55)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل أغرب ما يمكن أن نفتريه
في هذا الصدد (ونترك لخيال القارئ أن ينشغل به فترة من الزمن) هو ظننا بأن من يوضع
في ذلك التابوت سيكون عنده (لنقل تجاوزا) مشكلة في اللسان. وبكلمات أكثر دقة نقول:
أن لسان من وضع في ذلك التابوت سيكون مختلفا عن لسان العالمين. فدعنا نجلب
الملاحظات التالية في هذا النقاش الغريب العجيب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو حصلت الذرية لآدم وزوجه في الجنة،
ولو وضع مولودهما في ذلك التابوت، لما تحدث ذلك المولود بلسان الناس الذي نعرفه
اليوم، ولظل ذلك المولود يتحدث بالأسماء التي علمها الله لآدم: </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَعَلَّمَ
آدَمَ الْأَسْمَاءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَى الْمَلَائِكَةِ فَقَالَ أَنْبِئُونِي
بِأَسْمَاءِ هَٰؤُلَاءِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (2:31)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما أرضعت أم موسى وليدها فترة من
الزمن، ثم عمدت إلى وضعه في التابوت، تأثر لسان موسى من ذلك، فأصبح عنده عقدة في
اللسان، فاصبح من الصعب أن يفقه الناس قوله:</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاحْلُلْ
عُقْدَةً مِنْ لِسَانِي (20:27) يَفْقَهُوا قَوْلِي (20:28)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ (26:12) وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنْطَلِقُ
لِسَانِي فَأَرْسِلْ إِلَىٰ هَارُونَ (26:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَخِي
هَارُونُ هُوَ أَفْصَحُ مِنِّي لِسَانًا فَأَرْسِلْهُ مَعِيَ رِدْءًا يُصَدِّقُنِي
ۖ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ (28:34)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما وضعت امرأة لقمان وليدها
(داوود) في ذلك التابوت، أصبح عنده مشكلة في الكلام، فجاءت موعظة والده لقمان له
بأن يصبر على ما أصابه:</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ
أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ
مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (31:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا،
عندما عاد داوود للعيش بين الناس، كان عليه أن يبدأ رحلة تعلم لسان الناس من حوله
في سن متأخرة، فكان ذلك من عزم الأمور. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما وُضِع المسيح في التابوت منذ
اليوم الأول لوالدته، لم يحتاج إلى من ترضعه، فكان لسانه مختلفا، فما تحدث بلسان
الناس من حوله اطلاقا، فكان بحاجة إلى من ينقل كلامه إلى الناس من حوله، فكان له
حواريون، أوحى الله إليهم، فكانوا هم رسل المسيح إلى الناس:</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ
أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا
وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ (5:111) إِذْ قَالَ الْحَوَارِيُّونَ يَا عِيسَى
ابْنَ مَرْيَمَ هَلْ يَسْتَطِيعُ رَبُّكَ أَنْ يُنَزِّلَ عَلَيْنَا مَائِدَةً مِنَ
السَّمَاءِ ۖ قَالَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (5:112)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة خطيرة جدا: إن
السبب الرئيسي الذي يمكّن الناس من اكتساب اللسان (أي القدرة على الكلام) بالطريقة
البشرية التي نعرفها هي الرضاعة. فالرضاعة هي - برأينا ربما المغلوط - التمرين
الأول لعضلات اللسان حتى تصبح قادرة على العمل بالطريقة المعتادة التي نعرفها عن
اللسان، الذي هو - لا شك - العضو الأهم في النطق. ولهذا، لمّا كان عيسى وداوود –
من دون العالمين- هما الصبيان الوحيدان من البشر اللذان لم يلتقما ثدي والدتهما،
كان لهما لسان خاص بهما يختلف عن لسان العالمين أجمعين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ
بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا
عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ (5:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف يمكن أن نتخيل
كيفية عمل لسان عيسى ولسان داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لا شك عندنا
أن اللسان واحدا من أهم الأسباب التي تجعل الشخص قادرا على الكذب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنَّ مِنْهُمْ لَفَرِيقًا
يَلْوُونَ أَلْسِنَتَهُمْ بِالْكِتَابِ لِتَحْسَبُوهُ مِنَ الْكِتَابِ وَمَا هُوَ مِنَ
الْكِتَابِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ وَمَا هُوَ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ
وَيَقُولُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ وَهُمْ يَعْلَمُونَ (3:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَيَجْعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكْرَهُونَ
وَتَصِفُ أَلْسِنَتُهُمُ الْكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ الْحُسْنَىٰ ۖ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ
النَّارَ وَأَنَّهُمْ مُفْرَطُونَ (16:62)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقُولُوا لِمَا تَصِفُ
أَلْسِنَتُكُمُ الْكَذِبَ هَٰذَا حَلَالٌ وَهَٰذَا حَرَامٌ لِتَفْتَرُوا عَلَى اللَّهِ
الْكَذِبَ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَفْتَرُونَ عَلَى اللَّهِ الْكَذِبَ لَا يُفْلِحُونَ
(16:116)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">واللسان أداة أساسية في تحريف
الكلم عن مواضعه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مِنَ الَّذِينَ هَادُوا يُحَرِّفُونَ
الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ وَيَقُولُونَ سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَاسْمَعْ غَيْرَ مُسْمَعٍ
وَرَاعِنَا لَيًّا بِأَلْسِنَتِهِمْ وَطَعْنًا فِي الدِّينِ ۚ وَلَوْ أَنَّهُمْ قَالُوا
سَمِعْنَا وَأَطَعْنَا وَاسْمَعْ وَانْظُرْنَا لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ وَأَقْوَمَ وَلَٰكِنْ
لَعَنَهُمُ اللَّهُ بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا (4:46)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كما هو أداة تمكن صاحبه من
ابطان شيء في قلبه غير ما ينطلق على لسانه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سَيَقُولُ لَكَ الْمُخَلَّفُونَ
مِنَ الْأَعْرَابِ شَغَلَتْنَا أَمْوَالُنَا وَأَهْلُونَا فَاسْتَغْفِرْ لَنَا ۚ يَقُولُونَ
بِأَلْسِنَتِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ ۚ قُلْ فَمَنْ يَمْلِكُ لَكُمْ مِنَ اللَّهِ
شَيْئًا إِنْ أَرَادَ بِكُمْ ضَرًّا أَوْ أَرَادَ بِكُمْ نَفْعًا ۚ بَلْ كَانَ اللَّهُ
بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا (48:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كما هو أداة للبسط بالسوء<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنْ يَثْقَفُوكُمْ يَكُونُوا
لَكُمْ أَعْدَاءً وَيَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ أَيْدِيَهُمْ وَأَلْسِنَتَهُمْ بِالسُّوءِ
وَوَدُّوا لَوْ تَكْفُرُونَ (60:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل المشاهدة البشرية
البسيطة تتمثل في أن الذي يستخدم لسانه أكثر مما يجب يقع كثيرا في المغالطات.
بينما الحافظ للسانه، هو من يمكن أن يتقي كثيرا من الشرور، فكانت واحدة من نعم
الله على بعض عباده أن جعل لهم لسان صدق عليا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَهَبْنَا لَهُمْ مِنْ رَحْمَتِنَا
وَجَعَلْنَا لَهُمْ لِسَانَ صِدْقٍ عَلِيًّا (19:50)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكانت هذه واحدة مما دعا به
إبراهيم ربه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاجْعَلْ لِي لِسَانَ صِدْقٍ
فِي الْآخِرِينَ (26:84)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل كثير من لغات الأرض
تستخدم الجذر "لغو" لتصف اللسان، كما في الانجليزية مثلا. فمفردة (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">LANGUAGE</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>مشتقة من مادة (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">LANG, LANGE, LANGUE,
LINGUA</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، أي لغو بعد
أن تم تحريف بعض أصواتها في اللغات الأوروبية المتعددة، وحتى كلمة </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">TONGUE</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>، فهي – كما
يعرف أهل اللغة- مشتقة أساسا من الجذر </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ZUNGA </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>و </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">LINGUA<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال:
كيف يمكن أن نتصور لسان عيسى بن مريم ولسان داوود؟ وبكلمات أكثر دقة نحن نسأل: كيف
كان يستخدم عيسى بن مريم لسانه؟ وكيف كان داوود يستخدم لسانه؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لا شك بأن هذا
موضوع هائل، له تبعات جمّة، ربما لم يحن الوقت بعد لطرحها على مسامع الناس، خاصة
الذين يظنون أننا نهرف بما لا نعرف. أما نحن، فإننا نعتقد جازمين بأننا بحاجة إلى
كثير من المقدمات للوصول إلى مبتغانا في هذا الجانب، فالله وحده نسأل أن ياذن لنا
بشيء من علمه فيه لا يكون لأحد من العالمين غيرنا، إنه هو السميع البصير.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن دعنا نعود الآن إلى قصة
داوود، لنذكّر القارئ الكريم – إن أراد طبعا- بأهم التقاطعات (التي تعرضنا لها) بين
قصة هذا النبي الكريم (أي داوود) وغيرها من القصص القرآني. فحتى الآن حاولنا ايجاد
التقاطعات بين داوود من جهة وآدم من جهة أخرى في قضيتين رئيسيتين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخلافة</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">اللباس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وقد قادنا النقاش في قضية
اللباس إلى البحث في التقاطع بين داوود من جهة وذي القرنين من جهة أخرى، وظننا أن
واحد من العوامل المشتركة بين الشخصيتين هو استخدامها لزبر الحديد، الذي هو بمثابة
الدرع الواقعي لصد خطر خارجي. ففي حالة داوود كان الهدف من ذلك هو الوقاية من بأس
الناس، أما في حالة ذي القرنين فكانت الغاية هي صدّ خطر يأجوج ومأجوج عن الأرض حتى
لا يفسدوا فيها كما كانوا يفعلون من ذي قبل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وسنتابع في هذا الجزء - بإذن
الله - البحث عن تقاطعات قصة داوود مع غيرها من قصص القرآن، والهدف من ذلك هو
محاولة تجلية بعض جوانب قصة هذا النبي الكريم التي تحفّها كثيرٌ من الألغاز المحيّرة
التي ربما ما زالت عصية على الأفهام. سائلين الله وحده أن يهدينا رشدنا، فلا نفتري
عليه الكذب ولا نقول عليه ما ليس لنا بحق، إنه هو السميع البصير.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد، </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">داوود وعيسى بن مريم<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عند محاولتنا تدبّر الآيات
الكريمة التي جاء فيها ذكرٌ لنبي الله داوود صراحة، وجدنا أنه لزاما علينا التعرض لبعض
خيوط الترابط بين داوود من جهة وعيسى بن مريم من جهة أخرى، وذلك لأن الآية الكريمة
التالية تجمع الشخصيتين معا بطريقة ملفتة للانتباه. قال تعالى: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ
ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(5:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الذي نريد من القارئ الكريم أن يبقى
دائم التفكر فيه)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا
كان هناك لسان خاص بداوود كما كان هناك لسان خاص بعيسى بن مريم على وجه التحديد؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن مجرد طرح هذا السؤال سيجلب
معه عشرات الأسئلة التفصيلية ذات العلاقة، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو لسان داوود؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو لسان عيسى بن مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما وجه الشبه بين لسان داوود ولسان
عيسى بن مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو وجه الاختلاف بين لسان داوود ولسان
عيسى بن مريم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما الذي يميّز لسان هذين النبيين
الكريمين عن سائر خلق الله أجمعين؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أهمية أن يكون لهذين الرسولين
الكريمين لسان خاص بكل واحد منهما؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما علاقة هذين الرسولين ببني إسرائيل
حتى جاءت لعنة الكافرين منهم على لسانهما فقط؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا لُعِن الذين كفروا من بني
إسرائيل على لسان هذين النبيين الكريمين؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ماذا كانت عاقبة لعنة الذين كفروا من
بني إسرائيل على لسان هذين النبيين الكريمين؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo7; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باستخدام استراتيجية المقابلة
بين الشخصيات الواردة في كتاب الله، يمكننا الاستفادة من تفاصيل بعض جوانب حياة أحدهما
المفصّلة في كتاب الله في فهم جوانب شخصية الآخر التي عُمِيت علينا. فمهمة فهم
الكتاب تكمن في القدرة على الخروج باستنباطات يدعمها الدليل. فإذا صحّ الاستنباط
من عند أحدهما، استطعنا إلقاء الضوء على جانب من جوانب شخصية الطرف الآخر، وهكذا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، سنبدأ النقاش هنا
باستعراض بعض الافتراءات السابقة التي توصلنا إليها (ربما مخطئين) حول قصة نبي
الله عيسى بن مريم. وسنقدم تاليًا من جوانب قصة عيسى أهم ما نظن أنه قد يسعفنا في
الطرح هنا حول قصة نبي الله داوود، نذكر منها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لم يكن عيسى رسولًا من بني إسرائيل،
ولكنه رسولًا لهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لا ينتمي عيسى بن مريم بيولوجيًا إلى
قوم بعينهم </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لم تخلو ولادة عيسى بن مريم من
الغرابة في تفاصيلها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لم تكن حياة عيسى بعد ولادته واضحة
المعالم لمن كان متواجدًا حينئذ في بني إسرائيل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لم يظهر عيسى بن مريم على الساحة ليكلم
الناس إلا مرتين: في المهد وفي كهولته</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> غابت الفئة العمرية الوسطى بتفاصيلها
عن مسرح الأحداث</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> تكلم عيسى بن مريم من اليوم الأول من
ولادته، فكان له لسان خاص به، غير لسان القوم من حوله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> أُحيطت حياة عيسى بن مريم بما يسميه
العامة من الناس </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بالمعجزات</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">العصيّة على الفهم العادي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> ارتبطت قدرة عيسى بخلق الطير من
الطين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 18.0pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -18.0pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> كان لعيسى بن مريم حواريون، وهم من
كانوا قادرين على فهم لسانه، وبالتالي محاورته، ونقل رسالته إلى الناس بلسان القوم
من حوله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> وجد عيسى الصدّ من قبل الذين كفروا
من بني إسرائيل، وذلك لأن عيسى لم يكن رسولًا منهم </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وإن
كان رسولًا إليهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ.</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبناءً على ذلك، سنتجرأ على
الظن بأن:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عيسى بن مريم قد ولد في مكان ما –
فكانت ولادته (نحن نفتري الظن من عند أنفسنا) في القدس (الأقصى)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَحَمَلَتْهُ
فَانْتَبَذَتْ بِهِ مَكَانًا قَصِيًّا (19:22) فَأَجَاءَهَا الْمَخَاضُ إِلَىٰ
جِذْعِ النَّخْلَةِ قَالَتْ يَا لَيْتَنِي مِتُّ قَبْلَ هَٰذَا وَكُنْتُ نَسْيًا
مَنْسِيًّا (19:23) فَنَادَاهَا مِنْ تَحْتِهَا أَلَّا تَحْزَنِي قَدْ جَعَلَ
رَبُّكِ تَحْتَكِ سَرِيًّا (19:24) وَهُزِّي إِلَيْكِ بِجِذْعِ النَّخْلَةِ
تُسَاقِطْ عَلَيْكِ رُطَبًا جَنِيًّا (19:25)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نشأ عيسى بن مريم حياته الأولى في
مكان آخر – فكان في بيت لحم (ما يعرف اليوم بكنيسة المهد)، بعيدا عن أعين الناس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَيُكَلِّمُ
النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ (3:46)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت نهاية مهمة عيسى بن مريم في مكان
ثالث – فكان في الناصرة</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle"><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَلَمَّا
أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنْهُمُ الْكُفْرَ قَالَ مَنْ أَنْصَارِي إِلَى اللَّهِ ۖ قَالَ
الْحَوَارِيُّونَ نَحْنُ أَنْصَارُ اللَّهِ آمَنَّا بِاللَّهِ وَاشْهَدْ بِأَنَّا
مُسْلِمُونَ (3:52)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان لعيسى بن مريم لسان خاص به، لم
يكتسبه من الناس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يكن عيسى بن مريم رسولًا من بني
إسرائيل (ولكن كان رسولًا لبني إسرائيل)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ
قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ
إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا
بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ ۖ فَلَمَّا جَاءَهُمْ
بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَٰذَا سِحْرٌ مُبِينٌ (61:6)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو حاولنا - ابتداءً - الربط
بين شخصية عيسى من هذه الجوانب مع شخصية داوود، لوجدنا تقاطعات كثيرة، وجب </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">التنبه
لها، نذكّر القارئ الكريم ببعضها كما افترينا ذلك في الأجزاء السابقة من هذه
المقالة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> كانت طفولة داوود غاية في الغرابة،
ويحيطها الغموض، فولد في مكان نحن نفتري الظن بأنه سبأ.</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> كانت نشأته في صباه يميزها عنصر الانعزال
عن العالمين، فعاش في مكان منعزل عن الناس (في الغابة)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> انتقل داوود بعد ذلك إلى مكان آخر
بين الناس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">كان لداوود لسان خاص به، يميزه عن لسان من حوله
من الناس</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لم يكن داوود رسولًا من بني إسرائيل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وإن كان رسولا لهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 13.5pt; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -13.5pt; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -13.5pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> أُحيطت حياة داوود بما يسميه العامة
من الناس </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بالمعجزات</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">العصيّة على الفهم العادي </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">والتي سنحاول التعرض لها لاحقًا إن
أذن الله لنا بشيء من العلم فيها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> تعلم داوود منطق الطير</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">وجد داوود الصدّ من قبل الذين كفروا من بني
إسرائيل، فكانت اللعنة لهم على لسانه كما كانت على لسان عيسى من بعده</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو لسان داوود؟ وما هو لسان عيسى؟ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بعيدا عن تفصيلات الموضوع، فإن
النتيجة التي نحاول جاهدين الوصول لها تتلخص بما يلي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يكن
عيسى يتكلم لسان القوم من حوله، وذلك على الأقل للأسباب التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يكن عيسى بن مريم من الناس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يرضع عيسى بن مريم من أمه</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يتعلم عيسى بن مريم الكلام من
الناس مادام أنه تكلم منذ اليوم الأول لولادته</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يتعلم عيسى بن مريم لسان الناس في
لاحق الأيام وذلك لأنه كلمة الله</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: كان لعيسى بن
مريم لسان خاص به، وكذلك كان لداوود لسان خاص به، يميّزه عن لسان القوم الذين
كانوا من حوله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من أين تعلم عيسى ذلك اللسان؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لما كان عيسى ابن مريم يتكلم منذ
ولادته، فقد جاء لسانه معه، فهو من كانت كلماته الأولى على النحو التالي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ إِنِّي عَبْدُ
اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:30) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلَنِي
مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ
حَيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:31) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَبَرًّا بِوَالِدَتِي
وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:32)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالسَّلَامُ عَلَيَّ
يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:33) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ۚ
قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الأمر الذي دعنا منذ زمن بعيد
أن نتجرأ على افتراء الظن بأن لسان عيسى هو لسان من أيده الله به، إنه روح القدس</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى
الْكِتَابَ وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ
مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا
جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا
كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:87)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تِلْكَ الرُّسُلُ
فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۘ مِنْهُمْ مَنْ كَلَّمَ اللَّهُ ۖ وَرَفَعَ
بَعْضَهُمْ دَرَجَاتٍ ۚ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ وَأَيَّدْنَاهُ
بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِينَ مِنْ
بَعْدِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَتْهُمُ الْبَيِّنَاتُ وَلَٰكِنِ اخْتَلَفُوا
فَمِنْهُمْ مَنْ آمَنَ وَمِنْهُمْ مَنْ كَفَرَ ۚ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ مَا
اقْتَتَلُوا وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَفْعَلُ مَا يُرِيدُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:253)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استراحة قصيرة</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما نقرأ في كتاب الله قصة
عيسى بن مريم، نجد في بعض تفصيلاتها </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما نظن
أنه يسعفنا في فهم ماهية لسان عيسى بن مريم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن
ندعو القارئ إلى أن يتدبر معنا الآية الكريم التالية التي تتحدث عن ما قاله المسيح
عيسى بن مريم عندما أشارت أمه إليه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالله هو - ابتداءً - من أمر
مريم أن تنذر للرحمن صومًا، فلا تكلم إنسيا في ذلك اليوم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَكُلِي وَاشْرَبِي
وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي
نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وها هي تحمله وتعود به إلى
قومها، فيتفاجأ القوم (مستغربين من، مستفسرين عن) ما كانت تحمل عندما أتت به
قومها: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَتَتْ بِهِ قَوْمَهَا
تَحْمِلُهُ ۖ قَالُوا يَا مَرْيَمُ لَقَدْ جِئْتِ شَيْئًا فَرِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:27) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالسؤال الذي سيبرز هنا على
الفور هو: هل حصل خطاب </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نسأل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بين مريم من جهة وقومها من جهة أخرى
في ذلك الموقف؟ ألم تكن مريم مأمورة أن لا تكلم اليوم إنسيا؟ فكيف نفهم إذًا قوله
تعالى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ ۖ
قَالُوا كَيْفَ نُكَلِّمُ مَنْ كَانَ فِي الْمَهْدِ صَبِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:29) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن ما نحاول جاهدين أن نصل
إليه هنا هو الافتراء الغريب التالي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم تكن مريم مخاطبة قومها
عندما أشارت، وذلك لأن إشارتَها كانت (نحن نظن) موجهةً لابنها فقط<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>بدليل اللفظ ذاته (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَشَارَتْ إِلَيْهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فغالبا
ما ظن القارئ للنص القرآني أن تلك الإشارة من مريم قد كانت عبارة عن مخاطبة غير
كلامية للقوم من حولها، وهذا ما ننفيه جملة وتفصيلا، وذلك لأن مريم كانت مأمورة أن
تنذر للرحمن صوما، فلا تكلم اليوم إنسيا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">... </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ
أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ
الْيَوْمَ إِنْسِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:26)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالأمر إذًا قد جاءها بعدم
تكليمها القوم بأي طريقة كانت قبل أن تأتي قومها، فحتى المخاطبة غير اللفظية لكل من
كان إنسيا حولها كانت </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ممنوعة على مريم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، فالإشارة التي قامت بها مريم لم
تكن (نحن نرى) جزءا من حوار لها مع قومها، ولكنها كانت (نحن نظن) طريقة تخاطب
بينها من جهة وابنها المسيح من جهة أخرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فمريم تستطيع اليوم أن تكلم
عيسى لأنه (نحن نظن) ليس إنسيا، ولكنها لا تستطيع أن تكلم من كان إنسيا (أي القوم
من حولها)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن لب القول هو لربما فهم
القوم من إشارة مريم لإبنها بأن يخاطبوه هم بأنفسهم، لكن مريم كانت في الحقيقة تخاطب
وليدها الذي انطلق لسانه مباشرة بعد إشارة أمه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ إِنِّي عَبْدُ
اللَّهِ آتَانِيَ الْكِتَابَ وَجَعَلَنِي نَبِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:30) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلَنِي
مُبَارَكًا أَيْنَ مَا كُنْتُ وَأَوْصَانِي بِالصَّلَاةِ وَالزَّكَاةِ مَا دُمْتُ
حَيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:31) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَبَرًّا بِوَالِدَتِي
وَلَمْ يَجْعَلْنِي جَبَّارًا شَقِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:32)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالسَّلَامُ عَلَيَّ
يَوْمَ وُلِدْتُ وَيَوْمَ أَمُوتُ وَيَوْمَ أُبْعَثُ حَيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:33) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ ۚ
قَوْلَ الْحَقِّ الَّذِي فِيهِ يَمْتَرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في السياق القرآني
ذاتها، لما وجدنا أن القوم قد وجهوا أي نوع من الخطاب لذلك الصبي الذي كان متواجدا
أمام ناظريهم في المهد. فقد انطلق لسان الصبي مباشرة دون أن يعطي للقوم الفرصة أن
يسألوه بأنفسهم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نعتقد </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بأن المسيح الذي كان في المهد لم
ينتظر أن يخاطبه القوم حتى يتكلم، فما وجدنا القوم يسألونه أو يوجهون له كلاما من
أي نوع (لفظيا أو غير لفظي)، ولكنه تكلم – نحن نظن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مباشرة
ردا على إشارة أمه له (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَشَارَتْ
إِلَيْهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">خيال مفترى عجيب غريب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تأتي مريم قومها تحمل شيئا مختلف،
يحاول القوم الاستفسار عمّا كانت تحمل، توجه مريم الخطاب لابنها لأنه كان محظورا
عليها أن تكلم اليوم إنسيا، يفهم المسيح ما أشارت به أمه إليه، ينطلق لسانه على
الفور، مبينا هويته الحقيقة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت فحوى الإشارة التي وجهتها مريم
لابنها المسيح </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> على نحو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قل لهم
من أنت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما هي تلك الإشارة
التي وجهتها مريم لإبنها حتى كان رده على تلك الشاكلة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مادام أن مريم قد نذرت للرحمن صوما
ألا تكلم اليوم إنسيا، فهي إذا لن تجري أي نوع من الاتصال مع القوم بأي شكل، لفظيا
كان أو غير لفظي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، نحن نكرر افتراءنا بأن
الإشارة التي قامت بها مريم لم تكن جزءا من حوار لها مع قومها، ولكنها كانت جزءا
من حوارها مع ابنها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن كان ما أشار به زكريا –
بالمقابل- جزءا من حوار له مع القوم، فما كان حوارا لفظيا، وإنما حوار غير لفظي،
نفذه بالرمز</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال الآن مرة أخرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ماذا كانت تلك الإشارة التي وجهتها
مريم لإبنها المسيح الذي كان في تلك اللحظة موجودا في المهد؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<span style="mso-spacerun: yes;">
</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن معرفة
تلك الإشارة تتطلب النظر إلى الرد الذي قاله المسيح، فالإشارة كانت </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طلبا
من مريم ليفصح هذا الصبي الذي كان في المهد عن هويته</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا
جاء رده عبارة عن تعريف بنفسه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبناء عليه، فإننا نفتري الظن
بأن إشارة مريم كانت تفيد التالي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قل لهم من أنت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف قالت مريم ذلك للمسيح؟ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن بأن إشارة مريم لابنها المسيح
كان من نوع الخطاب المفهوم لعيسى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فذلك إذا </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من
لسان عيسى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا فيما فعل زكريا الذي
كان مطلوب منه ألا يكلّم الناس ثلاث ليال سويًا، سنجد بأن زكريا قد أوحى للقوم،
وذلك بمخاطبتهم بالرمز</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي
آيَةً ۖ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا
رَمْزًا ۗ وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(3:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الفرق بين حالة
مريم وحالة زكريا؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا في النصين في سياقهما
القرآني، سنجد أن هناك فرقًا واضحًا يتمثل بوجود مفردة الصوم في حالة مريم،
وغيابها في حالة زكريا، فمريم قد نذرت للرحمن صوما ألا تكلم اليوم إنسيا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَكُلِي وَاشْرَبِي
وَقَرِّي عَيْنًا ۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ الْبَشَرِ أَحَدًا فَقُولِي إِنِّي
نَذَرْتُ لِلرَّحْمَٰنِ صَوْمًا فَلَنْ أُكَلِّمَ الْيَوْمَ إِنْسِيًّا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(19:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بينما لم ينذر زكريا للرحمن
صومًا (كما فعلت مريم)، ولكنه أُمر ألا يكلّم الناس ثلاثة أيام إلا رمزا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي
آيَةً ۖ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا
رَمْزًا ۗ وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(3:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا أكثر في حالة
زكريا، لوجدنا فرقا بين ما كان زكريا مأمورا به في الليل مقابل ما كان مأمورا به
في اليوم. فالأمر لزكريا جاء مرتين، جاء الفرق بينهما جليا في كتاب الله. قال
تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي
آيَةً ۖ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا
رَمْزًا ۗ وَاذْكُرْ رَبَّكَ كَثِيرًا وَسَبِّحْ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(3:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ رَبِّ اجْعَلْ لِي آيَةً
ۚ قَالَ آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا (19:10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالمدقق في هذين السياقين،
سيجد أن زكريا مأمور بأن لا يكلم الناس اطلاقا ثلاث ليال سويا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ
ثَلَاثَ لَيَالٍ سَوِيًّا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)،
لكنه يستطيع أن يكلمهم في اليوم رمزا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">آيَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَيَّامٍ
إِلَّا رَمْزًا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">).
فكان هناك استثناء لزكريا بأن يكلم الناس بالرمز فقط في اليوم. فعلينا أن نتخيل
فرقا في حالة زكريا في اليوم (أي من الفجر إلى المغرب) مقابل حالته في الليل (من
المغرب حتى الفجر). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو عدنا لحالة مريم، لوجدنا
بأن مريم كانت ممنوعة أن تكلم إنسيا في ذلك اليوم الذي أتت به قومها. ليكون السؤال
المطروح هو: لم جاء منع مريم فقط في اليوم (من الفجر إلى المغرب) بينما جاء المنع
لزكريا في اليوم والليل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن أن
السبب في ذلك ربما يعود إلى أن مريم (نحن نظن) قد غادرت قومها إلى مكان آخر في
نهاية ذلك اليوم، فما عادت على اتصال معهم بعد ذلك، وإلا لربما عاد القوم في اليوم
التالي ليتبينوا حقيقة ذلك الصبي مرة أخرى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أين ذهبت مريم في
نهاية ذلك اليوم الذي أتت به قومها تحمله؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نتخيل بأن
مريم قد عمدت إلى الذهاب بذلك الصبي بعيدًا عن أعين الناظرين، فما أعطت لأحدهم
الفرصة أن يحتك بذلك الصبي حتى أصبح كهلا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">دعنا نقرأ اولا قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ
يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٍ مِنْهُ اسْمُهُ الْمَسِيحُ عِيسَى
ابْنُ مَرْيَمَ وَجِيهًا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَمِنَ الْمُقَرَّبِينَ
(3:45) وَيُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا وَمِنَ الصَّالِحِينَ (3:46)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالمدقق في هذا السياق، سيجد
بأن العلم قد جاء لمريم منذ أن بُشرت بذلك الصبي بأنه سيكلم الناس في المهد فقط
وسيكلمهم كهلا، فكان عليها (نحن ما زلنا نتخيل) أن تبتعد به عن أعين الناس بعد أن
يكلمهم في المهد، ليعود فيكلمهم من جديد عندما يصبح كهلا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في السياق التالي،
سنجد بأن الله قد كفّ بني إسرائيل عن عيسى (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ
عَنْكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">):</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى
ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ
بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ
الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ
كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن نفهم (ربما مخطئين) بأن
الكف لا يتوقف على عدم قدرتهم ايقاع الأذى به (كما ربما يفهم القارئ للنص للوهلة
الأولى)، ولكنه يتعدى إلى منع وصولهم إليه طوال فترة من الزمن حتى عادهم مبلغا
برسالته:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ عِيسَى ابْنُ مَرْيَمَ
يَا بَنِي إِسْرَائِيلَ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ
يَدَيَّ مِنَ التَّوْرَاةِ وَمُبَشِّرًا بِرَسُولٍ يَأْتِي مِنْ بَعْدِي اسْمُهُ أَحْمَدُ
ۖ فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا هَٰذَا سِحْرٌ مُبِينٌ (61:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا:
نحن ظن بأن الله قد كف بني إسرائيل عن عيسى بن مريم بعد أن كلمهم في المهد<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالدقة القرآنية تلزمنا
التفريق بين الكف بشكل عام وكف الأيدي بشكل خاص كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَهُوَ الَّذِي كَفَّ أَيْدِيَهُمْ
عَنْكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ عَنْهُمْ بِبَطْنِ مَكَّةَ مِنْ بَعْدِ أَنْ أَظْفَرَكُمْ
عَلَيْهِمْ ۚ وَكَانَ اللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرًا (48:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
اذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ إِذْ هَمَّ قَوْمٌ أَنْ يَبْسُطُوا إِلَيْكُمْ
أَيْدِيَهُمْ فَكَفَّ أَيْدِيَهُمْ عَنْكُمْ ۖ وَاتَّقُوا اللَّهَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ
فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ (5:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَعَدَكُمُ اللَّهُ مَغَانِمَ
كَثِيرَةً تَأْخُذُونَهَا فَعَجَّلَ لَكُمْ هَٰذِهِ وَكَفَّ أَيْدِيَ النَّاسِ عَنْكُمْ
وَلِتَكُونَ آيَةً لِلْمُؤْمِنِينَ وَيَهْدِيَكُمْ صِرَاطًا مُسْتَقِيمًا (48:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لنخرج من هنا بالحاجة إلى
التفريق بين كف الأيدي (الذي نظن أنه يحمل معه معنى الاعتداء المادي) من جهة، والكف
بشكل عام من جهة أخرى. ونظن (ربما مخطئين) بأن الكف يتمثل بعدم التواصل اطلاقا.
لذا، سنتجرأ على القول بانه عندما كف الله بني إسرائيل عن عيسى، فهو قد قطع اتصال
بني إسرائيل مع عيسى بعد أن كلمهم في المهد حتى عاد إليهم بنفسه ليكلمهم عندما
أصبح كهلا. ليكون السؤال الآن هو: لماذا كف الله بني إسرائيل عن عيسى بن مريم فترة
طويلة من الزمن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو جلبنا
السياق القرآني ذاته، لوجدنا السبب في ذلك. فدعنا نجلب الآية الكريمة ذاتها مرة أخرى،
لنحاول تدبرها من هذا الجانب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى
ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ
بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ
الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ
كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالمتدبر لمفردات الآية ذاتها
سيجد (إن صح افتراؤنا) بأن السبب هو أن يجيئهم عيسى بالبينات (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ
عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). فعندما جاء عيسى بن مريم بني إسرائيل بالبينات، كانت ردة
فعل من كفر منهم على نحو (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالَ
الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). ليكون السؤال الآن: ما هي
البينات التي جاء بها عيسى بن مريم (كما جاء بها رسل كثيرون من قبله)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
واحدة من أهم خصائص البينات التي تميزها عن غيرها (كالآيات والذكر والزبور
والفرقان والكتاب، الخ) هو أن البينات تطبيقات عملية على أرض الواقع (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">demonstrations</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أمام أعين الناظرين. وربما يدل على ذلك ما
قاله السحرة في خطابهم مع فرعون بعد المواجهة التي احتدمت بينهم من جهة وموسى
وهارون من جهة أخرى في تلك الواقعة الشهيرة. فهذا فرعون يتوعدهم بالعذاب:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ آمَنْتُمْ لَهُ قَبْلَ
أَنْ آذَنَ لَكُمْ ۖ إِنَّهُ لَكَبِيرُكُمُ الَّذِي عَلَّمَكُمُ السِّحْرَ ۖ فَلَأُقَطِّعَنَّ
أَيْدِيَكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ مِنْ خِلَافٍ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمْ فِي جُذُوعِ النَّخْلِ
وَلَتَعْلَمُنَّ أَيُّنَا أَشَدُّ عَذَابًا وَأَبْقَىٰ (20:71) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فيأتي ردهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالُوا لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَىٰ
مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ وَالَّذِي فَطَرَنَا ۖ فَاقْضِ مَا أَنْتَ قَاضٍ
ۖ إِنَّمَا تَقْضِي هَٰذِهِ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا (20:72)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالذي كان في يد موسى (العصا)
هي آية، لكن ما فعلت عصا موسى بعصا السحرة وحبالهم كانت بينات كما وصفها السحرة في
خطابهم مع فرعون (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالُوا
لَنْ نُؤْثِرَكَ عَلَىٰ مَا جَاءَنَا مِنَ الْبَيِّنَاتِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، وذلك لأنهم شاهدوا بأم أعينهم ما
فعلت تلك العصا الحقيقية بعصيهم وحبالهم الوهمية التي عجزت عن مقارعة عصا موسى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو طبقنا المنطق ذاته في
حالة المسيح، لربما حق لنا أن نظن (ربما مخطئين) بأن ما كان يقوم به المسيح من
تطبيقات عملية<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>أمام أعين الناظرين (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">Demos</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) هي بينات</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"> ثتبت لهم
بما لا يدع مجالا للشك ح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قيقة
ما كان يملك المسيح من الآيات. فالآيات البينات هي إذا تلك التي يمكن أن تطبق على
أرض الواقع، فقد نلمسها بأيدينا ونشاهدها بأعيننا، كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ أَوَّلَ بَيْتٍ وُضِعَ
لِلنَّاسِ لَلَّذِي بِبَكَّةَ مُبَارَكًا وَهُدًى لِلْعَالَمِينَ (3:96) فِيهِ آيَاتٌ
بَيِّنَاتٌ مَقَامُ إِبْرَاهِيمَ ۖ وَمَنْ دَخَلَهُ كَانَ آمِنًا ۗ وَلِلَّهِ عَلَى
النَّاسِ حِجُّ الْبَيْتِ مَنِ اسْتَطَاعَ إِلَيْهِ سَبِيلًا ۚ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ
اللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ الْعَالَمِينَ (3:97)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَىٰ تِسْعَ
آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ ۖ فَاسْأَلْ بَنِي إِسْرَائِيلَ إِذْ جَاءَهُمْ فَقَالَ لَهُ فِرْعَوْنُ
إِنِّي لَأَظُنُّكَ يَا مُوسَىٰ مَسْحُورًا (17:101)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبمثل هذا الفهم المفترى من
عند أنفسنا، نحن نظن بأن ما أنزل الله لنا ربنا من الآيات البينات يمكن أن تطبق
عمليا على أرض الواقع:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكَ
آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ ۖ وَمَا يَكْفُرُ بِهَا إِلَّا الْفَاسِقُونَ (2:99)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَكَذَٰلِكَ أَنْزَلْنَاهُ آيَاتٍ
بَيِّنَاتٍ وَأَنَّ اللَّهَ يَهْدِي مَنْ يُرِيدُ (22:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كُنْتَ تَتْلُو مِنْ قَبْلِهِ
مِنْ كِتَابٍ وَلَا تَخُطُّهُ بِيَمِينِكَ ۖ إِذًا لَارْتَابَ الْمُبْطِلُونَ
(29:48) بَلْ هُوَ آيَاتٌ بَيِّنَاتٌ فِي صُدُورِ الَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ ۚ وَمَا
يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا الظَّالِمُونَ (29:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هُوَ الَّذِي يُنَزِّلُ عَلَىٰ
عَبْدِهِ آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۚ وَإِنَّ
اللَّهَ بِكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ (57:9)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الَّذِينَ يُحَادُّونَ
اللَّهَ وَرَسُولَهُ كُبِتُوا كَمَا كُبِتَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ وَقَدْ أَنْزَلْنَا
آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ ۚ وَلِلْكَافِرِينَ عَذَابٌ مُهِينٌ (58:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استراحة قصيرة<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في الآية الكريمة
التالية التي وردت في بداية سورة النور،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سُورَةٌ أَنْزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا
وَأَنْزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (24:1)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سنجد بأن هذه السورة العظيمة
قد جاء فيها فيها آيات بينات. ليكون السؤال المحير هو: مادام أن الله قد أنزل
الكتاب آيات بينات، فلم يذكرنا بأن هذه السورة العظيمة على وجه التحديد فيها آيات
بينات (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سُورَةٌ
أَنْزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا وَأَنْزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)؟ أليست آيات الكتاب كلها
آيات بينات؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو دققنا في
هذه الآية الكريمة في سياقها الأوسع، لوجدنا أن بدايتها تتحدث عن بعض "الأحكام"
التي وجب علينا تطبيقها على أرض الواقع. فأول ما تحدثت عنه هو ما يجب علينا تطبيقه
من "حد" (أو لنقل مجازا عقوبة) بحق الزاني والزانية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سُورَةٌ أَنْزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا
وَأَنْزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (24:1) الزَّانِيَةُ
وَالزَّانِي فَاجْلِدُوا كُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا مِائَةَ جَلْدَةٍ ۖ وَلَا تَأْخُذْكُمْ
بِهِمَا رَأْفَةٌ فِي دِينِ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ تُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ
الْآخِرِ ۖ وَلْيَشْهَدْ عَذَابَهُمَا طَائِفَةٌ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (24:2) الزَّانِي
لَا يَنْكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوْ مُشْرِكَةً وَالزَّانِيَةُ لَا يَنْكِحُهَا إِلَّا
زَانٍ أَوْ مُشْرِكٌ ۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ (24:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم تتحدت بعد ذلك مباشرة عن
الحد الذي يجب أن نوقعه بحق الذين يرمون المحصنات: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ
ثُمَّ لَمْ يَأْتُوا بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ فَاجْلِدُوهُمْ ثَمَانِينَ جَلْدَةً وَلَا
تَقْبَلُوا لَهُمْ شَهَادَةً أَبَدًا ۚ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ (24:4) إِلَّا
الَّذِينَ تَابُوا مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ وَأَصْلَحُوا فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ
(24:5)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن الذين يرمون أزواجهم
ولم يكن لهم شهداء إلا أنفسهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالَّذِينَ يَرْمُونَ أَزْوَاجَهُمْ
وَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ شُهَدَاءُ إِلَّا أَنْفُسُهُمْ فَشَهَادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ
شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الصَّادِقِينَ (24:6) وَالْخَامِسَةُ أَنَّ
لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَيْهِ إِنْ كَانَ مِنَ الْكَاذِبِينَ (24:7) وَيَدْرَأُ عَنْهَا
الْعَذَابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهَادَاتٍ بِاللَّهِ ۙ إِنَّهُ لَمِنَ الْكَاذِبِينَ
(24:8) وَالْخَامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اللَّهِ عَلَيْهَا إِنْ كَانَ مِنَ الصَّادِقِينَ
(24:9) وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ تَوَّابٌ
حَكِيمٌ (24:10)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن الذين جاءوا بالإفك: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الَّذِينَ جَاءُوا بِالْإِفْكِ
عُصْبَةٌ مِنْكُمْ ۚ لَا تَحْسَبُوهُ شَرًّا لَكُمْ ۖ بَلْ هُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۚ لِكُلِّ
امْرِئٍ مِنْهُمْ مَا اكْتَسَبَ مِنَ الْإِثْمِ ۚ وَالَّذِي تَوَلَّىٰ كِبْرَهُ مِنْهُمْ
لَهُ عَذَابٌ عَظِيمٌ (24:11) لَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَالْمُؤْمِنَاتُ
بِأَنْفُسِهِمْ خَيْرًا وَقَالُوا هَٰذَا إِفْكٌ مُبِينٌ (24:12) لَوْلَا جَاءُوا عَلَيْهِ
بِأَرْبَعَةِ شُهَدَاءَ ۚ فَإِذْ لَمْ يَأْتُوا بِالشُّهَدَاءِ فَأُولَٰئِكَ عِنْدَ
اللَّهِ هُمُ الْكَاذِبُونَ (24:13) وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ
فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ لَمَسَّكُمْ فِي مَا أَفَضْتُمْ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
(24:14) إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِكُمْ وَتَقُولُونَ بِأَفْوَاهِكُمْ مَا لَيْسَ
لَكُمْ بِهِ عِلْمٌ وَتَحْسَبُونَهُ هَيِّنًا وَهُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِيمٌ
(24:15) وَلَوْلَا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ مَا يَكُونُ لَنَا أَنْ نَتَكَلَّمَ
بِهَٰذَا سُبْحَانَكَ هَٰذَا بُهْتَانٌ عَظِيمٌ (24:16) يَعِظُكُمُ اللَّهُ أَنْ تَعُودُوا
لِمِثْلِهِ أَبَدًا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (24:17) وَيُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ
الْآيَاتِ ۚ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (24:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم تخبرنا عن عذاب الذين
يحبون أن تشيع الفاحشة في الذين آمنوا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الَّذِينَ يُحِبُّونَ
أَنْ تَشِيعَ الْفَاحِشَةُ فِي الَّذِينَ آمَنُوا لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ فِي الدُّنْيَا
وَالْآخِرَةِ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ (24:19) وَلَوْلَا فَضْلُ
اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ وَأَنَّ اللَّهَ رَءُوفٌ رَحِيمٌ (24:20) يَا أَيُّهَا
الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّيْطَانِ ۚ وَمَنْ يَتَّبِعْ خُطُوَاتِ
الشَّيْطَانِ فَإِنَّهُ يَأْمُرُ بِالْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۚ وَلَوْلَا فَضْلُ
اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ مَا زَكَىٰ مِنْكُمْ مِنْ أَحَدٍ أَبَدًا وَلَٰكِنَّ
اللَّهَ يُزَكِّي مَنْ يَشَاءُ ۗ وَاللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ (24:21) وَلَا يَأْتَلِ
أُولُو الْفَضْلِ مِنْكُمْ وَالسَّعَةِ أَنْ يُؤْتُوا أُولِي الْقُرْبَىٰ وَالْمَسَاكِينَ
وَالْمُهَاجِرِينَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ وَلْيَعْفُوا وَلْيَصْفَحُوا ۗ أَلَا تُحِبُّونَ
أَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ ۗ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (24:22) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن عذاب الذين يرمون
المحصنات الغافلات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الَّذِينَ يَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ
الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ وَلَهُمْ عَذَابٌ
عَظِيمٌ (24:23) يَوْمَ تَشْهَدُ عَلَيْهِمْ أَلْسِنَتُهُمْ وَأَيْدِيهِمْ وَأَرْجُلُهُمْ
بِمَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (24:24) يَوْمَئِذٍ يُوَفِّيهِمُ اللَّهُ دِينَهُمُ الْحَقَّ
وَيَعْلَمُونَ أَنَّ اللَّهَ هُوَ الْحَقُّ الْمُبِينُ (24:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن مآل الخبيثين
والخبيثات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الْخَبِيثَاتُ لِلْخَبِيثِينَ
وَالْخَبِيثُونَ لِلْخَبِيثَاتِ ۖ وَالطَّيِّبَاتُ لِلطَّيِّبِينَ وَالطَّيِّبُونَ
لِلطَّيِّبَاتِ ۚ أُولَٰئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَ ۖ لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ
كَرِيمٌ (24:26) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن ما يجب علينا فعله
لدخول البيوت الآخرين أو البيوت غير المسكونة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا
لَا تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ بُيُوتِكُمْ حَتَّىٰ تَسْتَأْنِسُوا وَتُسَلِّمُوا
عَلَىٰ أَهْلِهَا ۚ ذَٰلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ (24:27) فَإِنْ
لَمْ تَجِدُوا فِيهَا أَحَدًا فَلَا تَدْخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤْذَنَ لَكُمْ ۖ وَإِنْ
قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا ۖ هُوَ أَزْكَىٰ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ
عَلِيمٌ (24:28) لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَدْخُلُوا بُيُوتًا غَيْرَ مَسْكُونَةٍ
فِيهَا مَتَاعٌ لَكُمْ ۚ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تُبْدُونَ وَمَا تَكْتُمُونَ
(24:29)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم عن ما نحن مطالبين به من
غض البصر كسلوك للمؤمنين والمؤمنات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا
مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ۚ ذَٰلِكَ أَزْكَىٰ لَهُمْ ۗ إِنَّ اللَّهَ
خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُونَ (24:30) وَقُلْ لِلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ
وَيَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنْهَا
ۖ وَلْيَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّ ۖ وَلَا يُبْدِينَ زِينَتَهُنَّ
إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوْ آبَائِهِنَّ أَوْ آبَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ أَبْنَائِهِنَّ
أَوْ أَبْنَاءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوْ إِخْوَانِهِنَّ أَوْ بَنِي إِخْوَانِهِنَّ أَوْ
بَنِي أَخَوَاتِهِنَّ أَوْ نِسَائِهِنَّ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُنَّ أَوِ التَّابِعِينَ
غَيْرِ أُولِي الْإِرْبَةِ مِنَ الرِّجَالِ أَوِ الطِّفْلِ الَّذِينَ لَمْ يَظْهَرُوا
عَلَىٰ عَوْرَاتِ النِّسَاءِ ۖ وَلَا يَضْرِبْنَ بِأَرْجُلِهِنَّ لِيُعْلَمَ مَا يُخْفِينَ
مِنْ زِينَتِهِنَّ ۚ وَتُوبُوا إِلَى اللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ الْمُؤْمِنُونَ لَعَلَّكُمْ
تُفْلِحُونَ (24:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم تأتينا بالتوجيه الصحيح في
النكاح:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَنْكِحُوا الْأَيَامَىٰ مِنْكُمْ
وَالصَّالِحِينَ مِنْ عِبَادِكُمْ وَإِمَائِكُمْ ۚ إِنْ يَكُونُوا فُقَرَاءَ يُغْنِهِمُ
اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (24:32) وَلْيَسْتَعْفِفِ الَّذِينَ
لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغْنِيَهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۗ وَالَّذِينَ
يَبْتَغُونَ الْكِتَابَ مِمَّا مَلَكَتْ أَيْمَانُكُمْ فَكَاتِبُوهُمْ إِنْ عَلِمْتُمْ
فِيهِمْ خَيْرًا ۖ وَآتُوهُمْ مِنْ مَالِ اللَّهِ الَّذِي آتَاكُمْ ۚ وَلَا تُكْرِهُوا
فَتَيَاتِكُمْ عَلَى الْبِغَاءِ إِنْ أَرَدْنَ تَحَصُّنًا لِتَبْتَغُوا عَرَضَ الْحَيَاةِ
الدُّنْيَا ۚ وَمَنْ يُكْرِهْهُنَّ فَإِنَّ اللَّهَ مِنْ بَعْدِ إِكْرَاهِهِنَّ غَفُورٌ
رَحِيمٌ (24:33) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وتختم كل هذه الآيات
المتتالية السابقة جميعا بقوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ أَنْزَلْنَا إِلَيْكُمْ
آيَاتٍ مُبَيِّنَاتٍ وَمَثَلًا مِنَ الَّذِينَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ وَمَوْعِظَةً
لِلْمُتَّقِينَ (24:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فتنتهي هنا الآيات البينات
التي جاءت في هذه السورة العظيمة، تلك الآيات التي أخبرنا عنه في الأية الأولى
منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سُورَةٌ أَنْزَلْنَاهَا وَفَرَضْنَاهَا
وَأَنْزَلْنَا فِيهَا آيَاتٍ بَيِّنَاتٍ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لأن الحديث بعد ذلك ينتقل مباشرة
إلى آيات ربما يصبح من المستحيل علينا تطبيقها على أرض الواقع، وهي قوله تعالى: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">اللَّهُ نُورُ السَّمَاوَاتِ
وَالْأَرْضِ ۚ مَثَلُ نُورِهِ كَمِشْكَاةٍ فِيهَا مِصْبَاحٌ ۖ الْمِصْبَاحُ فِي زُجَاجَةٍ
ۖ الزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوْكَبٌ دُرِّيٌّ يُوقَدُ مِنْ شَجَرَةٍ مُبَارَكَةٍ زَيْتُونَةٍ
لَا شَرْقِيَّةٍ وَلَا غَرْبِيَّةٍ يَكَادُ زَيْتُهَا يُضِيءُ وَلَوْ لَمْ تَمْسَسْهُ
نَارٌ ۚ نُورٌ عَلَىٰ نُورٍ ۗ يَهْدِي اللَّهُ لِنُورِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَيَضْرِبُ
اللَّهُ الْأَمْثَالَ لِلنَّاسِ ۗ وَاللَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ (24:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا: نحن
نظن أن هناك فرقا واضحا بين الآيات من جهة والآيات البينات من جهة أخرى. لنفتري الظن
(ربما مخطئين) بأن الآية تصبح بينة إذا تم تطبيقها (كعرض) على أرض الواقع أمام
أعين الناظرين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في بعض ما جاء به
المسيح عيسى بن مريم، لوجدنا بأن البينات كانت مصاحبة له على الدوام:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ
وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ
وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ
أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ
(2:87)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْكِتَابَ
وَقَفَّيْنَا مِنْ بَعْدِهِ بِالرُّسُلِ ۖ وَآتَيْنَا عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ الْبَيِّنَاتِ
وَأَيَّدْنَاهُ بِرُوحِ الْقُدُسِ ۗ أَفَكُلَّمَا جَاءَكُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ
أَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ فَفَرِيقًا كَذَّبْتُمْ وَفَرِيقًا تَقْتُلُونَ
(2:87)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى
ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ
بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ
الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ
كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال هو: لماذا جاء
ذكر البينات صراحة في السياقات التي جاء بها عيسى بن مريم أكثر من أي رسول آخر؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى: نحن نظن بأن عيسى
هو الرسول الذي طبق على أرض الواقع أمام أعين الناظرين كثيرا مما جاء به. فهو من
طبق أمام الناظرين خلق الطير من الطين والنفخ فيه، وهو من كان يبرئ الأكمه
والأبرص، وهو من كان يخرج الموتى، وهو من كان ينبئهم بما يأكلون وما يدخرون في بيوتهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَرَسُولًا إِلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ
أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ رَبِّكُمْ ۖ أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ ۖ وَأُبْرِئُ
الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِ اللَّهِ ۖ وَأُنَبِّئُكُمْ
بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً
لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (3:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَ اللَّهُ يَا عِيسَى
ابْنَ مَرْيَمَ اذْكُرْ نِعْمَتِي عَلَيْكَ وَعَلَىٰ وَالِدَتِكَ إِذْ أَيَّدْتُكَ
بِرُوحِ الْقُدُسِ تُكَلِّمُ النَّاسَ فِي الْمَهْدِ وَكَهْلًا ۖ وَإِذْ عَلَّمْتُكَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ ۖ وَإِذْ تَخْلُقُ مِنَ الطِّينِ
كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ بِإِذْنِي فَتَنْفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِي ۖ وَتُبْرِئُ
الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ تُخْرِجُ الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِي ۖ وَإِذْ
كَفَفْتُ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَنْكَ إِذْ جِئْتَهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ فَقَالَ الَّذِينَ
كَفَرُوا مِنْهُمْ إِنْ هَٰذَا إِلَّا سِحْرٌ مُبِينٌ (5:110) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا بالسياق أكثر،
لوجدنا بأن هناك ملاحظة مهمة وجب التنبه لها، ألا وهي أن عيسى يقول لهم بأنه قد
جاءهم بآية من ربهم، لكنه يبين لهم بأن التطبيق العملي كان بينات كثيرة. وبكلمات
أخرى نحن نقول: بالرغم أن عيسى قد جاءهم بآية واحدة (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَنِّي قَدْ جِئْتُكُمْ بِآيَةٍ مِنْ
رَبِّكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، كان
تطبيق تلك الآية على أرض الواقع نحو بينات كثيرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">... أَنِّي أَخْلُقُ لَكُمْ
مِنَ الطِّينِ كَهَيْئَةِ الطَّيْرِ فَأَنْفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيْرًا بِإِذْنِ اللَّهِ
ۖ وَأُبْرِئُ الْأَكْمَهَ وَالْأَبْرَصَ وَأُحْيِي الْمَوْتَىٰ بِإِذْنِ اللَّهِ ۖ
وَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا تَأْكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمْ ۚ إِنَّ فِي
ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (3:49)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: لماذا كان ما جاء به
عيسى بن مريم آية واحدة ولكنها بينات متعددة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى خطير جدا: نحن نظن
أن السبب في ذلك كله هو طبيعة لسان عيسى بن مريم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو لسان عيسى؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إنه لسان روح القدس الذي أيد الله به
المسيح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إنه لسان الروح الذي خاطب مريم في
الحجاب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَاتَّخَذَتْ مِنْ دُونِهِمْ
حِجَابًا فَأَرْسَلْنَا إِلَيْهَا رُوحَنَا فَتَمَثَّلَ لَهَا بَشَرًا سَوِيًّا
(19:17) قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ بِالرَّحْمَٰنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا
(19:18) قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا
(19:19) قَالَتْ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَامٌ وَلَمْ يَمْسَسْنِي بَشَرٌ وَلَمْ أَكُ
بَغِيًّا (19:20) قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٌ ۖ وَلِنَجْعَلَهُ
آيَةً لِلنَّاسِ وَرَحْمَةً مِنَّا ۚ وَكَانَ أَمْرًا مَقْضِيًّا (19:21) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف يمكن أن نتصور
الحوار الذي دار بين رسول الله (روح القدس) من جهة ومريم من جهة أخرى في ذلك
الحجاب؟ فهل جرى بينهما الحوار بطريقة الحوار العادي الذي يعرفه الناس ويستخدمونه
في حياتهم اليومية؟ لو كان الحوار كذلك، كيف لمريم أن تقتنع بأن هذا هو رسول ربها؟
ولماذا استعاذت مريم منه بالرحمن إن كان تقيا؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: إن هذه
التساؤلات تدعونا إلى البحث أكثر في طريقة كلام الوحي (كروح القدس الذي جاء مريم)،
طارحين السؤالي المبدئي التالي: ما هو لسان روح القدس؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نفتري الظن بأن روح القدس لا
يتكلم اللسان البشري العادي الذي نعرفه، ظانين أن له لسانه الخاص الذي يجعله
مختلفا عن غيره، ليكون السؤال مرة أخرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هو لسان روح القدس الذي
خاطب به مريم في الحجاب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا في قوله تعالى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لِبَشَرٍ أَنْ يُكَلِّمَهُ
اللَّهُ إِلَّا وَحْيًا أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ
بِإِذْنِهِ مَا يَشَاءُ ۚ إِنَّهُ عَلِيٌّ حَكِيمٌ (42:51)</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سنجد أن كلام الله يصل للبشر
بطرق ثلاث، ألا وهي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وحيا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِلَّا وَحْيًا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أو من وراء حجاب (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَوْ مِنْ وَرَاءِ حِجَابٍ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l5 level1 lfo5; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أو يرسل رسولا فيوحي بإذنه (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَوْ يُرْسِلَ رَسُولًا فَيُوحِيَ
بِإِذْنِهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولما كان روح القدس قد كان
رسول من رب مريم كما جاء في قوله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ
رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا (19:19)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ربما يصح لنا أن نفتري القول
(ربما مخطئين) بأن ما حصل مع مريم هي الطريقة الثالثة، التي تتمثل في أن أرسل الله
رسولا (روح القدس) فأوحى بإذنه، لنخرج بالاستنباط المهم جدا التالي: كان روح القدس
يخاطب مريم وحيا، أي لم يخاطبها بالطريقة البشرية العادية. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما هو ذلك الوحي الذي
خاطب به روح القدس مريم في الحجاب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا: نحن نظن بأن ذلك هو ما
نجده في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">حم (42:1) عسق (42:2) كَذَٰلِكَ
يُوحِي إِلَيْكَ وَإِلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكَ اللَّهُ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ
(42:3)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالمدقق في هذه الآيات
الكريمة، سيجد بأن الوحي يتم باستخدام هذه الرموز اللفظية مثل حم عسق، الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما هي هذه الطريقة
التي نسميها وحيا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: إنه اللسان
المحكم الذي لا يدخله اللغو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو تدبرنا الآيات الكريمة
التالية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ
سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ
ۚ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ ۖ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ
مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَىٰ (53:23)</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الأمر الذي يدعونا إلى
التفريق بين الاسماء التي ما أنزل الله بها من سلطان من جهة والاسماء التي نزلت
بالحق من ربك:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَبِالْحَقِّ أَنْزَلْنَاهُ
وَبِالْحَقِّ نَزَلَ ۗ وَمَا أَرْسَلْنَاكَ إِلَّا مُبَشِّرًا وَنَذِيرًا (17:105)
وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَىٰ مُكْثٍ وَنَزَّلْنَاهُ
تَنْزِيلًا (17:106)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فما نزل به الروح الأمين على
قلب محمد كان وحيا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ
كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ
إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ
وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (4:163)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ
هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ بِعِبَادِهِ لَخَبِيرٌ
بَصِيرٌ (35:31)0</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">شَرَعَ لَكُمْ مِنَ الدِّينِ
مَا وَصَّىٰ بِهِ نُوحًا وَالَّذِي أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ وَمَا وَصَّيْنَا بِهِ إِبْرَاهِيمَ
وَمُوسَىٰ وَعِيسَىٰ ۖ أَنْ أَقِيمُوا الدِّينَ وَلَا تَتَفَرَّقُوا فِيهِ ۚ كَبُرَ
عَلَى الْمُشْرِكِينَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَيْهِ ۚ اللَّهُ يَجْتَبِي إِلَيْهِ مَنْ
يَشَاءُ وَيَهْدِي إِلَيْهِ مَنْ يُنِيبُ (42:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَكَذَٰلِكَ أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ
رُوحًا مِنْ أَمْرِنَا ۚ مَا كُنْتَ تَدْرِي مَا الْكِتَابُ وَلَا الْإِيمَانُ وَلَٰكِنْ
جَعَلْنَاهُ نُورًا نَهْدِي بِهِ مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا ۚ وَإِنَّكَ لَتَهْدِي
إِلَىٰ صِرَاطٍ مُسْتَقِيمٍ (42:52)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: ما جاء وحيا من
عند الله هو الحق، الذي لا يمكن أن تطاله شائبة، فلا يكون ظنا، ولا يكون هوى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكيف نستطيع أن نتعرف عليه؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: وما هي طبيعة لسان
الوحي؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى (لا تصدقوه):
إنه ما يشبه هذا: <o:p></o:p></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj191ujkzmTXetB-q5kraIrJ9w3yRPJL3SjVGAyE8wUsP1U1URbdg8Bc-rRNvOrAYFKC_5ODTvz9aDZL59hlpqIgYutq_7SqeY5AZ5uIbqrYDzrOB8q-WFPkhCpm9cBlz_bK0jbRFuopHN7Ikb7-gxQ9vO2_fxQmBCgIxZ0hRtVB45KCXaXaSBvSHNirQ/s557/Screenshot_14.jpg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="217" data-original-width="557" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEj191ujkzmTXetB-q5kraIrJ9w3yRPJL3SjVGAyE8wUsP1U1URbdg8Bc-rRNvOrAYFKC_5ODTvz9aDZL59hlpqIgYutq_7SqeY5AZ5uIbqrYDzrOB8q-WFPkhCpm9cBlz_bK0jbRFuopHN7Ikb7-gxQ9vO2_fxQmBCgIxZ0hRtVB45KCXaXaSBvSHNirQ/s16000/Screenshot_14.jpg" /></a></div><br /><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال:
ما هذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب:
شو دخلني؟! من يدري!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">خلص
بكفي اليوم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح
وآخرون<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بقلم: د. رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تاريخ النشر:<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>آيار 2023<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; text-align: right; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR"><o:p> </o:p></span></p><br /><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-44099723242478351222023-05-24T14:22:00.007+03:002023-05-24T16:43:49.580+03:00قصة داوود - الجزء التاسع <p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p>من هو داوود؟ الجزء التاسع</p><p>حاولنا في الجزء السابق من هذه المقالة إبراز بعض التقاطعات بين قصة داوود من جهة وقصة ذي القرنين من جهة أخرى. وافترينا الظن من عند أنفسنا بأن واحدة من تلك التقاطعات تكمن في استخدام كلاهما لعنصر الحديد. فزعمنا القول (ربما مخطئين) بأن كلاهما قد استفاد مما في الحديد من بأس شديد. وظننا بأن بأس الحديد يكمن في زبره الذي هو (حسب زعمنا) القوة المغناطيسية الشديدة التي يمكن أن يتشكل بواسطتها الدرع الواقي الذي يقي مستخدمه بأس الطرف الآخر عندما يتم مهاجمته أو الاعتداء عليه. فظننا (ربما مخطئين) بأن ذا القرنين قد استخدم زبر الحديد للمساواة بين الصدفين (وهما القطبان المغناطيسيان) لصدّ خطر يأجوج ومأجوج، فما عادا قادرين على إحداث الفساد في الأرض، وذلك لأنّ وصولهما إلى الأرض أصبح غير ممكن بعد أن ساوى ذو القرنين بين الطرفين.</p><p>نتيجة مفتراة: نحن نظن بأنّ فساد يأجوج ومأجوج في الأرض قد أوقفه ذو القرنين باستخدام زبر الحديد (القوة بالمغناطيسية) التي أُحكم بها ذلك الردم الذي جعله ذو القرنين حاجزًا بين من طلبوا منه المساندة من جهة ويأجوج ومأجوج ( الغازين للأرض) من جهة أخرى. </p><p>وباستخدام المنطق ذاته، حاولنا الترويج لفكرة إلانة الحديد لداوود. فقد كان داوود قادرًا على تلك الصنعة التي ترد في كتاب الله بمسى "صنعة لبوس"، فكان داوود يستخدم البأس الشديد المتوافر في الحديد، وذلك من أجل التحصن من بأس الناس:</p><p>وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80)</p><p>أمّا ما يتعلق بآلية تلك الصناعة، فنظن بأنه كان عند داوود من الأدوات ما مكّنته من اتقان تلك الصنعة. فالاستفادة من الحديد باستخراج زبره تتطلب وجود قوة (طاقة) لتشغل القوة المغناطيسية الكامنة في الحديد، وبكلمات أخرى نقول: لابد من وجود طاقة تشحن القوة الكامنة في الحديد، حتى تتفعل.</p><p>الدليل</p><p>لو دققنا في الآية الكريمة التالية:</p><p>اللَّهُ نَزَّلَ أَحْسَنَ الْحَدِيثِ كِتَابًا مُتَشَابِهًا مَثَانِيَ تَقْشَعِرُّ مِنْهُ جُلُودُ الَّذِينَ يَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ إِلَىٰ ذِكْرِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ هُدَى اللَّهِ يَهْدِي بِهِ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُضْلِلِ اللَّهُ فَمَا لَهُ مِنْ هَادٍ (39:23)</p><p>لوجدنا بأنّه حتى تتم إلانة الجلود ثم القلوب لذكر الله (ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمْ وَقُلُوبُهُمْ)، فلابد من وجود قوة خارجية تؤثر عليهما. وربما يحقّ لنا أن نقول بأن الحديث الذي أُنزل "كتابا متشابها مثاني" هو ما يجعل الجلود تقشعرّ أولا، ثم تلين بعد ذلك. ولا يتوقف الأمر عند ذلك، بل تتعدى إلى إلانة القلوب بعد أن تلين الجلود جراء تلك القشعريرة التي تصيبه. فالآلية تتمثل بوجود قوة خارجية تؤثر على الجلد (القشرة الخارجية)، فتؤدي إلى حدوث قشعريرة لذلك الجلد. (لتقريب الصورة إلى الأذهان، انظر الشكل التالي المقتبس من موسوعة الوكيبيديا كيف يخلق المجال المغناطيسي (magnetic field)، وحاول أن تتخيل كيف تقشعر الجلود).</p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHu2FYNRhcswHayzyRcChqw0cOaTq2GCAZhkL_V1IlLG0pvjbVZowCidS6mAZFrBuI1te2FwT2ZLyhqfIVB_5v6cGVZpc1_JI_pd0dH6Uz6uVROnW-WgrViS-7jSwBNZQeBTZWvprHGH2sA_XG1UdO3PRH4Q4E_twVleQjFmoaAP5yPGmL7iyQmxvKWg/s1024/_23548652-9760-4611-8352-cf71f369d52c.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="1024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjHu2FYNRhcswHayzyRcChqw0cOaTq2GCAZhkL_V1IlLG0pvjbVZowCidS6mAZFrBuI1te2FwT2ZLyhqfIVB_5v6cGVZpc1_JI_pd0dH6Uz6uVROnW-WgrViS-7jSwBNZQeBTZWvprHGH2sA_XG1UdO3PRH4Q4E_twVleQjFmoaAP5yPGmL7iyQmxvKWg/s320/_23548652-9760-4611-8352-cf71f369d52c.jpeg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNodTnQX4ycq6LsRA56eUb0QZOYAT4Cp-vp1qwj8OIqtvD842yhydQIVdhascCm8rXcMQ-SP-HvPzJ6rRgEvsX8kJukiD9j3FD2XCRtEyaD_VAELOCVmdYm2IQNOH3wB7kSmzGZLk_kBHDYwGwByWRnYY_MJRO3sVoDVBOusAYWlOxVoncmaL5_ISo-w/s1024/_d1d81e91-6e5d-4f5b-bfc7-cfeb2f817680.jpeg" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="1024" data-original-width="1024" height="320" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgNodTnQX4ycq6LsRA56eUb0QZOYAT4Cp-vp1qwj8OIqtvD842yhydQIVdhascCm8rXcMQ-SP-HvPzJ6rRgEvsX8kJukiD9j3FD2XCRtEyaD_VAELOCVmdYm2IQNOH3wB7kSmzGZLk_kBHDYwGwByWRnYY_MJRO3sVoDVBOusAYWlOxVoncmaL5_ISo-w/s320/_d1d81e91-6e5d-4f5b-bfc7-cfeb2f817680.jpeg" width="320" /></a></div><br /><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaFEZD9bkzRqHJZv78XbIbUZL4gHRyM2mYXXVk2BIIFiLhH5KAAtQ6ow1LSFrc8ehQ23jVCTOnfHh1gbbiiAmWl2I4YvXZcUX64XZUkWeEW2Q6abHH6ji_9HJEOS8R_LD7nRFXjEf7LqU06bPt2JIh7fR27ATlLkZoEz4R6JXN28yOKgr13JwwGPVKjA/s264/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A91.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="177" data-original-width="264" height="177" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEgaFEZD9bkzRqHJZv78XbIbUZL4gHRyM2mYXXVk2BIIFiLhH5KAAtQ6ow1LSFrc8ehQ23jVCTOnfHh1gbbiiAmWl2I4YvXZcUX64XZUkWeEW2Q6abHH6ji_9HJEOS8R_LD7nRFXjEf7LqU06bPt2JIh7fR27ATlLkZoEz4R6JXN28yOKgr13JwwGPVKjA/s1600/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%A91.png" width="264" /></a></div><br /><p><br /></p><p>Source: <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Magnetism#/media/File:Magnet0873.png">https://en.wikipedia.org/wiki/Magnetism#/media/File:Magnet0873.png</a></p><p><br /></p><p>ثم تتسبب تلك القشعريرة في إلانة الجلد ذاته، ثم ينتقل التأثر من القشرة الخارجية (الجلود) إلى الجزء الداخلي (القلب)، فيؤدي إلى إلانته. فوجود قوة خارجية ضرورة لحصول إلانة شيء ما. وانظر عزيزي القارئ - إن شئت - كيف كانت رحمة الله هي السبب المحفّز لـ إلانة النبي نفسه لمن حوله:</p><p>فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ ۖ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ ۖ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ ۖ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ (3:159)</p><p>وبالمنطق ذاته، فإننا نستطيع أن نتصوّر إلانة الحديد لداوود. وذلك بوجود قوة خارجية تؤثر على السطح الخارجي للحديد، فتُحدِث فيه ما يشبه قشعريرة الجلد، فتؤدي مباشرة إلى إلانه ذلك الجزء من الحديد، ثم ينتقل التأثر إلى القوة الداخلية الكامنة في الحديد، فيصبح لينًا، فتتفعل القوة الراكدة بداخله (زبره). والتي نظن أنها القوة المغناطيسية الكامنة في الحديد. وهنا يبرز (إن صحّ منطقنا المفترى هنا) التساؤل التالي: ما هي القوة الخارجية التي كانت تؤثر على الحديد حتى أصبح لينًا بيد داوود؟</p><p>رأينا المفترى (لا تصدقوه): ربما يستطيع من يحاول الإجابة على مثل هذا التساؤل تقديم عدة سيناريوهات محتملة. لكن السيناريو الذي سنتبناه حتى الساعة (وما زلنا لا نملك الدليل عليه) هو التالي: إنها القوة (الطاقة) التي كانت متوافرة في التابوت. </p><p>الدليل</p><p>لو بحثنا عن مفردة "التابوت" على مساحة النص القرآني، سنجدها تظهر صراحة في السياقات التالية:</p><p>عند الحديث عن طفولة موسى: قَالَ قَدْ أُوتِيتَ سُؤْلَكَ يَا مُوسَىٰ (20:36) وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ (20:37) إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39)</p><p><br /></p><p>عند الحديد عن قصة جالوت التي جاء فيها ذكر لداوود: وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (2:248)</p><p>ليكون السؤال المحوري هنا هو: لِمَ يرد ذكر التابوت صراحة في هاتين القصتين على وجه التحديد؟</p><p>رأينا المفترى: لو دققنا في قصة موسى جيدا، سنجد الآية الكريمة التالية:</p><p>أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39)</p><p>لنثير - بناء على ما جاء في هذه الآية الكريمة- سؤالًا ربما يصعب الإجابة عليه بشكل نهائي، ألا وهو: كيف كان موسى يُصنع على عين الله في بلاط آل فرعون؟</p><p>رأينا المفترى: لو تدبرنا مفهوم الصناعة "كحرفة"، لوجدناها تختلف من شخص لآخر، ومن أمة إلى أخرى، ومن زمن إلى آخر. لكن ما يميّزها عند الجميع هو درجة الاتقان. فقد أصنع أنا أداة معينة، وقد تصنع أنت مثل تلك الأداة، لكن كفاءة كل واحدة من الأداتين قد تتفاوت. فربما تكون الأداة التي صنعتها أنا أكثر كفاءة وفاعلية من الأداة التي صنعتها أنت، والعكس صحيح. وقد تنتج بلد ما آلة معينة، وتنتج بلد آخرى مثل تلك الأداة، لكن ربما تتفاوت كفاءة الآلة المصنوعة في الحالتين. ولعل أهم عنصر يجعل الأداة ذات كفاءة عالية هي "التقنية" (technology) المستخدمة في تلك الصناعة. فالصناعة الألمانية تستخدم تقنية ذات كفاءة معينة في انتاج سياراتها وطائراتها وسفنها، الخ. وكذلك هناك ما يميّز الصناعة اليابانية من حيث التقنية المستخدمة، وهكذا. لكن يبقى هناك شيء مشترك لا يمكن أن يغيب في الحالتين، ألا وهو استخدام عنصر الطاقة (power). فالتفوق في كفاءة السيارة الحديثة - مثلا- يعتمد على نوع الطاقة المستخدمة في تشغيلها. ولعلنا لا نبالغ إن قلنا بأنه كلما تطور شكل الطاقة المستخدمة (كالطاقة الناتجة من الخشب أو الفحم أو البترول أو اليورانيوم، الخ)، كلّما تطورت كفاءة المنتج في تحقيق الغاية من انتاجه، وفي تعدد استخدامته. </p><p>ولو دققنا في السياق القرآني عن صناعة عاد - مثلا – كما جاء في قوله تعالى:</p><p>كَذَّبَتْ عَادٌ الْمُرْسَلِينَ (26:123) إِذْ قَالَ لَهُمْ أَخُوهُمْ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ (26:124) إِنِّي لَكُمْ رَسُولٌ أَمِينٌ (26:125) فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ (26:126) وَمَا أَسْأَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ ۖ إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ الْعَالَمِينَ (26:127) أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ (26:128) وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ (26:129)</p><p>لوجدنا بأن الغاية من مصانع عاد هو الخلود (وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ). لذا، لابد أن يجنح بنا الخيال لنتصور تلك المصانع التي شيّدتها حضارة عاد (التي لم يخلق مثلها في البلاد) لغايات الخلود. وأول ما يمكن أن نفكر به هو الطاقة التي كانت تملكها عاد لتشييد تلك المصانع العظيمة. فيكون أول مستلزمات هذا الخيال هو الذهاب بعيدا عن الفكر الشعبي التقليدي الذي قد يتصور ذلك بخيال بدائي، ويصفها بمفردات شعبية. لتكون النتيجة التي نحاول جاهدين افتراءها (ربما مخطئين) هي على النحو التالي: كانت عاد على درجة من الرقي التقني (cutting edge technology) الذي مكّنها من تشييد مصانع الخلد. </p><p>ولا شك أيضا بأن رقيّ الصناعة (أي صناعة) يعتمد على العلم المتوافر للصانع نفسه. ولو دققنا في الآية الكريمة التالية:</p><p>وَتَرَى الْجِبَالَ تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ۚ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ ۚ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ (27:88)</p><p>لوجدنا بأن الجبال - التي نحسبها جامدة وهي تمر مر السحاب – هي كينونة عظيمة، متقنة في صناعتها، وذلك لأنها من صنع الله الذي أتقن كل شيء. الأمر الذي يدعونا أن نخرج من هنا بالافتراء الخطير التالي: مادام أن الجبال بهذه الوظيفة التي انيطت بها هي من صنع الله، فلابد أن التقنية المستخدمة في ذاتها يصعب مجاراتها. </p><p>ولو جلبنا السياقات القرآنية التالية التي تبيّن لنا كيفية صناعة سفينة نوح:</p><p>فَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا فَإِذَا جَاءَ أَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّورُ ۙ فَاسْلُكْ فِيهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَأَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ ۖ وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ۖ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (23:27)</p><p>وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (11:37) وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ ۚ قَالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُونَ (11:38)</p><p>لوجدنا بأنها قد صنعت بمراقبة من الله وبوحي منه، فكانت صناعتها تحت مراقبة غير منقطعة من جنوده (وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا). </p><p>السؤال النهائي حول مفهوم الصناعة: ما الذي يجمع هذه الأمور (موسى، الجبال، سفينة نوح) على وجه التحديد ليأتي وصفها في النص القرآني على أنها صناعة؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن بأن العامل المشترك في كل الصناعات هو وجود الطاقة المشغلة لها. </p><p>الدليل</p><p>لو بدأنا بصناعة سفينة نوح، لوجدنا أن وصفها في النص القرآني قد جاء على نوح أنها فلك:</p><p>فَكَذَّبُوهُ فَأَنْجَيْنَاهُ وَالَّذِينَ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَأَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا ۚ إِنَّهُمْ كَانُوا قَوْمًا عَمِينَ (7:64)</p><p>فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ وَجَعَلْنَاهُمْ خَلَائِفَ وَأَغْرَقْنَا الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا ۖ فَانْظُرْ كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الْمُنْذَرِينَ (10:73)</p><p>وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ۚ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (11:37)</p><p>وَيَصْنَعُ الْفُلْكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيْهِ مَلَأٌ مِنْ قَوْمِهِ سَخِرُوا مِنْهُ ۚ قَالَ إِنْ تَسْخَرُوا مِنَّا فَإِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُونَ (11:38)</p><p>فَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا وَوَحْيِنَا فَإِذَا جَاءَ أَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّورُ ۙ فَاسْلُكْ فِيهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ وَأَهْلَكَ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ ۖ وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ۖ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (23:27)</p><p>فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَمَنْ مَعَكَ عَلَى الْفُلْكِ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (23:28)</p><p>لكن المدقّق في النص أكثر، سيجد أن ذلك الفلك قد وُصِف في سياق قرآني آخر بأنه فلك مشحون:</p><p>فَأَنْجَيْنَاهُ وَمَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (26:119)</p><p>ليكون السؤال الآن هو: كيف يكون الفلك مشحونًا؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نفتري الظن بأن الفلك كان "مشحونا" لوجود طاقة في داخله تجعله قابلًا للعمل بكفاءة عالية جدا، وبكلمات أكثر وضوحا نقول بأن الشحن هو ما نستخدمه اليوم تحت مسمى (charge). فنحن نظن أن الفلك يجري في البحر (أي ما يشبه الغواصة بمفرداتنا الحالية) بقوة الطاقة التي تشغله. فمحرك ذلك الفلك يحتاج إلى طاقة تجعله قادرًا على العمل حتى يجعل الفلك كله يتحرك بكفاءة عالية في داخل الماء. </p><p>ولو دققنا في السياق القرآني السابق الذي يتحدث عن الفلك المشحون، لوجدنا بأن هناك في كتاب الله مقابلة عجيبة بينه من جهة وما خلق الله لنا من الأنعام التي نركبها من جهة أخرى، قال تعالى:</p><p>وَآيَةٌ لَهُمْ أَنَّا حَمَلْنَا ذُرِّيَّتَهُمْ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (36:41) وَخَلَقْنَا لَهُمْ مِنْ مِثْلِهِ مَا يَرْكَبُونَ (36:42)</p><p>الأمر الذي يجعلنا نتجرأ على الظن بأن الطاقة التي يشتغّل بها الفلك المشحون في داخل الماء يشبه ما يشغّل الانعام التي نركبها. فالأنعام لا تندفع بطاقة خارجية لتتحرك حتى تحمل أثقالنا وتنقلنا من مكان إلى آخر، ولكنها تتحرك بما لديها من طاقة كامنة في داخلها أكتسبتها من مصدر خارجي (منفصل عنها). وبمثل هذا الخيال، علينا أن نتصور تلك الفلك المشحون: أي توافر طاقة في داخلها يجعلها قادرة على الحركة، وتحمل أثقالنا إلى بلد لم نكن لنبلغه إلا بشق الأنفس:</p><p>وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا ۗ لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (16:5) وَلَكُمْ فِيهَا جَمَالٌ حِينَ تُرِيحُونَ وَحِينَ تَسْرَحُونَ (16:6) وَتَحْمِلُ أَثْقَالَكُمْ إِلَىٰ بَلَدٍ لَمْ تَكُونُوا بَالِغِيهِ إِلَّا بِشِقِّ الْأَنْفُسِ ۚ إِنَّ رَبَّكُمْ لَرَءُوفٌ رَحِيمٌ (16:7)</p><p>فالأنعام – نحن نفتري الظن - تستطيع أن تنتقل من مكان إلى آخر بفعل تلك الطاقة الكامة فيها، والتي أكتسبتها من مصدر منفصل عنها بعد أن تمت معالجته في داخلها، وهي ما نسميها بالمفردات العلمية الدقيقة: الطاقة (POWER) أو الوقود (FUEL) المنتج للطاقة. فما تأكل الأنعام هو الوقود، وما ينتج عن معالجة ذلك الوقود داخل بدن الأنعام هو الطاقة المشغلة لها. </p><p>نتيجة مفتراة: قد لا نختلف كثيرا إن قلنا بأن الأنعام تتحصل على الطاقة التي تمكّنها من القيام بمهتها مما تأكل من الأرض. فتقوم معدتها بهظم ما تأكل (الوقود)، وبالتالي معالجته حتى يصبح طاقة، وتقوم أعضاء بدنها كلها بالاستفادة من تلك الطاقة المنتجة داخل أبدانها، وتتخلص من فضلات الطعام (الوقود) بالاخراج. ولو حصل أن مَنعت الطعام عن تلك الكائنات فترة طويلة من الزمن، فسيؤدي ذلك إلى ضعف أبدانها، وقد تصبح غير قادرة على القيام بمهامها بكفاءة عالية، ربما تصل في نهاية المطاف إلى موتها إن طالت فترة منعها عن الطعام أكثر مما يجب. </p><p>فالسيناريو البسيط الذي نحاول أن نرسمه عن الأنعام هو على النحو التالي:</p><p>حصول الأنعام على الطعام (أو لنقل الوقود) من البيئة المحيطة، </p><p>دخول الطعام في جوف الأنعام</p><p>تحويل ذلك الطعام من حالة إلى حالة داخل بدن الأنعام</p><p>الاستفادة من الطاقة المتحصلة من ذلك الوقود في تشغيل البدن كله</p><p>تصبح العملية كلها بمثابة شحن متكرر (Recharging) لتلك الكائنات حتى تبقى تدب الحياة فيها، وبالتالي الاستمرار بالعمل بكفاءة</p><p>والآن لننقل السيناريو إلى ما شُبهت به تلك الأنعام وهو الفلك المشحون:</p><p>الحصول على الوقود من مصدر آخر</p><p>ادخال ذلك الوقود إلى جوف الفلك</p><p>تحويل ذلك الوقود داخل جوف الفلك إلى طاقة </p><p>الاستفادة من تلك الطاقة في تشغيل أجزاء الفلك كله</p><p>يكون ذلك كله بمثابة الشحن الدائم لتلك الآلة حتى تستطيع العمل بكفاءة </p><p>السؤال: ما هو وقود تلك الفلك حتى أصبحت فلكًا مشحونة؟</p><p>رأينا المفترى (لا تصدقوه): إنّه التابوت. </p><p>الدليل</p><p>نحن نظن أنه من أجل جلب الدليل على مثل هذا الافتراء الغريب العجيب، يلزمنا أن نتتبع سيرة ذلك التابوت من أولها، الأمر الذي يجعلنا نتجرأ على طرح عشرات (وربما مئات) الأسئلة الأولية حوله. وأول تلك التساؤلات هي:</p><p>لماذا استقر التابوت في آل داوود؟ </p><p>لِم لَم يستقر في آل موسى أو في آل هارون؟</p><p>لماذا ظهرت مفردة التابووت صراحة في قصة أم موسى؟</p><p>لماذا ظهر التابوت عيانًا في قصة طالوت وجالوت؟</p><p>لماذا كان داوود متواجدًا في قصة طالوت وجالوت حيث يظهر التابوت دون سابق إنذار؟</p><p>الخ.</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن بأن محاولة الإجابة على مثل هذا التساؤلات الكثيرة والكبير جدا تتطلب منّا تدبر السياقات القرآنية التالية:</p><p>وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ (37:75) وَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (37:76) وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ (37:77) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:78) سَلَامٌ عَلَىٰ نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ (37:79) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:80) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:81)</p><p>وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ (37:104) قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:105) إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ (37:106) وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ (37:107) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:108) سَلَامٌ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ (37:109) كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:110) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:111)</p><p>وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ (37:114) وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (37:115) وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ (37:116) وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ (37:117) وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ (37:118) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ (37:119) سَلَامٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ (37:120) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:121) إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:122)</p><p>وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (37:123) إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ (37:124) أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ (37:125) اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ (37:126) فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ (37:127) إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (37:128) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:129) سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ (37:130) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:131) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:132)</p><p>فالمدقق في هذه السياقات التي وردت جميعها في سورة الصافات، يجد التقاطعات بين هؤلاء المخلصين من عباد الله المؤمنين، وهم:</p><p>- نوح</p><p>- إبراهيم</p><p>- موسى وهارون</p><p>- إلياس</p><p>السؤال: ما الذي يجمع هؤلاء المخلصين من عباد الله كما تبينها هه السياقات القرآنية على وجه التحديد؟</p><p>رأينا المفترى: لو دققنا أكثر فيما هو مشترك بين هؤلاء على وجه التحديد، سنجد شيئا واحدا لا يشاركهم به غيرهم من المخلصين من عباد الله، ألا هو التالي: هؤلاء هم من ترك الله عليهم في الآخرين (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ).</p><p>نتيجة مفتراة: كان نوح، إبراهيم، موسى وهارون، وإلياس، هم من ترك الله عليهم في الآخرين. </p><p>السؤال: ما معنى أن هؤلاء على وجه التحديد هم من ترك الله عليهم في الآخرين؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن مفهوم التركة تتحقق بوجود "إرث ما" عند شخص ما (أو عند مجموعة من الأشخاص)، فيتم تناقله في ذريتهم من بعدهم. وربما الأهم من ذلك أن الإرث الذي تمت تركته كان في الآخرين (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ). ونحن نفهم ذلك (ربما مخطئين) على نحو أن ذلك الإرث تمت مناقلته لأجيال عديدة حتى وصل إلى الآخرين (أي وصوله إلى آخر تلك الذرية). لذا، نحن نتجرأ على تقديم الافتراءات الخطيرة التالية التي ستكون بمثابة حجر الأساس في النقاش التالي، وهي:</p><p>هناك إرث تُرك في ذرية نوح وتم تناقله حتى نهاية ذرية نوح (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ)</p><p>هناك إرث إبراهيم في ذريته حتى نهايتها (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ)</p><p>هناك إرث في ذرية موسى وهارون حتى نهايتهما (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ)</p><p>هناك إرث في ذرية إلياس حتى نهايتها (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ) </p><p>ولو دققنا في السياق الذي جاء خاصا بإبراهيم، لوجدنا فيه شيء من الغرابة (إن نحن قرأناه في سياقه الأوسع)، قال تعالى:</p><p>وَنَادَيْنَاهُ أَنْ يَا إِبْرَاهِيمُ (37:104) قَدْ صَدَّقْتَ الرُّؤْيَا ۚ إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:105) إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْبَلَاءُ الْمُبِينُ (37:106) وَفَدَيْنَاهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ (37:107) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:108) سَلَامٌ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ (37:109) كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:110) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:111) وَبَشَّرْنَاهُ بِإِسْحَاقَ نَبِيًّا مِنَ الصَّالِحِينَ (37:112) وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَىٰ إِسْحَاقَ ۚ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِنَفْسِهِ مُبِينٌ (37:113)</p><p>فالمدقق في هذا السياق سيجد بأن سياق التركة عند إبراهيم قد جاء فيه مباركة على إبراهيم نفسه وعلى إسحاق على وجه التحديد: </p><p>جاءت إحداهما له خاصة: وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:108)</p><p>وجاءت مرة أخرى له وإسحاق معه: وَبَارَكْنَا عَلَيْهِ وَعَلَىٰ إِسْحَاقَ ۚ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِمَا مُحْسِنٌ وَظَالِمٌ لِنَفْسِهِ مُبِينٌ (37:113)</p><p>ليكون السؤال المفاجئ هو: لماذا؟ أي لماذا كانت البركة عليه وعلى إسحاق على وجه التحديد؟ فأين الولد الآخر لإبراهيم (وهو إسماعيل) في هذا السياق؟</p><p>رأينا المفترى: لما كان من البديهي أن يتم تناقل التركة من الأب لابنه، ما دعت الحاجة أن يذكر الابن في ذلك السياق، وذلك لأنه الوريث الشرعي والوحيد لتلك التركة. لكن الغريب أنه في حالة إبراهيم جاء ذكر لابنه اسحاق على وجه التحديد، بالرغم من أننا نعلم يقينا بأنه كان لإبراهيم اثنين من الأبناء، وهما إسماعيل وإسحاق. لذا، كان من المفترض أن تكون "التركة" (وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ) مناصفة بين الاثنين، أليس كذلك؟ لكن المثير للانتباه أن النص هنا يبرز اسحاق، ولا يذكر اسماعيل في سياق الحديث عما ترك على إبراهيم في الآخرين. لسكون السؤال الآن هو: لماذا؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) بأن تركة إبراهيم كانت خاصة في إسحاق، وذريته من بعدة.</p><p>الدليل</p><p>نحن نظن أن فهم هذا الأمر يتطلب منا - ابتداء- محاولة التمييز بين التركة من جهة والوراثة من جهة أخرى. فالتركة شيء والوراثة شيء آخر، ولا يجب الخلط بينهما. قال تعالى:</p><p>وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ ۖ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ (27:16)</p><p>وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (26:52) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ حَاشِرِينَ (26:53) إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (26:54) وَإِنَّهُمْ لَنَا لَغَائِظُونَ (26:55) وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَاذِرُونَ (26:56) فَأَخْرَجْنَاهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (26:57) وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (26:58) كَذَٰلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِي إِسْرَائِيلَ (26:59)</p><p>فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (44:23) وَاتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْوًا ۖ إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ (44:24) كَمْ تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (44:25) وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (44:26) وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ (44:27) كَذَٰلِكَ ۖ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ (44:28)</p><p>فالمدقق في هذه الآيات الكريمة يجد بأن الوراثة يمكن أن تنتقل من شخص لآخر أو من أمة لأخرى قد تربطه (وقد لا تربطه) به صلة دم. لكن التركة - بالمقابل - تكون في ذرية الشخص نفسه. والأهم من ذلك أن صاحب التركة قد يختص أحد أبناءه بشيء من تركته لا تكون لغيره من الأبناء. فتخيل عزيزي القارئ – إن شئت- أن لديك شيئا واحدا ذا قيمة عظيمة، ولديك في نفس الوقت أكثر من ولد واحد، ألا تأخذك الحيرة عند من من أبنائك تود أن تودع ذلك الشيء الثمين؟ ألن تجتهد بأن يكون قرارك سليمًا، حتى لا تضيع تلك التركة في يوم من الأيام؟ ألن يكن لديك مبررا قويا في سبب أنك جعلته في هذا الإبن (دون الآخرين)؟ </p><p>نتيجة مفتراة: نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن التركة تتعلق بالمقتنيات الخاصة للشخص، وأن قرار وضعها عند أحد من اأبناء (دون غيره) هو قرار شخصي، يتحمل الوالد تباعاته. فيجتهد في أن يضعه في مكانه الذي يظن أنه الأنسب. ولعل أهم العوامل التي يأخذها الأب في الحسبان في هذا الصدد هو أنه يحاول أن يتعين من بين أبنائه من يستطيع أن يستفيد منها بالشكل الأمثل.</p><p>نتيجة مفتراة: إذا كانت التركة تتعلق بالمقتنيات الخاصة التي يحق لصاحبها التصرف فيها حسب رؤيته الشخصية، فماذا عن الوراثة؟ </p><p>رأينا المفترى: نحن نظن بأن الوراثة تتعلق بالمتتلكات العامة والخاصة التي تتوزع بين جميع الوارثين (ومن لهم حق فيها) بعدالة (بنسب مقدرة):</p><p>يُوصِيكُمُ اللَّهُ فِي أَوْلَادِكُمْ ۖ لِلذَّكَرِ مِثْلُ حَظِّ الْأُنْثَيَيْنِ ۚ فَإِنْ كُنَّ نِسَاءً فَوْقَ اثْنَتَيْنِ فَلَهُنَّ ثُلُثَا مَا تَرَكَ ۖ وَإِنْ كَانَتْ وَاحِدَةً فَلَهَا النِّصْفُ ۚ وَلِأَبَوَيْهِ لِكُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا السُّدُسُ مِمَّا تَرَكَ إِنْ كَانَ لَهُ وَلَدٌ ۚ فَإِنْ لَمْ يَكُنْ لَهُ وَلَدٌ وَوَرِثَهُ أَبَوَاهُ فَلِأُمِّهِ الثُّلُثُ ۚ فَإِنْ كَانَ لَهُ إِخْوَةٌ فَلِأُمِّهِ السُّدُسُ ۚ مِنْ بَعْدِ وَصِيَّةٍ يُوصِي بِهَا أَوْ دَيْنٍ ۗ آبَاؤُكُمْ وَأَبْنَاؤُكُمْ لَا تَدْرُونَ أَيُّهُمْ أَقْرَبُ لَكُمْ نَفْعًا ۚ فَرِيضَةً مِنَ اللَّهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمًا (4:11)</p><p>وقد ترث شيئًا لم يكن لك أصلا:</p><p>وَأَنْزَلَ الَّذِينَ ظَاهَرُوهُمْ مِنْ أَهْلِ الْكِتَابِ مِنْ صَيَاصِيهِمْ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ الرُّعْبَ فَرِيقًا تَقْتُلُونَ وَتَأْسِرُونَ فَرِيقًا (33:26) وَأَوْرَثَكُمْ أَرْضَهُمْ وَدِيَارَهُمْ وَأَمْوَالَهُمْ وَأَرْضًا لَمْ تَطَئُوهَا ۚ وَكَانَ اللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرًا (33:27)</p><p>ولا تتوقف الوراثة على الأشياء المادية البحتة، فقد تصل إلى وراثة الكتاب:</p><p>فَخَلَفَ مِنْ بَعْدِهِمْ خَلْفٌ وَرِثُوا الْكِتَابَ يَأْخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا الْأَدْنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغْفَرُ لَنَا وَإِنْ يَأْتِهِمْ عَرَضٌ مِثْلُهُ يَأْخُذُوهُ ۚ أَلَمْ يُؤْخَذْ عَلَيْهِمْ مِيثَاقُ الْكِتَابِ أَنْ لَا يَقُولُوا عَلَى اللَّهِ إِلَّا الْحَقَّ وَدَرَسُوا مَا فِيهِ ۗ وَالدَّارُ الْآخِرَةُ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ ۗ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (7:169)</p><p>ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا ۖ فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ ذَٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ (35:32)</p><p>وكذلك يمكن وراثة الجنة ذاتها:</p><p>تِلْكَ الْجَنَّةُ الَّتِي نُورِثُ مِنْ عِبَادِنَا مَنْ كَانَ تَقِيًّا (19:63)</p><p>نتيجة مفتراة: إن ما يهمنا قوله هنا هو أن الوراثة تقع على أشياء عامة يمكن للكثيرين الاستفادة منها، لكن التركة تقع على الممتلكات الخاصة التي يتخير صاحبها عند من يريد أن يتركها من ذريته. </p><p>السؤال: لماذا كانت التركة في ذرية إبراهيم خاصة (نحن نظن) في إسحاق وذريته من بعده؟</p><p>رأينا المفترى: مادام أن التركة هي ممتلكات خاصة كانت عند إبراهيم. فنحن نتخيل بأن تلك الممتلكات التي تركت عليه في الآخرين قد انتهت عند إسحاق فقط، فما كان لإسماعيل نصيب منها. لكن ما كان لإسماعيل هو جزء مما ورث عن إبراهيم (كالكتاب)، وليس جزء من التركة الخاصة.</p><p>السؤال: ما هي تلك المقتنيات الخاصة التي تركت في ذرية إبراهيم التي جعلها في إسحاق وذرية إسحاق من بعده؟</p><p>رأينا المفترى: إن المدقق فيما حصل في خط بيت النبوة في إسحاق فيعقوب فيوسف، سيجد أن "القميص" كان "الكنز" الأكثر حظورًا في رسم أحداث قصة ذلك البيت الكريم. </p><p>نتيجة مفتراة: نحن نظن بأن ما ترك على إبراهيم في الآخرين هو "القميص"، الذي كان – حسب افترائتنا القديمة - الأداة التي وقت (أي كوقاية) إبراهيم من نار قومه التي ألقوه فيها في يوم من الأيام. وانظر عزيزي القارئ – إن شئت- كيف يأتي ذكر إسحاق ويعقوب على وجه التحديد (وليس اسماعيل) عند تبيان ما حصل لإبراهيم في نار قومه:</p><p>قَالُوا حَرِّقُوهُ وَانْصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ فَاعِلِينَ (21:68) قُلْنَا يَا نَارُ كُونِي بَرْدًا وَسَلَامًا عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ (21:69) وَأَرَادُوا بِهِ كَيْدًا فَجَعَلْنَاهُمُ الْأَخْسَرِينَ (21:70) وَنَجَّيْنَاهُ وَلُوطًا إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا لِلْعَالَمِينَ (21:71) وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ نَافِلَةً ۖ وَكُلًّا جَعَلْنَا صَالِحِينَ (21:72)</p><p>(للتفصيل انظر مقالاتنا تحت عنوان قصة لوط).</p><p>نتيجة مفتراة: كانت تركة إبراهيم في ذريته (إسحاق وذريته) هي القميص.</p><p>ولو دققنا بالطريقة المفتراة من عندنا ذاتها في قصة موسى وهارون، سنجد أنه قد ترك عليهما في الآخرين:</p><p>وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ (37:114) وَنَجَّيْنَاهُمَا وَقَوْمَهُمَا مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (37:115) وَنَصَرْنَاهُمْ فَكَانُوا هُمُ الْغَالِبِينَ (37:116) وَآتَيْنَاهُمَا الْكِتَابَ الْمُسْتَبِينَ (37:117) وَهَدَيْنَاهُمَا الصِّرَاطَ الْمُسْتَقِيمَ (37:118) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِمَا فِي الْآخِرِينَ (37:119) سَلَامٌ عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ (37:120) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:121) إِنَّهُمَا مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:122)</p><p>ليكون السؤال: ما هي التركة التي كانت في آل موسى وآل هارون؟</p><p>رأينا المفترى: لو دققنا في قصة موسى وهارون من أولها إلى آخرها، لن نجد صعوبة في أن نروج لفكرة أن "العصا" كانت سيدة المشهد كله. وانظر كيف يصر موسى على أن العصا ملكية خاصة له:</p><p>وَمَا تِلْكَ بِيَمِينِكَ يَا مُوسَىٰ (20:17) قَالَ هِيَ عَصَايَ أَتَوَكَّأُ عَلَيْهَا وَأَهُشُّ بِهَا عَلَىٰ غَنَمِي وَلِيَ فِيهَا مَآرِبُ أُخْرَىٰ (20:18)</p><p>نتيجة مفتراة: كانت تركة موسى وهارون في ذريتهما هي العصا.</p><p>ولو رجعنا إلى قصة نوح، سنطرح السؤال ذاته: ما الذي ترك على نوح في الآخرين؟</p><p>وَلَقَدْ نَادَانَا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ (37:75) وَنَجَّيْنَاهُ وَأَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ (37:76) وَجَعَلْنَا ذُرِّيَّتَهُ هُمُ الْبَاقِينَ (37:77) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:78) سَلَامٌ عَلَىٰ نُوحٍ فِي الْعَالَمِينَ (37:79) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:80) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:81)</p><p>راينا المفترى: ربما لن نتجادل كثيرا بأن السفينة التي كانت تصنع بوحي إلهي هي حاضرة المشهد في قصة نوح، وهي التي جُعلت آية للعالمين:</p><p>وَحَمَلْنَاهُ عَلَىٰ ذَاتِ أَلْوَاحٍ وَدُسُرٍ (54:13) تَجْرِي بِأَعْيُنِنَا جَزَاءً لِمَنْ كَانَ كُفِرَ (54:14) وَلَقَدْ تَرَكْنَاهَا آيَةً فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ (54:15)</p><p>فَأَنْجَيْنَاهُ وَأَصْحَابَ السَّفِينَةِ وَجَعَلْنَاهَا آيَةً لِلْعَالَمِينَ (29:15)</p><p>نتيجة مفتراة: كانت تركة نوح في ذريته حتى الآخرين هي السفينة. </p><p>لكن يبرز هنا في السياق الخاص بنوح سؤال محير جدا، ألا وهو: ما دام أن السفينة قد جعلت آية للعالمين، فمن كان مالكها الحقيقي من ذرية نوح؟</p><p>جواب مفترى: مادام أن السفينة قد كانت تركة، فلا بد (حسب منطقنا المفترى هذا) أن يكون مالكها الحقيقي شخص من ذرية نوح. ليس بالضرورة أن يكون ابنه المباشر، لكن يكفي أن يكون من ذريته حتى الآخرين، ليستطع ادعاء ملكيتها. ليكون السؤال الآن هو: من هو مالك تلك السفينة الحقيقي الذي هو – نحن نفتري الظن - من ذرية نوح؟</p><p>رأينا المفترى (لا تصدقوه): إنه يونس – ذا النون – صاحب الحوت</p><p>الدليل</p><p>لو تدبرنا قصة يونس، لوجدنا بأنها تبدأ بالآيات الكريمة التالية:</p><p>وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ (21:87)</p><p>وقد تعرضنا في سلسلة مقالات سابقة لنا تحت عنوان "قصة يونس" لهذا الآيات الكريمة، فطرحنا حولها عشرات (بل مئات) الإسئلة في أكثر من أربعين جزءا. لكن ما يهمنا هنا من تلك التساؤلات التالية هي:</p><p>لماذا ذهب ذو النون مغاضبا؟</p><p>لماذا ظن أننا لن نقدر عليه؟</p><p>أين ذهب عندما كان مغاضبا؟</p><p>الخ</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن أن جواب السؤال الأخير (أين توجه ذو النون عندما ذهب مغاضا؟) هو مفتاح الإجابة على كل التساؤلات السابقة (كما نفهمها طبعا). فعلينا إذاً أن نبحث عن المكان الذي ذهب إليه ذو النون عندما كان مغاصبًا، فاجابتنا المفتراة على هذا السؤال ستحل – برأينا- اشكالية السبب الذي دفعه للذهاب إلى ذلك المكان على وجه التحديد مغاضبا.</p><p>السؤال المبدئي: أين ذهب ذو النون عندما كان مغاضبا؟</p><p>جواب مفترى: إلى البحر، وليس أدل على ذلك من أن نهاية رحلته كانت إلى بطن الحوت حيث اطلق صرخته الشهيرة:</p><p>وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ (21:87)</p><p>السؤال: لماذا ذهب إلى البحر؟</p><p>رأينا المفترى: ليطلب تركة أبيه القديم (نوح).</p><p>السؤال: ما هي تركة أبيه القديم نوح؟</p><p>جواب مفترى: إنها الفلك</p><p>الدليل</p><p>دعنا ندقق بما فعله ذو النون في البحر، لنجد بأنه قد أبق إلى الفلك المشحون عندما كان مغاضبا:</p><p>وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (37:139) إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (37:140) فَسَاهَمَ فَكَانَ مِنَ الْمُدْحَضِينَ (37:141) فَالْتَقَمَهُ الْحُوتُ وَهُوَ مُلِيمٌ (37:142) فَلَوْلَا أَنَّهُ كَانَ مِنَ الْمُسَبِّحِينَ (37:143) لَلَبِثَ فِي بَطْنِهِ إِلَىٰ يَوْمِ يُبْعَثُونَ (37:144) فَنَبَذْنَاهُ بِالْعَرَاءِ وَهُوَ سَقِيمٌ (37:145) وَأَنْبَتْنَا عَلَيْهِ شَجَرَةً مِنْ يَقْطِينٍ (37:146) وَأَرْسَلْنَاهُ إِلَىٰ مِائَةِ أَلْفٍ أَوْ يَزِيدُونَ (37:147)</p><p>تخيلات مفتراة: لما كان الله قد ترك على نوح في الآخرين، كان هناك مقتنايات خاصة لنوح، فكان لزاما – حسب منطقنا الغريب هنا- أن يكون وريثها الشرعي واحدا من أبنائه (من ذريته) حتى ولو بعد حين. لكن حصل أن وقعت تلك الفلك في يد شخص آخر، فكان ذلك سببا في غضب يونس الذي كان يظن بأنه هو الأحق بها. فذهب مغاضبا (نحن نرى) لاسترداد تلك المقتنيات من يد من كانت عنده حينئذ. وهناك حصلت المواجهة الشرسة بين يونس ومن معه من جهة ضد من كانت بيده تلك الفلك ومن معه حينئذ من جهة أخرى، وكانت نتيجة تلك المواجهة أن كان يونس من المدحضين (أي خسر المواجهة). فقد تمكن من كانت الفلك في حوزته حينئذ من دحض (دحر) يونس ومن ومن معه، حتى كانت نهاية يونس نفيه في تلك المواجهة أن التقمه الحوت، وهناك في بطن الحوت كانت صرخة الالتجاء إلى الله من يونس مدوية: </p><p>وَذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغَاضِبًا فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَيْهِ فَنَادَىٰ فِي الظُّلُمَاتِ أَنْ لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ (21:87) فَاسْتَجَبْنَا لَهُ وَنَجَّيْنَاهُ مِنَ الْغَمِّ ۚ وَكَذَٰلِكَ نُنْجِي الْمُؤْمِنِينَ (21:88)</p><p>الدليل</p><p>لو دققنا في نداء يونس ربه جيدا، لوجدنا أن الرجل يعترف بملء فيه بأنه كان من الظالمين، أليس كذلك؟</p><p>السؤال: كيف نفهم قول ذي النون في بطن الحوت أنه كان من الظالمين (لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ)؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن بأن الظالم هو المعتدي، مصداقا لقول تعالى:</p><p>فَإِنْ عُثِرَ عَلَىٰ أَنَّهُمَا اسْتَحَقَّا إِثْمًا فَآخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ الَّذِينَ اسْتَحَقَّ عَلَيْهِمُ الْأَوْلَيَانِ فَيُقْسِمَانِ بِاللَّهِ لَشَهَادَتُنَا أَحَقُّ مِنْ شَهَادَتِهِمَا وَمَا اعْتَدَيْنَا إِنَّا إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ (5:107)</p><p>فالمعتدي هو إذًا ظالم، وهذا ما حصل - مثلا- مع آدم وزوجه عندما اقتربا من الشجرة، التي كان من المفترض أن لا يقتربا منها:</p><p>وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (2:35)</p><p>وَيَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ فَكُلَا مِنْ حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (7:19)</p><p>ولا شك - عندنا- بأن الذي لا يلتزم بالحق هو من الظالمين، خاصة بعد أن جاءه العلم بذلك:</p><p>وَلَئِنْ أَتَيْتَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ بِكُلِّ آيَةٍ مَا تَبِعُوا قِبْلَتَكَ ۚ وَمَا أَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ ۚ وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ ۚ وَلَئِنِ اتَّبَعْتَ أَهْوَاءَهُمْ مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ۙ إِنَّكَ إِذًا لَمِنَ الظَّالِمِينَ (2:145)</p><p>وبناء على هذه المقدمات، نحن نفهم قول ذي النون أنه كان من الظالمين (لَا إِلَٰهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحَانَكَ إِنِّي كُنْتُ مِنَ الظَّالِمِينَ)، لأنه حاول أن يعتدي فيأخذ شيئأ هو في الأساس ليس له، وأنه قد جاءه العلم بذلك من ذي قبل. </p><p>السؤال: ما الذي جعل ذا النون من الظالمين قبل أن يلتقمه الحوت؟ وما الذي أقر به ذو النون بعد أن التقمه الحوت؟</p><p>رأينا المفترى: لمّا وصل ذو النون إلى بطن الحوت، علم يقينا بأنه كان من الظالمين، وأدرك (نحن نتخيل) بأنه حاول أن ينتزع شيئا هو ليس من حقه ابتداء، وإنما كان من حق غيره، فما كان منه إلا أن يقر بأحقية غيره بامتلاك ذلك الشيء. فما كان منه ليدعي ملكية شيء هو من حق غيره. </p><p>السؤال: ما هو ذلك الشيء الذي لم يكن من حق يونس؟</p><p>جواب مفترى (لا تصدقوه): إنه أداة شحن تلك الفلك. إنه التابوت.</p><p>السؤال: من هو مالك ذلك التابوت الذي كان يشحن تلك الفلك؟</p><p>وَإِنَّ يُونُسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (37:139) إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (37:140) </p><p>نتيجة مفتراة 1: كانت تركت نوح التي هي من حق ذريته (يونس) هي الفلك</p><p>نتيجة مفتراة 2: لم يكن من حق يونس الفلك المشحون. </p><p>السؤال: من كان صاحب الحق في الفلك المشحون؟</p><p>رأينا المفترى الخطير جدا (لا تصدقوه): إنه من تُرِك عليه في الآخرين من بين المجموعات السابقة التي جاءت لتبين لنا من هم فقط من ترك الله عليهم في الآخرين. إنه إلياس:</p><p>وَإِنَّ إِلْيَاسَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (37:123) إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ أَلَا تَتَّقُونَ (37:124) أَتَدْعُونَ بَعْلًا وَتَذَرُونَ أَحْسَنَ الْخَالِقِينَ (37:125) اللَّهَ رَبَّكُمْ وَرَبَّ آبَائِكُمُ الْأَوَّلِينَ (37:126) فَكَذَّبُوهُ فَإِنَّهُمْ لَمُحْضَرُونَ (37:127) إِلَّا عِبَادَ اللَّهِ الْمُخْلَصِينَ (37:128) وَتَرَكْنَا عَلَيْهِ فِي الْآخِرِينَ (37:129) سَلَامٌ عَلَىٰ إِلْ يَاسِينَ (37:130) إِنَّا كَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (37:131) إِنَّهُ مِنْ عِبَادِنَا الْمُؤْمِنِينَ (37:132)</p><p>السؤال: من هو إلياس؟</p><p>جواب مفترى: إنه صاحب الفلك المشحون الذي أبق إليه يونس</p><p>إِذْ أَبَقَ إِلَى الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ (37:140)</p><p>الدليل</p><p>لو دققنا في قصة أم موسى، لربما وجب علينا أن نحضر السياق القرآني التالي لنتدبره من هذا الجانب:</p><p>وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ (28:7)</p><p>ليكون السؤال هو: كيف تم الوحي لأم موسى بأن تقذف وليدها في التابوت؟</p><p>رأينا المفترى: لو دققنا في السياق القرآني الذي يبين لنا ما حصل مع أم موسى في هذا الجانب، لوجدنا فيه شيء من الغرابة وجب الوقوف عنده مطولا:</p><p>إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ (20:38) أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ عَيْنِي (20:39)</p><p>ليكون السؤال: كيف نفهم قوله تعالى (إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ (20:38))؟ فما هو "الذي يوحى فكان من الوحي الذي جاء أم موسى لتقذف وليدها في التابوت؟</p><p>رأينا المفترى: لو تدبرنا السياق القرآني التالي:</p><p>قُلْ إِنَّ رَبِّي يَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَّامُ الْغُيُوبِ (34:48) قُلْ جَاءَ الْحَقُّ وَمَا يُبْدِئُ الْبَاطِلُ وَمَا يُعِيدُ (34:49) قُلْ إِنْ ضَلَلْتُ فَإِنَّمَا أَضِلُّ عَلَىٰ نَفْسِي ۖ وَإِنِ اهْتَدَيْتُ فَبِمَا يُوحِي إِلَيَّ رَبِّي ۚ إِنَّهُ سَمِيعٌ قَرِيبٌ (34:50)</p><p>سنجد بأن حصول الوحي "بما يوحى" يؤدي إلى الهداية. فالهداية الحقيقية هي ما جاء وحيا كما حصل مع أم موسى، وأن ذلك الوحي هو من الحق الذي يقذف به ربنا، وما دام أنه حق قذفه ربنا، فإن نتيجته ستكون على الفور إزهاق الباطل:</p><p>بَلْ نَقْذِفُ بِالْحَقِّ عَلَى الْبَاطِلِ فَيَدْمَغُهُ فَإِذَا هُوَ زَاهِقٌ ۚ وَلَكُمُ الْوَيْلُ مِمَّا تَصِفُونَ (21:18)</p><p>ليكون السؤال الآن هو: كيف يمكن أن نتصور ما حصل مع أم موسى حتى جاءها الوحي بـ "ما يوحى"؟</p><p>رأينا المفترى: لما كانت أم موسى حائرة ما تفعل برضيعها خوفا من فرعون وملئه، جاءها الوحي بطريقة عجيبة (إِذْ أَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّكَ مَا يُوحَىٰ)، فكان على نحو أن تقذف وليدها في التابوت، ثم تقذف بذلك التابوت في اليم (أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ)، وهي على يقين بأن الأمر سينتهي برضيعها في يد عدو الله وعدوه بعد أن يلقه اليم بالساحل (فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ لِي وَعَدُوٌّ لَهُ). لكنها كانت على يقين بأن الله – لا محالة – راده إليها، وسيكون من المرسلين:</p><p>وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ (28:7)</p><p>السؤال: كيف علمت أم موسى كل ذلك؟</p><p>أن تقذف وليدها في التابوت</p><p>أن تقذف التابوت في اليم</p><p>أن اليم سيلقي بالتابوت الذي يحمل رضيعها بالساحل</p><p>أن آل فرعون سيلتقطونه</p><p>أن لا تخاف ولا تحزن</p><p>أن الله راده إليها</p><p>أن الله جاعل وليدها من المرسلين</p><p>الخ</p><p>رأينا المفترى: لو تدبرنا جميع السياقات القرآنية الخاصة بأم موسى، سنجد أن مفردة الوحي قد جاءت بصيغة الجمع (أَوْحَيْنَا)، ليكون السؤال هو: لماذا؟</p><p>رأينا المفترى: مادام أن فعل "الوحي" قد جاء بصيغة الجمع، فالوحي لم يكن (نحن نظن) مباشرة من الله نفسه إلى أم موسى، كما جاء – مثلا في سياق الحديث عن الحواريين:</p><p>وَإِذْ أَوْحَيْتُ إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ (5:111)</p><p>ولكن كان هناك في حالة أم موسى وسيط في هذا الوحي. فلابد (نحن نتخيل) من وجود طرف خفي تدخل في تحقيق الوحي عند أم موسى لتفعل كل ما فعلت، ولتعلم كل ما علمت.</p><p>السؤال: ما هو ذلك الطرف الخفي الذي كان متواجدا في الوحي لأم موسى بـ "ما يوحى"؟</p><p>رأينا المفترى: سنحاول تسطير افتراء خيالي (لا نملك الدليل عليه حتى الساعة)، نضعه على طاولة النقاش كواحد من السيناريوهات المحتملة التي يمكن أن نفهم من خلالها (حسب تصورنا المفترى) ما حصل فعلا على أرض الواقع. لذا، فإنني سأكرر دعوتي لمن لا يثق بافتراءاتنا أن لا تتجاوز عينه هذه السطور، لأن كل ما سنقوله ليس أكثر من ضرب من الخيال المجنون غير المنضبط بعقلانية الناس الطبيعين.</p><p>أما بعد،</p><p>تخيلات مفتراة: عندما كانت أم موسى حائرة، لا تعرف ما يمكن أن تفعله لتنقذ رضيعها من يد عدو الله، جاءها الوحي بقدوم التابوت الذي كانت تحمله الملائكة، فكان الوحي (الإشارة الأولى لها) بأن هذا التابوت هو سفينة نجاة الطفل (Ark)، ولم يكن ليخذلها الحدس (والفهم) بأن تتنبه بأن هذا التابوت هو كانت تعرف الكثير عنه من خلال زوجها الذي توفاه الله من فترة وجيزة (فوالد موسى غائب الآن عن المشهد بالوفاة). وهي تعلم (مما جاءها من العلم من ذي قبل) أن من يوضع في هذا التابوت لن يمسه سوء من قبل الآخرين (حتى مع أعتى الطواغيت كعدو الله فرعون) مهما حاولوا، فلا داع أن تخاف أو أن تحزن، وأنه سيكون له شأن عظيم في قادم الايام (وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ). </p><p>السؤال: من الذي جلب التابوت إلى أم موسى؟</p><p>رأينا المفترى: نحن نظن بأن هناك – على الأقل- احتمالين اثنين في هذا الصدد:</p><p>أن يكون التابوت أصلا موجود من ذي قبل في بيت أم موسى</p><p>أن يكون التابوت قد جاءها فقط في تلك اللحظة</p><p>رأينا المفترى: نحن سنتبنى الخيار الأخير، وذلك للأسباب كثيرة، نذكر منها:</p><p>لو كان التابوت موجودا من ذي قبل في بيتها، لما كان ما فعلت يقع في باب الوحي (قارن هذا الظن مع ما افتريناه من قبل حول ما فعلت امرأة لقمان لاحقا). فما فعلته امرأة لقمان لاحقا لم يكن يقع في باب الوحي لأن التابوت كان أصلا متوافرا في بيتها من ذي قبل.</p><p>لو كان التابوت موجودا من ذي قبل في بيتها، لما ساورها الخوف والقلق حيال ما يجب عليها أن تفعل </p><p>لو كان التابوت موجودا في بيتها من ذي قبل، لربما فعلت ذلك منذ اليوم الأول لولادة موسى.</p><p>لو كان التابوت موجودا من ذي قبل، لكان تواجد موسى فيه دائما حتى قبل أن تقذفه فيه الآن، ناشدة نجاته من يد عدو الله</p><p>الخ</p><p>لذا، نحن نتبني ( ربما مخطئين) السيناريو بأن أم موسى كانت حائرة لا تدري ما تفعل، وما هي إلا لحظة غير متوقعه حتى رأت التابوت معلقا في الفضاء أما ناظريها دون سابق إنذار، وما أن رأت ذلك التابوت (نحن ما زلنا نتخيل) حتى تأكد لها ما كانت تعلمه من خلال زوجها في سابق الأيام عن قصة التابوت، وعن الطفل الذي سيوضع فيه، ويكون من المرسلين ليقارع عدو الله فرعون لاحقا. (هناك كثير من التفاصيل التي سنتعرض لها لاحقا بإذن الله، فالله أدعو أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العليم الحكيم). </p><p>السؤال: من الذي أحضر لأم موسى التابوت في تلك اللحظة؟</p><p>جواب مفترى: إنه من كان مشاركا في الوحي الذي جاء أم موسى، مادام أن فعل الوحي - كما أسلفنا - قد جاء بصيغة الجمع (أَوْحَيْنَا). </p><p>السؤال: من هو الذي شارك في ذلك الوحي؟</p><p>خيالنا المفترى: انه العبد الصالح الذي سيكون صاحب موسى في قادم الأيام. انتهى.</p><p>الدليل</p><p>نحن نملك على الأقل دليلين منطقيين نفتريهما من عند أنفسنا (لا يسندهما الدليل القاطع) للترويج لافترائنا بأن العبد الصالح هو من جاء بالتابوت إلى أم موسى يوم أن خافت عليه من بطش فرعون:</p><p>وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ الْمُرْسَلِينَ (28:7) </p><p>الدليل الأول: الوحي الذي جاء يوسف عندما أراد اخوته أن يجعلوه في غيابت الجب</p><p>الدليل الثاني: ذهاب موسى إلى مجمع البحرين في نهاية رحلته مع بني إسرائيل إلى الأرض المقدسة بعد أن رفضوا دخولها</p><p>دعنا نحاول أن نفصل ذلك لاثبات افتراءنا بأنه كان هناك طرف خفي شارك في تحقيق الوحي لأم موسى، حتى نفذت الأمر كما يجب على أرض الواقع، أي حتى جاء الحق الذي قذف به الباطل ليزهقه. </p><p>تفصيل الدليل الأول: لقد افترينا القول سابقا بأن إخوة يوسف قد كادوا به كيدا، فأجمعوا أمرهم أن يجعلوه في غيابت الجب. وهناك بالضبط جاء الوحي الأول ليوسف، وحصل كل ذلك دون أن يشعر به إخوته المتآمرون عليه:</p><p>فَلَمَّا ذَهَبُوا بِهِ وَأَجْمَعُوا أَنْ يَجْعَلُوهُ فِي غَيَابَتِ الْجُبِّ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ هَٰذَا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (12:15)</p><p>وكانت واحدة من الافتراءات التي قدمناها سابقا في هذا السياق هو أن واحدا من إخوته العشرة لم يكن راضيًا عما يفعله الإخوة الآخرون بأخيهم يوسف، ألا وهو كبيرهم الذي نأى بنفسه عن المشاركة بخطتهم للتخلص من يوسف، واقترح بأن يجعلوه في غيابت الجب (بدل أن يقتلوه) ليلتقطه بعض السيارة، فقال:</p><p>قَالَ قَائِلٌ مِنْهُمْ لَا تَقْتُلُوا يُوسُفَ وَأَلْقُوهُ فِي غَيَابَتِ الْجُبِّ يَلْتَقِطْهُ بَعْضُ السَّيَّارَةِ إِنْ كُنْتُمْ فَاعِلِينَ (12:10)</p><p>وهذا الشخص هو نفسه الذي رفض العودة من مصر عندما أخذ عزيز مصر أخاهم الآخر بتهمة سرقة صواع الملك، وذلك لأنه قد كان ملتزما بالموثق الذي أخذه منهم أبوهم قبل أن يرسله معهم:</p><p>فَلَمَّا اسْتَيْأَسُوا مِنْهُ خَلَصُوا نَجِيًّا ۖ قَالَ كَبِيرُهُمْ أَلَمْ تَعْلَمُوا أَنَّ أَبَاكُمْ قَدْ أَخَذَ عَلَيْكُمْ مَوْثِقًا مِنَ اللَّهِ وَمِنْ قَبْلُ مَا فَرَّطْتُمْ فِي يُوسُفَ ۖ فَلَنْ أَبْرَحَ الْأَرْضَ حَتَّىٰ يَأْذَنَ لِي أَبِي أَوْ يَحْكُمَ اللَّهُ لِي ۖ وَهُوَ خَيْرُ الْحَاكِمِينَ (12:80)</p><p>وقد افترينا الظن في تلك القصة (الجزء 27 من قصة يوسف) بأن ذلك الأخ قد شارك خفية في الخطة التي رسمها والده يعقوب لانقاذ يوسف من بين يدي إخوته، مقابل أن تكون له وراثة الأرض المقدسة. فكان هو إسرائيل. وظننا بأن مشاركته كانت تتمثل بأن يمرر قميص النبوة إلى أخيه يوسف عندما يجعل الإخوة أخاهم في غيابت الجب. فهو الذي – بظننا- نقل قميص النبوة سرا (وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ) من عند الأب يعقوب إلى أخيه يوسف المطروح أرضا. فكانت خطة وصول القميص إلى يوسف عن طريق أخيه هو جزء من الوحي الذي جاء يوسف في تلك اللحظة.</p><p>نتيجة مفتراة: مادام أن الوحي الذي جاء ليوسف قد وصف في كتاب الله بصيغة الجمع، فهناك – حسب منطقنا المفترى- طرف خفي على الناظرين شارك في تحقيق ذلك الوحي على أرض الواقع:</p><p>فَلَمَّا ذَهَبُوا بِهِ وَأَجْمَعُوا أَنْ يَجْعَلُوهُ فِي غَيَابَتِ الْجُبِّ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ لَتُنَبِّئَنَّهُمْ بِأَمْرِهِمْ هَٰذَا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (12:15)</p><p>تفصيل الدليل الثاني: لو عدنا إلى قصة موسى في نهاية رحلته مع بني إسرائيل عند باب الأرض المقدسة، سنجد بأن موسى قد ترك القوم الفاسقين يتيهون في الأرض أربعين سنة مادام أن الله قد حرم عليهم دخولها طوال تلك الفترة، فكان أو ما فعل هو أن يذهب وفتاه إلى مجمع البحرين:</p><p>وَإِذْ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّىٰ أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا (18:60)</p><p>ليكون السؤال الآن هو: لماذا انطلق موسى قاصدا مجمع البحرين؟</p><p>رأينا المفترى: لما رفض بنو إسرائيل دخول الأرض المقدسة على القوم الجبارين من بابها، ولما كان موسى يعلم يقينا بأن دخول باب الأرض المقدسة ممكن فقط بواسطة مفتاحها (التابوت)، كان يعلم أيضا بأن هذا التابوت ليس من حق بني إسرائيل ليتركه في أيديهم، وإنما هو أداة يمكن لبني إسرائيل الاستفادة منها لدخول الأرض المقدسة فقط. لذا، كان لزاما عليه أن يعيد هذا التابوت إلى أصحابه الحقيقين، ويطلب منهم معاونة بني إسرائيل بعد انقضاء فترة التيه في دخول الأرض المقدسة. لذا انطلق موسى – نحن نتخيل – باحثا عن ذلك الرجل الذي سيرشده إلى أصحاب التابوت الحقيقين. فكانت رحلته الثانية مع العبد الصالح إلى سبأ، حيث قتل صاحب موسى ذلك الغلام الذي قال لوالديه أف لكما، وكاد أن يرهقهما طغايانا وكفرا. فعلم موسى بأن الإرادة الإلهي لا محالة نافذة بأن يبدل الأبوين المومنين خيرًا من ولدهما المقتول زكاة وأقرب رحما:</p><p>وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (18:80) فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (18:81)</p><p>فحصل العلم يقينا عند موسى بأن التابوت يجب أن يكون في هذا البيت الذي ينتظر مولودًا جديدًا، سيكون رسولًا في قومه، ونبيا لبني إسرائيل يعينهم في العودة الشرعية إلى الأرض المقدسة التي كتب الله لهم. فكان لقمان (رسول سبأ)، ووالد نبي الله داوود الذي قتل جالوت في تلك المواجهة العظيمة بين الطرفين، قال تعالى:</p><p>أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (2:246) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (2:247) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (2:248) فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (2:249) وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (2:250) فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251) تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (2:252)</p><p>السؤال: من هو داوود؟ من يدري!!</p><p><br /></p><p>المدّكرون: رشيد سايم الجراح وآخرون</p><p>بقلم: د. رشيد الجراح</p><p>تاريخ النشر: </p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com2tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-55558788349227955232023-05-18T17:06:00.005+03:002023-05-18T17:06:48.600+03:00قصة داوود – الجزء الثامن<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span></span></b></p><a name='more'></a><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><br /></span></b><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من هو داوود؟ الجزء الثامن</span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">باب: داوود وذو القرنين</span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">(تنبيه: نود جلب انتباه القارئ الكريم إلى أن فهم ما سيرد في هذا الجزء من افتراءات ربما تكون غير مسبوقة يتطلب الاطلاع على افتراءات كثيرة سابقة، وردت في مقالات عديدية من ذي قبل. لذا، ربما يبدو الكثير مما سنقول بعد قليل غير مفهوم لمن فاته الاطلاع على المدونة الخاصة بمقالاتنا، والمتوافرة في الشبكة العنكبوتية، على الرابط التالي:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><a href="https://www.dr-rasheed.com/" style="color: blue;"><span dir="LTR">https://www.dr-rasheed.com/</span></a></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهذه دعوة للمهتمين (ولا أخالهم كثيري العدد) للاطلاع على تلك المدونة، خاصة إذا ما وجدوا الحديث الجاري غير مفصل، مؤكدين في ذات الوقت أن كل ما جاء في تلك المدونة لا يشكل عقيدة إلا لمن ظن أنها مقنعة له. فالقارئ هو من يتحمل مسئولية الأخذ بهذه الافتراءات أو تركها، والأفضل بالنسبة لنا أن يتركنا وشأننا، فلا نحن ندعوه للأخذ بها، ولا هو مضطر لمحاسبتنا عليها. وبكلمات أكثر دقة نقول: المقالات مادة أكاديمية للبحث والنقاش، وليست مادة دينية للإيمان والاعتقاد).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما بعد،</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تحدثنا في الجزء السابق من هذه المقالة عن أول تقاطع بين قصة داوود مع القصص القرآنية الأخرى، وكان ذلك مع آدم. فظننا (ربما مخطئين) بأن أهم علاقة يمكن التركيز عليها عند دراسة قصة داوود في أطار قصة آدم تتمثل بفكرة الخلافة، وذلك لأن آدم وداوود هما فقط من كانا "خليفة</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">" من بين عباد الله جميعا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">. لكن كان الفرق في الخلافة بينهما يتمثل (نحن نرى) بحجمها</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>(</span><span dir="LTR">SCOPE</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">. ففي حين كان آدم في الأرض <u>كلها</u> خليفة، كانت خلافة داوود محدودة في حجمها، فكانت - حسب ظننا- سارية المفعول على جزء من الأرض. وأكاد أجزم الظن بأن محدودية الخلافة عند داوود كان سببها محدودية "إرث النبوة" الذي وصله كبقية (أي منقوصا) في ذلك التابوت الذي كانت تحمله الملائكة. قال تعالى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ <u>وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ</u> تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (2:248)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: كان التابوت الذي جاء مع داوود، كآية على ملك طالوت، يحتوي على بقية مما ترك آل موسى وآل هارون. لذا، لعلي أجزم الظن (ربما مخطئا) بأن خلافة داوود لم تكن لتشمل الأرض كلها لسببين اثنين على الأقل:</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أولا، وجود الأمم الأخرى على أجزء من الأرض في ذات الوقت الذي كان داوود خليفة في جزء منها</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ثانيا، وصول أرث النبوة التي هي أدوات الخلافة كـ "بقية" (أي على غير ما كان عليه عند آدم)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهنا سنطرح السؤال التالي: ما هي أدوات (أو لنقل مقتنيات) الخلافة (إرث النبوة) الذي وصل إلى داوود كبقية (منقوصا) في ذلك التابوت؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن أدوات الخلافة التي انتقصت هي محتويات التابوت الذي وصل ليد داوود كآية على ملك طالوت، وهو الذي كانت تحمله الملائكة، وتتمثل تلك المقتنيات بشيئن اثنين على الأقل:</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">القميص</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">العصا</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف يكون ذلك؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: عندما كانت المشيئة الإلهية قد قضت بأن يكون آدم في الأرض خليفة، كان من أول متقضيات تلك الخلافة وجود الأداة التي تمك</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ّ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ن آدم من السيطرة على من كان خليفة لهم (ألا وهم الجن بمن فيهم الملائكة)، فكانت العصا. فأصبح الجن جميعا (بمن فيهم الملائكة) تسجد لآدم (أي تنفذ له أمره طوعا أو كرها) بسبب امتلاك آدم لتلك العصا (أداة الحكم). (للتفصيل في قصة العصا انظر مقالاتنا السابقة في قصة موسى والسامري وسليمان).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: كان حكم آدم في الأرض (التي كانت حينئذ جنة) خليفة مستتبا له بفعل تلك العصا التي كان يمكن أن يعذب بها من يزغ منهم عن أمره من الجن. فقد كانت الملائكة تأتمر بأمره بفعل تلك العصا، فما كانت لتعصي لآدم أمرا مادامت أنها قد سجدت له طواعية.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ (2:34) </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: عندما كان آدم خليفة في الأرض (يسكن تلك الجنة، ويأكل منها وزوجه رغدا)، كانت بيده أداة الحكم، ألا وهي العصا.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كما كان ثاني مستلزمات الخلافة في الجنة هو اللباس، فقد أُلبس آدم وزوجه ما يقيهما من تأثير عمل الشيطان الذي أبى السجود لآدم، فضُرب عليهما لباس التقوى، أي كواق لهما يحفظهما من أن يمسهم الشيطان بنصب وعذاب كما فعل – مثلا- مع أيوب لاحقا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَاذْكُرْ عَبْدَنَا أَيُّوبَ إِذْ نَادَىٰ رَبَّهُ أَنِّي مَسَّنِيَ الشَّيْطَانُ بِنُصْبٍ وَعَذَابٍ (38:41)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكان ذلك اللباس (نحن نفتري الظن) كفيلا بالتخلص من أذى الشيطان (حتى لو حصل). فكان ذلك اللباس بمثابة الواقي (</span><span dir="LTR">shield</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>) من أي ضرر </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قد يلحق ب</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">آدم وزوجه من جراء أكلهم من ثمار تلك الجنة التي أسكنهم الله إياها:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَقُلْنَا يَا آدَمُ اسْكُنْ أَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَيْثُ شِئْتُمَا وَلَا تَقْرَبَا هَٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ الظَّالِمِينَ (2:35)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، فإن النتيجة الطبيعية أن أكلهم من الجنة كان رغدا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، فلا يصيبهما "الضر"، أي مكروه من جراء ما يأكلون، وكان ذلك (نحن نرى ربما مخطئين) بسبب ما كانا يلبسان في الجنة. فما كانت سوءاتهما تُبدى لهما في الجنة لحاجات التغوط أو التبول بعد الأكل مما في الجنة. وذلك لأنه كان يتم استهلاك (أو التخلص من) كل ما يأكلانه بطريقة بيولوجية طبيعية نظيفة، فيتم استهلاك ما يأكلون بكامله بفعل ذلك اللباس، فما كان يجوع (فيتغوط)، ولا كان يظمأ (فيتبول):</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">إِنَّ لَكَ أَلَّا تَجُوعَ فِيهَا وَلَا تَعْرَىٰ (20:118) وَأَنَّكَ لَا تَظْمَأُ فِيهَا وَلَا تَضْحَىٰ (20:119)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الأمر الذي كان يجعلهما في غنى (نقول مرة أخرى) عن الذهاب إلى الغائظ للتخلص من فضلات ما يأكلون بالتبول أو التغوط. لكن، ما كان ذلك ليرضي الشيطان الذي هو عدو لآدم وزوجه كما أخبر الله آدم بذلك:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَٰذَا عَدُوٌّ لَكَ وَلِزَوْجِكَ فَلَا يُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقَىٰ (20:117)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فما انفك يوسوس لهما حتى يبدي لهما سؤاتهما التي كانت موارة عنهما من ذي قبل بفعل ذلك اللباس:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَوَسْوَسَ لَهُمَا الشَّيْطَانُ لِيُبْدِيَ لَهُمَا مَا وُورِيَ عَنْهُمَا مِنْ سَوْآتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَاكُمَا رَبُّكُمَا عَنْ هَٰذِهِ الشَّجَرَةِ إِلَّا أَنْ تَكُونَا مَلَكَيْنِ أَوْ تَكُونَا مِنَ الْخَالِدِينَ (7:20)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وبالفعل نجح الشيطان في أن ينزع عنهما لباسهما:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">يَا بَنِي آدَمَ لَا يَفْتِنَنَّكُمُ الشَّيْطَانُ كَمَا أَخْرَجَ أَبَوَيْكُمْ مِنَ الْجَنَّةِ يَنْزِعُ عَنْهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوْآتِهِمَا ۗ إِنَّهُ يَرَاكُمْ هُوَ وَقَبِيلُهُ مِنْ حَيْثُ لَا تَرَوْنَهُمْ ۗ إِنَّا جَعَلْنَا الشَّيَاطِينَ أَوْلِيَاءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ (7:27)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وبانتزاع ذلك اللباس عنهما، خسر آدم وزوجه واحدة من مقومات خلافتهما في الجنة - إنه اللباس.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 1: كان آدم خليفة للجن، فكانت تأتمر بأمره بسبب امتلاكه للعصا</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: كان آدم وزوجه في وقاية من عمل الشياطين بسبب اللباس الذي هو لباس التقوى (أي وقاية)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لما كان آدم وزوجه يعيشان في الجنة حياة رغدا، بسب ذلك اللباس، كان لزاما أن تبقى سؤاتهما مواراة عنهما، لكن كان من الطبيعي أن تتم عملية الانجاب، والتكاثر في الجنة.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف كان من الممكن أن يحصل التكاثر في الجنة مادام أن سوءة آدم وزوجه مواراة عنهما؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: لمّا كان آدم وزوجه على وشك أن يقوما بمهمة التكاثر، كان من المفترض أن تتم العملية (نحن نتخيل) بطريقة لاجنسية (مادام أن سؤاتهما مواراة عنهما). لذا، كان من المتوقع أن يتم ذلك (نحن نتخيل) بطريقة النفخ. ونحن نتخيل الأمر على نحو أن يقوم آدم بالنفخ في فرج زوجه (كما حصل مع مريم ابنت عمران لاحقا)، فيحصل الانجاب بطريقة مختلفة عن الطريقة التي صرنا نعرفها نحن البشر ونطبقها في حياتنا الدنيا بعد الهبوط من الجنة. ولو حصل ذلك بالطريقة اللاجنسية (النفخ)، لكنا نحن خلائف في الجنة، فلا أنساب بيننا، ولا نحن نتسآءل عن ذلك. فيعلم الواحد منا من هي أمه، لكن يبقى النافخ في فرج والدته بعيدا عن الساحة، ولا يسمى بهذه الحالة والد. ولو حصل ذلك لما كانت المسئولية ستقع على عاتق آدم نفسه، فما كان آدم (الزوج) سيشقى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَقُلْنَا يَا آدَمُ إِنَّ هَٰذَا عَدُوٌّ لَكَ وَلِزَوْجِكَ فَلَا يُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقَىٰ (20:117)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فبالرغم أن الخروج من الجنة سيكون للاثنين (آدم وزوجه)، إلا أن التحذير من الخروج جاء على نحو أن آدم (الزوج) هو من سيشقى. (وقد تعرضنا لهذا المبحث في مقالات سابقة عديدة، فمن أراد الاستزادة في هذا الوضوع، فسيجد رأينا مسطرا هناك).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن ما يهمنا ه</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> هو الظن بأنه كان على زوج آدم (إن صح خيالنا المفترى هذا) أن تحضّر لهذا الحدث الذي هو بالنسبة لها حدث عظيم. فبدأت (نحن مازلنا نتخيل) التجهيز لاستقبال مولودها الأول بتحضير المهد له. فصدر الأمر من آدم (صاحب العصا) للملائكة للذين مازالوا يسجدون له باعداد ذلك المهد. وبالفعل جهّزت الملائكة ذلك المهد، وظلّت تحمله انصياعا لأمر آدم (الذي يحمل بيده تلك العصا التي هي تمثل سلطة آدم على الملائكة في ذلك الوقت).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 1: كان من المفترض أن تتم عملية التكاثر في الجنة بطريقة لاجنسية (</span><span dir="LTR">asexual</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>)، لأن السوءة كانت مواراة عن آدم وزوجه</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: كان من المفترض أن تتم عملية التكاثر في الجنة بالنفخ (أي أن ينفخ آدم في فرج زوجه)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 3: تم تجهيز المهد في الجنة للمولود المتوقع قدومه جراء عملية النفخ المنتظرة</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 4: أعدت الملائكة ذلك المهد، وظلت تحمله بناء على الأمر الذي صدر لها من الخليفة (آدم)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 5: كان آدم يملك عصا الخلافة التي تطوّع له الجن</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 6: كان آدم وزوجه ما يزالان يلبسان ذلك اللباس الذي يواري عنهما سوءاتهما</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 7: نجح الشيطان في أن يزلّ آدم وزوجه، فأكلا من الشجرة</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 8: نزع الشيطان عن آدم وزوجه لباسهما، فبدت لهما سؤاتهما</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 9: خسر آدم العصا التي كانت أداة حكمه على الجن</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 10: ما عاد التكاثر ممكنا بطريقة لاجنسية، فأصبح التكاثر متاحا فقط بالطريقة الجنسية (</span><span dir="LTR">sextual</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>) التي نعرفها اليوم.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: وضعت مقتنيات الجنة (العصا واللباس) في ذلك التابوت الذي ظلت الملائكة تحمله.</span></p><p align="center" class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; text-align: center; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span>*** *** ***</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">والآن لو حاولنا</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>-</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> بناء على هذا الفهم المفترى من عند أنفسنا عن قصة الخلق الأولى - أن نبحث أكثر في خيوط التقاط بين قصة آدم من جهة وقصة داوود من جهة أخرى، لربما حق لنا أن نحضر الآية الكريمة التالية إلى النقاش:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَدَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ إِذْ يَحْكُمَانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِيهِ غَنَمُ الْقَوْمِ وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شَاهِدِينَ (21:78) فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ ۚ وَكُنَّا فَاعِلِينَ (21:79) وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80) وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ عَاصِفَةً تَجْرِي بِأَمْرِهِ إِلَى الْأَرْضِ الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا ۚ وَكُنَّا بِكُلِّ شَيْءٍ عَالِمِينَ (21:81)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهنا سنطرح السؤال الكبير التالي الذي نظن أنه يتعلق بداوود، ألا وهو: ما هي الصنعة اللبوس الذي عُلِّمها داوود (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: إن أبسط ما يمكن أن نفتريه هنا - بناء على فهمنا لما جاء في الآيات الكريمة السابقة بهذا الموضوع - هو توافر عنصر صناعة اللباس عند داوود (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، ليكون التقاطع الجديد الآن بين داوود وآدم كـ "خليفة" له علاقة باللباس. فما يجمع الحالتين هو وجود اللباس الخاص بهما، وما يجعلهما مختلفين هو نوعية ذلك اللباس.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ما وجه الاختلاف بين لباس آدم في الجنة من جهة ولباس داوود من جهة أخرى؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما مخطئين) أنه في حين أن لباس آدم وزوجه كان وقاية لهما من عمل الشيطان. كان لباس داوو هو التحصين من باس الناس (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، ليبدأ النقاش الآن عن ماهية لباس داوود، طارحين التساؤلات المثيرة التالية:</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ماذا كان لباس داوود كخليفة في الأرض؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ماذا كان لباس آدم (وزوجه) الذي كان في الأرض خليفة؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف يتشابه اللباسان؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف يختلف اللباسان؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما أهمية كل لباس منهما؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">باب لباس داوود</span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو حاولنا التعرض للسؤال الأول الخاص بلباس داوود، لربما حق لنا أن نفتري الظن بأن لباس داوود كان له علاقة بالحديد. انتهى.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الدليل</span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو دققنا في الآية الكريمة السابقة ذاتها، التي نعيدها هنا من أجل توضيح الفكرة التي نحاول تقديمها:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لوجدنا بأن ذلك اللباس كان يقوم بفعل التحصين من البأس (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، ولو حاولنا أن نبحث عن الشيء الذي يمكن أن يؤدي هذه المهمة، لوجدنا الحديد حاضرا على الفور:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ (57:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فمادام أن الحديد فيه بأس شديد، فلربما حق لنا أن نقول بأن الغاية من الصنعة اللبوس التي تعلمها داوود من ربه (بطريقة محددة) كانت التحصين من بأس الحديد (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، لنخرج من ذلك بالافتراء التالي: كان لباس داوود بمثابة الحصن (أو لنقل الدرع) الواقي من بأس الحديد. فلو حصل أن تم الهجوم على من يلبس ذلك اللباس (كداوود)، لتكفل اللباس بذاته أن يصد بأس الحديد، فلا يصيب المتحصن بذلك اللباس أذى من بأس الحديد، الذي لا شك هو شديد.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف يكون ذلك؟ ما نوعية اللباس الذي كان يصنعه داوود، فيكون بمثابة الدرع الواقي من بأس الحديد؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: لو دققنا في الآية الكريمة التالية، لوجدنا بأن الحديد كان حاضرا في قصة داوود، والأهم من ذلك أنه حاضر بطريقة عجيبة تتمثل بأن الحديد قد كان لينًا بيد داوود، قال تعالى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ (34:10) أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (34:11)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لنخرج بعد قراءة هذه الآيات الكريمة التي جاءت مبينة لبعض تفاصيل حياة داوود بافتراءات عجيبة هي على النحو التالي:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء 1: تمت إلانة الحديد لداوود (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء 2: لمّا كان الحديد لينا بيد داوود، كان يستطيع أن يعمل سابغات (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء 3: لمّا كان الحديد لينا بيد داوود، كان يستطيع أن يقدر في السرد (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الأمر الذي سيدعونا على الفور - كالعادة - إلى طرح العديد من التساؤلات، نذكر منها:</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف تمت إلانة الحديد لداوود؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا كان الحديد لينا لداوود على وجه التحديد؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما معنى أن داوود كان يعمل سابغات؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف كان يستطيع داوود أن يعمل سابغات؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما معنى أن داوود كان يقدر في السرد؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف كان يقدّر في السرد؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما علاقة كل ذلك بالصنعة اللبوس التي تعلمها داوود؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">متى تعلم داوود تلك الصنعة؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف تعلم داوود تلك الصنعة؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف استخدم داوود تلك الصنعة؟</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>(تنبيه: نحن نظلب من القارئ الكريم الذي لا يجد معنا صبرًا أن يترك النقاش هنا، ويذهب بعيدا ليطلب ضالته عند غيرنا. فما سنفتريه بعد قليل ربما يصعب تصديقة مهما حاولت أخي القارئ أن تجاريه. فدع عنك - يرحمك الله - افتراءاتنا لانها لا تخص أحدًا من العالمين غيرنا).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما بعد،</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نرى بأنه من الممكن (إن أذن الله لنا بشيء من علمه) أن نجيب عن هذه التساؤلات بعد أن نحاول – ابتداء- ايجاد التقاطعات بين قصة داوود من جهة وقصة ذي القرنين من جهة أخرى، خاصة ما يتعلق بموضوع الحديد الذي يرد في القصتين، ثم محاولة ربط ما نخرج به من افتراءات في هذا الصدد بقصة لباس آدم في الجنة.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو حاولنا أن نجلب قصة ذي القرنين إلى هذا النقاش، سيصبح لزاما (نحن نرى) أن نضع الآية الكريمة التالية على طاولة النقاش، قال تعالى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ بَيْنَ السَّدَّيْنِ وَجَدَ مِنْ دُونِهِمَا قَوْمًا لَا يَكَادُونَ يَفْقَهُونَ قَوْلًا (18:93) قَالُوا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلَىٰ أَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدًّا (18:94) قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْمًا (18:95) آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا (18:96) فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا (18:97) </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهذا ذو القرنين يطلب من القوم الذين طلبوا منه أن يكفّ عنهم فساد يأجوج ومأجوج في الأرض أن يؤتوه زبر الحديد (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">):</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(18:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لذا، علينا – ابتداء- أن نميّز بين الحديد من جهة وزبر الحديد من جهة أخرى. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فنحن نعرف </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من خبراتنا البشرية ربما غير الدقيقة</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بأنّ الحديد هو مادة تستخدم في الصناعات (خاصة العسكرية منها)، لكن الذي يجب أن نتذكره أيضًا في هذا المقام أنّ الحديد </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كمادة خام</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">له – كما جاء في الآية الكريمة </span><span lang="AR-SA">- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">زبر </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">زُبَرَ الْحَدِيدِ</span><span lang="AR-SA">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">. وبالتالي تلزمنا الدقّة القرآنية في اللفظ أن نحاول الفصل بين الحديد ذاته من جهة وزبر الحديد من جهة أخرى</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وقد نكون محقين إن نحن افترينا الظن بأنه يمكن أن يستخلص "زبر الحديد" من الحديد ذاته</span><span lang="AR-SA">. فهو في نهاية المطاف زبر الحديد.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">نتيجة مفتراة: هناك الحديد</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">نتيجة مفتراة: هناك زبر الحديد</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما هي تلك المادة التي يمكن أن تسمى زبر الحديد؟ وكيف تختلف مادة زبر الحديد عن الحديد ذاته؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: لو حاولنا البحث عن مفردة "زبر" ومشتقاتها في النص القرآني على مساحته، سنجدها قد وردت في الآيات الكريمة التالية:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ جَاءُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ (3:184)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَمَا أَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ إِلَّا رِجَالًا نُوحِي إِلَيْهِمْ ۚ فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ (16:43) بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ ۗ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ (16:44)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالُوا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلَىٰ أَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدًّا (18:94) قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْمًا (18:95) آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا (18:96) فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا (18:97)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِنَّ هَٰذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ (23:52) فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا ۖ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ (23:53)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ (26:193) عَلَىٰ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ (26:194) بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ (26:195) وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ (26:196)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْكِتَابِ الْمُنِيرِ (35:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَكُفَّارُكُمْ خَيْرٌ مِنْ أُولَٰئِكُمْ أَمْ لَكُمْ بَرَاءَةٌ فِي الزُّبُرِ (54:43)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ (54:52) وَكُلُّ صَغِيرٍ وَكَبِيرٍ مُسْتَطَرٌ (54:53)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (4:163)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ ۖ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (17:55)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَقَدْ كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ (21:105)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وقد افترينا الظن منذ أمد بعيد - بناء على فهمنا الخاص لهذه السياقات القرآنية بأن الزبور مشقة من مادة "زبر". فالزبور واحد، والزبر متعددة. وظننا بأن الزبور هو ما يشبه الدستور الذي توضع به القوانين الثابتة النافذة التي تمثل الحقائق المطلقة التي لا يمكن أن تبدّل أو أن تتغير</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالزبور هو - برأينا- المادة النقيّة التي لا يمكن أن تطولها شائبة</span><span lang="AR-SA">.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو دققنا في الآيات الكريمة الخاصة بالزبور أكثر، لوجدنا بأنّ الكتابة في الزبور قد حصلت بعد الذكر</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهناك إذًا الزبور، وهناك الذكر، وأن الكتابة في الزبور قد جاءت لاحقة للذكر</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو حاولنا تدبر الآيات الكريمة التالية</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ ۗ وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَلَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(16:44)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لوجدنا بأن الذكر هو أداة التبين</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهو الأدوات التي بواسطتها يستطيع الرسول الكريم تفصيل (أي تحويل) الكلام الذي أنزل عليه بلسان الوحي المحكم إلى كلام بلسان قومه الذي بعث فيهم (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَأَنْزَلْنَا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)</span><span lang="AR-SA">. (</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">للتفصيل انظر مقالاتنا السابقة خاصة تلك التي تتحدث عن ما كتب في الزبور وسلسلة مقالات لوط</span><span lang="AR-SA">).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو دققنا أكثر، لوجدنا بأنّ الزبور عبارة عن فصول يمكن أن تقطّع</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا ۖ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(23:53)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وأن هذه الزبر </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جمع زبور</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قد جاء بها كثير من الرسل</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَإِنْ كَذَّبُوكَ فَقَدْ كُذِّبَ رُسُلٌ مِنْ قَبْلِكَ جَاءُوا بِالْبَيِّنَاتِ وَالزُّبُرِ وَالْكِتَابِ الْمُنِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(3:184)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِنْ يُكَذِّبُوكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ جَاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَيِّنَاتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْكِتَابِ الْمُنِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(35:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وأن الذي نزل به الروح الأمين على قلب محمد موجود من ذي قبل في زبر الأولين</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْأَمِينُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:193) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">عَلَىٰ قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:194) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">بِلِسَانٍ عَرَبِيٍّ مُبِينٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:195) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِنَّهُ لَفِي زُبُرِ الْأَوَّلِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:196) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَوَلَمْ يَكُنْ لَهُمْ آيَةً أَنْ يَعْلَمَهُ عُلَمَاءُ بَنِي إِسْرَائِيلَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:197) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَوْ نَزَّلْنَاهُ عَلَىٰ بَعْضِ الْأَعْجَمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:198) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَقَرَأَهُ عَلَيْهِمْ مَا كَانُوا بِهِ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:199) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">كَذَٰلِكَ سَلَكْنَاهُ فِي قُلُوبِ الْمُجْرِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:200) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">لَا يُؤْمِنُونَ بِهِ حَتَّىٰ يَرَوُا الْعَذَابَ الْأَلِيمَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(26:201)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وأن كل ما فعله من أهلكهم الله موجود كذلك في الزبر</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَمَا أَمْرُنَا إِلَّا وَاحِدَةٌ كَلَمْحٍ بِالْبَصَرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(54:50) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَقَدْ أَهْلَكْنَا أَشْيَاعَكُمْ فَهَلْ مِنْ مُدَّكِرٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(54:51) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَكُلُّ شَيْءٍ فَعَلُوهُ فِي الزُّبُرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(54:52)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لنصل من خلال هذا النقاش المبدئي عن مفردة "زبر" (ومشتقاتها) إلى النتيجة المفتراة التالية</span><span lang="AR-SA">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هناك زبر كثيرة، جاءت بها رسل الله، وكان من نصيب داوود على وجه التحديد واحدة من هذه الزبر، فكان لداوود زبورا، قال تعالى</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(4:163)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ ۖ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(17:55)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولمّا كان داوود قد أُوتي زبورا، كان بين يديه ما يشبه "كتاب ارشادي" (أي </span><span dir="LTR">manual</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> فيه تعليمات (كقوانين) واضحة وثابتة يمكن استخدامها لعمل شيء ما، فوجّه الله له الأمر بأن يكون خليفة يحكم بين الناس بالحق</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ الْحِسَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(38:26)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">(انظر المقالة السابقة عن الفرق بين الحكم بالحق كما كان يفعل داوود والحكم بالعدل كما طلب منا نحن البشر أن نعمل).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: الزبور هو المادة النقية التي لا تشوبها شائبة، يرشد من تقع بين يديه إلى طريقة عمل شيء ما.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، عندما طلب ذو القرنين من القوم أن يعينوه بقوة، جاء طلبه محددا على نحو أن يأتوه "زبر الحديد":</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ</span></u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;"> حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(18:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكان ذلك سببا في أن يساوي بين الصدفين (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ<u> ۖ</u> حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، أليس كذلك؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">افتراء خطير جدا جدا: نحن نظن بأن "زبر الحديد" هو المادة النقية المستخلصة من الحديد التي يمكن بواسطتها المساواة بين الصدفين.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف كان "زبر الحديد" سببًا بأن يساوي ذو القرنين بين الصدفين؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">للإجابة على هذا التساؤل، نجد أنه من الضروري طرح سؤال آخر في هذا الصدد، ألا وهو: ما هما الصدفان اللذان يمكن مساواتهما باستخدام زبر الحديد؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">افتراء خطير جدا جدا: أنا أ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تجرأ على افتراء الظن من عند نفسي بإن الصدفين هما القطبان المغناطيسيان (السالب والموجب). فباستخدام زبر الحديد (أي المادة النقية المستخلصة من الحديد) تستطيع أن تخلق الحقول المغناطيسية (</span><span dir="LTR">magnetic fields</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>) شديدة القوة، فيكون الحديد فيه "بأس شديد"</span><span lang="AR-SA">، كما جاء في سورة الحديد</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-EG">ذاتها</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ <u>وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ</u> وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ (57:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالمتفحص في دقة النص القرآني سيجد بأن البأس الشديد ليس هو الحديد ذاته، وإنما البأس الشديد الموجود فيه </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA"><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">). أما الحديد بذاته فهو منافع للناس (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">). ولو كانت المنافع في الحديد (أي يمكن استخلاصها من الحديد)، لربما جاء النص على نحو (وفيه منافع للناس). وبكلمات أخرى نقول: لو أن الحديد فيه باس شديد وفيه منافع للناس، لتكررت مفردة "فيه" مع كل واحدة منها كما جاء - مثلا- في قوله تعالى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">ثُمَّ يَأْتِي مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ عَامٌ <u>فِيهِ</u> يُغَاثُ النَّاسُ <u>وَفِيهِ</u> يَعْصِرُونَ (12:49)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَ <u>فِيهَا</u> تَحْيَوْنَ <u>وَفِيهَا</u> تَمُوتُونَ وَمِنْهَا تُخْرَجُونَ (7:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وما يخرج من بطون النحل (أي ما نعرفه نحن تحت مسمى العسل) ليس شفاء للناس بحد ذاته، ولكن الشفاء موجود فيه، أي يمكن استخلاصه من مادة العسل:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">ثُمَّ كُلِي مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ فَاسْلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلًا ۚ يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِهَا شَرَابٌ مُخْتَلِفٌ أَلْوَانُهُ فِيهِ شِفَاءٌ لِلنَّاسِ ۗ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (16:69)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">(وسنتحدث عن هذا الموضوع لاحقًا بإذن الله. فالله وحده أدعوه أن يعلمنا علما لا ينبغي لأحد غيري إنه هو العليم الحكيم).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إذا، علينا أن نفصل بين الشيء ذاته من جهة وما فيه من جهة أخرى، وذلك بمراقبة الدقة القرآنية في اللفظ في الآيات الكريمة. فهناك إذًا فصل بين إثم الخمر والميسر من جهة ومنافعهما من جهة أخرى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ ۖ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا ۗ وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ ۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ (2:219)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالخمر والميسر فيهما إثم كبير (<span style="color: #0070c0;">فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ</span>)، لكنهما بذاتهما منافع للناس (<span style="color: #0070c0;">وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ</span>) بالرغم أن اثمهما أكبر من نفعهما. أما الأنعام فهي بحد ذاتها منافع:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَالْأَنْعَامَ خَلَقَهَا ۗ لَكُمْ فِيهَا دِفْءٌ وَمَنَافِعُ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (16:5)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكذلك <u>فيها</u> منافع كثيرة</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّا خَلَقْنَا لَهُمْ مِمَّا عَمِلَتْ أَيْدِينَا أَنْعَامًا فَهُمْ لَهَا مَالِكُونَ (36:71) وَذَلَّلْنَاهَا لَهُمْ فَمِنْهَا رَكُوبُهُمْ وَمِنْهَا يَأْكُلُونَ (36:72) وَلَهُمْ فِيهَا مَنَافِعُ وَمَشَارِبُ ۖ أَفَلَا يَشْكُرُونَ (36:73)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً ۖ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (23:21)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">والآن، لو عدنا إلى تدبر الآية الخاصة بالحديد بالدقة المطلوبة:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">لَقَدْ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا بِالْبَيِّنَاتِ وَأَنْزَلْنَا مَعَهُمُ الْكِتَابَ وَالْمِيزَانَ لِيَقُومَ النَّاسُ بِالْقِسْطِ ۖ <u>وَأَنْزَلْنَا الْحَدِيدَ فِيهِ بَأْسٌ شَدِيدٌ</u> وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَلِيَعْلَمَ اللَّهُ مَنْ يَنْصُرُهُ وَرُسُلَهُ بِالْغَيْبِ ۚ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ عَزِيزٌ (57:25)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لربما حقّ أن نقدم افتراءين اثنين:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: 1: الحديد بذاته منافع للناس</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: الحديد فيه بأس شديد</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وقد تحدثنا عن منافع الحديد في مقالات سابقة لنا، ومن أراد الاطلاع على رأينا في ذلك، يستطيع أن يعود إلى مقالاتنا في قصة يوسف وقصة موسى عندما تعرضنا للآيات الكريمة التالية:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قصة يوسف: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَقَالَ الَّذِي اشْتَرَاهُ مِنْ مِصْرَ لِامْرَأَتِهِ أَكْرِمِي مَثْوَاهُ عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا ۚ وَكَذَٰلِكَ مَكَّنَّا لِيُوسُفَ فِي الْأَرْضِ وَلِنُعَلِّمَهُ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ ۚ وَاللَّهُ غَالِبٌ عَلَىٰ أَمْرِهِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (12:21)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قصة موسى: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَقَالَتِ امْرَأَتُ فِرْعَوْنَ قُرَّتُ عَيْنٍ لِي وَلَكَ ۖ لَا تَقْتُلُوهُ عَسَىٰ أَنْ يَنْفَعَنَا أَوْ نَتَّخِذَهُ وَلَدًا وَهُمْ لَا يَشْعُرُونَ (28:9)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكننا سنركز هنا على "زبر الحديد" فقط، لنحاول أن نربط ما تتحصل لنا من أفهام حول هذا الموضوع (زبر الحديد) بقصة الصنعة اللبوس التي تعلمها داوود، وكانت خاصة به.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما بعد،</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عندما طلب ذو القرنين من القوم أن يعونوه بقوة ليجعل بين الطرفين ردما </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وليس سدا</span><span lang="AR-SA">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، عمد القوم على أن يأتوه بما يمكن استخلاصه من الحديد، الأ وهو زبر الحديد (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، فاستخدمه (نحن نفتري الظن من عند أنفسنا) في المساواة بين الصدفين، فخلق بذلك (نحن نظن) حقولا مغناطيسية (سالب وموجب) معلقة في الفضاء الخارجي.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(18:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 1: استخدام ذو القرنين زبر الحديد الذي تم استخراجه من الحديد على يد من كان يحاورهم، فالقوم هم من آتوه زبر الحديد، الأمر الذي يدعوننا إلى الظن بأن القوم كانوا على درجة من التقنية (التكنولوجيا) يستطيعون باستخدامها استخلاص زبر الحديد.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: كانت مهمة ذي القرنين تتمثل في المساواة بين الصدفين </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أي القطبين الشمالي والجنوبي</span><span lang="AR-SA">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، فأصبح هناك حقل مغناطيسي ثنائي القطب (قطب سالب وآخر موجب)</span><span lang="AR-SA">.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما أن ساوى ذو القرنين بين الصدفين (القطبين) حتى طلب من القوم أن ينفخوا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَ انْفُخُوا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، حتى جعل ذلك نارا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، ثم عمد مباشرة إلى أن يفرغ عليه القطر (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، الذي نظن بأنه الوقود المشغل له، فأحدث بذلك مجالًا مغناطيسيًا، يشتغل بطاقة القطر المفرغ على النار التي نفخت بعد المساواة بين الصدفين (أي القطبين). فاستعصى على تلك الكائنات الغازية للأرض </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهي الديناصورات</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الاستمرار بالقدوم إلى الأرض من مكان آخر في الكون العامر</span><span lang="AR-SA">. (</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">للتفصيل انظر مقالاتنا حول ذي القرنين ورحلاته الفضائية، وقصة غزو الديناصورات للأرض في قديم الزمان</span><span lang="AR-SA">).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن ما أن تنفذ المادة المشغّلة له </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهي مادة القطر</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">حتى يبدأ تفتح تلك المجالات المغناطيسية، بعد أن تبدأ قوتها تضعف شيئا فشيئا </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بما أنها مصنعة تصنيعا</span><span lang="AR-SA">)</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، وسيبدأ حينئذ يأجوج ومأجوج ينسلون من كل حدب نحو الأرض، ليعودوا إلى استعمارها في قادم الأيام بإذن الله كما استعمروها في سالف الزمان</span><span lang="AR-SA">:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">حَتَّىٰ إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ (21:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 1: زبر الحديد هو المادة النقية المستخلصة من الحديد</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: زبر الحديد هو المادة المستخدمة للمساواة بين الصدفين</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 3: الصدفان هما القطبان (السالب والموجب)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 4: القطر هو الوقود المشغل للصدفين (للقطبين).</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الدليل</span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو دققنا بمعنى </span><span lang="AR-SA">"</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">صدف</span><span lang="AR-SA">" ومشتقاتها في النص القرآني على مساحته</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، لربما حقّ لنا أن نفتري الظن بأنّ الصدف هو ما يشبه "النفور"، أو ما نسميه بلغاتنا التي تعلمناها في دروس العلوم الأولى تحت مسمى "التنافر"</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span>(repel) </span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>، كالذي يحدثه المغناطيس عندما تتساوى الشحنة في القطبين </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">سالب مع سالب أو موجب مع موجب</span><span lang="AR-SA">). وانظر عزيزي القارئ – إن شئت- في قوله تعالى:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قُلْ أَرَأَيْتُمْ إِنْ أَخَذَ اللَّهُ سَمْعَكُمْ وَأَبْصَارَكُمْ وَخَتَمَ عَلَىٰ قُلُوبِكُمْ مَنْ إِلَٰهٌ غَيْرُ اللَّهِ يَأْتِيكُمْ بِهِ ۗ انْظُرْ <u>كَيْفَ نُصَرِّفُ الْآيَاتِ ثُمَّ هُمْ يَصْدِفُونَ</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(6:46)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَوْ تَقُولُوا لَوْ أَنَّا أُنْزِلَ عَلَيْنَا الْكِتَابُ لَكُنَّا أَهْدَىٰ مِنْهُمْ ۚ فَقَدْ جَاءَكُمْ بَيِّنَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَهُدًى وَرَحْمَةٌ ۚ فَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ <u>كَذَّبَ بِآيَاتِ اللَّهِ</u> <u>وَصَدَفَ عَنْهَا</u> ۗ سَنَجْزِي الَّذِينَ <u>يَصْدِفُونَ</u> عَنْ آيَاتِنَا سُوءَ الْعَذَابِ بِمَا كَانُوا <u>يَصْدِفُونَ</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0;">(6:157)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فحال الذين يصدفون عن آيات الله هي كحال المادة التي تتنافر إذا تساوت الأقطاب في شحناتها المغناطيسية (سالب مع سالب أو موجب مع موجب)</span><span lang="AR-SA">.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">ولو دققنا في اللفظ أكثر، لوجب علينا التمييز بين النفور من جهة والصدف (أو ما نعرفه نحن بالتنافر) من جهة أخرى. فقد وردت مفردة النفور في السياقات القرآنية التالية:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِي هَٰذَا الْقُرْآنِ لِيَذَّكَّرُوا وَمَا يَزِيدُهُمْ إِلَّا نُفُورًا (17:41)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَجَعَلْنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمْ أَكِنَّةً أَنْ يَفْقَهُوهُ وَفِي آذَانِهِمْ وَقْرًا ۚ وَإِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِي الْقُرْآنِ وَحْدَهُ وَلَّوْا عَلَىٰ أَدْبَارِهِمْ نُفُورًا (17:46)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ اسْجُدُوا لِلرَّحْمَٰنِ قَالُوا وَمَا الرَّحْمَٰنُ أَنَسْجُدُ لِمَا تَأْمُرُنَا وَزَادَهُمْ نُفُورًا ۩ (25:60)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَأَقْسَمُوا بِاللَّهِ جَهْدَ أَيْمَانِهِمْ لَئِنْ جَاءَهُمْ نَذِيرٌ لَيَكُونُنَّ أَهْدَىٰ مِنْ إِحْدَى الْأُمَمِ ۖ فَلَمَّا جَاءَهُمْ نَذِيرٌ مَا زَادَهُمْ إِلَّا نُفُورًا (35:42)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">أَمَّنْ هَٰذَا الَّذِي يَرْزُقُكُمْ إِنْ أَمْسَكَ رِزْقَهُ ۚ بَلْ لَجُّوا فِي عُتُوٍّ وَنُفُورٍ (67:21)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالمدقق بهذه السياقات القرآنية سيجد - حسب فهمنا طبعا - بأن الذي ينفر هو من كان قريبا من الشي لكنه يبتعد عنه. فستجد بعض الناس - عندما يكون النقاش كله من القرآن وحده - ينفرون على الفور، أي يتركون المكان ذاهبين بعيدا بعد أن كانوا يتواجدون فيه. فاقتصار أي حديث على كتاب الله وحده يسبب ردة فعل (عند بعض الناس) على نحو أن تكون "نفورا".</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن - بالمقابل- فإن الذي يصدف عن آيات الله هو الذي لا يمكن أن يقترب منها من الأساس، فهناك عداء مستحكم له معها، تجعله على الدوام مبتعدا عنها، ويكأنهم قد أحدثوا مجالا مغناطيسيا (</span><span dir="LTR">magnetic field</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>) من حولهم، يبعدهم تلقائيا عن آيات الله. فيكون هناك تنافر (</span><span dir="LTR">repel</span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span>) بينهم من جهة وآيات الله من جهة أخرى.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: علينا أن نميز بين نوعين من السلوك عند بعض الناس تجاه آيات الله، فهناك من ينفر منها (أي يسمعها وربما يقترب منها، وربما يجادل فيها، لكنه يبتعد عنها بعد ذلك، فهذا الذي ينفر. وهناك - بالمقابل - من يصدف عنها، فلا يحاول أصلا الاقتراب منها، فهذا الذي – بمفرداتنا- يتنافر معها (يصدفون عنها). </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولما طُلب من البعض أن ينفر في سبيل الله:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا مَا لَكُمْ إِذَا قِيلَ لَكُمُ انْفِرُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ اثَّاقَلْتُمْ إِلَى الْأَرْضِ ۚ أَرَضِيتُمْ بِالْحَيَاةِ الدُّنْيَا مِنَ الْآخِرَةِ ۚ فَمَا مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فِي الْآخِرَةِ إِلَّا قَلِيلٌ (9:38)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">اثاقلوا إلى الأرض، فما رضوا بأن يبتعدوا عن المكان الذي كانوا متواجدين فيه. وكذلك فعل المخلفون بمقعدهم خلاف رسول الله، فقالوا لا تنفروا، أي لا تبتعدوا عن المكان الذي أنتم متواجدين فيه:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَرِحَ الْمُخَلَّفُونَ بِمَقْعَدِهِمْ خِلَافَ رَسُولِ اللَّهِ وَكَرِهُوا أَنْ يُجَاهِدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَالُوا لَا تَنْفِرُوا فِي الْحَرِّ ۗ قُلْ نَارُ جَهَنَّمَ أَشَدُّ حَرًّا ۚ لَوْ كَانُوا يَفْقَهُونَ (9:81)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولما صرف الله لمحمد نفرا من الجن:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَإِذْ صَرَفْنَا إِلَيْكَ نَفَرًا مِنَ الْجِنِّ يَسْتَمِعُونَ الْقُرْآنَ فَلَمَّا حَضَرُوهُ قَالُوا أَنْصِتُوا ۖ فَلَمَّا قُضِيَ وَلَّوْا إِلَىٰ قَوْمِهِمْ مُنْذِرِينَ (46:29)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قُلْ أُوحِيَ إِلَيَّ أَنَّهُ اسْتَمَعَ نَفَرٌ مِنَ الْجِنِّ فَقَالُوا إِنَّا سَمِعْنَا قُرْآنًا عَجَبًا (72:1)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جاءوه إلى المكان الذي كان متواجدا فيه، ومبتعدين عن المكان الذي كان قومهم متواجدين فيه، بدليل أنهم عادوا إليهم بعد أن قضي استماعهم للقرآن. وربما بمثل هذا المنطق نفهم مفردة "نفرا" في السياق القرآني التالي:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَكَانَ لَهُ ثَمَرٌ فَقَالَ لِصَاحِبِهِ وَهُوَ يُحَاوِرُهُ أَنَا أَكْثَرُ مِنْكَ مَالًا وَأَعَزُّ نَفَرًا (18:34)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالذي هو أعز نفرا، هو القادر أن يجمع حوله مجموعة (تكبر أو تصغر) من الاشخاص الذين يمكن أن يساندوه لو أنه ذهب في مهمة معينة.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 1: النفر (النفور) هم من كانوا متواجدين في مكان ما، ويستطيعون أن يتركوا ذلك المكان ذاهبين في مهمة معينة.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة 2: الصدف هو الذي لا يقترب من المكان ابتداء فيبقى بعيدا عنه بفعل وجود قوة خفية تجعله يظل مبتعدا، فلا يقترب، فتنشأ علاقة تنافر بينه من جهة وذلك الشيء الذي يصدف عنه (اي يتنافر معه) من جهة أخرى.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو جلبنا الآن الآية القرآنية الخاصة بذي القرنين، ربما نستطيع أن نتصور وجود صدفين اثنين، من الاستحالة بمكان أن يلتقيا، فيبقيا في حالة تنافر، بالضبط كحالة القطبين المغناطسيين متساويي الشحنة:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا (18:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">دعنا نتخيل – بناء على هذا الفهم المفترى من عند نفسي- ما فعله ذو القرنين باستخدام زبر الحديد.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما بعد،</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يطلب القوم من ذي القرنين أن يجعل بينهم وبين يأجوج ومأجوج سدا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالُوا يَا ذَا الْقَرْنَيْنِ إِنَّ يَأْجُوجَ وَمَأْجُوجَ مُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ فَهَلْ نَجْعَلُ لَكَ خَرْجًا عَلَىٰ أَنْ تَجْعَلَ بَيْنَنَا وَبَيْنَهُمْ سَدًّا (18:94)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يرد عليهم بالرفض، مقترحا ما هو أكثر فاعليه من السد، ألا وهو الردم:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيْرٌ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجْعَلْ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ رَدْمًا (18:95)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يطلب منهم أن يعونه بقوة، فيأتوه (بطلب منه) "زبر الحديد":</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ ...</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يساوي بين الصدفين، فيطلب منهم أن ينفخوا، حتى يجعله نارا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">... حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا ...</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يطلب منهم أن يفرغ عليه القطر (اي الوقود المشغل له):</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">... قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا (18:96)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تكون نتيجة ذلك كله على نحو احكام ذلك الردم الذي جعله ذي القرنين، فما عاد يأجوج ومأجوج قادرين أن يظهروا ذلك الردم، وما عادوا يستطيعون له نقبا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا (18:97)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ويكون ذو القرنين – حسب ما نتخيله – قد أغلق بذلك الفعل التقني المتطور جدا السبب (الطريق السماوية) التي كانت تنسل منها تلك الكائنات (الديناصورات) إلى الأرض، وذلك - برأينا- بسبب إحداثه مجالا مغناطيسيا بسبب المساواة بين الصدفين:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">آتُونِي زُبَرَ الْحَدِيدِ ۖ حَتَّىٰ إِذَا سَاوَىٰ بَيْنَ الصَّدَفَيْنِ قَالَ انْفُخُوا ۖ حَتَّىٰ إِذَا جَعَلَهُ نَارًا قَالَ آتُونِي أُفْرِغْ عَلَيْهِ قِطْرًا (18:96) فَمَا اسْطَاعُوا أَنْ يَظْهَرُوهُ وَمَا اسْتَطَاعُوا لَهُ نَقْبًا (18:97)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء من عند نفسي: ما أن يبدأ وقود ذلك "العمل التقني المتطور جدا" بالنفاذ شيئا فشيئا، حتى تبدأ تلك النار تخمد شيئا فشيئا، مما سيسبب (نحن نرى) تفتح يأجوج ومأجوج، الذين سيعودون غازين للأرض، يتناسلون من كل حدب مع اقتراب الوعد الحق:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">حَتَّىٰ إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ (21:96) وَاقْتَرَبَ الْوَعْدُ الْحَقُّ فَإِذَا هِيَ شَاخِصَةٌ أَبْصَارُ الَّذِينَ كَفَرُوا يَا وَيْلَنَا قَدْ كُنَّا فِي غَفْلَةٍ مِنْ هَٰذَا بَلْ كُنَّا ظَالِمِينَ (21:97)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">(دعاء: أعوذ بك ربك أن أكون ممن يقولون ياوليتنا قد كنا في غفلة، وأعوذ بك ربي أن أكون من الظالمين)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو رجعنا - بعد هذا النقاش في قصة ذي القرنين بما تحصل لنا من افتراءات من عند أنفسنا عنها - إلى الحقبة الزمنية التي كان يتواجد فيها آل داوود، لوجدناها هي حضارة العصر الحديدي، الذي برع أهله باستخدام الامكانات الكامنة في الحديد، وليس أدل على ظننا هذا من فهمنا المفترى للآيات الكريمة التي جاءت على لسان قوم المرأة التي اكتشف خبرها الهدهد في زمن سليمان. فهم من كانت ردة فعلهم على استشارة المرأة التي كانت تملكهم لهم على النحو التالي:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَتْ يَا أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي أَمْرِي مَا كُنْتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّىٰ تَشْهَدُونِ (27:32) قَالُوا نَحْنُ أُولُو قُوَّةٍ <u>وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ </u>وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي مَاذَا تَأْمُرِينَ (27:33) قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً ۖ وَكَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (27:34)لذا،</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نتجرأ على الظن بأن الناس في ذلك الزمان (زمن آل داوود) قد برعوا باستخدام الطاقات الكامنة في الحديد، خاصة ما فيه من بأس شديد. وهذا الظن يعيدنا على الفور إلى السؤال الذي طرحناه في بداية هذه المقالة عن الصنعة اللبوس التي عُلِّمها داوود، وهو من أُلين له الحديد. وانظر عزيزي القارئ – إن شئت- في الآيتين الكريمتين الخاصتين بداوود معا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ ۚ وَكُنَّا فَاعِلِينَ (21:79) وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ (34:10) أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ (34:11)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لنخرج من هذا النقاش بالافتراء البسيط التالي: لقد كان داوود قادرا على الاستفادة القصوى من الطاقة الكامنة في الحديد الذي كان بالنسبة له صنعة لبوس تحصن (الناس) من البأس. فاللباس الذي كان يستخدمه داوود كان مصنعا بطريقة تمكنه من التحصين من بأس الحديد الذي هو زبره.</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، عندما ظن قوم المرأة التي في سبأ بأنهم أولوا قوة وأولوا بأس شديد، جاء ردها عليهم على النحو التالي:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">قَالَتْ إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ أَهْلِهَا أَذِلَّةً ۖ وَكَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (27:34)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ويكأنها (نحن نتخيل) تقول لهم بأن استخدامكم لبأس الحديد الذي تملكونه لن يجدي نفعا مع هؤلاء الملوك، وذلك لأن لديهم أساس صنعة لبوس تقيهم من بأسكم. وهنا نضطر أن نجلب الآية قيد البحث إلى هذا النقاش مرة أخرى، لنربطها مع آية أخرى جاءت تبين لنا بعض جوانب قصة داوود الأخرى. ولنحاول أن نربط الآيتين معا:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَفَهَّمْنَاهَا سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ ۚ وَكُنَّا فَاعِلِينَ (21:79) وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ <u>وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ</u> ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالمدقق في الآية الثانية، سيجد بأن ما آتاه الله لداوود يتمثل بأشياء ثلاثة هي على الترتيب:</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الملك</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الحكمة</span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;"> </span></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">علمه مما يشاء</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو دققنا في ثالث هذه الأشياء (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، لوجب علينا أن نظن بأن واحدة من تلك الأشياء التي تم تعليمها داوود كانت هي الصنعة اللبوس:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">وَعَلَّمْنَاهُ صَنْعَةَ لَبُوسٍ لَكُمْ لِتُحْصِنَكُمْ مِنْ بَأْسِكُمْ ۖ فَهَلْ أَنْتُمْ شَاكِرُونَ (21:80)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف يمكن أن نتخيل صنعة اللبوس التي كان داوود قد تعلمها كخليفة؟</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: لما كان داوود خليفة في الأرض (كما كان آدم في الأرض خليفة)، وجد التقاطع في اللباس بينهما. ففي حين أن لباس آدم في الجنة كان بمثابة الوقاية له من عمل الشيطان الذي هو أساس عدو لآدم ولزوجه، فكان كما الدرع الواقي الذي يحد من وصول الشياطين له ولزوجه لاحداث الضرر فيهما، كان الدرع الواقي لداوود يحصنه من بأس الحديد الذي يستخدمه الناس لإيقاع الأذى بعضهم ببعض. لذا أنا أتجرأ على أن أتخيل بأنه لو حاول أحد من الناس أن يستخدم الحديد لمقارعة داوود عسكريا، لكان الدرع الذي يلبسه داوود بمثابة الحصن الحصين الذي يدفع الضرر عنه. وبمثل هذا الخيال المفترى من عند أنفسنا، يمكننا الآن أن نعيد مشهد المواجهة بين داوود من جهة وجالوت من جهة أخرى في تلك المواجهة الشرسة بين الطرفين، وهي المواجهة التي استطاع داوود (الشاب اليافع) فيها أن يطيح بجالوت الكافر الذي نظنه كان بارعا في استخدام بأس الحديد في المواجهة العسكرية ضد خصمه:</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman", serif;">فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (2:249) وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (2:250) فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251) تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (2:252)</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: من هو داوود؟ من يدري؟!!</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">المدكرون: رشيد سليم الجراح</span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; font-family: Calibri, sans-serif; font-size: 11pt; line-height: 12.95pt; margin: 0cm 0cm 10pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بقلم: د. رشيد الجراح</span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-76771907304046948562023-05-06T02:57:00.007+03:002023-05-14T17:53:59.777+03:00قصة داوود – الجزء السابع<p> <span><br /><br /></span><span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من هو داوود – الجزء 7<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">انتهينا
في الجزء السابق من هذه المقالة عند تقديم الافتراء الاجرائي التالي: إن محاولة
فهم موضوع معين في كتاب الله يتطلب ايجاد التقاطعات بينه من جهة وبين كل ما في
كتاب الله من جهة أخرى. فكتاب الله محكم في تبيانه، وذلك لأن بعضه منسوج مع بعض كنسيج
شبكة العنكبوت. فهو وحدة واحدة () يساند بعضه بعضا، فيكون فيه تفصيل لكل شيء. لذا،
فإن الوصول إلى نقطة معينة (حبكة) في تلك الشبكة العنكبوتية محكمة النسيج والبناء يتطلب
المرور بغيرها من النقاط من أكثر من اتجاه، فعليك – عزيزي الذي تحاول تدبر هذا
النص العظيم- أن تسلك الطريق المؤدية إلى كل نقطة تتقاطع عندها الخيوط بالطريقة الاسهل،
فيكون الفهم الأفضل (والأمثل) هو الذي ينقلك بين تلك التقاطعات بأقل جهد ممكن
وبأعلى فائدة مرجوة (تقاس ببساطة الاستنباط). ونحن نظن في هذا المقام (ربما
مخطئين) بأن قصة نبي الله داوود تمثل العقدة (الحبكة) التي تتوسط قصص القرآن
الكريم كلها، ابتداء من قصة بداية الخلق (عند آدم وزوجه) وانتهاء بالتنزيل الكريم
على محمد. لذا، ستتقاطع هذه القصة (قصة آل داوود) التي تكتنفها "الألغاز
المحيرة" مع بقية القصص القرآني التي ربما تكون أكثر يسرا (وسهوله) في الفهم على
القارئ العادي (من مثلنا). فلو تدبرنا الآيات القرآنية التي جاءت لتبين لنا قصة آل
داوود التي نحن بصدد تقديم افتراءاتنا حولها، لوجدناها مليئة بما يسميها أهل
العقائد السابقون بـ "المعجزات". وهنا نجد أنه من الضرورة بمكان أن نستعرض
مع القارئ الكريم – إن شاء- الآيات التي جاء فيها اسم نبي الله داوود صراحة، والتي
بظننا ربما أشغلت فكره حتى الساعة، وهي التي مازلنا (نحن نرى) بعيدين كل البعد عن الامساك
بخيوط فهمها فهما حقيقيا. لذا، سأدعو القارئ الكريم أن يحاول أن يتدبر هذه الآيات
معنا، ليرى بأم عينه كيف تشكل كل واحدة منها لغزا مازال محيرا لنا. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ
وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ
بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى
الْعَالَمِينَ (2:251)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّا
أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ
بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ
وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ
وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (4:163)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">لُعِنَ
الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى
ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ (5:78)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَهَبْنَا
لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ ۚ كُلًّا هَدَيْنَا ۚ وَنُوحًا هَدَيْنَا مِنْ قَبْلُ
ۖ وَمِنْ ذُرِّيَّتِهِ دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ وَأَيُّوبَ وَيُوسُفَ وَمُوسَىٰ
وَهَارُونَ ۚ وَكَذَٰلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنِينَ (6:84)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَرَبُّكَ
أَعْلَمُ بِمَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ
النَّبِيِّينَ عَلَىٰ بَعْضٍ ۖ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (17:55)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَدَاوُودَ
وَسُلَيْمَانَ إِذْ يَحْكُمَانِ فِي الْحَرْثِ إِذْ نَفَشَتْ فِيهِ غَنَمُ
الْقَوْمِ وَكُنَّا لِحُكْمِهِمْ شَاهِدِينَ (21:78)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَفَهَّمْنَاهَا
سُلَيْمَانَ ۚ وَكُلًّا آتَيْنَا حُكْمًا وَعِلْمًا ۚ وَسَخَّرْنَا مَعَ دَاوُودَ
الْجِبَالَ يُسَبِّحْنَ وَالطَّيْرَ ۚ وَكُنَّا فَاعِلِينَ (21:79)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ
آتَيْنَا دَاوُودَ وَسُلَيْمَانَ عِلْمًا ۖ وَقَالَا الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي
فَضَّلَنَا عَلَىٰ كَثِيرٍ مِنْ عِبَادِهِ الْمُؤْمِنِينَ (27:15)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَرِثَ
سُلَيْمَانُ دَاوُودَ ۖ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ
الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ
(27:16)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ
آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ
وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ (34:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَعْمَلُونَ
لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ
رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ
الشَّكُورُ (34:13)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">اصْبِرْ
عَلَىٰ مَا يَقُولُونَ وَاذْكُرْ عَبْدَنَا دَاوُودَ ذَا الْأَيْدِ ۖ إِنَّهُ
أَوَّابٌ (38:17)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ
دَخَلُوا عَلَىٰ دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ خَصْمَانِ
بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍ فَاحْكُمْ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ
وَاهْدِنَا إِلَىٰ سَوَاءِ الصِّرَاطِ (38:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ
لَقَدْ ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَىٰ نِعَاجِهِ ۖ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ
الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا
وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِيلٌ مَا هُمْ ۗ وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا
فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ ۩ (38:24)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا
دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ
بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ
الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا
يَوْمَ الْحِسَابِ (38:26)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَهَبْنَا
لِدَاوُودَ سُلَيْمَانَ ۚ نِعْمَ الْعَبْدُ ۖ إِنَّهُ أَوَّابٌ (38:30)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو
حاولنا تدبر مفردات هذه الآيات القرآنية، لوجدنا على الفور أنّ محاولة فهم كل
واحدة منها تتطلب إثارة عشرات (وربما مئات) الاسئلة التي مازالت تنتظر الاجابات
الحقيقية. وسنحاول التعرض لجميع هذه الآيات في سلسلة المقالات هذه بما يأذن الله بما
يشاء لنا فيها من علمه (فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني
علما، وأن يهديني لأقرب ن هذا رشدا؛ وأعوذ به وحده أن أكون ممن يفترون عليه الكذب،
أو ممن يقولون عليه ما ليس لهم بحق، إنه هو العلي العظيم). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن ما
يجدر بنا التنبيه له الآن هو أن محاولة فهم مفردات هذه الآيات يضطرنا إلى الانتقال
بطريقة منظمة ومنضبطة في كتاب الله من أوله حتى آخره، ويكون أول (وأهم) دواعي
الانتقال هو توافر مفردات الآية الواحدة في سياقات أخرى من كتاب الله. وتكون فوائد
هذا الانتقال على الأقل اثنتين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الوقوف على
معاني المفردات كما يبينها كتاب الله (لا كما نريدها)</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">محاولة تقديم
الافتراءات، وذلك باستنباط العلاقات بين السياقات القرآنية التي ترد فيها المفردة
الواحدة</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">والآن
لننتقل إلى التطبيقي العملي لهذا الإطار النظري المبسط. فقد انتهينا في الجزء
السابق من هذه المقالات مع الآية القرآنية التي بيّنت لنا بأن داوود قد جُعِل
خليفة في الأرض. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا
دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ
بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ
الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا
يَوْمَ الْحِسَابِ (38:26)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكان
لزاما علينا أن ننتقل على الفور إلى قصة الخلق الأولى مع آدم الذي كان أيضا خليفة.
فبعد محاولة استقصاء مفردة "خليفة" في القرآن كله، وجدنا بأن داوود وآدم
فقط هما (دون خلق الله جميعا) كانا خليفة. فجاء ذكر "خلافة آدم" في سورة
البقرة في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ
قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا
أَتَجْعَلُ فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ
بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ (2:30)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وجاء
ذكر "خلافة داوود" في سورة ص في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا
دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ
بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ
الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا
يَوْمَ الْحِسَابِ (38:26)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكان
السؤال الذي انهينا به الجزء السابق هو: لماذا كان آدم وداوود فقط (دون خلق الله
جميعا) خليفة (كأشخاص)؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى: لما كنا نؤمن يقينا بأن لا شيء في كتاب الله يقع في باب المصادفة، أصبح
لزاما علينا أن نتفكر في السبب أن يكون آدم وداوود فقط هما (كأفراد) خليفة. وبالمنطق
ذاته، وجب علينا التفكر في السبب أن الخلافة لم تتح لشخص آخر غيرهما، فما كان أحد
من رسل الله (السابقين أو اللاحقين) أو أحد من عباده (الصالحين أو الظالمين
لأنفسهم) خليفة إلا هذين الشخصين على وجه التحديد. لذا، سنتجرأ على الظن بما يلي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لمفردة
الخلافة معنى محدد في كتاب الله، وجب البحث عنه؛</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لا يثبت كتاب
الله الخلافة لاشخاص إلا لـ آدم وداوود؛</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هناك علاقة
بين آدم من جهة وداوود من جهة أخرى، وجب البحث عنها؛</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هناك ظروف
محيطة بقصة آدم تتقاطع مع الظروف المحيطة بقصة داوود؛</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة: هناك (نحن نظن) مسوغ يدعونا أن ننظر لقصة داوود (كخليفة) ضمن الاطار العام
لقصة آدم (كخليفة) كما يبينها النص ذاته، والعكس صحيح. فالتقاطع بينهما (بالخلافة)
يلزمنا محاولة تقديم الكثير من الاستنباطات التي تنطبق في الحالتين. فتكون </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">التساؤلات المبدئية في هذا
المجال على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا كان آدم وداوود فقط هما خليفة؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا لم يكن أحد من العالمين (غيرهما)
خليفة؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف تتشابه خلافة آدم مع خلافة داوود؟
</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف تختلف خلافة آدم عن خلافة داوود؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما أهمية أن يكون آدم وداوود على وجه
التحديد خليفة؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">باب خلافة آدم وداوود<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لو تدبرنا السياقين القرآنين الخاصين
بخلافة آدم من جهة وخلافة داوود من جهة أخرى، لوجب </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">علينا جلب انتباه القارئ إلى ملاحظة غاية
في الأهمية تتعلق بدقة اللفظ في النص القرآني، ألا وهي ترتيب المفردات في الآيتين
الكريمتين</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ففي حين أن آدم كان <u>في
الأرض خليفة</u>، كان داوود <u>خليفة في الأرض</u></span><span lang="AR-SA">:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 0cm 8pt; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">آدم </span><span lang="AR-SA">:</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً</span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 0cm 8pt; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">داوود</span><span lang="AR-SA">: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">خَلِيفَةً
فِي الْأَرْضِ</span><span lang="AR-SA"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ما الذي يمكن أن
نفهمه من "التناوب" اللفظي بين الحالتين؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: لو دققنا في هذا
الاختلاف في ترتيب المفردات بين الحالتين، سنجد بأن آدم كان </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، وذلك لأن خلافته كانت </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">في
الأرض كلها</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فلم يكن هناك بشر يشاركونه الخلافة
في الأرض حينئذ</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهو من بدأت به رحلة البشرية
على الأرض</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكان هو أول البشر، أليس
كذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن كانت خلافة داوود – بالمقابل</span><span lang="AR-SA">- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">مقتصرة على أرض محددة بعينها، فلم
تشمل الأرض كلها، وإنما كانت على جزء منها، وذلك لأن كثيرا من أجزاء الأرض كانت
معمورة بالجنس البشري في زمن داوود، فكان داوود </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وبكلمات أخرى، نحن نفتري الظن
بأنه لمّا كانت الأرض معمورة من بعد آدم، ولما
كانت هناك أمم كثيرة منتشرة فيها، لم تكن الخلافة في الأرض كلها لأمة واحدة، وإنما
كان لكل أمة (في فترة زمنية محددة) خلافة في جزء من الأرض</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا
نجد عبارة </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فِي
الْأَرْضِ</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> لاحقة
لمفردة الخلافة (كما في حالة خلافة داوود)، وليست سابقة لها كما في حالة خلافة آدم</span><span lang="AR-SA">. وانظر عزيزي القارئ – إن شئت- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الآية الكريمة التالية التي
تصور لنا خلافة الأمم في الأرض على هذا النحو</span><span lang="AR-SA">:</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ <u>خَلَائِفَ
فِي الْأَرْضِ</u> مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(10:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، نحن نكاد نجزم الظن </span><span lang="AR-SA">(</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ربما مخطئين</span><span lang="AR-SA">) </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بأنه
لو كانت لأي من تلك الأمم خلافة الأرض كلها في فترة زمنية محددة، لكان النص على
نحو أن يسبق الجار والمجرور مفردة الخلافة (</span><span lang="AR-SA" style="color: red; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم جعلناكم في الأرض خلائف</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، وهو ما لا نجده
على مساحة النص القرآني عند الحديث عن خلافة الأمم المتعددة في الارض في الحقبات
الزمنية المتعاقبة</span><span lang="AR-SA">.
فقوم نوح كانوا خليفة على جزء من الأرض ولم يكونوا خلائف في الأرض كلها، وكذلك
كانت حضارة عاد في فترة لاحقة، وكذلك كانت حضارة ثمود، وهكذا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-SA">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخلافة تكون لمن خلا له المكان،
ليكون هو صاحب الأمر والنهي فيه</span><span lang="AR-SA">.
فإذا كنت أنت الوحيد في الأرض كلها (كـ آدم)، كنت (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً</span><span lang="AR-SA">) ولكن إذا لم تكن أنت الوحيد فيها،
وشاركك فيها آخرون (كـ داوود)، فكانت خلافتك على جزء من الأرض، كنت (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ</span><span lang="AR-SA">).<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: لماذا كان داوود
خليفة بالرغم من أن كثيرا من أجزاء الأرض كانت معمورة من قبل أمم أخرى في زمنه؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لمّا كان داوود بشخصه خليفة على جزء
من الأرض، كان هو صاحب الأمر والنهي في ذلك المكان الذي خلا له في الأرض على وجه التحديد</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالذي يجعل خلافة داوود تختلف عن
خلافة آدم – كما أسلفنا- هو أن خلافة داوود لم تكن تشمل الأرض كلها (كما كانت
خلافة آدم)</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، نحن نتخيل توافر مكان محدد
بعينه خلا لداوود وحده، فكان هو الخليفة فيه </span><span lang="AR-SA">- </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إنها
الأدغال</span><span lang="AR-SA">. وفي ذات الوقت، علينا أن
نتصور بأن أجزاء أخرى من الأرض كانت معمورة بالناس، وما كانت خلافة داوود لتشمل
الجميع. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات أغرب من الخيال</span><span lang="AR-SA">: </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عندما نشأ داوود بين أحضان الطبيعة،
ترعاه العناية الإلهية التي سخرت له مخلوقات الغابة لتحفظ حياته، نشأ هذا الفتى
بينها، فتعلم سلوكياتها، وطرق التواصل معها، وبالتالي سنحت له الفرصة الكافية لمعرفة
الكثير من أسرارها، فأصبح هو قائد تلك المخلوقات، فكانت تأتمر بأمره وتنتهي بنهيه</span><span lang="AR-SA">. </span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">انتهى</span><span lang="AR-SA">. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لكن هذا المنطق المفترى من عند أنفسنا سيقودنا
إلى طرح السؤال التالي: هل الخلافة تقتضي
فقط وجود الشخص في مكان لا يشاركه فيه غيره؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: نعم، نحن نظن بأنه حتى
يتعين لشخص ما حيازة الخلافة على أرض محددة، فإن من الضرورة بمكان أن لا يشاركه
ذلك المكان شخص مثله في المكان، فلا ينازعه الأمر فيه. لكن هذا لا يمنع وجود
كائنات ليست مثله في ذات المكان. فلقد كان آدم خليفة في مكان لا يوجد فيه من جنسه
غيره، لكن كان يتواجد في ذات المكان مخلوقات أخرى ليست من جنسه. ألا وهم الجن (بمن
فيهم الملائكة)، فكان آدم خليفة لهم (للتفصيل في هذا الموضوع انظر مقالاتنا
السابقة عن قصة الخلق الأول). فأصبحت الملائكة (وهم جزء من الجن) تأتمر بأمره
مادام أنها أصبحت مكلفة بالسجود له:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ
اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ أَبَىٰ وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ
الْكَافِرِينَ (2:34)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فكان لآدم (الخليفة) كامل السيطرة على
تلك المخلوقات (من غير جنسه)، المتواجدة معه في ذات المكان. فالخليفة (نحن نرى) هو
الذي يكون له الأمر (السلطة) من بعد من جاء قبله، كما في حال الأمم التي تخلف بعضُها
بعضا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثُمَّ جَعَلْنَاكُمْ <u>خَلَائِفَ
فِي الْأَرْضِ</u> مِنْ بَعْدِهِمْ لِنَنْظُرَ كَيْفَ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(10:14)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">نتيجة مفتراة: الخلافة تقتضي أن تحل
كينونة جديدة (فردا أو مجموعة) مكان كينونة قديمة، فيكون الأمر للكينونة الجديدة
بعدما كان للكينونة القديمة قبلها. ولو أسقطنا ذلك على أرض الواقع، لوجدنا بأن أبا
بكر – مثلا- كان خليفة محمد. وكان عمر خليفة أبي بكر، وهكذا. وكانت عاد (كأمة)
خليفة لقوم نوح، كما كانت ثمود – مثلا- خليفة لأمة عاد. وهكذا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: ما هي مقومات الخلافة؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">راينا المفترى: نحن نظن أنه من أجل أن
تستقيم الخلافة لشخص (أو لأمة)، فلابد من توافر أدوات الخلافة التي تمكن ذلك الشخص
من استتباب الأمر (السلطة) له على المخلوقات الأخرى التي تسكن المكان ذاته معه. فالخليفة
(كشخص أو كأمة) هو صاحب القول الفصل الذي يجب على الآخرين النزول عنده. لذا يحتاج
الخليفة إلى مقومات الخلافة التي تتمثل بقدرته (أي الخليفة) على أن يستتب الأمر له
على المخلوقات الأخرى الذي أصبح هو خليفة فيهم، فلا يخرج عن سلطانه من كان تحت
إمرته من تلك المخلوقات. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: ماذا كانت مقومات (أدوات)
خلافة آدم وداوود؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">جواب مفترى: كان آدم يملك مقومات
الخلافة التي تجعل الملائكة (وهم جزء من الجن) تحت إمرته. وكذلك كان داوود يملك
مقومات الخلافة التي تمكنه من السيطرة على مخلوقات الغابة التي أصبحت تمتثل بأمره،
فلا تخرج عن سيطرته.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: ما هي تلك الأدوات؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: إنها التابوت ومقتنياته
(اللباس والعصا). <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لو جلبنا السياق القرآني السابق الخاص
بخلافة داوود، فربما نستطيع أن نثير انتباه القارئ الكريم حول جزئية في النص ربما
لم تكن بالحسبان من قبل. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا دَاوُودُ إِنَّا
جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ <u>فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ</u> بِالْحَقِّ
وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ
يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ
الْحِسَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(38:26)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فالمدقق في النص سيجد بأن داوود قد أُمر
أن يحكم بين الناس (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَاحْكُمْ
بَيْنَ النَّاسِ</span><span lang="AR-SA">)
بالحق، ليكون السؤال الآن: لماذا جاءت مفردة الناس هنا؟ فهل من الضروري وجودها في
هذا السياق؟ ألا يكون الحكم أصلا بين الناس؟ وهل هناك حكم بين كائنات أخرى غير
الناس حتى يأتي تحديد هوية من يُطلب من داوود الآن أن يحكم بينهم (ألا وهم الناس)؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">جواب مفترى: نحن نفتري الظن بأن من أهم
مواصفات من أراد أن يكون حكما بين الناس </span><span lang="AR-EG">أن ينظر إليهم بعين المحايد، حتى
يستطيع أن يحكم بينهم بالعدل. الأمر الذي يدعونا إلى تقديم الافتراء التالي: </span><span lang="AR-SA">لم</span><span lang="AR-EG">ّ</span><span lang="AR-SA">ا كان داوود قد قضى طفولته وصباه بين كائنات الغابة، كان
خليفة هناك. فكان يحكم بين كائنات الغابة، فقد اعتاد على أن يكون قراره هو النافذ
فيها، فكان على دراية تامة بكيفية الحكم بين هذه الكائنات في تلك البقعة الجغرافية
من الأرض. لكن ما أن انتقل إلى المجتمع البشري، وأصبح هو صاحب الأمر من بعد قتله جالوت، وبعد أن آتاه الله الملك
والحكمة وعلمه مما يشاء:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ
وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ
مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ
لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">حتى جاءه الأمر بأن يحكم الآن بين
الناس الذين هم بالنسبة له مختلفين عنه بالحق، فكان الناس جميعا في عينه سواسية،
فهو لا يعتبر نفسه منتميا لفئة منهم، يميل إليها، أو تجذبه العاطفة نحوها. لذا،
وجب عليه أن يحكم بينهم فلا يتبع الهوى، كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا دَاوُودُ إِنَّا
جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا
تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ
يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ
الْحِسَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(38:26)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو راقبنا ما قاله الخصم لداوود عندما
طلبوا حكمه لاحقا، سنجد أنهم طالبوه بالشي ذاته، ألا وهو أن يحكم بينهم بالحق، وبأن
لا يشطط، وأن يهديهم إلى سواء الصراط:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ
إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ (38:21) إِذْ دَخَلُوا عَلَىٰ دَاوُودَ فَفَزِعَ
مِنْهُمْ ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ خَصْمَانِ بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍ
فَاحْكُمْ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَىٰ سَوَاءِ
الصِّرَاطِ (38:22)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو دققنا أكثر في مفردات الآية، لوجب
علينا أن نتنبه بأن داوود قد أمر أن يحكم بين الناس الحق. لكن المتتبع لمفردة
الحكم بين الناس في سياقات القرآن الأخرى، سيجد أن الحكم يكون بين الناس بالعدل.
قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ
تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ
تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ
كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا (4:58)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فيكون السؤال المطروح الآن هو: لماذا
طلب من داوود الحكم بين الناس بالحق (وليس بالعدل)؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: إن محاولة الإجابة على
هذا السؤال الذي ربما يبدو للبعض غير ضروري، لكن لو جلبنا السياق القرآني التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ رَبِّ احْكُمْ بِالْحَقِّ ۗ
وَرَبُّنَا الرَّحْمَٰنُ الْمُسْتَعَانُ عَلَىٰ مَا تَصِفُونَ (21:112)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لربما حق لنا أن نقول أن الحكم بالحق
يتطلب توافر مصادر حكم معينة، ربما غير تلك التي يمكن أن تتوافر للحكم بين الناس
بالعدل. ولكي نستطيع أن نضع خطا فاصلا بين الأمرين، فإنه يتوجب علينا طرح تساؤلات أولية
كثيرة في هذا السياق، نذكر منها: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يكون الحكم بالحق؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">هل كان من الممكن أن لا يحكم داوود بالحق؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن أن يحكم فيتبع (أو لا يتبع) الهوى؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">هل كان من الممكن أن يتبع داوود الهوى؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن أن يحكم فيشطط (أو لا يشطط)؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">هل كان من الممكن أن يشطط؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن أن يحكم فيهديهم إلى سواء الصراط؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الخ.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لنخرج بالاستنباطات الأولية التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الذي يحكم بالحق لا يتبع الهوى (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ
خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ
الْهَوَىٰ</span><span lang="AR-SA">)</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الذي يحكم بالحق لا يشطط (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَاحْكُمْ بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ</span><span lang="AR-SA">)</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: كيف يمكن لمن يحكم بالحق أن لا
يتبع الهوى؟ وكيف يمكن لمن يحكم بالحق أن لا يشطط؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: أن يكون متوافرا بين
يديه مصدر معلومات لا يمكن أن يكون فيه شائبة.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">السؤال: ما هو مصدر المعلومات الذي
توافر بين يدي داوود فكان يستطيع من خلاله أن يحكم بين الناس بالحق؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">جواب مفترى: إنه الزبور الذي انفرد به
داوود على وجه التحديد:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّا أَوْحَيْنَا إِلَيْكَ كَمَا
أَوْحَيْنَا إِلَىٰ نُوحٍ وَالنَّبِيِّينَ مِنْ بَعْدِهِ ۚ وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ
إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَعِيسَىٰ
وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَارُونَ وَسُلَيْمَانَ ۚ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا
(4:163)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَرَبُّكَ أَعْلَمُ بِمَنْ فِي
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ ۗ وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِيِّينَ عَلَىٰ
بَعْضٍ ۖ وَآتَيْنَا دَاوُودَ زَبُورًا (17:55) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لا شك عندنا بأن هذا موضوع هائل لا
نستطيع أن نقحم أنفسنا به الآن ما دمنا لم ننته بعد من التعرض لجوانب حياة داوود
في مراحلها المختلفة، لذا، علينا العودة قليلا إلى الوراء لجلب تفاصيل عظة لقمان
(الأب) لابنه (داوود)، قبل أن ننطلق إلى تفاصيل ما كان لداوود كخليفة في الأرض
يحكم بين الناس بالحق بما كان متوافرا بين يديه، ألا وهو الزبور.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فلنستعرض بعض أجزاء العظة التي ترد على
لسان لقمان لابنه وهو يعظه، لظننا أن فيها من التفاصيل المهمة التي قد تسعفنا
لاحقا عند الحديث عن حياة داوود كخليفة في الأرض. فما زلنا حتى الساعة مضطرين
للبحث في مراحل حياته الأولى التي نحاول استنباط كثير من أحداثها من عظة لقمان له بعد
أن كان مفقودا في الغابة البعيدة، قال تعالى: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ
وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ
فَخُورٍ (31:18) وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ
الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فالمدقق في هذا السياق القرآني سيجد مرة
أخرى بأنه يبرز مفردة الناس. فهذا لقمان يقول لابنه (</span><span lang="AR-SA" style="color: #244061; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1; mso-themeshade: 128;">وَلَا
تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ</span><span lang="AR-SA">)،
الأمر الذي يدعونا لطرح التساؤلات حوله<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">هل يمكن أن يكون هناك تصعير للخد لغير الناس؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن لأحد أن يصعر خده لغير الناس؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">هل من الضرورة أن تأتي مفردة الناس في هذا السياق؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لم لم يكن النص على نحو (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #244061; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1; mso-themeshade: 128;">... </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا</span><span lang="AR-SA">) وكفى؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الخ. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">تخيلات مفتراة: لمّا كان داوود قد قضى
حياته السابقة بين مخلوقات الغابة، ولمّا كان هو الخليفة الذي يحكم بينهم، طور
طريقة تواصل مع تلك الكائنات، لا تخلو من استخدام تعابير الوجه التي لا شك لها
دلالات محددة. فنحن البشر العاديين نستخدم تعابير الوجه لارسال رسائل محددة لمن
حولنا من العالمين في طريقة خطابنا معهم. لذا، كانت تعابير وجه داوود (نحن نتخيل) لا
تخلو من الغرابة بالنسبة للبشر العاديين مادام أنها قد طُوّرت هناك في الغابة. لذا
جاءت موعظة لقمان لابنه داوود هنا بأن هذه الطريقة غير ملائمة مع البشر. لذا عليه
أن لا يستخدمها مع الناس على وجه التحديد بعد اليوم. لذا، جاءت – برأينا- مفردة
الناس صريحة في النص (</span><span lang="AR-SA" style="color: #244061; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1; mso-themeshade: 128;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ</span><span lang="AR-SA">) ضرورة لا يمكن استقامة النص بدونها. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو حاولنا إعادة النظر في العظة ذاتها،
لوجدنا الأب ينهى ابنه في ذات الوقت عن المشي في الأرض مرحا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ
وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ
فَخُورٍ (31:18) وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ
الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ليكون السؤال الآن هو: كيف يكون المشي
في الأرض مرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">جواب مفترى: نحن نظن أن فهم هذه
الجزئية في العظة تتطلب منا ربطها مع جزئية أخرى جاءت في ذات السياق، ألا وهي
القصد في المشي (</span><span lang="AR-SA" style="color: #244061; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1; mso-themeshade: 128;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ</span><span lang="AR-SA">). ليكون السؤال الآن هو: ما الفرق بين
المشي في الأرض مرحا والقصد في المشي؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: مادام أن الأب قد فصل
بين المشي في الأرض مرحا من جهة والقصد في المشي من جهة أخرى، وجب علينا الظن
بأنهما أمران مختلفان لزم التنبيه للفرق بينهما، بطرح سؤالين اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يكون المشي في الأرض مرحا؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يكون القصد في المشي؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">نحن نظن أن من أبجديات فهم هذين الأمر
هو تنبيه القارئ الكريم - إن شاء- إلى أن هذه العظة قد قدمها الأب لابنه وما يزال
ذلك الابن شابا يافعا، ليكون طرح التساؤلين بشكل أكثر دقة على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن لغلام يافع (على مقربة من سن البلوغ مثلا) أن يمشي
في الأرض مرحا؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن لغلام يافع أن يقصد في مشيته؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: سأحاول الآن تقديم
إجابة مفتراة من عند نفسي للسؤال الثاني (القصد في المشي) قبل السؤال الأول (المشي
في الأرض مرحا) لظني بأن الإجابة عليه ربما تكون أكثر يسرا من سابقه. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA">باب القصد في المشي<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لو جلبنا السياقات القرآنية الخاصة
بمفردة "قصد" ومشتقاتها، سنجد الآيات الكريمة التالية حاضرة على الفور:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ
مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَعَلَى اللَّهِ قَصْدُ السَّبِيلِ
وَمِنْهَا جَائِرٌ ۚ وَلَوْ شَاءَ لَهَدَاكُمْ أَجْمَعِينَ (16:9)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَوْ كَانَ عَرَضًا قَرِيبًا
وَسَفَرًا قَاصِدًا لَاتَّبَعُوكَ وَلَٰكِنْ بَعُدَتْ عَلَيْهِمُ الشُّقَّةُ ۚ
وَسَيَحْلِفُونَ بِاللَّهِ لَوِ اسْتَطَعْنَا لَخَرَجْنَا مَعَكُمْ يُهْلِكُونَ
أَنْفُسَهُمْ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (9:42)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو تدبرنا مفردة المشي (في الأرض) بحد
ذاتها، لوجدناها تشير إلى الذهاب بكل الاتجاهات الممكنة:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هُوَ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ
الْأَرْضَ ذَلُولًا فَامْشُوا فِي مَنَاكِبِهَا وَكُلُوا مِنْ رِزْقِهِ ۖ
وَإِلَيْهِ النُّشُورُ (67:15)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالُوا مَالِ هَٰذَا الرَّسُولِ
يَأْكُلُ الطَّعَامَ وَيَمْشِي فِي الْأَسْوَاقِ ۙ لَوْلَا أُنْزِلَ إِلَيْهِ مَلَكٌ
فَيَكُونَ مَعَهُ نَذِيرًا (25:7)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لكن لو جلبنا السياق الخاص بالقصد في
المشي، لربما حق لنا ان نفتري القول بأن المشي في الأرض في أي تجاه يجب أن يكون
مقصودا، أي وجب وجود القصد (أي الغاية والهدف) عند الذهاب بأي اتجاه في الأرض، فيصبح
كل مشي في الأرض محكوما بغاية محددة بعينها. لذا، أنا أتجرأ على أن أتخيل بأن ذاك
الغلام (داوود) كان لا يقصد في مشيته عندما وجده والده، فكان (أنا ما زلت أتخيل) يذهب
في الأرض بكل اتجاه دون غاية محددة. وذاك سلوك كان ربما يبدو للناظر غير منضبط
بظروف المكان والحال، ويكأن الغلام كان يتمتع بمشيه في الأرض لكن دون هدف محدد
بعينه. ليكون السؤال الآن: لماذا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: لما كان هذا الفتى يعيش
في الغابة مع المخلوقات المتعددة فيها، كان يذهب معها في كل اتجاه، ليس لغاية
محددة وإنما من قبيل اللعب واللهو. فجاء طلب الوالد من ابنه أن يغير هذا السلوك مادام
أنه أصبح منخرطا في المجتمع البشري الجديد عليه، طالبا منه أن يكون مشيه في الأرض من
الآن فصاعدا مقصودا، فما عاد زمن اللهو واللعب مع تلك الكائنات الخيار الأمثل في دائرة
حياته الجديدة التي تتطلب منه الانخراط مع الناس من حوله. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">تخيلات مفتراة: أنا أتخيل (ربما مخطئا)
بأن هذا الغلام كان يصاحب الكائنات الحية في طريقة مشيها في الأرض التي كانت بكل
اتجاه في تلك الغابة، فيمشي معها في الأرض لا تشغله الغاية في الانتقال من مكان
لآخر، لكن كان أكثر ما يميز انتقال تلك الكائنات (أنا مازلت أتخيل) هما عنصرا
السرعة والمفاجأة في الحركة (دون تخطيط مسبق). ولو جلبنا السياق القرآني الذي
يتحدث عن داوود لاحقا بعد أن عاش في مجتمع بشري، سنجده على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَهَلْ أَتَاكَ نَبَأُ الْخَصْمِ
إِذْ تَسَوَّرُوا الْمِحْرَابَ (38:21) إِذْ دَخَلُوا عَلَىٰ دَاوُودَ فَفَزِعَ مِنْهُمْ
ۖ قَالُوا لَا تَخَفْ ۖ خَصْمَانِ بَغَىٰ بَعْضُنَا عَلَىٰ بَعْضٍ فَاحْكُمْ
بَيْنَنَا بِالْحَقِّ وَلَا تُشْطِطْ وَاهْدِنَا إِلَىٰ سَوَاءِ الصِّرَاطِ
(38:22) إِنَّ هَٰذَا أَخِي لَهُ تِسْعٌ وَتِسْعُونَ نَعْجَةً وَلِيَ نَعْجَةٌ
وَاحِدَةٌ فَقَالَ أَكْفِلْنِيهَا وَعَزَّنِي فِي الْخِطَابِ (38:23) قَالَ لَقَدْ
ظَلَمَكَ بِسُؤَالِ نَعْجَتِكَ إِلَىٰ نِعَاجِهِ ۖ وَإِنَّ كَثِيرًا مِنَ
الْخُلَطَاءِ لَيَبْغِي بَعْضُهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا
وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَقَلِيلٌ مَا هُمْ ۗ وَظَنَّ دَاوُودُ أَنَّمَا
فَتَنَّاهُ فَاسْتَغْفَرَ رَبَّهُ وَخَرَّ رَاكِعًا وَأَنَابَ ۩ (38:24)
فَغَفَرْنَا لَهُ ذَٰلِكَ ۖ وَإِنَّ لَهُ عِنْدَنَا لَزُلْفَىٰ وَحُسْنَ مَآبٍ
(38:25)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لنطرح التساؤلات التالية: لماذا تسور
القوم المحراب عندما أرادوا أن يدخلوا على داوود هناك؟ ولماذا فزع منهم داوود؟
وكيف يمكن أن نتخيل المشهد كما حصل على أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: لقد تعرضنا في واحدة من
مقالاتنا السابقة لهذا السياق القرآني، وافترينا الظن من عند أنفسنا بأن عملية
تسور المحراب من قبل الخصم كانت على شكل أن يضربوا ما يشبه السور البشري حول
المحراب الذي كان يتواجد به داوود حينئذ، كما افترينا الظن بأن القوم كلهم كانوا
خصما واحدا، وكان الخصم الآخر لهم هو داوود نفسه. فلقد كانت حاجتهم المنشودة هي
عند داوود الذي ظنوا بأنه قد بغى عليهم (للتفصيل انظر مقالاتنا السابقة تحت عنوان
قصة سليمان). لذا، عندما جاءوا ليطلبوا حقهم من داوود نفسه هناك، كان عليهم أن
يتسوروا المحراب حتى لا يدعوا فرجة أو فسحة لداوود أن يهرب من خلالها من المكان
كله، وذلك لأنهم لو لم يفعلوا (أي لو أنهم لم يتسوروا المحراب)، لربما استطاع
داوود (أنا أتخيل) ببعض الحركات البهلوانية في الانتقال (التي تعلمها في الغابة)
أن يفلت من قبضتهم، وذلك لأنه قد فزع من وجودهم، فالذي يفزع من خطر ما، سيحاول أن
يهرب منه قبل أن يقع في قبضة الخصم المقابل. لذا، كانت قدرة داوود على الانتقال
غريبة في طريقتها وفي هدفها. ومن هنا، جاء طلب الأب من ابنه أن يقصد في مشيته، فلا
يعود يتنقل في الأرض دون هدف محدد. فطلب منه أن يقصد في مشيته. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو تدبرنا مفردة القصد أكثر، لوجدنا
بأن لها علاقة أيضا بمفردة "مقتصد" التي ترد في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَوْ أَنَّهُمْ أَقَامُوا
التَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ وَمَا أُنْزِلَ إِلَيْهِمْ مِنْ رَبِّهِمْ لَأَكَلُوا
مِنْ فَوْقِهِمْ وَمِنْ تَحْتِ أَرْجُلِهِمْ ۚ مِنْهُمْ أُمَّةٌ مُقْتَصِدَةٌ ۖ
وَكَثِيرٌ مِنْهُمْ سَاءَ مَا يَعْمَلُونَ (5:66)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذَا غَشِيَهُمْ مَوْجٌ
كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ فَلَمَّا نَجَّاهُمْ إِلَى
الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ ۚ وَمَا يَجْحَدُ بِآيَاتِنَا إِلَّا كُلُّ
خَتَّارٍ كَفُورٍ (31:32)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثُمَّ أَوْرَثْنَا الْكِتَابَ
الَّذِينَ اصْطَفَيْنَا مِنْ عِبَادِنَا ۖ فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِنَفْسِهِ
وَمِنْهُمْ مُقْتَصِدٌ وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَيْرَاتِ بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ
ذَٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِيرُ (35:32)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فالمقتصد هو - برأينا - من لا ينفق (أو
لا يفعل) أكثر مما يجب. ومن هنا جاءت مفردة الاقتصاد التي نتداولها كثيرا في يومنا
الحاضر. فهي إذًا تدبير الانفاق بطريقة سليمة لتقليل الخسائر التي لا طائلة منها.
لذا، نحن نظن بأنه عندما طلب لقمان من ابنه أن يقصد في مشيته، فهو إذًا يطلب منه
أن يكون مشيه في الأرض محكوما بضابطين اثنين على الأقل:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الكمية: أن لا يكثر منه، فيكون محسوبا حتى في عدده (مقتصد)</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">النوعية: أن يكون مقصودا بغاية محددة بذاتها (قاصدا)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">وربما يثبت مثل هذا الظن ما جاء في الآية
الكريمة مباشرة بعد عبارة القصد في المشي، ألا وهو طلب لقمان من ابنه أن يغضض من
صوته:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ
مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">فلو لم يكن هناك مشكلة في صوت الابن،
لما جاء جزء من تلك الموعظة خاصا بصوته. فالغلام (نحن نرى) قد جلب معه من تلك
الغابة طريقة في الكلام لا يعرفها الناس العاديين، ألا وهي "عدم غض
الصوت". ومما لا شك فيه عندنا بأن غض الصوت هو ما يقابل رفعه كما جاء في
السياق القرآني التالي الذي يطالب المؤمنين بشئين اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">عدم رفع أصواتهم فوق صوت النبي</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">غض الصوت عند النبي</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا
تَرْفَعُوا أَصْوَاتَكُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِيِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ
بِالْقَوْلِ كَجَهْرِ بَعْضِكُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُكُمْ وَأَنْتُمْ
لَا تَشْعُرُونَ (49:2) إِنَّ الَّذِينَ يَغُضُّونَ أَصْوَاتَهُمْ عِنْدَ رَسُولِ
اللَّهِ أُولَٰئِكَ الَّذِينَ امْتَحَنَ اللَّهُ قُلُوبَهُمْ لِلتَّقْوَىٰ ۚ
لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَأَجْرٌ عَظِيمٌ (49:3) <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لذا، نحن نتخيل بأن الغلام كان لا يغض
صوته، فطلب منه الأب الآن أن يغضض من صوته، فلا يرفعه عاليا كما كان معتادا على
ذلك بين مخلوات الغابة من ذي قبل. لكن لا يتوقف غض الصوت على رفعه بالكمية (</span><span dir="LTR">volume</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فقط، وإنما يتعدى أيضا إلى نوعيته. وليس
أدل على ذلك من مقارنة ذلك (عدم غض الصوت) بصوت الحمير على وجه التحديد.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">وقد ذكرنا في مقالة سابقة لنا بأن الذي
يميز صوت الحمير عن بقية أصوات الكائنات الحية الأخرى هو ليس فقط مقدار أو حجم (قوة)
الصوت، وإنما أيضا نوعيته. فصوت الحمير هو الأنكر لأنه – برأينا- هو الصوت الوحيد
من بين جميع أصوات الكائنات الأخرى الذي لا يتغير مهما تغيرت الحاجة له. فالحمار
يطلق الصوت ذاته سواء كان جائعا أو كان خائفا أو كانت عنده غريزة جنسية يريد
التعبير عنها بالصوت. فهو إذًا ذات الصوت الذي لا يُعرف الغاية منه، لأنه لا يتغير
مهما تغيرت حاجة مطلقه (أي الحمار)، وذلك على غير بقية الكائنات الحية التي تتفاوت
نبرة أصواتها بتفوات الحاجة التي تريد. فقد تشعر – مثلا- أن القط مري</span><span lang="AR-EG">ض</span><span lang="AR-SA"> أو جائع أو ربما خائف من نبرة صوته،
وهكذا بقية الكائنات الأخرى (طبعا بنسب متفاوت بينها). لكن صوت الحمار من دونها
جميعا هو الأنكر (أي الذي لا يعرف غايته). لذا، عندما طلب لقمان من ابنه أن يغضض
من صوته، فقد أراد أن ينتبه لأمرين اثنين متعلقين بصوت ذاك الغلام:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الكمية (</span><span dir="LTR">volume
or intensity</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>): فلا يرفع نبرة
صوته أكثر مما يجب</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">النوعية</span><span lang="AR-EG"> (</span><span dir="LTR">quality</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-SA">:
حتى يكون صوته مفهوما لمن حوله، فلا يكون كصوت الحمير الذي يصعب تمييز الغاية منه.</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG">باب المشي في
الأرض مرحا<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ولو تدبرنا عبارة "القصد في
المشي" أكثر، لوجدنا بأنها تختلف عن عبارة المشي في الأرض مرحا. ليكون السؤال
الآن هو: ما معنى المشي في الأرض مرحا؟ وكيف يختلف المشي في الأرض مرحا عن القصد
في المشي الذي حاولنا تقديم فهمنا المفترى له في الأسطر السابقة؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">رأينا المفترى: لمّا كانت هذه جزء من
العظة ذاتها، وتلك جزء آخر منها، أصبح لزاما أن نحاول التفريق بينهما. لذا، علينا
أن نحاول الآن البحث عن معنى المشي في الأرض مرحا حتى نستطيع أن نفرق بينها من جهة
وبين القصد في المشي من جهة أخرى. وهنا نستحضر السياقات القرآنية التي وردت فيها
عبارة "المشي في الأرض مرحا"، لنجدها حاضرة في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ
وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ
فَخُورٍ (31:18)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا
ۖ إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا (17:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ففي حين أن الأولى قد جاءت في سياق
موعظة لقمان لابنه، جاءت الأخرى في سياق الحديث عن الحكمة التي تعرضنا لها في
الجزء السابق من هذه المقالة. فالمدقق في الآية الأولى سيجد بأن المشي في الأرض
مرحا أمر غير محمود لأن الله لا يحب كل مختال فخور، ليكون الاستنباط على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">افتراء: من يمشي في الأرض مرحا سيكون
مختالا فخورا<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لكن لو تدبرنا الآية الكريمة الثانية،
سنصل الاستنباط المفترى التالي: من يمشي في الأرض مرحا، ربما يكون كمن يحاول أن
يخرق الأرض أو أن يبلغ الجبال طولا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">نتيجة مفتراة: مادام أن لقمان يعظ ابنه
ألا يمشي في الأرض مرحا، فهو ينهاه صراحة أن يكون مختالا فخورا، ويرشده ضمنيا إلى
أنه مهما مشى في الأرض مرحا، فلن يستطيع أن يخرق الأرض ولن يستطيع أن يبلغ الجبال
طولا. ولو عدنا إلى قصة داوود بكل تفاصيلها في كتاب الله، لوجدنا السياق القرآني
التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ مِنَّا
فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ الْحَدِيدَ
(34:10)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">الذي سيجلب معه حزمة كبيرة جدا من
التساؤلات، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">ما علاقة الجبال بـ داوود؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">ما قصة داوود مع الجبال؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف كانت الجبال تؤوب مع داوود؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لماذا كانت الجبال تئوّب مع داوود على وجه التحديد؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لماذا لم تكن تئوب مع ولده سليمان مثلا؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لماذا لم تكن تئوب مع والده هذا الذي كان يسدي له العظة؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لماذا لا تئوب مع أحد غير داوود؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الخ.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">ربما لا نستطيع الإجابة على كل هذه
التساؤلات الآن، وسنحاول أن نتعرض لها لاحقا إن شاء الله عندما يأذن الله لنا بشيء
من علمه فيها (فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني علما، وأن
يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العليم الحكيم). لكننا سنحاول التعرض لمفردة الجبال
في سياق عظة لقمان لابنه فقط، طارحين التساؤلات التالية: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">ما علاقة المشي في الأرض مرحا بخرق الأرض أو بلوغ الجبال
طولا؟ </span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">لماذا جاءت فكرة استحالة خرق الأرض أو بلوغ الجبال طولا في
سياق الحديث عمن يمشي في الأرض مرحا؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">كيف يمكن أن تخرق الأرض (لو أن ذلك ممكنا)؟</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">ما أهمية بلوغ الجبال طولا (لو أن ذلك ممكنا)؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لتكون أول النتائج المفتراة من عند
أنفسنا هي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">من الاستحالة بمكان أن تخرق الأرض</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">من الاستحالة بمكان بلوغ الجبال طولا</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA">الذي يمشي في الأرض مرحا هو الذي يكون مختالا فخورا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لنبدأ بهذه القضايا الواحدة تلو الأخرى
واضعين نصب أعين علاقة كل هذا بعظة لقمان لابنه، ليكون السؤال الأول هو: ما معنى
أن تخرق الأرض؟ ويكون السؤال الثاني هو: ما معنى أن تبلغ الجبال طولا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA">باب خرق الأرض<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA">لو بحثنا عن مفردة "خرق"
ومشتقاتها في النص القرآني على مساحته، سنجدها حاضرة في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ
الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ ۖ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۚ
سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ (6:100)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا
ۖ إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا (17:37)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا رَكِبَا
فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا ۖ قَالَ أَخَرَقْتَهَا لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ
جِئْتَ شَيْئًا إِمْرًا (18:71)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لنجد بأن مفردة
"خرق" ومشتقاتها تتمثل (نحن نرى) في أن تجعل في الشي ثقبا لاحداث عيب (خلل)
فيه، فيصبح معطلا. فهذا صاحب موسى يُحدِث في السفينة خرقا (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا رَكِبَا
فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا</span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">)، وكان
السبب من إحداث ذلك الخرق في تلك السفينة على وجه التحديد هو أن يعيبها (يحدث فيها
عطلا) ليعطلها عن الحركة، فما تكون - بسبب ذلك الخرق- قادرة على مقارعة ماء البحر،
وذلك لأنها لو أبحرت فيه وهي مخروقة، لربما أغرقها ماء البحر، فكان تبرير الرجل
لما فعل لاحقا لموسى على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَمَّا السَّفِينَةُ
فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعِيبَهَا
وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا (18:79)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فقد أسدى صاحب موسى معروفا
لؤلئك المساكين عندما خرق سفينتهم، فما
عادت صالحة للابحار، وبالتالي لم تمتد إليها يد ذلك الملك الذي كان يأخذ كل سفينة
غصبا. أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو جلبنا الآية الكريمة
الأخرى الخاصة بخرق البنين والبنات لله:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلُوا لِلَّهِ شُرَكَاءَ
الْجِنَّ وَخَلَقَهُمْ ۖ وَخَرَقُوا لَهُ بَنِينَ وَبَنَاتٍ بِغَيْرِ عِلْمٍ ۚ
سُبْحَانَهُ وَتَعَالَىٰ عَمَّا يَصِفُونَ (6:100)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">سنجد بأن الكافرين المعاندين
المتخذين مع الله إلها آخر، يحاولون إحداث فجوة في عقيدة الوحدانية التي لم يستطيعوا
تشويهها في أذهان اتباعهم إلا بهذه الطريقة الشيطانية. فهم لا ينكرون وجود الإله بذاته،
لكنهم يحاولون تعطيل عقيدة الوحدانية (المتمثلة بأن لا إله غيره) بخرق البنين
والبنات له. أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ماذا لو تم خرق الأرض
مثلا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: نحن نعتقد ابتداء
بأنه من الاستحالة بمكان أن تخرق الأرض، لكن دعنا نتخيل ما الذي يمكن أن يحدث لو
أن ذلك كان ممكنا. فنحن نظن بأنه لو فعلا استطاع أحد أن يخرق الأرض، لأحدث فيها
ثقبا، فيكون بذلك قد أعابها، فعطل حركتها، كتعطيل السفينة التي خرقها صاحب موسى،
ولجعل الأرض كلها تغرق في بحر الظلمات (وسنتحدث عن تفاصيل ذلك لاحقا متى ما أذن
الله لنا بشيء من علمه فيها).<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ما علاقة ذلك بعظة
لقمان عندما نصح ابنه بأن لا يمشي في الأرض مرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن
لقمان كان يرشد ابنه هذا – القادم إليه من بيئة طبيعية- بأنه مهما مشى في الأرض
مرحا، فلن يصل إلى أن يخرقها. ويكأنه يقول له (نحن نتخيل) لا تغتر بما لديك من
قدرات فائقة لا يملكها من هم حولك من الناس الآن، لأن تلك القدرات تبقى (مهما
عظمت) محدودة مادام أنه من الاستحالة بمكان أن تخرق الأرض. فأنت لا تستطيع أن تغرق
الأرض في هذا الكون الفسيح. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولو انتقلنا إلى فكرة استحالة
بلوغ الجبال طولا، لوجدنا الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَرَى الْجِبَالَ
تَحْسَبُهَا جَامِدَةً وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ السَّحَابِ ۚ صُنْعَ اللَّهِ الَّذِي
أَتْقَنَ كُلَّ شَيْءٍ ۚ إِنَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَفْعَلُونَ (27:88)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">التي ترشدنا إلى أن الجبال هي
الكينونة التي تحرك الأرض كلها. وقد افترينا القول في مقالات سابقة لنا بأن الجبال
هي "بطاريات الطاقة" التي تجعل الأرض تتحرك، فالجبال هي التي تمر مر
السحاب، فتجعل الأرض لا تتوقف عن المضي قدما في فلكها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَهُوَ الَّذِي خَلَقَ
اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ
(21:33)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، نحن نعتقد (ربما مخطئين)
بأنه لولا حركة الجبال التي تمر مر السحاب لما تعاقب الليل والنهار. وذلك لأن حركة
الجبال هي التي تجعل النهار يجلي الشمس وهي التي تجعل الليل يغشاها:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالشَّمْسِ وَضُحَاهَا
(91:1) وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا (91:2) وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا (91:3)
وَاللَّيْلِ إِذَا يَغْشَاهَا (91:4)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالليل موجود بذاته، والنهار
موجود بذاته (ككينونات منفصلة ومستقلة)، وحركة الجبال (نحن نظن) هي التي تجعل
النهار يجلي الشمس (أي يظهرها)، وهي التي تجعل الليل يغشاها (أي يجعل على الشمس
غشاوة). (وسنتعرض لهذه التفاصيل لاحقا بإذن الله)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إن ما يهمنا طرحه هنا هو أن
خرق الأرض يؤدي إلى إحداث عيب فيها يكون سببا في إغراقها في بحر الظلمات، وأن
التطاول فوق الجبال سيؤدي إلى التحكم بحركتها. فمنطقنا المفترى من عند أنفسنا يقول
بأنه من أراد أن يغرق الأرض، فيوقفها، عليه أن يخرقها (كما فعل صاحب موسى بسفينة
المساكين)، ومن أراد أن يغير (أو أن يتحكم بـ) حركة مسير الأرض الذي تتوكل به
الجبال، فعليه أن يتجاوز طوله طول الجبال.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: لماذا قال لقمان
لابنه وهو يعظه بأن لا يمشي في الأرض مرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: نحن نظن بأن
لقمان يريد أن يجلب انتباه ابنه إلى أمرين اثنين:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">صراحة: لئلا يكون مختالا فخورا</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p><p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: "Times New Roman", serif;">-<span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ضمنيا: أن قدراته مهما عظمت ستبقى
محدودة، فهو لن يستطيع أن يخرق الأرض، ولن يستطيع أن يبلغ الجبال طولا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف كان الابن يمشي
في الأرض مرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: لو بحثنا في النص
القرآني عن مفردة المرح، لوجدنا لزاما علينا أن نفرق بين المرح من جهة والفرح من
جهة أخرى، وذلك لأن المفردتين اجتمعتا في آية واحدة في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ
تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ
(40:75)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ما هو المرح؟ وكيف
يختلف عن الفرح؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: عند محاولتنا
الإجابة على هذا التساؤل، علينا أن لا ننسى بأن الذي يمشي في الأرض مرحا، هو من
كان مختالا فخورا وهو كمن يحاول أن يخرق الارض أو يحاول أن يبلغ الجبال طولا، كما
حاولنا تبيان ذلك في الأسطر القليلة السابقة، لكن يبقى السؤال قائما: كيف يمكن أن
نتخيل (أو أن نتصور مشهد) من كان يمشي في الأرض مرحا، فيدو مختالا فخورا ويكأنه
يحاول أن يخرق الأرض أو أن يبلغ الجبال طولا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: إنه من تُعد
له المواكب العظيمة. انتهى. <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الدليل<o:p></o:p></span></b></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو تدبرنا الآية الكريمة
التالية، لوجب علينا التفريق بين الفرح من جهة والمرح من جهة أخرى. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَفْرَحُونَ
فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ (40:75)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وقد تعرضنا في واحدة من
مقالاتنا السابقة (قصة يونس الجزء الأربعون) لمعنى الفرح، فظننا أن الفرح في
الدنيا مذموما كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ
قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ
مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ
لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ (28:76)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بينما الفرح في الآخرة محمودا
كما جاء في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَحْسَبَنَّ
الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ۚ بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ
رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ (3:169) فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ
وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا
خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (3:170)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وظننا أن السبب في ذلك هو أن
الفرح ينطوي على اغترار الشخص بما لديه، كما في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مِنَ الَّذِينَ فَرَّقُوا
دِينَهُمْ وَكَانُوا شِيَعًا ۖ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ (30:32)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالفرح في الدنيا سلوك غير
محمود لأنه مهما أوتيت من شيء، فلا يمكن أن تكون على يقين بأنه هو نهاية المطاف:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكُمْ بِمَا كُنْتُمْ
تَفْرَحُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَمْرَحُونَ
(40:75)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن أكثر ما يهمنا طرحه هنا
هو أن الفرح تكون نتيجته الاختيال والفخر:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لِكَيْلَا تَأْسَوْا عَلَىٰ
مَا فَاتَكُمْ وَلَا تَفْرَحُوا بِمَا آتَاكُمْ ۗ وَاللَّهُ لَا يُحِبُّ كُلَّ
مُخْتَالٍ فَخُورٍ (57:23)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">(للتفصيل انظر مقالتنا
السابقة)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكذلك هي نتيجة المشي في
الارض مرحا:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ
لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ
مُخْتَالٍ فَخُورٍ (31:18)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف تكون نتيجة المشي
في الأرض مرحا كنتيجة الفرح على نحو أن يكون الشخص مختالا فخورا؟ <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب مفترى: لو عدنا إلى قصة
قارون لوجدنا أنه كان من الفرحين، وكان ذلك بسبب زينته التي كان يخرج بها على
قومه:<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَخَرَجَ عَلَىٰ قَوْمِهِ
فِي زِينَتِهِ ۖ قَالَ الَّذِينَ يُرِيدُونَ الْحَيَاةَ الدُّنْيَا يَا لَيْتَ
لَنَا مِثْلَ مَا أُوتِيَ قَارُونُ إِنَّهُ لَذُو حَظٍّ عَظِيمٍ (28:79)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ قَارُونَ كَانَ مِنْ
قَوْمِ مُوسَىٰ فَبَغَىٰ عَلَيْهِمْ ۖ وَآتَيْنَاهُ مِنَ الْكُنُوزِ مَا إِنَّ
مَفَاتِحَهُ لَتَنُوءُ بِالْعُصْبَةِ أُولِي الْقُوَّةِ إِذْ قَالَ لَهُ قَوْمُهُ
لَا تَفْرَحْ ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْفَرِحِينَ (28:76)<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة: كان سبب فرح
قارون هو المال (ما عنده من الكنوز)، لكن يبقى السؤال الآن: هل المال هو فقط ما
يجعل الإنسان فرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا المفترى: نحن نظن أن
الذي يجعل الإنسان مختالا فخورا أيضا هي المكانة الاجتماعية. فلو راقبنا سلوك بعض
أهل السياسة، أصحاب المكانة الاجتماعية العالية في المجتمع، لوجدنا أن عملية
انتقالهم في الأرض (أي مشيهم في الأرض)، تتميز بعظم "المواكب" المرافقة
لهم، فيكون حجم الموكب مناسبا لدرجة صاحبه الاجتماعية ومكانته في المجتمع. فموكب
الملك – لا شك- أكبر حجما وأعظم هيبة من موكب رئيس وزرائه الذي (لا محالة) يختلف
عن موكب أحد وزرائه، وهكذا.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: ما علاقة هذا كله
بعظة لقمان لابنه بأن لا يمشي في الأرض مرحا؟<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات مفتراة من عند نفسي:
لمّا كان هذا الفتى قادما من الغابة، كان موكبه بين الناس يتصف بالغرابة والعظمة في
آن واحد في أعين التاظرين. فقد كانت كائنات الغابة (نحن ما زلنا نستخدم الخيال) ترافقه
في تنقله على الأرض، الأمر الذي كان يبدو للناظر من بعيد بأن الغلام يبدو ويكأنه
مختالا فخورا. لذا، جاء تنبيه الأب لابنه بأن هذه الطريقة في التنقل بين الناس غير
محمودة. فما دام أن داوود قد أصبح يعيش بين الناس، فيجب أن تكون عملية الوصول إليه
من قبلهم سهلة ميسرة.<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال: كيف كان داوود خليفة
في الأرض؟ وكيف يمكن أن نستفيد من قصة خلافة آدم لتجلية بعض تفاصيل قصة داوود،
والعكس صحيح؟ من يدري؟!<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ناريخ النشر: <o:p></o:p></span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> </span></p><p>
<span></span></p><!--more--><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com7tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-56763129236548439262023-05-05T14:54:00.006+03:002023-05-05T14:54:32.481+03:00قصة داوود – الجزء السادس<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قصة داوود – الجزء السادس<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">حاولنا
في الأجزاء السابقة تصوير ما كان يجري – حسب خيالنا المفترى- مع الصبي داوود في
ذلك المهد (التابوت) في الغابة بعيدا عن أعين الناظرين. فظننا بأن ذلك الصبي قد
وصل إلى الغابة في التابوت الذي كانت تحمله الملائكة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>
</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">بسبب
أمواج سيل العرم العاتية التي ضربت منطقة سبأ كعذاب من الله على القوم الذين كذبوا
رسولهم (لقمان)، فتعلم منطق الطير الذي كان أول الواصلين للتابوت خلال حصول سيل
العرم وبعده. كما افترينا القول من عند أنفسنا بأن ذلك الفتى قد تعلم من المخلوقات
الكثيرة في الغابة طبائع أخرى، مثل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طريقة المشي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طريقة الكلام</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طريقة القتال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ومن
هذا الباب جاء – حسب ظننا- جهد الوالد (لقمان) في تأهيل الولد (داوود) الذي عاد
إليه بعد غياب طويل، مقدما له العظة على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا
بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (31:13)
وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ
وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ
الْمَصِيرُ (31:14) وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ
وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ
فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (31:15) يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ
تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي
السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ
خَبِيرٌ (31:16) يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ
عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ
(31:17) وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ
إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ (31:18) وَاقْصِدْ فِي
مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ
الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فحاولنا ربط جزيئات هذه العظة
على وجه التحديد بالقصة التي صنعها خيالنا عما كان يجري من أحداث حينئذ (للتفصيل
انظر الجزء السابق).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم انتقلنا إلى مواقع آخر على
الأرض محاولين تصور ما كان يجري هناك. فقدمنا افتراءاتنا عن الأحداث أولا في بابل
(حيث وجود الملوك) وثانيا عن الأحداث التي كانت تجري (حسب مخيلتنا) في الأرض
المقدسة (حيث يوجد القوم الجبارون) وعلى مقربة منها (حيث يتواجد التائهون من بني
إسرائيل). وكانت أهم الافتراءات التي حاولنا جلب انتباه القارئ لها فيما يتعلق
بأحداث بابل هي على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وجود الملوك؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نشاط شياطين الجن والإنس لاستغلال ما
أنزل على الملكين هاروت وماروت هناك؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وصول لقمان الحكيم <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>إلى بابل؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مساندته قوى الحق في مقارعة قوى
الباطل؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استتباب حكم الملوك في بابل وما حولها؛
</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">حصول الحضوة للقمان عند أولئك الملوك؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استطاعة لقمان أن يرسل أولئك الملوك للقتال
في مناطق أخرى كتلك التي طلبها منه الملأ من بني إسرائيل لمقارعة جالوت (جبار
الأرض المقدسة) الذي سلب الحكم من أخيه طالوت وجرده من المال؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما افتراءاتنا بالنسبة لما
كان يجري في الأرض المقدسة وحولها، فكانت على النحو التالي:</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان "التيه" الذي وقع فيه
بنو إسرائيل مدة أربعين سنة قد حصل على مقربة من الأرض المقدسة؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن التيه كان يتمثل بعدم قدرتهم على
الاهتداء إلى طريقة الدخول في الأرض المقدسة، مادام أنهم لم يهتدوا بعد إلى الباب
الحقيقي الذي يدخلهم إليها، ومادام أنهم لا يملكون تابوت العهد القديم الذي هو
مفتاح ذلك الباب (انظر الأجزاء السابقة)؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عمد القوم إلى محاولة دخول الأرض من أبواب
أخرى مستغلين ما عندهم من العلم (ما دام أن فيهم العلماء) وما لديهم من المال
(الذي جلبوه معهم من مصر)، متبعين طرق متعددة كانوا جميعا مختلفين فيها؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نجاح بني إسرائيل (نحن نرى) في دخول
مؤقت إليها؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إخراج بني إسرائيل منها على يد القوم
الجبارين. ومن هذا المنطلق فهمنا (ربما مخطئين) قولهم للنبي الذي طلبوا منه أن
يبعث لهم رسولا بأنهم قد أخرجوا من ديارهم وأبنائهم منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (2:246)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وقدمنا سيناريو افتراضي (لم
نتحقق بعد من واقعيته حتى الآن) عمّا كان يجري داخل الأرض المقدسة بين القوم
الجبارين. فافترينا الظن بما يلي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وجود بني إسرائيل بأعداد غفيرة ولفترة
زمنية طويلة على مقربة من الأرض المقدسة ربما كان سببا في حصول شقاق بين طالوت
وجالوت داخل الأرض المقدسة في تلك الفترة من الزمن؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان طالوت – كما تخيلنا الأمر حينئذ –
هو صاحب الحق في الملك في الأرض المقدسة؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لم يكن طالوت معاد لفكرة مشاركة بني
إسرائيل الأرض المقدسة (لا ننسى أنه قد زاده الله بسطة في العلم)؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان أخوه جالوت - بالمقابل- طامعا في
الحكم الذي هو من حق أخيه الأكبر طالوت، ومعاديا لفكرة مشاركة بني إسرائيل الأرض؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استطاع جالوت هذا من تجريد أخاه طالوت
من السلطة والمال بالقوة العسكرية بسبب استثارته للنزعة القومية بين القوم
الجبارين. وبالفعل، استطاع (نحن ما زلنا نتخيل) أن يسلب الحكم منه؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذهب جالوت مطاردا لأخيه طالوت خارج
حدود الأرض المقدسة. فافترينا القول م عند أنفسنا بوجود صراع على السلطة داخل الأرض
المقدسة بين القوم الجبارين: </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أشرنا إلى أن لهذا علاقة (حسب خيالنا)
بقصة الملك الذي كان يأخذ كل سفينة غصبا، وهي تلك الحادثة (نحن نظن ربما مخطئين) التي
صورها لنا العبد الصالح في بداية رحلته مع موسى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 36.0pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">أَمَّا السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ
فِي الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ
كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا (18:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ظننا (كسيناريو أولي) بأن ذلك الملك
الذي كان يأخذ كل سفينىة غصبا هو الذي كان محكما سيطرته على الأرض المقدسة عندما
وصل إليها موسى مع بني إسرائل بعد خروجهم من مص؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استمر حكم ذلك الملك للأرض المقدسة
فترة طويلة جدا خلال سنوات التيه لبني إسرائيل؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أن مات هذا الملك حتى كان غدا
لزاما أن يؤول الملك إلى واحد من اثنين، هما طالوت وجالوت؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استغل جالوت فكرة عدائه لبني إسرائيل،
وشن هجوما على طالوت، فاستطاع أن يجرده من السلطة والمال؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وجد طالوت نفسه مطاردا، مخرجا من
الأرض التي كان من المفترض أن يكون هو الملك فيها، مسلوبا من كل أسباب القوة
العسكرية والمالية؛ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان لابد لطالوت من أن يبحث عمن
يستطيع أن يكون عونا له في استعادة ملكه المسلوب من قبل "أخيه" الظالم
الذي جرده من ذلك الملك دون وجه حق؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فأصبح السؤال المطروح الآن
هو: لماذا عندما طلب الملأ من بني إسرائيل من ذلك النبي أن يبعث لهم ملكا يقاتلون
في سبيل الله معه ضد جالوت (المستبد في الأرض المقدسة) وقع الاختيار على طالوت
الذي كان أصلا ملكًا لكن ليس له سعة من المال؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: بالرغم من
توافر أكثر من ملك عند ذلك النبي يستطيع أن يبعثه لهم بدليل قولهم له (</span><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">ابْعَثْ
لَنَا مَلِكًا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، لم
يقع اختيار ذلك النبي لهم (لبني إسرائيل) على ملك (من بين كل الملوك عنده حينئذ)
يقاتلون معه في سبيل الله إلا طالوت، وذلك – برأينا- لسببين اثنين على الأقل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن طالوت كان رجلا مؤمنا، فما كان لنبي
كهذا أن يثق إلا بمن كان مؤمنا حقا ليقود مثل تلك الحرب التي - لا شك -ستكون حربا
ضروسا مادام أنها مواجهة عسكرية ضد جالوت والقوم الجبارين معه؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن طالوت هو الأحق بالملك في تلك
الأرض متى حصلت الهزيمة لجالوت وجنوده.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو تدبرنا قصة طالوت في
السياق القرآني، سنجد على الفور بأن هذا الرجل هو من كان ملكًا يقاتل المؤمنون من
بني إسرائيل معه (تحت قيادته)، كما نجد بأن داوود (ولد لقمان الذي ما يزال شابا
يافعا) قد كان أحدَ الجنود في جيشه (أي في جيش طالوت). لكن المفارقة العجيبة تكمن
في أن طالوت لم يكن هو نفسه من قتل جالوت بالرغم من التكافئ الظاهر بين الشخصيتين
من حيث المكانة (ملكا مقابل ملكا) ومن حيث القوة البدنية (فهما من القوم
الجبارين). فالسؤال المطروح هو: لماذا لم يكن طالوت هو من واجه جالوت في تلك
المعركة؟ ولماذا انبرى داوود لقتل جالوت؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما كان
افتراؤنا بأن طالوت هو ربما "الأخ" الأكبر لجالوت، ما كان من طالوت
(المؤمن) أن يُقدِم شخصيا على قتله بيده، فهو في نهاية المطاف (نحن نظن ربما
مخطئين) أخوه البيولوجي بالرغم من الاختلاف بينهم في العقيدة وفي التوجه. لذا،
كانت مهمة الرجل (طالوت) تنحصر في أمرين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">استعادة ملكه المسلوب</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إرجاع الحق إلى أصحابه متمثلا في إعادة
المخرجين من بني إسرائيل من الأرض المقدسة التي كتبها الله لهم إليها.</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في السياق القرآني
ذاته أكثر، لوجدنا بأن ذلك قد جاء صراحة في قول النبي لبني إسرائيل في قوله لهم (</span><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">إِنَّ
آيَةَ مُلْكِهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ
مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ
الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ
(2:248)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إذن، يقرّ ذلك النبي بأن
لطالوت ملك (</span><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، وأن آية ذلك المُلك هو أن يأتيهم
التابوت (</span><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). ولو دققنا في السياق ذاته
أكثر، لربما حقّ لنا أن نفتري القول – على غير ما يظن العامة من الناس- بأن
التابوت لم يكن في حيازة طالوت، ولكنه كان آية ملك لطالوت. فالنص جليّ يبين بأن
التابوت يأتي بذاته (</span><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، ولكنه لم يأت مع طالوت (</span><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). ولو كان التابوت في حيازة
طالوت، أو أنه جاء مع طالوت شخصيا، لربما (نحن نظن) جاء النص على نحو:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يأتيكم بالتابوت، أو</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يأتي معه التابوت </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن لا نشك قيد أنملة بأن
التابوت قد جاء آيةً على ملك طالوت، لكنه كان بحيازة الفتى داوود الذي انبرى ليقتل
جالوت في تلك المواجهة الشرسة بين الطرفين. وسنتعرض - بإذن الله- لتفاصيل المواجهة
لاحقا لنحاول أن نبيّن - من وجهة نظرنا - كيف استطاع داوود بقدراته الذاتية التي
اكتسبها في الغابة وبما لديه من إرث النبوة المتوافر في التابوت أن يقتل جالوت
الذي ظن جيش المؤمنين بمجموعهم بأنه لا طاقة لهم به وبجنوده:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَلَمَّا
فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ
شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا
مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ
فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا
الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ
مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ
اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (2:249) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل المتابعين لهذه السلسة
من المقالات قد تسآءلوا من أولها عن كيفية معرفة لقمان الأب (لقمان) بأن هذا الولد
المفقود في الغابة (منذ سنين خلت) هو ابنه. فنرد على ذلك بالمنطق البسيط المفترى
من عند أنفسنا على نحو بأن لقمان لم يكن يبحث – كما ذكرنا سابقا- عن ولده المفقود
فقط، ولكنه كان يبحث أيضا عن ذلك التابوت الذي كان مستودعا – كأمانة- في بيت أبويه
المؤمنين من قبل موسى الذي فارق بني إسرائيل قبل أربعين سنة. لذا لمّا وجد ذلك
الغلام المفقود في الغابة وبحيازته التابوت الذي مازال فيه ما تبقى من إرث النبوة
من آل موسى وآل هارون، لم يكن ذلك ليشكل على لقمان أن يعلم يقينا بأنه ما كان لأحد
الحق بأن يتواجد في ذلك التابوت ويستطيع الاستفادة من مقتنياته إلا من كان التابوت
في بيتهم من ذي قبل. وسنتعرض لتفاصيل ذلك عندما يرجع بنا الحديث - بإذن الله- إلى
تفاصيل قصة لقمان مع أهل بيته في سبأ. (فالله وحده أسأل ألا أفتري عليه الكذب ولا
أكون ممن يقولون عليه ما ليس لهم بحق. وأدعوه وحده أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن
يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو السميع البصير).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن السؤال الذي سيبرز مباشرة
من هذا السيناريو الخيالي هو: مادام أن التابوت لم يأت مع طالوت، فكيف كان آية على
ملكه؟ وبكلمات أخرى – نحن نسأل- ما علاقة طالوت بالتابوت؟ وكيف أصبح التابوت آية
على ملك الرجل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: سأحاول في
الأسطرالقليلة التالية تقديم سيناريو افتراضي – من مخيلتنا- كاجابة على هذه
التساؤلات الأولية، لنغوص في تفاصيلها لاحقا – بإذن الله- عندما نجلب الدليل الذي ربما
يثبتها من مكان آخرى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا:
كان طالوت – برأينا- غير معاد لفكرة مشاركة الأرض المقدسة مع بني إسرائيل، لكنه
غير متيقن تماما من شرعية كتابة الأرض لهم بأمر إلهي كما جاء على لسان نبي بني إسرائيل
موسى من ذي قبل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ (5:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولما قاربت فترة التيه (الأربعين
سنة) أن تنقضي، احتدم الصراع بين طالوت وجالوت على الملك بعد موت والدهم الذي كان
يأخذ كل سفينة غصبا، يغذيه فكرة مشاركة (أو عدم مشاركة) بني إسرائيل الأرض.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>فكانت الشكوك تراود طالوت (الذي زاده اله بسطة
في العلم بالإضافة إلى بسطة في الجسم) بأن بني إسرائيل لا محالة سيدخلون الأرض
المقدسة شاء أم أبى، لكنه يعلم أيضا بأن ذلك غير ممكن إلا بوجود مفتاح باب الأرض
المقدسة كما جاء على لسان الرجلين المؤمنين الذين حثا قومها على دخول الأرض من
بابها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا
عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى
اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (5:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">في هذه الأثناء، كان على
طالوت (كسياسي وكصاحب علم) أن يزن كل الاحتمالات الممكنة بما فيها السؤال التالي:
ماذا لو أن دخول بني إسرائيل حتمي؟ ماذا عساه أن يفعل لو أن ذلك فعلا وعد إلهي
لزاما أن يصبح حقيقة على أرض الواقع في يوم من الأيام؟ ألا يتوجب عليه أن يتصرف
بحكمة وروية (عكس أخيه جالوت العسكري الذي لا يكاد يفقه قولا)؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن ألا يتوجب عليه أيضا أن
يتأكد من صحة منطق بني إسرائيل الذين يروجون لشرعية دخولهم الأرض التي كتب الله
لهم؟ ألا يتوجب أن يتأكد من صحة خبر الباب الذي سيدخلون منه، والمفتاح الذي
سيمكنهم من دخول ذلك الباب؟ فما الذي يمكن له أن يفعله ليتأكد من صحة ما يروج له
بنو إسرائيل على لسان علمائهم حينئذ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: ما أن وجد
طالوت نفسه مدحورا من الأرض المقدسة على يد أخيه جالوت، حتى أصبح لزاما عليه – نحن
نظن- أن يبحث عن صحة خبر التابوت الذي ينتظر قدومَه بنو إسرائيل. فأين سيجد خبره؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو كنت أنا
شخصيا مكان طالوت في تلك الفترة، لعمدت إلى التأكد من صحة الخبر من طرف محايد. فلن
أقبل الخبر من لسان بني إسرائيل أنفسهم، لأن ذلك طرف غير محايد في الصراع حينئذ.
وسأبحث - في المقابل- عن مصدر معلومات موثوق في غير بني إسرائيل. فأين يمكن أن
أبحث عن ذلك المصدر المعلوماتي المحايد؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: عند أخذ جميع
الظروف التي كانت تجري في المنطقة وما حولها (كحصول سير العرم في سبأ في الجنوب
الغربي، وكبداية استتباب حكم الملك في بابل في الشرق)، فلن أجد بدا من البحث عن
ذلك الشخص الذي كان عاملا رئيسيا في ذلك كله. لذا، لم يكن خبر وجود (لقمان) كنبي عنده
من العل ما يكفي ليخفى عن باحث عن الحقيقة كهذا الرجل الذي فقد مصدر السلطة
(الملك) ومصدر الثروة (المال). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: نحن نتخيل بأن
طالوت قد ذهب في رحلة مليئة بالأحداث المثيرة (التي سنتعرض لها لاحقا بإذن الله)
باحثا رجل ذاع صيته في البلاد شرقا وغربا لما يتمتع به من الحكمة، فكانت قبلته ذلك
المسمى لقمان الحكيم. فطالوت الآن في أمس الحاجة إلى حكمة هذا الرجل، وذلك لسببين
اثنين على الأقل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">محاولة إرشاده إلى الطريقة السليمة في
استعادة ما سلب منه من الملك والمال</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">التأكد من صحة ما يتناقله بنو إسرائيل
بأن دخولهم الأرض المقدسة لا محالة حاصل متى ما جاءهم التابوت</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الذي حصل فعلا على
أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: بعد رحلة شاقة
تخللتها الأحداث التي أقل ما يمكن أن توصف بالمغامرات الجرئية والخطرة في ذات
الوقت، وصل طالوت (نحن نتخيل) للقمان الحكيم. فما كان منه إلا أن يقص عليه القصص،
طالبا المشورة والرأي، مادام أن لقمان ليس من بني إسرائيل، ما دام أن الرجل يملك
كثيرا من الحقائق التي يبحث عنها طالوت. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف استقبل لقمان
طالوت هذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: ما أن قص
طالوت القصص على لقمان حتى كان أول ردة فعل له تتمثل بأن يطمئن الرجل على أنه قد
نجا من القوم الظالمين (ولنتخيل خروج موسى من مصر بعد حادثة القتل وتوجهه إلى مدين
حيث وجد شعيب)، وأنه يستطيع تقديم يد العون له لاستعادة ملكه المسلوب، لكنه أكد له
شرعية حيازة الأرض المقدسة من قبل بني إسرائيل متى ما جاء الإذن الإلهي لهم
بدخولها. وهنا يفاجئ لقمان طالوت بالخبر الصاعق: أن ذلك غير ممكن إلا بحيازة تابوت
العهد القديم الذي هو مفتاح باب الأرض المقدسة الحقيقي. فما يكون من طالوت (نحن
نتخيل) إلا أن يسأل لقمان عن ذلك التابوت. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال على لسان طالوت: أين
هو تابوت العهد القديم؟ هل تعرف مكانه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الجواب على لسان لقمان: لقد
كان مستودعا في بيت والدي المؤمنين، لكن سيل العرم ذهب به (مع مقتنايته بعيدا). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: وأين يجب أن نبحث
عنه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الجواب: في مكان ما حيث يمكن
للسيل أن يأخذه.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: في هذا الوضع،
لا يمكن لطالوت أن ينكر منطق بني إسرائيل الذي كان يسمعه منهم منذ زمن بعيدد مادام
أنه قد جاء على لسان هذا الحكيم الذي ليس من بني إسرائيل. لذا، لابد من البحث عن
ذلك التابوت، وذلك لسبب بسيط يتمثل في أن الحصول عليه سيثبت له أمرين مهمين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن كل ما سمعه من الرجل الآن، وما كان
يسمعه من بني إسرائيل من ذي قبل، صحيحا، وبالتالي فإنه لا طائلة من المكابرة بانكار
ذلك (حق بني إسرائيل في الأرض المقدسة إن جاء الإذن الإلهي بذلك).</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن حصوله على ذلك التابوت سيكون السبب
المباشر في استعادة ملكه المسلوب</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: لو كنت – عزيزي
القارئ- في مثل هذا الموقف فكيف ستتصرف؟ هل ستترك الأمر كله وتذهب باحثا عن طريقة
أخرى لتحقيق هدفك المنشود؟ أم ستذهب باحثا عن ذلك التابوت الذي هو بصيص الأمل في
استعادة حقك المهضوم؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما كان طالوت
رجلا يبحث عن الحق، ما كان له أن ينكره، ولما كان صاحب حق مسلوب، ما كان منه ليسكت
عنه. لذا، تصرف الرجل (نحن ما زلنا نتخيل) ببرغماتية مدفوعة بالعقلانية وبالإيمان.
فما كان منه إلا أن يقدّم خدماته للقمان بالبحث عن ذلك التابوت المفقود، ويصبح من
الملوك الذين يأخذون برأيه بعد ذلك.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الذي أقدم عليه
طالوت في بحثه عن ذلك التابوت المفقود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نتخيل بأن
طالوت قد بدأ يتدبر خارطة المنطقة كلها التي وضعها أمامه داوود، في محاولة لتحديد
المكان الذي يمكن للتابوت أن يستقر به بقوة سيل العرم الذي بدأ بسبأ. وهنا انطلق
الرجل (نحن نتخيل) – كمحقق يقتفي الأثر - باحثا عن التابوت المفقود بعد أن أخذ ما
يكفي من المعلومات الأولية التي يحتاجها ذلك المحقق من مصدر المعلومات الأول وهو
لقمان. فأخذ ينسج خيوط القصة شيئا فشيئا، ويسقطها على الأرض، لينظر من أين يبدأ
رحلة البحث عن التابوت المفقود. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: ما أن جمع
طالوت ما يكفي من المعلومات الضرورية في رحلة بحثه عن التابوت حتى انطلق في رحلة
شاقة وغريبة تملئها المفاجئات الخطرة، ولا تخلو – في ذات الوقت- من الإثارة
والغرابة في الأحداث التي واجهته خلال تلك المغامرة غير المحسوبة النتائج حتى
الساعة. فطاف بلدانا عديدة، وزار مناطق غريبة، وقابل إناس كثيرين، ودخل في مغامرات
خطيرة، باحثا عن ظالته التي لن يرجع دونها مهما كلف الأمر. ونترك لكاتب السيناريو
وللمخرج تصوير الأحداث المثيرة (الشيقة والصعبة في ذات الوقت)، لنصل إلى نتيجتها
النهائية هنا: وصول طالوت إلى قلب تلك الغابة الموحشة والخطرة التي سيجد بها ضالته،
وهناك بالفعل تقع عينه لأول مرة على ما لا يمكن تجاوزه: وجود صندوق يشبه "المهد"
معلقا في الفضاء فوق أشجار الغابة الكثيفة. لكن ما أن حاول هذا الجبار بجسمه
(وزاده بسطة في الجسم) وقدراته البدنية الهائلة الوصول إليه (أي إلى التابوت) حتى
تهاجمه مخلوقات الغابة من كل اتجاه. فما كانت تلك الكائنات لتترك فرصة ليد غريبة أن
تمتد إلى هذا التابوت الذي يعرفونه جيدا، ويعرفون صاحبه الحقيقي الذي يستطيع
التحكم فيه. فانطلقت تلك الكائنات (نحن نتخيل) تنادي (كل بطريقته) صاحب التابوت
بأصوات يعرفها فتى الغابة الذي تربى بينهم منذ نعومة أظفاره. وما هي إلا دقائق
قليلة (نحن مازلنا نتخيل) حتى يكون ذلك الصبي قد هاجم طالوت بعنف بطريقة بهلونانية
غير متوقعة من طالوت، داحرا إياه عن ذلك التابوت. لكن المفاجأة كانت صادمة
للاثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فتى (أي داوود) يرى لأول مرة كيانا فيزيائيا
يشبه في الشكل ويختلف عنه في طريقة الانتقال والكلام والقتال؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رجل (اي طالوت) يرى لأول مرة شخصا من
بني جلدته يتصرف كمخلوقات الغابة في القفز والصوت والقتال. <span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف سيتصرف كل منهما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لم يكن
الطرفان ليتقبلا بعضهما البعض بيسر وسهولة. لذا بدأ – نحن نتخيل- مسلسل المطاردة
بينهما في الغابة الكثيفة. فالغلام يحاول الابتعاد عن هذا الكائن الغريب تسانده في
ذلك مخلوقات الغابة، والرجل يحاول الوصول إليه لأن كل حياته المستقبلية مرتكزة على
الحصول على ذلك التابوت، ويسانده في ذلك غريزة بشرية بمعرفة سر هذا الصبي غريب
الأطوار في هذا المكان الغريب والبعيد. فما كان في ذهنه في تلك اللحظة (نحن نتخيل)
إلا سؤالين اثنين محيرين: من هذا الفتى؟ وكيف جاء إلى هنا؟.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهنا نتوقف أما سيناروهين
اثنين لابد من وضعهما معا على طاولة النقاش للتأكد من صحة أحدهما لاحقا بإذن الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن لقمان قد كان يعرف أن التابوت
موجود معه ذلك الصبي الذي هو ابنه، فاخبر طالوت بذلك، وبالتالي لم يتفاجأ طالوت
بوجود الغلام مع التابوت</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن لقمان لم يكن يعلم بأن له ولد مع
التابوت المفقود، فلم يخبر طالوت عن أمر الصبي، وبالتالي تفاجأ طالوت من وجود غلام
في الغابة البعيدة عن الناس. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أي الاحتمالين هو
ربما أقرب للحقيقية؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما كنا حتى
الساعة لا نملك الدليل على صحة هذا أو أو بطلان ذاك، فإننا سنتبنى – مبدئيا- الخيار
الأخير، وهو عدم معرفة لقمان بأن ولده موجود مع التابوت المفقود. لذا، سأحاول
تصوير المشاهد على نحو أن<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>طالوت الباحث عن
التابوت قد تفاجأ بوجود الصبي مع التابوت. لكن ما الذي يمكنه فعله حيال ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 1: حاول طالوت
الحصول مرارا وتكرارا على التابوت لكن دون جدوى، فما كان منه إلا أن يحاول الوصول
إلى الصبي ليتمكن من الوصول بعد ذلك إلى التابوت. فيمكث طالوت فترة من الزمن في
الغابة، يرقب ذلك الصبي وما يفعله في الغابة مع تلك المخلوقات الغريبة فيها. فتشده
العلاقة القائمة بين ذلك الصبي وتلك المخلوقات، وكيف يتفاعلون معا بانسجام تام لم
يكن ليعهده في أي مكان آخر. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 2: وبالمقابل
نجد هذا الصبي قد اعتاد – بعد فترة من الزمن- وجود ذلك الرجل معهم في الغابة،
فتنشأ علاقة تفاهم بينهما بشكل تدريجي حتى يتمكنا في نهاية المطاف من التواجد معا
دون خوف أو قلق. وهناك تبدأ رحلة العودة إلى لقمان المتواجد بعيدا عن الغابة. وخلال
تلك الرحلة تقع (نحن نتخيل) أحداث مثيرة وشيقة بالنسبة للطرفين، خاصة للصبي داوود
الذي بدأ يرى بأم عينه عالما آخر غير الذي تربى فيه فترة من الزمن، حتى يحط بهما الترحال
في نهايته هناك عند لقمان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 3: ما أن يصل
التابوت إلى لقمان حتى يتأكد من أصالته، فتكون فرحته عارمة باستعادة الأمانة المفقودة
التي وضعها موسى في بيت والديه المؤمنين قبل ما يقرب من أربعين سنة خلت، فما عاد
ليشغله مسألة رجوع التائهين من بني إسرائيل إلى الأرض المقدسة مادام أن مفتاح
الأرض المقدسة قد أصبح اليوم في حيازته. لكن تأخذ لقمان نفسه المفاجأة عندما يرى
ذلك الصبي الذي لا يكاد التابوت يفارقه، ولا تنفك الكائنات الأخرى عن حراسته. فمن
هو ذلك الصبي؟ يسأل </span><span lang="AR-JO" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-JO; mso-hansi-font-family: Calibri;">لقمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">
الحكيم نفسه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 4: ما أن يحاول
لقمان أن يربط الأحداث بعضها ببعض حتى يصل إلى النتيجة التي لا مفر منها: لابد أن
هذا الصبي صاحب الشرعية في حيازة التابوت واستخدام مقتنايته. فمن يكون إذًا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 5: يتذكر لقمان
أنه قد غادر سبأ وترك فيها أهل بيته، ولا تنقصه الفطنة أن يستنتج بأن امرأته كانت
تحمل في بطنها جنينا عندما غادرهم. فهل يا ترى هو نفسه ذلك الذي تركه جنينا في بطن
امرأته؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 6: ما كان من لقمان
إلا أن يأخذ الأمر على محمل الجد، وأن يعود إلى سبأ باحثا عن امرأته هناك. وبالفعل
يصل هناك ويجدها، ويعلم يقينا بأن هذا الصبي هو من وضعته امرأته في ذلك التابوت في
غياب بعلها (كما فعلت أم موسى) لتنقذه من خطر سيل العرم الذي أصاب المنطقة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: كانت امرأة لقمان
ما زالت على قيد الحياة عندما عاد داوود إلى حضن والديه، بدليل ما جاء في قول
لقمان لابنه وهو يعضه بما يتعلق بعلاقته بالوالدين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَوَصَّيْنَا
الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ
فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (31:14)
وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا
تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ
مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا
كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (31:15)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالآية الكريمة تثبت بأن
والدي الابن الاثنين مازالا على قيد الحياة، وإلا لما تحدث الأب – برأينا- عن
احتمالية مجاهدة ابنهما بصيغة المثنى (</span><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 7: في تلك
الاثناء، وخلال الرحلة ذهابا وأيابا مع طالوت، يرافقهم تابوت العهد القديم الذي
تحمله الملائكة، ويتحكم بمقتنايته ذلك الصبي، وتحرسه مخلوقات الغابة الكثيرة التي
جاءت معه، يبدأ لقمان تقديم العظة واحدة تلو الأخرى لابنه (داوود) الذي جاءه من
مكان لم يشاركه فيه أحد من البشر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَإِذْ
قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ
إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (31:13) وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي
عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (31:14) وَإِنْ
جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا
تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ
مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا
كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (31:15) يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ
مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ
يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ (31:16) يَا بُنَيَّ أَقِمِ
الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ
مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ (31:17) وَلَا تُصَعِّرْ
خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا
يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ (31:18) وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ وَاغْضُضْ مِنْ
صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ (31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">والآن اقرأ – عزيزي القارئ- هذه
الموعظة ضمن هذا الخيال المفترى، لترى كيف يمكن أن تطبق تفاصيلها على أرض الواقع
شيئا فشيئا، حتى يصبح داوود (فتى الغابة) مؤهلا للانخراط بالمجتمع البشري الذي ما
عهده من ذي قبل. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الذي سيفعله الجمع
بعد ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: هذا طالوت
يسدي خدمة عظيمة للقمان، فهو من استطاع أن يعيد له المفقودات الثمينة، وعلى رأسها الآن
ابن له مفقود منذ زمن بعيد، وتابوت كان أمانة في بيت أبويه المؤمنين. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: مرة أخرى: ما الذي
سيقدمه لقمان لطالوت بالمقابل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما جاء طلب
الملأ من بني إسرائيل من ذلك النبي (لقمان) أن يبعث لهم ملكا يقاتلون معه في سبيل
الله، لم يكن ليقع اختياره على أحد (من بين جميع الملوك الذي كان يستطيع أن
يرسلهم) غير طالوت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (2:246) وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا
أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ
وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ
وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ
يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (2:247) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ
آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ
وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ
ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (2:248)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: هل كان إرسال طالوت
ملكا لبني إسرائيل مشروطا باتفاق مبرم بين الطرفين (لقمان من جهة وطالوت من جهة
أخرى)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى: نعم، نحن نظن أن
الطرفين قد توصلا إلى اتفاق يحدد مكتسبات كل طرف وواجباته تجاه الطرف الآخر. ونحن
نظن أن الخطوط العريضة لذلك الاتفاق كانت على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يكون طالوت ملكا؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يقود الحملة العسكرية مع بني
إسرائيل ضد جالوت؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يكون لطالوت الملك على تلك الأرض
مادام على قيد الحياة؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يدخل بنو إسرائيل الأرض المقدسة،
فلا يخرجهم طالوت منها مادام ملكا عليها؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يكون داوود جنديا في جيش طالوت؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يظل التابوت (ومقتناياته) في حيازة
داوود؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن تكون المواجهة بين داوود وجالوت في
المعركة المرتقبة؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يؤول الملك لداوود من بعد طالوت؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن يصبح داوود خليفة في الأرض؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن لا يفسد بنو إسرائيل في الأرض
ماداموا فيها؛</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أن تضع تلك الحرب بين
الفئتين أوزارها بانتصار مؤزر لطالوت وجيشه (الذي كان داوود أحد أفراده) على جالوت
وجنوده حتى يصبح ذلك الرجل (طالوت) هو الملك الآن في تلك البلاد المستعادة من يد
الظالم جالوت. ويستمر ملك ذلك الرجل (طالوت) في تلك الأرض فترة من الزمن حتى أصبح
داوود رجلا سويا بينهم. لكن المفارقة العجيبة أن طالوت الملك (نحن نتخيل) لم يكن
له ذرية من بعده، فكان لزاما أن ينتقل الملك إلى داوود من بعده. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ <u>وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ
وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ</u> وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ
النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ
عَلَى الْعَالَمِينَ (2:251)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة مهمة: لقد كانت
السنة الإلهية على الدوام أن لا تفسد الأرض (خاصة الأرض المقدسة) عن طريق دفع الله
الناس بعضهم ببعض (</span><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ
لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). وهنا
ندعو القارئ الكريم إلى ضرورة التفريق بين فساد الناس من جهة وفساد الأرض من جهة
أخرى. فالأرض لن تفسد وذلك لأن سنة الله كانت على نحو:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَلَقَدْ
كَتَبْنَا فِي الزَّبُورِ مِنْ بَعْدِ الذِّكْرِ أَنَّ الْأَرْضَ يَرِثُهَا
عِبَادِيَ الصَّالِحُونَ (21:105) إِنَّ فِي هَٰذَا لَبَلَاغًا لِقَوْمٍ
عَابِدِينَ (21:106)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالبلاغ الإلهي للقوم
العابدين تتمثل بأن تطمئن نفوسهم بدوام صلاح الأرض، فلا تفسد مادام أنها محرمة على
القوم الفاسقين، كما حصل مع بني إسرائيل في نهاية رحلة موسى معهم إلى الأرض
المقدسة خارجين من مصر:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ
الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (5:25) قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ
أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ
الْفَاسِقِينَ (5:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: اللهم نسألك وحدك أن
نكون من القوم العابدين، ونعوذ بك أن نكون من القوم الفاسقين، إنك كنت بنا بصيرا.
وسنتعرض لهذه التفاصيل بإذن الله في نهاية سلسلة هذه المقالات عندما نحاول اسقاط
فهمنا لها على أرض الواقع في ضوء مجريات الأحداث عبر التاريخ الطويل للأمم التي
تعاقبت على هذه الأرض). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن نعود إلى فحوى الموضوع قيد
البحث بالإشارة إلى أن داوود قد أصبح بعد ذلك (أي بعد الملك طالوت) خليفة في الأرض
مادام أن المُلك لم يصله بالوراثة، ولكن بالخلافة (أي من شخص لا تربطه به صلة دم).
قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #1f497d; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: text2;">يَا
دَاوُودُ إِنَّا جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ
بِالْحَقِّ وَلَا تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ
الَّذِينَ يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا
يَوْمَ الْحِسَابِ (38:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن جلب الدليل على هذه
الافتراءات الخيالية، تتطلب منا </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن نتدبر التقاطعات بين هذا النبي
الكريم </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">دا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من جهة وبقية الأنبياء والأشخاص الذين
جاءت قصصهم مفصّلة في كتاب الله الكريم، ولنبدأ بالتقاطع الأول مع آدم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الباب الأول</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">داوود وآدم</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو رجعنا إلى قصة آدم،
وحاولنا أن نتدبرها من هذا الجانب، سيكون لزاما علينا أن نجلب الآية الكريمة
التالية التي تتحدث عن آدم الذي كانت مهمته الأولى تتمثل في أن يكون في الأرض
خليفة، قال تعالى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ رَبُّكَ
لِلْمَلَائِكَةِ إِنِّي جَاعِلٌ فِي الْأَرْضِ خَلِيفَةً ۖ قَالُوا أَتَجْعَلُ
فِيهَا مَنْ يُفْسِدُ فِيهَا وَيَسْفِكُ الدِّمَاءَ وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ
وَنُقَدِّسُ لَكَ ۖ قَالَ إِنِّي أَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فهذه الآية الكريمة تبين لنا </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بما لا يدعو مجالا للشك </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بأن آدم كان في الأرض خليفة، أليس
كذلك؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو انطلقنا نبحث عن مفردة "خليفة"
في النص القرآني على مساحته، لما وجدناها ترد مرة أخرى إلا بحق داوود في الآية
الكريمة التالية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا دَاوُودُ إِنَّا
جَعَلْنَاكَ خَلِيفَةً فِي الْأَرْضِ فَاحْكُمْ بَيْنَ النَّاسِ بِالْحَقِّ وَلَا
تَتَّبِعِ الْهَوَىٰ فَيُضِلَّكَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ إِنَّ الَّذِينَ
يَضِلُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِيدٌ بِمَا نَسُوا يَوْمَ
الْحِسَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(38:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الذي نريد من القارئ الكريم أن يتدبره
مليًا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا
كان آدم وداوود فقط هما خليفة؟ لِم لَم يكن غيرهما من الأنبياء أو من عباد الله
الصالحين خليفة؟ لِم لَم يكن نوح أو إبراهيم أو موسى أو عيسى أو محمد أو حتى
سليمان أو لقمان خليفة؟ هل تظن – عزيزي القارئ الكريم- بأن تكون الخلافة في آدم
وداوود فقط من قبيل المصادقة؟ من يدري؟!</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المدّكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تاريخ النشر<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="text-align: right;"><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="font-family: "Arial",sans-serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com0tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-41626754405380647442023-04-25T18:26:00.005+03:002023-04-25T19:18:38.473+03:00قصة داوود – الجزء الخامس<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو داوود؟ الجزء الخامس</span></b><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">داوود فتى الأدغال</span></b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">غادرنا في الجزء السابق مسرح الأحداث
في الغابة حيث ينشا الطفل داوود بين كائنات الغابة يتفاعل معها، ويتعلم منها بعض
السلوكيات، ويقضي جل وقته متكيفا مع هذه الكائنات التي أخذت تألف وجوده وتتقبله
شيئا فشيئا حتى ما عادت تشكل خطرا على حياته في ذلك المكان الذي يخلو من الجنس
البشري غيره. لنعود إلى مسرح الأحداث في مكان آخر من الأرض.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هناك في سبأ يهدأ سيل العرم، وينجو
القليل من الناس، لكن تكون عاقبة المنطقة هو تدمير ما كانت جنتين عن يمين وشمال،
وما عادت إلا جنتين ذواتي أكل وخمط وشيء من سدر قليل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ (34:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فتصبح سبأ فترة من الزمن بعد نزول عذاب
سيل العرم عليها منطقة طاردة للناس، فما يكون ممن كان يسكنها من بني إسرائيل مع
القوم الآخرين إلا أن يتركوها ويتجهوا في رحلتهم الجديدة قاصدين الأرض المقدسة.
وهنا تقع أحداث عظيمة تعرضنا لها في مقالتنا تحت عنوان قصة سبأ. ولكن سنجلب هنا
السياق القرآني الأوسع الذي جاءت فيه قصة سبأ. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ (34:15)
فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ
بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ
سِدْرٍ قَلِيلٍ (34:16) ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي
إِلَّا الْكَفُورَ (34:17) وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي
بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا
فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ (34:18) فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ (34:19) وَلَقَدْ صَدَّقَ عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ
إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ (34:20) وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ (34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققت في هذا السياق جيدا، لوجدت ما
نريد الوصول إليه: أن</span><span lang="AR-EG" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ّ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">
من كانوا في سبأ قد أصبحوا أحاديث بعد أن مزقهم الله كل ممزق، لقد تشتتوا في
المعمورة، فما عادت سبأ كما كانت. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: في ظل هذه الظروف، ما الذي
سيفعله لقمان (والد داوود) الذي فقد في تلك الأحداث ابنه المولود له جديدا؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما كانت سنة الله تقضي
بأن يقع العذاب على القرى التي تكذب رسلها، ما يكون من الرسول والذين آمنوا معه
إلا أن ياتيهم الأمر الإلهي بالخروج من منطقة العذاب قبل وقوعه، لينجيهم الله
ويلات العذاب، كما حصل – مثلا- مع نوح ولوط وعاد وثمود وأقوام أخرين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَكَمْ
قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَأَنْشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا
آخَرِينَ (21:11) فَلَمَّا أَحَسُّوا بَأْسَنَا إِذَا هُمْ مِنْهَا يَرْكُضُونَ
(21:12) لَا تَرْكُضُوا وَارْجِعُوا إِلَىٰ مَا أُتْرِفْتُمْ فِيهِ
وَمَسَاكِنِكُمْ لَعَلَّكُمْ تُسْأَلُونَ (21:13) قَالُوا يَا وَيْلَنَا إِنَّا
كُنَّا ظَالِمِينَ (21:14) فَمَا زَالَتْ تِلْكَ دَعْوَاهُمْ حَتَّىٰ
جَعَلْنَاهُمْ حَصِيدًا خَامِدِينَ (21:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهنا وجب التنبيه إلى جزئية ضرورية في
سياق العذاب على الأقوام السابقة تتمثل بوجود فعلين اثنين؛ أحدهما أن الله يهلك
القرى، وثانيهما أن الله يقصم القرى، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَكَمْ
أَهْلَكْنَا مِنْ قَرْيَةٍ بَطِرَتْ مَعِيشَتَهَا ۖ فَتِلْكَ مَسَاكِنُهُمْ لَمْ
تُسْكَنْ مِنْ بَعْدِهِمْ إِلَّا قَلِيلًا ۖ وَكُنَّا نَحْنُ الْوَارِثِينَ
(28:58)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَكَمْ
قَصَمْنَا مِنْ قَرْيَةٍ كَانَتْ ظَالِمَةً وَأَنْشَأْنَا بَعْدَهَا قَوْمًا
آخَرِينَ (21:11)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الفرق بين أن يهلك الله
القرى كما جاء في الآية الأولى وأن يقصم القرى كما جاء في الآية الثانية؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة 1: إذا حصل الهلاك لقرية،
فإن مساكنهم لم تسكن من بعدهم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة 2: إذا قصم الله قرية،
فيمكن أن ينشأ بعدها قوم آخرين<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نفتري الظن بأن
الله قد قصم سبأ، لذا سنجد أن المنطقة قد بدأت فيها الحياة من جديد بعد فترة من
الزمن، ونشأ فيها قوم آخرون. وسنرى ذلك عندما يصل بنا النقاش إلى قصة سليمان عندما
جاءه الهدد منها بخبر تلك المرأة التي لها عرش عظيم هناك في سبأ:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَمَكَثَ
غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ أَحَطْتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ
بِنَبَإٍ يَقِينٍ (27:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إذن، ها هي سبأ تدب بها الحياة من
جديد، وتبدأ حضارة جديدة تنشأ في المنطقة شيئا فشيئا بعيدا عن أعين الناظرين حتى
تم اكتشاف ذلك من قبل الهدهد الذي استكشف أمر القوم هناك، والمرأة التي كانت
تملكهم وعندها عرش عظيم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">إِنِّي
وَجَدْتُ امْرَأَةً تَمْلِكُهُمْ وَأُوتِيَتْ مِنْ كُلِّ شَيْءٍ وَلَهَا عَرْشٌ
عَظِيمٌ (27:23) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في هذا السياق القرآني
متابعين جلب الآيات الكريمة التي تصور لنا المشهد هناك، لوجدنا أن هامان (الشيطان)
كان ناشطا هناك في سبأ:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَجَدْتُهَا
وَقَوْمَهَا يَسْجُدُونَ لِلشَّمْسِ مِنْ دُونِ اللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ
الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ فَصَدَّهُمْ عَنِ السَّبِيلِ فَهُمْ لَا يَهْتَدُونَ
(27:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ماذا كان يفعل الشيطان هناك في
سبأ؟ ولماذا تواجد هناك في سبأ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى: هذا ما سنتعرض له بإذن
الله لاحقا عندما نصل إلى مجريات الأحداث زمن سليمان (ولد داوود) - فالله وحده
أسأل أن يعلمني ما لم أكن أعلم وأن يزدني علما وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه
هو السميع البصير.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن دعنا الآن نعيد تصوير المشهد
بطريقة بسيطة حتى يستطيع القارئ الكريم متابعة تفاصيل الأحداث بيسر وسهوله.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: عاشت سبأ قرية مطمئنة
فترة من الزمن، يأتيها رزقها رغدا من كل مكان، فكفرت بأنعم ربها، فبعث الله فيهم
رسولا منهم (لقمان)، فأعرضوا، فوقع عليها العذاب، بأن قصمها الله ولكنه لم يهلكها،
ويتضح ذلك في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَأَعْرَضُوا
فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ
جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ
(34:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: نحن نظن بأن الله لم يهلك
سبأ (كليا ونهائيا)، ولكنه قصمها (جزئيا وآنيا). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وما حق على تلك القرية العذاب الإلهي
حتى جاء الأمر الإلهي للقمان (رسول سبأ) بأن يخرج ومن آمن معه من منطقة العذاب،
ففعل. ويحصل سيل العرم، فيدمر المنطقة، ويتركها على حال غير التي كانت عليه من قبل
فترة من الزمن (لأن الله قد قصمها)، فما تبقى فيها إلا ما أبدلهم الله به، وهما
جنتان ذواتي أكل خمط وأثل وشيء من سدر قليل. فما عادت صالحة للحضارة إلا بعد فترة
من الزمن حتى ذهب تأثير ذلك السيل على المنطقة. وبعد ذلك عادت المنطقة صالحة لأن
تكون قرية حضارية من جديد. وبالفعل حصل ذلك بعد فترة من الزمن حيث تواجدت تلك
المرأة التي تملك قومها في سبأ زمن سليمان (ابن داوود). وسنرى تفاصيل حصول ذلك
لاحقا بإذن الله. فالله وحده أسأل أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن يزدني علما وأن
يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو اللطيف الخبير.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ماذا فعل لقمان قبل حصول السيل
وخلاله وبعده؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة من عند نفسي: بعد أن علم
داوود أن العذاب لا محالة واقع على القوم المعرضين، ما كان منه إلا أن يخرج (ومن
آمن معه طبعا) من المنطقة التي سيصيبها العذاب بأكملها. فأين توجه الرجل خارجا من سبأ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو تفقدنا الخارطة
الجغرافية جيدا، لوجدنا بأن هناك منطقتين يمكن للقمان أن يذهب إليهما، وهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الاتجاه شمالا</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الاتجاه شرقا</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: لماذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو عدنا إلى الفترة
الزمنية التي كان لقمان يعيشها، لوجدنا أن الحضارة كانت هناك في الأرض المقدسة، حيث
يتواجد القوم الجبارون داخلها، والمخرجون من بني إسرائيل منها على أطرافها تائهون.
كما كانت تتواجد حضارة أخرى في الشرق الأدنى لها علاقة ببابل حيث بلاد الملكين
هاروت وماروت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَاتَّبَعُوا
مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ ۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ
وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا
أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ
مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ فَيَتَعَلَّمُونَ
مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ وَمَا هُمْ
بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا
يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ ۚ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ اشْتَرَاهُ مَا لَهُ
فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ
كَانُوا يَعْلَمُونَ (2:102) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: إلى أين اتجه لقمان خارجا من
سبأ عندما وقع عليها العذاب؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نتخيل بأن لقمان قد
اختار أن يذهب باتجاه بابل.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أين الدليل على ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو دققنا فيما قاله
الملأ من بني إسرائيل لذلك النبي الذي من بعد موسى، لوجدنا أنهم يطلبون منه أن
يبعث لهم ملكا، أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">أَلَمْ تَرَ
إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (2:246)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: هل كان ذلك الذي بعثه لهم
نبيهم ملكا قبل أن يبعثه أم أصبح ملكا بعد أن بعثه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لو دققنا فيما قاله
الملأ من بني إسرائيل، لخرجنا بالاستنباطات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن ذلك الرجل المبعوث (طالوت) كان ملكا قبل أن يبعثه لهم
بدليل أنه بعث ما طلبوا منه. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن ذلك لم يصبح ملكا بعد أن بعثه لأنه لو كان كذلك لقالوا
(اجعل لنا ملكا)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن هناك عند داوود أكثر من ملك بدليل أنهم طلبوا (ملكا)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو كان ذلك هو الملك الوحيد المتوافر عنه، لقالوا ابعث لنا
(الملك).</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن القوم يعلمون بوجود الملوك المتعددة، وأنه يستطيع أن يبعث
أحدهم</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-fareast-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو جلبنا قصة المرأة في سبأ مع سليمان
التي ستحصل لاحقا، لوجدنا كلام قومها بعد استشارتهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَتْ يَا
أَيُّهَا الْمَلَأُ أَفْتُونِي فِي أَمْرِي مَا كُنْتُ قَاطِعَةً أَمْرًا حَتَّىٰ
تَشْهَدُونِ (27:32) قَالُوا نَحْنُ أُولُو قُوَّةٍ وَأُولُو بَأْسٍ شَدِيدٍ
وَالْأَمْرُ إِلَيْكِ فَانْظُرِي مَاذَا تَأْمُرِينَ (27:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن كان ردها الفوري على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَتْ
إِنَّ الْمُلُوكَ إِذَا دَخَلُوا قَرْيَةً أَفْسَدُوهَا وَجَعَلُوا أَعِزَّةَ
أَهْلِهَا أَذِلَّةً ۖ وَكَذَٰلِكَ يَفْعَلُونَ (27:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: من هم أولئك الملوك (المتواجدين
الآن عند سليمان – ولد داوود) الذين إن دخلوا قرية افسدوها وجعلوا أعزة أهلها أذلة؟
وكيف كانت تلك المرأة تعلم بأن هذا ما يفعله الملوك كلما دخلوا قرية؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: إنهم ملوك حضارة بابل
المتواجدة في الشرق الأدنى. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(وسنتعرض لهذه الحضارة لاحقا بإذن الله
عندما يأذن الله لنا بشيء من علمه فيها. فالله أسأل أن يعلمني ما لم أكن أعلم، وأن
يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العليم الحكيم). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: نحن نتخيل إذا لقمان تاركا
سبأ ومتوجها إلى منطقة الملوك في بابل، حيث حضارة الملكين هاروت وماروت، وهناك وجد
القوم مؤمنين يتعلمون ما أنزل على الملكين ببابل هاروت وماروت، كما وجد من يتعلمون
السحر (حيث ينشط الشياطين): <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَاتَّبَعُوا
مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ ۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ
وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا
أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ
مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ
فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ
وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ
وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ ۚ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ
اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ
أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ (2:102) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فيتحصل للقمان من العلم (والحكمة) ما
يمكنه من التعامل مع الشياطين الذين كانوا يستغلون ذلك العلم. ويكون ذلك سببا في
استتباب الأمر للملوك في بابل، فيكون لقمان صاحب الأمر في أولئك الملوك، فيصبح في
مكانة تؤهله أن يرسل منهم ما يشاء لمقارعة الباطل في كل مكان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نخيلات مفتراة: كان في بابل ملوك، لكن
سلطتهم كانت غير مستقرة بسبب ما كانت تحدثه شياطين الإنس بالتعاون مع شياطين الجن.
ولكن قدوم لقمان إلى تلك المنطقة جلب لها الاستقرار باخماد الثورات في تلك
المناطق، فاستتب حكم الملوك، ولما وصل الخبر إلى بني إسرائيل بأن هذا النبي كان
يساند الملوك في اخماد الثورات وإعادة الحق إلى أصحابه، وقدرته على الانتصار على
أهل<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الباطل الذين كانت الشياطين تؤزهم
أزا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَاتَّخَذُوا
مِنْ دُونِ اللَّهِ آلِهَةً لِيَكُونُوا لَهُمْ عِزًّا (19:81) كَلَّا ۚ
سَيَكْفُرُونَ بِعِبَادَتِهِمْ وَيَكُونُونَ عَلَيْهِمْ ضِدًّا (19:82) أَلَمْ
تَرَ أَنَّا أَرْسَلْنَا الشَّيَاطِينَ عَلَى الْكَافِرِينَ تَؤُزُّهُمْ أَزًّا
(19:83)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تواصلوا معه طالبين المساندة، بأن يبعث
لهم أحد أولئك الملوك، ليتصدى للخطر الأخير على الأرض حينئذ، ألا وهو وجود جالوت
(الكافر) في الأرض المقدسة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الذي حصل بين الطرفين
(الملأ من بني إسرائيل من جهة وذلك النبي (لقمان) من جهة أخرى)؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: لما كان لقمان يظن بأن
بني إسرائيل لم يكونوا حتى الساعة جاهزين للقتال، لم ينزل عند طلبهم على الفور. وكان
يخطط (نحن نظن) أن يفعل ذلك لاحقًا بعد أن يصل ابنه المفقود (الذي وجده للتو) للسن
المطلوب. لكن بني إسرائيل كانوا متعجلين، فالحوا عليه بأن يبعث لهم ملكا، مؤكدين
جاهزيتهم للقتال، فبعث لهم طالوت ملكا، وكان داوود في جيش طالوت <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ما يزال غلاما يافعا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهنا يبرز<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>السؤال المثير التالي: كيف عثر لقمان على داوود
المفقود في الغابة البعيدة؟ فهل استسلم لواقع الحال واعتبره ولده في عداد
المفقودين إلى غير رجعه؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن بأن الرجل ما
كان ليستسلم لواقع الأمر، وذلك لظننا بأن الرجل كان يؤمن إيمانا قاطعا بأن ولده
سليما معافى في مكان ما في الأرض، وذلك – على الأقل- لسببين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الحكمة التي يتمتع بها لقمان</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">العلم الذي كان عند الرجل، خاصة ما يتعلق بخبر التابوت</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا فالرجل لن تشغله فقط مسألة البحث
عن ولده المفقود (وإن كان هذا أمرا يهمه)، لكن كان يعنيه أيضا أمر التابوت الذي هو
ما يزال آمانة في بيته، وهو ما كان موسى قد استودعه في بيت والديه المؤمنين قبل ما
يقرب ما أربعين سنة، ليعيده إلى أصحابه الحقيقين، ألا وهم بنو إسرائيل الذين ما
يزالون يقارعون القوم الجبارين للعودة إلى الأرض المقدسة. فداوود إذا لن يبعث لبني
إسرائيل مالكا إلا إن كان التابوت (مفتاح الأرض المقدسة) متوافر معهم. فهو يعلم –
يقينا- أنه من العبث محاولة دخول بني إسرائيل الأرض المقدسة دون وجود التابوت،
فذلك هو الشيء الذي هو علامة فارقة بالإذن الإلهي لبني إسرائيل دخول الأرض المقدسة
بشرعية. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، علينا أن نحاول أن نستكشف الأحداث
حتى عودة الإبن المفقود (داوود) ومعه التابوت الذي سيكون العلامة الفارقة في شرعية
دخول بني إسرائيل الأرض المقدسة. ويتطلب ذلك منا أن نحاول الوقوف على ما كان من
أمر لقمان في تلك الحقبة من الزمن. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باب الحكمة فالشكر لله</span></b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو بدأنا النبش في تفاصيل
القصة منطلقين من الآية التالية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا
لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا
يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:12)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لوجدنا بأن لقمان قد كان صاحب
حكمة، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هي الحكمة التي أوتيها
لقمان؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما حاولنا البحث في النص
القرآني عن الحكمة، وجدنا الآيات القرآنية التي ترشدنا إلى بعض الحقائق التي
نحتاجها لمعرفة حقائق الحكمة التي أوتيها لقمان، نذكر منها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أولا، الفصل بين ما في الكتاب
من جهة والحكمة من جهة أخرى (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا
أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ مِنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">):</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذَا طَلَّقْتُمُ
النِّسَاءَ فَبَلَغْنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمْسِكُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ أَوْ
سَرِّحُوهُنَّ بِمَعْرُوفٍ ۚ وَلَا تُمْسِكُوهُنَّ ضِرَارًا لِتَعْتَدُوا ۚ وَمَنْ
يَفْعَلْ ذَٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهُ ۚ وَلَا تَتَّخِذُوا آيَاتِ اللَّهِ
هُزُوًا ۚ وَاذْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَمَا أَنْزَلَ عَلَيْكُمْ
مِنَ الْكِتَابِ وَالْحِكْمَةِ يَعِظُكُمْ بِهِ ۚ وَاتَّقُوا اللَّهَ وَاعْلَمُوا
أَنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:231)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(ملاحظة غريبة: لماذا جاءت مفردة "يعظكم"
في سياق الحديث عن طلاق النساء؟ هل تستطيع أن تتخيل أن هناك علاقة بين هذا وقصة
لقمان عندما كان يعظ ابنه؟ من يدري؟!)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَيُعَلِّمُهُ الْكِتَابَ
وَالْحِكْمَةَ وَالتَّوْرَاةَ وَالْإِنْجِيلَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(3:48)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثانيا، الفصل بين الملك
والحكمة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَمْ يَحْسُدُونَ النَّاسَ
عَلَىٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ۖ فَقَدْ آتَيْنَا آلَ إِبْرَاهِيمَ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُمْ مُلْكًا عَظِيمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(4:54)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ
اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ <u>وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ
وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ</u> وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ
بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:251)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(ملاحظة غريبة: إذا كان داوود قد تحصل على
الحكمة من والده لقمان، فمن أين تحصل له الملك؟ من يدري؟! والأهم من ذلك ما
العلاقة بين الحكمة التي جاء ذكرها في هذه الآية الكريمة ومسألة دفع الله الناس
بعضهم ببعض حتى لا تفسد الارض؟ هل يمكن أن نستفيد من هذه الملاحظة في قصة لقمان
وداوود في ذلك الزمن؟ فهل كانت حكمة لقمان سببا في دفع الناس بعضهم ببعض حينئذ حتى
لا تفسد الأرض؟ من يدري؟!)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثالثا، الحكمة متاحة للجميع</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يُؤْتِي الْحِكْمَةَ مَنْ
يَشَاءُ ۚ وَمَنْ يُؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ أُوتِيَ خَيْرًا كَثِيرًا ۗ وَمَا
يَذَّكَّرُ إِلَّا أُولُو الْأَلْبَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:269)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(السؤال: ما علاقة الحكمة
بأولي الألباب؟ ولو جلبنا الآيات الكريمة التي تتحدث عن أولي الألباب وربطناها
بالحكمة لوجدنا العجب العجاب. لذا، أدعو القارئ الكريم أن يستحضر تلك الآيات
ويتفكر بها من هذا الجانب قبل أن ندخل بتفاصيل القضية لاحقا بإذن الله.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: اللهم رب داودد
وسليمان، أسألك أن تؤتيني الحكمة، وأن أكون من أولي الألباب الذين يتذكرون، وأن
تفضلني على كثير ممن خلقت تفضيلا)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رابعا، الحكمة يمكن أن تُعلّم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى
الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو
عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ
وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(3:164)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ
رَسُولًا مِنْهُمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ
الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(62:2)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: اللهم رب محمد أن
تعلمني تلك الحكمة التي كان محمد يعلمها للمؤمنين من حوله)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">خامسا، الفصل بين الحكمة
والموعظة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ادْعُ إِلَىٰ سَبِيلِ
رَبِّكَ بِالْحِكْمَةِ وَالْمَوْعِظَةِ الْحَسَنَةِ ۖ وَجَادِلْهُمْ بِالَّتِي
هِيَ أَحْسَنُ ۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ ۖ
وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:125)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: اللهم ربي أسالك أن
أكون من عبادك المهتدين، وأعوذ بك أن أكون ممن ضل عن سبيلك)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سادسا، الفصل بين الآيات
والحكمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاذْكُرْنَ مَا يُتْلَىٰ
فِي بُيُوتِكُنَّ مِنْ آيَاتِ اللَّهِ وَالْحِكْمَةِ ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ
لَطِيفًا خَبِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(33:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: أسالك رب أن أكون ممن
يذكر آياتك والحكمة إنك كنت بي لطيفا خبيرا)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سابعا، الحكمة مرتبطة
بالبينات</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَمَّا جَاءَ عِيسَىٰ
بِالْبَيِّنَاتِ قَالَ قَدْ جِئْتُكُمْ بِالْحِكْمَةِ وَلِأُبَيِّنَ لَكُمْ بَعْضَ
الَّذِي تَخْتَلِفُونَ فِيهِ ۖ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِيعُونِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(43:63)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(دعاء: اللهم رب علمني الحكمة
التي جاء بها عيسى، واهدني لما اختلف فيه الناس من الحق)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثامنا، تركيز الحكمة في آل
داوود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا
لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا
يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:12)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَشَدَدْنَا مُلْكَهُ
وَآتَيْنَاهُ الْحِكْمَةَ وَفَصْلَ الْخِطَابِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(38:20)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هي الحكمة إذا؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نفتري الظن بأن الحكمة هي مجموعة
من التعليمات </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">/ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السلوكيات التي يتوجب على من
يطلبها أن يتمثلها في حياته العملية، وهي التي نجد تفصيلها في الآيات الكريمة
التالية التي جاءت في موضع واحد في كتاب الله (في سورة الإسراء)، لكن سنقدمها
مجزئة لتوضيح التفاصيل الواردة فيها، قال تعالى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ
إِلَٰهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا
تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ
عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا
تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:23) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاخْفِضْ
لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا
رَبَّيَانِي صَغِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:24)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا
فِي نُفُوسِكُمْ ۚ إِنْ تَكُونُوا صَالِحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ
غَفُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:25)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ
حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:26) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا
إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ ۖ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:27) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ
ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:28) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ
مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ
مَلُومًا مَحْسُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:29)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ
الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا
بَصِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:30)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْتُلُوا
أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ ۖ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ ۚ إِنَّ
قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:31)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا
ۖ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:32) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ
الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ
جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ كَانَ
مَنْصُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:33)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ
الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۚ
وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:34) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا
كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ
تَأْوِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:35)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ
لَكَ بِهِ عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ
كَانَ عَنْهُ مَسْئُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:36)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ
مَرَحًا ۖ إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:37) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كُلُّ ذَٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهُ
عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:38)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ مِمَّا أَوْحَىٰ
إِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ ۗ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ
فَتُلْقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومًا مَدْحُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو تدبرنا هذا السياق القرآني
بحد ذاته، سنجد لزاما على من أراد أن يتعلم الحكمة أن يحدد علاقته بالكون من حوله،
بسلوكيات سليمة على النحو التالي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع الله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألا تجعل مع الله إلها آخر</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> (</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عدم الشرك</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ
إِلَٰهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(تذكر أول وصايا لقمان لابنه المتمثلة بأن لا يشرك
بالله)<span style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع والديك </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا
تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ
عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا
تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:23) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاخْفِضْ
لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا
رَبَّيَانِي صَغِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:24)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا
فِي نُفُوسِكُمْ ۚ إِنْ تَكُونُوا صَالِحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ
غَفُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:25)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(تذكر وصية لقمان لابنه فيما يتعلق بعلاقته مع الوالدين)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع ذوي القربى والمساكين وابن
السبيل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ
حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:26) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا
إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ ۖ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:27) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ
ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكك في الانفاق </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً
إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا
مَحْسُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:29)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ
الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا
بَصِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:30)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع ذوي الإعاقة من الأولاد</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْتُلُوا
أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ ۖ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ ۚ إِنَّ
قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:31)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع نساء العالمين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا
ۖ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:32)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علاقتك مع الخاطئين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي
حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا
لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكاتك تجاه الأيتام </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من كان ضعيفا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ
إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۚ وَأَوْفُوا
بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:34)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكاتك تجاه العهود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ
الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:34)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكاتك في المعاملات التجارية </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا
كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ
تَأْوِيلًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:35)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكك الأكاديمي العلمي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ
عِلْمٌ ۚ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ أُولَٰئِكَ كَانَ عَنْهُ
مَسْئُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:36)
</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>(تذكر
ما قاله لقمان لابنه في موعظته عن علم الله وعن مجاهدة الوالدين لابنهما بما لا
يعلم)</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سلوكك الاجتماعي الشخصي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا
ۖ إِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْأَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُولًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(تذكر ما قاله لقمان لابنه
بطريقة المشي في الأرض)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وسيكون نتيجة الالتزام بهذه
السلوكات الاجتماعية اكتساب الحكمة، ولكن ستكون نتيجة عدم الالتزام بهذه السلوكات
السليمة – بالمقابل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">على نحو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كُلُّ ذَٰلِكَ كَانَ سَيِّئُهُ
عِنْدَ رَبِّكَ مَكْرُوهًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:38)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مهمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نفتري الظن من عند أنفسنا بأن كل
ما سبق هي ما تجعل الإنسان يتحصل على الحكمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; margin: 0cm 0cm 8pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ مِمَّا أَوْحَىٰ إِلَيْكَ
رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ ۗ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ
فَتُلْقَىٰ فِي جَهَنَّمَ مَلُومًا مَدْحُورًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(17:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن ما يهمنا استنباطه هنا </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ربما مخطئين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بأن
هذه السلوكيات هي من مكتسبات الخبرات البشرية التجريبية التي يستطيع الإنسان
الوصول إليها دون الحاجة إلى كتاب أو آيات تنزل إليه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فهي ما
يستطيع الإنسان، صاحب الفطرة السليمة، أن يتمثلها بنفسه في كل وقت وحين، وفي كل
مكان يعيش به في مجتمع بشري من حوله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
فاكتساب الخبرات البشرية السليمة تجعل من الشخص إنسانا متمثلا للحكمة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فلقد درج الناس على تسمية
الطبيب الذي يشخّص المرض ويقدّم العلاج بالحكيم، كما درجوا على النظر إلى الشخص
الذي يتوسط في إنهاء النزاع بين طرفين بالحكيم أيضا. وأصبح الشخص المجرب الذي عاش
طويلا وتصرف بطريقة سوية في نظر الكثيرين حكيما، وهكذا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن نظن
أن السبب في ذلك هو القناعة البشرية بأن صاحب التجربة الحقيقة </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخبرة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الصحيحة
يستطيع أن يحل المشاكل بأقل الخسائر، ويمكن التعبر عن ذلك كلاميا بجمل مقتضبة جدا
تحمل في مفرداتها خبرة السنين الطوال والتجارب الكثيرة التي يتعلم منها من مر بها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالتجارب البشرية هي فرص
متاحة للجميع للتعلم منها، لكن هنا يبرز سؤال محير: ما الذي يمكن أن يحصل لو أن
شخصا ما لم يعش في مجتمع بشري، فهل يمكن أن يتحصل على الحكمة؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سنعود للحديث عن هذا السؤال
بعد أن نطرح سؤالا آخر ربما يمهد الطريق للاجابة على سابقه. إذا، نحن أمام تحدي
للاجابة على سؤالين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل يمكن لشخص لم يعيش في مجتمع بشري أن يتحصل على الحكمة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف تحصل لقمان على الحكمة؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عودة على بدء</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قصة لقمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن سلمنا لبعض الوقت بأن
افتراءاتنا السابقة فيما يتعلق بلقمان صحيحة، تصبح القصة التي تخيلناها على نحو أن
لقمان قد جاء تحقيقا للإرادة الإلهية بأن أبدل الله الأبوين المؤمنين (عمران
وزوجته) غلاما هو خير زكاة وأقرب رحما من الذي قتله صاحب موسى، وكان ذلك في سن متقدمة
من العمر للأبوين، فإن المنطق يدفعنا إلى الظن بأن هذا الغلام الجديد </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لقمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) قد عاش طفلا وغلاما وشابا </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">في كنف أبويه المؤمنين، اللذين وصلا
من العمر مراحل متقدمة، ومرا بتجارب بشرية متعددة (وسنتعرض لبعضها لاحقا بإذن
الله)، فيجتهدان (نحن نتخيل) في أن يعلماه ويحسنا تربيته، فلا يكون نسخة طبق الأصل
عن أخيه السابق الذي قتله العبد الصالح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
وكان جلّ تعليمهما له منصبا على الحكمة، </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فيتلقن الغلام تلك الحكمة من أبويه
المؤمنين اللذين مرا بتجارب قاسية في الحياة جعلتهما من أهل الحكمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في قول الغلام المقتول
لوالديه، لوجدنا بأنه قد قال لهما أف:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَالَّذِي
قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ
الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ
وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
(46:17)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو حاولنا أن نربط هذا بما جاء في
سياق التوجيه الإلهي الخاص بالعلاقة مع الوالدين في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَقَضَىٰ
رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ
إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ
لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا (17:23)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لوجدنا بان قول الأف للوالدين لا يمكن
أن يقع على أرض الواقع إلا عندما يكون الوالدان (أو أحدهما) قد بلغ الكبر. لذا
نستطيع أن نستنبط بأنه مادام أن الإبن العاق الذي قتله صاحب موسى قد قال لوالديه
أف لكما، فلابد (نحن نستنبط) بأن يكون أبواه المؤمنين قد بلغا الكبر. وبهذا عندما
أراد ربك أن يبدالهما خيرا منه زكاة واقرب رحما، كان لابد أن يكون ذلك بطريقة غير
اعتيادية. وما أن تحصلت لهما الذرية الجديدة (لقمان)، وما أن نشأ لقمان في كنف
هذين الأبوين اللذين كانا قد بلغا الكبر حتى كان هذا (الطفل والغلام والشاب) يعيش
في بيت هو مدرسة للحكمة. فنشأ لقمان هناك حكيما. قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَلَقَدْ
آتَيْنَا لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ
فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
(31:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما بلغ ذاك الغلام أشده، كانت
المنة الإلهية عليه بأن يكون هو رسول تلك البلدة الطيبة التي كان يأتيها رزقها
رغدا من كل مكان، فكان رسولا منهم، يدعو قومه ألا يكفروا بأنعم الله، لكنهم يكذبوا
ذلك الرسول، فيأخذهم العذاب بما كانوا يظلمون</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:112)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ
مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:113) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَكُلُوا مِمَّا رَزَقَكُمُ اللَّهُ
حَلَالًا طَيِّبًا وَاشْكُرُوا نِعْمَتَ اللَّهِ إِنْ كُنْتُمْ إِيَّاهُ
تَعْبُدُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:114)<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولمّا كانت تلك القرية هي –
حسب ظننا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سبأ، كان عذابهم على نحو سيل
العرم، فيقع العذاب عليهم إلا فئة قليلة من المؤمنين الذين نجوا من ذلك العذاب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا
كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهنا تحصل المفارقة العجيبة
التي نحاول الترويج لها </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مدفوعين حتى اللحظة بالخيال
الجامح أكثر من الدليل القاطع من النص الديني – ألا وهي أن لقمان هذا (رسول سبأ)
كان له طفل وكان في بيته تابوت العهد القديم الذي استودعه موسى في بيت أبويه
المؤمنين. ليبقى أمانة عندهم حتى موعد رفع الحضر عن بني إسرائيل بدخول الأرض
المقدسة مع نهاية فترة التية التي ضربت عليهم أربعين سنة. فلقمان يعلم بما تعلم من
والديه بأن ولادته قد تزامنت مع بداية حظر الأرض المقدسة على بني إسرائيل، وأن
رسالته قد تزامنت مع انتهاء فترة التيه، فعليه أن يعيد تابوت العهد القديم إلى أصحابه
الحقيقين. فأين هو تابوت العهد القديم بعد أن وقع عذاب سيل العرم على سبأ كلها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: يحاول لقمان
في هذه الأثناء (بعد انتهاء سيل العرم) العودة إلى المنطقة التي وقع عليها العذاب
باحثا عن شيئين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ابنه (وأهل بيته)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تابوت العهد القديم</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهنا يصدم الواقع هذا الرجل
الحكيم بأحداث ربما لم تكن في الحسبان، لكن كيف سيتصرف من كان حكيما كـ لقمان؟
(وهنا يستطيع كاتب السيناريو والمخرج تصوير أحداث كثيرة يبحث فيها لقمان عن
المفقودين مبتدأ بالبحث عن امرأته التي ربما تعلم كثيرا من الأخبار التي هو بحاجة
إليها للوصول إلى المفقودات التي يهمه استعادتها).<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن أن
رجلا كهذا لن يتسرع في اطلاق الأحكام المتسرعة، كما أنه لن يعدم الحكمة في تدبر ما
كان، ويالتالي التصرف بروية وحكمة. فكانت أول ردة فعل له – نحن نتخيل- تحفيز
الجانب العقائدي الذي يؤمن بأن الله لا محالة منجي المؤمنين. لذا، لن يعدم الأمل
بعودة كل المفقودات، وسيبذل كل ما بوسعه في البحث عنها حتى يجدها، فيرجع ولده إلى
حضنه، ويعيد الأمانة (تابوت العهد القديم) إلى أصحابها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">إِنَّ
اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَىٰ أَهْلِهَا وَإِذَا
حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا
يَعِظُكُمْ بِهِ ۗ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا (4:58)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المشهد 1: هناك في سبأ يتواجد
لقمان، فيبحث فيها وما حولها عن ابنه وعن تابوت العهد القديم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المشهد 2: هناك بين أحضان
الطبيعة الطفل يلعب مع الطير في تابوت العهد القديم المعلق الذي تحمله الملائكة. فيكون
ذلك الطفل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن ما زلنا نتخيل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تحت الرعاية الإلهية في أحضان الطبيعة
القاسية بعيدا عن البشر، و تتكفل مخلوقات الغابة </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بأمر
ربها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رعاية ذلك الطفل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ويكون أول المخلوقات التي بدأ ذلك
الطفل يتعلم منها - كما أسلفنا- هي الطير، فكانت تلك منّة إلهية باقية في آل داوود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ
دَاوُودَ ۖ وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ
وَأُوتِينَا مِنْ كُلِّ شَيْءٍ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(27:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مشهد 3: هناك على أطرف الأرض
المقدسة تنتهي فترة التيه، ويرفع حظر دخول الأرض المقدسة عن بني إسرائيل. فما الذي
سيفعلونه لتحقيق ذلك على أرض الواقع.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: تتنقل كاميرا
المصور بنا بين مسارح الأحداث هذه، لتبين لنا ما كان يجري من أحداث كثيرة في كل
منطقة، ولما كنا لا نستطيع تقديمها جملة واحدة، وجب علينا أن ننتقل إليها الواحدة
تلو الأخرى، وسنبدا بالأحداث الجارية حينئذ في الأرض المقدسة (حيث يتواجد القوم
الجبارون) وعلى مشارف الأرض المقدسة (حيث يتواجد العائدون من التيه من بني
إسرائيل).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا فيما قاله الملأ من
بني إسرائيل في مراسلاتهم مع لقمان ليبعث لهم ملكا يقاتلون في سبيل الله لوجدنا
بأنهم يبررون رغبتهم في القتال على نحو أنهم قد أخرجوا من دياريهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">...
ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ
قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا
مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ ... (2:246) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: متى أخرجوا من ديارهم
إذًا حتى يطلبوا العودة لها؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراء خطير جدا: نحن نظن أن بني
إسرائيل قد حاولوا جهدهم دخول الأرض المقدسة مرارا وتكرارا حتى قبل انتهاء مدة
الحظر (فترة التيه التي كانت أربعين سنة)، ونحن نتخيل بأنه قد حصل إخراجهم منها
على يد القوم الجبارين بعد أن نجحوا بدخولها مؤقتا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أين الدليل على هذا
الافتراء الغريب العجيب الذي لا يمكن أن يصدقه أحد من العالمين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن –
ربما مخطئين- أن التيه لا يعني عدم معرفة المكان أو عدم القدرة على الوصول إليه.
فلقد درج الفكر السائد على تصوير الأمر (والحالة) على نحو أن التيه (الذي وقع به
بنو إسرائيل) على نحو أنهم قد ضلوا الطريق لدرجة أن تصور الكثيرون (من العامة وأهل
العلم على حد سواء) أن بني إسرائيل كانوا متواجدين حينئذ في مكان مقفر واسع<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>بعيد (كالصحراء أو ما يشبهها) عن الأرض
المقدسة، غير قادرين على معرفة الطريق المؤدية إليها، ويكأن لسان حال هؤلاء يقول
لو أن بني إسرائيل عرفوا مكان تواجدهم بالنسبة لموقع الأرض المقدسة، لما كانوا
تائهين. ليكون السؤال المنطقي الآن هو: هل فعلا التيه في بني إسرائيل يعني ضلالة
الطريق في مكان موحش مقفر، بعيد عن الأرض المقدسة، فعجزوا عن تحديدها بالنسبة
لموقعهم الجغرافي المتواجدين فيه طوال تلك الفترة من الزمن؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(انظر كيف اختلف أهل العلم
القدماء منهم والمحدثون في تحديد جغرافية مكان التية الذي وقع به بنو إسرائيل) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن ننفي ذلك
جملة وتفصيلا، للأسباب التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن بني إسرائيل كانوا </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">أ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">صلا متواجدين على مشارف الأرض
المقدسة عندما طلب منهم نبيهم موسى دخول الأرض التي كتب الله لهم، فهم ليسوا
بعيدين جغرافيا عن المكان، فلا داع لتصوير الأمر على نحو وجود جموع غفيرة في منطقة
مقفرة، ينشدون مكانا آخر بعيدا جدا عن مكان تواجدهم الحالي. فإياك - عزيزي المترجم-
أن تنقل مفردة "التيه" إلى اللغة الإنجليزية - مثلا - بمعنى أنهم </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">strayed</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن بني إسرائيل كانوا متواجدين بأعداد
غفيرة، فهل يعقل أن القوم كانوا جميعا تائهين بمعني لا يستطيعون العثور على المكان
المنشود، فمنطقنا المفترى يقول بأنه لو ظل بعضهم المكان، لاهتدى بعضهم الآخر إليه.
فمن الاستحالة أن يضيع في مكان مقفر جمع غفير من الناس كهذا، فلا يعودوا قادرين
على تحديد جغرافية المنطقة التي يعيشون بها مع غيرها من المناطق المحيطة بهم. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن فترة التيه كانت أربعين سنة، وهذه
فترة ليست بالقصيرة، فكيف استطاع القوم أن يتدبروا أمورهم من المأكل والملبس
والمشرب ونحوها لو أن الأمر على نحو ضلالة الطريق في مكان مقفر واسع بعيد أن
الأماكن الحضارية الأخرى من حولهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة مهمة جدا: إذن،
لنكف عن تصوير ما حصل (وبالتالي تخيل الأحداث) على نحو وجود جموع غفيرة من بني إسرائيل
منتشرين في بلاد مقفرة بعيدة عن الأرض المقدسة، لا يعرفون كيف يصلون إليها. انتهى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما معنى التيه إذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب: ضلالة الطريق<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف ذلك؟ أليس هذا ما
كنت تحاول نفيه قبل قليل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب: كلا. لأنه يمكن لك أن
تضل الطريق وأنت في ذات الموقع. فلو كنت أنا في وسط المدينة باحثا عن محل تجاري
هناك على مقربة مني، ولم أستطع الوصول إليه، فأنا إذا تائه حتى لو كان المكان يبعد
عني خطوات قليلة. فالبعد المكاني ليس ضرورة لأن كون تائها. لذا، عليك أخي المترجم
أن تنقل هذه المفردة "التيه" إلى اللغة الإنجليزية - مثلا - على نحو </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">stranded</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>. لذلك نحن
نقول باللسان الأعجمي (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">They were stranded, not strayed</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>). فسادتنا
وكبراؤنا من أهل العلم لم ينبهوا العامة من الناس إلى الفرق بين أن تضل الطريق
مقابل أن تتيه في المكان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف تاه بنو إسرائيل في
المكان وهم على مقربة من ذات الموقع (الأرض المقدسة).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الجواب: لأنهم لم يعرفوا أين
باب الأرض المقدسة الحقيقي الذي سيدخلهم إليها <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: لم نفهم ما تقول. هل
يمكن توضيح الأمر أكثر.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراءات ربما غير مسبوقة:
نحن نتخيل بأن بني إسرائيل ما يزالون متواجدين على مقربة من الأرض المقدسة، فالتيه
الذي وقعوا فيه كان أصلا على مشارف الأرض المقدسة، وهناك مكثوا أربعين سنة تاهين (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">stranded</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)، لأنهم لم يجدوا</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">طوال تلك
الفترة من الزمن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الباب
الحقيقي الذي يجب أن يدخلوا الأرض المقدسة من خلاله. فاختلوا في تحديد مكان الباب،
فكانوا تائهين. وظلوا طوال أربعين سنة يبحثون عن ذلك الباب فلا يجدونه. ولكن هذا
لم يمنعهم عن القيام بمحاولات متكررة لدخول الأرض المقدسة من أبواب أخرى، لظنهم
أنها طرق ممكنة. وهنا يجب أن نجلب انتباه القارئ الكريم – إن أراد- لدور علماء بني
إسرائيل الذي كان ديدنهم الاختلاف من بعد ما جاءهم العلم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">إِنَّ
الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا
الْكِتَابَ إِلَّا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ
وَمَنْ يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ (3:19) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فنحن نتخيل أن موسى قد طلب
منهم قبل أربعين سنة أن يدخلوا الأرض المقدسة التي كانت تحت سلطة قوم جبارين، فرفض
ينو إسرائيل دخولهم إياه قبل أن يخرج منها أولئك القوم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ (5:21) قَالُوا يَا
مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ
يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ (5:22) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جاءهم العلم على لسان رجلين
من الذين أنعم الله عليهم أن يدخلوا الارض المقدسة <u>من الباب</u>، وبالتالي
سيكونوا غالبين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا
عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى
اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (5:23) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن ذلك لم يزدهم إلا اصرارا
على موقفهم السابق برفض دخولها رفضا قاطعا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ
أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ (5:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت النتيجة الحتمية هي
تحريم دخولهم إياها أربعين سنة، يتتهون في الأرض:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ
الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (5:25) قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ
أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ
الْفَاسِقِينَ (5:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فتركهم موسى وأخوه هارون والرجلان
المؤمنان، وما أخبروهم عن المكان الحقيقي لباب الأرض المقدسة، لأنه لا جدوى من
معرفة الباب مادام أن ذلك الباب لن يفتحه إلا التابوت الذي أخذه موسى معه في رحلته
مع فتاه إلى ذلك العبد الصالح عند مجمع البحرين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّىٰ أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ
أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا (18:60)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أن فارق موسى بني إسرائيل
حتى أدرك بعضهم خطأ ما فعلوا. لكن ما الذي يستطيعون فعله الآن؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: نحن نتخيل أنه
قد حصل الشد والجذب بين الملأ من بني إسرائيل (ولا ننسى أنهم اثنا عشرا اسباطا
أمما)، فكانوا مجمعين على ضرورة أن يدخلوا الأرض المقدسة، لكنهم مختلفين في طريقة
تحيقيق هذا الهدف على أرض الواقع، أي كيفية دخولهم إليها ومكان دخولهم إليها. فجرت
المحاولات منهم بطرق مختلفة وبأساليب متعددة، لكن باءت جلها بالفشل الذريع ربما بعد
نجاح قصير. فنحن نظن أنهم قد دخلوها بعض الوقت لكن ما هي إلا فترة قصيرة حتى أخرجوا
منها على يد القوم الجبارين. وانظر الآن في قول الملأ من بني إسرائيل من بعد موسى لذلك
النبي الذي طلبوا منه أن يبعث لهم ملكا يقاتلوا في سبيل الله (</span><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَمَا
لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (2:246)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف حصل ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 1: هناك على
أطراف الأرض المقدسة يتواجد التائهون من بني إسرائيل، باحثين عن الباب الحقيقي
الذي جاءهم خبره عن طريق نبيهم موسى على لسان الرجلين المؤمنين، فلا يجدونه.
فيعمدون إلى محاولة الدخول بعدة طرق كان أولها (نحن نظن) الدخول السلمي بإجراء
المراسلات ثم المفاوضات مع القوم الجبارين المتواجدين في الأرض المقدسة حينئذ.
فماذا كانت نتيجة تلك المفاوضات؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة 2: في داخل
الأرض المقدسة يتواجد القوم الجبارون الذي يصدون بني إسرائيل عن دخول الأرض
المقدسة. لكن وجود بني إسرائيل على مقربة من المكان قد كان يتميز بشيئين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كثرة عددهم، وتكاثرهم، وربما لهذا جاء
قولهم بأن إخراجهم منها كان لهم وأبنائهم (</span><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَقَدْ
أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طول الفترة التي تواجدوا فيها على
مقربة من الأرض المقدسة (أربعين سنة).</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">التساؤلات: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما الذي سيفعله القوم الجبارون إزاء
وجود بني إسرائيل بأعداد غفيرة (ويتكاثرون) على مقربة من الأرض ولفترة زمنية
طويلة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل تراهم غافلين عن وجود بني إسرائيل
هناك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل سيسكتوا على الأمر ويكأنه لا
يعنيهم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألا يعلم هؤلاء أن بني إسرائيل مصرين
على الدخول؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألم يأتيهم الخبر بأن بني إسرائيل
مؤمنون بأن هذه الأرض لهم بشرعية دينية؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فهل سيصموا آذانهم ويغمضوا أعينهم عن
كل ما يجري على مشارف الأرض؟ ألن يسبب لهم ذلك ضيقا وحرجا (لا سيما أنهم أصلا قوم
جبارون)؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألن تخرج الاصوات من هنا وهناك لصد
خطر بني إسرائيل القادم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألم يكن هؤلاء قوم جبارون يستطيعون شن
الهجوم على بني إسرائيل بدلًا من انتظار دخول بني إسرائيل عليهم؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: ما الذي حصل على أرض
الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: ما أن وجد بنو
إسرائيل أنفسهم تائهين (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">stranded</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) لا يعرفون مكان الباب الذي يجب أن يدخلوا الأرض المقدسة من
خلاله، وما أن وجدوا أن نبيهم موسى قد فارقهم ومعه مفتاح ذلك الباب الذي ما زالوا
لا يتستطيعون تحديد مكانه بالضبط ، حتى انبروا للتعامل مع الموقف ببراغماتيتهم
المعهودة، فكان أول طريق سلكوها هي الطريقة الدبلوماسية السلمية، وذلك بإرسال
موفدهم للتفاوض مع القوم الجبارين، لكن حصل ما كان متوقعا، ألا وهو رفض القوم
الجبارين دخول بني إسرائيل الأرض أو مشاركتهم إياها، وتوعدوهم بالقتل (زي اللي
توعد يرميهم لسمك البحر قبل عهد قريب – اتقوع يا سمك)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>إن هم أقدموا على ذلك</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، لكن لم يكن ذلك التهديد والوعيد ليثني
بني إسرائيل عن تكرار المحاولة، وسلوك الطرق الإلتواية لتحقيق هدفهم في دخول<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الأرض المقدسة. لذا، نحن نتخيل بأنهم قد عمدوا
إلى إبرام الصفقات التجارية الخفية الفردية والشراكات الاقتصادية مع نفر من القوم
الجبارين، لا سيما أنهم كانوا قادمين من مصر يحملون معهم كثيرا من كنوزها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَأَخْرَجْنَاهُمْ
مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (26:57) وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (26:58) كَذَٰلِكَ
وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِي إِسْرَائِيلَ (26:59)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فاستطاعوا بادي الأمر (نحن
نتخيل) استمالة نفرا من القوم الجبارين بالمال وبطرق أخرى لا نريد الدخول في
تفصيلاتها.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: ما هي إلا
سنوات قليلة حتى ينجح نفر من بني إسرائيل بإختراق حاجز القوم الجبارين وبث الفرقة
بينهم. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف حصل ذلك على أرض
الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نستطيع حتى
الساعة أن نتخيل أكثر من سيناريو محتمل لما حصل على أرض الواقع. لذا سنقدم عدة
سيناريوهات، ثم نترك للقارئ الكريم أن يطلق العنان للخيال أن يقرر أيهما أقرب
للحقيقة بعد جلب الدليل الذي قد يثبت بعضها أو ينفي بعضها الآخر.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السيناريو رقم 1: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هناك – داخل الأرض المقدسة-
كان أبرز المتواجدين بين القوم الجبارين هما "الأخوان" طالوت وجالوت،
اللذان لم يصبحا على اتفاق بخصوص التعامل مع بني إسرائيل المتواجدين على مشارف
الأرض المقدسة، الذين اصبحوا يتدخلون في شئوون البلاد شيئا فشيئا، ولكن بطرق فردية،
وخفية، بما لديهم من قدرات مالية هائلة، تغري نفوس بعض الناس من القوم. (وارجعوا
إلى التاريخ الحديث ثم انظروا ماذا فعلوا في نهاية الدولة العثمانية خاصة مع خليفة
الإخوان قديما السلطان التركي عبد الحميد).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكانت أول ثمار جهود بني
إسرائيل (نحن ما زلنا نستخدم الخيال) هو تعميق الفجوة بين الأخوين، خاصة أن جالوت
كان طامعا في وراثة الحكم الذي كان طالوت – برأينا- أحق به من أخيه جالوت. ففي حين
أن طالوت كان الأحق بالملك من جالوت وفي حين أنه لم يكن معاد جدا لفكرة دخول بني
إسرائيل الأرض ومشاركتهم إياها، كان جالوت - في المقابل - طامعا في استلاب الحكم
من أخيه، ومعاديا في ذلك الوقت لفكرة مشاركة بني إسرائيل الأرض. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: استغل جالوت
النزعة القومية بعدائه الصارخ لبني إسرائيل، واستطاع أن يوحد رجال الساسة الفاسدين
من حوله (كما فعل بعض القومجيين العرب في زمن ليس ببعيد عنا)، كما استطاع أن يشتري
العسكر بالمال حتى أصبحت له السطوة، فاستطاع أن يزيح أخاه طالوت عن الحكم وأن يجرده
من المال، ولحق به مطاردا لما بعد مجمع البحرين في حرب عسكرية بحرية، حيث كانت أول
ما رءاه العبد الصالح مع موسى في رحلتهم الأولى التي خرق فيها السفينة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">فَانْطَلَقَا
حَتَّىٰ إِذَا رَكِبَا فِي السَّفِينَةِ خَرَقَهَا ۖ قَالَ أَخَرَقْتَهَا
لِتُغْرِقَ أَهْلَهَا لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا إِمْرًا (18:71)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">أَمَّا
السَّفِينَةُ فَكَانَتْ لِمَسَاكِينَ يَعْمَلُونَ فِي الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ
أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَاءَهُمْ مَلِكٌ يَأْخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصْبًا (18:79)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: من هو الملك الذي كان
يأخذ كل سفينة غصبا؟ ولماذا جاءت تلك القصة في سياق رحلة موسى مع العبد الصالح؟
الخ. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة: انطلق ذلك
الملك (جالوت) مطاردا أخاه جالوت، ليستتب له الملك. وجرد أخاه من كل أسباب القوة
المادية المالية، لذا عندما طلب الملأ من بني </span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">إ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سرائيل من ذلك النبي أن يبعث
لهم ملكا يقاتلون في سبيل الله، وعندما جاءهم رده على نحو أن الله قد بعث لهم طالوت
ملكا، كانت واحدة من أسباب احتجاجهم عليه هو أنه لم يؤت سعة من المال:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #4f81bd; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-themecolor: accent1;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا
أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ
وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ
وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ
يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (2:247)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">التساؤلات<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الا تشعر - عزيزي القارئ- بأن ردهم
يدل على أنهم يعرفون من هو طالوت؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الا تشعر أنهم يعرفون شيئا عن تاريخه
السابق؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف عرفوا أن طالوت لم يؤت سعة من
المال؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف يكون ملكا وليس عنده سعة من
المال؟ فأي ملك هذا الذي ليس لديه سعة من المال؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل كانوا يعرفون ملكا لديه سعة من
المال كان من الممكن أن يبعثه ذلك الرسول لهم؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو ذلك الملك ذو سعة المال الذي
كان يمكن أن يقبل به الملأ من بني إسرائيل (لو أن ذلك الرسول بعثه لكم)؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l2 level1 lfo2; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">المدكرون:
رشيد سليم الجراح (وآخرون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">تاريخ
النشر: 25 نيسان 2023</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p><br /><p></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com4tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-53803203430040248582023-04-23T05:15:00.007+03:002023-04-25T18:27:54.545+03:00قصة داوود – الجزء الرابع<p> <span></span></p><a name='more'></a><p></p><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قصة داوود – الجزء الرابع<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">داوود فتى الأدغال</span></b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">حاولنا
في الجزء السابق من هذه المقالات اثبات نشوء بيت نبوة في غير بني إسرائيل، ابتدأ
في سبأ في بيت الأبوين المؤمنين اللذين قتل صاحب موسى ابنهما لأنه كاد أن يرهقما
طغيانا وكفرا. وافترينا الظن من عند أنفسنا بأن هذه الأبوين هما عمران الأول
وزوجته، وهو من جاء – برأينا- ذكره في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ
اللَّهَ اصْطَفَىٰ آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى
الْعَالَمِينَ (3:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">فـقد
بدأت النبوة في آل عمران (نحن نظن) هنا عند عمران هذا الذي أنجب بدوره لقمان والد
داوود الذي أنجب سليمان، وانتهت ذريتهم عند عمران الثاني الذي أنجب مريم.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وقد
حاولنا اثبات أن خط النبوة هذا يوازي خط النبوة في الاصطفاء لآل إبراهيم الذي يبدأ
بإبراهيم، فاسحاق، فيعقوب، فيوسف حتى ينتهى بهم المطاف عند زكريا الذي أنجب يحيى،
الذي هو آخر سلالة البيت الإبراهيمي هذا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-spacerun: yes;"></span></span></p><div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-KJMZ2DtErPJSXsA1VDJFaIz8FX2pxgxMytROgdYDPtejFhCMV-fmwEtMd5N2ebOvSljwpNcVAai6N12VfsagKyIbKKzHphcmpQyh-zTDK4OG7DoZHYl6cLVH3jr901oB9lzJ0J6F2fWhoHMR2a66S6cCh0sSezHOzrc60Cb5THfTHXht1fJsU1XzGQ/s1331/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" imageanchor="1" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="773" data-original-width="1331" height="233" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEh-KJMZ2DtErPJSXsA1VDJFaIz8FX2pxgxMytROgdYDPtejFhCMV-fmwEtMd5N2ebOvSljwpNcVAai6N12VfsagKyIbKKzHphcmpQyh-zTDK4OG7DoZHYl6cLVH3jr901oB9lzJ0J6F2fWhoHMR2a66S6cCh0sSezHOzrc60Cb5THfTHXht1fJsU1XzGQ/w400-h233/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" width="400" /></a></div><br /> <span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span><p></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو تدبرنا سلسة الأسماء في
آل عمران، لوجدنا أن هناك جانبا لفظيا وجب التنبيه إليه، ألا وهو أن جميع من
ذكرناهم في سلالة آل عمران تنتهي اسمائهم بالمقطع الصوتي (-آن)، ولو بحثنا في النص
القرآني عن الاسماء التي تنتهي بهذا المقطع الصوتي، لما وجدناه إلا في اسم
"هامان" الذي جاء ذكره أكثر من مرة في سياق الحديث في قصة فرعون:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِلَىٰ فِرْعَوْنَ
وَهَامَانَ وَقَارُونَ فَقَالُوا سَاحِرٌ كَذَّابٌ (40:24)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وقد افترينا في أكثر من مكان
سابق بأن هامان هو ملك الجان الذي يستطيع أن يقوم بمهمات خارقة، كتلك التي أوكلها
له فرعون ذات مرة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالَ فِرْعَوْنُ يَا
هَامَانُ ابْنِ لِي صَرْحًا لَعَلِّي أَبْلُغُ الْأَسْبَابَ (40:36) أَسْبَابَ
السَّمَاوَاتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُ كَاذِبًا
ۚ وَكَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِفِرْعَوْنَ سُوءُ عَمَلِهِ وَصُدَّ عَنِ السَّبِيلِ ۚ
وَمَا كَيْدُ فِرْعَوْنَ إِلَّا فِي تَبَابٍ (40:37)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، نحن نظن بأن أفراد هذه
العائلة (آل عمران) كانوا يستطيعون القيام بمهمات كبرى، خاصة ما يتعلق منها
بالجان، ربما يصعب على العقل العادي استيعابها بيسر وسهولة. ومن هذا الباب جاءت
مسميات نحن نعرفها كـ سوبرمان وباتمان وسبايدرمان، وحتى طرزان (تلك الشخصية
الخيالية االتي يعرفها الصغير قبل الكبير)، الخ. لكن المفارقة العجيبة أننا لا نجد
المقطع (آن) في اسم داوود، الذي هو – برأينا- واحد من أفراد عائلة (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">MAN</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>). ليكون السؤال الآن</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">هو:</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: نحن نظن أن هذا
الأمر ربما يؤكد ما ذهبنا إليه من افتراء بأن داوود نشأ في مكان بعيد عن والده منذ
ولادته (أي ربما لم يكن لقمان حاضرا ولادة داوود)، فما اتخذ له اسما، ولكن عندما
عاد إليه بعد غياب طويل (وسنتعرض لكيفية عودته لاحقا إن شاء الله)، أُطلق عليه اسم
يعبر عن حالته (أي كصفة له)، فأصبح يعرفه الناس حينئذ بـ دا-وود (فتى الغابة)، أي
الشخص الذي تربى في الغابة. وهذا الأمر ربما يدعونا لافتراء الظن بأن داوود قد ولد
في مكان بعيد عن المكان الذي كان يتواجد به والده (لقمان)، فما سنحت للأب الفرصة
بتسمية مولوده الجديد. وأنا أكاد أتخيل أن ولادة داوود قد حصلت في فترة زمنية
قريبة جدا من تلك التي بدأ فيها حصول العذاب على القوم بسيل العرم. ويستطيع كاتب
السيناريو والمخرج التلفزيوني إحداث الإثارة في هذا المشهد ليخلق متعة تجذب الجمهور
إلى مواصلة المشاهدة.<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">على أي حال، لقد كان الهدف من
النقاش حتى اللحظة هو تمرير مجموعة من الافتراءات، نذكر أبرزها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رفض بني إسرائيل دخول الأرض المقدسة
مع موسى</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مفارقة موسى قومه الذين ضرب عليهم حظر
دخول الأرض المقدسة أربعين سنة</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذهاب موسى مع فتاه (ومعهما التابوت)
إلى مجمع البحرين، لملاقاة العبد الصالح</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">اصطحب العبد الصالح موسى ليعلمه،
فكانت رحلة موسى الثانية معه إلى سبأ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت واحدة من الخبرات التي تعلمها
موسى مع العبد الصالح في سبأ هي قصة قتل الغلام الذي كاد أن يرهق أبويه طغيانا
وكفرا</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان الابوان هما عمران وامرأته</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان الغلام العاق لأبويه يسمى هارون</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بلغ الأبوان الكبر، ولم يستطيعا أن
يثنيا الولد عن كفره، فقال لهما أف لكما (أي قطع العلاقة معهما تماما) </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قتل صاحب موسى هذا الغلام، وكان ذلك
مدفوعا بالإرادة الإلهية أن يبدلهما خيرا منه زكاة وأقرب رحما</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تحصل للأبوين المؤمنين خيرا من سابقه،
فكان لقمان</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نشأ لقمان في سبأ التي كانت بلدة طيبة
مطمئنة، فتزوج منها</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بعث الله لهم لقمان رسولا منهم،
فكذبوه</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">اعرض أهل سبأ، وكفروا بأنعم الله</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أرسل الله عليهم سيل العرم وبدلهم
بجنتيهم جنتين ذواتي خمط وأثل وشيء من سدر قليل</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انجب لقمان من امرأته غلاما، لكن كان
من عواقب ذلك السيل أنه أخذ الغلام الصغير (ولد لقمان) في التابوت الذي كان في
حيازة هذا البيت الطيب</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ألقى الماء التابوت (كما حصل مع موسى
من قبل) في منطقة نائية في الطبيعة، بعيدا جدا عن الناس</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نشأ ذلك الغلام بين كائنات الغابة
ترعاه، ويتفاعل معها</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان اسمه دا-وود (فتى الغابة)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نجد أنفسنا بعد هذا السرد
للافتراءات السابقة ملزمين بمهمتين أساسيتين، أولهما تقديم الدليل على صحة هذه
الافتراءات التي لا تبدو حتى الساعة أكثر من خيال جامح لا يحكمه الدليل، وثانيهما
المضي بالأحداث قدما (إن وجد الدليل على صحة هذه الافتراءات أو حتى جزء منها).<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">دعنا نبدأ النقاش في هذا
الجزء من قصة نبي الله داوود، التي نحن بصدد تسطيرها بناء على خيالنا غير المنضبط
بالدليل حتى اللحظة، بالآيات الكريمة التالية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا
لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا
يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:12) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ
وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ
عَظِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:13)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي
عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:14) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ
تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي
الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ
مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ
مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ
أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ وَأْمُرْ
بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ
ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:17)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ
لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ
مُخْتَالٍ فَخُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:18)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ
وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن محاولة تدبر هذا السياق
القرآني يتطلب منا - كالعادة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">طرح كل التساؤلات الممكنة حول
ما جاء فيه، ولنبدأ بالحزم التالية من الأسئلة التي ستثير – برأينا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">موجات من التفكير المدفوع بالخيال الجامح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الموجة الأولى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> من هو لقمان، صاحب الحكمة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كيف آتى الله لقمان الحكمة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> من هو ابن لقمان؟ ولماذا يخبرنا الله بأن
للقمان إبنا أصلا؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> هل كان ذلك الابن محتاجا للعظة؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> لماذا لم يخبرنا باسم الإبن مادام أن اسم
الأب قد جاء صريحا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> <span lang="AR-SA">لماذا جاءت هذه العظة على لسان لقمان على وجه
التحديد؟</span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا لم تأت على لسان أحد من
الأنبياء السابقين أو اللاحقين؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo3; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> ألم يكن الأنبياء السابقون واللاحقون
يقدمون العظة (النصيحة) لأبنائهم؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo4; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> ألم يكن نوح – مثلا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ناصحا لإبنه؟ لِم لَم تأتينا عظة نوح
لإبنه؟ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo5; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> ألم يعاني يعقوب مع أبنائه؟ لماذا لم
يقم بإدلاء النصيحة (العظة على وجه التحديد) لهم كما فعل لقمان؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الموجة الثانية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo7; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا جاءت عظة لقمان لإبنه مسبوقة
بدعوته الشكر لله؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo8; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا كان ذلك من باب الحكمة؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo9; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا ابتدأ لقمان موعظته لإبنه بأن
لا يشرك بالله؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo10; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان لقمان يخشى أن يقع ابنه
بالشرك؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo11; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا توسطت آية الوصاية للانسان
بوالديه وتفصيل الحمل أجزاء موعظة لقمان لابنه؟ فهل كان الابن في ذلك السن
(المرحلة العمرية) يحتاج أن يعرف مثل هذه التفاصيل؟ فكم كان عمر ذلك الإبن عندما
قدم الأب لقمان له العظة؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo12; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا تحدث لقمان عن احتمالية أن
يجاهد الوالدان ابنهما بالشرك؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo13; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان لقمان يخشى أن يكون هو شخصيا
ممن يجاهد ابنه بالشرك؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo14; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الموجة الثالثة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo15; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا جلب لقمان انتباه ابنه أن الله
يأت بمثقال الحبة من الخردل حتى وإن كانت في صخرة أو في السموات أو في الأرض؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo16; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا انهى لقمان هذه الموعظة
بالتذكير بأن الله لطيف خبير؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo17; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا دعا لقمان ابنه إلى إقامة
الصلاة؟ فهل كان ابن لقمان لا يقيم الصلاة حتى يذكّره بها الآن؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo17; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> لماذا لم يأمره بإتاء الزكاة أيضا؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo18; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا دعاه إلى الأمر بالمعروف
والنهي عن المنكر؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo19; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الموجة الرابعة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo20; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا دعا لقمان ابنه أن يصبر على ما
أصابه؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo21; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل فعلا أصاب ابن لقمان أمر جلل يدعو
الأب ابنه أن يصبر عليه؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo22; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا ذكر لقمان ابنه بأن ذلك<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>من عزم الأمور؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo23; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا دعا لقمان ابنه ألا يصعّر خده
للناس؟ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo24; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان هناك مشكلة عند الابن في
علاقته بالناس؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo25; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا دعا لقمان ابنه ألا يمشي في
الأرض مرحا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo25; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> لماذا يجلب انتباهه أن الله لا يحب كل مختار
فخور؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo26; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان ابنه يمشي في الأرض مرحا
حينئذ؟ أو هل كان هناك احتمالية أن يمشي الولد في الأرض مرحا في قادم الأيام؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo27; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الموجة الخامسة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo28; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا طلب لقمان من ابنه وهو يعظه أن
يقصد في مشيته؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo29; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان هناك مشكلة عند الإبن في
المشي؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo30; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لماذا طلب لقمان من ابنه أن يغضض من
صوته؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo31; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> هل كان هناك مشكلة في صوت ابنه؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo32; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن محاولة الإجابة على هذه
التساؤلات تتطلب منا – ابتداء</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">-
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن نضع جانبا الفكرة الشعبية
الراسخة في أذهان العامة من الناس بأن هذه نصيحة من أب لابنه وكفى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وأن الغاية من أنها قد جاءت على لسان
هذا الشخص تكمن في أن نتأسى بها فقط</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
فهذا ما نرفضه جملة وتفصيلا لأسباب لا داع لذكرها الآن.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">علينا – بالمقابل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن نحاول التفكير بهذه الموعظة كحدث
عظيم وقع على الأرض في فترة زمنية محددة، ومع أشخاص محددين بعينهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وأن ذلك كان مدفوعا بظروف الزمان
والمكان حينئذ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فما كان ذلك من قبيل المصادفة
أو الأحداث العامة التي يمكن أن تحصل في كل زمان ومكان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. ويجب أن نؤمن يقينا بأن كتاب الله ما كان ليسطرها على لسان
لقمان لولا أن الاحداث تخص هذا الرجل (وذريته المتمثلة بإبنه هذا الذي يعظه) على
وجه التحديد، <span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالموعظة إذا هي – برأينا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تفصيل لقصة حقيقية، دعت الحاجة إليها
في وقت محدد، بسبب ظروف محددة كانت قائمة في مكان محدد ومع أشخاص محددين بعينهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف يمكن أن نفهم تلك الموعظة ضمن
سياقها الزماني والمكاني؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراء من عند أنفسنا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نعتقد </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بأن لقمان قد عمد إلى إسداء الموعظة
لابنه لأن ذلك الإبن كان بحاجة إليها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا كان الابن بحاجة إلى تلك
الموعظة </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بتفاصيلها كما وردت في كتاب
الله</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">؟ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما ندقّق في تفاصيل تلك الموعظة،
سنجد بأن تلك التفاصيل هي ما كان الابن بحاجة إليه، فالأب لم يعظ ابنه بما يتعلق –
مثلا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بطرق كسب المال أو إنفاقه، ولم يعظه
فيما يتعلق – مثلا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باختيار الزوجة، أو تناول
الطعام والشراب، أو غض البصر وحفظ الفرج، في الوقت الذي وعظه فيه بطريقة المشي وغض
الصوت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، علينا أن لا ننظر إلى ذلك من باب
العموميات، التي يمكن أن تنسحب على غيرها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فهذه
مواعظ محددة بذاتها، كان الأب يريد من ابنه أن ينتبه لتفاصيلها على وجه التحديد</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن بأن السبب في ذلك يعود إلى أن
ابن لقمان هذا كان يعاني من سلوكيات اجتماعية محددة غريبة</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span> </span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>الأطوار (غير مألوفة للناس من حوله)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، فأراد الأب (لقمان) أن
يسوّى تلك السلوكيات الاجتماعية (الغريبة) عند ابنه. فيكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما هي المشاكل التي كان لقمان يراها
عند ابنه ويريد أن يصححها على الفور؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا في الآيات التي يسدي فيها
لقمان النصيحة لابنه مرة أخرى في السياق القرآني ذاته</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، لوجدناها قد بدأت بتذكيرنا بما آتاه اللهُ لقمانَ من
الحكمة التي ظهرت نتائجها عند لقمان نفسه بالشكر لله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا
لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا
يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثم تأتي مباشرة بعد ذلك تفاصيل موعظة (هذا العبد
الشاكر لله) الموجهة خاصة لابنه، قائلا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا
بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:13) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي
عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:14) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ
تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي
الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ
مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ
مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ
أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ
وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ
ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا
تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ
لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:18)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ
وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فتصبح التفاصيل على الترتيب
التالي</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo33; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> عدم الشرك بالله </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo34; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span dir="RTL"></span><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> الشكر لله وللوالدين </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo35; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> <u>عدم طاعة الوالدين في حالة
مجاهدتهم إياه بالشرك</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo36; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> <u>مصاحبتهما في الدنيا معروفا في
حالة أن جاهداه ليشرك بالله</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَصَاحِبْهُمَا فِي
الدُّنْيَا مَعْرُوفًا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo37; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> <u>اتباع سبيل من أناب إلى الله</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ
إِلَيَّ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo38; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> العلم بأن الله لطيف خبير، وذلك بأن
الله يأتي بمثقال الحبة من خردل حتى وإن كانت في صخرة أو في السموات أو في الأرض </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ
مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ
أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ
اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo39; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> إقامة الصلاة </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ أَقِمِ الصَّلَاةَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo40; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الأمر بالمعروف<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo41; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> النهي عن المنكر </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo42; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> <u>الصبر على المصيبة</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاصْبِرْ عَلَىٰ مَا أَصَابَكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo43; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> عدم تصعير الخد للناس </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<span style="color: #0070c0;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo44; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: #0070c0; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span><u><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عدم
المشي في الأرض مرحا</span></u><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لأن
الله لا يحب كل مختال فخور </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ
مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo45; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> <u>القصد في المشي</u> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo46; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><u><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">غض الصوت</span></u><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> لأن أنكر الأصوات لصوت الحمير </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ
أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 0cm; margin-top: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo47; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال مرة أخرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذ قدّم لقمان الموعظة لابنه بهذه
الجزئيات على وجه التحديد؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى خطير جدا جدا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن بأنه لمّا كان ابن لقمان هذا (داوود)
يعاني من خلل في سلوكيات اجتماعية محددة، كان على أبيه (لقمان) أن يسويها قبل فوات
الأوان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن هذا الظن يدفعنا إلى تقديم افترائين
مهمين هما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن الابن ما يزال في مرحلة عمرية قابلة للتعلم، فهو ليس صغير
جدا بحيث لا يفهم الكلام، ولا كبير جدا بحيث أنه قد فات الآوان. لذا، نحن نتخيل أن
الابن ما يزال غلاما على مقربة من سن البلوغ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن هذا الفتى كانت يحتاج إلى تعديل السلوكات القديمة،
واستبدالها بسلوكيات جديدة، يرشده الأب إليها في هذا الوقت على وجه التحديد.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما معنى أن لقمان كان يسوّي سلوك ابنه
اجتماعيا؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان لقمان يحاول أن يعدّل سلوكات ابنه
حتى يصبح شخصًا عاديًا – مثل غيره من بني قومه </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فينخرط
بسهولة في المجتمع في ذلك الوقت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا كان لقمان يقوم بذلك؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى الخطير جدا جدا
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لا تصدقوه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">): </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لأن
ابنه ما عاش حتى هذه اللحظة (وقت تقديم النصيحة له) في كنف ابيه بين الناس
العاديين من قومه، وبالتالي لم يتعلم (نحن مازلنا نتخيل) <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>السلوك البشري الاجتماعي، فكان سلوكه مغايرا
لسلوك الناس العاديين من البشر الذي جاءهم من مكان بعيد</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ربما
لا يحتاج القارئ لهذا السياق القرآني أن يبذل جهدا كبيرا ليعلم بأنه يمكن تجزئته
إلى أربعة أجزاء تتعلق بالابن الذي يحتج إلى تلك الموعظة، ألا وهي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">أولا،
ما يخص علاقته بربه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ
لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ
لَظُلْمٌ عَظِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:13)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثانيا،
ما يتعلق بعلاقته بعائلته (خاصة الوالدين)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي
عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:14) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ
تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي
الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ
مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:15)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثالثا:
ما يخص علاقته بنفسه: </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا
بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي
صَخْرَةٍ أَوْ فِي السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ
اللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:16)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ أَقِمِ
الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ
مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:17)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">رابعا،
ما يتعلق بعلاقته بالمجتمع<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ
لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ
مُخْتَالٍ فَخُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:18)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ
وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبناء على ذلك، علينا أن نعيد
طرح التساؤلات حول كل واحدة من هذه الأجزاء، ولنبدأ بها تباعا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باب ما يخص علاقة الغلام بربه
<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا فيما قاله الأب
لابنه في هذا الباب، لوجدناه يحذره أشد تحذير من الشرك بالله، فتلك هي العظة
الأولى والأهم على سلم الأولويات:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ
لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ
لَظُلْمٌ عَظِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:13)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالسؤال المطروح الآن هو: هل
كان لقمان يخشى على ابنه من الوقوع من الشرك حتى حذره منه؟ ألم يكن الابن سيكتسب
ذلك بالمراقبة العملية لوالديه أو للناس من حوله؟ لماذا انتظر لقمان فترة من الزمن
حتى يقدم هذه الموعظة لابنه؟ فكم كان عمر هذا الابن عندما أقدم الاب على أن يعظه
بمثل هذه العظة؟ ألم يكن من المفترض أن الابن يعلم مسبقا (منذ نعومة اظفاره) خطر
الوقوع في الشرك مادام أنه ابن هذا الرجل الحكيم؟ الخ. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">النتيجة المفتراة من عند
أنفسنا: لم يكن الولد من ذي قبل يعلم أن هناك احتمالية وقوع في الشرك لأنه عاش
بعيدا منعزلا عن المجتمع البشري الذي يقع في الشرك. فالمكان الذي عاش فيه هذا
الغلام (الغابة) لم يكن الشرك احتمالا قائما. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باب ما يتعلق بعلاقته بوالديه<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي
عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:14) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ
تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي
الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ
مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:15)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا جاء موضوع الشكر
للوالدين مرتبطا بالشكر لله هنا؟ لماذا يحدث الأب ابنه عن طبيعة الحمل ومراحله؟ هل
كان الأمر غريبا على الولد؟ هل كان الولد يعلم من ذي قبل كيف يخلق الانسان في بطن
أمه وكيف يتربى في كنف والديه؟<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>ولماذا
يحذر لقمان ابنه من احتمالية أن يجاهد الوالدان ابنهما ليشرك بالله ما ليس له به
علم؟ وما الذي يمكن أن لا يكون للولد به علم فيجاهداه الأبوان به ليشرك بالله؟
لماذا يحثه على صحبة الوالدين في الدنيا معروفا حتى لو جاهداه ليشرك بالله؟ والأهم
من ذلك لماذا يدعوه أن يتبع سبيل من أناب منهما؟ فهل هناك احتمال أن يكون أحد
الأبوين مشركا بالله والآخر منيب لله؟ لماذا يطلب لقمان من ابنه أن يتبع سبيل أحد
الوالدين وهو المنيب منها على وجه التحديد؟!<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">النتيجة المفتراة من عند
أنفسنا: لم يكن الولد يعلم من ذي قبل كيف يخلق الإنسان في بطن أمه وكيف يتربى في
كنف والديه أو حتى كيفية العلاقة السليمة بين الولد من جهة ووالديه من جهة أخرى،
وذلك لأنه لم يخبر ذلك من قبل مادام أن عيناه قد تفتحت هناك في الغابة ولم يجد
أحدا منها حوله. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span>باب ما يخص علاقة الابن بنفسه<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ إِنَّهَا إِنْ
تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِي صَخْرَةٍ أَوْ فِي
السَّمَاوَاتِ أَوْ فِي الْأَرْضِ يَأْتِ بِهَا اللَّهُ ۚ إِنَّ اللَّهَ لَطِيفٌ
خَبِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:16)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا بُنَيَّ أَقِمِ
الصَّلَاةَ وَأْمُرْ بِالْمَعْرُوفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلَىٰ
مَا أَصَابَكَ ۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْأُمُورِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:17)</span><span lang="AR-EG" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا يذكر الاب ابنه بعلم
الله الذي يأتي بمثقال الحبة من الخردل حتى التي تكون في صخرة أو في السماوات
والأرض؟ لماذا يذكره بالصخرة في سياق الحديث عن السموات والأرض؟ أليست تلك الصخرة
من السماوات أو من في الأرض؟ لماذا يرشده الآن إلى إقامة الصلاة؟ ألم يكن الولد
يقيمها من ذي قبل؟ لماذا يدعوه أن يكون ممن يأمر بالمعروف وينه عن المنكر؟ وكيف
يكون الأمر بالمعروف؟ وكيف يكون النهي عن المنكر؟ أين سيتعلم الابن ما هو من
المعروف الذي سيأمر به وما هو من المنكر الذي سينهى عنه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">النتيجة المفتراة من عند
أنفسنا: مادام أن الغلام سيعيش من الآن في مجتمع بشري، فعليه أن يتعلم عاداته
وتقاليده، فيلتزم بما يقره المجتمع من الأعراف، ويبتعد عن ما يقره المجتمع من
المنكر، فيكون هو من دعاة المعروف ومن الناهين عن المنكر، وعليه أن يكون قبل ذلك
قما للصلاة، وذلك لا، الصلاة هي التي تتحقق بها هاتين الغايتين، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">اتْلُ
مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ ۖ إِنَّ الصَّلَاةَ
تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ ۗ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ ۗ
وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ (29:45)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبعد هذا كله
يدعوه أن يصبر على ما أصابه، فما الذي أصاب الغلام من ذي قبل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى: أنه
قد عاش حتى هذا الوقت في مجتمع الغابة، فما اكتسب الطبائع البشرية وعلى رأسها
طريقة المشي والكلام.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">باب علاقة الابن بالمجتمع<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ
لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِي الْأَرْضِ مَرَحًا ۖ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ
مُخْتَالٍ فَخُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:18)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاقْصِدْ فِي مَشْيِكَ
وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ۚ إِنَّ أَنْكَرَ الْأَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لماذا يطلب الاب من الابن أن
لا يصعر خده للناس؟ وما معنى أن لا يصعر خده للناس؟ لماذا يدعوه ألا يمشي في الأرض
مرحا؟ وكيف يكون المشي في الأرض مرحا؟ وما علاقة ذلك بأن الله لا يحب كل مختال
فخور؟ ولماذا يطلب منه أن يقصد من مشيته بعد أن طلب منه ألا يمشي في الأرض مرحا؟
وما معنى القصد في المشي؟ وكيف يختلف عن عدم المشي في الأرض مرحا؟ ولماذا يطلب منه
أن يغضض من صوته؟ فهل كل هناك مشكلة في صوت الابن؟ ولماذا ذكره بصوت الحمير على
وجه التحديد؟ الخ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">النتيجة المفتراة من عند
أنفسنا: لما كان الغلام حتى اليوم قد قضى جل حياته بين كائنات الغابة، فقد تعلم
منها طريقة الانتقال في الأرض، كما تعلم منها طريقة النداء (برفع الصوت). فكان
الغلام يمشى مرحا (وبالتالي يظهر ويكانه مختال فخور) ولا يقصد في مشيته بالقفز من
مكان إلى مكان بسرعة عالية جدا. (وسنتعرض بإذن الله لهذه التفاصيل لاحقا عندما
يأتي الحديث عن داوود كخليفة في الأرض بإذن الله (فالله وحده أدعوه أن يعلمني ما
لم أكن أعلم، وأن يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا، إنه هو العليم
الحكيم).<span style="mso-spacerun: yes;"> </span><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراءات غير مسبوقة:</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نفتري الظن بأن الابن قد قضى
حياته </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">حتى الساعة – في الطبيعية القاسية بين
مخلوقات الغابة الكثيرة والمتنوعة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
فاكتسب منها صفات يصعب أن تكون ملائمة لحياة الإنسان في مجتمع بشري. فكان على الاب
أن يصحح سلوكيات هذا الفتى بعد أن عثر عليه، فعمد على تقديم هذه العظة بتفصيلاتها
المحددة لهذا الفتى تأهيلا له لأن ينخرط لأول مرة في مجتمع بشري هو لم يالفه من ذي
قبل. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن هذا الطرح يجبرنا على أن نضع على
طاولة البحث التساؤلات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف وصل هذا الفتى الى الغابة؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف عاش فيها؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كم طول الفترة الومنية التي عاش فيها هناك؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف رجع إلى والدة؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">متى رجع إلى والده؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo48; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18.0pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7.0pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قدمنا في الأجزاء السابقة افتراءتنا
الخاصة بكيفية وصول (داوود – ولد لقمان) إلى الغابة. فزعمنا الظن مفترينه من عند
أنفسنا بأن ذلك كان بسبب سيل العرم. وتخيلنا المشهد على نحو أنه ما أن حصل السيل
الذي هدد حياة الجميع حتى حاول كل شخص النجاة بحياته بأي وسيلة كانت، ولكن لما كان
هذا الطفل ما يزال في حضن أمه رضيعا (لأو ربما في لحظات وضعه)، جهدت الأم أن تنقذ
حياة طفلها قبل أن تفكر في حياتها هي نفسها. فما وجدت هذه المرأة حاضرا نصب عينها
في تلك اللحظة إلا طريقة واحدة قد تنقذ بها حياة ذلك الطفل (المولود) حتى لو غرقت
هي في السيل، ألا وهي أن تقذف هذا الطفل في ذلك التابوت. ونستطيع أن نستحضر المشهد
بمقارنته بما فعلت أم موسى عندما خافت على طفلها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ أُمِّ مُوسَىٰ
أَنْ أَرْضِعِيهِ ۖ فَإِذَا خِفْتِ عَلَيْهِ فَأَلْقِيهِ فِي الْيَمِّ وَلَا
تَخَافِي وَلَا تَحْزَنِي ۖ إِنَّا رَادُّوهُ إِلَيْكِ وَجَاعِلُوهُ مِنَ
الْمُرْسَلِينَ (28:7)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبالتالي، نحن نكرر افتراءنا بأن الماء
قد تقاذف ذلك التابوت الذي بداخله الطفل حتى وصل به إلى مكان لا يسكنه أحد من
العالمين. ونكاد نجزم الظن بأن هذا قد حصل والطفل ما يزال وليدا صغيرا لا يتقن
الكلام البشري، ولا المشي، وسنرى تبعات هذا الظن لاحقا بإذن الله. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كما ظننا أيضا بأن الطفل قد عاش في
التابوت الذي تحمله الملائكة، فكان مرفوعا عن الأرض، فما تهدده خطر الكائنات
البرية المفترسة لأنها ببساطة لا تستطيع أن تصل إليه. ولكن كانت أول الكائنات
وصولا إليه هي الطير. ولك أن تتخيل حجم الطير من حيث العدد والنوع الذي يمكن أن
يقف على أطراف ذلك التابوت المعلق في الفضاء خاصة مع حدوث سيل العرم، وفي تلك
الغابة الشجرية الكثيفة جدا التي حطه السيل بها. ولو حاولت أن أصور ذلك مشهدا
سينمائيا، لجلب عشرات الأنواع من الطير التي تحاول الوصول إلى ذلك التابوت خلال
وقوع سيل العرم، وبعد أن حط بين كائنات الغابة، الأمر الذي لا شك سيجلب الرغبة
والفضول للوصول إليه من تلك المخلوقات غير البشرية. ولو عدنا إلى قصة موسى في
التابوت عندما التقطه آل فرعون، لوجدنا الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَنِ اقْذِفِيهِ فِي التَّابُوتِ
فَاقْذِفِيهِ فِي الْيَمِّ فَلْيُلْقِهِ الْيَمُّ بِالسَّاحِلِ يَأْخُذْهُ عَدُوٌّ
لِي وَعَدُوٌّ لَهُ ۚ وَأَلْقَيْتُ عَلَيْكَ مَحَبَّةً مِنِّي وَلِتُصْنَعَ عَلَىٰ
عَيْنِي (20:39)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فمن كان في ذلك التابوت، ستكون المحبة
(وربما الفضول والغريزة) من قبل الآخرين حاضرة. الأمر الذي – برأينا قد جلب
مخلوقات أخرى في الغابة لتحاول الوصول إلى التابوت لترى ما فيه. لكن ظل التابوت
بعيدا عن متناول المخلوقات الأخرى باستثناء الطير الذي كان يأتيه من الأعلى. فكان
تواجد الطير (بأنواعه) كثيفا في التابوت حتى أصبح (نحن نتخيل) موطنا لهم، يجتمعون
عنده في صلاتهم وتسبيحهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَلَمْ تَرَ أَنَّ اللَّهَ يُسَبِّحُ
لَهُ مَنْ فِي السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَالطَّيْرُ صَافَّاتٍ ۖ كُلٌّ قَدْ
عَلِمَ صَلَاتَهُ وَتَسْبِيحَهُ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِمَا يَفْعَلُونَ (24:41)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت أول السلوكيات التي تعلمها هذا
الصبي في ذلك المهد (التابوت) هو منطق الطير، لذا نحن نفهم من هذا الباب لماذا جاء
العلم بمنطق الطير خاصا بآل داوود على وجه التحديد، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَرِثَ سُلَيْمَانُ دَاوُودَ ۖ
وَقَالَ يَا أَيُّهَا النَّاسُ عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ وَأُوتِينَا مِنْ
كُلِّ شَيْءٍ ۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ الْفَضْلُ الْمُبِينُ (27:16)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان ذلك أول ما نطق به لسان داوود،
الذي هو لا شك مختلف عن لسان العالمين، بالضبط كما كان لسان عيسى ابن مريم مختلفا
عن لسان العالمين، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لُعِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ
بَنِي إِسْرَائِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُودَ وَعِيسَى ابْنِ مَرْيَمَ ۚ ذَٰلِكَ
بِمَا عَصَوْا وَكَانُوا يَعْتَدُونَ (5:78)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكان ذلك الطير هو الذي يأتي لهذا
الطفل في ذلك التابوت بالرزق من ثمرات الغابة المتوافرة من حوله بكثافة. فنشأ
الطفل في ذلك التابوت حتى بدأ يستطيع النزول من التابوت والعودة إليه، وتعلم هذا
السلوك من بعض كائنات الغابة كالقرود والسناجب وما شابهها. فأخذ يقفز من وإلى
التابوت بتلك الطريقة، فكانت طريقة انتقاله تشبه طريقة انتقال هذه الكائنات، لكنه
أيضا كان يسمع صوتها، ويردد صداه بصوت مرتفع كما تفعل هذه الكائنات. وأصبح ينتقل
بين التابوت وبين أشجار الغابة بطريقة بهلوانية، ويصرخ بصوته فيها كما تصرخ هذه
الكائنات، ولكن وجود التابوت الذي يؤمن له المأوى كان كفيلا بأن يصد خطرها في
بداية تجربته معها. وما أن أخذ يتعامل مع هذه الكائنات حتى اعتادت على وجوده، وما
عادت تحاول أن تشكل خطرا عليه. ولو حاولت تصور ذلك بمشاهد سينمائية، لاظهرت حوادث
كثيرة كان هذا الفتى يقدم العون والمساعدة لهذا الكائنات حتى أصبحت تحبه وتطيعه
فيما يطلبه منها. فقد أصبح سيد الغابة بين هذه الكائنات التي أصبحت معضمها أليفة
بالنسبة له. وأترك بقية التفاصيل لخيال كاتب السيناريو لهذه<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>القصة ولقدرات المخرج وامكانات التصوير لتبيان
ما جرى مع هذا الفتى في الغابة لمدة سنوات من الزمن.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لنترك المكان هذا، لتعود بنا الكاميرا إلى
مسرح الأحداث هناك في سبأ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المدكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تاريخ النشر: <o:p></o:p></span></p>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com1tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-75877812492493109782023-04-17T15:21:00.005+03:002023-04-25T18:28:03.102+03:00قصة داوود - الجزء الثالث<p></p><span><a name='more'></a></span><div><br /></div><div>رابط الحلقة على اليوتيوب</div><div><a href="https://youtu.be/RIoqvT-sPfk">https://youtu.be/RIoqvT-sPfk</a></div><div><br /></div><div><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو داوود؟ الجزء الثالث</span></b><b><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قصة النبوة في بيت آل داوود</span></b><b><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">في المرة السابقة، حاولنا ربط الايتين
التاليتين معا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي
أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ
وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(46:15)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ فَإِنَّهَا
مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ فَلَا
تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(5:26)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكان الهدف هو أن نثبت بأن فترة تحريم
الأرض على بني إسرائيل مدة أربعين سنة على وجه التحديد مرتبطة ارتباطا مباشرا
بتأهيل رسول جديد يستطيع أن يعيد بني إسرائيل إلى الأرض المقدسة بشرعية حيازة
تابوت العهد القديم الذي هو مفتاح الأرض المقدسة. (للتفصيل انظر الجزئين السابقين)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما اليوم، لنبدأ النقاش بالافتراء الذي
ربما يصعب المجادلة فيه، ألا وهو إيماننا القاطع بأن </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">كتاب الله قد جاء مفصلا
على علم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جِئْنَاهُمْ بِكِتَابٍ
فَصَّلْنَاهُ عَلَىٰ عِلْمٍ هُدًى وَرَحْمَةً لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ (7:52)</span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، لما جاءت كل
قصصه مفصلة، كانت مهمة كل من يحاول تدبرها منصبة في البحث عن التفصيل الحكيم لهذه
القصص. ولما كانت مهمتنا في هذه السلسة منصبة في البحث في تفصيل قصة داوود، أصبح
لزاما علينا ايجاد تقاطعات هذه القصة مع كل ما في كتاب الله. فكانت أول المحطات
التي وجدنا أنفسنا نبحث فيها هي الربط الواضح بين قصة داوود من جهة وقصة موسى من
جهة أخرى. وقد كان حلقة الوصل بينهما هو ذلك النبي الذي توسط خط الرسالة بين موسى
من جهة وداوود من جهة أخرى، وهو النبي نفسه الذي يرد ذكره في الآيات الكريمة التي
كان جلّ نقاشنا في الأجزاء السابقة منصبا عليها، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَلَمْ تَرَ إِلَى
الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ
لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ
عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا
لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا
قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(246) </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا
أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ
وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ
وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ
يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(247)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ
إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ
رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ
الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(248) </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ
بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ
فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ
غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ
هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ
وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ
فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ
الصَّابِرِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(249)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَمَّا بَرَزُوا
لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ
أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(250) </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ
وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ
مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ
لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(251) </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا
عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(252)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فيصبح التسلسل التاريخي لسيرة الأنبياء مع
بني إسرائيل على النحو التالي</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #00b050; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">موسى (نبي من بني إسرائيل)<span style="mso-tab-count: 2;"> </span>نبي لبني إسرائيل <span style="mso-tab-count: 2;"> </span>داوود<span style="mso-tab-count: 1;"> </span><span style="mso-tab-count: 1;"> </span>سليمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فحاولنا في الجزئين السابقين
الاجابة على على تساؤلين اثنين هما:</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-left: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو ذلك النبي الذي جاء من بعد موسى
ومن قبل داوود؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-left: 0cm; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-text-indent-alt: 0cm; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 0cm; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="mso-list: Ignore;"><span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span>·</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف انتقل خط النبوة من آل موسى إلى
آل داوود؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وخلصنا إلى تقديم بعض الافتراءات
التي ربما هي غير مسبوقة، نذكر منها: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن ذلك النبي الذي جاء من بعد موسى ومن قبل داوود هو لقمان</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن لقمان هذا هو من أبدل الله به الأبوين المومنين اللذين
قتل صاحب موسى ابنهما<span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن قتل ذلك الغلام قد كانت نتيجته
المباشرة بداية اصطفاء لبيت نبوة جديد في غير بني إسرائيل، وكان ذلك عن طريق
الأبوين المؤمنين اللذين قتل صاحب موسى </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">العبد الصالح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ابنهما خشية أن يرهقهما طغيانا وكفرا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:80)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان ذلك البيت المؤمن هو حلقة الوصل
بين خط النبوة في بني إسرائيل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">آل موسى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وفي غير بني إسرائيل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">آل داوود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كان موطن ذلك البيت المؤمن هو سبأ</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أصبح لقمان هذا رسول سبأ التي وقع عليهم عذاب سيل العرم</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" style="line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-autospace: none; text-indent: -18pt;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="LTR"></span><span dir="RTL" lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أنجب لقمان ولده داوود الذي بدوره أنجب سليمان، فأصبح خط
الرسالة الجديد على النحو التالي:</span><span style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: 36pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الأبوين
المؤمنين<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>لقمان <span style="mso-spacerun: yes;"> </span>داوود<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>سليمان <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهولاء هم من القوم الآخرين
الذين تشاركوا وراثة مغارب الأرض مع بني إسرائيل بعد هلاك فرعون ملئه: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ
الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي
بَارَكْنَا فِيهَا ۖ وَتَمَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَىٰ عَلَىٰ بَنِي
إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُوا ۖ وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ
وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا يَعْرِشُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(7:137)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَسْرِ بِعِبَادِي
لَيْلًا إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(44:23)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَاتْرُكِ الْبَحْرَ
رَهْوًا ۖ إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(44:24) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كَمْ
تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(44:25)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ
كَرِيمٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(44:26)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا
فَاكِهِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(44:27)
</span><u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كَذَٰلِكَ
ۖ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ</span></u><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> (44:28)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فلقد ذكرنا مرارار بأن وراثة
الأرض من بعد فرعون لم تكن حكرا على بني إسرائيل ولكن شاركهم في ذلك قوم آخرون</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">، <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت تلك هي أرض طيبة، أي
تلك البلدة الطيبة التي كانت مطمئنة ويأتيها رزقها رغدا من كل مكان:</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:112)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ
مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:113)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كانت العائلة المؤمنة التي وعد الله
أن يبدلهما خيرا من ابنهما الذي قتله العبد الصالح تقطن في تلك القرية المطمئنة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:80)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولما كانت إرادة الله </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نؤمن يقينا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لا محالة نافذة، تحقق لاؤلئك الأبوين
المؤمنين </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولدا صالحا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هو خير زكاة من الذي قتله العبد
الصالح وأقرب رحما</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن نؤمن بأن الغلام الجديد
كان شاكرا لله ولوالديه، فينشأ هذا الغلام الصالح الشاكر لله ولوالديه في تلك
العائلة المؤمنة هناك في تلك البلدة التي كانت مطمئنة، والتي كان يأتيها رزقها من
كل مكان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. وما أن يبلغ سن الرسالة حتى
يكون هو رسول تلك القرية التي كفرت بأنعم الله: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:112)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ
مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:113)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ونحن نفتري الظن بأن تلك
القرية قد كانت سبأ التي كانت قرية مطمئنة قبل أن يرسل الله عليها العذاب: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا
كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إن الترابط الزمني بين آل
داوود من جهة وسبأ من جهة أخرى لا يمكن أنكاره، وسنجلب دليلين اثنين فقط لاثبات
التزامن التاريخي بين الطرفين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أولا، لو جلبنا الآيات
الكريمة التي تسبق الحديث عن قصة سبأ، سنجد أن قصة داوود وسليمان هي التي كانت
محور الحديث من ذي قبل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وانظر عزيزي القارئ – إن شئت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">في السياق الأوسع لهذه الآيات
الكريمة، قال تعالى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا دَاوُودَ
مِنَّا فَضْلًا ۖ يَا جِبَالُ أَوِّبِي مَعَهُ وَالطَّيْرَ ۖ وَأَلَنَّا لَهُ
الْحَدِيدَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:10)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَنِ اعْمَلْ سَابِغَاتٍ
وَقَدِّرْ فِي السَّرْدِ ۖ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ۖ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ
بَصِيرٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:11)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلِسُلَيْمَانَ الرِّيحَ
غُدُوُّهَا شَهْرٌ وَرَوَاحُهَا شَهْرٌ ۖ وَأَسَلْنَا لَهُ عَيْنَ الْقِطْرِ ۖ
وَمِنَ الْجِنِّ مَنْ يَعْمَلُ بَيْنَ يَدَيْهِ بِإِذْنِ رَبِّهِ ۖ وَمَنْ يَزِغْ
مِنْهُمْ عَنْ أَمْرِنَا نُذِقْهُ مِنْ عَذَابِ السَّعِيرِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:12) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ مِنْ
مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ ۚ اعْمَلُوا
آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:13) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَلَمَّا قَضَيْنَا عَلَيْهِ
الْمَوْتَ مَا دَلَّهُمْ عَلَىٰ مَوْتِهِ إِلَّا دَابَّةُ الْأَرْضِ تَأْكُلُ مِنْسَأَتَهُ
ۖ فَلَمَّا خَرَّ تَبَيَّنَتِ الْجِنُّ أَنْ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ الْغَيْبَ
مَا لَبِثُوا فِي الْعَذَابِ الْمُهِينِ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:14)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا
ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ
وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا
السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ثانيا، ربما لا يغيب عن
الأذهان ذكر سبأ في قصة سليمان (ابن داوود) التي جاءه الهدهد منها بخبر يقين بعد أن
تفقد سليمان الطير وتوعد الهدهد الذي كان من الغائبين في واد النمل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَتَفَقَّدَ الطَّيْرَ
فَقَالَ مَا لِيَ لَا أَرَى الْهُدْهُدَ أَمْ كَانَ مِنَ الْغَائِبِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(27:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَأُعَذِّبَنَّهُ عَذَابًا شَدِيدًا
أَوْ لَأَذْبَحَنَّهُ أَوْ لَيَأْتِيَنِّي بِسُلْطَانٍ مُبِينٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(27:21) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقَالَ
أَحَطْتُ بِمَا لَمْ تُحِطْ بِهِ وَجِئْتُكَ مِنْ سَبَإٍ بِنَبَإٍ يَقِينٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(27:22)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، نحن نؤكد مرة أخرى بإن التزامن
التاريخي بين داوود وسليمان </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أي آل داوود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) من جهة و</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">حضارة سبأ من جهة أخرى يصعب انكاره. فداوود
وسليمان كانا متواجدين في الفترة الزمنية التي كانت فيها حضارة سبأ قائمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف كانت علاقة آل داوود بسبأ؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: كانت سبأ قرية
آمنة مطمئنة يأتيها رزقها رغدا من كل مكان، فكانت قرية طيبة، يشطرها نهر عظيم،
فأصبحت عباره عن جنتين عن يمين وشمال، فكانوا مطالبين أن يأكلوا من رزق ربهم
ويشكروا له</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن – كعادة الأمم السابقة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما كان من أهل تلك القرية إلا الاعراض.
وكحال كل تلك القرى التي كفرت بأنعم ربها من ذي قبل، كان لزاما أن يبعث الله فيهم رسولا
منهم ليكون بشيرا ونذيرا، حتى يحق على قريتهم العذاب إن هم كذبوه. فمن هو الرسول
الذي سيبعثه الله لسبأ؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لم يكن هناك
من هو مؤهل في سبأ أن يكون رسولا حتى الساعة. ولكن كان فيها بيت من المؤمنين، وكان
للأبوين المؤمنين في هذا البيت غلاما شقيا. فيحالو الأبوان المؤمنان جهدهما أن
يصداه عن كفره، إلا أن الولد يرفض أن يطعهما، ويقل لهما أف، فيكون من الذين حق
عليهم القول في واحدة من الأمم التي خلت:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالَّذِي قَالَ
لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ
الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ
وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
(46:17) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ
مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ
(46:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لا بل، ويكاد ذلك الوالد
العاق أن يرهق أبويه طغيانا وكفرا. ويتزامن ذلك مع قصة موسى في رحلته مع العبد
الصالح الذي طلب صحبته ليتعلم مما علم هذا الرجل رشدا: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَ لَهُ مُوسَىٰ هَلْ
أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا (18:66)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فما كان من العبد الصالح إلا
أن يقدم على قتل الغلام العاق لوالديه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا
لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ
لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُكْرًا (18:74)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ويعلل العبد الصالح قتله
للغلام على نحو أن الإدراة الإلهية قد قضت بأن يبدل الله الأبوين المؤمنين خيرا من
هذا الذي قتله غلاما آخر هو خيرا زكا وأقرب رحما. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وبالفعل، يبدل الله هذين
الأبوين غلاما خيرا من أخيه المقتول، ويكون هو رسول سبأ في قادم الأيام، ويكون
عذاب قومه على نحو أن أرسل الله عليهم سيل العرم، فأفسد عليهم الجنتين، فما ترك
فيهما إلا جنتين ذواتي أكل خمط وأثل وشيء من سدر قليل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">واقرأ
– إن شئت</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">- </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الآيات الخاصة بسبب مرة أخرى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا
كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا: نحن
نفتري الظن بأن رسول سبأ هو لقمان، الذي هو ابن الابوين المؤمنين اللذين قتل صاحب
موسها ولدهما، تحقيقا للإرادة الإلهية بأن يبدلهما خيرا منه زكاة وأقرب رحما.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:80)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #2e74b5; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان قتل الغلام – نحن نرى-
التمهيد الإلهي لأن يبعث رسولا في سبأ ليحق عليهم العذاب إن هم كذبوه، فكان الرسول
في بيت الأبوين المؤمنين اللذين قتل صاحب موسى ابنهما، ففي ذلك الوقت على وجه
التحديد وفي ذلك المكان على وجه الدقة، تنشأ ذرية طيبة جديدة، وتكون النبوة في بيت
الأبوين المؤمنين، فيكون ولدهما الجديد رسولا في قومه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:112)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ
مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:113)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف حصل كل هذا على
أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: للإجابة على
هذا التساؤل، يلزمنا العودة مرة أخرى للنبش أكثر في قصة الأبوين المؤمنين اللذين
قتل صاحب موسى ابنهما، لتحقيق الإرادة الإلهية بأن يبدلهما خيرا منه زكاة وأقرب
رحما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:80)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لنطرح هذه المرة التساؤلات
التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هما الأبوان المؤمنان اللذان قتل
موسى ولدهما؟ هل نعرف اسمهما؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو الولد المقتول؟ هل نعرف اسمه؟ </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل ذلك ممكنا؟</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراء: إن صح منطقنا هذا،
وإن كان افتراؤنا بأن الغلام الجديد الذي أصبح رسولا في قومه ونبيا إلى بني
إسرائيل بعد ذلك هو لقمان، وإن صح افتراؤنا بأن لقمان هو والد داوود الذي ورثه
سليمان، فإن منطقنا ذاته يدفعنا لأن نفتري القول بأن الولد المقتول كان اسمه (هارون)
وأن الوالدين المؤمنين اللذين قتل صاحب موسى ابنهما سابقا هما (عمران وزوجته)،
ليكون الافتراء الأكبر حتى اللحظة هو أن العائلة التي قتل صاحب موسى ولدهما هي
عائلة عمران الأول، وأن عمران هذا هو ما جاءت منه سلالة النبوة في لقمان وداوود
وسليمان، الذين جاء ذكرهم في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ
آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ (3:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">غالبا ما ظن العامة من الناس
(مدفوعين طبعا بما وصلهم من عند سادتهم وكبرائهم من أهل العلم) بأن آل عمران قد
تواجدوا في زمن زكريا، فظنوا بأن آل عمران محصورين بمريم وابوها عمران. فعمران قد
جاء ذكره في سياق الحديث عن مريم كشخص مرتين فقط في قوله تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِذْ قَالَتِ امْرَأَتُ
عِمْرَانَ رَبِّ إِنِّي نَذَرْتُ لَكَ مَا فِي بَطْنِي مُحَرَّرًا فَتَقَبَّلْ
مِنِّي ۖ إِنَّكَ أَنْتَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ (3:35)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَرْيَمَ ابْنَتَ
عِمْرَانَ الَّتِي أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِيهِ مِنْ رُوحِنَا
وَصَدَّقَتْ بِكَلِمَاتِ رَبِّهَا وَكُتُبِهِ وَكَانَتْ مِنَ الْقَانِتِينَ
(66:12)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال الآن هو: هل كان
لعمران هذا آل؟ ومن هم آل عمران هذا إن كان ذلك صحيحا؟ هل كانت مريم هي جلّ آل
عمران هذا؟ الخ.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">افتراء من عند نفسي: أنا
افتري الظن (ربما مخطئنا) بأن عمران هذا الذي يأتي ذكره في سياق الحديث عن قصة
مريم هو ليس أكثر من اسم على مسمى، فهو شخص تعود جذوره إلى عمران الأول الذي في
بيته تأسست ذرية طيبة كانت تضم لقمان وداوود وسليمان. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لو دققنا النظر في قصة والدة
مريم ابنت عمران، لوجدنا أن هناك اسمان بارزان، هما زكريا وعمران، أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان زكريا ينتمي لآل يعقوب
بدليل أنه طلب الذرية ليرث فيهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنْ
آلِ يَعْقُوبَ ۖ وَاجْعَلْهُ رَبِّ رَضِيًّا (19:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الذين هم في الأصل من ذرية آل يعقوب
الأول:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَكَذَٰلِكَ يَجْتَبِيكَ
رَبُّكَ وَيُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ وَيُتِمُّ نِعْمَتَهُ
عَلَيْكَ وَعَلَىٰ آلِ يَعْقُوبَ كَمَا أَتَمَّهَا عَلَىٰ أَبَوَيْكَ مِنْ قَبْلُ
إِبْرَاهِيمَ وَإِسْحَاقَ ۚ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ (12:6)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وهؤ- لا شك – هم جميعا من آل
إبراهيم الذين اصطفاهم الله.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكان هناك – في المقابل – عمران
(والد مريم) الذي لم يكن له آل بحد ذاته، ولكنه ينتمي عرقيا لآل عمران الذين هم
امتداد لبيت النبوة الآخر الذي ضم لقمان وداوود وسليمان. فأصبح الاصطفاء الإلهي
لآلين اثنين، هما آل إبراهيم وآل عمران فقط:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ
آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ وَآلَ عِمْرَانَ عَلَى الْعَالَمِينَ (3:33)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-no-proof: yes;">فمن هم آل
عمران المصطفين الذين يتقابلون مع آل عمران المصطفين بنص الآية السابقة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-no-proof: yes;">رأينا
المفترى: نحن نظن بأن الاصطفاء الإلهي في هذين الآلين هو على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzrj04rF2fHPNMI7Xv8HOsHoomqQSmKsHUs8EfU71hjy4SYqyK2C2Jp0CykNWh_eu8KHZ795px2_sACrUimtaPtzuM21JVV7ep0R7jFFXm9kePuSepqF3peU60CAgHkG23xESYSwe2bbOGDs2kxaRuiN5mvwjAp_7cJm1YmZ4xauHboVJ2RRGd5b0rCw/s1331/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="773" data-original-width="1331" height="372" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzrj04rF2fHPNMI7Xv8HOsHoomqQSmKsHUs8EfU71hjy4SYqyK2C2Jp0CykNWh_eu8KHZ795px2_sACrUimtaPtzuM21JVV7ep0R7jFFXm9kePuSepqF3peU60CAgHkG23xESYSwe2bbOGDs2kxaRuiN5mvwjAp_7cJm1YmZ4xauHboVJ2RRGd5b0rCw/w640-h372/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" width="640" /></a></div><br /><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: كيف تحصل الاصطفاء الإلهي
لآل عمران؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما كان عمران
مقابلا لإبراهيم، وجب علينا أن نتفكر بشخصية هذا الرجل كما هي حالنا عندما نتفكر
بشخصية إبراهيم. فللرجل من الامكانات ما يجعله محل الاصطفاء الإلهي. ونحن نظن بأن
هذا الرجل قد كان باحثا عن ربه بكل الطرق الممكنة (كما فعل إبراهيم)، كما نعتقد
بأنه قد تزوج هذا الرجل من امرأة مؤمنة (من ذرية من آل إبراهيم – سنتعرض لها لاحقا
بإذن الله). وانجب هذا الرجل ولده الأول (وسنتحدث عن تفاصيل ذلك لاحقا بإذن الله)،
وتزامن كل ذلك مع هلاك فرعون، فكبر هذا الابن حتى أصبح غلاما، لكن كانت المفاجأة
بأن هذا الغلام الأول قد سلك مسلك الهالكين الذين حق عليهم القول (كفرعون)، وانكر
البعث، وظن أن كل ذلك من باب أساطير الأولين، فكان هو الذي قال لوالديه أف لكما،
كما جاء في الآية الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ
أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ
قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ
حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (46:17)</span><span face=""Arial",sans-serif" lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-theme-font: minor-bidi; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أُولَٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ
عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ
وَالْإِنْسِ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ (46:18)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت خسارة الأبوين المؤمنين
عظيمة، وكادا أن يقنطا من رحمة الله، بعد أن كاد أن يرهقهما ولدهما هذا طغيانا
وكفرا. ولكن كانت الرحمة الإلهية حاضرة بأن جاء صاحب موسى، قاصدا هذا المكان ليعلم
موسى، فكانت واحدة من الأحداث الرئيسية التي مرا بها معا هي قتل ذلك الغلام الذي
كاد أن يرهق أبويه المؤمنين طغيانا وكفرا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا (18:80) فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ
زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولا شك عندنا أن الابوين (عمران
وزوجته) كانا في سن متقدمة عندما قتل صاحب موسى ابنهما، ربما أصبح من المتعذر
عليهما الانجاب بالطريقة الطبيعية الاعتيادية، فكيف ستتحصل لهما الذرية في ذلك
السن؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى: لما علم موسى
بإن الإرادة الإلهية حاضرة بأن يبدل هذين الأبوين المؤمنين خيرا من ولدهما
المقتول، كان لزاما عليه أن يفعل شيئا تجاههما يساعدهما على الانجاب. فما الذي
سيفعله موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب مفترى خطير جدا: أن يترك
عندهما شيئا من إرث النبوة – إنه القميص (الموجود في التابوت). انتهى <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عودة على بدء<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما ترك موسى قومه بعد أن
فرق الله بينهما، لم يكن موسى ليدع إرث النبوة (التابوت ومقتنايته) في بني إسرائيل
الذي أصبحوا فاسقين، كما لم يكن ليدع ذلك في عهدة هارون الذي عهد إليه بالعصا في
قديم الزمان، فما حافظ عليها حتى وقعت بيد السامري وأخرج لهم بقبضة منها ذلك العجل
الذي اشربوه بنو إسرائيل في قلوبهم. لذا عمد موسى نحن نتخيل أن يأخذ التابوت
(بمقتنايته) معه في رحلته مع فتاه إلى مجمع البحرين ليلاقي العبد الصالح. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أن تعلم موسى من العبد
الصالح عن هذا البيت من المؤمنين حتى أصبح يعلم يقينا بأن هذا البيت من المؤمنين
هو المكان الأكثر أمنا للمحافظة على التابوت ومقتنايته. فعلم موسى بأن الغلام الذي
سيولد في هذا البيت سيكون رسولا في قومه لكنه أيضا سيساعد بني إسرائيل على دخول
الأرض المقدسة بعد انقضاء فترة التيه، وبعد أن يرفع عنهم حضر دخولها. فاستودع
التابوت بمقتنياته في هذا البيت الطيب. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما أن انقضت فترة التيه حتى
سمع الملأ من بني إسرائيل بخبر هذا الرسول، فأجروا هم المراسلات معه، طالبين أن
يبعث لهم ملكا يقاتلون في سبيل الله، للعودة إلى ديارهم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span style="mso-spacerun: yes;"> </span></span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ
بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ
فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ
أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ
وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ
الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:246) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ
إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ
لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ
سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ
بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ
وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:247)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ
إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ
رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ
الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(2:248)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولعل هدف بني إسرائيل – كما
أسلفنا هو أن يتأكدوا من أمرين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أن هذا النبي هو فعلا نبي حقيقي</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أنه سيعلم خبر التابوت (إرث النبوة)
إن كان فعلا نبيا حقيقيا<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا:
ما أن كبر لقمان حتى أصبح رسولا في قومه الذين كفروا بأنعم الله بعد أن متعهم
بالجنات والخير الوفير في بلدتهم المطمئنة: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:112)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ
مِنْهُمْ فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(16:113)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت تلك هي سبأ:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا
عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ
ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ جَزَيْنَاهُمْ بِمَا
كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون السؤال المحوري هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل وقع العذاب على سبأ دون وجود رسول
فيهم؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن ننفي احتمالية أن يكون العذاب
الإلهي قد وقع على سبأ إلا بعد أن جاءهم رسول منهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالسنة
الإلهية في إنزال العذاب تقتضي وجود الرسول المنذر</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مَنِ اهْتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ ۖ
وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا ۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ
أُخْرَىٰ ۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا (17:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو رسول سبأ؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف حصل كل ذلك على أرض الواقع؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تلخيص ما سبق</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما حصل الفراق بين موسى وأخيه
هارون من جهة وبني إسرائيل من جهة أخرى، ذهب موسى مع فتاه إلى مجمع البحرين حيث
وجد العبد الصالح</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فطلب موسى صحبته، فانطلقا معا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وكانت الانطلاقة الثانية </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">إلى
سبأ حيث لقيا ذلك الغلام (وهو من نظن أن اسمه هارون) الذي كاد أن يرهق أبويه
المؤمنين (عمران وزوجته) طغيانا وكفرا، سارع العبد الصالح إلى قتله على الفور،
لتحقيق الإرادة الإلهية بأن يبدل الله أبويه المؤمنين خيرا منه زكاة وأقرب رحما</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. فتحققت تلك</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> الإرادة الإلهية فعلا للأبوين
المؤمنين بالرغم من تقدهما في السن، فكان لقمان، وحصل ذلك ذلك ببركة إرث النبوة (القميص)
الموجود في تابوت العهد القديم الذي استودعه موسى عند أهل هذا البيت المؤمن،
لسببين اثنين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تحقيق الإرادة الإلهية بالذرية الطيبة
(زكاة)، فيكون لهما ذرية طيبة خيرا مما فقدا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان
لهما غلاما شاكرا لله كما كان شاكرا لوالديه</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0cm; margin-right: 36.0pt; margin-top: 0cm; margin: 0cm 36pt 8pt 0cm; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo3; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -18pt; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span style="mso-list: Ignore;">-<span style="font: 7pt "Times New Roman";">
</span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليبقى التابوت في هذا البيت الطيب حتى انقضاء فترة التيه،
فيكون مفتاح الأرض المقدسة للمؤمنين التائبين العائدين من بني إسرائيل بعد انتهاء
فترة التيه ورفع الحضر عنهم لدخول الأرض المقدسة</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكان الغلام الجديد </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نفتري الظن من عند أنفسنا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هو لقمان، صاحب الحكمة العظيمة، الذي
جاء ذكر اسمه صراحة في الآيات الكريمة التالية</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ آتَيْنَا
لُقْمَانَ الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا
يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(31:12) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا فيما قاله العبد الصالح لموسى مبررا قتله
الغلام، لوجدنا بأنه يصف الغلام الذي سيرزقانه هذين الأبوين على نحو أنه خير زكاة
وأقرب رحما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَأَمَّا الْغُلَامُ
فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا
وَكُفْرًا (18:80) فَأَرَدْنَا أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ
زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (18:81)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو بحثنا عن مفردة الزكاة مع مولود جديد، لوجدناها
في موضعين اثنين، أولهما في وصف عيسى بن مريم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">قَالَتْ إِنِّي أَعُوذُ
بِالرَّحْمَٰنِ مِنْكَ إِنْ كُنْتَ تَقِيًّا (19:18) قَالَ إِنَّمَا أَنَا رَسُولُ
رَبِّكِ لِأَهَبَ لَكِ غُلَامًا زَكِيًّا (19:19)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وثانيهما، في وصف يحيى بن زكريا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">يَا يَحْيَىٰ خُذِ الْكِتَابَ
بِقُوَّةٍ ۖ وَآتَيْنَاهُ الْحُكْمَ صَبِيًّا (19:12) وَحَنَانًا مِنْ لَدُنَّا
وَزَكَاةً ۖ وَكَانَ تَقِيًّا (19:13)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في اللفظ أكثر، لوجدنا بأن التقاطع
اللفظي مع يحيى أقرب من اللتقاطع اللفظي مع المسيح. ففي حالة يحيى وهذا الغلام،
جاء اللفظ على نحو (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">زَكَاةً</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، بينما جاء في وصف المسيح على أنه (<span style="color: #0070c0;">زَكِيًّا</span>). لنخرج – بناء على ذلك - بالافتراء التالي
الذي هو لا شك من عند أنفسنا: كانت ولادة هذا الغلام الزكي بطريقة عجيبة كما كانت
ولادة عيسى ويحيى من بعد ذلك، ولكنها أقرب إلى حالة يحيى منها إلى حالة المسيح.
فكما ولد يحيى لأبوين تقدم بهما العمر، فكان (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">زَكَاةً</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)، كان هذا الولد الجديد للأبوين المؤمنين (</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">زَكَاةً</span><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة: نحن نظن بأن </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الله قد أبدل أولئك الأبوين
بالغلام الذي هو خير زكاة وأقرب رحما من سابقة عندما كانا في مرحلة عمرية متقدمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا، كان من المفترض أن تحل بهما
البركة الإلهية حتى يستطيعا أن ينجبا من جديد. فعلم موسى بأن التابوت الذي يحوي
على القميص يجب أن يبقى مدخرا ومحفوظا عند هذه العائلة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فببركة
ذلك القميص المتواجد في التابوت حلت البركة في ذلك البيت، وانجبا طفلهما لقمان
الذي اصبح مصدرا للحكمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">للتفصيل حوال فاعلية القميص
في الإنجاب انظر سلسلة مالاتنا لقصة يوسف وقصة أصحاب الجنة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولو دققنا في عبارة أقرب
رحما، لوجدنا أن هذا الغلام سيحسن لوالديه عندما يصبح في سن النبوة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (46:15)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نتيجة مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لقمان ابن عمران هو رسول الله إلى سبأ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهى </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تخيلات غريبة عجيبة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نشأ لقمان في تلك القرية الطيبة
المطمئنة </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">سبأ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">،
فتزوج منها بامرأة جميلة جدا، وأنجب منها غلاما، وجاهد في الدعوة إلى الله في
قومه، لكن العذاب أخذهم بما ظلموا، فكان سيل العرم هو عذابهم</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:15) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَأَعْرَضُوا فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ
سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ
خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:16) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذَٰلِكَ
جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:17) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَجَعَلْنَا بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ
الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً وَقَدَّرْنَا فِيهَا
السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:18) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فَقَالُوا رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ
أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ
وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ لِكُلِّ صَبَّارٍ
شَكُورٍ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:19)
</span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَلَقَدْ صَدَّقَ
عَلَيْهِمْ إِبْلِيسُ ظَنَّهُ فَاتَّبَعُوهُ إِلَّا فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:20) </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وَمَا كَانَ لَهُ عَلَيْهِمْ مِنْ
سُلْطَانٍ إِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ يُؤْمِنُ بِالْآخِرَةِ مِمَّنْ هُوَ مِنْهَا فِي
شَكٍّ ۗ وَرَبُّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيْءٍ حَفِيظٌ </span><span lang="AR-SA" style="color: #0070c0; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(34:21)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما الذي حل بالقوم بسبب سيل العرم؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لا شك عندنا بأن الله لا محالة منجي
المؤمنين من العذاب، فكانت نجاة لقمان وأهله، بمن فيهم ذلك الغلام الذي رزقه إياه
الله من تلك المرأة التي تزوجها في سبأ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لكن كانت المفارقة العجيبة
التي يجب التنبه لها تتمثل بما حلّ بذلك الغلام </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ولد
لقمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وأمه </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">امرأة
لقمان</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) بسبب سيل العرم. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فالسؤال الذي يطرح ذاته هنا
هو</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ما الذي حل بذلك الولد وأمه؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى الخطير جدا (لا
تصدقوه)</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">عندما نحاول تتبع سير الأنبياء والرسل
مع أبناءهم ونسائهم، نجد أن المشاكل كانت تحاصرهم من هذا الباب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فلا يفوتنا تذكير الجميع مثلا بمشاكل
آدم مع ابنيه اللذين قتل أحدهما الآخر، ومشكلة نوح مع ابنه الذي رفض الركوب مع
أبيه في السفينة، ومشكلة إبراهيم مع إسماعيل وإسحاق، وكيف فرق بينهما، ومشكلة
يعقوب مع أبنائه، ومشكلة لوط مع امرأته، الخ</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ليكون
السؤال الآن</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">هل كانت هناك مشاكل عائلية
عند لقمان مع أهل بيته؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نظن بأن لقمان لم يكن استثناء في
هذا الباب</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لذا سنحاول طرح سيناريو تخيلي
ربما يصلح للأفلام السينمائية العالمية، ونطلب من القارئ الكريم أن لا يصدقه إن لم
يجد الدليل على ما يثبته</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أما بعد،</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">مشاهد سينمائية متخيلة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تنشب المشاكل العائلية بين لقمان
وامرأته، وتحصل تلك المشاكل عندما كان الولد الذي يجمعهما مايزال وليدا صغيرا،
فكان في حضن أمه التي كانت </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">(</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نتخيل ربما مخطئين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">) </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">في صف القوم الظالمين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">وعندما وقع العذاب على القوم، حلّ بها
ما لقومها</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">فكانت (نحن ما زلنا نتخيل) من
الهالكين</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال: أين الدليل على ما تفتري؟ وإن
كان ما تقول صحيحا، فقل لنا ما</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"> حلّ
بالطفل الرضيع الذي كان بين يديها. أليس هذا الطفل هو ابن نبي شاكر، ألا وهو لقمان
ابن عمران (رسول سبأ الذين حل بهم عذاب سيل العرم) – كما تزعم؟ يسأل صاحبنا
متعجلا. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نؤمن بأن الله – لا محالة- منجي
الذين آمنوا وذريتهم الطيبة، فكانت النجاة للوليد حتى بعد هلاك والدته</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف نجا ذلك الطفل من ذلك الطوفان
العظيم الذي كان على شكل سيل العرم؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">نحن نتخيل بأن الماء الذي حمل تابوت
موسى في اليم، فأنجاه مع الغرق، قد حمل </span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أيضا
</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">ذلك الطفل الرضيع في التابوت
ذاته، فكانت نجاته من الغرق</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">أين تقاذفت الأمواج ذلك الطفل؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">جواب أغرب من الخيال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لقد تقاذفت الأمواج ذلك الطفل حتى حط
به المقام في غابة شجرية عظيمة</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">كيف عاش ذلك الطفل في تلك الغابة؟</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الخيال المفترى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">لقد عاش ذلك الطفل مع الكائنات الحية
في الغابة، فرضع منها، وتربى بينها، فكان داوود</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">. </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">انتهى</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">السؤال</span><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">: </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">من هو داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">الجواب: إنه فتى الغابة (</span><span dir="LTR" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: "Times New Roman"; mso-hansi-font-family: Calibri;">Da<span style="mso-spacerun: yes;"> </span>wood</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">المدكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;">تاريخ النشر: 17 نيسان 2023<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-SA" style="color: black; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-hansi-font-family: Calibri;"><o:p> </o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p></div>AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com8tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-32639082745489811942023-04-11T18:08:00.005+03:002023-04-25T18:28:09.614+03:00قصة داوود - الجزء الثاني<span><a name='more'></a></span><p style="text-align: right;">رابط الحلقة على اليوتيوب</p><p style="text-align: right;"><a href="https://youtu.be/T5OnmHM9HyY">https://youtu.be/T5OnmHM9HyY</a></p><p style="text-align: right;"> <b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">من هو داوود؟ الجزء الثاني</span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">خلصنا في الجزء السابق من هذه
السلسة من المقالات إلى جملة من الافتراءات، نذكر أبرزها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">التابوت هو مفتاح باب الأرض
المقدسة</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كان التابوت بحيازة موسى مع بني
إسرائيل عندما خرجوا من مصر</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">عندما وصل بنو إسرائيل مع نبيهم
موسى إلى مشارف الأرض المقدسة، طلب منهم دخول الأرض المقدسة التي كتب الله لهم (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ (5:21)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">)</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رفض بنو إسرائيل دخول الأرض
المقدسة خوفا من القوم الجبارين الذين كانوا متواجدين فيها حينئذ (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ
يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ (5:22)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">)</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.25in; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الافتراء:
نحن نجزم الظن بأن موسى قد أخبر قومه بأن دخولهم الآن قد جاء بشرعية إلهية وذلك
لحيازتهم التابوت الذي هو مفتاح الأرض المقدسة، فهم لا يحتاجون إلى قتال، فلا قوة
على الأرض تستطيع منعهم دخول الأرض المقدسة مادام أن التابوت بحيازتهم</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpFirst" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">حاول رجلان من بني إسرائيل أن
يحثا قومهما على المضي قدما مع نبيهم موسى، وبالتالي دخول الأرض المقدسة معه، إلا
أن محاولتهما باءت بالفشل (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ
يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا
دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ
كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (5:23</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">))</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">لم يثن ذلك بني إسرائيل عن رفضهم
دخول الأرض المقدسة، فطلبوا من موسى أن يذهب هو وربه فيقاتلا مادام أن مفتاح الأرض
المقدسة يكفيهم القتال ويحقق لهم النصر (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ
أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ (5:24)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">)</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">أصبح بنو إسرائيل – بذلك- قوما
فاسقين لأنهم لم ينصاعوا للأمر الإلهي على لسان نبيهم موسى</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ما عاد بنو إسرائيل يستحقون دخول
الأرض المقدسة، بل خسروها حينئذ لأن الأرض المقدسة من نصيب عباد الله الصالحين
(وليس الفاسقين)</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpMiddle" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">طلب موسى من ربه أن يفرق بين
الطرفين (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي
ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (5:25</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">))</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraphCxSpLast" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كان العقاب الإلهي لفسقهم عن
الأمر أن يحرم عليهم دخولها، فيتيهوا في الأرض أربعين سنة (</span><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي
الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (5:26</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">))</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.25in; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الافتراء:
كانت مدة التيه في الأرض أربعين سنة، فذهب موسى وأخوه هارون (مع الرجلين المؤمنين)
باتجاه، وذهب مجموع بني إسرائيل حينئذ باتجاه آخر، نحو التيه. </span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoListParagraph" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-bottom: 8.0pt; margin-left: 0in; margin-right: .5in; margin-top: 0in; margin: 0in 0.5in 8pt 0in; mso-add-space: auto; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l1 level1 lfo32; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.25in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-size: 13pt; line-height: 200%;">-<span style="font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الخ</span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">السؤال: أين حصل ذلك جغرافيا على
أرض الواقع؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">أما بعد، <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ما أن يحصل الفراق بين الطرفين
حتى يتخذ موسى قراره – نحن نظن- بأن يبلغ مجمع البحرين بصحبة فتاه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّىٰ أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ
أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا (18:60)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وقد افترينا سابقا بأن مجمع
البحرين هي منطقة الالتقاء بين خليج السويس وخليج العقبة اللذين يشكلان ما يشبه
ذيل الحوت بطرفيه. ونحن ندعو الجميع إلى النظر في شكل ما يسمى بالبحر الأحمر على
الخريطة الجغرافية ليرى بأنه كله على شكل حوت يبدأ رأسه عند باب المندب وخليج عدن،
وينتهي ذيله المفترع بخليج العقبة وخليج السويس.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ليكون السؤال الآن هو: أين باب
الأرض المقدسة الذي يفتحه التابوت؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: لو دققنا بمسألة
التيه التي امتدت لمدة أربعين سنة، لربما حقّ لنا أن نفتري القول أن التيه كان في
منطقة جغرافية واسعة على الأطراف الجنوبية للأرض المقدسة، وذلك لأن رحلة بني
إسرائيل من مصر باتجاه الأرض المقدسة كانت من الجنوب إلى الشمال بعد عبورهما البحر،
ونجاتهما من فرعون وقومه. لذا، فهي رحلة سارت مع امتداد ساحل البحر الأحمر الشرقي
من جهة الجزيرة العربية، ابتداء من مدينة جدة باتجاه منطقة العقبة، التي تقع على
بداية الأرض المباركة، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">فَلَا
اقْتَحَمَ الْعَقَبَةَ (90:11) وَمَا أَدْرَاكَ مَا الْعَقَبَةُ (90:12)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">(أنا أدري ما العقبة! بس بكفي
لهون)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">تخيلات مفتراة: هذا موسى يترك
قومه (الذين فسقوا عن الأمر يتيهون في الأرض أربعين سنة)، ذاهبا مع فتاه، وقاصدا
مجمع البحرين (نقطة الالتقاء بين خليج السويس وخليج العقبة)، لملاقاة ذلك العبد
الذي آتاه الله رحمة من عنده، وعلمه من لدنه علما. وبغض النظر عن تفاصيل القصة
الآن (ومن أراد ذلك فليرجع إلى سلسلة مقالات قصة موسى على المدونة)، ها هما يجدان
ذلك العبد الصالح هناك<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَوَجَدَا عَبْدًا مِنْ
عِبَادِنَا آتَيْنَاهُ رَحْمَةً مِنْ عِنْدِنَا وَعَلَّمْنَاهُ مِنْ لَدُنَّا
عِلْمًا (18:65)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فيذهب موسى مع ذلك العبد الصالح
طالبا أن يعلمه من علم رشد:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #4472c4; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi; mso-themecolor: accent1;">قَالَ
لَهُ مُوسَىٰ هَلْ أَتَّبِعُكَ عَلَىٰ أَنْ تُعَلِّمَنِ مِمَّا عُلِّمْتَ رُشْدًا
(18:66)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وكانت واحدة من القصص التي حصلت
مع موسى في صحبته لذاك العبد الصالح هو قتل الغلام الذي لقياه في طريق رحلتهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا
لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ
لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُكْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:74</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وكان السبب الذي قدّمه العبد
الصالح لموسى لتبرير قتله لذاك الغلام هو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ
أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرَدْنَا
أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">بعيدا أن تفاصيل القصة حول من هو
ذلك العلام ولماذا قتله وكيف قتله وأين قتله، الخ. فالسؤال المحوري الذي سنطرحه
الآن، وسيكون له - لا شك- تبعات جمّة على تفاصيل القصة كما سنرويها مفتراة من عند
أنفسنا، هو: هل أبدلهما ربهما خيرا من ذلك الغلام الذي قتله صاحب موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: نحن نظن أنه من
الاستحالة بمكان ألا يبدلهما ربهما خيرًا منه زكاةً وأقرب رحمًا. فمادام أن قتل
الغلام كان مبررا لهذه الغاية، فنحن نؤمن أنها قد تحققت فعلًا على أرض الواقع،
بدليل أن قتل الغلام كان من الإرادة الإلهية (بالإضافة طبعا لإرادة العبد الصالح
صاحب موسى)، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَأَرَدْنَا أَنْ
يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ليثير هذا الطرح جملة من
التساؤلات تعرضنا لها في مقالات سابقة لنا، والتي نجد أن من الضرورة بمكان إعادتها
هنا من أجل وضوح الفكرة للقارئ الكريم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">من هو ذلك الغلام الذي قتله
العبد الصالح؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">من هما أبواه اللذان كاد ذاك
الغلام أن يرهقهما طغيانا وكفرا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo3; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">هل أبدلهما ربهما خيرا منه زكاة
وأقرب رحما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo4; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">متى أبدلهما ربهما خيرا منه زكاة
وأقرب رحما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo5; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">هل للغلام الجديد ذكر في كتاب
الله؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">هل كان لذلك الغلام الجديد مهمة
محددة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo7; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: لو تفقدنا
السياقات القرآنية لوجدنا بأن الغلام المقتول كاد أن يرهق أبويه المؤمنين طغيانًا
وكفرًا (</span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا
الْغُلَامُ فَكَانَ أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا
طُغْيَانًا وَكُفْرًا</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">)، فهو إذًا من جاء ذكره </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كما زعمنا في مقالاتنا السابقة - في الآيات التالية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ
أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ
قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ
حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">(للتفصيل حول شخصية هذا الغلام
وصفاته وسبب قتله، انظر مقالاتنا السابقة)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فالله هو إذا من أبدلهما خيرًا
من ذلك الغلام الذي قتله صاحب موسى. ليكون السؤال الآن هو: ماذا كانت مهمة ذلك
الغلام الذي كان خيرًا من الذي قتله صاحب موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">جواب مفترى: دعنا نثبت الفكرة
البسيطة التالية: لقد كانت مشكلة الغلام المقتول ناشبة مع أبويه، وأنه كاد أن
يرهقهما طغيانا وكفرا، وأنه (نحن نظن) هو من قال لأبويه أف لكما. أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">إذا، لو بحثنا في النص القرآني
عن علاقة أي شخص مع أبويه، سنجد على الفور الآيات الكريمة التالية التي تسطر
الأساس المتين للعلاقة السليمة بين الابن ووالديه:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا
عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ولو تدبرنا هذه الآيات في سياقها
الأوسع، سنجدها تتحدث عن الشكر لله وللوالدين، لكن يبرز هنا السؤال المثير جدا عن
الحكمة في أن تأتي قصة من قال لوالديه أف لكما </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> على وجه التحديد- في سياق الحديث عن الوصاية للإنسان بوالديه في
الايات السابقة. وانظر عزيزي القارئ </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> إن شئت- السياق كله الآن:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي
أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ
وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا
عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ
لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي
وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ
فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ
الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ
إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">السؤال مرة أخرى: لماذا جاءت قصة
من قال لوالديه أف لكما في هذا السياق القرآني على وجه التحديد؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى والخطير جدا جدا: لو
تدبرنا السياقات القرآنية على مساحة النص كله، لوجدنا بأن آيات الشكر بشكل عام
وآيات الشكر للوالدين بشكل خاص قد جاءت مصاحبة على الدوام لـ آل داوود. انتهى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">دعنا نحاول الآن جلب السياقات
القرآنية الخاصة بالشكر لله وللوالدين، لنرى إن صح افتراؤنا هذا. فلو بحثنا عن آل
داوود على مساحة النص القرآني، لوجدناهم هم الذين كانوا يعملون شكرا، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ
مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ ۚ <u>اعْمَلُوا
آلَ دَاوُودَ شُكْرًا</u> ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كما نجد أن الشكر قد جاء صراحة
على لسان سليمان (وهو لا شك من آل داوود):<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ
مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ ۚ
فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قَالَ هَٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي
لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ ۖ وَمَنْ شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ لِنَفْسِهِ
ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>27:40</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ولو حاولنا أن نتدبر الآيات
الخاصة بسليمان أكثر، لوجدنا سليمان نفسه يتحدث عن نعمة الله عليه وعلى والديه. وانظر
إلى الدقة في اللفظ هنا، حيث التقاطع بين آية الوصاية بالوالدين التي وردت في
السياق القرآني السابق الذي يتحدث عن الشكر للوالدين الذي نعيده هنا للأهمية:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً <u>قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ</u> وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي
مِنَ الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">مع ما قاله سليمان في آية أخرى
في كتاب الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِنْ
قَوْلِهَا وَقَالَ <u>رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي
أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ</u> <u>وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ</u> وَأَدْخِلْنِي بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>27:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ولو عدنا الآن إلى موعظة لقمان (وهو
من نظن أنه والد داوود) لابنه (داوود)، لوجدناها تتحدث صراحة عن الشكر لله
وللوالدين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ
لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ
لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <u>وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ
وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي
وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ</u> (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">إن الغاية من هذا السرد هو
الوصول إلى افتراء خطير (هو لا شك من عند أنفسنا) مفاده: إثبات خط نبوة جديد في
بيت الذين كانوا يعملون شكرا، ألا وهم آل داوود. لكن السؤال هو: كيف جاءت النبوة
في آل داوود؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">إن هذا الطرح يتطلب منا وضع جملة
من التساؤلات الأولية، نذكر منها:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo8; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">أليس موسى هو النبي الرسول لبني
إسرائيل قبل مجيئ آل داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo9; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ألم يكن هارون نبيا رسولا قبل
مجيئ آل داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo10; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كيف وصلت النبوة إلى آل داوود؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo11; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">هل هناك فرق بين آل موسى وآل
هارون من جهة وآل داوود من جهة أخرى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo12; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: نحن نظن (ربما
مخطئين) بأن خط النبوة الذي كان في آل موسى وآل هارون قد انتقل إلى بيت جديد من
المؤمنين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">السؤال: من هو ذلك البيت من
المؤمنين الذي حاز على خط النبوة من بعد موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">جواب مفترى خطير جدا جدا (لا
تصدقوه): لقد بدأ خد النبوة الجديد في بيت الوالدين المؤمنين لذلك الغلام الذي
قتله صاحب موسى. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">افتراء خطير جدا جدا: نحن نفتري
الظن بأنه لو لم يحصل قتل لذلك الغلام على يد صاحب موسى، ولولا الإرادة الإلهية
باستبدال أبويه المؤمنين خيرا منه زكاة وأقرب رحما، لتغيرت مجريات أحداث التاريخ
كلها. فقتل ذلك الغلام هو – نحن نفتري الظن- من فتح الباب لبزوغ بيت نبوة جديد في
غير بني إسرائيل. ألا وهم آل داوود. فكيف حصل ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">سيناريو غريب عجيب: نحن نتخيل ما
حصل على نحو أن كان هناك غلام كاد أن يرهق أبويه المؤمنين طغيانا وكفرا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ
أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرَدْنَا
أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وقد بذل الأبوان جهدهما ليصداه عن
كفره، وجلبه إلى دائرة الإيمان، لكن ذلك الغلام أبى تلبيه دعوة الأبوين، وقطع
العلاقة معهما بقوله إف لكما، ظانا أن الخروج للحساب من أساطير الأولين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ
أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي
وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ
فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فخرج ذلك الغلام من بيت والديه
إلى غير رجعة، لكن ما أن رءاه صاحب موسى عندما لقياه حتى بادره بالقتل، لئلا يرهق
أبويه طغيانا وكفرا: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ
أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرَدْنَا
أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ونحن لا نتردد أن نؤمن بأن الله
قد أبدل والديه خيرا منه زكاة وأقرب رحما، ليكون خيرا من ذاك الذي قتله صاحب موسى.
فالسؤال الذي خالج القارئ لهذه الآيات الكريمة في كتاب الله الآن هو: من هو الغلام
الجديد الذي هو خير زكاة من أخيه المقتول وأقرب رحما لوالديهما؟ هل هذه حادثة عارضة
في التاريخ تقرأ على سبيل العبرة؟ هل لهذه الحادثة اثر على مجريات أحداث التاريخ
حتى سطرها النص القرآني؟ هل لها انعكاسات علينا وعلى العالمين حتى تصبح جزءا من
قرآن يتلى آناء الليل وأطراف النهار في كل أرجاء المعمورة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: علينا أن نكف أخذ
كل ما في قصص الكتاب على سبيل العبرة والتعلم كما أفهمنا سادتنا وكبراؤنا، وعلينا
أن نبحث بجدية عن حقيقة تلك القصص وكيف أثرت في مجرى أحداث التاريخ، وكيف لها
انعكاسات على حياة الناس في كل زمان ومكان. فلولا جدية الأمر لما جاء تفصيلها في
كتاب الله العزيز. إذا، لابد من طرح السؤال ذاته مرات ومرات: من هو ذلك الغلام
الذي أبدله الله الأبوين المؤمنين تعويضا لهما عن ابنهما الذي قتله العبد الصالح،
صاحب موسى؟ <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">جواب مفترى لا تصدقوه: إنه لقمان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الدليل<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كانت الغاية من استبدال الغلام
المقتول هو أن يكون الغلام المولود خيرا منه زكاة وأقرب رحما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ
أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرَدْنَا
أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ولو بحثنا في النص القرآني عن
ذلك الذي تعلم الشكر لله وللوالدين، وأصبح واعضا للآخرين بهما، لوجدنا موعظة لقمان
العظيمة لولده، وكانت تلك هي الوصية التي جاءت في خطابه مع ابنه بعد أن وصاه بألا
يشرك بالله شيئا: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَإِذْ قَالَ لُقْمَانُ
لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ إِنَّ الشِّرْكَ
لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ
وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي
وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ
وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ
فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وما أن تزوج لقمان (نحن ما زلنا
نتخيل) حتى أنجب داوود الذي بدوره أنجب سليمان، فكانوا هم بيت من العاملين شكرا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">يَعْمَلُونَ لَهُ مَا يَشَاءُ
مِنْ مَحَارِيبَ وَتَمَاثِيلَ وَجِفَانٍ كَالْجَوَابِ وَقُدُورٍ رَاسِيَاتٍ ۚ
اعْمَلُوا آلَ دَاوُودَ شُكْرًا ۚ وَقَلِيلٌ مِنْ عِبَادِيَ الشَّكُورُ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فأصبح هناك خط نبوة في بيت
الوالدين المؤمنين اللذين قتل صاحب موسى ابنهما، وأبدلهما ربهما خيرا منه زكاة
وأقرب رحما، فأصبح خط بيت النبوة الجديد هو على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<div class="separator" style="clear: both; text-align: center;"><a href="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzrj04rF2fHPNMI7Xv8HOsHoomqQSmKsHUs8EfU71hjy4SYqyK2C2Jp0CykNWh_eu8KHZ795px2_sACrUimtaPtzuM21JVV7ep0R7jFFXm9kePuSepqF3peU60CAgHkG23xESYSwe2bbOGDs2kxaRuiN5mvwjAp_7cJm1YmZ4xauHboVJ2RRGd5b0rCw/s1331/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" style="margin-left: 1em; margin-right: 1em;"><img border="0" data-original-height="773" data-original-width="1331" height="372" src="https://blogger.googleusercontent.com/img/b/R29vZ2xl/AVvXsEjzrj04rF2fHPNMI7Xv8HOsHoomqQSmKsHUs8EfU71hjy4SYqyK2C2Jp0CykNWh_eu8KHZ795px2_sACrUimtaPtzuM21JVV7ep0R7jFFXm9kePuSepqF3peU60CAgHkG23xESYSwe2bbOGDs2kxaRuiN5mvwjAp_7cJm1YmZ4xauHboVJ2RRGd5b0rCw/w640-h372/%D8%B4%D8%AC%D8%B1%D8%A9%20%D8%A7%D9%84%20%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%8A%D9%85%20%D9%88%20%D8%A7%D9%84%20%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86.png" width="640" /></a></div><br /><p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"> </span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">الدليل: باب الشكر<o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">لو حاولنا جلب السياقات القرآنية
التي تتحدث عن الشكر مرتبطا بأشخاص محددين على مساحة النص القرآني، لوجدناها على
النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَتَبَسَّمَ ضَاحِكًا مِنْ
قَوْلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ
عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَدْخِلْنِي
بِرَحْمَتِكَ فِي عِبَادِكَ الصَّالِحِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>27:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">قَالَ الَّذِي عِنْدَهُ عِلْمٌ
مِنَ الْكِتَابِ أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُكَ ۚ
فَلَمَّا رَآهُ مُسْتَقِرًّا عِنْدَهُ قَالَ هَٰذَا مِنْ فَضْلِ رَبِّي
لِيَبْلُوَنِي أَأَشْكُرُ أَمْ أَكْفُرُ ۖ وَمَنْ شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ
لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيٌّ كَرِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>27:40</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَلَقَدْ آتَيْنَا لُقْمَانَ
الْحِكْمَةَ أَنِ اشْكُرْ لِلَّهِ ۚ وَمَنْ يَشْكُرْ فَإِنَّمَا يَشْكُرُ
لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ كَفَرَ فَإِنَّ اللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:12</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَإِذْ
قَالَ لُقْمَانُ لِابْنِهِ وَهُوَ يَعِظُهُ يَا بُنَيَّ لَا تُشْرِكْ بِاللَّهِ ۖ
إِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ بِوَالِدَيْهِ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ
وَهْنًا عَلَىٰ وَهْنٍ وَفِصَالُهُ فِي عَامَيْنِ أَنِ اشْكُرْ لِي
وَلِوَالِدَيْكَ إِلَيَّ الْمَصِيرُ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَإِنْ جَاهَدَاكَ عَلَىٰ أَنْ تُشْرِكَ بِي مَا لَيْسَ لَكَ
بِهِ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا ۖ وَصَاحِبْهُمَا فِي الدُّنْيَا مَعْرُوفًا ۖ
وَاتَّبِعْ سَبِيلَ مَنْ أَنَابَ إِلَيَّ ۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ
فَأُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>31:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لَقَدْ كَانَ لِسَبَإٍ فِي
مَسْكَنِهِمْ آيَةٌ ۖ جَنَّتَانِ عَنْ يَمِينٍ وَشِمَالٍ ۖ كُلُوا مِنْ رِزْقِ
رَبِّكُمْ وَاشْكُرُوا لَهُ ۚ بَلْدَةٌ طَيِّبَةٌ وَرَبٌّ غَفُورٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَعْرَضُوا
فَأَرْسَلْنَا عَلَيْهِمْ سَيْلَ الْعَرِمِ وَبَدَّلْنَاهُمْ بِجَنَّتَيْهِمْ
جَنَّتَيْنِ ذَوَاتَيْ أُكُلٍ خَمْطٍ وَأَثْلٍ وَشَيْءٍ مِنْ سِدْرٍ قَلِيلٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) ذَٰلِكَ
جَزَيْنَاهُمْ بِمَا كَفَرُوا ۖ وَهَلْ نُجَازِي إِلَّا الْكَفُورَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَجَعَلْنَا
بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ الْقُرَى الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا قُرًى ظَاهِرَةً
وَقَدَّرْنَا فِيهَا السَّيْرَ ۖ سِيرُوا فِيهَا لَيَالِيَ وَأَيَّامًا آمِنِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَقَالُوا
رَبَّنَا بَاعِدْ بَيْنَ أَسْفَارِنَا وَظَلَمُوا أَنْفُسَهُمْ فَجَعَلْنَاهُمْ
أَحَادِيثَ وَمَزَّقْنَاهُمْ كُلَّ مُمَزَّقٍ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَاتٍ
لِكُلِّ صَبَّارٍ شَكُورٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>34:19</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا
قَرْيَةً كَانَتْ آمِنَةً مُطْمَئِنَّةً يَأْتِيهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِنْ كُلِّ
مَكَانٍ فَكَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللَّهِ فَأَذَاقَهَا اللَّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ
وَالْخَوْفِ بِمَا كَانُوا يَصْنَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>16:112</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَلَقَدْ جَاءَهُمْ رَسُولٌ مِنْهُمْ
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمُ الْعَذَابُ وَهُمْ ظَالِمُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>16:113</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">السؤال: كيف يمكن أن نربط هذه
السياقات القرآنية معا؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: لندع
كاميرا المصور تعود بنا قليلا إلى رحلة خروج بني إسرائيل مع نبيهم موسى من أرض
مصر، وهلاك فرعون وجنوده، فكانت وراثة الأرض من بني إسرائيل:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَوْحَيْنَا إِلَىٰ مُوسَىٰ
أَنْ أَسْرِ بِعِبَادِي إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:52</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرْسَلَ فِرْعَوْنُ فِي الْمَدَائِنِ
حَاشِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:53</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) إِنَّ هَٰؤُلَاءِ لَشِرْذِمَةٌ قَلِيلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:54</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَإِنَّهُمْ
لَنَا لَغَائِظُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:55</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَاذِرُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:56</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَخْرَجْنَاهُمْ مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:57</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَكُنُوزٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:58</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) كَذَٰلِكَ وَأَوْرَثْنَاهَا بَنِي
إِسْرَائِيلَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>26:59</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَانْتَقَمْنَا مِنْهُمْ
فَأَغْرَقْنَاهُمْ فِي الْيَمِّ بِأَنَّهُمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِنَا وَكَانُوا
عَنْهَا غَافِلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:136</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَأَوْرَثْنَا الْقَوْمَ الَّذِينَ كَانُوا يُسْتَضْعَفُونَ
مَشَارِقَ الْأَرْضِ وَمَغَارِبَهَا الَّتِي بَارَكْنَا فِيهَا ۖ وَتَمَّتْ
كَلِمَتُ رَبِّكَ الْحُسْنَىٰ عَلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ بِمَا صَبَرُوا ۖ
وَدَمَّرْنَا مَا كَانَ يَصْنَعُ فِرْعَوْنُ وَقَوْمُهُ وَمَا كَانُوا يَعْرِشُونَ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:137</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">كما كانت من نصيب قوم آخرين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَأَسْرِ بِعِبَادِي لَيْلًا
إِنَّكُمْ مُتَّبَعُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:23</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَاتْرُكِ الْبَحْرَ رَهْوًا ۖ إِنَّهُمْ جُنْدٌ مُغْرَقُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:24</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) كَمْ
تَرَكُوا مِنْ جَنَّاتٍ وَعُيُونٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:25</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَزُرُوعٍ وَمَقَامٍ كَرِيمٍ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:26</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَنَعْمَةٍ كَانُوا فِيهَا فَاكِهِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:27</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) كَذَٰلِكَ
ۖ وَأَوْرَثْنَاهَا قَوْمًا آخَرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>44:28</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فأصبحت مشارق الأرض ومغاربها من
نصيب بني إسرائيل وشاركهم فيها قوم آخرون (للتفصيل انظر مقالتنا السابقة تحت عنوان
قصة سبأ)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">فكانت هناك حضارة في وادي النيل
تسمى يتشارك فيها بقية من بني إسرائيل مع قوم آخرين، ألا وهي حضارة سبأ (شيبة،
طيبة) حيث كانت رحلة موسى مع صاحبه إليها. حيث لقيا ذلك الغلام الذي كاد أن يرهق
أبويه المؤمنين طغيانا وكفرا هناك، فعمد صاحب موسى إلى قتله على الفور:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَانْطَلَقَا حَتَّىٰ إِذَا
لَقِيَا غُلَامًا فَقَتَلَهُ قَالَ أَقَتَلْتَ نَفْسًا زَكِيَّةً بِغَيْرِ نَفْسٍ
لَقَدْ جِئْتَ شَيْئًا نُكْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:74</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">وكان تبرير العبد الصالح قتله
ذلك الغلام على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَأَمَّا الْغُلَامُ فَكَانَ
أَبَوَاهُ مُؤْمِنَيْنِ فَخَشِينَا أَنْ يُرْهِقَهُمَا طُغْيَانًا وَكُفْرًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:80</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَأَرَدْنَا
أَنْ يُبْدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيْرًا مِنْهُ زَكَاةً وَأَقْرَبَ رُحْمًا (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:81</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">لذا، فإن المنطق الذي نحاول
تبريره هو على نحو أن الله قد أبدل فعلا هذين الأبوين خيرًا من ذلك الغلام زكاة
وأقرب رحما، أي غلاما لا يمكن أن يقول لهما أف، ولا يمكن إلا أن يكون شاكرا لله
ولوالديه. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">السؤال: كيف أبدل الله هذين
الأبوين ذلك الغلام؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">رأينا المفترى: دعنا ندقق في
السياق القرآني الذي جاءت فيه آية الشكر لله وللوالدين، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ
وَحَمْلُهُ وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ
وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ
الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا
تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا
عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ
لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي
وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ
فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ
الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ
إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">انظر عزيزي القارئ - إن شئت - بين
الآيات الأولى التي تسطر السنة الإلهية بالوصاية بالوالدين:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَوَصَّيْنَا الْإِنْسَانَ
بِوَالِدَيْهِ إِحْسَانًا ۖ حَمَلَتْهُ أُمُّهُ كُرْهًا وَوَضَعَتْهُ كُرْهًا ۖ وَحَمْلُهُ
وَفِصَالُهُ ثَلَاثُونَ شَهْرًا ۚ حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ أَشُدَّهُ وَبَلَغَ
أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي
أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ
وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا
عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ ۖ وَعْدَ
الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:16</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">والآيات اللاحقة مباشرة التي
تبين قصة من قال لوالديه إف لكما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ
أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ
قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ
حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَٰذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:17</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) أُولَٰئِكَ
الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ
مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ ۖ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">ففي حين أن الله يتقبل عن من
أحسن لوالديه ويتجاوز عن سيئاتهم في أصحاب الجنة، وذلك وعد الصدق الذي كانوا
يوعدون، كان الذي قال لوالديه أف لكما ممن حق عليهم القول، فكانوا خاسرين.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif; font-size: 13pt; line-height: 200%;">لكن دعنا الآن ندقق في جزئية
غاية في الغرابة ترد في هذا السياق، ألا وهي تحديد الفترة الزمنية لمن يشكر
لوالديه، ألا وهي أربعين سنة: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ
أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ أَشْكُرَ
نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ أَعْمَلَ
صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ إِلَيْكَ
وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">ليكون السؤال هو: لماذا جاء تحديد ذلك بسن
معين، ألا وهو أربعين سنة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا المفترى: إنه سن النبوة. انتهى<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">السؤال: ما معنى ذلك؟ ما الذي نفهمه من ذلك؟
أين الغرابة في الموضوع؟ يسأل صاحبنا.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا المفترى: دعنا نربط هذه الآية الكريمة
الخاصة بالشكر للوالدين (عند سن الأربعين) مع الآية التي تتحدث عن فترة التيه لبني
إسرائيل عند فراقهم نبيهم موسى وأخيه هارون، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><u><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">حَتَّىٰ إِذَا بَلَغَ
أَشُدَّهُ وَبَلَغَ أَرْبَعِينَ سَنَةً</span></u><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"> قَالَ رَبِّ أَوْزِعْنِي أَنْ
أَشْكُرَ نِعْمَتَكَ الَّتِي أَنْعَمْتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَالِدَيَّ وَأَنْ
أَعْمَلَ صَالِحًا تَرْضَاهُ وَأَصْلِحْ لِي فِي ذُرِّيَّتِي ۖ إِنِّي تُبْتُ
إِلَيْكَ وَإِنِّي مِنَ الْمُسْلِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>46:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">يَا قَوْمِ ادْخُلُوا
الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا تَرْتَدُّوا عَلَىٰ
أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:21</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا
جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ
يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:22</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ
فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ
مُؤْمِنِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:23</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا
دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا
قَاعِدُونَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:24</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ
فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:25</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <u>قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ
عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ</u> فَلَا تَأْسَ
عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:26</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">نتيجة مفتراة </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>:
بلغ الغلام الذي أبدله الله لأبويه المؤمنين سن الأربعين<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">نتيجة مفتراة </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>:
تاه بنو إسرائيل في الأرض </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>40</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> سنة بعد أن حرم الله عليهم
دخول الأرض المقدسة طوال تلك الفترة.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">السؤال: ما علاقة هذه بتلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: يفارق موسى بني
إسرائيل، فيتيهون في الأرض أربعين سنة، ويذهب موسى في رحلته مع العبد الصالح،
فيقتل ذلك الرجل الغلام الذي كاد أن يرهق أبويه طغيانا وكفرا، ويبدل الله الأبوين
خيرا منه زكاة وأقرب رحما، فيتزامن تيه بني إسرائيل مدة الأربعين سنة مع ابدال
الأبوين غلاما خيرا من الذي فقداه على يد العبد الصالح. ليكون السؤال الآن هو: ماذا
حلّ ببني إسرائيل بعد انقضاء فترة التيه؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">جواب مفترى: بعد انقضاء فترة التيه، يكون التية
الذي فرض على بني إسرائيل قد انتهى، ويكون حضر دخولهم الأرض المقدسة خلال تلك
الفترة قد رفع عنهم، فهم الآن بحاجة أن يدخلوها بإذن إلهي. فكيف سيحصل لهم ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا: لو حاولنا تخيل بني إسرائيل في فترة
التية، لربما ساغ لنا أن نتخيل محاولاتهم المتكررة بدخول الأرض المقدسة والخروج من
التيه، لكن حتى لو حصل أن حاولوا دخول الأرض المقدسة، وحتى لو نجحوا في دخولها،
لكان لزاما أن يخرجوا منها على يد قوم آخرين، مادام أنهم لم يدخلوها بالإذن الإلهي.
والإذن الإلهي لشرعية دخول بني إسرائيل الأرض المقدسة هو وجود التابوت. انتهى.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا المفترى: كان لابد لبني إسرائيل من
الحصول على الإذن الإلهي بشرعية دخول الأرض المقدسة، فكيف سيحصلون على الإذن الإلهي؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا المفترى: كان لابد من حصولهم على مفتاح
الأرض المقدسة، ألا وهو التابوت. فبنو إسرائيل يعلمون يقينا بأن شرعية دخولهم
الأرض المقدسة لن تكون متوافرة إلا بأن يأتيهم تابوت العهد القديم. فكيف أتاهم ذلك
التابوت؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فلربما يحل مثل هذا الطرح – على ركاكته - سبب
أن يطلب الملأ من بني إسرائيل من نبي لهم من بعد موسى أن يبعث لهم ملكا يقاتلون في
سبيل الله للعودة إلى الديار التي أخرجوا منها وابناءهم. فكيف حصل ذلك؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا: هناك على أطراف
الأرض المباركة يتواجد التائهون من بني إسرائيل، تنقضي فترة التيه التي استمرت
أربعين سنة، وهناك في الطرف الآخر البعيد (في سبأ) يبلغ ذلك الغلام الذي أبدله
الله لوالديه أربعين سنة. ويصبح هو نبي لبني إسرائيل وإن لم يكن منهم، قال تعالى:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ
ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ
إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا
أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا
قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وهنا نجد أنفسنا ملزمين أن نطرح جملة من
التساؤلات حول ما جاء في هذه الآية الكريمة من جديد، نبدأها بهذه الحزمة؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo13; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">هل كان ذلك النبي من بني إسرائيل؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo14; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">من هو ذلك النبي الذي كان لبني إسرائيل من
بعد موسى؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo15; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كم كانت مدة الفترة الزمنية التي تفصل بين
موسى وهذا النبي الذي جاء بني إسرائيل من بعده؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo16; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لماذا حصل الحوار بين الملأ من بني إسرائيل
وهذا النبي؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo17; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لماذا كان الحوار مع الملأ من بني إسرائيل
وليس مع العامة منهم؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo18; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كيف حصل الحوار بينهما؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo19; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">هل كان طرفا الحوار متواجدين معا في نفس
المكان؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo20; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لماذا كان الملأ مستعجلين القتال؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo21; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لماذا كان ذلك النبي غير مستعجلا القتال؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo22; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">أما بعد،<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">بناء على تصورنا الخيالي لهذه القصة، نتجرأ
أن نقدم هنا مجموعة من الافتراءات التي هي من عند أنفسنا:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo23; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لم يكن ذلك النبي الذي كان لبني إسرائيل من
بني إسرائيل وإنما كان من قوم آخرين<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo24; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كان ذلك النبي هو لقمان<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo25; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كانت الفترة الزمنية الفاصلة بين موسى وهذا
النبي هي أربعين سنة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo26; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كان ذلك النبي متواجدا في غير المكان الذي
كان الملأ من بني إسرائيل متواجدين فيه<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo27; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">حصل الحوار بين الطرفين عن بعد، فطلبوا منه
أن يبعث لهم من عنده ملكا. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo28; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">كان الملأ من بني إسرائيل متعجلين أن يبعث
لهم ملكا لأنهم انهوا فترة التيه التي كانت أربعين سنة<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo29; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">السؤال: كيف حصل ذلك كله؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا 1: عندما أنهى
بنو إسرائيل فترة التيه، كانوا على يقين بأنهم يستطيعون الآن دخول الأرض المقدسة،
لكنهم كانوا على يقين أيضا بأن دخولهم الأرض المقدسة لابد أن يكون بشرعية. ولا
يمكن لهذه الشرعية أن تتأتى لهم إلا بحيازة المفتاح الذي هو تابوت العهد القديم. فكان
لابد لهم أن يبحثوا عمن يملك تابوت العهد القديم، الذي ذهب مع موسى عندما فارقهم
بعد أن رفضوا دخول الأرض المقدسة. فلسان حال بني إسرائيل حينئذ هو: أين ذهب موسى
بالتابوت بعد أن فارقنا قبل أربعين سنة؟ أين استقر ذلك التابوت؟ الخ<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">تخيلات مفتراة من عند أنفسنا 2: في هذه
اللحظة، جاء بني إسرائيل العلم بأن هناك نبي لهم (وليس منهم) هو فقط من يعلم أين
هو تابوت العهد القديم، فحصلت المراسلات بين الملأ من بني إسرائيل وهذا النبي،
وكان هدف الملأ من بني إسرائيل التأكد من أمرين اثنين لا ثالث لهما:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo30; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">أن هذا النبي (الذي لهم وليس منهم) هو فعلا
نبي حقيقي <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo31; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">معرفة خبر تابوت العهد القديم<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فمنطق الملأ من بني إسرائيل هو على النحو
التالي: مادام أنك نبي لنا، فأنت إذا تعلم خبر تابوت العهد القديم، فابعث لنا إذا
ملكا نقاتل معه في سبيل الله:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ
مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ
ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ
إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا
أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا
وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا
قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فالملأ من بني إسرائيل على يقين بأن صحة
نبوته يؤكدها خبر التابوت. ولكن كان الأمل يحدوهم بأن يكون ذلك الملك (المبعوث من طرف
ذاك النبي) منهم أو أن يكون شخصا محددا بعينه ذو سعة من المال. لكن جاءهم الخبر
على غير ما يتمنون ويرغبون، فكان الملك الذي بعثه الله لهم هو طالوت: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ
إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وهنا لا يتواني الملأ من بني إسرائيل عن
اظهار امتعاضهم من ذلك (خاصة أنهم في مواجهة مع جالوت)، معللين احتجاهم على النحو
التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">... قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ
لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ
سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">لكن ذلك النبي رد حجتهم على النحو التالي:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">قَالَ إِنَّ اللَّهَ
اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ
يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>247</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فكيف سيحسم الجدل بين الطرفين؟<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">رأينا المفترى: لم يجد ذلك النبي بدّا من
تقديم الحجة التي لن يستطيع الملأ من بني إسرائيل الاعتراض عليها، ألا وهي حيازة
ذلك الملك المصطفى عليهم على تابوت العهد القديم:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ
إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ
رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ
الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>248</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وهنا تخرس الألسنة، فلا يجد الملأ من بني
إسرائيل إلا الإقرار لذلك النبي بأنه فعلا نبي لبني إسرائيل (وإن لم يكن من بني
إسرائيل)، وأن ذلك الملك المصطفى هو صاحب الشرعية في قيادة بني إسرائيل إلى الأرض
المقدسة، في مواجهة حتمية مع القوم الجبارين الذين منعوهم من دخولها أول مرة. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وعلى الرغم من عدم قدرة الملأ على الاستمرار
في الجدل، لكن لم يثبت في الموالجهة الفعلية مع طالوت في مقارعة جالوت وجنوده إلا قليل
منهم:<span style="color: #2e74b5;"><o:p></o:p></span></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ
بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ
فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ
غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا
جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ
بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ
كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ
وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>249</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وتتم المواجهة بين الطرفين، فيثبت الذين
آمنوا، ويتحقق لهم الغلبة بإذن الله، ويظهر في هذه اللحظة الشخص الذي استطاع أن
يقتل جالوت، ألا وهو نبي الله داوود الذي لم يكن حينئذ إلا شابا يافعا، هو من
سيكون له وراثة الأرض كخليفة:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 200%; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ
وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا
وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>250</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ
دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا
يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ
الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>251</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) تِلْكَ
آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ
(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>252</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 200%; text-align: right;"><span dir="RTL" lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">فمن هو داوود؟ من يدري؟<o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 200%; text-align: right;"><span dir="RTL" lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">المدكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 200%; text-align: right;"><span dir="RTL" lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p align="right" class="MsoNormal" style="line-height: 200%; text-align: right;"><span dir="RTL" lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; font-size: 13pt; line-height: 200%; mso-ascii-theme-font: major-bidi; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: major-bidi; mso-hansi-theme-font: major-bidi;">تاريخ النشر 11 نيسان 2023<o:p></o:p></span></p>Dr. Rasheedhttp://www.blogger.com/profile/12612564112808878315noreply@blogger.com11tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-91824530593351696622023-04-10T15:56:00.004+03:002023-04-25T18:28:16.362+03:00قصة داوود - الجزء الأول<p style="text-align: right;"></p><p></p><p style="text-align: right;"><b><span></span></b></p><a name='more'></a><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رابط الحلقة على اليوتيوب </span></b><p></p><p style="text-align: right;"><span lang="AR-EG" style="font-family: Times New Roman, serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><b><a href="https://youtu.be/YB7tsg1iOv8">https://youtu.be/YB7tsg1iOv8</a></b></span></p><p style="text-align: right;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قصة داوود: الجزءالأول</span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو داوود؟ - 1</span></b><b><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /><br />سنحاول التعرض في هذه السلسة الجديدة من المقالات لقصة داوود كما نفهمها من النص الديني، محاولين تستطير بعض الافتراءات التي ربما تكون غير مسبوقة في هذا السياق، مؤكدين منذ البداية بأن هذه ليست أكثر من افتراءات من عند أنفسنا. لذا، يجب تناولها بحذر، والتحقق منها بالقبول إن وجد الدليل على صحتها، أو بالرفض إن وجد الدليل على بطلانها. وفي حالة صعوبة إيجاد الدليل بأي الاتجاهين، تبقي افتراءات متخيلة يمكن أن ينظر إليها من الناحية الأدبية، ربما يُستفاد منها في صناعة أفلام هوليودية أو بولودية. <br /><br /><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أدعو الله
وحده أن يعلمني ما لم أكن أعلم،</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" lang="AR-EG"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>
</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> وأن يزدني علما، وأن يهديني لأقرب من هذا رشدا،
فلا افتري عليه الكذب، إنه هو السميع العليم</span><span lang="AR-EG">)</span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما بعد،</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إن محرك البحث هنا هو
سؤال واحد، ألا وهو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو داوود الذي جاء
أول ذكر لاسمه صراحة في قصة طالوت وجالوت التي ترد في سورة البقرة؟ قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَهَزَمُوهُمْ
بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ
وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ
بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى
الْعَالَمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:251</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فعلى الرغم أن
المواجهة كانت بين طالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">المؤمن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من جهة وجالوت
</span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الكافر</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من جهة أخرى، وعلى
الرغم أن الشعور الأوّلي للقصة يذهب نحو توقع حصول المواجهة بين هاتين الشخصيتين </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">اللتين تبدوان
متكافئتين من حيث القوة</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، إلا أن المشهد ينتقل
</span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بطريقة مفاجئة للقارئ</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليصور لنا بأن
الذي قتل جالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الكافر</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو داوود وليس
طالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الند المكافئ لجالوت</span><span lang="AR-EG">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ليكون السؤال
المطروح مرة أخرى هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو داوود هذا؟ وكيف
يظهر في هذا المشهد دون سابق إنذار أو دون إشارة مسبقة لوجوده في جيش طالوت؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إذن، دعنا نجلب السياق
كله لنتدبره من هذا الجانب، قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><br /><br /><span style="color: #2b00fe;">أَلَمْ تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ (246) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ قَالُوا أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ قَالَ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِيمٌ (247) وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ (248) فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِالْجُنُودِ قَالَ إِنَّ اللَّهَ مُبْتَلِيكُمْ بِنَهَرٍ فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَيْسَ مِنِّي وَمَنْ لَمْ يَطْعَمْهُ فَإِنَّهُ مِنِّي إِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِيَدِهِ ۚ فَشَرِبُوا مِنْهُ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُ هُوَ وَالَّذِينَ آمَنُوا مَعَهُ قَالُوا لَا طَاقَةَ لَنَا الْيَوْمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ ۚ قَالَ الَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُمْ مُلَاقُو اللَّهِ كَمْ مِنْ فِئَةٍ قَلِيلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِيرَةً بِإِذْنِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ (249) وَلَمَّا بَرَزُوا لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِ قَالُوا رَبَّنَا أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَثَبِّتْ أَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْكَافِرِينَ (250) فَهَزَمُوهُمْ بِإِذْنِ اللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُودُ جَالُوتَ وَآتَاهُ اللَّهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهُ مِمَّا يَشَاءُ ۗ وَلَوْلَا دَفْعُ اللَّهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الْأَرْضُ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ ذُو فَضْلٍ عَلَى الْعَالَمِينَ (251) تِلْكَ آيَاتُ اللَّهِ نَتْلُوهَا عَلَيْكَ بِالْحَقِّ ۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ الْمُرْسَلِينَ (252) <br /></span><br /><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراءات سابقة</span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لقد حاولنا في مقالات
سابقة لنا تقديم بعض الافتراءات من عند أنفسنا حول هذه القصة، فزعمنا الظن بأن ذلك
النبي الذي كان لبني إسرائيل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولم يكن من بني
إسرائيل</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو لقمان الحكيم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وأن تلك القصة
قد حصلت بعد الخروج الأول لبني إسرائيل من الأرض المقدسة على يد العمالقة الذين
كان يمثلهم جالوت حينئذ</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما افترينا الظن بأن
جالوت وطالوت اللذين يأتي ذكرهما في هذا السياق هما من ذرية الملكين ببابل هاروت
وماروت، قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاتَّبَعُوا
مَا تَتْلُو الشَّيَاطِينُ عَلَىٰ مُلْكِ سُلَيْمَانَ ۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيْمَانُ
وَلَٰكِنَّ الشَّيَاطِينَ كَفَرُوا يُعَلِّمُونَ النَّاسَ السِّحْرَ وَمَا
أُنْزِلَ عَلَى الْمَلَكَيْنِ بِبَابِلَ هَارُوتَ وَمَارُوتَ ۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ
مِنْ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَا إِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ۖ
فَيَتَعَلَّمُونَ مِنْهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِ بَيْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهِ ۚ
وَمَا هُمْ بِضَارِّينَ بِهِ مِنْ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ
وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمْ وَلَا يَنْفَعُهُمْ ۚ وَلَقَدْ عَلِمُوا لَمَنِ
اشْتَرَاهُ مَا لَهُ فِي الْآخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۚ وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهِ
أَنْفُسَهُمْ ۚ لَوْ كَانُوا يَعْلَمُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>102</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهذه الشخصيات الغريبة
يتجمعون معا في الفترة الزمنية التي كانت مميزة لحكم داوود </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كخليفة</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في الأرض وحكم
ولده سليمان من بعده </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كملك</span><span lang="AR-EG">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">إذن، علينا
ابتداءً أن نحاول تخيّل تفاصيل تلك المرحلة الزمنية بوجود هذه الشخصيات وتلك
الأماكن والأحداث، وهي</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo1; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بابل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مكان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo2; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الأرض المقدسة </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مكان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo3; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هاروت وماروت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملكان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo4; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نبي لبني إسرائيل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لا نعرف اسمه
بعد </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> نظنه لقمان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo5; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">طالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملك </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مؤمن </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مبعوث لبني
إسرائيل </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">زاده الله بسطة في العلم والجسم</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo6; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملك </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">غير مؤمن </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لغير بني
إسرائيل </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يحكم الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo7; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بنو إسرائيل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مخرجين من
الأرض</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo8; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">داوود </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">خليفة في
الأرض</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo9; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سليمان </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملك في الأرض</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo10; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الشياطين </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مسخرين
لسليمان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo11; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الجن </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">معذبين على يد
سليمان</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo12; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات عامة بمشاهد
سينمائية</span></b><b><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تعود بنا كاميرا
المصور إلى فترة زمنية حيث المكان الذي يدعى بابل، وفي ذلك المكان كان هناك </span><span lang="AR-EG">"</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ملكان</span><span lang="AR-EG">" </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هما هاروت وماروت، وكان هناك شيء أنزل على هذين الملكين،
وكان هناك شياطين يتعلمون السحر وما أنزل على هذين الملكين ببابل هاروت وماروت</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثم تنتقل بنا كاميرا
المصور إلى وجود بني إسرائيل حينئذ خارج الأرض المقدسة، مخرجين منها هم وأبناءهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">جيلين</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، وكان الذي
يحكم الأرض المقدسة حينها هم جماعة من القوم الجبارين بقيادة شخص كافر يسمى جالوت</span><span lang="AR-EG">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وكان هناك </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">في فترة من
تلك الحقبة من الزمن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نبي لبني إسرائيل،
ولكنه لم يكن نبيا من بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا تركّز كاميرا
المصور على هذا النبي والملأ من بني إسرائيل يحاولون جهدهم مع هذا النبي أن يبعث
لهم ملكا ليقاتلوا في سبيل الله</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ</span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">...</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<div align="right">
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; margin-left: -0.2pt; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-table-layout-alt: fixed;">
<tbody><tr style="height: 0.05pt; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="background: white; border: 1pt solid black; height: 0.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; padding: 0in 5.4pt; width: 467.5pt;" valign="top" width="623">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">افتراء مهم</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كان هناك </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نتخيل</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">مسافة فاصلة
بين ذلك النبي من جهة وبني إسرائيل من جهة أخرى، بدليل طلبهم منه أن يبعث لهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فالبعث </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هو إرسال من
مكان ما إلى مكان آخر</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لذا، دعنا نتيخل ذلك
النبي متواجدا في مكان ما </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سنحاول تحديده لاحقا
بإذن الله</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبني إسرائيل
متواجدين في مكان آخر </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">سنتعرض له بالتفصيل
لاحقا إن شاء الله</span><span lang="AR-EG">). <o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG"> </span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن المشهد يصوّر
محاولة ذلك النبي ألا ينزل عند رغبتهم على الفور، وإنما يذكرهم بأن ذلك قد يشق
عليهم، فلا يقاتلوا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> ...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن الملأ
يصرون على مطلبهم، ويثبتون رغبتهم في القتال، معلّلين ذلك بإنهم قد أُخرجوا من
ديارهم وأبنائهم</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وبالفعل
يُكتب عليهم القتال بعد ذلك، لكن النتيجة الطبيعية كانت على نحو ما يُصدّق ظن ذلك
النبي فيهم من قبل، بأن لا يقاتلوا، فما يثبت على موقفه من القتال إلا قليل منهم،
وذلك لأن الله عليم بالظالمين الذين لا يتبعون ما كتب الله عليهم</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَلَمَّا
كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ
عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكان
السبب الذي دفع بهؤلاء ألا يقاتلوا بعد قطعهم العهد على ذلك من قبل هو أن ذلك
الملك المبعوث لهم لم يكن منهم، فكان طالوت هو من بعثه الله ملكا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> وَقَالَ لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ اللَّهَ قَدْ
بَعَثَ لَكُمْ طَالُوتَ مَلِكًا ۚ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكان
احتجاج الملأ من بني إسرائيل على أن يكون ذلك الشخص </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> على وجه التحديد</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هو
الملك الذي يقاتلون معه في سبيل الله مدفوعا بقلقين اثنين تجاهه؛ أولهما، أن هذا
الملك المبعوث إليهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أي طالوت</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليس له </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> حسب رأيهم</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أحقية
بالملك مادام أنه ليس من بني إسرائيل، فهم يرون أن فيهم من هو أحق بالملك منه</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَيْنَا وَنَحْنُ أَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ</span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثانيهما، أن هذا الملك
المبعوث إليهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أي طالوت</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لم يؤت سعة من
المال</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> وَلَمْ يُؤْتَ سَعَةً مِنَ الْمَالِ ۚ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">...<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نتخيل
بأن الأمل كان يحدو الملأ من بني إسرائيل بأن يكون الملك الذي يطلبونه من نبيهم
منهم أو أن يكون شخصا ذا سعة من المال</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لنطرح حول
ذلك جملة من التساؤلات، نذكر منها</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo13; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا كان ظن الملأ أن يكون
الملك منهم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo14; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا برروا احتجاجهم بأن ذلك
الملك لم يؤت سعة من المال؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo15; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل لو كان لذلك الملك سعة من
المال، هل كانوا سيذعنون له، ويقبلون به؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo16; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل كان الملأ يتوقعون شخصا
محددا بعينه </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ذا سعة من
المال</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليكون هو الملك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo17; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما الذي كان يتوقعه الملأ بخصوص
ذلك الملك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo18; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا طلبوا ذلك من النبي الذي
كان لهم في تلك الفترة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo19; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لماذا لم يعمدوا إلى اتخاذ ملك
منهم ماداموا يظنون أنهم أصحاب أحقية في ذلك دون الرجوع لذلك االنبي؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo20; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما سبب أن يكون القرار بيد ذلك
النبي وليس بيدهم مجتمعين؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo21; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين كان يتواجد بنو إسرائيل
عندما طلبوا ذلك من ذاك النبي؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo22; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين كان ذاك النبي متواجدا
عندما طلبوا ذلك منه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo23; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل كان ذلك النبي متواجدا بينهم
حينئذ؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo24; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من أين جاء طالوت؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo25; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل كان طالوت </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الملك المنصّب عليهم حديثا</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">متواجدا بين ظهرانيهم حينئذ؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo26; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة من عندنا مهمة في هذا النقاش الموجّه بمخيلتنا </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">غير
المنضبط بالدليل القاطع</span><span lang="AR-EG">): </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كان ظن
الملأ من بني إسرائيل أن ذلك الملك المنشود سيكون منهم لظنهم أنهم أصحاب أحقية في
ذلك، أو أن يكون الاختيار </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إن تعذر
أن يكون منهم</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">في رجل ذي
سعة من المال</span><span lang="AR-EG">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن لو
تابعنا السياق القرآني ذاته، لوجدنا أن مبررات النبي لأن يكون طالوت هو الملك كانت
على نحو أن الله قد زاده بسطة في العلم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">مقابل
أحقية بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كما زاده
أيضا بسطة في الجسم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">مقابل
أحقية من كان ذا مال</span><span lang="AR-EG">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وما فات
ذلك النبي أن يذكرهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أي الملأ من بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بأن المُلك بيد الله يؤتيه من
يشاء وينزعه ممن يشاء، وأن الله واسع عليم</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاهُ عَلَيْكُمْ وَزَادَهُ بَسْطَةً فِي الْعِلْمِ
وَالْجِسْمِ ۖ وَاللَّهُ يُؤْتِي مُلْكَهُ مَنْ يَشَاءُ ۚ وَاللَّهُ وَاسِعٌ
عَلِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>247</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG"> <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ويمكن تلخيص منطق
الطرفين على النحو التالي</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<div align="right">
<table border="0" cellpadding="0" cellspacing="0" class="MsoNormalTable" dir="rtl" style="border-collapse: collapse; margin-left: -0.2pt; mso-padding-alt: 0in 5.4pt 0in 5.4pt; mso-table-dir: bidi; mso-table-layout-alt: fixed;">
<tbody><tr style="height: 0.05pt; mso-yfti-firstrow: yes; mso-yfti-irow: 0;">
<td style="background: white; border: 1pt solid black; height: 0.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; padding: 0in 5.4pt; width: 179.5pt;" valign="top" width="239">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">منطق الملأ من بني إسرائيل فيمن سيكون
ملكا</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="background: white; border-right: none; border: 1pt solid black; height: 0.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-right-alt: solid black .5pt; padding: 0in 5.4pt; width: 2.25in;" valign="top" width="216">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin-bottom: 0.0001pt; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قرار ذلك النبي فيمن سيكون ملكا</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
<tr style="height: 0.05pt; mso-yfti-irow: 1; mso-yfti-lastrow: yes;">
<td style="background: white; border-top: none; border: 1pt solid black; height: 0.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0in 5.4pt; width: 179.5pt;" valign="top" width="239">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin: 0in 0.5in 0.0001pt 0in; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">احقيتهم هم بالملك</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin: 0in 0.5in 0.0001pt 0in; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">احقية من كان ذو سعة من المال</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
</td>
<td style="background: white; border-bottom: 1pt solid black; border-left: 1pt solid black; border-right: none; border-top: none; height: 0.05pt; mso-border-alt: solid black .5pt; mso-border-right-alt: solid black .5pt; mso-border-top-alt: solid black .5pt; padding: 0in 5.4pt; width: 2.25in;" valign="top" width="216">
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin: 0in 0.5in 0.0001pt 0in; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بسطة في العلم</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: normal; margin: 0in 0.5in 0.0001pt 0in; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بسطة في الجسم</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
</td>
</tr>
</tbody></table>
</div>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG"> </span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ونستطيع
أن نتخيل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من خلال
كاميرا المصور</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف استمر
الجدل بين الطرفين، وكيف أن الغالبية العظمى من الملأ من بني إسرائيل لم تكن لتنزل
عند هذا القرار الرباني بسهولة، فما يكون للخلاف أن يحسم بين الفريقين إلا بالدليل
المادي القطعي، فكان هناك آية الملك، ألا وهي التابوت</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَالَ
لَهُمْ نَبِيُّهُمْ إِنَّ آيَةَ مُلْكِهِ أَنْ يَأْتِيَكُمُ التَّابُوتُ فِيهِ
سَكِينَةٌ مِنْ رَبِّكُمْ وَبَقِيَّةٌ مِمَّا تَرَكَ آلُ مُوسَىٰ وَآلُ هَارُونَ
تَحْمِلُهُ الْمَلَائِكَةُ ۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَآيَةً لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ
مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>248</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا لا يستطيع
المحتجون من الملأ الاستمرار بالتشكيك بأحقية هذا الرجل </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">طالوت</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بالملك لأنه
يملك آية ملكه، وهي التابوت الذي جاء فيه سكينة من ربهم وبقية مما ترك آل موسى وآل
هارون </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ميراث النبوة في بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، وتحمله
الملائكة</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهم يستطيعون أن يتلكأوا عن المشاركة معه في
القتال </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كما حصل فعلا</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، لكنهم لا يستطيعون
أن يستمروا في جدال هم يعلمون الآن يقينا بأنه قد حسم بشكل قاطع في غير صالحهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهذا الطرح
يثير لدى القارئ حول شخصية هذا الرجل الذي اسمه طالوت، وحول آية ملكه وهو التابوت،
وحول ما في ذلك التابوت من إرث النبوة، جملة من التساؤلات، نذكر منها</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo31; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو هذا الرجل المسمى طالوت؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo32; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أين جاء؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo33; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف كان له بسطة في العلم؟ ما هو ذلك العلم
الذي كان عنده؟ ومن أين اكتسب ذلك العلم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo34; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف كان له بسطة في الجسم؟ وكيف نتخيل بسطته
في الجسم؟ ومن أين أكتسب ذلك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo35; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف جاء معه التابوت؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo36; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أين حصل على ذلك التابوت؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo37; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما أهمية ذلك التابوت؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo38; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ما الذي كان في ذلك التابوت؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo39; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ولا يفوتنا هنا أن نثير
جملة من التساؤلات حول ذلك النبي الذي كان خطاب بني إسرائيل موجها له، نذكر منها</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo40; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من هو ذلك النبي الذي كان من بعد موسى؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo41; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا طلب بنو إسرائيل منه أن يبعث لهم ملكا
ليقاتلوا معه في سبيل الله؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo42; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يتخذ الملأ من بني إسرائيل قرارا
بأنفسهم بتسمية شخص منهم أن يكون ملكا لهم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo43; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا تقبل الملأ من بني إسرائيل أن يكون
ذلك نبيا لهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وإن لم يكن منهم</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكنهم لم
يتقبلوا ابتداء أن يكون الملك من غيرهم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo44; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل كان الملأ من بني إسرائيل قادرين على
تنصيب ملك منهم دون الرجوع لذلك النبي؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo45; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لماذا لم يكن ذلك النبي هو نفسه ملكا
يقاتلون معه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo46; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol; mso-bidi-font-family: Symbol; mso-bidi-language: AR-EG; mso-fareast-font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الخ</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">رأينا المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">من أجل محاولة
الإجابة على مثل هذه التساؤلات </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وغيرها</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">، نجد لزاما
إعادة تسطير </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وبالتالي تصوير</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بعض مشاهد قصة
بني إسرائيل منذ بدايتها</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أما بعد،</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة من عند
أنفسنا</span></b><b><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تعود بنا كاميرا
المصور إلى قصة بني إسرائيل في رجوعهم من مصر إلى الأرض المقدسة مع نبيهم موسى،
بعد أن أنجاهم الله من فرعون وقومه</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهناك عند بداية الأرض
المقدسة، طلب منهم نبيهم موسى أن يدخلوا الأرض المقدسة التي كتب الله لهم، قائلا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:21</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لنجد أن بني إسرائيل
قد اختاروا ألا يدخلوا الأرض المقدسة حينها، وذلك لأن تلك الأرض كان فيها قوم
جبارون</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فيرفضون دخولها إلا بشرط أن يخرج منها أولئك
القوم الجبارون</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ
يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:22</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وما نسمع إلا صوت
رجلين اثنين من الذين أنعم الله عليهم يحثان قومهما على الدخول على القوم الجبارين
من الباب، مؤكدين بأنهم إن هم دخلوا عليهم الأرض المقدسة من الباب، فإنهم لا محالة
غالبون، مع توكلهم في ذلك على الله</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ
أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا
دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ
مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:23</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لكن بنو إسرائيل
يرفضون رفضا قاطعا دخول الأرض المقدسة، ويطلبون من موسى أن يذهب ليقاتل هو وربه،
وأنهم منتظرون حتى ينفذ موسى المهمة، وأنه سيجدهم قاعدين، لا يبرحون مكانهم الذي
سيتركهم فيه حتى ينفذ المهمة</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ
أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:24</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">انظر مقالاتنا
السابقة عن سبب رفضهم دخول الأرض المقدسة مع نبيهم موسى</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وهنا يدع موسى ربه أن
يفرق بينه وبين القوم الفاسقين، ويحصل تحريم دخول الأرض المقدسة على بني إسرائيل
أربعين سنة، فيتيهوا في الأرض</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"> قَالَ رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي
وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:25</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي
الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:26</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">كيف دخل بنو
إسرائيل الأرض المقدسة بعد ذلك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">تخيلات مفتراة</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نتخيل بأن
بني إسرائيل لم يستطيعوا دخول الأرض المقدسة إلا بعد أربعين سنة من التيه في
الأرض، وذلك لأنها حرمت عليهم كل تلك الفترة الزمنية، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">هل دخل بنو
إسرائيل الأرض المقدسة بعد انقضاء فترة التيه؟ وإذا كانوا قد دخلوها فعلا بعد
انقضاء فترة التيه، كيف استطاعوا ذلك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نتيجة مفتراة من عند
أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">نحن نظن بأن بني إسرائيل قد استطاعوا دخول
الأرض المقدسة بعد فترة التيه، وليس أدل على ذلك </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> برأينا</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">بأننا نجدهم
مخرجين في زمن ذلك النبي الذي كان لهم من بعد موسى</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فهم قد أخرجوا
من ديارهم، وليس أدل على ذلك مما جاء في السياق القرآني الذي نحن بصدد التعرض له،
وهو الذي يصور لنا حالة بني إسرائيل مع ذلك النبي بعد موسى الذي طلبوا منه أن يبعث
لهم ملكا ليقاتلوا في سبيل الله، فيعودوا إلى الأرض المقدسة بعد أن أخرجوا من
ديارهم وأبنائهم</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مهمة جدا جدا مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تصوّر لنا
هذه الآية الكريمة بأن بني إسرائيل قد أخرجوا من ديارهم وأبنائهم من بعد موسى </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">حتى زمن ذلك النبي الذي كان لهم من بعد موسى</span><span lang="AR-EG">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الأمر الذي يجعلنا نتبنى الظن
بأنهم كانوا قبل ذلك متواجدين في مكان ما، فاخرجوا منه وأبنائهم، ليكون السؤال
المهم جدا الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف نفهم
أن بني إسرائيل رفضوا دخول الأرض المقدسة عندما عاد بهم موسى من مصر وأنهم يقولون
الآن لنبي لهم من بعد موسى أنهم قد أخرجوا من ديارهم ويطالبون بالعودة إليها على
يد ملك يقاتلون معه في سبيل الله؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>1</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>:
</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بنو
إسرائيل يرفضون دخول الأرض مع موسى ويتيهون في الأرض </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">افتراء </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>:
</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بنو
إسرائيل يقولون لنبي لهم من بعد موسى أنهم قد أخرجوا من ديارهم وأبناءهم</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">المعضلة</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل دخل بنو إسرائيل الأرض
المقدسة بعد موسى وهم من تاهوا في الأرض أربعين سنة؟ وإن كان كذلك، فكيف أخرجوا
منها قبل ذلك النبي الذي جاء لهم من بعد موسى، فطلبوا منه أن يبعث الله لهم ملكا
يقاتلون معه في سبيل الله ليدخلوا الأرض المقدسة؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات من
عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لقد تاه
بنو إسرائيل في الأرض أربعين سنة بعد أن رفضوا دخولها مع موسى طالبين أن يذهب هو
وربه فيقاتلا، فحصل هناك فراق بينهم من جهة ونبيهم موسى </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وأخيه
هارون</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من جهة أخرى</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وانظر عزيزي القارئ </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إن شئت</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السياق
كاملا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:21</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا
يَا مُوسَىٰ إِنَّ فِيهَا قَوْمًا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَنْ نَدْخُلَهَا حَتَّىٰ
يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنْ يَخْرُجُوا مِنْهَا فَإِنَّا دَاخِلُونَ</span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> (</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:22</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا
عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى
اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:23</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالُوا يَا مُوسَىٰ إِنَّا لَنْ
نَدْخُلَهَا أَبَدًا مَا دَامُوا فِيهَا ۖ فَاذْهَبْ أَنْتَ وَرَبُّكَ فَقَاتِلَا
إِنَّا هَاهُنَا قَاعِدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:24</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ
الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:25</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيْهِمْ ۛ أَرْبَعِينَ سَنَةً ۛ يَتِيهُونَ فِي
الْأَرْضِ ۚ فَلَا تَأْسَ عَلَى الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:26</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما الذي حصل بعد فترة التيه
التي استمرت أربعين سنة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نفتري الظن بأن بني إسرائيل
قد هادوا، أي رجعوا، ودخلوا الأرض المقدسة التي كتب الله لهم</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَاكْتُبْ
لَنَا فِي هَٰذِهِ الدُّنْيَا حَسَنَةً وَفِي الْآخِرَةِ إِنَّا هُدْنَا إِلَيْكَ
ۚ قَالَ عَذَابِي أُصِيبُ بِهِ مَنْ أَشَاءُ ۖ وَرَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْءٍ
ۚ فَسَأَكْتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَاةَ وَالَّذِينَ هُمْ
بِآيَاتِنَا يُؤْمِنُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:156</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف دخل
بنو إسرائيل الأرض المقدسة بعد أن كانوا مخرجين من ديارهم وأبنائهم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو دققنا في النص القرآني،
لتوجب علينا البحث في مفرداته مليّا حتى نستطيع أن نتصور القصة كما حصلت على أرض
الواقع حينذ</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وأول ما
نريد جلب انتباه القارئ له هو مفردة </span><span lang="AR-EG">"</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ديارنا</span><span lang="AR-EG">" </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الواردة في الآية الكريمة
ذاتها، قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الْمَلَإِ مِنْ بَنِي إِسْرَائِيلَ مِنْ بَعْدِ مُوسَىٰ إِذْ قَالُوا
لِنَبِيٍّ لَهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُقَاتِلْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ ۖ قَالَ
هَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ كُتِبَ عَلَيْكُمُ الْقِتَالُ أَلَّا تُقَاتِلُوا ۖ قَالُوا
وَمَا لَنَا أَلَّا نُقَاتِلَ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَقَدْ أُخْرِجْنَا مِنْ
دِيَارِنَا وَأَبْنَائِنَا ۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا
إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۗ وَاللَّهُ عَلِيمٌ بِالظَّالِمِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>246</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #1f4e79; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما هي تلك
الديار التي أُخرج منها بنو إسرائيل وأبنائهم؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن أن هناك سيناريوهين
اثنين يمكن تبنيهما لمحاولة الإجابة على هذا التساؤل، وهما</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo47; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن ديار بني إسرائيل التي
أخرجوا منها وأبنائهم هي الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo48; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن ديار بني إسرائيل التي أخرجوا
منها وأبنائهم هي ليست الأرض المقدسة، وإنما مكانا آخر في الأرض كأرض مصر مثلا</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أي الخيارين يمكن أن يكون أقرب
للحقيقة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما بعد، </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو حاولنا
البحث عن مفردة الديار في النص القرآني، لوجدنا الآيات القرآنية التالية التي تصور
لنا </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كما نفهمها</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن الديار هي الأرض المقدسة
التي كتبها الله لبني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَضَيْنَا
إِلَىٰ بَنِي إِسْرَائِيلَ فِي الْكِتَابِ لَتُفْسِدُنَّ فِي الْأَرْضِ
مَرَّتَيْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِيرًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>17:4</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَإِذَا جَاءَ وَعْدُ أُولَاهُمَا
بَعَثْنَا عَلَيْكُمْ عِبَادًا لَنَا أُولِي بَأْسٍ شَدِيدٍ فَجَاسُوا خِلَالَ <u>الدِّيَارِ</u></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"> ۚ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَكَانَ وَعْدًا مَفْعُولًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>17:5</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">أَلَمْ
تَرَ إِلَى الَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ <u>دِيَارِهِمْ</u> وَهُمْ أُلُوفٌ حَذَرَ
الْمَوْتِ فَقَالَ لَهُمُ اللَّهُ مُوتُوا ثُمَّ أَحْيَاهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ
لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:243</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ
وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ
وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ
تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:83</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ
أَنْفُسَكُمْ مِنْ <u>دِيَارِكُمْ</u> ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:84</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ
أَنْفُسَكُمْ مِنْ <u>دِيَارِكُمْ</u> ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:84</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
أَنْتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِنْكُمْ
مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ
يَأْتُوكُمْ أُسَارَىٰ تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ ۚ
أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ ۚ فَمَا جَزَاءُ مَنْ
يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَيَوْمَ
الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ
عَمَّا تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:85</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولكن لو
تدبرنا الآيات التالية، لوجدنا بأن مفردة الديار قد وردت لتصف أرضا غير الأرض
المقدسة كأرض مصر مثلا، فهي التي خرج منها الذين صدوا عن سبيل الله في المواجهة مع
بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ففرعون
وجنوده هم من تحالفوا مع هامان وجنوده، ولكن الطرف الثاني تخلى عن الطرف الأول بعد
أن عبر فرعون وجنوده طريق البحر مطاردين لبني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَا
تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ <u>دِيَارِهِمْ</u> بَطَرًا وَرِئَاءَ
النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ۚ وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ
مُحِيطٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>8:47</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ
مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ ۖ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ
عَلَىٰ عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَىٰ مَا لَا
تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ ۚ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>8:48</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عندما
جاءت مفردة الديار للحديث عن بني إسرائيل، كانت تصف الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة مفتراة
من عند أنفسنا </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عندما وردت مفردة الديار للحديث عن فرعون
وجنوده، كانت مفردة الديار تصف أرض مصر</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن يمكن
لنا </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> حتى</span><span lang="AR-EG"> </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الساعة</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن نتخيل الأمر على الحالتين،
أن خروج بني إسرائيل كان من الأرض المقدسة أو خروجهم من ديارهم من مكان آخر غير
الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكيف ستحل
الإشكالة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">دعنا نتخيل ابتداء ذلك المشهد
الذي تم فيه الفراق بين موسى وأخيه هارون من جهة والقوم الفاسقين </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الذين رفضوا دخول الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من جهة أخرى، وكانت النتيجة
أنهم تاهوا في الأرض أربعين سنة بعد تحريم الأرض المقدسة عليهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فها هم بنو إسرائيل تائهين طوال
كل تلك الفترة من الزمن خارج حدود الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولكن
ما أن انقضت الفترة الزمنية التي حرم عليهم طوالها دخول الأرض المقدسة حتى كان
دخولهم إليها مشروعا</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليكون
السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف دخل
بنو إسرائيل الأرض المقدسة بعد انقضاء فترة التية؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ربنا مخطئين</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أنه
منذ تلك اللحظة التي انقضت فيها فترة التيه حتى أصبح أولئك القوم يعرفون بمسى
يهودا</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهم يهود لأنهم </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> نحن نظن</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قد
هادوا </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أي رجعوا</span><span lang="AR-EG">)</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">، وهناك كان دخولهم الأرض المقدسة، ومكثوا
فيها فترة من الزمن، ليكون السؤال مرة أخرى على النحو التالي</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كيف دخل بنو إسرائيل الأرض
المقدسة بعد موسى؟ ومتى أخرجوا منها إن كانت هي تلك الديار التي أخرجوا منها لاحقا
قبل ذاك النبي الذي طلبوا منه أن يبعث لهم ملكا ليقاتلوا في سبيل الله فيرجعوا
إليها من جديد؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نرى أنه من أجل حلّ هذه
الإشكالية، يتوجب علينا </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ربما
مخطئين</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إعادة رأينا المفترى من ذي قبل،
ألا وهو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن دخول بني إسرائيل الارض
المقدسة يجب أن يكون بإذن إلهي، وأن خروجهم منها يكون بفسادهم فيها</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">انتهى</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما هو الإذن الإلهي لبني
إسرائيل بدخول الأرض المقدسة؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن يدخلوها من الباب</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وكيف يدخلونها من الباب؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بالمفتاح</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">السؤال</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وما هو مفتاح الأرض المقدسة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">جواب
مفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إنه التابوت </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> تابوت العهد القديم </span><span dir="LTR">The Arch of Covenant</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> .<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">للتفصيل انظر مقالاتنا السابقة</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراه من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لا يحتاج
بنو إسرائيل </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> نحن نظن</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن
يشنوا الحروب لدخول الأرض المقدسة التي كتب الله لهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فالله
هو من كتب لهم وراثة الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
قَوْمِ ادْخُلُوا الْأَرْضَ الْمُقَدَّسَةَ الَّتِي كَتَبَ اللَّهُ لَكُمْ وَلَا
تَرْتَدُّوا عَلَىٰ أَدْبَارِكُمْ فَتَنْقَلِبُوا خَاسِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:21</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولكن ما
يحتاجونه هو أن يأخذوا الإذن الإلهي بدخولها من الباب، ولا يمكن </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> نحن نفتري الظن </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن
يدخلوها من الباب إلا أن يكون بيدهم مفتاح
تلك الأرض، ألا وهو تابوت العهد القديم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فمتى
كان ذلك المفتاح بيد بني إسرائيل، لا تستطيع </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن
نظن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">قوة على الأرض أن تمنعهم من
دخولها حتى لو كان من يحاول منعهم من دخولها قوم جبارون </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كجالوت
وجنوده مثلا</span><span lang="AR-EG">). </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فوراثة
الأرض المقدسة حق لبني إسرائيل مادام أنهم قد دخلوها بالإذن الإلهي</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">والدليل على الإذن الإلهي لهم
بدخول الأرض المقدسة هو </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> برأينا</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وجود
ذلك التابوت معهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فنحن
نعتقد جازمين بأن تابوث العهد القديم هو بمثابة سفينة نجاة بني إسرائيل</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكما كانت سفينة نوح </span><span dir="LTR">The Arch of Noah</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> هي وسيلة النجاة للقوم المؤمنين مع نوح، كان
تابوت العهد القديم هو سفينة نجاة المؤمنين الصالحين من بني إسرائيل الذين لهم حق
وراثة الأرض المقدسة التي كتب الله لهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فذلك هو </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الميثاق
الذي أخذه الله منهم</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا يتوجب
علينا الآن البحث في تفاصيل ذلك الميثاق الذي واثق الله به المؤمنين من بني
إسرائيل</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولكن قبل الدخول في باب
الميثاق، وجب التنبيه للفكرة المضادة التي يجب أن تكون حاضرة في الأذهان، ألا وهي</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إذا دخل بنو إسرائيل الأرض المقدسة
بدون الحصول على الإذن الإلهي بحيازة التابوت الذي يفتح باب الأرض المقدسة، فإنهم </span><span lang="AR-EG">–</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> لا محالة</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">سيطردون
منها على يد قوم آخرين</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولا أشك
قيد أنملة أن العلم المسمى بعلم الآثار تنطعا هو أصلا العلم الذي يبحث عن ذلك
التابوت، وهو ما يعرف بعلم الاركيولوجي</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وانظر
عزيزي – إن شئت</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">في
المفردة نفسها </span><u><span dir="LTR">ARCH</span></u><span dir="LTR">AEOLOGY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>. فهي علم (</span><span dir="LTR">LOGY</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) مهتم
بالتابوت (</span><span dir="LTR">ARCH</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>).</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">باب
الميثاق</span></b><b><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أولا،
علينا أن نثبت </span><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG">– </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ابتداء</span><span lang="AR-EG">-</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">
بأن الالتزام بالميثاق مع الله يعني الحصول على ما واثقهم الله به، لكن نقض ذلك
الميثاق </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بقطع ما أمر الله به وبالفساد
في الأرض</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ستكون نتيجته الحتمية هي
الخسارة، قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">الَّذِينَ
يَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِيثَاقِهِ وَيَقْطَعُونَ مَا أَمَرَ
اللَّهُ بِهِ أَنْ يُوصَلَ وَيُفْسِدُونَ فِي الْأَرْضِ ۚ أُولَٰئِكَ هُمُ
الْخَاسِرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:27</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ثانيا،
كان بنو إسرائيل من الأقوام التي أخذ الله عليهم الميثاق، فرفع فوقهم الطور، لكنهم
تولوا من بعد ذلك، واعتدوا في السبت</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ
بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:63</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ مِنْ بَعْدِ ذَٰلِكَ
ۖ فَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكُمْ وَرَحْمَتُهُ لَكُنْتُمْ مِنَ
الْخَاسِرِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:64</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
عَلِمْتُمُ الَّذِينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ فَقُلْنَا لَهُمْ كُونُوا
قِرَدَةً خَاسِئِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:65</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَجَعَلْنَاهَا
نَكَالًا لِمَا بَيْنَ يَدَيْهَا وَمَا خَلْفَهَا وَمَوْعِظَةً لِلْمُتَّقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:66</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ثالثا،
كانت ذلك الميثاق مع بني إسرائيل مشروطا بأن لا يعبدوا إلا الله، مضافا إليها
الاحسان بالوالدين وبذي القربى والمساكين، وكذلك القول للناس حسنا، وإيتاء الزكاة،
لكنهم تولوا بعد ذلك إلا قليلا منهم</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ
وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ
وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ
تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْكُمْ وَأَنْتُمْ مُعْرِضُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:83</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رابعا،
كان هناك شروطا أخرى في ذلك الميثاق تتمثل بأن لا يسفكون دماءهم ولا يخرجون أنفسهم
من ديارهم، ولكن كانت النتيجة التحايل على ذلك الميثاق، فقتلوا أنفسهم وأخرجوا
فريقا منهم من ديارهم بعد أن ظاهروا عليهم بالأثم والعدوان</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُونَ دِمَاءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُونَ
أَنْفُسَكُمْ مِنْ دِيَارِكُمْ ثُمَّ أَقْرَرْتُمْ وَأَنْتُمْ تَشْهَدُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:84</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">ثُمَّ
أَنْتُمْ هَٰؤُلَاءِ تَقْتُلُونَ أَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُونَ فَرِيقًا مِنْكُمْ
مِنْ دِيَارِهِمْ تَظَاهَرُونَ عَلَيْهِمْ بِالْإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَإِنْ
يَأْتُوكُمْ أُسَارَىٰ تُفَادُوهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيْكُمْ إِخْرَاجُهُمْ ۚ
أَفَتُؤْمِنُونَ بِبَعْضِ الْكِتَابِ وَتَكْفُرُونَ بِبَعْضٍ ۚ فَمَا جَزَاءُ مَنْ
يَفْعَلُ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ إِلَّا خِزْيٌ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ۖ وَيَوْمَ
الْقِيَامَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰ أَشَدِّ الْعَذَابِ ۗ وَمَا اللَّهُ بِغَافِلٍ
عَمَّا تَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:85</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">خامسا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كان هناك شيء آخر آتاه الله لمن
أخذ ميثاقهم من بني إسرائيل، وطلب منهم أن يأخذوه بقوة، لكنهم سمعوا وعصوا، وأشربوا
في قلوبهم العجل، فنكصوا بعد أن كانوا مؤمنين</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّورَ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ
بِقُوَّةٍ وَاسْمَعُوا ۖ قَالُوا سَمِعْنَا وَعَصَيْنَا وَأُشْرِبُوا فِي
قُلُوبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ ۚ قُلْ بِئْسَمَا يَأْمُرُكُمْ بِهِ
إِيمَانُكُمْ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>2:93</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ونحن نظن
بأن ذلك الشي هو الكتاب</span><span lang="AR-EG">. (</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وسنتحدث
عن ذلك بالتفصيل لاحقا إن أذن الله لنا بذلك</span><span lang="AR-EG">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">سادسا،
كان ميثاق الله للذين أوتوا الكتاب أن يبينوه للناس ولا يكتمونه، ولكنهم نبذوه
وراء ظهورهم واشتروا به ثمنا قليلا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ لَتُبَيِّنُنَّهُ لِلنَّاسِ
وَلَا تَكْتُمُونَهُ فَنَبَذُوهُ وَرَاءَ ظُهُورِهِمْ وَاشْتَرَوْا بِهِ ثَمَنًا
قَلِيلًا ۖ فَبِئْسَ مَا يَشْتَرُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>3:187</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">سابعا،
رفع الله الطور فوق بني إسرائيل بذلك الميثاق، وطلب منهم أن يدخلوا الباب سجدا ولا
يعتدوا في السبت، وكان ذلك ميثاقا غليظا</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَرَفَعْنَا
فَوْقَهُمُ الطُّورَ بِمِيثَاقِهِمْ وَقُلْنَا لَهُمُ ادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا
وَقُلْنَا لَهُمْ لَا تَعْدُوا فِي السَّبْتِ وَأَخَذْنَا مِنْهُمْ مِيثَاقًا
غَلِيظًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:154</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ثامنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نقض بنو إسرائيل ميقاقهم وكفروا
بآيات الله وقتلوا الأنبياء بغر حق، وقالوا على مريم بهتانا عظيما، وقالوا أنهم
قتلوا المسيح عيسى بن مريم</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبِمَا
نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ وَكُفْرِهِمْ بِآيَاتِ اللَّهِ وَقَتْلِهِمُ
الْأَنْبِيَاءَ بِغَيْرِ حَقٍّ وَقَوْلِهِمْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ ۚ بَلْ طَبَعَ
اللَّهُ عَلَيْهَا بِكُفْرِهِمْ فَلَا يُؤْمِنُونَ إِلَّا قَلِيلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:155</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَبِكُفْرِهِمْ
وَقَوْلِهِمْ عَلَىٰ مَرْيَمَ بُهْتَانًا عَظِيمًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:156</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَقَوْلِهِمْ إِنَّا قَتَلْنَا الْمَسِيحَ
عِيسَى ابْنَ مَرْيَمَ رَسُولَ اللَّهِ وَمَا قَتَلُوهُ وَمَا صَلَبُوهُ وَلَٰكِنْ
شُبِّهَ لَهُمْ ۚ وَإِنَّ الَّذِينَ اخْتَلَفُوا فِيهِ لَفِي شَكٍّ مِنْهُ ۚ مَا
لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ إِلَّا اتِّبَاعَ الظَّنِّ ۚ وَمَا قَتَلُوهُ يَقِينًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>4:157</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تاسعا،
كان ميثاق الله مع بني إسرائيل يتضمن الشروط التي ترد في هذه الآيات، ولكنهم نقضوا
ذلك الميثاق أيضا، فكانت قلوبهم قاسية، وحرفوا الكلم عن مواضعه</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَلَقَدْ
أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ
نَقِيبًا ۖ وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ ۖ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ
وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ
اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ
وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ فَمَنْ كَفَرَ
بَعْدَ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:12</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">فَبِمَا
نَقْضِهِمْ مِيثَاقَهُمْ لَعَنَّاهُمْ وَجَعَلْنَا قُلُوبَهُمْ قَاسِيَةً ۖ
يُحَرِّفُونَ الْكَلِمَ عَنْ مَوَاضِعِهِ ۙ وَنَسُوا حَظًّا مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ
ۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَائِنَةٍ مِنْهُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِنْهُمْ ۖ
فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاصْفَحْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:13</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)
</span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَمِنَ
الَّذِينَ قَالُوا إِنَّا نَصَارَىٰ أَخَذْنَا مِيثَاقَهُمْ فَنَسُوا حَظًّا
مِمَّا ذُكِّرُوا بِهِ فَأَغْرَيْنَا بَيْنَهُمُ الْعَدَاوَةَ وَالْبَغْضَاءَ
إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ ۚ وَسَوْفَ يُنَبِّئُهُمُ اللَّهُ بِمَا كَانُوا
يَصْنَعُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:14</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">يَا
أَهْلَ الْكِتَابِ قَدْ جَاءَكُمْ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمْ كَثِيرًا مِمَّا
كُنْتُمْ تُخْفُونَ مِنَ الْكِتَابِ وَيَعْفُو عَنْ كَثِيرٍ ۚ قَدْ جَاءَكُمْ مِنَ
اللَّهِ نُورٌ وَكِتَابٌ مُبِينٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:15</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عاشرا،
كان فريق من بني إسرائيل يكذبون رسل الله، وكان فريق آخر منهم يقتلونهم عندما كان
أولئك الرسل يأتونهم بما لا تهوى أنفسهم</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">لَقَدْ
أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَأَرْسَلْنَا إِلَيْهِمْ رُسُلًا ۖ
كُلَّمَا جَاءَهُمْ رَسُولٌ بِمَا لَا تَهْوَىٰ أَنْفُسُهُمْ فَرِيقًا كَذَّبُوا
وَفَرِيقًا يَقْتُلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:70</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَحَسِبُوا
أَلَّا تَكُونَ فِتْنَةٌ فَعَمُوا وَصَمُّوا ثُمَّ تَابَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ ثُمَّ
عَمُوا وَصَمُّوا كَثِيرٌ مِنْهُمْ ۚ وَاللَّهُ بَصِيرٌ بِمَا يَعْمَلُونَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:71</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة خطيرة جدا من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كان ميثاق
الله مع بني إسرائيل ينص على وراثة الأرض المقدسة تحت شروط محددة</span><span lang="AR-EG">.<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة من عند أنفسنا </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لا
تصدقوها إن استطعتم</span><span lang="AR-EG">): </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كان تحقيق
الميثاق يتمثل بحيازة تابوت العهد القديم، وكان نقض الميثاق ينطوي على خسارتها</span><span lang="AR-EG">.</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"> انتهى</span><span lang="AR-EG">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">يقف موسى
مع بني إسرائيل بعد خروجهم من مصر على باب الأرض المقدسة، ويكون بحيازتهم التابوت</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فيطلب موسى من قومه دخول الأرض
المقدسة التي كان يقطنها قوم جبارون حينئذ، ويعلموا على لسان اثنين منهم أنهم
بمجرد دخولهم من الباب سيكونوا </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> لا محالة </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">غالبين</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَجُلَانِ مِنَ الَّذِينَ يَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمَا ادْخُلُوا
عَلَيْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّكُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى
اللَّهِ فَتَوَكَّلُوا إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:23</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لكن خوف
بني إسرائيل على أنفسهم </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بسبب ما
حصل لهم في أرض مصر من الاستعباد</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هو </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما
جعلهم يتلكأون، فيرفضون الدخول، ويطلبون من موسى أن يذهب ويقاتل هو وربه</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فمنطق بني إسرائيل حينئذ هو على
النحو التالي </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">حسب فهمنا
طبعا</span><span lang="AR-EG">): </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">مادام أنهم غالبون لمجرد أنهم
يدخلون الأرض من بابها، ومادام أن بحيازتهم ذلك التابوت الذي هو مفتاح باب الأرض
المقدسة، فلا داع </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> هم يظنون</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن
يذهبوا مع موسى</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فيستطيع
موسى </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هم يظنون</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن يذهب هو وربه، فيقاتلا،
وستكون النصرة لهما</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فذهاب بني
إسرائيل أجمعين مع موسى </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> هم يعتقدون</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لا
طائلة منه لا سيما أن الغلبة ليست للقوة أو لكثرة العدد، وإنما لوجود مفتاح الأرض
المقدسة؛ فسواء ذهب القوم مع موسى أو لم يذهبوا، سيتمكن موسى أن يدخل الأرض
المقدسة، ويغلب القوم الجبارين، وعندها سيدخل بنو إسرائيل بكل يسر وسهولة، والأهم
من ذلك أنهم لا يكونوا بحاجة للمخاطرة</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فبنو
إسرائيل </span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>–</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span> كعلماء</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لا
يحبذون الدخول في مغامرات ربما لا تكون محسومة مسبقا لصالحهم</span><span lang="AR-EG">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أما منطق
موسى </span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بالمقابل</span><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فهو مبني
على أن لبني إسرائيل الأحقية في الأرض المقدسة مادام أنهم ينصاعون للأمر الإلهي،
لكن إن هم لم ينصاعوا للأمر الإلهي، يصبحوا إذا قوما فاسقين</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ولا يستحقون بذلك وراثة الأرض
المقدسة</span><span lang="AR-EG">. <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><b><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الدليل</span></b><b><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></b></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لو تدبرنا
مفردة الفسق على مساحة النص القرآني، سنجد أن الفسق الأول قد حصل من الشيطان الذي
لم ينصاع للأمر الإلهي</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قُلْنَا لِلْمَلَائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِيسَ كَانَ
مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ ۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُ وَذُرِّيَّتَهُ
أَوْلِيَاءَ مِنْ دُونِي وَهُمْ لَكُمْ عَدُوٌّ ۚ بِئْسَ لِلظَّالِمِينَ بَدَلًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:50</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكانت
النتيجة لفسق الشيطان أن أخرجه الله مطرودا من الجنة، قال تعالى</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
اخْرُجْ مِنْهَا مَذْءُومًا مَدْحُورًا ۖ لَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ لَأَمْلَأَنَّ
جَهَنَّمَ مِنْكُمْ أَجْمَعِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>7:18</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>15:34</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّكَ رَجِيمٌ </span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>38:77</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #0070c0; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن بأنه مادام أن بني
إسرائيل قد فسقوا عن الأمر الإلهي، فإن موسى لن يدخل بهم الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">لذا، جاء طلبه من الله أن يفرق
بينه ومن آمن معه من جهة وبين القوم الفاسقين من جهة أخرى</span><span lang="AR-EG">: <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">قَالَ
رَبِّ إِنِّي لَا أَمْلِكُ إِلَّا نَفْسِي وَأَخِي ۖ فَافْرُقْ بَيْنَنَا وَبَيْنَ
الْقَوْمِ الْفَاسِقِينَ </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>5:25</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>) </span><span lang="AR-EG"> <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نتيجة
مفتراة</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كان بنو إسرائيل في تلك اللحظة
قوما فاسقين، لأنهم لم يتقبلوا الأمر الذي جاءهم على لسان نبيهم موسى</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فكانت النتيجة على النحو التالي</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عدم دخولهم الأرض المقدسة</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ينيهون في الأرض أربعين سنة</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG">- </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">فراق بين القوم الفاسقين من جهة
وموسى ومن معه من الذين آمنوا من جهة أخرى </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهم
موسى وأخوه هارون والرجلان اللذان يخافان أنعم الله عليهما</span><span lang="AR-EG">). <o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تساؤلات</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo49; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين ذهب موسى وهارون؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo50; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين ذهب الرجلان اللذان أنعم
الله عليهما؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo51; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ماذا حصل للتابوت الذي هو مفتاح
الأرض المقدسة؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo52; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ماذا حلّ ببني إسرائيل في فترة
التيه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo53; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين قضى بنو إسرائيل فترة
التيه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo54; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ماذا حصل لهم بعد انقضاء فترة
التيه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo55; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">هل دخل بنو إسرائيل الأرض
المقدسة بعد انقضاء فترة التيه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo56; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إن كانوا قد دخلوها، فكيف كان
لهم ذلك؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo57; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">كم استمر وجودهم في الأرض
المقدسة بعد أن دخلوها بعد فترة التيه؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; margin-right: 0.5in; mso-layout-grid-align: none; mso-list: l0 level1 lfo58; mso-text-indent-alt: -.25in; text-align: right; text-autospace: none; text-indent: -0.5in; unicode-bidi: embed;"><!--[if !supportLists]--><span style="font-family: Symbol;"><span style="font-family: "Times New Roman"; font-feature-settings: normal; font-kerning: auto; font-optical-sizing: auto; font-size: 7pt; font-stretch: normal; font-variant-alternates: normal; font-variant-east-asian: normal; font-variant-numeric: normal; font-variation-settings: normal; line-height: normal;">
</span>·</span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">الخ</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">تخيلات
مفتراة من عند أنفسنا</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نظن
بأن موسى قد ترك بني إسرائيل في التيه، وذهب مع فتاه </span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهو
أحد هذين الرجلين اللذين أنعم الله عليهما</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">إلى
مجمع البحرين</span><span lang="AR-EG">:<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; font-family: "Times New Roman",serif; mso-ascii-font-family: Calibri; mso-ascii-theme-font: minor-latin; mso-bidi-language: AR-EG; mso-hansi-font-family: Calibri; mso-hansi-theme-font: minor-latin;">وَإِذْ
قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَاهُ لَا أَبْرَحُ حَتَّىٰ أَبْلُغَ مَجْمَعَ الْبَحْرَيْنِ
أَوْ أَمْضِيَ حُقُبًا </span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;">(</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>18:60</span><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span><span lang="AR-EG" style="color: #2e74b5; mso-bidi-font-family: Calibri; mso-bidi-language: AR-EG; mso-bidi-theme-font: minor-latin;"><span dir="RTL"></span><span dir="RTL"></span>)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وهناك
تبدأ أحداث قصة موسى مع ذلك الرجل</span><span lang="AR-EG">.
(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">للتفصيل
انظر مقالاتنا السابقة</span><span lang="AR-EG">)<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">بينما كان
الرجل الآخر</span><span lang="AR-EG">(</span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن
مازلنا نتخيل</span><span lang="AR-EG">) </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">برفقه
هارون، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين كان
التابوت؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">عندما حصل الفراق بين موسى
وأخيه والرجلين المؤمنين من جهة وبني إسرائيل من جهة أخرى، ذهب موسى وفتاه إلى
مجمع البحرين، تاركا هارون والرجل الآخر في المكان الذي حصل فيه الفراق بين
الطرفين</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">وسار موسى مع فتاه إلى مجمع
البحرين، بينما ذهب هارون والرجل الآخر باتجاه آخر، ليكون السؤال الآن هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أين كان التابوت؟ </span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">رأينا
المفترى</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">نحن نعتقد بأن هناك احتمالين
اثنين لا ثالث لهما</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أن يكون التابوت بحيازة هارون وذلك الرجل
الذي ظل معه بعد أن فرق الله بين الطرفين، وظلا ينتظران عودة موسى وفتاه من رحلة
البحر</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">أو أن يكون التابوت قد ذهب مع
موسى وفتاه عندما توجها إلى مجمع البحرين</span><span lang="AR-EG">. </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ليكون
السؤال المطروح على الفور هو</span><span lang="AR-EG">: </span><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">ما علاقة
كل ذلك بقصة داوود الذي هو محور حديثنا في هذه السلسة من المقالات؟</span><span lang="AR-EG"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span lang="AR-EG" style="font-family: "Times New Roman", serif;">من يدري؟</span><span lang="AR-EG">!!!</span><span dir="LTR"><o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span dir="LTR"><o:p> </o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG">المدّكرون: رشيد سليم الجراح<o:p></o:p></span></p>
<p class="MsoNormal" dir="RTL" style="direction: rtl; line-height: 12.95pt; mso-layout-grid-align: none; text-align: right; text-autospace: none; unicode-bidi: embed;"><span face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG">بقلم: د. رشيد الجراح<o:p></o:p></span></p>
<span dir="RTL" face="Arial, sans-serif" lang="AR-EG" style="font-size: 11pt; line-height: 107%;"><div style="text-align: right;"><span style="font-size: 11pt;">تاريخ النشر: 10 نيسان 2023</span></div></span>Dr. Rasheedhttp://www.blogger.com/profile/12612564112808878315noreply@blogger.com6tag:blogger.com,1999:blog-1575563763983386494.post-65572027636433520812014-04-01T01:29:00.001+03:002021-11-28T02:58:37.450+03:00عقيدتنا التي نؤمن بها<div dir="rtl" style="text-align: right;" trbidi="on">
<div style="text-align: right;">
<span><a name='more'></a></span><div style="text-align: right;"><br /></div><div style="text-align: right;">
<br />
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">لقد أثار كلامنا حفيظة
عدد من القراء، فظنوا أننا بهذا الطرح الذي نقدمه لا نؤمن بالأحاديث الشريفة
التي تتحدث عن المواضيع التي كنا قد تطرقنا لها، وهم ينعتونا – حسب استنتاجاتهم هم
من كلامنا نحن- أننا لا نؤمن إلا بما جاء في القرآن الكريم، وهم يعتقدون أن هذا عيب
واضح في طرحنا، وكأن لسان حالهم يقول أن مثل هذه الأمور لا يمكن فهمها بمعزل عن
السنة (أي ما نقل عن النبي صلى الله عليه وسلم من قول)</span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span><span dir="LTR" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><span dir="LTR"></span><span dir="LTR"></span>.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ونحن في هذا المقام نود
أن نلفت انتباه القارئ الكريم إلى أمور أساسية تشكل القاعدة الصلبة في عقيدتنا
التي نؤمن بها، وبالتالي فهي القاعدة التي نبني عليها الاستنباطات التي نخرج بها
والتي تخالف – في معظم الأحوال- ما ذهب إليه جمهور العلماء، وما هو متداول في
الفكر السائد عند أتباع معظم الفرق الإسلامية.<o:p></o:p></span></div>
<ul type="disc">
<li class="MsoNormal" dir="RTL" style="color: black; line-height: normal; mso-list: l4 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">نحن
لا نلتزم بأي مذهب أو طائفة في ما نذهب فيه وفيما نخلص إليه من استنباطات من
كتاب الله، فنحن طلاب علم منهجنا أكاديمي بحت، نبحث عن الحقيقة أينما وجدت
وحيثما حلت، فلا نتخذ موقفاً عقائدياً معيناً مسبقاً لنبحث عن أدلة على صدق
موقفنا كما تفعل غالبية (وربما كل) الفرق الإسلامية، فعقيدتنا تتمثل بما يلي:
ما جاء في كتاب الله هو ديننا وهو عقيدتنا مهما بلغ من الغرابة (كما قد يظن
البعض) حتى لو خالفنا في ذلك كل أهل الأرض، فأنا أؤمن أني ذاهب إلى ربي لأقف
بين يديه وحجتي هي: لقد جئتك ربي مؤمناً بكل ما قلت أنت، ولم آتيك متسلحاً
بآراء مذهب أو طائفة، فإن أنت قبلتني فهي رحمتك وإن أنت طردتني فمن عدلك.<o:p></o:p></span></li>
<li class="MsoNormal" dir="RTL" style="color: black; line-height: normal; mso-list: l4 level1 lfo1; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">كما
نود أن نجلب انتباه القارئ إلى حقيقة مفادها أننا لسنا علماء شريعة لنعرض
عليكم الآراء العقائدية السائدة حول الموضوع الذي يتم طرحه، فتلك محلها كتب
الأحكام، ونحن لسنا أكثر من طلاب "علم اللغة"، نحاول فهم النص
اللغوي كما يرد في كتاب الله بالمنهجية التي نظن أنها صحيحة، وهو – على ما
نظن- اللبنة الأولى لاتخاذ المواقف العقائدية. فننطلق من المبدأ الثابت
المتمثل بأن كلام الله كلام دقيق مقصود بلفظه، فلا يجب ليّ عنق النص ليتكيف
مع المواقف العقائدية المسبقة، ولا مبرر للتبديل أو التأويل غير المنضبط
بالقواعد الواضحة، لأن ذلك سيجعل كلام الله عرضة للأهواء والأغراض، وسبباً في
الاختلاف.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul type="disc">
<li class="MsoNormal" dir="RTL" style="color: black; line-height: normal; mso-list: l2 level1 lfo2; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ولما
كان الهدف الجوهري هو فهم النص القرآني لم يكن هناك داعي في هذا المقام أن
نستجلب الأحاديث الشريفة للتأييد أو الرفض، فأهل الشريعة هم من يقوموا بمثل
هذا العمل. وهنا حصل الخلط في الفهم عند البعض، فلقد ظن البعض أن خلو كلامنا
من الأحاديث الشريفة ربما يفهم منه أننا لا نؤمن بالأحاديث النبوية، لذا نجد
لزاماً التأكيد على أن خلو كلامنا من الأحاديث الشريفة لا يجب أن يفهم منه
أننا لا نؤمن بها<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<ul type="disc">
<li class="MsoNormal" dir="RTL" style="color: black; line-height: normal; mso-list: l1 level1 lfo3; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ولكن
يجب التنبيه إلى أمر غاية في الأهمية ربما يلخّص موقفنا فيما يخص موضوع
الأحاديث الشريفة، فموقفنا يتلخص بالعبارة التالية: أقسم بالله العظيم أنني
أؤمن إيماناً مطلقاً بكل ما صدر عن النبي محمد صلى الله عليه وسلم من قول،
كيف لا وهو الذي قال الله في حقه:<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- " وَمَا
يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَىٰ (3) إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَىٰ (4) عَلَّمَهُ
شَدِيدُ الْقُوَىٰ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(5) النجم.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "مَنْ يُطِعِ
الرَّسُولَ فَقَدْ أَطَاعَ اللَّهَ ۖ وَمَنْ تَوَلَّىٰ فَمَا أَرْسَلْنَاكَ
عَلَيْهِمْ حَفِيظًا"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (80) النساء .<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<ul type="disc">
<li class="MsoNormal" dir="RTL" style="color: black; line-height: normal; mso-list: l0 level1 lfo4; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt;"><span lang="AR-SA" style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">فبعد
هذا الكلام الفصل، كيف لأحد (كائن من كان) أن يخرج ليقول أنني لا أؤمن بما قال
صلى الله عليه وسلم؟ إن إيماني مطلق بكل ما قال صلى الله عليه وسلم، لا بل
فإن لي موقف عقائدي يذهب إلى أبعد من هذا بكثير بخصوص قول النبي ربما لا
أستطيع أن أبوح به أو أن أدخل بتفصيله هنا، وسأفرد له مقالة خاصة بحول الله
وتوفيقه، وذلك لأهميته من منظور عقيدتي التي أؤمن بها، ومفاد القول هو عدم
الفصل بين قول الله وقول نبيه الكريم، لذا فالإيمان بأحدهما لا يمكن فصله عن
الإيمان بالآخر.<o:p></o:p></span></li>
</ul>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ولكن في المقام
ذاته يجب التنبيه إلى ما يلي: ففي حين أن إيماني مطلق بكل كلمة (لا بل وبكل حرف)
قالها صلى الله عليه وسلم، إلا إنني لا أؤمن إيماننا مطلقاً بكل ما نقل عن النبي
صلى الله عليه وسلم، فنحن ندعو إلى التفريق بين الإيمان بما قال صلى الله عليه
وسلم والإيمان بما نقل عن النبي صلى الله عليه وسلم، وهذا فرق كبير، ففي حين أن ما
قاله النبي صحيح صادق ليس فيه ما يشوبه، لم يكن ما نقل عن النبي كذلك على كليته،
فأهل الحديث أنفسهم قد وضعوا تصنيفات لما نقل عن النبي، فأوردوا الصحيح والحسن
والضعيف وحتى المدسوس، لذا كان لا بد من التيقن والحذر عند التطرق لما نقل عن
النبي، وللأسف فإن العامة (وبعض أهل الاختصاص) يستشهدوا بكل ما نقل عن النبي
ويكأنه صحيح لا شائبة فيه، فكم من الخطب والدروس وحتى بعض الأحكام بنيت على أحاديث
لا ترقى إلى درجة حتى الضعيف من القول، وسأقدم مثالاً واحد هنا للتنبيه إلى هذا
الأمر (هذا وقد قدمت أمثلة أخرى في مقالاتي السابقة حول هذا الموضوع، فالقارئ
المهتم يستطيع الرجوع مثلاً إلى مقالة </span><span style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt;"><a href="http://www.dr-rasheed.com/2014/02/blog-post_2.html"><span lang="AR-SA" style="color: blue; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">جدلية عذاب القبر</span></a></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> ليقف عند مثل هذه الأمثلة)، أما المثال الذي
أقدمه هنا فيتلخص بفحوى ما نقل عن النبي عن مسألة سب الدهر، فلقد روي أن النبي صلى
الله عليه وسلم قد نهى عن سب الدهر في حديث قدسي، حيث نقل عنه أنه قال:<br />
<br />
جاء الحديث بألفاظ مختلفة منها:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-right: 36pt; mso-list: l3 level1 lfo5; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Arabic Typesetting";"><span style="mso-list: Ignore;">1.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">رواية مسلم </span><span lang="AR-SA" style="color: #548235; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: #548235; mso-style-textfill-fill-colortransforms: lumm=75000; mso-style-textfill-fill-themecolor: accent6; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;">: قال الله عز وجل : يؤذيني ابن آدم يقول : يا خيبة الدهر ، فلا يقولن
أحدكم : يا خيبة الدهر ، فإني أنا الدهر أقلب ليله ونهاره فإذا شئت قبضتهما </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-right: 36pt; mso-list: l3 level1 lfo5; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Arabic Typesetting";"><span style="mso-list: Ignore;">2.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">الحديث كذلك أخرجه الإمام
مسلم في صحيحه </span><span lang="AR-SA" style="color: #548235; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: #548235; mso-style-textfill-fill-colortransforms: lumm=75000; mso-style-textfill-fill-themecolor: accent6; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;">عن أبي هريرة أن النبي صلى الله عليه وسلم قال: لا تسبوا الدهر فإن
الله هو الدهر</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-right: 36pt; mso-list: l3 level1 lfo5; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Arabic Typesetting";"><span style="mso-list: Ignore;">3.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ورواه البخاري بلفظ:</span><span lang="AR-SA" style="color: #548235; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: #548235; mso-style-textfill-fill-colortransforms: lumm=75000; mso-style-textfill-fill-themecolor: accent6; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;"> يسب بنو آدم الدهر وأنا الدهر بيدي الليل والنهار</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-right: 36pt; mso-list: l3 level1 lfo5; mso-margin-bottom-alt: auto; mso-margin-top-alt: auto; tab-stops: list 36.0pt; text-indent: -18pt;">
<!--[if !supportLists]--><span style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Arabic Typesetting";"><span style="mso-list: Ignore;">4.<span style="font: 7pt "Times New Roman";"> </span></span></span><!--[endif]--><span dir="RTL"></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ومنها رواية للإمام أحمد
: </span><span lang="AR-SA" style="color: #548235; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman"; mso-style-textfill-fill-alpha: 100.0%; mso-style-textfill-fill-color: #548235; mso-style-textfill-fill-colortransforms: lumm=75000; mso-style-textfill-fill-themecolor: accent6; mso-themecolor: accent6; mso-themeshade: 191;">لا تسبوا الدهر فإن الله عز وجل قال : أنا الدهر الأيام والليالي لي
أجددها وأبليها وآتي بملوك بعد ملوك </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">( وصححه الألباني)<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br />
وسؤالنا هنا يتمركز حول الاستفسار التالي: هل من الممكن أن يكون النبي قد قال مثل
هذا الكلام؟ هل فعلاً نهى النبي عن سب الدهر؟<br />
إننا نفهم أنه من الاستحالة بمكان أن يكون النبي صلى الله عليه وسلم قد قال مثل
هذا الكلام، وقد يرد البعض بالقول: ولم لا؟ لم لا يكون الرسول قد قال هذا الكلام
فعلاً؟ نقول أن هذا مستحيل لأن مثل هذا القول يتناقض بشكل صارخ مع ما ورد في كتاب
الله، ولكن كيف ذاك؟<br />
نقول: دعنا ندقق أولا بفحوى الحديث نفسه بصيغه المختلفة، النبي ينهى الناس عن سب
الدهر، أليس كذلك؟ نعم، لأن الحديث نفسه يبين أن الإله (الله نفسه) هو الدهر (انظر
صيغ الحديث المختلفة). والآن، إن كان هذا الكلام صحيحاً، ما الذي سنفعله إذن بما
ورد في كتاب الله في الآيات الكريمة التالية:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "أَفَرَأَيْتَ مَنِ
اتَّخَذَ إِلَٰهَهُ هَوَاهُ وَأَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَىٰ عِلْمٍ وَخَتَمَ عَلَىٰ
سَمْعِهِ وَقَلْبِهِ وَجَعَلَ عَلَىٰ بَصَرِهِ غِشَاوَةً فَمَنْ يَهْدِيهِ مِنْ
بَعْدِ اللَّهِ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (23) وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا
الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ وَمَا لَهُمْ
بِذَٰلِكَ مِنْ عِلْمٍ إِنْ هُمْ إِلَّا يَظُنُّونَ (24) وَإِذَا تُتْلَىٰ
عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا بَيِّنَاتٍ مَا كَانَ حُجَّتَهُمْ إِلَّا أَنْ قَالُوا
ائْتُوا بِآبَائِنَا إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (25) قل اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ
يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يَجْمَعُكُمْ إِلَىٰ يَوْمِ الْقِيَامَةِ لَا رَيْبَ فِيهِ
وَلَٰكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ (26)"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> سورة الجاثية.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">فسؤالنا هو: إذا كان
الدهر هو الله كما جاء في الحديث المنقول، فما هي مشكلة الكافرين الذين ظنوا أن
الذي يهلكهم هو الدهر كما جاء في الآية الكريمة (وَقَالُوا مَا هِيَ إِلَّا
حَيَاتُنَا الدُّنْيَا نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا يُهْلِكُنَا إِلَّا الدَّهْرُ)؟<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ولم يحتاج الله أن يذكّر
في الموقف نفسه بقوله "قلِ اللَّهُ يُحْيِيكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ"؟!!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">إن أهل الحديث مطالبون أن
يبيّنوا لنا كيف يكون ذلك إن كان ما نقل عن النبي هو فعلاً قول صحيح يحتج به، ولا
أخال أنهم يستطيعون ذلك دون التحليق في سماء المجازات (انظر تأويلات هذا الحديث
عند النووي، وابن عثيمين، الخ.)، وهو ما نرفضه رفضاً قاطعاً لأن هذا سيجعل كل يغني
على ليلى آه (للخوض في هذا الافتراض نطلب من القارئ الكريم مراجعة ما ورد في
مقالتنا تحت عنوان: </span><span style="font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt;"><a href="http://www.dr-rasheed.com/2013/12/blog-post.html"><span lang="AR-SA" style="color: blue; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">جدليةالحقيقة
والمجاز</span></a></span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">).<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">السؤال: من نحن؟ وإلى أي
فرقة أو حزب ننتمي؟ ربما يود البعض أن يسأل.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">أما بعد،<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">أولا، إن الدين عند الله
الإسلام، أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- </span><span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">"إِنَّ الدِّينَ عِندَ اللَّهِ الْإِسْلَامُ ۗ
وَمَا اخْتَلَفَ الَّذِينَ أُوتُوا الْكِتَابَ إِلَّا مِن بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ
الْعِلْمُ بَغْيًا بَيْنَهُمْ ۗ وَمَن يَكْفُرْ بِآيَاتِ اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ
سَرِيعُ الْحِسَابِ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(19) سورة آل عمران.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ثانيا: إبراهيم هو الذي
سمّنا المسلمين:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">-ء "وَجَاهِدُوا فِي
اللَّهِ حَقَّ جِهَادِهِ ۚ هُوَ اجْتَبَاكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَيْكُمْ فِي
الدِّينِ مِنْ حَرَجٍ ۚ مِّلَّةَ أَبِيكُمْ إِبْرَاهِيمَ ۚ هُوَ سَمَّاكُمُ
الْمُسْلِمِينَ مِن قَبْلُ وَفِي هَٰذَا لِيَكُونَ الرَّسُولُ شَهِيدًا عَلَيْكُمْ
وَتَكُونُوا شُهَدَاءَ عَلَى النَّاسِ ۚ فَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا
الزَّكَاةَ وَاعْتَصِمُوا بِاللَّهِ هُوَ مَوْلَاكُمْ ۖ فَنِعْمَ الْمَوْلَىٰ
وَنِعْمَ النَّصِيرُ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(78) سورة الحج.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">ثالثا: الله هو من أتمم
علينا نعمته ورضي لنا الإسلام دينا، أليس كذلك؟<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "حُرِّمَتْ
عَلَيْكُمُ الْمَيْتَةُ وَالدَّمُ وَلَحْمُ الْخِنزِيرِ وَمَا أُهِلَّ لِغَيْرِ
اللَّهِ بِهِ وَالْمُنْخَنِقَةُ وَالْمَوْقُوذَةُ وَالْمُتَرَدِّيَةُ
وَالنَّطِيحَةُ وَمَا أَكَلَ السَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيْتُمْ وَمَا ذُبِحَ عَلَى
النُّصُبِ وَأَن تَسْتَقْسِمُوا بِالْأَزْلَامِ ۚ ذَٰلِكُمْ فِسْقٌ ۗ الْيَوْمَ
يَئِسَ الَّذِينَ كَفَرُوا مِن دِينِكُمْ فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِ ۚ
الْيَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِينَكُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَيْكُمْ نِعْمَتِي
وَرَضِيتُ لَكُمُ الْإِسْلَامَ دِينًا ۚ فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ
مُتَجَانِفٍ لِّإِثْمٍ ۙ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَّحِيمٌ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(3) سورة المائدة.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">رابعا: الله هو من بيّن
لنا أنه لن يقبل ممن يبتغي غير الإسلام دينا:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَمَن يَبْتَغِ
غَيْرَ الْإِسْلَامِ دِينًا فَلَن يُقْبَلَ مِنْهُ وَهُوَ فِي الْآخِرَةِ مِنَ
الْخَاسِرِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(85) سورة آل عمران.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">فلقد كان إبراهيم وذريته
من بعده مسلمين:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "مَا كَانَ
إِبْرَاهِيمُ يَهُودِيًّا وَلَا نَصْرَانِيًّا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفًا مُّسْلِمًا
وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(67) سورة آل عمران.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَوَصَّىٰ بِهَا
إِبْرَاهِيمُ بَنِيهِ وَيَعْقُوبُ يَا بَنِيَّ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَىٰ لَكُمُ
الدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (132) سورة البقرة.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "أَمْ كُنتُمْ
شُهَدَاءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعْبُدُونَ
مِن بَعْدِي قَالُوا نَعْبُدُ إِلَٰهَكَ وَإِلَٰهَ آبَائِكَ إِبْرَاهِيمَ
وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ إِلَٰهًا وَاحِدًا وَنَحْنُ لَهُ
مُسْلِمُونَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(133) سورة البقرة.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وعلى ذلك الدين اختار
يوسف أن يموت:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "رَبِّ قَدْ
آتَيْتَنِي مِنَ الْمُلْكِ وَعَلَّمْتَنِي مِن تَأْوِيلِ الْأَحَادِيثِ ۚ فَاطِرَ
السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَنتَ وَلِيِّي فِي الدُّنْيَا وَالْآخِرَةِ ۖ
تَوَفَّنِي مُسْلِمًا وَأَلْحِقْنِي بِالصَّالِحِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(101) سورة يوسف.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وكذلك كان موسى وهارون
ومن آمن معهم:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَقَالَ مُوسَىٰ
يَا قَوْمِ إِن كُنتُمْ آمَنتُم بِاللَّهِ فَعَلَيْهِ تَوَكَّلُوا إِن كُنتُم
مُّسْلِمِينَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (84)
سورة يونس.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَمَا تَنقِمُ
مِنَّا إِلَّا أَنْ آمَنَّا بِآيَاتِ رَبِّنَا لَمَّا جَاءَتْنَا ۚ رَبَّنَا
أَفْرِغْ عَلَيْنَا صَبْرًا وَتَوَفَّنَا مُسْلِمِينَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (126) سورة الأعراف.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وكذلك كان داوود وولده
سليمان وكل من آمن معهما:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "أَلَّا تَعْلُوا
عَلَيَّ وَأْتُونِي مُسْلِمِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(31) سورة النمل.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قَالَ يَا
أَيُّهَا الْمَلَأُ أَيُّكُمْ يَأْتِينِي بِعَرْشِهَا قَبْلَ أَن يَأْتُونِي
مُسْلِمِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(38) سورة النمل.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "فَلَمَّا جَاءَتْ
قِيلَ أَهَٰكَذَا عَرْشُكِ ۖ قَالَتْ كَأَنَّهُ هُوَ ۚ وَأُوتِينَا الْعِلْمَ مِن
قَبْلِهَا وَكُنَّا مُسْلِمِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(42) سورة النمل.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وكذلك كان الحواريون:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَإِذْ أَوْحَيْتُ
إِلَى الْحَوَارِيِّينَ أَنْ آمِنُوا بِي وَبِرَسُولِي قَالُوا آمَنَّا وَاشْهَدْ
بِأَنَّنَا مُسْلِمُونَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(111) سورة المائدة.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وكذلك كان محمد وصحبه
الصادقين:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قُلْ يَا أَهْلَ
الْكِتَابِ تَعَالَوْا إِلَىٰ كَلِمَةٍ سَوَاءٍ بَيْنَنَا وَبَيْنَكُمْ أَلَّا
نَعْبُدَ إِلَّا اللَّهَ وَلَا نُشْرِكَ بِهِ شَيْئًا وَلَا يَتَّخِذَ بَعْضُنَا
بَعْضًا أَرْبَابًا مِّن دُونِ اللَّهِ ۚ فَإِن تَوَلَّوْا فَقُولُوا اشْهَدُوا
بِأَنَّا مُسْلِمُونَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (64) سورة آل عمران.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">وكذلك كان جميع رسل الله:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قُولُوا آمَنَّا
بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ إِلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ إِلَىٰ إِبْرَاهِيمَ
وَإِسْمَاعِيلَ وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ
وَعِيسَىٰ وَمَا أُوتِيَ النَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ
أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (136) سورة البقره.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[if !supportLineBreakNewLine]--><br style="mso-special-character: line-break;" />
<!--[endif]--><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قُلْ آمَنَّا
بِاللَّهِ وَمَا أُنزِلَ عَلَيْنَا وَمَا أُنزِلَ عَلَىٰ إِبْرَاهِيمَ وَإِسْمَاعِيلَ
وَإِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَالْأَسْبَاطِ وَمَا أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ
وَالنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمْ لَا نُفَرِّقُ بَيْنَ أَحَدٍ مِّنْهُمْ وَنَحْنُ
لَهُ مُسْلِمُونَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(84) سورة آل عمران.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَجَاوَزْنَا
بِبَنِي إِسْرَائِيلَ الْبَحْرَ فَأَتْبَعَهُمْ فِرْعَوْنُ وَجُنُودُهُ بَغْيًا
وَعَدْوًا ۖ حَتَّىٰ إِذَا أَدْرَكَهُ الْغَرَقُ قَالَ آمَنتُ أَنَّهُ لَا إِلَٰهَ
إِلَّا الَّذِي آمَنَتْ بِهِ بَنُو إِسْرَائِيلَ وَأَنَا مِنَ
الْمُسْلِمِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(90) سورة يونس.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَلَا تُجَادِلُوا
أَهْلَ الْكِتَابِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ إِلَّا الَّذِينَ ظَلَمُوا
مِنْهُمْ ۖ وَقُولُوا آمَنَّا بِالَّذِي أُنزِلَ إِلَيْنَا وَأُنزِلَ إِلَيْكُمْ
وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمْ وَاحِدٌ وَنَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(46) سورة العنكبوت.</span><span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"><o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">السؤال: ماذا كان محمد
وأهل بيته وصحبه إذن؟<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">رأينا المفترى: مسلمين:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قُلْ إِنَّنِي
هَدَانِي رَبِّي إِلَىٰ صِرَاطٍ مُّسْتَقِيمٍ دِينًا قِيَمًا مِّلَّةَ
إِبْرَاهِيمَ حَنِيفًا ۚ وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِينَ (161) قُلْ إِنَّ
صَلَاتِي وَنُسُكِي وَمَحْيَايَ وَمَمَاتِي لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ (162) لَا
شَرِيكَ لَهُ ۖ وَبِذَٰلِكَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِينَ (163)"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> سورة الأنعام.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "قُلْ إِنِّي
أُمِرْتُ أَنْ أَعْبُدَ اللَّهَ مُخْلِصًا لَّهُ الدِّينَ (11) وَأُمِرْتُ لِأَنْ
أَكُونَ أَوَّلَ الْمُسْلِمِينَ (12)"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> سورة الزمر.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">النتيجة مفتراة: نحن نظن
أن الآية الكريمة التالية تصف عقيدة من كان من الفرقة الناجية:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "وَمَنْ أَحْسَنُ
قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِي مِنَ
الْمُسْلِمِينَ" </span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">(33) سورة فصلت.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">السؤال الذي أوجهه لنفسي
بعد هذا الاستطراد هو: إذا كان الدين عند الله هو الإسلام، وإذا كان إبراهيم هو من
سمّانا كذلك، وإذا كان رسل الله جميعا مسلمين، وإذا كان الله هو من رضي لي الإسلام
دينا، وإذا كان الله لن يقبل مني إن لم أكن مسلما، وإذا كان محمد قد أُمر أن يكون
أول المسلمين، فلم إذن (أنا أتسال) اختار لنفسي أن لا أكون مسلما؟ ولِم اختار أن
ألحق نفسي بمجموعة لا أعرف من أين جاءت تسميتهم؟ ولم اختار مجموعة تتخذ اسما لا
أعرف من الذي سمّاهم إياه؟ ولِم التحق بركب لا أعرف من أين اكتسبوا الشرعية له؟
أليست تلك إذن مسميات هي من عند أنفسهم أو هي ما وجدوا آباءهم عليها؟ ولم التحق بأي
جماعة لا أعرف متى بدأت ومتى يمكن أن تنتهي؟!<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">رأينا: أنا افتري الظن
بأن أي تسمية غير الإسلام هي من الأدنى الذي لا أرضى به، لأنني اعتقد جازما أنها
جميعا مسميات لا تعدو أكثر مما وجدونا عليها آباءنا عليه.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">نتيجة مفتراة: نحن نظن أن
هناك فرق كبير بين من يدافع عن الإسلام ومن يدافع عن ما وجدوا آباءهم عليه. فغالبا
ما تجد كل حزب (وكل طائفة وكل فرقة) يدافعون عن الموروث ليس لأي سبب إلا لأن هذا
ما ألفوا عليه آباءهم. وهم لا يؤمنون بأكثر مما وجدوا آباءهم يفعلون.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">أما أنا فإني لا أدافع عن
ما وجدت عليه آبائي ولكنني أدافع عن عقيدتي التي ألخصها بما يلي: اللهم أشهدك أني
قد وجهت وجهي إليك مسلما حنيفا، وأعوذ بك أن أكون ممن رضي بغير الإسلام دينا،
وأبرئ إليك من كل من ينسبني لأي طائفة أو أي فرقة كانت. وأسألك وحدك أن أكون من
حزبك الحق، وليس ممن يتستر تحت مسميات لتمرير عقائد ألفوها من آبائهم، وهم لا
يفقهون عواقب ما يفعلون:<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: blue; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">- "لَّا تَجِدُ
قَوْمًا يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَالْيَوْمِ الْآخِرِ يُوَادُّونَ مَنْ حَادَّ
اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَوْ كَانُوا آبَاءَهُمْ أَوْ أَبْنَاءَهُمْ أَوْ
إِخْوَانَهُمْ أَوْ عَشِيرَتَهُمْ ۚ أُولَٰئِكَ كَتَبَ فِي قُلُوبِهِمُ
الْإِيمَانَ وَأَيَّدَهُم بِرُوحٍ مِّنْهُ ۖ وَيُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِن
تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا ۚ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُمْ وَرَضُوا
عَنْهُ ۚ أُولَٰئِكَ حِزْبُ اللَّهِ ۚ أَلَا إِنَّ حِزْبَ اللَّهِ هُمُ
الْمُفْلِحُونَ"</span><span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";"> (22)
سورة المجادلة.<o:p></o:p></span></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<br /></div>
<div class="MsoNormal" dir="RTL" style="line-height: normal; margin-bottom: 0cm;">
<span lang="AR-SA" style="color: black; font-family: "Arabic Typesetting"; font-size: 18pt; mso-fareast-font-family: "Times New Roman";">آمين، آمين، آمين.</span></div>
</div>
</div>
</div>
AboHaronhttp://www.blogger.com/profile/09030036666017186168noreply@blogger.com